Inicjowanie współpracy pomiędzy nauką a istniejącym systemem infrastruktury wsparcia innowacyjności doświadczenia Mazowieckiego Klastra Chemicznego

Transkrypt

1 Inicjowanie współpracy pomiędzy nauką a istniejącym systemem infrastruktury wsparcia innowacyjności doświadczenia Mazowieckiego Klastra Chemicznego Marzena Kapuścińska

2 Powołanie Mazowieckiego Klastra Chemicznego jest wynikiem spotkań i pracy grupy branżowej Chemia w ramach projektu systemowego Samorządu Województwa Mazowieckiego Wsparcie inicjatyw klastrowych w ramach działania Mazowieckiej Sieci Ośrodków Doradczo Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI).

3 Głównym celem projektu było stymulowanie rozwoju idei klasteringu, poprzez wsparcie instytucji zaangażowanych w realizację polityki klastrowej w odniesieniu do zdiagnozowanych obszarów koncentracji klastrowych na Mazowszu. Efektem tych działań jest powołany Mazowiecki Klaster Chemiczny, którego koordynatorem został wybrany Płocki Park Przemysłowo- Technologiczny S.A. (PPP-T S.A.)

4 Cel Mazowieckiego Klastra Chemicznego poprawa konkurencyjności oraz wzrost potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw z branży chemicznej poprzez wymianę wiedzy i doświadczeń ze sferą B+R oraz współpracę z firmami powiązanymi i kooperującymi z branżą chemiczną (np. firmy transportowe, logistyczne, recyklingowe, szkoleniowe, świadczące usługi inżynieryjno-projektowe, czy IT) w celu osiągnięcia maksymalnych korzyści biznesowych dla uczestników Klastra.

5 Umowa partnerska w zakresie powołania Mazowieckiego Klastra Chemicznego została podpisana 14 maja 2014 r. w siedzibie Płockiego Parku Przemysłowo-Technologicznego S.A. 96 podmiotów Inne 10 podmiotów Sektor nauki 9 jednostek Sektor biznesu Sektor badawczy 8 instytutów w ramach Programu 69 podmiotów Operacyjnego Kapitał Ludzki

6

7 Potencjał rozwojowy Mazowieckiego Klastra Chemicznego Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny S.A. będący koordynatorem Mazowieckiego Klastra Chemicznego jest współautorem założeń: programu sektorowego Innochem przeznaczonego dla branży chemicznej. Celem programu Innochem jest zwiększenie liczby wdrożonych innowacyjnych rozwiązań w sektorze chemicznym oraz wzmocnienie współpracy jednostek badawczych i przedsiębiorstw w obszarze badawczo-rozwojowym polskiego sektora chemicznego; programu ChemBR, który jest wspólnym działaniem PKN ORLEN S.A. i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na rzecz opracowania i wdrożenia innowacyjnych technologii, urządzeń, materiałów i wyrobów. Mają one służyć zwiększeniu konkurencyjności polskiej branży rafineryjno-petrochemicznej i umocnić jej pozycję jako uczestnika globalnego rynku.

8 Współpraca z Europejską Siecią Regionów Chemicznych (ECRN) Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny S.A. ma swojego przedstawiciela w Radzie Projektowej ECRN zamiennie z przedstawicielem Politechniki Warszawskiej Filii w Płocku; Sekretarz Komitetu Sterującego Mazowieckiego Klastra Chemicznego pełni funkcję członka zarządu Europejskiej Sieci Regionów Chemicznych (ECRN). Zadaniem Rady jest kreowanie międzynarodowych powiązań pomiędzy wiodącymi podmiotami branży chemicznej w regionach członkowskich Europejskiej Sieci Regionów Chemicznych. Rada stanowi forum identyfikacji wyzwań stojących przed branżą chemiczną, a także platformę wymiany dobrych praktyk. Nowo powołana struktura pełni funkcję brokera projektów i inicjatyw na poziomie europejskim.

9 Raport zgodnie z definicją przyjętą w raporcie Mazowiecki Klaster Chemiczny mieści się w kategorii instytucji wspierających innowacyjne postawy ośrodki działające w ramach powołanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Mazowieckiej Sieci Ośrodków Doradczo Informacyjnych w zakresie Innowacji (67), niezależne mazowieckie instytucje otoczenia biznesu (9), które w swej działalności mogą kierować się nie tylko zamiarem wsparcia rozwoju firmy w ogólnym ujęciu, lecz także jej innowacyjnych aspektów i posiadają już doświadczenie w tym zakresie.

10 Raport Mazowiecki Klaster Chemiczny wpisuje się w zidentyfikowany trend W województwie mazowieckim, podobnie jak w innych województwach, wyraźnie odznaczył się w ostatnich latach trend, polegający na dynamicznym zwiększaniu się udziału w ogólnej liczbie ośrodków innowacji i przedsiębiorczości tych podmiotów, które zgodnie z definicją SOOiP - należy postrzegać jako odpowiedzialne za wspieranie rozwoju innowacyjności.

