replikacji mentalnej Budowa DNA i uzasadnienie, że replikacja DNA ma

Transkrypt

1 ROZKŁAD MATERIAŁU Z BIOLOGII Zapis Proponowane Proponowane Dział w nowej Treści nauczania Cele edukacyjne procedury osiągania środki programu podstawie celów dydaktyczne programowej I. Od genu do 1. Budowa i funkcje kwasów wykazanie roli DNA jako no śnika wykonanie modelu modele DNA i RNA cechy nukleinowych informacji genetycznej VIII. 2* nukleotydu foliogramy DNA jako materiał genetyczny definiowanie poj ęć: genetyka, inżynieria wykonanie uproszczonego grafoskop budowa DNA genetyczna, nukleotyd, replikacja DNA modelu DNA rodzaje zasad azotowych omówienie budowy DNA, podwójna helisa ćwiczenia w zapisywaniu materiały do komplementarno ść zasad wyja śnienie znaczenia zasady sekwencji nukleotydów w wykonania modelu azotowych niciach DNA DNA komplementarności zasad replikacja DNA komplementarnych do gra dydaktyczna omówienie przebiegu replikacji DNA budowa i funkcje RNA podanych nici DNA kwasy nukleinowe a cechy okre ślenie roli polimerazy DNA w wykonanie mapy organizmów replikacji mentalnej Budowa DNA i uzasadnienie, że replikacja DNA ma RNA charakter semikonserwatywny analizowanie materiału wykazanie roli replikacji DNA w źródłowego dotycz ącego zachowaniu niezmienionej informacji budowy kwasów genetycznej nukleinowych omówienie budowy i funkcji RNA okre ślenie roli poszczególnych rodzajów RNA porównanie budowy oraz roli DNA i RNA wykazanie zwi ązku między kwasami nukleinowymi a cechami organizmów 2. Geny i genomy definiowanie poj ęć: gen, genom, I. 6 obserwowanie mikroskopy gen i genom pozagenowy DNA, chromosom, preparatów trwałych preparaty trwałe sekwencje pozagenowe chromatyna, nukleosom, kariotyp, VIII.1* komórek, w których foliogramy zale żność pomiędzy genem a chromosomy homologiczne, komórki widoczne jest cechą diploidalne, komórki haploidalne, ekson, rozmieszczenie DNA grafoskop miejsca wyst ępowania DNA w intron rysowanie komórek plansze pogl ądowe ró żnych typach komórek omówienie organizacji materiału obserwowanych pod struktura chromatyny, nukleosom genetycznego w jądrze komórkowym mikroskopem

2 budowa chromosomu omówienie ró żnic w budowie genomu wskazywanie na kariotyp bakterii i organizmów eukariotycznych ilustracjach komórki haploidalne i diploidalne opisanie budowy chromosomu rozmieszczenia DNA w wykorzystanie bada ń nad DNA w komórkach ró żnego wskazanie miejsc wyst ępowania DNA w ró żnych dziedzinach życia komórkach prokariotycznych i rodzaju człowieka eukariotycznych omówienie organizacji materiału genetycznego w wskazanie znaczenia bada ń nad DNA w jądrze komórkowym na życiu człowieka podstawie animacji analiza kariotypu człowieka rysowanie chromosomów homologicznych 3. Kod genetyczny definiowanie poj ęć: kod genetyczny, VIII.3* odczytywanie z tabeli tabela kodu sposób zapisu informacji kodon kodu genetycznego, jakie genetycznego genetycznej w DNA omówienie sposobu zapisania informacji aminokwasy kodowane są przez poszczególne kodony wła ściwości kodu genetycznego genetycznej w DNA znaczenie kodu genetycznego wyja śnienie znaczenia kodu genetycznego nazywanie cech kodu genetycznego przy pomocy omówienie cech kodu genetycznego prezentacji multimedialnej analizowanie schematu przepływu informacji genetycznej odczytanie kolejno ści aminokwasów kodowanych przez dany fragment mrna przy pomocy tabeli kodu genetycznego 4. Ekspresja genów wskazanie i nazwanie poszczególnych VIII. 4* analizowanie na animacja etapy realizacji informacji etapów ekspresji genów podstawie animacji przedstawiająca genetycznej omówienie przebiegu transkrypcji poszczególne etapy transkrypcję i