Logistyka i Spedycja Portowo-Morska Wykład 03 (MSTiL) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki UMG

Transkrypt

1 Logistyka i Spedycja Portowo-Morska Wykład 03 (MSTiL) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki UMG

2 Plan wykładu 03 (LiSPM) Rodzaje opakowań w LiSPM i charakterystyka najczęściej spotykanych form konstrukcyjnych opakowań transportowo-spedycyjnych. Klasyfikacja znaków na opakowaniach. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 2

3 Podstawowy podręcznik do wykładu 03 (LiSPM). A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 3

4 Rodzaje opakowań w LiSPM i charakterystyka najczęściej spotykanych form konstrukcyjnych opakowań transportowo-spedycyjnych LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 4

5 Przykładowa klasyfikacja opakowań wg podstawowych kryteriów Kryterium podziału Rodzaj tworzywa Forma konstrukcyjna Podatność na składanie i rozbieranie Związek z produktem Przeznaczenie Trwałość Podstawowe rodzaje opakowań Drewno, metal, szkło, tworzywo papierowe, tworzywo sztuczne, tkaniny, kompozycja materiałów Skrzynie, klatki, pudła, beczki, butle, worki Nierozbieralne, składane, składane gniazdowo Bezpośredni (stykają się z produktem), pośredni (nie stykają się z produktem) Jednostkowe (np. pudełko), zbiorcze (np. skrzynia), transportowe (np. kontener) Jednorazowego użytku, wielokrotnego użytku Forma rozliczeń Sprzedawane, pożyczone, zwrotne LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 5

6 Rodzaje opakowań w LiSPM (kryterium: stykanie się opakowania z towarem) A. opakowanie bezpośrednie - opakowanie styka się z towarem w sposób bezpośredni, chroni go przed niepożądanymi czynnikami z zewnątrz (np. papierowe torby). B. opakowanie pośrednie - ochrania towary wymienione w punkcie A stykające się w sposób bezpośredni oraz same opakowania (np. kartony, skrzynie, klatki). Ma za zadanie ustrzec towar przed uszkodzeniami mechanicznymi, wpływem czynników atmosferycznych, czy kradzieżą. Istotne są przy przechowywaniu towarów oraz ich transporcie. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 6

7 Rodzaje opakowań w LiSPM (kryterium: przeznaczenie towaru) A. jednostkowe, które posiadają dana ilość towarów do sprzedaży detalicznej i powinny dać ewentualność rozpoznania zapakowanych jednostek. B. zbiorcze, posiadają do kilkudziesięciu opakowań jednostkowych oraz pełnią rolę ochronną (np. cukier w workach, napoje na paletach). Nie mają bezpośrednio trafić do klientów, chyba że przy większych ilościach jednostkowych opakowań. C. transportowe - zawierają liczebność towarów, które mogą być poddawane różnym manipulacyjnym czynnościom, ułatwiają dostawę (zaliczamy tu zarówno opakowania bezpośrednie, jak i pośrednie). LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 7

8 Rodzaje opakowań w LiSPM (kryterium: trwałość opakowania) A. trwałe; B. nietrwałe. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 8

9 Rodzaje opakowań w LiSPM (kryterium: materiał użyty do konstrukcji opakowania) A. drewniane; B. metalowe; C. papierowe; D. szklane; E. z tworzyw sztucznych; F. tkaninowe. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 9

10 Rodzaje opakowań w LiSPM (drewniane) Do opakowań drewnianych zaliczamy m.in. łubianki, wełnę drewnianą będącą materiałem pomocniczym, beczki, skrzynie, pojemniki, klatki, kosze. Z uwagi na stratę drewna, opakowania takie są wycofywane, a w ich miejsce wykorzystuje się opakowania na bazie tworzyw sztucznych. Zalety: świetna wytrzymałość mechaniczna, nie przewodzą prądu elektrycznego oraz ciepła, znikoma przenikalność powietrza. Wady: wchłania wilgoć, łatwopalne, mogą mieć zapach żywicy, co może negatywnie oddziaływać na towar. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 10

11 Rodzaje opakowań w LiSPM (drewniane) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 11

12 Rodzaje opakowań w LiSPM (metalowe) Opakowania metalowe są najczęściej opakowaniami wielokrotnego użytku, np. puszki, wiadra, skrzynie metalowe, beczki metalowe, kanistry, pojemniki metalowe, hoboki, tuby metalowe, konwie metalowe, folie metalowe. Zalety: znaczna wytrzymałość mechaniczna i dobra twardość co sprzyja w transporcie, dość łatwa obróbka oraz niepodatność na korozję, łatwość w zdobieniu rysunkami, znakami i powlekaniu lakierem.. Wady: znaczne przewodnictwo cieplne LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 12

13 Rodzaje opakowań w LiSPM (metalowe) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 13

14 Rodzaje opakowań w LiSPM (papierowe) Opakowania papierowe (sztywne i miękkie) posiadają szerokie zastosowanie w transporcie, a papier ma zastosowanie bezpośrednio przy owijaniu towarów. Sztywne opakowania papierowe: tektura, kartony, sklejka wielowarstwowa. Miękkie opakowania papierowe: papier pakowy uszlachetniany lub powlekany tworzywami metalowymi bądź sztucznymi. Zalety: świetne własności mechaniczne, lekki, bezwonny, nie przewodzi ciepła, łatwo przerabiany, nadaje się do nadruku, jego produkcja jest dość tania, można go odzyskać z recyklingu. Wady: jest nasiąkliwy co znacznie pogarsza jego właściwości mechaniczne. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 14

15 Rodzaje opakowań w LiSPM (papierowe) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 15

16 Rodzaje opakowań w LiSPM (szklane) Opakowania szklane mają częste zastosowanie w artykułach spożywczych (słoje, słoiki, ampułki, butelki, balony). Produkowane są zarówno ze szkła bezbarwnego, jak i barwnego (ciemne szkło ma właściwość nieprzepuszczalności promieniowania nadfioletowego powodującego straty witamin). Zalety: nie są nasiąkliwe, posiadają gładką powierzchnię, są obojętne i odporne chemicznie, higieniczne, przezroczyste, wielokrotnego użytku. Wady: konieczne jest użycie dodatkowo innych opakowań w celu ochrony opakowania. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 16

17 Rodzaje opakowań w LiSPM (szklane) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 17

18 Rodzaje opakowań w LiSPM (z tworzyw sztucznych) Plastikowe opakowania można dowolnie modelowopakowania wykonane z tworzyw sztucznych występują w różnych formach, np.: worki, opakowania grubościenne (tj. kanistry), folie, torby. Na bazie tworzyw sztucznych powstają też zamknięcia do wielu tradycyjnych opakowań, np. korki, zakrętki, kapsle. ać, gdyż odznaczają się dużą elastycznością. Zalety: znaczna wytrzymałość mechaniczna, odporność na owady, drobnoustroje i substancje chemiczne, przezroczyste, tanie, lekkie, odporne na działanie wody, gazów oraz średniej temperatury. Wady: nie jest ekologiczne. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 18

19 Rodzaje opakowań w LiSPM (z tworzyw sztucznych) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 19

20 Rodzaje opakowań w LiSPM (tkaninowe) Do typowych opakowań tkaninowych należą worki z lnu, wiskozy, konopi czy juty. Worki takie świetnie nadają się jako opakowanie do towarów sypkich, które muszą mieć dostęp powietrza. Zalety: niska masa właściwa, mogą być wielokrotnego użytku. Wady: niska trwałość oraz odporność na czynniki zewnętrzne, łatwo ulegają zanieczyszczeniu (konieczne jest ich trzepanie oraz czyszczenie). LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 20

21 Rodzaje opakowań w LiSPM (tkaninowe) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 21

22 Rodzaje opakowań w LiSPM - przykłady (balon szklany w koszu) balon szklany w koszu (opakowanie szklane o pojemności co najmniej 5 dm 3, umieszczone w koszu wiklinowym, z tworzyw sztucznych, drutu lub taśmy metalowej, otwarty lub z kapturem); LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 22

23 Rodzaje opakowań w LiSPM przykłady (beczka) beczka (opakowane podobne do elipsoidy ściętej o pojemności około 200 dm 3, wykonane z deseczek drewnianych, z blachy stalowej lub aluminiowej lub z tworzyw sztucznych); LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 23

24 Rodzaje opakowań w LiSPM przykłady (bęben) bęben (opakowanie o kształcie zbliżonym do walca, pojemności co najmniej 10 dm 3, wykonane z blachy stalowej, z tworzyw papierniczych, z tworzyw drewnopochodnych oraz z tworzyw sztucznych); LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 24

25 Rodzaje opakowań w LiSPM przykłady (butla) butla (opakowanie wykonane ze stali o pojemności do 50 dm 3 do gazów sprężonych); LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 25

26 Rodzaje opakowań w LiSPM przykłady (hobok) HOBOK to opakowanie metalowe lub z tworzyw sztucznych, o kształcie zbliżonym do walca z uchwytami na pobocznicy, o pojemności co najmniej 10 dm 3 ). Hobok jest wykorzystywany do przechowywania i transportu smarów, farb, lakierów itp. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 26

27 Rodzaje opakowań w LiSPM przykłady (kanister) kanister (opakowanie o przekroju poprzecznym zbliżonym do prostokąta, z otworem wlewowym szczelnie zamkniętym, o pojemności do 20 dm 3, wykonanym z blachy metalowej lub z tworzyw sztucznych); LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 27

28 Rodzaje opakowań w LiSPM przykłady (klatka) klatka (opakowanie o kształcie prostopadłościanu, o konstrukcji szkieletowej wykonanej z listew drewnianych, prętów metalowych lub plastiku, służące do umieszczania w nim towarów o masie około 1000 kg); LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 28

29 Rodzaje opakowań w LiSPM przykłady (pudło) pudło (opakowanie bibułowe, papierowe, tekturowe, kartonowe, o ścianach litych lub ażurowych, z zamknięciem lub bez. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 29

30 Konstrukcja pudeł Konstrukcja pudeł jest istotną sprawą, gdyż w sposób bezpośredni wpływa na ich wytrzymałość. W celu zwiększenia wytrzymałości na ściskanie stosuje się często wewnętrzne elementy wzmacniające. Rodzaj użytej tektury również w sposób zasadniczy wpływa na wytrzymałość opakowań z pudeł. Może to być tektura sklejana lub falista, trzywarstwowa lub pięciowarstwowa. Obecnie na coraz szerszą skalę stosuje się tektury siedmiowarstwowe o grubości od 9 do 16 mm. Tektury ciężkie o gramaturze ponad 1000 g/m 2 posiadają dużą wytrzymałość mechaniczną i są odporne na nacisk, przebicie i wilgotność. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 30

31 Rodzaje opakowań w LiSPM (skrzynia) Skrzynia/skrzynka (opakowanie o kształcie prostopadłościanu, drewniane, z tworzyw sztucznych, drewnopochodnych lub metalowe, o ścianach litych lub ażurowych, z wiekiem lub bez, zawartość skrzyni ma masę co najmniej 150 kg, skrzynki do 150 kg); LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 31

32 Rodzaje opakowań w LiSPM (worek) worek (opakowanie, które w stanie złożonym ma kształt zbliżony do prostokąta, wykonane z papieru workowego, tkaniny, folii, o pojemności co najmniej 10 dm 3. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 32

33 Klasyfikacja znaków na opakowaniach LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 33

34 Klasyfikacja znaków na opakowaniach rozpoznawcze zasadnicze wynikające z warunków umowy handlowej i pozwalające zidentyfikować ładunek i miejsce jego przeznaczenia (np. znak transakcji, miejsce przeznaczenia, znak odbiorcy). pomocnicze określające cechy handlowe opakowania i pochodzenia ładunku (np. numer kolejny opakowania, masa jednostki ładunku, kraj pochodzenia towaru, znak firmy nadawcy). ostrzegawcze niebezpieczeństw a wskazujące na konieczność zachowania specjalnych środków ostrożności podczas przewozu, przeładunku i składowania ze względu na specyficzne właściwości ładunków (np. ładunki wybuchowe, żrące, łatwo psujące się, delikatne). manipulacyjne określające rodzaj ładunku i sposób obchodzenia się z nim w czasie przewozu, przeładunku i składowania). LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 34

35 Znak na opakowaniu może być wyrażony w postaci 1. napisu (wyrazy, skróty, liczby); 2. rysunku. Ale napis czy rysunek musi być zastosowany w kolorze kontrastującym z tłem opakowania (aby łatwo go było odczytać). LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 35

36 Zalecane kolory kontrastujące ze sobą na opakowaniu transportowym Prawidłowa barwa kreski czarna biała Prawidłowa barwa tła zielona cyan (jasny niebieski) niebieska ciemnobrązowa żółta pomarańczowa czerwona magenta (purpura) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 36

37 Znaki na opakowaniach LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 37

38 Znaki na opakowaniach LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 38

39 Przykład znakowania opakowań transportowych z zawartością ABC - skrócona nazwa odbiorcy; nr kontraktu; Bombay - miejsce przeznaczenia; 1/25 - nr opakowania transportowego i liczba opakowań w partii. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 39

40 Znaki manipulacyjne w LiSPM Środek ciężkości LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 40

41 Znaki manipulacyjne w LiSPM Hakami bezpośrednio nie zaczepiać LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 41

42 Znaki manipulacyjne w LiSPM Góra, nie przewracać LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 42

43 Znaki manipulacyjne w LiSPM Chronić przed wilgocią LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 43

44 Znaki manipulacyjne w LiSPM Ostrożnie kruche LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 44

45 Znaki manipulacyjne w LiSPM Opakowanie hermetyczne LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 45

46 Znaki manipulacyjne w LiSPM Chronić przed nagrzaniem (ciepłem) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 46

47 Znaki manipulacyjne w LiSPM Produkty łatwo psujące się LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 47

48 Znaki manipulacyjne w LiSPM Przestrzegać zakresu temperatur (dla zawartości opakowania dla której wymagane jest nie przekroczenie temperatury minimalnej) Przestrzegać zakresu temperatur (dla zawartości opakowania dla której wymagane jest nie przekroczenie temperatury maksymalnej) LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 48

49 Znaki manipulacyjne w LiSPM Przestrzegać zakresu temperatur (dla zawartości opakowania dla której wymagane jest pozostawanie w danym zakresie temperatur) Przestrzegać zakresu temperatury LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 49

50 Znaki manipulacyjne w LiSPM Nie przemieszczać przez toczenie LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 50

51 Znaki manipulacyjne w LiSPM Nie obracać, nie przetaczać LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 51

52 Znaki manipulacyjne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 52

53 Znaki manipulacyjne w LiSPM Nie podnosić wózkiem LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 53

54 Znaki manipulacyjne w LiSPM Chronić przed promieniowaniem LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 54

55 Znaki manipulacyjne w LiSPM Chronić przed upadkiem LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 55

56 Znaki manipulacyjne w LiSPM Podnosić bezpośrednio za ładunek LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 56

57 Znaki manipulacyjne w LiSPM Nie chwytać w tym miejscu LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 57

58 Znaki manipulacyjne w LiSPM Miejsce zakładania zawiesi LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 58

59 Znaki manipulacyjne w LiSPM Żywe zwierzęta LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 59

60 Znaki manipulacyjne w LiSPM Zakaz piętrzenia ładunku LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 60

61 Znaki manipulacyjne w LiSPM Ograniczenie piętrzenia LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 61

62 Znaki manipulacyjne w LiSPM Dopuszczalna liczba warstw piętrzenia LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 62

63 Znaki manipulacyjne w LiSPM Tu otwierać LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 63

64 Znaki manipulacyjne w LiSPM Podnosić bezpośrednio za ładunek LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 64

65 Przykłady oznaczeń substancji niebezpiecznych LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 65

66 Substancje niebezpieczne w LiSPM Substancja szkodliwa LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 66

67 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 67

68 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 68

69 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 69

70 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 70

71 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 71

72 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 72

73 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 73

74 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 74

75 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 75

76 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 76

77 Substancje niebezpieczne w LiSPM LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 77

78 Numery rozpoznawcze właściwości materiału niebezpiecznego LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 78

79 Wymiary, konstrukcja i oznakowanie Europalety LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 79

80 Znaki identyfikujące materiał opakowania LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 80

81 (1/2) Opakowania dopuszczone do przewozu materiałów niebezpiecznych muszą spełniać wymagane przez kody towarów niebezpiecznych (IMDG Code) warunki, ujęte w Dodatku V do Umowy RID. Określają one podstawowe parametry, materiały oraz badania opakowań. Opakowania te muszą wytrzymać przez 24 godziny nakładane na nie obciążenia, o ciężarze równym całkowitemu ciężarowi opakowań, które mogą być na nich sztaplowane podczas transportu (tzw. próba sztaplowania ). LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 81

82 Próba sztaplowania (2/2) Po tej próbie maksymalna wysokość sztaplowania w metrach podana jest na opakowaniu i na taką wysokość można materiały niebezpieczne w danym opakowaniu piętrzyć. Każdy materiał niebezpieczny można pakować do opakowania właściwej kategorii w zależności od potencjalnego niebezpieczeństwa, jakie on stwarza. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 82

83 Opakowania (z ładunkiem), których nie wolno piętrzyć LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 83

84 Dziękuję za uwagę i zapraszam na kolejne wykłady i ćwiczenia LiSPM dr Adam Salomon, KTiL UMG 84