11 Raport Formy działalności instytucji wsparcia innowacyjności, struktura, powiązania, współpraca pomiędzy instytucjami, organizacja systemu wsparcia Zjawiska współpracy pomiędzy instytucjami wspierającymi innowacyjność, stanowią często pochodną ich podstawowego profilu działalności. Z kolei, jeżeli chodzi o parki przemysłowo - technologiczne, liczba podmiotów współpracujących wynosi ok. 26 (biorąc pod uwagę skalę całej Polski), wśród których dominują głównie instytucje naukowe, JST oraz inne IOB (Matusiak, 2009:37).

12 Raport ciąg dalszy W całej Polsce szczególnie widoczny jest w ostatnich latach niedostateczny poziom współpracy pomiędzy ośrodkami wsparcia innowacyjności (traktowanymi jako pewna grupa), a sferą B+R, obie strony są zgodne, wskazując na brak zainteresowania współpracą u strony drugiej, jak też brak z jej strony odpowiedniej wiedzy, co dodatkowo pogłębia nieufność oraz przekonanie o braku kompetencji wśród potencjalnych partnerów, wynikające m.in. z braku dotychczasowych doświadczeń.

13 Mazowiecki Klaster Chemiczny jest zatem alternatywą dla zaistniałej sytuacji. Wypełnia lukę w obszarze: Szerokiego sieciowania instytucji w ujęciu horyzontalnym i wertykalnym Merytorycznym (nie tylko informowanie i wzajemne promowanie) ale też działania prorozwojowe Umiędzynarodowienie sieci współpracy (koordynator członkiem ECRN, wizyty studyjne w Polsce i za granicą).

14 Raport Zaplecze kadrowe i techniczne instytucji wsparcia innowacyjności Jak wynika z raportu, w ogólnej liczbie badanych, najwięcej (około 20% ogółu), zidentyfikowano tych instytucji, które zatrudniały na stałe 5 osób, przy czym liczba personelu jedynego parku przemysłowo technologicznego, wynosiła 16 osób (pracowników merytorycznych).

15 Raport wskazuje na wysoki poziom rotacji kadr w tego rodzaju podmiotach, a także negatywne zjawisko, jakim jest niski poziom praktycznej wiedzy osób w nich zatrudnionych - na temat (Matusiak i Guliński, 2010a: 44-45): rzeczywistego przebiegu procesów biznesowych/ innowacyjnych (w szczególności nt. ryzyka inwestycyjnego), zagadnień związanych z transferem technologii /zwłaszcza w zakresie budowy przez CTT relacji na osi uczelnie podmioty zewnętrzne, praw własności intelektualnej, na niedosyt pracowników instytucji wspierających rozwój innowacyjności.

16 Mazowiecki Klaster Chemiczny jako odpowiedź na zdiagnozowane problemy w obszarze zaplecza kadrowego i technicznego IOB: Wysoki poziom rotacji kadr IOB vs. szeroki dostęp do kadry poszczególnych członków klastra, baza specjalistów z różnych obszarów wiedzy, różnych dziedzin i dyscyplin, w tym w szczególności praktyków biznesu; Niski poziom praktycznej wiedzy osób zatrudnionych w IOB na ww. tematy oraz niedosyt pracowników instytucji wspierających rozwój procesów komercjalizacji vs. szybki dostęp do osób z ww. wiedzą, zidentyfikowani eksperci z wiedzą i doświadczeniem, szybki proces decyzyjny dot. różnych aspektów innowacji, komercjalizacji czy audytu technologicznego.

17 Pomimo wskazania w raporcie, iż PPP-T S.A. wyróżnia się na tle innych IOB, jeśli chodzi o zasoby kadrowe, uważamy, iż bycie członkiem takiej sieci ekspercko-wdrożeniowej jaką jest Mazowiecki Klaster Chemiczny jest niezbędne i dopiero w takim układzie i otoczeniu możemy mówić o potencjale kadrowym naszej instytucji. Ale też w ten sam sposób interpretujemy ten potencjał dla Klastra i każdego członka Klastra.

18 Raport Powstawanie/ rozwój infrastruktury innowacyjności widoczny jest trend polegający na zmniejszaniu się liczby podmiotów o funkcji centrów transferu technologii pomimo pojawiania się inicjatyw dotyczących stworzenia dodatkowego (poza Płockiem) parku o tym charakterze, nie odnotowano jak dotąd oddania do użytku tego rodzaju infrastruktury pojawiania się na terenie województwa mazowieckiego funduszy kapitału zalążkowego (seed), które jak już zasygnalizowano we wcześniejszych częściach opracowania powstały głównie na terenie Warszawy

19 Raport ciąg dalszy skala i zakres świadczenia usług przez badane instytucje, przybrała na sile w ciągu ostatnich pięciu lat (tj. począwszy od roku 2009). W świetle powyższego badania widoczne jest, że w okresie , uruchomiło działalność w zakresie świadczenia usług dotyczących rozwoju produktu, usług w zakresie marketingu oraz usług w zakresie organizacji przedsiębiorstwa, ponad 3 razy więcej instytucji niż do roku 2008 włącznie. Usługi proinnowacyjne najczęściej świadczone przez organizacje w zależności od rodzaju instytucji wsparcia innowacyjności (wybór wielokrotny). Kolor zielony oznacza, iż wszystkie badane organizacje danego rodzaju deklarują świadczenie usług z danej kategorii.