translację transkrypcja transkrypcji i translacji wyja śnienie procesu translacji materiały do mapy translacja mapa mentalna mentalnej okre ślenie celu modyfikacji białka po ekspresja genów w ró żnych przedstawiająca zakończeniu biosyntezy typach komórek transkrypcję i translację okre ślenie znaczenia struktury modyfikacja białka po przestrzennej dla funkcjonalności białek zakończeniu translacji zwi ązek między przestrzenną strukturą białka a pełnioną przez nie funkcją 5. Podstawowe reguły definiowanie poj ęć: genotyp, fenotyp VIII. 5* wykład na temat bada ń plansze z

3 dziedziczenia genów uzasadnienie zale żności między prowadzonych przez przykładowymi zale żność między genotypem a genotypem a fenotypem Mendla krzyżówkami fenotypem definiowanie poj ęć: allel, homozygota, ćwiczenia w genetycznymi allele jako ró żne wersje genu heterozygota, dominacja, recesywność rozpoznawaniu zapisu gra dydaktyczna dominacja i recesywno ść alleli literowego homozygoty karty pracy rozpoznawanie wybranych cech homozygoty i heterozygoty dominującej, heterozygoty dominujących i recesywnych cechy dominuj ące i recesywne u oraz homozygoty występujących u ludzi człowieka recesywnej omówienie bada ń Mendla badania Mendla rozwi ązywanie prostych reguły dziedziczenia prawo wyja śnienie mechanizmu dziedziczenia krzyżówek genetycznych czystości gamet cech zgodnie z I i II prawem Mendla porównywanie cech reguły dziedziczenia prawo rozwi ązywanie krzyżówek genetycznych dominujących i niezależnej segregacji cech dotyczących m.in. dziedziczenia cech u recesywnych przykłady dziedziczenia cech u grochu i grup krwi u człowieka występujących u uczniów ludzi okre ślanie prawdopodobieństwa w klasie przykłady innych sposobów pojawienia się określonych genotypów i definiowanie poj ęć przy dziedziczenia cech fenotypów potomstwa na podstawie pomocy gry dydaktycznej genotypów rodziców omówienie przykładów innych sposobów dziedziczenia cech (niepełna dominacja, współdominacja, geny sprz ężone) 6. Genetyczne uwarunkowania wyja śnienie zasady dziedziczenia płci u VIII. 7* rozwi ązywanie krzyżówek materiały źródłowe płci. Cechy sprzężone z płcią człowieka genetycznych dotyczące daltonizmu i mechanizmy warunkowania płci podanie przykładów mechanizmów analizowanie materiałów hemofilii u człowieka i innych organizmów dziedziczenia płci u innych organizmów źródłowych dotycz ących plansze z dziedziczenie cech sprz ężonych z daltonizmu i hemofilii przykładowymi podanie przykładów chorób sprz ężonych z płcią wykorzystanie metody krzyżówkami płcią cechy zwi ązane z płcią kosza i walizki do genetycznymi wyja śnienie mechanizmu ujawnienia się omówienia mechanizmu zdania dotycz ące cech recesywnych sprzężonych z płcią dziedziczenia cech u dziedziczenia cech do interpretowanie i wykonywanie krzy żówki człowieka i innych kosza i walizki genetycznej dotyczącej dziedziczenia organizmów oraz cech hemofilii sprzężonych z płcią i cech podanie przykładów cech zwi ązanych z związanych z płcią płcią okre ślenie ró żnicy między cechami sprzężonymi z płcią a cechami związanymi z płcią 7. Zmiany w informacji definiowanie poj ęcia rekombinacja VIII. 9* klasyfikowanie za pomoc ą rybi szkielet genetycznej genetyczna rybiego szkieletu mutacji i plansza

4 rekombinacja genetyczna opisanie procesów warunkuj ących ich skutków przedstawiająca crossing-over rekombinację genetyczną analizowanie przebiegu crossing-over mutacje i czynniki mutagenne opisanie znaczenia rekombinacji mutacji przy pomocy animacje i foliogramy podział mutacji na spontaniczne i genetycznej w kształtowaniu zmienności animacji i foliogramów dotyczące mutacji indukowane omówienie przebiegu procesu crossing- analizowanie rodowodów przykładowe podział mutacji na genowe i over rodowodowy chromosomowe definiowanie poj ęcia mutacja analiza rodowodów jako metoda diagnozowania mutacji rozró żnienie mutacji spontanicznych i skutki mutacji indukowanych genetyczne podło że nowotworów klasyfikacja czynników mutagennych omówienie przebiegu i skutków mutacji genowych omówienie przebiegu i skutków mutacji chromosomowych diagnozowanie mutacji na podstawie analizy rodowodu klasyfikacja mutacji ze wzgl ędu na ich konsekwencje wyja śnienie, w jaki sposób mutacje prowadzą do chorób nowotworowych 8. Choroby genetyczne człowieka definiowanie poj ęcia choroba genetyczna I. 7 omówienie chorób materiały źródłowe przyczyny chorób genetycznych podział chorób genetycznych ze wzgl ędu genetycznych na podstawie dotyczące chorób charakterystyka wybranych na przyczynę ich powstawania VIII. 9* prezentacji multimedialnej genetycznych chorób jednogenowych analiza dziedziczenia mukowiscydozy analiza materiałów przykłady kariotypów charakterystyka wybranych źródłowych dotycz ących osób chorych charakterystyka chorób jednogenowych z chorób chromosomalnych chorób genetycznych uwzględnieniem sposobu dziedziczenia, gra dydaktyczna o poradnictwo genetyczne skutków mutacji, objawów i leczenia rozwi ązywanie krzyżówek chorobach badania prenatalne dotyczących dziedziczenia charakterystyka chorób chromosomalnych genetycznych testy pourodzeniowe z uwzględnieniem zmian w kariotypie, wybranych chorób ocena ryzyka pocz ęcia chorego objawów i leczenia analizowanie kariotypów dziecka wyja śnienie, na czym polega poradnictwo przeprowadzenie gry genetyczne oraz podanie sytuacji, w których dydaktycznej dotyczącej należy wykonać badania DNA chorób genetycznych podanie przykładów bada ń prenatalnych inwazyjnych i nieinwazyjnych oraz dokonanie ich charakterystyki

5 zwrócenie uwagi na zalety i wady bada ń prenatalnych omówienie znaczenia przeprowadzania testów pourodzeniowych szacowanie ryzyka wyst ąpienia mutacji u dziecka 9. Podsumowanie x x x x 10. Sprawdzenie wiadomości x x x x II. 11. Biotechnologia tradycyjna definiowanie poj ęcia biotechnologia I. 1 praca z materiałem opakowania Biotechnologia biotechnologia tradycyjna i uzasadnienie ró żnicy między źródłowym dotycz ącym produktów i inżynieria nowoczesna biotechnologią tradycyjna a biotechnologią zastosowania biotechnologii spożywczych przykłady produktów nowoczesną tradycyjnej otrzymywanych genetyczna otrzymywanych metodami metodami wyja śnienie, na czym polega fermentacja prezentacja sposobów biotechnologii tradycyjnej wykorzystania biotechnologii wykorzystanie organizmów przedstawienie zastosowania fermentacji biotechnologii tradycyjnej tradycyjnej do skrzynki przeprowadzających fermentację mlekowej w życiu człowieka przy odkryć mlekową, etanolową i masłową przedstawienie zastosowania fermentacji pomocy skrzynki odkryć materiały źródłowe etanolowej dotyczące zastosowania omówienie wykorzystania bakterii biotechnologii octowych tradycyjnej okre ślenie pozytywnych i negatywnych konsekwencji zachodzenia fermentacji 12. Biotechnologia w ochronie podanie przykładów praktycznego I. 1 zastosowanie metody materiały źródłowe środowiska wykorzystania organizmów do rozkładu projektu edukacyjnego dotyczące wykorzystanie organizmów do substancji dotyczącego wykorzystania wykorzystania rozkładu substancji definiowanie poj ęcia oczyszczanie biotechnologii w ochronie biotechnologii w biologiczne oczyszczanie ścieków biologiczne środowiska ochronie środowiska biofiltry wyja śnienie mechanizmu biologicznego wykorzystanie metody biologiczne metody utylizacji oczyszczalnia ścieków drzewka decyzyjnego odpadów komunalnych omówienie istoty funkcjonowania heureza produkcja tworzyw biofiltrów biodegradowalnych charakterystyka metod utylizacji odpadów biologiczne metody walki ze komunalnych szkodnikami ocena stanu zanieczyszczenia analizowanie korzy ści wynikających z środowiska za pomocą zastosowania tworzyw biodegradowalnych bioindykatorów i testów zamiast tradycyjnych tworzyw sztucznych

6 uzyskanych metodami opisanie metod zwalczania szkodników z biotechnologicznymi użyciem metod biologicznych uzyskiwanie energii z wyja śnienie roli bioindykatorów w ocenie wykorzystaniem metod stanu zanieczyszczenia środowiska biotechnologicznych omówienie zastosowania metod biotechnologicznych do wytwarzania energii 13./14. Podstawowe techniki wyja śnienie, czym zajmuje się inżynieria I. 2 charakterystyka metod zdania dotycz ące inżynierii genetycznej genetyczna biotechnologicznych przy metod inżynierii organizmy zmodyfikowane definiowanie poj ęć: organizm pomocy prezentacji genetycznej do kosza i genetycznie (GMO) zmodyfikowany genetycznie, organizm multimedialnej walizki sekwencjonowanie DNA transgeniczny wykorzystanie metody materiały źródłowe wykorzystanie enzymów charakterystyka sposobów otrzymywania kosza i walizki do dotyczące technik restrykcyjnych GMO podsumowania wiedzy inżynierii genetycznej zastosowanie elektroforezy dotyczącej metod inżynierii omówienie przebiegu sekwencjonowania ła ńcuchowa reakcja polimerazy genetycznej DNA i znaczenia tego procesu DNA (PCR) praca z materiałem omówienie roli enzymów restrykcyjnych wprowadzenie genu do komórki źródłowym dotycz ącym za pomocą wektorów opisanie etapów elektroforezy i okre ślenie technik inżynierii wyposa żenie laboratorium znaczenia tej metody genetycznej biotechnologicznego analizowanie przebiegu metody PCR i cele tworzenia bibliotek omówienie znaczenia tej metody genomowych omówienie kolejnych etapów wykorzystanie bakterii w wprowadzenia genu do komórki z inżynierii genetycznej wykorzystaniem wektorów sonda molekularna jako metoda poznanie wyposa żenia laboratorium wykrywania genów biotechnologicznego poznanie roli bakterii w metodach stosowanych w inżynierii genetycznej okre ślenie celu wykorzystania sondy molekularnej 15. Organizmy zmodyfikowane wyja śnienie celów tworzenia odmian ro ślin I. 2, I. 4 analizowanie materiałów prezentacja genetycznie zmodyfikowanych genetycznie źródłowych dotycz ących multimedialna cele tworzenia ro ślin podanie przykładów modyfikacji ro ślin GMO dotycząca GMO zmodyfikowanych genetycznie oraz uzyskanych dzięki nim cech heureza materiały źródłowe otrzymywanie ro ślin opisanie kolejnych etapów transformacji analizowanie etapów dotyczące GMO zmodyfikowanych genetycznie genetycznej roślin modyfikacji genetycznej animacja dotycz ąca przykładowe modyfikacje podanie celów tworzenia zwierz ąt organizmów na podstawie etapów powstawania genetyczne roślin zmodyfikowanych genetycznie animacji GMO zastosowanie zwierz ąt

7 zmodyfikowanych genetycznie w okre ślenie korzyści wynikających z rolnictwie, medycynie, nauce i genetycznej modyfikacji zwierząt w przemyśle rolnictwie, medycynie, nauce i przemyśle otrzymywanie zwierz ąt omówienie kolejnych etapów transformacji zmodyfikowanych genetycznie genetycznej zwierząt GMO zagro żenia i korzyści sformułowanie argumentów przemawiających za i przeciw genetycznym modyfikacjom organizmów 16./ 17. Biotechnologia a definiowanie poj ęcia diagnostyka I. 3, I. 4, I. 6, I. 8 okre ślenie znaczenia zdania zawieraj ące medycyna molekularna badań biotechnologicznych informacje na temat diagnostyka molekularna omówienie bada ń prowadzonych w ramach w medycynie na podstawie skuteczności badań otrzymywanie biofarmaceutyków diagnostyki molekularnej prezentacji multimedialnej biotechnologicznych w hodowla tkanek i narz ądów do ocena skuteczno ści badań prowadzonych ocena skuteczno ści badań medycynie transplantacji w ramach diagnostyki molekularnej w biotechnologicznych w schematy dotycz ące terapia genowa indywidualizacji procesu leczenia medycynie metodą wytwarzania insuliny i materiały medyczne nowej podanie przykładów leków uzyskiwanych niedokończonych zdań terapii genowej generacji dzięki zastosowaniu procedur biotechnologii analizowanie etapów nowoczesnej wytwarzania insuliny i omówienie technik pozwalaj ących na terapii genowej przy otrzymywanie biofarmeceutyków pomocy schematów uzasadnienie roli organizmów zmodyfikowanych genetycznie w produkcji biofarmaceutyków omówienie mo żliwości wykorzystania hodowli tkanek i narządów w transplantologii okre ślanie znaczenia wykorzystania komórek macierzystych w leczeniu chorób definiowanie poj ęcia terapia genowa omówienie rodzajów terapii genowej analiza skuteczno ści leczenia schorzeń metodami terapii genowej wyja śnienie znaczenia biotechnologii w otrzymywaniu materiałów medycznych nowej generacji 18. Klonowanie tworzenie definiowanie poj ęć: klonowanie i klon I. 5 debata prezentacja genetycznych kopii poznanie rodzajów rozmna żania analizowanie materiałów multimedialna poj ęcia: klonowanie, klon bezpłciowego jako przykładów naturalnego źródłowych dotycz ących dotycząca klonowania

8 rozmna żanie bezpłciowe jako klonowania klonowania materiały źródłowe przykład naturalnego klonowania omówienie sposobu otrzymywania i zastosowanie metody 5 x dotyczące klonowania klonowanie DNA i komórek wykorzystania klonów DNA oraz komórek 5 do wyjaśnia istoty animacje dotycz ące klonowanie ro ślin i zwierząt omówienie sposobu i celu klonowania klonowania klonowania etapy klonowania ssaków metod ą roślin analizowanie etapów transplantacji jąder komórkowych wyja śnienie, w jaki sposób klonuje si ę klonowania roślin i zwierząt ró żne rodzaje klonowania zwierzęta z wykorzystaniem animacji analizowanie kolejnych etapów przeprowadzenie burzy klonowania ssaków metod ą transplantacji mózgów na temat jąder komórkowych klonowania człowieka uzasadnienie ró żnicy między klonowaniem reprodukcyjnym a klonowaniem terapeutycznym dokonanie oceny przekazu medialnego dotyczącego klonowania, w tym klonowania człowieka sformułowanie argumentów za i przeciw klonowaniu człowieka omówienie znaczenia klonowania dla zachowania bioró żnorodności gatunkowej 19. Inżynieria genetyczna omówienie argumentów przemawiaj ących I. 2, I.4 prezentacja korzy ści i materiały do mapy korzyści i zagrożenia za stosowaniem technik inżynierii zagrożeń ze strony mentalnej na temat argumenty przemawiaj ące za genetycznej w badaniach naukowych, inżynierii genetycznej za korzyści i zagrożeń stosowaniem technik inżynierii medycynie, rolnictwie, przemyśle i ochronie pomocą mapy mentalnej związanych z genetycznej w badaniach środowiska analozowanie argumentów zastosowaniem naukowych, medycynie, rolnictwie, omówienie argumentów przeciwko za i przeciw technikom inżynierii genetycznej przemyśle i ochronie środowiska stosowaniu technik inżynierii genetycznej inżynierii genetycznej tekst źródłowy argumenty przemawiaj ące ocena wpływu GMO na ekosystemy analizowanie tekstu dotyczący zagrożeń i przeciw stosowaniu technik naturalne źródłowego dotycz ącego korzyści wynikających inżynierii genetycznej z rozwoju inżynierii definiowanie poj ęcia produkt GMO wykorzystania zwierząt w zagro żenia związane z badaniach naukowych genetycznej możliwością masowego pojawienia analizowanie wpływu produktów GMO na opakowania po heureza się organizmów transgenicznych w zdrowie człowieka produktach GMO ekosystemach naturalnych zwrócenie uwagi na obawy natury etycznej zastosowanie metody pytania wpływ GMO na ekosystemy i związane z tworzeniem i stosowaniem GMO skrzynki pytań do podsumowania omawiania podsumowujące temat zdrowie człowieka rozpoznawanie produktów GMO zagrożeń i korzyści do skrzynki pytań regulacje prawne dotycz ące GMO zwrócenie uwagi na aspekty prawne wynikających z rozwoju w Unii Europejskiej i oznakowania dotyczące tworzenia i stosowania GMO w inżynierii genetycznej produktów GMO Unii Europejskiej

9 metody zapobiegania analizowanie tekstów dotycz ących zagrożeniom związanym z GMO wykorzystywania zwierząt w badaniach laboratoryjnych omówienie sposobów zapobiegania zagrożeniom związanym ze stosowaniem organizmów zmodyfikowanych genetycznie 20. Znaczenie badań nad DNA wyja śnienie praktycznego zastosowania I. 6, I. 7 wykorzystanie metody materiały na temat praktyczne zastosowanie DNA w medycynie, medycynie sądowej, stacyjek i skrzynki odkryć poruszanych zagadnień informacji zawartej w DNA biotechnologii nowoczesnej, do poznania przykładów do skrzynek odkryć dla przykładowe gatunki organizmów ewolucjonizmie i systematyce znaczenia badań nad DNA grup na poszczególne i pozyskiwane od nich geny podanie przykładów organizmów oraz praca z materiałem stacje zastosowanie metody ustalania pozyskiwanych od nich genów źródłowym dotycz ącym profilu genetycznego w medycynie omówienie metody śledzenia znaczenia badań nad DNA sądowej metody umo żliwiające śledzenie funkcjonowania wybranego genu heureza funkcjonowania genu definiowanie poj ęcia profil genetyczny ustalanie pokrewie ństwa i omówienie wykorzystania znajomo ści tożsamości osób na podstawie DNA w medycynie sądowej analizy DNA analizowanie kolejnych etapów metody ustalanie przebiegu ewolucji ustalania profilu genetycznego klasyfikacja gatunków do grup systematycznych na podstawie wykorzystanie DNA do okre ślenia analizy DNA pokrewieństwa oraz do ustalania lub wykluczania ojcostwa uzasadnienie wykorzystania posiadanej wiedzy na temat DNA w badaniach ewolucyjnych i taksonomicznych 21. Podsumowanie x x x x 22. Sprawdzenie wiadomości x x x x III. Ochrona 23. Czym jest ró żnorodność definiowanie poj ęcia ró żnorodność II. 1 analizowanie tekstów mapa fizyczna świata przyrody biologiczna biologiczna źródłowych dotycz ących teksty źródłowe na ró żnorodność biologiczna wskazanie poziomów ró żnorodności poziomów temat ró żnorodności poziomy ró żnorodności biologicznej bioró żnorodności biologicznej i jej biologicznej charakteryzowanie i porównywanie pogadanka na temat zmian znaczenia zmiany ró żnorodności poziomów ró żnorodności biologicznej ró żnorodności biologicznej fotografie wybranych biologicznej w czasie omawianie czynników kształtuj ących w czasie ekosystemów świata okre ślanie ró żnorodności ró żnorodność biologiczną porównywanie biologicznej ró żnorodności biologicznej analizowanie wpływu ró żnych czynników

10 przyczyny ró żnic w na kształtowanie ró żnorodności biologicznej na świecie rozmieszczeniu gatunków na Ziemi na świecie znaczenie ró żnorodności analizowanie zmian ró żnorodności biologicznej dla człowieka biologicznej w czasie opisywanie metod pozwalaj ących na określenie poziomu bioró żnorodności wyja śnienie ró żnic pomiędzy poziomami ró żnorodności biologicznej wskazanie miejsc na Ziemi szczególnie cennych pod względem ró żnorodności biologicznej charakteryzowanie wyj ątkowo cennych pod względem przyrodniczym miejsc na świecie omówienie warto ści bioró żnorodności dla człowieka pod względem praktycznym 24. Zagrożenia ró żnorodności omówienie przyczyn wymierania II. 1, II.3 przygotowanie mapy materiały do mapy biologicznej gatunków mentalnej prezentującej mentalnej dotyczącej współczesne wymieranie wskazywanie ró żnic między formy działalności wpływu działalności gatunków w porównaniu z współczesnym wymieraniem gatunków a człowieka wpływające na człowieka na poprzednimi wymieraniami z poprzednimi wymieraniami ró żnorodność biologiczną bioró żnorodność uwzględnieniem tempa i przyczyn podanie przykładów gatunków pogadanka na temat ilustracje gatunków działalno ść człowieka jako zagrożonych wyginięciem wpływu rolnictwa na obcych, inwazyjnych i zasadnicza przyczyna wymierania bioró żnorodność wymarłych gatunków podanie przykładów działalno ści człowieka przyczyniającej się do spadku Polska czerwona przyczyny niszczenia siedlisk i ró żnorodności biologicznej księga roślin ekosystemów wyja śnienie przyczyn zanikania Polska czerwona gatunki obce i inwazyjne księga zwierząt wpływ rolnictwa na ró żnorodność ró żnorodności biologicznej na świecie biologiczną podanie czynników wpływaj ących na stan eksploatacja zasobów przyrody ekosystemów konkurencja człowieka z innymi wskazanie miejsc najbardziej nara żonych gatunkami na zanik ró żnorodności biologicznej gatunki wymarłe przewidywanie skutków osuszania terenów efekt kaskadowy podmokłych gatunki z Czerwonej księgi analizowanie wpływu rolnictwa na zachowanie bioró żnorodności omówienie wpływu gatunków obcych i inwazyjnych na ekosystemy

11 okre ślenie skutków wygini ęcia gatunków zwornikowych podanie przykładów gatunków wymarłych i zagrożonych 25. Motywy i koncepcje ochrony wskazanie zada ń ochrony przyrody II. 2 analizowanie w grupach przykładowe produkty przyrody podanie motywów ochrony przyrody znaczenia zasobów dla grup uzyskane z cele ochrony przyrody przyrody w życiu człowieka zasobów środowiska charakterystyka motywów ochrony egzystencjalne motywy ochrony porównanie koncepcji naturalnego przyrody przyrody ochrony przyrody przykłady z literatury uzasadnienie konieczno ści ochrony ekonomiczne motywy ochrony i sztuki, w których przyrody przyrody pojawiają się motywy etyczne i estetyczne motywy podanie przykładów ochrony przyrody przyrodnicze ochrony przyrody wynikających z poszczególnych motywów tekst źródłowy na pozostałe motywy ochrony ochrony przyrody temat rozwoju przyrody charakterystyka koncepcji ochrony cywilizacji i znaczenia współczesne koncepcje ochrony przyrody człowieka w przyrody analiza post ępu technologicznego i roli zachowaniu środowiska cywilizacja a środowisko człowieka w zachowaniu środowiska naturalnego w naturalne naturalnego niezmienionym stanie 26. Sposoby ochrony przyrody wskazanie sposobów ochrony przyrody II. 4, II.5, II.6 omówienie form ochrony fotografie ochrona indywidualna, charakterystyka sposobów ochrony indywidualnej, gatunkowej ekosystemów, w gatunkowa i obszarowa przyrody i obszarowej na podstawie których prowadzi si ę ochrona bierna i czynna prezentacji multimedialnej uzasadnienie konieczno ści ochrony ochronę czynną ochrona ścisła i częściowa gatunkowej przeprowadzenie burzy plansza ochrona in situ i ex situ mózgów na temat ochrony przedstawiająca przykłady sytuacji, w których niezb ędna restytucja i reintrodukcja czynnej i biernej jest ochrona czynna torfowisko wysokie gatunków zastosowanie metody za i okre ślenie celów ochrony przyrody tworzenie banków nasion przeciw przy ochronie wskazanie przykładów ochrony przyrody ścisłej i częściowej in situ i ex situ wyja śnienie ró żnic pomiędzy sposobami ochrony przyrody wyja śnienie, dlaczego w stosunku do niektórych gatunków i obszarów stosowana jest ochrona ścisła, a do innych ochrona częściowa wyja śnienie ró żnicy między restytucją a reintrodukcją

12 okre ślenie znaczenia tworzenia banków nasion 27. Ochrona przyrody w Polsce poznanie form ochrony przyrody w Polsce II. 4, II.6 przygotowanie plakatu w atlasy chronionych koncepcja ochrony przyrody omówienie form ochrony przyrody grupach charakteryzującego gatunków ro ślin, przykłady form ochrony obszarowej obszarowe i indywidualne zwierząt, grzybów i obszarowej (park narodowy, formy ochrony przyrody porostów wyja śnienie ró żnic pomiędzy formami rezerwat przyrody, park ochrony indywidualnej przeprowadzenie burzy mapa obszarów krajobrazowy, obszar chronionego mózgów na temat sposobów chronionych w Polsce krajobrazu) wyja śnienie roli poszczególnych form ochrony czynnej ochrony przyrody ochrona gatunkowa ścisła i zorganizowanie konkursu częściowa wskazanie na mapie parków narodowych dla grup polegającego na chronione gatunki ro ślin, charakterystyka parku narodowego i parku rozpoznawaniu wybranych zwierząt, grzybów i porostów krajobrazowego położonego najbliżej gatunków podlegaj ących przykłady form ochrony miejsca zamieszkania ochronie indywidualnej (pomnik przyrody, wyja śnienie znaczenia otulin tworzonych stanowisko dokumentacyjne, wokół parków narodowych użytek ekologiczny, zespół klasyfikacja parków narodowych według przyrodniczo-krajobrazowy) daty założenia lub wielkości klasyfikacja rezerwatów przyrody ze względu na przedmiot ochrony i typ ekosystemu poznanie zakazów i nakazów obowiązujących na obszarach chronionych, a także dopuszczanych na nich form działalności rozpoznawanie gatunków ro ślin, zwierząt i grzybów podlegaj ących ochronie wskazanie przykładów chronionych gatunków ro ślin i zwierząt występujących w najbliższej okolicy poznanie przykładów gatunków zagrożonych wyginięciem poznanie przykładów działa ń w ramach ochrony czynnej 28. Międzynarodowe formy poznanie przykładów mi ędzynarodowych II. 7 pogadanka dotycz ąca teksty źródłowe ochrony przyrody formy ochrony przyrody zrównowa żonego rozwoju dotyczące sieci Natura idea zrównowa żonego rozwoju definiowanie poj ęcia zrównowa żony wykład na temat inicjatyw 2000 mi ędzynarodowe inicjatywy w rozwój rządowych i mapa obszarów zakresie ochrony przyrody wyja śnienie, na czym polega pozarządowych w zakresie chronionych Polski

13 przykłady inicjatyw rz ądowych w zrównowa żony rozwój ochrony przyrody materiały w postaci zakresie ochrony przyrody omówienie działalno ści organizacji wykonanie w grupach książek i czasopism z mi ędzynarodowe obszary zajmujących się ochroną przyrody plakatów prezentuj ących charakterystyką chronione okre ślenie znaczenia Agendy 21 rezerwaty biosfery w Polsce polskich rezerwatów rezerwaty biosfery w Polsce okre ślenie znaczenia konwencji prezentacja obszaru biosfery znaczenie sieci ekologicznych ramsarskiej, CITES i bońskiej w ochronie Natura 2000 położonego w Europejska Sie ć Ekologiczna przyrody pobliżu miejsca Natura 2000 zamieszkania poznanie przykładów mi ędzynarodowych przykłady inicjatyw inicjatyw w zakresie ochrony przyrody pozarządowych w zakresie ochrony przyrody uzasadnienie konieczno ści globalnej ochrony przyrody charakterystyka rezerwatu biosfery jako przykładu międzynarodowej formy ochrony przyrody poznanie parków narodowych w Polsce uznanych za rezerwaty biosfery rozró żnienie typów obszarów sieci Natura 2000 ocena znaczenie projektu Natura 2000 ocena działalno ści organizacji zajmujących się ochroną przyrody 29. Podsumowanie x x x x 30. Sprawdzenie wiadomości x x x x Źródło: Wydawnictwo Nowa Era