20 Trend powstawania klastrów w Polsce Na tle innych trendów i tendencji widoczny jest również trend powstawania klastrów w Polsce. Powołanie Mazowieckiego Klastra Chemicznego jest wynikiem spotkań i pracy grupy branżowej Chemia w ramach projektu systemowego Samorządu Województwa Mazowieckiego Wsparcie inicjatyw klastrowych w ramach działania Mazowieckiej Sieci Ośrodków Doradczo Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI). Kompleksowość usług świadczonych przez koordynatora Klastra oraz komplementarność usług świadczonych przez poszczególnych członków Klastra.

21 Raport Lokalizacja, rozkład regionalny i dostępność instytucji wsparcia innowacyjności znaczny rozdźwięk w tym zakresie pomiędzy Warszawą a pozostałymi obszarami województwa dostępność geograficzna: firmy działające poza Warszawą, lub poza jej bezpośrednim sąsiedztwem, w zasadzie wyłączone są z zasięgu oddziaływania tego rodzaju infrastruktury.

22 Struktura sieci Mazowieckiego Klastra Chemicznego wskazuje na komplementarność geograficznego rozkładu IOB na terenie województwa mazowieckiego. Niemniej jednak, z uwagi na koncentrację instytutów badawczych i jednostek naukowych na terenie Warszawy Klaster nie wpływa w znaczącym stopniu na minimalizację zidentyfikowanego w raporcie problemu.

23 Raport Oferowane usługi, formy wsparcia poszczególnych instytucji wsparcia innowacyjności do najczęściej znajdujących się w ofercie kategorii usług, należały te kategorie, które wiązały się z organizacją przedsiębiorstwa. Usługi związane z aspektami technologicznymi znajdowały się w ofercie niemal dwa razy rzadziej. Wśród tych badanych instytucji otoczenia biznesu, które wskazały na posiadanie w ofercie usług dotyczących rozwoju technologii, najrzadziej oferowaną usługą w tym zakresie był audyt technologiczny oraz pomoc przy negocjacjach.

24 Oferta usług i form wsparcia PPP-T S.A. jest na tyle kompleksowa, że naturalną obecnością są powiązania kooperacyjne wokół. Z uwagi jednak na fakt, o którym mówi raport (tj. najrzadziej oferowaną usługą jest audyt technologiczny oraz pomoc przy negocjacjach) naturalnym zjawiskiem kompensującym tą lukę jest Mazowiecki Klaster Chemiczny, którego potencjał technologiczny i kadrowo-naukowy pozwala w sposób komplementarny prowadzić usługi deficytowe.

25 Podsumowanie

26 Sposobów budowania wartości jest wiele organizacja klastrowa powinna być przede wszystkim czymś więcej niż sumą pojedynczych podmiotów, generując pakiet korzyści zawierający nie tylko możliwość nawiązywania kontaktów biznesowych, dostęp do wiedzy i możliwości inwestycyjnych, zwiększenie siły rynkowej i możliwości negocjacyjnych grupy przedsiębiorstw, ale także szansę na realizację projektów i przedsięwzięć, których żaden z pojedynczych członków klastra nie mógłby samodzielnie podjąć. M. Frankowska, Tworzenie wartości w klastrze.

27 Na ile tworzenie klastrów na Mazowszu może wpłynąć na poprawę współpracy pomiędzy nauką a biznesem? Klaster stanowi platformę rzeczywistej, realnej współpracy Zacieśnienie współpracy poprzez realizację przedsięwzięć wdrożeniowych Usieciowienie w kontekście międzynarodowym

28 W jaki sposób zachęcić naukowców do wchodzenia w struktury klastrowe? Naukowcy i pracownicy naukowi jako eksperci w wąskich dziedzinach Udział w konsorcjach projektowych Udział w grupach roboczych w celu stworzenia projektów na potrzeby gospodarki, społeczeństwa Czerpanie dochodów z procesu komercjalizacji badań użyteczność prowadzonych prac

29 Przystąpienie do Mazowieckiego Klastra Chemicznego Wszystkie podmioty zainteresowane włączeniem się w struktury i prace Mazowieckiego Klastra Chemicznego zapraszamy do zapoznanie się z treścią Umowy Partnerskiej oraz wypełnienia deklaracji przystąpienia nowego członka. Oba dokumenty można znaleźć na stronie internetowej Klastra. Szczegółowe informacje:

30 Dziękuję za uwagę! Marzena Kapuścińska Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny S.A. Konferencja Innowacje dla Mazowsza jak wdrażać innowacje w naszym regionie? organizowana w ramach projektu systemowego pn. Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza.