SPIS SPECYFIKACJI TECHNICZNYCH

Transkrypt

1 CPV SPIS SPECYFIKACJI TECHNICZNYCH Roboty drogowe w zakresie konstruowania, fundamentowania oraz wykonania nawierzchni autostrad, dróg Nr specyfikacji Tytuł specyfikacji Strona D-M Wymagania ogólne 3-18 CPV Roboty budowlane w zakresie przygotowania terenu pod budowy D Roboty przygotowawcze ****** D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych D Usunięcie drzew i krzaków D Usunięcie humusu D Rozbiórka elementów dróg D Roboty ziemne ****** D D Wykonanie wykopów Wykonanie nasypów D Odwodnienie korpusu drogowego ****** D Przepusty D Kanalizacja deszczowa CPV Roboty budowlane w zakresie wznoszenia kompletnych obiektów budowlanych lub ich części oraz roboty w zakresie inżynierii lądowej i wodnej D Podbudowy ****** D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża D Skropienie warstw konstrukcyjnych D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem D Podbudowa z betonu asfaltowego D Wyrównanie podbudowy D Nawierzchnie ****** D Nawierzchnia z betonu asfaltowego D Roboty wykończeniowe ****** D Umocnienie powierzchniowe skarp D Urządzenia bezpieczeństwa ruchu ****** D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych D Elementy ulic ****** D Krawężniki i obrzeża D Chodniki i zjazdy z kostki betonowej D Ścieki z elementów prefabrykowanych D Ścieki z kostki kamiennej Spis specyfikacji technicznych 1

2 2 Spis specyfikacji technicznych

3 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Wymagania ogólne D Wymagania ogólne 3

4 1. WSTĘP. Ilekroć w niniejszym opracowaniu będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź Szczegółowej Specyfikacji Technicznej ( SST) bądź Ogólnej Specyfikacji Technicznej (OST) to należy przez to rozumieć Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych ( STWiORB). Niniejsze opracowanie stanowi wymagania ogólne, które należy mieć na uwadze czytając poszczególne specyfikacje dotyczące przeprowadzenia branżowych robót budowlanych n/w zadania. Specyfikacja Techniczna Wymagania ogólne może być powoływana w specyfikacjach szczegółowych jako: DM lub D Specyfikacje wykonano w oparciu o opracowania sporządzone w 2002 roku przez Branżowy Zakład Doświadczalny Budownictwa Drogowego i Mostowego, Sp. zo.o na zlecenie GDDKiA w Warszawie. 1.1 Nazwa nadana zamówieniu przez Zamawiającego: Nazwa zadania: Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice. Inwestor: Gmina Kobierzyce, al. Pałacowa 1, Kobierzyce Przedmiot i zakres robót budowlanych. Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania techniczne dotyczące wykonania i odbioru robót budowlanych wykonanych w ramach zadania jw Zakres stosowania ST. Specyfikacja Techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i umowy (ewentualnie kontraktowy) przy zlecaniu i realizacji robót wyszczególnionych w spisie treści. Zamawiający może prowadzić roboty budowlane w oparciu o warunki kontraktowe FIDIC. W takim przypadku zapisy niniejszej ST odbiegające treścią od w/w warunków wymagać mogą korekty w jednym z dokumentów nadrzędnych wymienionych w pkt Zakres robót objętych ST. Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia wszelkich robót budowlanych niezbędnych do wykonania w/w budowy. 1.3 Wyszczególnienie i opis prac towarzyszących i robót tymczasowych Roboty tymczasowe to takie roboty, które są projektowane i wykonywane jako potrzebne do wykonania robót podstawowych ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, chyba, że istnieją uzasadnione podstawy do ich odrębnego rozliczenia. Roboty towarzyszące prace niezbędne do wykonania robót podstawowych ale nie zaliczane do robót tymczasowych Koszty wykonania jak i zakres robót towarzyszących i tymczasowych, poprzedzających prace podstawowe, ujęte są w cenach jednostkowych poszczególnych elementów rozliczeniowych opisanych w punkcie 9 każdej ze specyfikacji technicznej szczegółowej, ponieważ w zależności od prowadzonych robót ta sama robota towarzysząca może być rozliczona osobno lub ujęta w kosztach roboty podstawowej: np. prace rozbiórkowe przy branży drogowej mogą stanowić odrębne rozliczenie, podczas gdy przy wykonaniu np. kanalizacji, prace rozbiórkowe mogą być ujęte w kosztach wykonania całego rurociągu Określenia podstawowe. Budowla drogowa - obiekt budowlany, nie będący budynkiem, stanowiący całość techniczno-użytkową (drogę), albo jego część stanowiącą odrębny element konstrukcyjny lub technologiczny ( obiekt mostowy, korpus ziemny, węzeł itp. ). Chodnik - wyznaczony pas terenu przy jezdni lub od niej odsunięty, przeznaczony do ruchu pieszego i odpowiednio utwardzony. Dokumenty umowy, umowa, kontrakt - zbiór dokumentów określających prawne, techniczne i ekonomiczne warunki realizacji robót lub usług oraz wzajemne prawa i obowiązki Zamawiającego i Wykonawcy zaakceptowane i podpisane przez obie strony. Częścią dokumentu umowy jest dokumentacja techniczna ( wraz z przedmiarami ) i STWiORB. Dokumentacja projektowa - wszelkie obliczenia, opisy i dane techniczne oraz rysunki dostarczane Wykonawcy przez Zamawiającego, jak również wszelkie obliczenia techniczne, rysunki, próbki, wzory, modele, instrukcje obsługi dostarczone przez Wykonawcę i zatwierdzone przez Zamawiającego. Droga - wydzielony pas terenu, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych, wraz z wszelkimi urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu. Droga tymczasowa (montażowa) - droga specjalnie przygotowana, przeznaczona do ruchu pojazdów obsługujących zadanie budowlane na czas jego wykonania, przewidziana do usunięcia po jego zakończeniu. Dziennik budowy dziennik wydany zgodnie z obowiązującymi przepisami - stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywanych robót. Inżynier Budowy/Kierownik Projektu osoba działająca z upoważnienia Zamawiającego, pełniąca nadzór inwestorski (Inspektor Nadzoru Inwestorskiego) na budowie w zakresie praw i obowiązków wynikających z Prawa Budowlanego ( art. 25 i 26). Jeżeli roboty budowlane będą wykonane w oparciu o kontrakt winno stosować się definicje sprecyzowane w warunkach kontraktu FIDIC. Gdziekolwiek w specyfikacjach szczegółowych pojawi się nazwa Inżynier Budowy wówczas należy mieć na uwadze również Kierownika Projektu. Jezdnia - część korony drogi przeznaczona do ruchu pojazdów. 4 D Wymagania ogólne

5 Kierownik budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upoważniona do kierowania robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji kontraktu. Korona drogi - jezdnia z poboczami lub chodnikami, zatokami, pasami awaryjnymi i pasami dzielącymi jezdnię. Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich połączenia. Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która ograniczona jest koroną drogi i skarpami rowów. Koryto - element uformowany w korpusie drogowym w celu ułożenia w nim konstrukcji nawierzchni. Kosztorys ofertowy - wyceniony, kompletny kosztorys ślepy. Kosztorys ślepy ( przedmiar robót wg definicji rozporządzenia z 2.IX.2004 w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno- użytkowego Dz.U. Nr 202,poz.2072) - wykaz robót z podaniem ich ilości, w kolejności technologicznej ich wykonania. W treści ST kosztorys ślepy może występować jako przedmiar ofertowy. Księga obmiarów - zaakceptowany przez Inżyniera zeszyt z ponumerowanymi stronami, służący do wpisywania przez Wykonawcę obmiaru dokonywanych robót w formie wyliczeń, szkiców i ewentualnych dodatkowych załączników ; wpisy w księdze obmiarów podlegają potwierdzeniu przez Inżyniera. Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez Zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z oceną jakości materiałów i robót. a) Laboratorium Drogowe - laboratorium wykonujące badania kontrolne zlecone przez Nadzór (Inspektora Nadzoru) oraz wszystkie badania wymagane do końcowego odbioru robót ( również zlecone przez Inspektora Nadzoru ). b) Laboratorium Wykonawcy - laboratorium wykonujące badania kontrolne, obejmujące cały proces budowy od okresu przygotowawczego ( np. badań zgromadzonych materiałów ) poprzez etap budowy, aż do badań końcowych. c) Laboratorium wskazane przez Wykonawcę - laboratorium zaakceptowane przez Zamawiającego, wykonujące badania zlecone przez Wykonawcę i na jego koszt. d) Laboratorium uzgodnione (niezależne) - laboratorium zaakceptowane przez Zamawiającego w wypadkach spornych lub wątpliwych ( w przypadku stwierdzenia usterek - na koszt Wykonawcy ). Materiały - wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania robót, zgodnie z dokumentacją projektową i specyfikacjami, zaakceptowane przez Inżyniera. Nawierzchnia - warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu na podłoże gruntowe i zapewniających dogodne warunki dla ruchu. a) Warstwa ścieralna - wierzchnia warstwa nawierzchni poddana bezpośrednio oddziaływaniu ruchu i czynników atmosferycznych. b) Warstwa wiążąca - warstwa znajdująca się między warstwą ścieralną, a podbudową zapewniająca lepsze rozłożenie naprężeń w nawierzchni i przekazywanie ich na podbudowę. c) Warstwa wyrównawcza -warstwa służąca do wyrównania nierówności podbudowy lub profilu istniejącej nawierzchni. d) Podbudowa - dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże ; podbudowa może się składać z podbudowy zasadniczej i pomocniczej. e) Podbudowa zasadnicza - górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni ; może składać się z jednej lub dwóch warstw. f) Podbudowa pomocnicza - dolna część podbudowy spełniająca obok funkcji nośnych funkcję zabezpieczenia nawierzchni przed działaniem wody, mrozu i przenikaniem cząstek podłoża ; może zawierać warstwę mrozoodporna, odsączającą lub odcinającą. g) Warstwa odcinająca -warstwa stosowana w celu uniemożliwienia przenikania drobnych cząstek gruntu do warstwy nawierzchni leżącej powyżej. h) Warstwa odsączająca - warstwa służąca do odprowadzenia wody przedostającej się do nawierzchni. Niweleta - wysokościowe i geometryczne rozwinięcie na płaszczyźnie pionowego przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego. Objazd tymczasowy - droga specjalnie przygotowana i odpowiednio utrzymana, służąca do przeprowadzenia ruchu publicznego w okresie trwania budowy. Operat kolaudacyjny - zbiór wszystkich dokumentów kontraktowych (umowy) z odnotowanymi zmianami zaistniałymi w czasie realizacji robót, wynikami wykonanych badań, pomiarów, przeprowadzonych prób stwierdzających jakość wykonanych robót oraz zestawienie ich ilości i rozliczeń, stanowiący podstawę do oceny i odbioru końcowego. Pas drogowy - wydzielony liniami rozgraniczającymi pas terenu przeznaczony do umieszczania w nim drogi oraz drzew i krzewów ; pas drogowy może również obejmować teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urządzeń chroniących ludzi i środowisko przed uciążliwościami powodowanymi przez ruch na drodze. Podłoże gruntowe - grunt rodzimy lub nasypowy, leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania, nie mniej jednak niż do głębokości, na której naprężenia pionowe od największych obciążeń użytkowych wynoszą 0,02[ MPa ]. Podłoże ulepszone - wierzchnia warstwa podłoża leżąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona w celu umożliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego wykonania nawierzchni, spełniająca wymagania określone dla podłoża. D Wymagania ogólne 5

6 Polecenie Inżyniera - wszelkie polecenia przekazane w formie pisemnej Wykonawcy przez Inżyniera, dotyczące sposobu realizacji robót lub innych spraw związanych z prowadzeniem budowy. Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna będąca autorem dokumentacji projektowej. Przedsięwzięcie budowlane - kompleksowa realizacja nowego połączenia drogowego lub całkowita modernizacja ( zmiana parametrów geometrycznych trasy w planie i przekroju podłużnym ) istniejącego połączenia. Przepisy obowiązujące przepisy aktów prawnych (ustaw, rozporządzeń, obwieszczeń i innych) aktualnych w chwili prowadzenia przedsięwzięcia budowlanego Przetargowa Dokumentacja Projektowa część Dokumentacji Projektowej, która wskazuje lokalizację, charakterystykę i wymiary obiektu będącego przedmiotem Robót. Rekultywacja roboty mające na celu uporządkowanie i przywrócenie pierwotnych funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego.. Roboty - wszystkie czynności i usługi mające na celu zapewnienie prawidłowego oraz terminowego zakończenia realizacji zadania budowlanego lub ułatwiające tę realizację, w tym również dostarczania robocizny, materiałów i sprzętu. Roboty tymczasowe i towarzyszące opisano w pkt. 1.3 Specyfikacje techniczne - zbiór wytycznych i wymagań określających warunki i sposoby wykonania, kontroli, obmiaru, odbioru i płatności za roboty. Szerokość użytkowa obiektu szerokość jezdni (nawierzchni) przeznaczona dla poszczególnych rodzajów ruchu oraz szerokość chodników mierzona w świetle poręczy mostowych z wyłączeniem konstrukcji przy jezdni dołem oddzielającej ruch kołowy od ruchu pieszego. Teren budowy teren udostępniony przez Zamawiającego dla wykonania na nim robót oraz inne miejsca wymienione w kontrakcie jako tworzące część terenu budowy. Wada - jakakolwiek część robót wykonana niezgodnie z dokumentacją projektową, specyfikacjami technicznymi i innymi dokumentami umowy. Wykonawca - osoba prawna bądź fizyczna, z którą Zamawiający zawarł umowę na warunkach określonych w kontrakcie o wykonanie robót i usług w wyniku wyboru ofert lub jej legalni następcy prawni. Zadanie budowlane - część przedsięwzięcia budowlanego, stanowiąca odrębną całość konstrukcyjna lub technologiczną, zdolna do samodzielnego spełnienia przewidywanych funkcji techniczno - użytkowych ; zadanie może polegać na wykonaniu robót związanych z budową, modernizacją, utrzymaniem oraz ochroną budowli drogowej lub jej elementu. Zamawiający - osoba prawna lub fizyczna zlecająca wykonanie robót na warunkach określonych w umowie i występująca jako strona zawartej umowy z Wykonawcą. Zamawiający jest równoznaczny z Inwestorem lub z Inwestorem Zastępczym jeżeli taki będzie ustanowiony 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót. Przed rozpoczęciem robót Wykonawca powinien przeprowadzić inwentaryzację w terenie i wykonać dokumentację fotograficzną z przeprowadzonej rewizji. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za ich zgodność z dokumentacją projektową, ST i poleceniami Inżyniera. Jest zobowiązany do wdrożenia sposobu organizacji ruchu drogowego ( w oparciu o projekt organizacji ruchu na czas robót uzgodniony i zatwierdzony przez zarządzającego ruchem ), oznakowania odcinka robót oraz ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo ruchu na drodze od momentu przekazania placu budowy do odbioru końcowego robót (łącznie z okresem utrzymania robót) Organizacja robót (przekazanie placu budowy, zaplecze dla potrzeb Wykonawcy). Zamawiający jest zobowiązany do przekazania Wykonawcy w określonym w dokumentach umowy terminie, placu budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, dziennik budowy oraz zatwierdzoną dokumentację projektową wraz z ST ( jeśli dokumentacja znajduje się u Zamawiającego) a także inne dokumenty niezbędne do przystąpienia robót określone w dokumentach umowy lub w aktach prawnych. Zamawiający winien przekazać po dwa egzemplarze: dokumentacji technicznej (projekty, przedmiary, inne) i ST. Założono, że Zamawiający nie wskazuje lokalizacji i współrzędnych punktów głównych trasy oraz reperów w terenie.wykonawca na własny koszt wykona tyczenie w/w elementów i wyznaczenia reperów (łącznie z wykonaniem osnowy realizacyjnej sytuacyjno- wysokościowej, jeśli zajdzie taka konieczność) i przekaże odpowiednie opracowania (uzgodnione z Zamawiającym) z prac geodezyjnych. Zamawiający zastrzega sobie prawo dokonania kontroli pomiarów przy wykorzystaniu swoich służb geodezyjnych. W przypadku występowania różnic w pomiarach ( wykonanych przez Zamawiającego i Wykonawcę), Wykonawca wykona ponownie pomiary i przekaże odpowiednie dokumenty Zamawiającemu. Koszty ponownych pomiarów ponosi strona, która błędnie wykonała te pomiary, chyba że strony zadecydują inaczej. W przypadku gdy Zamawiający wskaże lokalizację punktów i reperów w terenie, na Wykonawcy spoczywa odpowiedzialność za ochronę przekazanych mu punktów pomiarowych do chwili odbioru końcowego robót. Uszkodzone lub zniszczone znaki geodezyjne Wykonawca odtworzy i utrwali na własny koszt. Wykonawca na żądanie Zamawiającego wykona opracowanie dotyczące ochrony przed zniszczeniem zastabilizowanych punktów. Założono, że przekazanie placu budowy przez Zamawiającego nie oznacza przekazania terenu na zaplecze budowy. Wykonawca zapewni teren na zaplecze we własnym zakresie ( chyba ze Zamawiający zadecyduje inaczej) po uzgodnieniu z właścicielem terenu na którym, Wykonawca będzie chciał zorganizować zaplecze. Teren powinien zostać tak wybrany aby zapewnić bezpieczne składowanie materiałów oraz nie będzie wpływał niekorzystnie na otaczającą zabudowę i osoby trzecie. Wykonawca wykona, jeśli zażąda tego na etapie przetargu Zamawiający, projekt zagospodarowania zaplecza budowy wraz z uzyskaniem niezbędnych uzgodnień. Wykonawca jest odpowiedzialny za doprowadzenie, pomiar i koszty zużycia mediów na zapleczu i placu budowy: tj. elektryczności, gazu i wody. Wykonawca na zapleczu budowy zapewni indywidualne pomieszczenie, dostosowane do pracy dla Inżyniera Budowy. Zamawiający może określić na etapie przetargu szczegóły dotyczące w/w pomieszczenia. 6 D Wymagania ogólne

7 Ogrodzenie placu budowy, zabezpieczenie chodników i jezdni. Wykonawca jest zobowiązany do zabezpieczenia placu budowy oraz utrzymania na nim ruchu publicznego ( jeżeli jest to konieczne ) w okresie trwania realizacji inwestycji, aż do zakończenia robót i ich odbioru końcowego. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca zobowiązany jest do wdrożenia zatwierdzonego projektu organizacji ruchu,zabezpieczenia robót w okresie trwania budowy oraz wybudowania a potem likwidacji tymczasowych objazdów i przejazdów. W zależności od potrzeb i postępu robót projekt organizacji ruchu powinien być na bieżąco aktualizowany przez Wykonawcę i uzgadniany z Zamawiającym oraz ze stroną zainteresowaną W czasie wykonywania robót Wykonawca zobowiązany jest do dostarczenia, zainstalowania i obsługi tymczasowych urządzeń zabezpieczających takich jak: ogrodzenia, oświetlenie, sygnały i znaki ostrzegawcze, zapory, kładki dla pieszych itp. Wykonawca powinien zatrudnić dozorców i jest zobowiązany do podjęcia wszelkich innych środków niezbędnych dla ochrony robót, bezpieczeństwa pojazdów i pieszych. Wykonawca musi zapewnić w dzień i w nocy stałą i dobrą widoczność tych zapór i znaków, dla których jest to nieodzowne ze względów bezpieczeństwa. Wszystkie znaki, zapory i inne urządzenia zabezpieczające powinny być zaakceptowane przez Inżyniera. Fakt przystąpienia do robót z podaniem terminu rozpoczęcia i zakończenia robót, Wykonawca musi obwieścić publicznie przed ich rozpoczęciem, w sposób uzgodniony z Inżynierem ( radio, telewizja lokalna, prasa) oraz przez umieszczenie tablicy informacyjnej (pomimo, że jej umieszczanie nie jest obowiązkowe przy robotach liniowych) w miejscach określonych przez Inżyniera. Treść tablicy informacyjnej musi być zatwierdzona przez Inżyniera. Koszt ustawienia i wykonania takiej tablicy ponosi Wykonawca. W przypadku gdy inwestycja byłaby współfinansowana ze środków unijnych - koszt i wykonanie takiej tablicy leży również po stronie Wykonawcy. Tablicę taką należy wykonać według szablonu otrzymanego od Zamawiającego. Na Wykonawcy spoczywa obowiązek utrzymywania tablic informacyjnych w dobrym stanie przez cały okres realizacji robót. Wykonawca jest również zobowiązany do indywidualnego powiadomienia o rozpoczętych robotach następujące jednostki: Straż Pożarna, Policja, Pogotowie Ratunkowe oraz przewoźników komunikacji publicznej. Wykonawca wykona i uzgodni, jeśli Zamawiający uzna to zastosowane, projekt zagospodarowania placu budowy, utrzymania czystości dróg publicznych i ulic znajdujących się w obrębie placu budowy bądź obsługujących plac budowy. Projekt dotyczy również wykonania odpowiednich zabezpieczeń chodników i jezdni przyległych do prowadzonej budowy Dokumentacja projektowa powykonawcza, dokumentacja projektowa w trakcie prowadzenia robót, dokumentacja wykonana przed rozpoczęciem robót. Wykonawca we własnym zakresie wykona geodezyjną dokumentację powykonawczą. Jeżeli w trakcie wykonywania robót zajdzie konieczność uzupełnienia lub aktualizacji dokumentacji projektowej przekazanej przez Zamawiającego, Wykonawca uzupełnia lub aktualizuje dokumentację i odpowiednie ST na własny koszt oraz przedłoży je Inżynierowi do zatwierdzenia. Wykonawca przed rozpoczęciem robót jest zobowiązany do wykonania następujących opracowań: - projekt zaplecza i placu budowy jeżeli wymaga tego Zamawiający. - projekt ochrony przekazanych punktów geodezyjnych z założeniem jw. - plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia -program jakości robót - inne wymienione przez Zamawiającego na etapie prowadzenia przetargu na roboty budowlane Zgodność robót z dokumentacją projektową i ST. Dokumentacja projektowa, ST, oraz dodatkowe dokumenty przekazane Wykonawcy przez Inżyniera stanowią część umowy, a wymagania wyszczególnione choćby w jednym z nich są obowiązujące dla Wykonawcy tak, jakby zawarte były w całej dokumentacji. W przypadku rozbieżności w ustaleniach bądź nieokreślenia w umowie ważności poszczególnych dokumentów, obowiązuje następująca kolejność ich ważności : 1) SIWZ na roboty budowlane wraz z umową 2) Specyfikacje Techniczne; 3) Dokumentacja Projektowa. 4) Przedmiar robót (wyceniony i po korekcie arytmetycznej) Wg Warunków Kontraktu na budowę FIDIC kolejność dokumentów tworzących kontrakt jest następująca: 1) Akt umowy 2) List Akceptujący 3) Oferta 4) Warunki Szczegółowe Kotraktu 5) Warunki Ogólne Kontraktu 6) Specyfikacja Techniczna 7) Dokumentacja Techniczna 8) Przedmiar robót (wyceniony i po korekcie arytmetycznej) Ważność w/w dokumentów kontraktowych może by skorygowana przez Zamawiającego na etapie przetargu. Wykonawca nie może wykorzystywać błędów lub uproszczeń w Dokumentach umowy, a o ich wykryciu powinien natychmiast powiadomić Inżyniera, który dokona odpowiednich zmian i poprawek. Wszystkie wykonane roboty i dostarczone materiały muszą być zgodne z Dokumentacją Projektową i ST. Dane określone w Dokumentacji Projektowej i w ST są uważane za wartości docelowe, od których dopuszczalne są odchylenia w ramach określonego przedziału tolerancji. Cechy materiałów i elementów budowli muszą być jednorodne i wykazywać bliską zgodność z określonymi wymaganiami, a rozrzuty tych cech nie mogą przekraczać dopuszczalnego przedziału tolerancji. Jeżeli została określona wartość minimalna lub maksymalna tolerancji albo obie te wartości, to roboty powinny być prowadzone w taki sposób, aby cechy tych materiałów lub elementów budowli nie znajdowały się w przeważającej mierze w pobliżu wartości granicznych. W przypadku, gdy materiały lub roboty nie będą w pełni zgodne z Dokumentacją Projektową lub ST, ale osiągnięta zostanie możliwa do zaakceptowania jakość elementu budowli, to Inżynier Budowy może zaakceptować takie roboty i zgodzić się na ich pozostawienie, jednak stosuje odpowiednie potrącenia od ceny kontraktowej zgodnie z ustaleniami szczegółowymi kontraktu i ST. W przypadku, gdy jakość jest niezadowalająca to takie materiały muszą być zastąpione innymi, a dany element budowli rozebrany i wykonany ponownie na koszt Wykonawcy. D Wymagania ogólne 7

8 1.5.5.Ochrona środowiska w czasie wykonywania robót. Wykonawca musi znać przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego i przestrzegać ich w czasie prowadzenia robót. W okresie trwania realizacji umowy, aż do zakończenia i odbioru końcowego robót Wykonawca musi podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów i norm dotyczących ochrony środowiska na placu budowy i wokół niego w celu uniknięcia wszelkich zagrożeń i uciążliwości wynikających ze skażenia, hałasu i innych czynników. Stosując się do tych wymagań Wykonawca musi spełnić następujące warunki : a) miejsca na bazy, magazyny, składowiska i wewnętrzne drogi transportowe muszą być tak wybrane, aby nie powodowały zniszczeń w środowisku naturalnym ; b) plac budowy i wykopy muszą być tak utrzymywane, aby nie gromadziła się woda stojąca, c) istniejący drzewostan w pobliżu prowadzenia robót musi być zabezpieczony przed uszkodzeniem, d) muszą być podjęte odpowiednie działania zabezpieczające przed : - zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyłami, paliwami, olejami, materiałami bitumicznymi, chemikaliami, i innymi szkodliwymi substancjami ; - zanieczyszczeniem powietrza pyłami i gazami ; - przekroczeniem dopuszczalnych norm hałasu ; - możliwością powstania pożaru. Kary za zniszczony drzewostan obciążają Wykonawcę. Opłaty i kary za przekroczenie w okresie realizacji kontraktu norm określonych w odpowiednich przepisach dotyczących ochrony środowiska obciążają Wykonawcę Ochrona przeciwpożarowa. Wykonawca musi przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej, a w związku z tym musi dysponować określonym w odpowiednich przepisach sprawnym sprzętem przeciwpożarowym na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, mieszkalnych i magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materiały łatwopalne muszą być składowane w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych. Wykonawca odpowiada za wszelkie straty spowodowane przez pożar będący skutkiem realizacji robót lub wywołany przez personel Wykonawcy Materiały szkodliwe dla otoczenia. Nie dopuszcza się do stosowania materiałów, które w sposób trwały są szkodliwe dla otoczenia, a także materiałów wywołujących szkodliwe promieniowanie o stężeniu większym od dopuszczalnego. Wszelkie materiały odpadowe używane do robót powinny mieć aprobaty techniczne lub inne dokumenty wymagane w przepisach odrębnych, wydane przez uprawnioną jednostkę, jednoznacznie stwierdzające brak szkodliwego oddziaływania na środowisko. Materiały które są szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie wykonywania robót, a których szkodliwość po zakończeniu robót zanika ( np. materiały pylaste ) mogą być użyte pod warunkiem przestrzegania odpowiednich wymagań, jeżeli wymagają tego odpowiednie przepisy, Zamawiający powinien otrzymać zgodę na użycie tych materiałów wydaną przez właściwy organ administracji państwowej. Jeżeli Wykonawca użył materiałów szkodliwych dla otoczenia, a spowodowało to jakiekolwiek zagrożenia dla środowiska, to konsekwencje z tego tytułu ponosi Wykonawca Ochrona własności publicznej i prywatnej. Wykonawca jest zobowiązany do ochrony własności publicznej i prywatnej przed uszkodzeniem lub zniszczeniem. Jeżeli w związku z zaniedbaniem, niewłaściwym prowadzeniem robot lub brakiem koniecznych działań ze strony Wykonawcy nastąpi uszkodzenie lub zniszczenie własności publicznej lub prywatnej, to Wykonawca na swój koszt naprawi lub otworzy uszkodzoną własność. Stan naprawionej własności nie może być gorszy niż przed powstaniem uszkodzenia. Wykonawca jest w pełni odpowiedzialny za ochronę urządzeń uzbrojenia terenu takich jak przewody, rurociągi, kable teletechniczne itp. Wykonawca jest zobowiązany do uzyskania od właścicieli tych urządzeń potwierdzeń informacji dostarczonych mu przez Zamawiającego i związanych z dokładnym położeniem tych urządzeń w obrębie placu budowy. O zamiarze przystąpienia do robót w pobliżu urządzeń obcych Wykonawca powinien powiadomić właścicieli tych urządzeń(zgodnie z właściwymi uzgodnieniami branżowymi i uzgodnieniem Zespołu Uzgodnienia Dokumentacji Projektowej ) i Inżyniera. W okresie trwania realizacji budowy Wykonawca jest zobowiązany do właściwego oznakowania i zabezpieczenia urządzeń obcych przed zniszczeniem lub uszkodzeniem. Zdemontowane skrzynki ochronne, włazy i inne które nie będą wykorzystane podczas budowy i po zakończeniu należy zdać protokolarnie właścicielom sieci. O fakcie przypadkowego uszkodzenia instalacji i urządzeń obcych Wykonawca musi bezzwłocznie poinformować Inżyniera i odpowiednie władze oraz współpracować z nimi dostarczając wszelkiej pomocy potrzebnej przy dokonywaniu napraw. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za wszelkie spowodowane przez siebie uszkodzenia urządzeń obcych wskazanych w dokumentach dostarczonych mu przez Zamawiającego. Zamawiający na etapie przetargu może wymagać ubezpieczenia budowy z tytułu szkód losowych i odpowiedzialności cywilnej Ograniczenie obciążeń na osi pojazdów. Wykonawca musi stosować się do obowiązujących ograniczeń obciążeń osi pojazdów podczas transportu materiałów i sprzętu po drogach publicznych poza granicami placu budowy. Na stosowanie do transportu pojazdów ponadnormatywnych Wykonawca musi uzyskać od odpowiednich władz niezbędne zezwolenia. Wykonawca zobowiązany jest do każdorazowego powiadamiania Inżyniera o fakcie użycia pojazdów ponadnormatywnych. Uzyskanie zezwolenia nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za uszkodzenia dróg spowodowane ruchem tych pojazdów. Wykonawca nie może używać pojazdów o ponadnormatywnych obciążeniach osi na istniejących i wykonywanych warstwach nawierzchni w obrębie placu budowy. Wykonawca jest odpowiedzialny za jakiekolwiek uszkodzenia spowodowane ruchem budowlanym i jest zobowiązany do naprawy uszkodzonych elementów na własny koszt zgodnie z poleceniami Inżyniera Bezpieczeństwo i higiena pracy. 8 D Wymagania ogólne

9 Podczas realizacji robót Wykonawca musi przestrzegać przepisów dotyczących BHP. W szczególności Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby personel nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spełniających odpowiednich wymagań sanitarnych. Wykonawca musi zapewnić i utrzymywać w należytym stanie wszelkie urządzenia zabezpieczające, socjalne, sprzęt i odpowiednia odzież służące ochronie życia i zdrowia oraz zapewniające bezpieczeństwo osób zatrudnionych na budowie. Wszelkie koszty z tym związane nie podlegają odrębnej zapłacie i muszą być uwzględnione w cenie umownej. Wykonawca zgodnie z przepisami ustawy Prawo budowlane sporządzi plan bezpieczeństwa ochrony zdrowia (bioz) Ochrona i utrzymanie budowli drogowej i jej elementów. Wykonawca jest odpowiedzialny za ochronę wykonywanych elementów budowli i wszelkich materiałów i urządzeń używanych do prowadzenia robót od daty rozpoczęcia robót do ich zakończenia i odbioru końcowego. W okresie tym obowiązkiem Wykonawcy jest utrzymywanie budowli drogowej i jej elementów w zadowalającym stanie. Jeżeli Wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba utrzymanie, to na polecenie Inżyniera powinien rozpocząć roboty utrzymaniowe nie później niż 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia. W przeciwnym przypadku Inżynier ma prawo wstrzymać roboty Stosowanie się do prawa i innych przepisów. Wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie aktualne przepisy (ich zmiany również) wydane przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z robotami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych praw, przepisów i wytycznych podczas prowadzenia robót. Wykonawca będzie przestrzegać praw patentowych i będzie w pełni odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych odnośnie wykorzystania opatentowanych urządzeń lub metod i w sposób ciągły będzie informować Inżyniera o swoich działaniach, przedstawiając kopie zezwoleń i inne odnośne dokumenty Stosowanie norm i zbiorów przepisów prawnych a) Normy nie są aktem prawnym. Należy pamiętać, że powołane normy nie są dokumentem do obligatoryjnego stosowania co oznacza, że materiały przeznaczone do wbudowania mogą wykazywać zgodność z wymaganiami podstawowymi w oparciu o inne dokumenty wymienione w ustawie o wyrobach budowlanych tj.: normy zharmonizowane, europejskie aprobaty techniczne, krajowe specyfikacje techniczne państwa członkowskiego UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, krajowe aprobaty techniczne. b) W poszczególnych specyfikacjach technicznych w pkt 10. Przepisach związane powołano normy w o oparciu które wykonano ST i dokumentacje techniczną oraz zalecane do wykorzystania w trakcie realizacji budowy. Producenci materiałów budowlanych mogą oferować wyroby wykonane zgodnie z innymi niż przywołane w specyfikacji technicznej normami, bądź też z dokumentami wymienionymi w ppkt. a) c) Podane w ST normy są normami aktualnymi lub wycofanymi ( m. in. branżowe). Jeżeli dla wymagań jednego materiału budowlanego aktualne jest kilka norm, zaleca się stosowanie tylko jednej wybranej normy. W przypadku braku pełnych wymagań dla materiałów w normach aktualnych, można po uzgodnieniu z Inżynierem Budowy posłużyć się normami wycofanymi ( dotyczącymi np. technologii wykonania robót,określenia częstotliwości itd.), jeżeli nie są sprzeczne ze sobą co do treści. c) W przypadku gdy powołane normy są normami krajowymi, mogą być również stosowane inne odpowiednie normy (zgodnie z zapisem ppkt a)) zapewniające równy lub wyższy poziom wykonania niż powołane normy, pod warunkiem ich sprawdzenia i pisemnego zatwierdzenia przez Inżyniera. Różnice pomiędzy powołanymi normami a ich proponowanymi zamiennikami muszą być dokładnie opisane przez Wykonawcę i przedłożone Inżynierowi do zatwierdzenia, d) Od rozpoczęcia robót budowlanych aż do ich zakończenia, będą obowiązywać postanowienia najnowszego wydania lub poprawionego wydania powołanych norm i przepisów o ile w warunkach umowy (kontraktu) nie postanowiono inaczej e) Wszelkie wątpliwości dotyczące wymagań normowych wyrobów i wykonania robót należy rozwiązać z Inżynierem Budowy Wykopaliska Wszelkie wykopaliska, monety, przedmioty wartościowe, budowle oraz inne pozostałości o znaczeniu geologicznym lub archeologicznym odkryte na terenie budowy należy umieścić pod opieką i w gestii Zamawiającego. Wykonawca zobowiązany jest powiadomić Inżyniera Budowy i postępować zgodnie z jego poleceniami. Jeżeli w wyniku tych poleceń Wykonawca poniesie koszty i/lub wystąpią opóźnienia w robotach, Inżynier Budowy po uzgodnieniu z Zamawiającym i Wykonawcą ustali wydłużenie czasu wykonania robót i/lub wysokość kwoty, o którą należy zwiększyć cenę umowną. W przypadku odkrycia przedmiotów co do których istnieje przypuszczenie iż są one zabytkiem, Wykonawca jest obowiązany wstrzymać roboty mogące uszkodzić lub zniszczyć odkryty przedmiot i zabezpieczyć, przy użyciu dostępnych środków, przedmiot i miejsce odkrycia przed personelem Wykonawcy i osobami trzecimi. 2. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI WYROBÓW BUDOWLANYCH Przy wykonaniu robót budowlanych należy stosować wyroby budowlane dopuszczone do obrotu powszechnego lub jednostkowego spełniające wymagania ustawy- Prawo budowlane oraz zgodne z ustawą o wyrobach budowlanych (DzU , 16 kwietnia 2004r.) oraz jej aktami wykonawczymi jak i ustawą o systemie oceny zgodności (DZU.nr166.poz 1360) aktualnymi w chwili wykonywania robót budowlanych. Inżynier budowy może dopuścić do użycia tylko te materiały, które posiadają: - certyfikat na znak bezpieczeństwa wydanym przed , ważnym do czasu wygaśnięcia dokumentu (zgodnie z art.40 w/w ustawy)-brak obowiązku wystawienia deklaracji zgodności - deklaracji zgodności wyrobów na podstawie oceny zgodności z Polską Normą (nie mającą statusu normy wycofanej po 11.X.2004) bądź aprobatą techniczną ( na podstawie deklaracji producent oznakował wyrób znakiem budowlanym) - wyrób jest oznakowany znakiem B(oznakowany w oparciu o krajową deklaracje zgodności wyrobu z PN lub AT wydaną przez producenta) lub znakiem CE ( oznakowany w oparciu o deklaracje zgodności wyrobu z PN-hEN lub EAT, wystawioną prze producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela) zgodnie z przepisami ustawy o wyrobach budowlanych 2.1. Źródła uzyskania materiałów. Źródła uzyskania wszystkich materiałów powinny być wybrane przez Wykonawcę z wyprzedzeniem przed rozpoczęciem robót. Nie później jednak niż 3 tygodnie przed zaplanowanym użyciem materiałów Wykonawca musi dostarczyć Inżynierowi do zatwierdzenia szczegółowe D Wymagania ogólne 9

10 informacje dotyczące proponowanego źródła wytwarzania lub wydobywania materiałów, wymagane świadectwa badań laboratoryjnych i reprezentatywne próbki materiałów. W przypadku nie zaakceptowania przez Inżyniera materiału ze wskazanego źródła Wykonawca ma obowiązek przedstawiania do akceptacji Inżyniera materiału z innego źródła. Zatwierdzenie przez Inżyniera partii materiałów z danego źródła nie oznacza, że wszystkie materiały z tego źródła będą przez Inżyniera dopuszczone do wbudowania. Wykonawca zobowiązany jest do prowadzenia na bieżąco badań w celu udokumentowania, że materiały uzyskane z dopuszczonego źródła spełniają wymagania ST i innych przepisów odrębnych Pozyskanie materiałów miejscowych. Wykonawca odpowiada za uzyskanie pozwoleń od właścicieli i odnośnych władz na pozyskanie materiałów z jakichkolwiek źródeł miejscowych włączając w to źródła wskazane przez Zamawiającego i jest zobowiązany do dostarczenia Inżynierowi wymaganych dokumentów przed rozpoczęciem eksploatacji źródła. Wykonawca przedstawia Inżynierowi do zatwierdzenia dokumentację zawierającą raporty z badań terenowych i laboratoryjnych oraz proponowaną przez siebie metodę wydobycia i selekcji materiałów. Biorąc pod uwagę fakt, że na podstawie próbek pobranych ze źródła nie można dokładnie określić granic zalegania materiałów i że mogą wystąpić normalne wahania ich cech, Inżynier może polecić selekcję materiału z danej części źródła oraz może odrzucić cześć źródła jako nie nadającą się do eksploatacji. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za spełnienie wymagań ilościowych i jakościowych materiałów z jakiegokolwiek źródła oraz ponosi wszelkie koszty związane z pozyskaniem i dostarczeniem materiałów. Wszystkie materiały odpowiadające wymaganiom pozyskane z wykopów na placu lub z innych miejsc wskazanych w dokumentach umowy powinny być wykorzystane do robót lub odwiezione na odkład. Jeżeli dokumenty umowy nie stanowią inaczej, w STWIORB założono wywóz gruntu z odkadu i poniesienie kosztów składowania na składowisku. Wykonawca nie może prowadzić żadnych wykopów w obrębie placu budowy poza wykopami wyszczególnionymi w dokumentach umowy bądź tymi, na które Inżynier wyraził pisemną zgodę. Humus i nadkład czasowo zdjęte z terenu wykopów, ukopów i miejsc pozyskania kruszyw powinny być składowane w hałdach i wykorzystane przy zasypce ( jeżeli ich przydatność jest zgodna z wymogami normowymi i STWiORB) lub do rekultywacji. Niewykorzystany humus winien być przewieziony na teren wskazany przez Inżyniera Budowy Po zakończeniu eksploatacji źródła materiały odpadowe powinny być z powrotem przemieszczone do wyrobisk. Skarpy powinny być złagodzone w stopniu jak najbardziej zbliżonym do ukształtowania otaczającego terenu, nadkład równomiernie rozłożony i pokryty roślinnością. Eksploatacja źródeł materiałów musi być zgodna ze wszystkimi prawnymi regulacjami obowiązującymi na danym obszarze Inspekcja wytwórni materiałów. Wytwórnie materiałów mogą być okresowo kontrolowane przez Inżyniera w celu sprawdzenia zgodności stosowanych metod produkcyjnych z wymaganiami. Inżynier może pobrać próbki materiałów w celu sprawdzenia ich właściwości, a wynik tych kontroli będzie podstawa akceptacji określonej partii materiałów pod względem jakości. Podczas przeprowadzania inspekcji wytworni Inżynier powinien mieć zapewnioną współpracę i pomoc Wykonawcy i producenta materiałów oraz swobodny dostęp w dowolnym czasie do tych części wytwórni, gdzie odbywa się produkcja materiałów przeznaczonych do realizacji kontraktu. Wytwórnia materiałów podlega przepisom wymienionym w pkt Materiały nie odpowiadające wymaganiom. Materiały nie odpowiadające wymaganiom Wykonawca musi wywieźć z placu budowy na własny koszt bądź złożyć w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Jeżeli Inżynier zezwoli Wykonawcy na użycie tych materiałów do innych robót niż te, dla których zostały zakupione to koszt tych materiałów zostanie przewartościowany przez Inżyniera. Jeżeli materiały niezbadane i nie zaakceptowane przez Inżyniera zostaną wbudowane,wykonawca musi liczyć się z nie przyjęciem robót, usunięciem materiału i niezapłaceniem za wykonanie tych robót Przechowywanie i składowanie materiałów. Wykonawca musi zapewnić takie składowanie materiałów, aby były zabezpieczone przed zanieczyszczeniem, zachowały swoją jakość i przydatność do robót oraz zgodność z wymaganiami ST, a także były dostępne do kontroli. Po zakończeniu robót Wykonawca musi doprowadzić miejsca czasowego składowania materiałów do ich pierwotnego stanu w sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Miejsca czasowego składowania materiałów będą zlokalizowane w obrębie terenu budowy w miejscach uzgodnionych z Inżynierem budowy lub poza terenem budowy w miejscach zorganizowanych przez Wykonawcę i zaakceptowanych przez Inżyniera Wariantowe stosowanie materiałów. Jeżeli dokumentacja projektowa lub ST przewidują możliwość wariantowego zastosowania rodzaju materiału w wykonywanych robotach. Wykonawca musi powiadomić Inżyniera o rodzaju wybranego materiału co najmniej 3 tygodnie przed jego użyciem. Jeżeli materiał będzie wymagał przeprowadzenia badań, okres ten musi być odpowiednio przedłużony. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie może być zmieniany bez zgody Inżyniera. Jeżeli dokumentacja nie przewiduje wariantowego zastosowania materiałów to o zastosowaniu innych materiałów niż podanych w dokumentacji decyduje Inżynier w porozumieniu z Projektantem. Materiały te muszą jednak posiadać parametry równoważne w stosunku do materiałów założonych w dokumentacji technicznej i spełniać wymagania ustawy o wyrobach budowlanych. 3. WYMAGANIA DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN NIEZBĘDNYCH LUB ZALECANYCH DO WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH ZGODNIE Z ZAŁOŻONĄ JAKOŚCIĄ Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót. Sprzęt używany do robót powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i powinien odpowiadać pod względem rodzaju wskazanych w ST i Programie Zapewnienia Jakości ( PZJ ) uzgodnionym przez Inżyniera. Liczba i wydajność sprzętu musi gwarantować przeprowadzenie robót w terminie przewidzianym umowie i zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, ST i wskazaniach Inżyniera 10 D Wymagania ogólne

11 Sprzęt będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonywania robót musi być stale utrzymywany w dobrym stanie technicznym i gotowości do pracy, a także odpowiadać wymaganiom ochrony środowiska i przepisom dotyczącym jego użytkowania. Jeżeli wymagają tego przepisy Wykonawca zobowiązany jest do dostarczenia Inżynierowi kopii dokumentów potwierdzających dopuszczenie sprzętu do użytkowania. Jakikolwiek sprzęt, maszyny, urządzenia i narzędzia nie gwarantujące zachowania warunków umowy jak i działające ze szkodą na środowisko zostaną przez Inżyniera zdyskwalifikowane i nie będą dopuszczone do robót. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORT. Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportowych, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót i właściwości przewożonych materiałów. Liczba środków transportu musi zapewnić wykonanie robót w terminie przewidzianym w umowie i zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, ST i wskazaniach Inżyniera. Przy ruchu po drogach publicznych pojazdy muszą spełniać wymagania dotyczące przepisów ruchu drogowego. Środki transportu nie odpowiadające warunkom umowy będą na polecenie Inżyniera usunięte z placu budowy. Wykonawca na bieżąco i na własny koszt musi usuwać wszelkie zanieczyszczenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych i dojazdach do placu budowy. 4.1 Wywóz materiałów z rozbiórki Założono, że materiał z rozbiórki (np. gruz, elementy podbudów, elementy studzienek, uszkodzone krawężniki, nadmiar materiału po wykonaniu profilowania koryta itd.) który nie nadaje się do ponownego wbudowania staje się własnością Wykonawcy. Natomiast materiały które mogą zostać jeszcze wykorzystane (kostka kamienna, frez itd) należy przewieść w miejsce wskazane przez Inżyniera Budowy, chyba że Inżynier zadecyduje o tym, że materiał ten jest w ogóle zbędny, nie nadaje się do ponownego wbudowania wtedy staje się on własnością Wykonawcy. Szczegółowiej wywóz w/w materiałów opisano w ST D Rozbiórka elementów dróg Materiał z rozbiórki należy przewieść w miejsce wybrane przez Wykonawcę i zutylizować. Koszty utylizacji bądź składowania na składowisku odpadów pokrywa Wykonawca, co stanowi odrębną cenę jednostkową ( wyjątek dotyczy utylizacji frezowiny i nadmiar materiału z wykopów (profilowania ) który nie został określony ilościowo w kosztorysie ślepym). 5. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z umową oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych robót, za ich zgodność z dokumentacją projektową, wymaganiami ST, PZJ, poleceniami Inżyniera. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za dokładne wytyczenie sytuacyjne i wysokościowe wszystkich elementów robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w dokumentacji projektowej lub przekazanymi przez Inżyniera na piśmie. Po wyznaczeniu lokalizacji punktów głównych i reperów roboczych Wykonawca przekaże Inżynierowi plan tyczenia z domiarami punktów głównych. Prace związane z obsługą geodezyjną opisano szczegółowo w pkt. 5.2 oraz pkt Następstwa jakiegokolwiek błędu popełnionego przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczeniu robót muszą być, jeżeli tego będzie wymagać Inżynier, poprawione przez Wykonawcę na własny koszt. Sprawdzenie przez Inżyniera wytyczenia robót lub wyznaczenia ich wysokości nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładność. Inżynier w sposób sprawiedliwy i bezstronny podejmuje decyzje we wszystkich sprawach związanych z jakością robót, oceną jakości materiałów i postępem robót, a ponadto we wszystkich sprawach związanych z interpretacją dokumentacji projektowej i ST oraz dotyczących akceptacji wypełniania warunków umowy przez Wykonawcę. Przy zastosowaniu warunków fidicowskich spory będą rozstrzygane na zasadzie rozjemstwa. Decyzje Inżyniera dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów robót muszą być oparte na wymaganiach sformułowanych w umowie, dokumentacji projektowej i ST, a także w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji Inżynier uwzględnia wyniki badań materiałów i robót, rozrzuty normalnie występujące podczas produkcji i przy badaniach materiałów, dotychczasowe doświadczenia, wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozważaną kwestię. Inżynier jest upoważniony do kontroli wszystkich robót, materiałów dostarczonych na budowę, na niej produkowanych lub przygotowywanych. Inżynier powiadamia Wykonawcę o wykrytych wadach i odrzuca wszystkie materiały i roboty, które nie spełniają wymagań jakościowych określonych w dokumentacji projektowej i ST. Z odrzuconymi materiałami należy postępować zgodnie z punktem 2.4. Polecenia Inżyniera powinny być wykonane (pod groźbą wstrzymania robót) w terminie przez niego wyznaczonym. Skutki finansowe z tego tytułu ponosi Wykonawca. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT Program zapewnienia jakości ( PZJ ). Do obowiązków Wykonawcy należy opracowanie programu zapewnienia jakości i przedstawienie go do aprobaty. W programie tym należy przedstawić zamierzony sposób wykonania robót, możliwości techniczne, kadrowe i organizacyjne gwarantujące wykonanie robót zgodnie z dokumentacją projektową, ST oraz poleceniami i ustaleniami przekazanymi przez Inżyniera. Program zapewnienia jakości powinien zawierać : a) część ogólną opisującą : - organizację wykonania robót, w tym terminy i sposób prowadzenia robót, - organizację ruchu na budowie wraz z oznakowaniem robót ( jeżeli ciążył na Wykonawcy obowiązek wykonania projektu oznakowania robót i organizacji ruchu zastępczego ), - bhp, - wykaz zespołów roboczych, ich kwalifikacje i przygotowanie praktyczne, - wykaz osób odpowiedzialnych za jakość i terminowość wykonania poszczególnych elementów robót, - system ( sposób i procedurę ) proponowanej kontroli i sterowania jakością wykonywanych robót, - wyposażenie w sprzęt i urządzenia do pomiarów i kontroli ( opis laboratorium własnego lub laboratorium, któremu Wykonawca zamierza powierzyć prowadzenie badań), - sposób oraz formę gromadzenia wyników badań laboratoryjnych, zapisu pomiarów, nastawienia parametrów sterujących, a także wyciąganych wniosków i zastosowanych korekt w procesie technologicznym, proponowany sposób i formę przekazywania tych informacji Inżynierowi. D Wymagania ogólne 11

12 b) część szczegółową opisującą ( dla każdego asortymentu robót ) : - wykaz maszyn i urządzeń stosowanych na budowie z ich parametrami technicznymi oraz wyposażeniem w mechanizmy do sterowania i urządzenia pomiarowo - kontrolne, - rodzaje i ilość środków transportu oraz urządzeń do magazynowania i załadunku materiałów, - sposób zabezpieczenia i ochrony ładunków w czasie transportu, - sposób i procedurę pomiarów i badań (rodzaj i częstotliwość badań, pobieranie próbek, legalizacja i sprawdzanie urządzeń itp.) prowadzonych podczas dostaw materiałów, wytwarzania mieszanek i wykonywania poszczególnych elementów robót, - sposób postępowania z materiałami i robotami nie odpowiadającymi wymaganiom Zasady kontroli jakości robót. Celem kontroli robót powinno być takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem, aby osiągnąć założoną jakość robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę robót i jakości materiałów. Powinien zapewnić odpowiedni system kontroli włączając personel, laboratorium, sprzęt, zaopatrzenie i wszystkie niezbędne urządzenia. Przed zatwierdzeniem systemu kontroli Inżynier może zażądać od Wykonawcy przeprowadzenia badań w celu stwierdzenia czy poziom ich wykonania jest zadowalający. Wykonawca musi przeprowadzać pomiary i badania z częstotliwością pozwalającą na stwierdzenie czy roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumentacji projektowej i ST. Minimalne wymagania co do zakresu badań i ich częstotliwość powinny być określone w ST, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone Inżynier ustala zakres kontroli jaki jest konieczny, aby zapewnić wykonanie robót zgodnie z kontraktem. Wykonawca musi dostarczyć Inżynierowi świadectwa stwierdzające, że wszystkie stosowane urządzenia i sprzęt badawczy posiadają ważną legalizację, zostały prawidłowo wykalibrowane i odpowiadają wymaganiom norm określających procedury badań. Inżynier musi mieć nieograniczony dostęp do pomieszczeń laboratoryjnych w celu ich inspekcji. Inżynier powiadamia Wykonawcę pisemnie o jakichkolwiek niedociągnięciach dotyczących urządzeń laboratoryjnych, sprzętu, zaopatrzenia laboratorium, pracy sprzętu lub metod badawczych. Jeżeli te są tak poważne, że mogą wpłynąć ujemnie na wyniki badań, Inżynier może wstrzymać natychmiast użycie badanych materiałów do robót i dopuścić je do użycia dopiero wtedy, gdy niedociągnięcia w pracy laboratorium Wykonawcy zostaną usunięte i stwierdzona zostanie odpowiednia jakość badanych materiałów. Wszystkie koszty związane z organizacją i prowadzeniem niezbędnych badań, pomiarów i kontroli ponosi Wykonawca Pobieranie próbek. Próbki powinny być pobierane losowo. Zaleca się stosowanie statystycznych metod pobierania próbek, opartych na zasadzie, że wszystkie jednostkowe elementy produkcji mogą być wytypowane do badań z jednakowym prawdopodobieństwem. Inżynier musi mieć zapewnioną możliwość udziału w pobieraniu próbek. W przypadkach, gdy jakość stosowanych materiałów budzi wątpliwości Inżyniera, może on zlecić przeprowadzenie dodatkowych badań (o ile Wykonawca z własnej woli nie usunie z budowy kwestionowanych materiałów, bądź ich nie ulepszy). Koszty tych dodatkowych badań Wykonawca pokrywa tylko w przypadku stwierdzenia usterek. W przeciwnym wypadku koszty ponosi Zamawiający. Pojemniki do pobierania próbek musza być dostarczone przez Wykonawcę i zatwierdzone przez Inżyniera. Próbki pobierane i dostarczane do badań muszą być odpowiednio opisane i oznakowane w sposób zaakceptowany przez Inżyniera Badania i pomiary. Wszystkie badania i pomiary muszą być przeprowadzane zgodnie z wymaganiami norm i/lub przepisami obowiązującymi. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w ST można stosować wytyczne krajowe lub inne procedury badawcze zaakceptowane przez Inżyniera a zgodne z obowiązującymi przepisami. Przed przystąpieniem do pomiarów lub badań Wykonawca musi powiadomić Inżyniera o ich rodzaju, miejscu, co najmniej 4 dni przed planowanymi badaniami lub pomiarami. Po wykonaniu pomiaru lub badania Wykonawca musi przedstawić Inżynierowi do akceptacji ich wyniki na piśmie Raporty z badań. Wykonawca zobowiązany jest do przekazywania Inżynierowi kopii raportów z wynikami badań jak najszybciej, nie później jednak niż w terminie określonym w PZJ lub w dokumencie nadrzędnym w stosunku do ST. Wyniki badań ( kopie ) muszą być przekazywane Inżynierowi na formularzach przez niego zaakceptowanych Badania prowadzone przez Inżyniera. W celu kontroli jakości materiałów i zatwierdzenia ich do stosowania Inżynier jest uprawniony do dokonywania kontroli, pobierania próbek i badania materiałów w miejscu ich wydobywania i wytwarzania. Inżynier musi mieć zapewnioną pomoc ze strony Wykonawcy robót i producenta materiałów. Po uprzedniej weryfikacji systemu kontroli robót prowadzonego przez Wykonawcę oraz na podstawie wyników badań dostarczonych przez Wykonawcę Inżynier ocenia zgodność materiałów i robót z wymaganiami ST. Inżynier może pobierać próbki materiałów i prowadzić badania na swój koszt niezależnie od Wykonawcy. Jeżeli wyniki tych badań wykażą, że raporty Wykonawcy są niewiarygodne, Inżynier zleca Wykonawcy lub niezależnemu laboratorium przeprowadzenie powtórnych lub dodatkowych badań albo przy ocenie zgodności materiałów i robót z dokumentacją projektową i ST opiera się wyłącznie na własnych badaniach Atesty jakości materiałów i urządzeń. Przez atest w niniejszej specyfikacji należy rozumieć deklaracje zgodności producenta określoną w ustawie o wyrobach budowlanych oraz ustawie o systemie oceny zgodności. Przed wykonaniem badań jakości materiałów przez Wykonawcę Inżynier może dopuścić do użycia materiały posiadające deklaracje producenta (lub inne wymienione w pkt.2) stwierdzający ich pełną zgodność z warunkami podanymi w ST a głównie w przepisach obowiązujących. W przypadku materiałów, dla których atesty są wymagane przez ST, atest powinna posiadać każda dostarczona do robót partia materiałów. Produkty przemysłowe powinny posiadać atesty wydane przez producenta i w razie potrzeby poparte wynikami wykonanych przez niego badań. Kopie wyników tych badań Wykonawca musi dostarczyć Inżynierowi. 12 D Wymagania ogólne

13 Urządzenia laboratoryjne i sprzęt kontrolno - pomiarowy zainstalowany w wytwórniach lub maszynach muszą mieć ważną legalizację wydaną przez upoważnione instytucje. Materiały posiadające atesty, a urządzenia - ważne legalizacje mogą być w każdej chwili skontrolowane i jeżeli zostanie stwierdzona ich niezgodność z ST, to materiały takie lub urządzenia zostaną odrzucone. Materiały i urządzenia muszą spełniać wymagania przepisów obowiązujących podanych w pkt. 10 niniejszej ST Dokumenty budowy Dziennik budowy. Jest wymaganym dokumentem prawnym obowiązującym Zamawiającego i Wykonawcę w okresie od przekazania Wykonawcy placu budowy do końca okresu gwarancyjnego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami odpowiedzialność za prowadzenie dziennika budowy spoczywa na Wykonawcy personalnie odpowiada za to Kierownik Budowy. Zapisy w dzienniku budowy musza być dokonywane na bieżąco i dotyczyć przebiegu robót, stanu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz technicznej i gospodarczej strony budowy. Każdy zapis w dzienniku budowy musi być opatrzony datą jego dokonania i podpisem osoby, która go dokonała z podaniem nazwiska oraz stanowiska służbowego. Zapisy muszą być czytelne, dokonane trwałą techniką, w porządku chronologicznym, bezpośrednio jeden po drugim, bez przerw. Załączone do dziennika budowy protokoły i inne dokumenty muszą być oznaczone kolejnym numerem załącznika oraz opatrzone datą i podpisem Kierownika Budowy i Inżyniera. Do dziennika budowy należy wpisywać w szczególności : - datę przekazania Wykonawcy placu budowy, - datę przekazania Wykonawcy przez Zamawiającego dokumentacji projektowej, - uzgodnienie przez Inżyniera programu zapewnienia jakości i harmonogramów robót, - terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych elementów robót, - przebieg robót, trudności i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w robotach, - uwagi i polecenia Inżyniera, - daty zarządzenia wstrzymania robót z podaniem przyczyny, - zgłoszenia i daty odbiorów robót zanikających, ulegających zakryciu oraz odbiorów częściowych i końcowych, - wyjaśnienia, uwagi i propozycje Wykonawcy, - stan pogody i temperaturę powietrza w okresie wykonywania robót podlegających ograniczeniom lub wymaganiom szczególnym w związku z warunkami klimatycznymi, - zgodność rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w dokumentacji projektowej, - dane dotyczące czynności geodezyjnych ( pomiarowych ) dokonywanych przed i w trakcie wykonywania robót, - dane dotyczące sposobu wykonywania zabezpieczenia robót, - dane dotyczące jakości materiałów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych badań z podaniem kto je przeprowadził, - inne istotne informacje o przebiegu robót. Propozycje, uwagi i wyjaśnienia Wykonawcy wpisane do dziennika budowy muszą być przedłożone Inżynierowi w celu ustosunkowania się do nich. Decyzje Inżyniera wpisane do dziennika budowy muszą być podpisane przez Wykonawcę z zaznaczeniem ich przyjęcia lub zajęciem stanowiska. Wpis Projektanta do dziennika budowy obliguje Inżyniera do ustosunkowania się. Projektant nie jest jednak stroną umowy i nie ma uprawnień do wydawania poleceń Wykonawcy robót Księga obmiaru. Księga obmiaru stanowi dokument pozwalający na rozliczenie faktycznego postępu każdego z elementów robót. Obmiary wykonywanych robót przeprowadza się w jednostkach przyjętych w kosztorysie ofertowym i wpisuje do księgi obmiaru Dokumenty laboratoryjne. Dzienniki laboratoryjne, deklaracje producenta materiałów, orzeczenia o jakości materiałów, recepty robocze i kontrolne wyniki badań Wykonawcy i Zamawiającego powinny być gromadzone w formie uzgodnionej w PZJ. Dokumenty te stanowią załączniki do odbioru robót. Powinny być one udostępnione na każde życzenie Zamawiającego Pozostałe dokumenty budowy. Oprócz dokumentów wymienionych w p do dokumentów budowy zalicza się również : - pozwolenie na realizację zadania budowlanego, - protokoły przekazania placu budowy, - umowy cywilno - prawne z osobami trzecimi i inne umowy cywilno - prawne, - protokoły odbioru robót, - protokoły z narad i ustaleń, - korespondencję na budowie. -inne Przechowywanie dokumentów budowy. Dokumenty budowy muszą być przechowywane na placu budowy w miejscu odpowiednio zabezpieczonym. Zaginięcie któregokolwiek z dokumentów budowy pociąga za sobą konieczność natychmiastowego odtworzenia go w formie przewidzianej prawem. Wszelkie dokumenty budowy muszą być zawsze dostępne dla Inżyniera i przedstawiane do wglądu na życzenie Zamawiającego. 7.PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót. D Wymagania ogólne 13

14 Obmiar robót musi określać faktyczny zakres wykonywanych robót podczas, gdy przedmiar robót wykonywany jest w oparciu o plan sytuacyjny i profile poprzeczne i podłużne. Obmiar przeprowadza się w jednostkach przyjętych w kosztorysie ofertowym i ST. Obmiar robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu Inżyniera o zakresie i terminie obmiaru. O planowanym obmiarze robót Wykonawca musi powiadomić Inżyniera co najmniej 3 dni przed terminem obmiaru. Wyniki obmiaru muszą być wpisane do księgi obmiaru i zatwierdzone przez Inżyniera. Inżynier winien być obecny przy dokonywaniu obmiaru. Jeżeli Inżynier uzna że pomiary zostały wykonane niedbale, ilości wydają się znacznie zawyżone albo Wykonawca nie zgłosi Inżynierowi dokonania obmiaru, może nakazać wykonanie ponownego obmiaru. Wykonawca ma prawo żądać dodatkowego wykonania obmiaru jeśli nie zgadza się z zakwestionowanymi ilościami przez Inżyniera. Jakikolwiek błąd lub przeoczenie (opuszczenie) w ilościach podanych w kosztorysie ślepym lub ST nie zwalnia Wykonawcy od obowiązku ukończenia wszystkich robót. Obmiar gotowych robót musi być przeprowadzany z częstotliwością wynikającą z konieczności miesięcznej płatności na rzecz Wykonawcy lub w innym czasie określonym w umowie ( ewentualnie ustalonym przez Wykonawcę i Inżyniera). Powyższa zasada wykonania obmiaru obowiązuje jeśli Zamawiający w dokumentach nadrzędnych do ST nie określi innych zasad 7.2. Zasady określania ilości robót i materiałów. Ilości wszelkich materiałów lub robót należy mierzyć w jednostkach określonych w dokumentacji projektowej i/lub ST. Przedmiarową ilość robót zaokrągla się z dokładności do pełnych jednostek (m2, m3, m, szt., itp.). O ile dla pojedynczych elementów zadania budowlanego nie określono inaczej, wszystkie pomiary długości należy wykonywać w poziomie wzdłuż linii osiowej. Wszystkie elementy robót określone w metrach mierzy się równolegle do podstawy. Jeśli ST dla danych robót nie wymagają inaczej, objętości należy obliczać w m 3 jako iloczyn długości i średniej powierzchni przekroju. Nawierzchnie z kostki kamiennej, betonowej, klinkieru drogowego, betonu zwykłego, płyt drogowych betonowych oraz mieszanek mineralno-bitumicznych i asfaltów lanych oblicza się w metrach kwadratowych. Z obliczonych ilości potrąca się powierzchnie ścieków i szyn kolejowych (tramwajowych) mierzone w poziomie szyny wraz ze szczelinami. Nie należy potrącać urządzeń obcych znajdujących się w podbudowie lub nawierzchni, których powierzchnia jest mniejsza od 1 m2. Przedmiaru/obmiaru koryta, warstw odsączających i podbudowy dokonuje się w metrach kwadratowych przyjmując długość odcinka po osi drogi lub chodnika, szerokość po prostej prostopadłej do osi drogi z uwzględnieniem poszerzeń na łukach i na skrzyżowaniach. W przypadku gdy obmiar gruntu w wykopie, przekopie lub ukopie jest niemożliwy do przeprowadzenia, ilość gruntu należy obmierzać w stanie spulchnionym na odkładzie lub na środkach transportowych z uwzględnieniem współczynnika spulchnienia Objętości przekopów drogowych oraz innych przekopów lub wykopów stałych, dla których przewidziano w projekcie umocnienie skarp, należy obliczać według przekrojów poprzecznych przed umocnieniem skarp. Objętość ziemi przeznaczonej na zasypanie wykopów tymczasowych należy obliczać jako różnicę między objętością wykonanego wykopu a objętością urządzenia lub obiektów wybudowanych w wykopie do poziomu terenu. Przy wykonywaniu instalacji (np. przewodów rurowych) objętość ziemi do zasypania oblicza się jako różnicę objętości wykopu i sumy objętości ułożonej rury i objętości podbicia ( np. piasek, żwir, podkład betonowy) i przykrycia (piasek) rury. Objętość wykopów dla zbiorników (obiektów) okrągłych o średnicy większej od 300 cm obmiarowuje się przy założeniu iż dno wykopu ma kształt także okrągły, natomiast o śr. mniejszej od 300 cm jako kwadratowy lub prostokątny. Ilości, które mają być obmierzone wagowo powinny być ważone w megagramach lub kilogramach ( zgodnie z wymaganiami ST ). Pojazdy używane do przewożenia materiałów, których obmiar następuje poprzez określenie ich masy na pojeździe powinny być ważone co najmniej raz dziennie w czasie wskazanym przez Inżyniera. Materiały te powinny być one przewożone pojazdami o kształcie skrzyni, której pojemność można łatwo i dokładnie określić. Objętość materiału przewożonego jednym pojazdem każdego typu powinna być przed rozpoczęciem robót uzgodniona na piśmie między Wykonawcą, a Inżynierem. Obmiar objętości następuje w punkcie dostawy materiału. Każdy pojazd powinien być oznakowany w sposób czytelny, umożliwiający identyfikację. Inżynier ma prawo sprawdzać losowo stopień załadowania pojazdów. Jeżeli przy losowej kontroli stwierdzi on, że objętość lub masa materiału przewożonego danym pojazdem jest mniejsza od uzgodnionej, to całość materiałów przewiezionych przez ten pojazd od czasu poprzedniej kontroli zostanie zredukowana w stopniu określonym przez stosunek objętości lub masy obmierzonej do uzgodnionej. Ilość lepiszczy bitumicznych jest określana w megagramach. W przypadku elementów standaryzowanych takich jak profile walcowane, drut, rury, elementy w rolkach lub belach, siatka ogrodzeniowa itp., dla których w deklaracji producenta podano ich wymiary lub masę, dane te mogą stanowić podstawę obmiaru. Wymiary lub masa tych elementów mogą być losowo sprawdzane na budowie, a ich akceptacja następuje wtedy na podstawie tolerancji określonych przez producenta ( o ile takich tolerancji nie określono w ST lub aktualnych normach ) Urządzenia i sprzęt pomiarowy. Wszystkie urządzenia i sprzęt pomiarowy stosowane w czasie obmiaru robót muszą być zaakceptowane przez Inżyniera. Powinny one być dostarczone przez Wykonawcę. Jeżeli wymagają badań atestujących, to Wykonawca powinien posiadać aktualne świadectwa legalizacji. W czasie całego okresu trwania robót muszą być utrzymywane przez Wykonawcę w dobrym stanie technicznym ( właściwe przechowywanie, obsługa, niedostępność dla osób niepowołanych ) Wagi i zasady ważenia. Jeżeli stosowana metoda obmiaru wymaga ważenia, Wykonawca powinien zapewnić dostęp do wag odpowiednie ilości i miejscach zaakceptowanych przez Inżyniera. Wagi powinny posiadać ważne świadectwa legalizacji. Wykonawca może używać publicznych urządzeń wagowych pod warunkiem, że były one atestowane i posiadają ważne świadectwa legalizacji. Inżynier może zadecydować o zaniechaniu ważenia jeśli uzna, że są to czynności zbędne przy odbudowie drogi Czas przeprowadzenia obmiaru. Obmiary należy przeprowadzać przed częściowym lub końcowym odbiorem robót, a także w przypadku występowania dłuższej przerwy w robotach i zmiany Wykonawcy robót. Obmiar robót zanikających przeprowadza się w czasie ich wykonywania. Obmiar robót ulegających zakryciu przeprowadza się przed ich zakryciem. Roboty pomiarowe do obmiaru oraz nieodzowne obliczenia muszą być wykonane w sposób zrozumiały i jednoznaczny. 14 D Wymagania ogólne

15 Wymiary skomplikowanych powierzchni lub objętości muszą być uzupełnione odpowiednimi szkicami umieszczonymi na karcie księgi obmiaru. W razie braku miejsca szkice mogą być dołączone do księgi obmiaru w formie oddzielnego załącznika, którego wzór musi być uzgodniony z Inżynierem. 8. Odbiór robót Rodzaje odbiorów robót. W zależności od ustaleń odpowiednich ST roboty podlegają następującym etapom odbioru, dokonywanym przez Inżyniera przy udziale Wykonawcy : - odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu, - odbiór częściowy, - odbiór ostateczny, - odbiór pogwarancyjny Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu. Polega na on finalnej ocenie ilości i jakości wykonywanych robót, które w dalszym procesie realizacji ulegną zakryciu. Odbiór ten musi być dokonany w czasie umożliwiającym wykonanie odpowiednich korekt i poprawek bez hamowania ogólnego postępu robót. Odbioru tych robót dokonuje Inżynier. Gotowość danej części robót do odbioru zgłasza Wykonawca wpisem do dziennika budowy i jednoczesnym powiadomieniem Inżyniera. Odbiór powinien by przeprowadzony niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od daty zgłoszenia wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie Inżyniera. Jakość i ilość robót zanikających i ulegających zakryciu ocenia Inżynier na podstawie dokumentów zawierających komplet wyników badań laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary w konfrontacji z dokumentacja projektową, ST i uprzednimi ustaleniami. W przypadku stwierdzenia odchyleń od przyjętych wymagań i innych wcześniejszych ustaleń Inżynier ustala zakres robót poprawkowych lub podejmuje decyzje dotyczące zmian i korekt. W wyjątkowych przypadkach Inżynier podejmuje decyzję o dokonaniu potrąceń. Przy ocenie odchyleń i podejmowaniu decyzji o robotach poprawkowych lub dodatkowych Inżynier uwzględnia tolerancje i zasady odbioru podane w ST dotyczących danej części robót Odbiór częściowy. Polega on na ocenie ilości i jakości wykonanych części robót wraz z ustaleniem należnego wynagrodzenia. Odbioru częściowego robót dokonuje się wg zasad obowiązujących przy dokonywaniu odbioru ostatecznego Odbiór ostateczny. Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do ich ilości, jakości i wartości. Całkowite zakończenie robót oraz gotowość do odbioru ostatecznego powinny być stwierdzone przez Wykonawcę wpisem do dziennika budowy z bezzwłocznym pisemnym powiadomieniem o tym fakcie Inżyniera. Odbiór ostateczny następuje w terminie ustalonym w warunkach kontraktu, licząc od dnia potwierdzenia przez Inżyniera zakończenia robót i kompletności oraz prawidłowości operatu kolaudacyjnego. Odbioru ostatecznego robót dokonuje w obecności Inżyniera i Wykonawcy komisja wyznaczona przez Zamawiającego. Komisja odbierająca roboty dokonuje ich oceny ilościowej i jakościowej na podstawie przedłożonych dokumentów, wyników badań i pomiarów, oceny wizualnej oraz zgodności wykonania robót z dokumentacją projektową i ST. W toku odbioru ostatecznego robót komisja zapoznaje się z realizacją ustaleń przyjętych w trakcie odbiorów robót zanikających i ulęgających zakryciu, zwłaszcza w zakresie wykonania robót uzupełniających i poprawkowych. W przypadku niewykonania wyznaczonych robót poprawkowych lub uzupełniających w warstwie ścieralnej lub robotach wykończeniowych komisja przerywa swoje czynności i ustala nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez komisję, że jakość robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od tolerancji wymaganej w dokumentacji projektowej i ST, a nie ma to większego wpływu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpieczeństwo ruchu, komisja dokonuje potrąceń i ustala o ile zmniejsza się wartość wykonanych robót w stosunku do wartości przyjętej w dokumentach kontraktowych. Odbiór robót związanych z wyznaczeniem trasy ulic w terenie następuje na podstawie szkiców i dzienników pomiarów geodezyjnych lub protokołu kontroli geodezyjnej, które Wykonawca przedkłada Inżynierowi Dokumenty do odbioru ostatecznego. Do odbioru ostatecznego Wykonawca musi przygotować następujące dokumenty : - dokumentacja projektowa z naniesionymi zmianami, - Specyfikacje Techniczne ( STWiORB) jeżeli będzie tego wymagał Zamawiający, - uwagi i zalecenia Inżyniera, zwłaszcza dotyczące odbioru robót zanikających i ulegających zakryciu i udokumentowanie wykonania jego zaleceń, - recepty i ustalenia technologiczne, dokumentacja powykonawcza - dzienniki budowy i księgi obmiaru, - wyniki pomiarów kontrolnych oraz badań i oznaczeń laboratoryjnych zgodnie z ST i PZJ, - deklaracje producentów wbudowanych materiałów, - opinia technologiczna sporządzona na podstawie wszystkich wyników badań i pomiarów załączonych do dokumentów odbioru, a wykonywanych zgodnie z ST i PZJ, - sprawozdanie techniczne lub operat kolaudacyjny jeśli jest wymagany, - dokumentacja inwentaryzacyjna ( chyba że Zamawiający zażąda przedłożenia przed rozpoczęciem robót ) - inne dokumenty wymagane przez Zamawiającego. Sprawozdanie techniczne powinno zawierać : - zakres i lokalizację wykonanych robót, - wykaz zmian wprowadzonych w stosunku do dokumentacji projektowej przekazanej przez Zamawiającego, - uwagi dotyczące warunków realizacji robót, - datę rozpoczęcia i zakończenia robót. D Wymagania ogólne 15

16 Po zapoznaniu się ze wszystkimi w/w dokumentami przygotowanymi i przedłożonymi przez Wykonawcę oraz po dokonaniu oględzin wykonanych robót komisja odbierająca roboty sporządza protokół odbioru ostatecznego robót według wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Protokół ten jest podstawowym dokumentem stwierdzającym dokonanie odbioru ostatecznego robót. W przypadku, gdy wg komisji roboty pod względem przygotowania dokumentacyjnego nie są gotowe do odbioru ostatecznego, komisja w porozumieniu z Wykonawcą wyznacza ponowny termin ostatecznego odbioru robót. Wszystkie zarządzone przez komisję roboty poprawkowe lub uzupełniające muszą być zestawione według wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Termin wykonania robót poprawkowych i uzupełniających wyznacza komisja Odbiór pogwarancyjny Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie robót, które wykonano w związku z koniecznością usunięcia wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym oraz wad, które powstały w okresie gwarancyjnym. Odbiór pogwarancyjny dokonywany jest na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzględnieniem zasad odbioru ostatecznego. 8.7 Częstotliwości badań i tolerancje W poszczególnych specyfikacjach szczegółowych podano proponowane częstotliwości badań i pomiarów. Inżynier może zadecydować o przeprowadzeniu większej ilości badań jeśli ma podstawy: że wbudowywany materiał jest wątpliwej jakości, roboty wykonano niedbale np. podejrzenie ułożenia warstw o zaniżonej grubości nie mieszczącej się w tolerancji błędu. wyniki badań są rozbieżne Inżynier może zadecydować o zmniejszeniu częstotliwości badań i pomiarów jeśli uzna, że proponowane w niniejszej ST ilości są nieadekwatne do rzeczywistego zakresu robót. 9. Rozliczenie robót towarzyszących i tymczasowych oraz podstawa płatności. 9.1 Roboty towarzyszące i tymczasowe Definicję robót towarzyszących i tymczasowych podano w pkt. 1.3 Koszty jak i zakres robót towarzyszących i tymczasowych ujęte są w cenach jednostkowych poszczególnych elementów rozliczeniowych opisanych w punkcie 9 każdej ze specyfikacji technicznej 9.2. Ustalenia ogólne Co obejmuje cena jednostkowa Podstawą płatności jest cena jednostkowa (za jednostkę obmiarową) skalkulowaną przez Wykonawcę dla danej pozycji ślepego kosztorysu (przedmiaru robót ofertowego). Cena jednostkowa musi uwzględniać wszystkie czynności związane z wykonaniem elementu budowli zgodnie z dokumentacją projektową i ST. Cena jednostkowa obejmuje : - robociznę bezpośrednią, - wartość zużytych materiałów wraz z kosztami ich zakupu, dostawy, pozyskania - wartość pracy sprzętu ( każdorazowo: dowóz, wywóz, przewóz, wyładunek na terenie budowy i poza nim) wraz z kosztami jednorazowymi (sprowadzenie sprzętu na plac budowy i z powrotem, montaż i demontaż na stanowisku pracy ), - koszty pośrednie, w skład których wchodzą: Koszty własne: płace personelu, kierownictwa budowy, pracowników nadzoru; wszelkie ubezpieczenia, koszty za zniszczenia; urządzenia i eksploatacji zaplecza budowy ( w tym doprowadzeniu energii i wody, budowy dróg dojazdowych, itp. ), koszty oznakowania robót, wydatki związane z BHP i Ppoż., koszt usług obcych na rzecz budowy, opłaty za dzierżawę zaplecz budowy, placów i bocznic, koszt ekspertyz dotyczących wykonanych robót oraz koszty zarządu przedsiębiorstwa Wykonawcy, amortyzacja, koszty przeglądów sprzętu, napraw i konserwacji i inne Koszty związane z robotami: koszty robót przygotowawczych (np. niwelacja, zabezpieczenie drzew), utrzymanie czystości nawierzchni dróg na wyjazdach z placu budowy ), koszty odwodnienia ( pompowanie, drenaże tymczasowe itp.), szalunków, koszty składowania na wysypie niektórych materiałów z rozbiórki i robót ziemnych, koszty geodezyjne (w tym wytyczenie punktów głównych i reperów oraz wykonanie dokumentacji powykonawczej ), koszty związane z wykonaniem opracowań przedwykonawczych ( np. PZJ, ochrona znaków geodezyjnych, inwentaryzacje), koszty poniesione na pomiary i badania i inne, koszty opracowań powykonawczych innych niż wykonanie map koszty związane z powiadomieniem określonych jednostek o rozpoczęciu i zakończeniu robót, koszty związane z organizacją ruchu wymienione poniżej, Koszty związane z umową - Koszt dostosowania się do wymagań warunków umowy i wymagań ogólnych zawartych w D-M a nie wyszczególnione w kosztorysie ślepym. - zysk kalkulacyjny zawierający ewentualne ryzyko Wykonawcy z tytułu innych wydatków, które mogą być poniesione w czasie realizacji robót i w okresie gwarancyjnym, - podatki obliczone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Cena jednostkowa zaproponowana przez Wykonawcę w kosztorysie ofertowym za dany element budowli jest ostateczna i wyklucza możliwość żądania dodatkowej zapłaty za wykonanie robót objętych daną pozycją kosztorysową za wyjątkiem przypadków omówionych w warunkach umowy. W przypadku wystąpienia robót dodatkowych, tj. takich których nie można było przewidzieć w trakcie wykonania projektu, specyfikacje techniczne oraz dokumentacja rozliczeniowa winna być wykonana wg odrębnej umowy, chyba, że umowa kontraktowa przewiduje sposób rozliczenia robót dodatkowych. Dodatkowe specyfikacje techniczne bądź dokumentację projektową winien wykonać Projektant za dodatkową odpłatnością. 16 D Wymagania ogólne

17 W/w dokumenty mogą być sporządzone przez Wykonawcę w porozumieniu z Inżynierem Budowy i po uzyskaniu akceptacji rozwiązań przez Projektanta. Koszty wykonania dodatkowej dokumentacji ponosi Zamawiający. Koszt dostosowania się do wymagań warunków umowy i wymagań ogólnych zawartych w D-M określonych w przedmiarze jako suma Koszty związane z organizacją ruchu a) Koszt wykonania projektu organizacji ruchu na czas budowy obejmuje wykonanie, uzgodnienia i aktualizacja przed rozpoczęciem i/lub w trakcie trwania robót b) Koszt wybudowania objazdów/przejazdów (innych niż budowa drogi z płyt betonowych) i wdrożenia tymczasowej organizacji ruchu określonej w przedmiarze jako suma obejmuje: ustawienie tymczasowego oznakowania i oświetlenia zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa ruchu konstrukcję tymczasowej nawierzchni, ramp, chodników, krawężników, barier, oznakowań drenażu itd tymczasową przebudowę urządzeń obcych. wprowadzenie tymczasowego oznakowania poziomego utrzymanie płynności ruchu publicznego oczyszczanie, przestawienie, przykrycie i usunięcie tymczasowych oznakowań pionowych, poziomych, barier i świateł, c) Koszt likwidacji objazdów/przejazdów organizacji ruchu określonych w przedmiarze jako suma obejmuje: usunięcie wbudowanych materiałów i oznakowania określonych w pkt. b utrzymanie płynności ruchu publicznego doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego Koszt składowania i utylizacji Koszty składowania i utylizacji za materiał stanowiący nadmiar robót ziemnych i pochodzący z rozbiórki należy rozliczyć odrębną ceną jednostkową. Wykonawca będzie przedkładał Zamawiającemu dokumenty potwierdzające przeprowadzenie utylizacji ( w tym rachunki, faktury poniesionych kosztów) Koszt ułożenia 1m rury ochronnej na sieci telekomunikacyjnej obejmuje: zakup materiału i założenie ochrony 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ustawa z dnia 07 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia r. (Jednolity tekst Dz.U z późn zm). Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie.(dz.u ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie dziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.(dz.u ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.(dz.u ) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych.(dz.u ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym(dz.u ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie europejskich aprobat technicznych oraz polskich jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania.(dz.u ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania(.dz.u ) Ustawa z dnia r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.jednolity tekst: (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia r. w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania zasobu- (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej- (Dz.U ) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.(dział dziesiąty dot. BHP)Jednolity tekst: (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Komunikacji oraz Administracji Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych (Dz.U ) Ustawa z dnia r. o ochronie przeciwpożarowej.jednolity tekst (Dz.U ) Ustawa z dnia r. o dozorze technicznym.(dz.u ) Ustawa z dnia r. o drogach publicznych.jednolity tekst (Dz.U ) D Wymagania ogólne 17

18 Ustawa z dnia r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.(dz.u ) Ustawa z dnia r. o systemie oceny zgodności. Jednolity tekst Dz.U Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz.U. Nr ) Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych ( Dz. U. Nr 19, poz. 177 ) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z póżn zm. ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 grudnia 2002 r.- w sprawie systemów oceny zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu ich oznaczania znakowaniem CE ( Dz. U. Nr 209, poz ) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz.U. Nr 169, poz ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych ( Dz. U. Nr 47, poz. 401 ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz.1126 ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dni 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno użytkowego ( Dz. U. Nr 202, poz ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobu deklarowania wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym ( Dz. U. Nr 198, poz ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2004 r.- zmieniające rozporządzenie w sprawie dziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zamawiającego dane dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ( Dz. U. Nr 198, poz ) Uwaga: Powyższe akty prawne mogą być nieaktualne. Mając na myśli słowo Ustawy należy je łączyć odpowiednimi aktami wykonawczymi dotyczącymi wykonania i odbioru robót budowlanych 10.2 Normy Normy podano w przepisach związanych w specyfikacjach szczegółowych. 18 D Wymagania ogólne

19 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych 19

20 1. WSTĘP Ilekroć w niniejszym opracowaniu będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź Szczegółowej Specyfikacji Technicznej ( SST) bądź Ogólnej Specyfikacji Technicznej (OST) to należy przez to rozumieć Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych ( STWiORB). 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem robót pomiarowych sytuacyjno wysokościowych w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST zadanie Specyfikacja techniczna (ST) ma zastosowanie jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na w/w 1.3. Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wszystkimi czynnościami umożliwiającymi i mającymi na celu odtworzenie w terenie przebiegu trasy drogowej W zakres robót pomiarowych wchodzą: a) wyznaczenie sytuacyjne i wysokościowe punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych ( w tym reperów roboczych) b) sprawdzenie wyznaczenia sytuacyjnego i wysokościowego punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych, c) uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami, wyznaczenie dodatkowych reperów, d) wyznaczenie i odtworzenie w terenie przebiegu trasy drogowej oraz elementów infrastruktury drogowej jeżeli takie występują np.:chodniki, wjazdy, zatoki postojowe, autobusowe itp), g) wyznaczenie przebiegu trasy projektowanych urządzeń podziemnych, jeżeli takie występują (np. kanalizacja, sieci teletechniczne i energetyczne ), h) wyznaczenie przekrojów poprzecznych, z ewentualnym wytyczeniem dodatkowych przekrojów, i) zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed zniszczeniem oraz oznakowanie w sposób ułatwiający odszukanie i ewentualne odtworzenie. Poniżej podano zakres dokumentacji geodezyjnej powykonawczej i dokumentacji inwentaryzacyjnej. wykonania dokumentacji powykonawczej 3 komplety map powykonawczych w wersji papierowej oraz elektronicznej wykonanie dokumentacji fotograficznej wraz z przeprowadzeniem rewizji istniejącego terenu. Dokumentacja inwentaryzacyjna i powykonawcza zostanie rozliczona zgodnie z dokumentami umowy nadrzędnymi w stosunku do ST. W niniejszej ST opisano zakres prac związanych z wykonaniem dokumentacji powykonawczej Określenia podstawowe Punkty główne trasy - punkty załamania osi trasy, punkty kierunkowe oraz początkowy i końcowy punkt trasy. Dokumentacja geodezyjna i kartograficzna- jest to zbiór dokumentów powstałych w wyniku geodezyjnych prac polowych i kameralnych oraz opracowań kartograficznych. Dziennik prac geodezyjnych - zeszyt z ponumerowanymi stronami, służący do notowania wszelkich uzgodnień dokonywanych pomiędzy Wykonawcą i Inżynierem Budowy. Granica ustalona wg stanu prawnego - jest to granica ustalona w trybie postępowania: rozgraniczeniowego, podziałowego, scalenia lub wymiany gruntów, sądowego lub innego administracyjnego ustalającego lub przenoszącego własność. Kierownik prac geodezyjnych - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, posiadająca odpowiednie uprawnienia zawodowe z zakresu geodezji i kartografii, upoważniona do kierowania pracami i do występowania w imieniu Wykonawcy w sprawach dotyczących realizacji umowy. Linia rozgraniczająca - jest to linia oddzielająca tereny o różnym przeznaczeniu np. ulicę lub drogę od gruntów rolnych lub budowlanych. Mapa zasadnicza - wielkoskalowe opracowanie kartograficzne, zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementów ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu. Ośrodek dokumentacji - właściwy rzeczowo i terenowo wojewódzki ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej lub jego filia. Pozioma osnowa geodezyjna - usystematyzowany zbiór punktów, których wzajemne położenie na powierzchni odniesienia zostało określone przy zastosowaniu techniki geodezyjnej. Rzeźba terenu - ukształtowanie pionowe naturalnych form terenu. Sieć uzbrojenia terenu - wszelkiego rodzaju naziemne, nadziemne i podziemne przewody i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne. Wysokościowa osnowa geodezyjna - usystematyzowany zbiór punktów, których wysokość w stosunku do przyjętej powierzchni odniesienia została określona przy zastosowaniu techniki geodezyjnej. 20 D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych

21 Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów podano w ST D Wymagania ogólne pkt 2. Do utrwalenia punktów głównych trasy należy stosować pale drewniane z gwoździem lub prętem stalowym, słupki betonowe albo rury metalowe o długości do 0,50 metra Do stabilizacji pozostałych punktów należy stosować paliki drewniane średnicy od 0,05 do 0,08 m i długości około 0,30 m, a dla punktów utrwalanych w istniejącej nawierzchni bolce stalowe średnicy 5 mm i długości od 0,04 do 0,05 m. W miejscach gdzie nie ma możliwości stosowania palików (np. na nawierzchni) możliwe jest oznaczenie sprayem. Świadki powinny mieć długość około 0,50 m i przekrój prostokątny. W trakcie prowadzenia robót drogowych do wyznaczania rzędnych krawężników i innych elementów liniowych należy stosować szpilki stalowe (odległość rozstawu nie większa niż 10 m) Do wykonania robót w zakresie wykonania pomiarów powykonawczych zrealizowanych obiektów budowlanych materiały powinny spełniać wymagania PN i instrukcji technicznych, a ewentualne odstępstwa należy bezwzględnie uzgodnić z Zamawiającym. Materiały używane do prac polowych należy dostosować do terenu na którym odbywają się roboty i do zakresu prac. I tak: jako znaki naziemne - słupki betonowe, jako znaki podziemne - płytki betonowe z krzyżem, rurki drenarskie, butelki, jako znaki wysokościowe - repery metalowe. Dla ustalenia rodzaju znaków : osnów poziomych i wysokościowych oraz punktów granicznych, należy korzystać z wytycznych technicznych G- 1.9 Katalog znaków geodezyjnych oraz zasady stabilizacji punktów. Dopuszcza się do stosowania znaki ściennej osnowy odtwarzalnej. Pale drewniane oraz rurki i bolce metalowe, używane jako materiały pomocnicze powinny posiadać rozmiary dostosowane do potrzeb. Materiały używane do prac obliczeniowych i kartograficznych: papier kreślarski, kalki, folie, itp. Materiały te powinny posiadać wysokie parametry użytkowe dotyczące trwałości, odporności na warunki zewnętrzne oraz powinny się charakteryzować niewielkimi deformacjami (skurczem). Dyskietki i inne komputerowe nośniki informacji powinny odpowiadać standardom informatycznym. 3. SPRZĘT 3.1. Wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne pkt 3. Do odtworzenia i wyznaczenia trasy i punktów wysokościowych oraz wykonania dokumentacji powykonawczej zrealizowanych obiektów należy stosować następujący sprzęt: instrumenty typu Total Station o dokładności pomiaru kątów 20 cc oraz odległości 10 mm + 10 mm / km, teodolity o dokładności pomiaru kątów 20 cc, lub tachometry, niwelatory o dokładności pomiaru 5 mm / km, dalmierze o dokładności pomiaru odległości 10 mm + 10 mm / km, tyczki, łaty, taśmy stalowe, szpilki. do prac obliczeniowo-kameralnych należy stosować sprzęt komputerowy. Ogólnie sprzęt stosowany do odtworzenia trasy drogowej i jej punktów wysokościowych powinien gwarantować uzyskanie wymaganej dokładności pomiaru. Wszelkie urządzenia pomiarowe powinny posiadać atesty i aktualne świadectwa legalizacyjne wymagane przepisami i instrukcjami technicznymi z zakresu geodezji i kartografii. 4. TRANSPORT 4.1. Wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 4. Sprzęt i materiały do odtworzenia i wyznaczenia trasy oraz inwentaryzacji można przewozić dowolnymi środkami transportu odpowiednio zabezpieczone przed uszkodzeniem. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Zasady wykonania prac pomiarowych Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 5. Wyznaczenie/ odtworzenie głównych punktów trasy Wyznaczenie głównych punktów trasy należy wykonać w oparciu o Dokumentację Projektową przy wykorzystaniu sieci poligonizacji państwowej i innej osnowy geodezyjnej określonej w Dokumentacji Projektowej oraz w oparciu o informacje przekazane przez Inżyniera. Wyznaczone punkty budowli nie powinny być przesunięte więcej niż 1 cm w stosunku do projektowanych, a rzędne punktów należy wyznaczyć z dokładnością 1,0 cm w stosunku do danych określonych w Dokumentacji Projektowej. W przypadku braku osnowy niezbędnej do wyznaczenia powyższych punktów Wykonawca wykona założenie osnowy na własny koszt (zaliczone do kosztów pośrednich ST D pkr. 9 ) D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych 21

22 Wyznaczenie/odtworzenie reperów Wyznaczenie roboczych punktów wysokościowych. Punkty wysokościowe (repery) należy wyznaczać nie dalej niż 100 m, a także obok każdego projektowanego obiektu. Punkty wysokościowe należy umieszczać poza granicami projektowanej budowli, a rzędne ich określić z dokładności do 0,5 cm. Zasady wykonywania prac pomiarowych przy odtworzeniu wyznaczeniu osi trasy i punktów wysokościowych. Prace pomiarowe powinny być wykonane zgodnie z obowiązującymi Instrukcjami GUGiK oraz innymi przepisami obowiązującymi. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wyznaczyć lokalizację i współrzędne punktów głównych trasy oraz reperów. Prace pomiarowe powinny być wykonane przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia. Wykonawca powinien sprawdzić czy rzędne terenu określone w dokumentacji projektowej są zgodne z rzeczywistymi rzędnymi terenu. Jeżeli Wykonawca stwierdzi, że rzeczywiste rzędne terenu istotnie różnią się od rzędnych określonych w dokumentacji projektowej, to powinien powiadomić o tym Inżyniera. Ukształtowanie terenu w takim rejonie nie powinno być zmieniane przed podjęciem odpowiedniej decyzji przez Inżyniera. Wszystkie roboty dodatkowe, wynikające z różnic rzędnych terenu podanych w dokumentacji projektowej i rzędnych rzeczywistych, (po uzyskaniu opinii Projektanta) akceptowane przez Inżyniera, zostaną wykonane na koszt Zamawiającego. Zaniechanie powiadomienia Inżyniera o różnicach oznacza, że roboty dodatkowe w takim przypadku obciążą Wykonawcę. Wszystkie roboty, które bazują na pomiarach Wykonawcy, nie mogą być rozpoczęte przed zaakceptowaniem wyników pomiarów przez Inżyniera. Punkty wierzchołkowe, punkty główne trasy i punkty pośrednie osi trasy muszą być odpowiednio zastabilizowane, zaopatrzone w oznaczenia określające w sposób wyraźny i jednoznaczny charakterystykę i położenie tych punktów. Forma i wzór tych oznaczeń powinny być zaakceptowane przez Inżyniera. Wykonawca jest odpowiedzialny za ochronę wszystkich punktów pomiarowych i ich oznaczeń w czasie trwania robót. Jeżeli znaki pomiarowe zostaną zniszczone przez Wykonawcę świadomie lub wskutek zaniedbania, a ich odtworzenie jest konieczne do dalszego prowadzenia robót, to zostaną one odtworzone na koszt Wykonawcy. Wszystkie pozostałe prace pomiarowe konieczne dla prawidłowej realizacji robót należą do obowiązków Wykonawcy. Jeżeli zażąda tego Zamawiający Wykonawca wykona opracowanie dot. zabezpieczenia punktów przed zniszczeniem. Zasady wykonania prac geodezyjnych związanych z pomiarem powykonawczym Wykonawca odpowiedzialny jest za prowadzenie i wykonanie prac zgodnie z warunkami umowy oraz przepisami prawnymi i technicznymi obowiązującymi w geodezji i kartografii. Prace te powinny równocześnie być zgodne z wymaganiami ST oraz poleceniami Zamawiającego (wszelkie polecenia i uzgodnienia między Zamawiającym a Wykonawcą wymagają formy pisemnej). Wykonawca ponosi odpowiedzialność za następstwa wynikające z nieprawidłowego wykonania prac. Wykonawca zobowiązany jest zapoznać się z zakresem prac opracowania i przeprowadzić z Zamawiającym uzgodnienia dotyczące ewentualnych etapów wykonywania pomiarów powykonawczych. Ponadto winien zgłosić prace, przed ich rozpoczęciem, do właściwego terenowo ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Pomiary powykonawcze zrealizowanych inwestycji powinny być poprzedzone uzyskaniem z ośrodka dokumentacji informacji o rodzaju, położeniu i stanie punktów osnowy geodezyjnej (poziomej i wysokościowej) oraz o mapie zasadniczej i ewidencji gruntów. W przypadku stwierdzenia, że w trakcie realizacji budowy nie została wykonana bieżąca inwentaryzacja sieci uzbrojenia terenu, należy powiadomić o tym Zamawiającego. Przy analizie zebranych materiałów szczególną uwagę należy zwrócić na: ustalenie klasy i dokładności osnów geodezyjnych, układów współrzędnych i poziomów odniesienia oraz możliwości wykorzystania w/w osnów do pomiarów powykonawczych, ustalenie, które dokumenty bazowe w ośrodku dokumentacji, w jakim zakresie i w jaki sposób, muszą być zaktualizowane pomiarami powykonawczymi. Pomiary powykonawcze w ich pierwszej fazie powinny być poprzedzone wywiadem terenowym, mającym na celu: ogólne rozeznanie w terenie, odnalezienie punktów istniejącej osnowy: poziomej, wysokościowej i realizacyjnej oraz ustalenie stanu technicznego tych punktów, a także aktualizację opisów topograficznych, jeśli będzie taka potrzeba, zaprojektowanie (uzupełnienie) osnowy poziomej III klasy oraz osnowy pomiarowej. W pierwszej kolejności należy pomierzyć wznowioną lub założoną osnowę. Następnie należy wykonać pomiary inwentaryzacyjne, zgodnie z instrukcją G - 4 Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, mierząc wszystkie elementy treści mapy zasadniczej oraz treść dodatkową dotyczącą np.: granic ustalonych według stanu prawnego, kilometraża dróg, znaków drogowe, wszystkie drzewa w pasie drogowym, zabytków i pomników przyrody, wszystkie ogrodzenia (furtki, bramy), z podziałem na trwałe i nietrwałe, studnie (średnice), przekroje poprzeczne co m, inne elementy wg wymagań Zamawiającego. W zasadzie przy wyżej wymienionych pomiarach stosuje się technologie klasyczne (pomiary bezpośrednie). Przy większych obiektach mogą być stosowane także metody mieszane tzn. fotogrametryczne dla treści ogólnogeograficznej, a klasyczne dla pomiaru uzbrojenia terenu, linii rozgraniczających, granic ustalonych wg stanu prawnego lub innych elementów. Prace obliczeniowe i należy wykonać przy pomocy sprzętu komputerowego. Wniesienie pomierzonej treści na mapę zasadniczą oraz mapę ewidencji gruntów prowadzonych technikami tradycyjnymi należy wykonać metodą klasyczną (kartowanie i kreślenie ręczne) lub przy pomocy urzadzeń kreślących (ploterów). Niezależnie od wyżej wymienionych prac, wtórnik mapy zasadniczej dla Zamawiającego należy uzupełnić o elementy drogi w przekroju poprzecznym. Jeśli mapa dla Zamawiającego została wykonana w technice numerycznej lub analogowej, aktualizację należy wykonać tą samą techniką, chyba że Zamawiający zadecyduje inaczej. 22 D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych

23 Dokumentację powykonawczą należy skompletować zgodnie z przepisami instrukcji O - 3 Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej Po zakończeniu prac Wykonawca przekazuje do ośrodka dokumentację przeznaczoną dla ośrodka i dla organu prowadzącego ewidencję gruntów oraz tę część dokumentacji przeznaczonej dla Zamawiającego, która powinna być opatrzona klauzulą o przyjęciu do zasobu Dokumentacja techniczna przeznaczona dla Zamawiającego powinna być skompletowana, zbroszurowana bądź oprawiona w odpowiednich teczkach, segregatorach i tubach z opisem kart tytułowych, spisem zawartości oraz numeracją stron. Dla Zamawiającego należy skompletować następujące materiały a) powykonawcze : wtórnik mapy zasadniczej, uzupełniony dodatkową treścią,- 3 komplety. zaktualizowana mapa ewidencyjna kopie wykazów współrzędnych i wysokości punktów osnowy poziomej, wysokościowej oraz wykazy współrzędnych punktów granicznych, kopie protokółów przekazania znaków geodezyjnych pod ochronę, kopie opisów topograficznych, kopie szkiców polowych, mapą numeryczną na nośniku elektronicznym o rozszerzeniu ustalonym z Zamawiającym, inne wg wymagań Zamawiającego. b) inwentaryzacyjne- dokumentacja fotograficzna wraz z rewizją istniejącego terenu 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST Wymagania ogólne pkt 6. Kontrolę jakości prac pomiarowych związanych z odtworzeniem trasy i punktów wysokościowych należy prowadzić według ogólnych zasad określonych w instrukcjach i wytycznych GUGiK (1-7: przepisy związane ). 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1. Zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Jednostka przedmiarową i obmiarowa Jednostką przedmiarową i obmiarową jest km (kilometr) odtworzonej ( wyznaczonej) trasy w terenie. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Sposób odbioru robót Odbiór robót związanych z odtworzeniem trasy w terenie następuje na podstawie szkiców i dzienników pomiarów geodezyjnych lub protokółu z kontroli geodezyjnej, które Wykonawca przedkłada Inżynierowi. 9. rozliczenie robót towarzyszących i tymczasowych oraz PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej wyznaczenie punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych (reperów) uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami, wyznaczenie dodatkowych punktów wysokościowych, wyznaczenie przekrojów poprzecznych z ewentualnym wytyczeniem dodatkowych przekrojów, wyznaczenie urządzeń infrastruktury drogowej i urządzeń podziemnych jeśli takie występują wykonanie pomiarów bieżących. w miarę postępu robot, zgodnie z Dokumentacją Projektową. zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed zniszczeniem i oznakowanie ułatwiające odszukanie i ewentualne odtworzenie. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ustawa z dnia r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.jednolity tekst: (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia r. w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania zasobu- (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej- (Dz.U ) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.(dział dziesiąty dot. BHP)Jednolity tekst: (Dz.U ) D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych 23

24 Uwaga: Powyższe akty prawne mogą być nieaktualne. Mając na myśli słowo Ustawy należy je łączyć odpowiednimi aktami wykonawczymi dotyczącymi wykonania i odbioru robót budowlanych Instrukcje i akty związane z obsługą geodezyjną 1. Instrukcja techniczna 0-1. Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych. 2. Instrukcja techniczna G-3. Geodezyjna obsługa inwestycji, GUGiK Instrukcja techniczna G-l. Geodezyjna osnowa pozioma, GUGiK Instrukcja techniczna G-2. Wysokościowa osnowa geodezyjna, GUGiK Instrukcja techniczna G-4. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, GUGiK Wytyczne techniczne G-3.2. Pomiary realizacyjne, GUGiK Wytyczne techniczne G-3.1. Osnowy realizacyjne, GUGiK-1 24 D Wyznaczenie trasy i punktów wysokościowych

25 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Usunięcie drzew i krzaków D Usunięcie drzew i krzaków 25

26 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (STWiORB) 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z usunięciem drzew i krzaków w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) stanowi obowiązującą podstawę opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (ST) stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy realizacji zadania jw Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z usunięciem drzew i krzaków, wykonywanych w ramach zadania wskazanego w pkt Określenia podstawowe Stosowane określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY Nie występują. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do usuwania drzew Do wykonywania robót związanych z usunięciem drzew należy stosować: piły mechaniczne, specjalne maszyny przeznaczone do karczowania pni oraz ich usunięcia z pasa drogowego, spycharki jeśli pozwalają na to warunki terenowe koparki lub ciągniki ze specjalnym osprzętem do prowadzenia prac związanych z wyrębem drzew. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Transport pni i karpiny Pnie, karpinę oraz gałęzie należy przewozić transportem samochodowym. Pnie przedstawiające wartość jako materiał użytkowy (np. budowlany, meblarski itp.) powinny być transportowane w sposób nie powodujący ich uszkodzeń. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Zasady oczyszczania terenu z drzew Roboty związane z usunięciem drzew obejmują wycięcie i wykarczowanie drzew i wywiezienie karpiny i gałęzi poza teren budowy na miejsce wybrane przez Wykonawcę oraz zasypanie dołów materiałem spełniającym wymagania podane w ST dotyczącym robót ziemnych. Dłużyce należy wywieźć w miejsce wskazane przez Zamawiającego. Zgoda na prace związane z usunięciem drzew powinna być uzyskana przez Wykonawcę. Wycinkę drzew o właściwościach materiału użytkowego należy wykonywać w tzw. sezonie rębnym, ustalonym przez Inżyniera. Roślinność istniejąca w pasie robót drogowych, nie przeznaczona do usunięcia, powinna być przez Wykonawcę zabezpieczona przed uszkodzeniem. Jeżeli w dokumentach umowy nie podano sposobu zabezpieczenia drzew należy drzewa otulić deskami iglastymi, żerdziami, matami słomianymi lub słupami drewnianymi ustawionymi na styk wokół drzewa i przewiązanymi drutem lub taśmą stalową. Można również wykorzystać zużyte opony lub wykonać drewniane zabezpieczenie skrzyniowe. Wysokość zabezpieczenia nie powinna być mniejsza niż 2m. Sposób zabezpieczenia powinien być zaakceptowany przez Inżyniera. Jeżeli roślinność, która ma być zachowana, zostanie uszkodzona lub zniszczona przez Wykonawcę, to powinna być ona odtworzona na koszt Wykonawcy, w sposób zaakceptowany przez odpowiednie jednostki. Doły w obrębie przewidywanych wykopów, należy tymczasowo zabezpieczyć przed gromadzeniem się w nich wody. 26 D Usunięcie drzew i krzaków

27 Wykonawca ma obowiązek prowadzenia robót w taki sposób, aby drzewa przedstawiające wartość jako materiał użytkowy (np. budowlany, meblarski itp.) nie utraciły tej właściwości w czasie robót Zniszczenie pozostałości po usuniętej roślinności Sposób zniszczenia pozostałości po usuniętej roślinności powinien być zgodny z obowiązującym prawem ochrony środowiska. Jeżeli dopuszczono przerobienie gałęzi na korę drzewną za pomocą specjalistycznego sprzętu, to sposób wykonania powinien odpowiadać zaleceniom producenta sprzętu. Nieużyteczne pozostałości po przeróbce będą usunięte przez Wykonawcę z terenu budowy i utylizowane w miejscu przez niego Wybranym. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Kontrola robót przy usuwaniu drzew Sprawdzenie jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności usunięcia roślinności, wykarczowania korzeni i zasypania dołów. Zagęszczenie gruntu wypełniającego doły powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w ST dotyczącej robót ziemnych. 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka przedmiarowa i obmiarowa Jednostką przedmiarową i obmiarową robót związanych z usunięciem i wywozem drzewa jest sztuka 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlega sprawdzenie dołów po wykarczowanych pniach, przed ich zasypaniem. Inżynier może zadecydować o wykonaniu próby zagęszczenia jeśli usunięcie nastąpiło w miejscu gdzie będzie wymagana znaczna nośność podłoza pod w-wy konstrukcyjne. 9. ROZLICZENIE ROBÓT TOWARZYSZĄCYCH I TYMCZASOWYCH ORAZ PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności i rozliczeń w/w robót Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 9. Koszt robót towarzyszących tymczasowych ujęto w cenie jednostkowej jn Cena jednostki obmiarowej Cena usunięcia 1 szt drzewa obejmuje: wycięcie i wykarczowanie drzew wraz z wywiezieniem zasypanie dołów odpowiednim materiałem ew. sprawdzenie zagęszczenia ( metodą wskazaną przez Inżyniera ) uporządkowanie miejsca prowadzonych robót. kontrola wykonanych prac Cena usunięcia 1 ha krzaków obejmuje: wykarczowanie krzaków wraz z wywiezieniem zasypanie dołów odpowiednim materiałem ew. sprawdzenie zagęszczenia ( metodą wskazaną przez Inżyniera ) uporządkowanie miejsca prowadzonych robót. kontrola wykonanych prac 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Nie występują. D Usunięcie drzew i krzaków 27

28 28 D Usunięcie drzew i krzaków

29 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Usunięcie warstwy ziemi urodzajnej D Usunięcie warstwy ziemi urodzajnej 29

30 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź o szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) bądź o ogólnej specyfikacji technicznej (OST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych 1.1 Przedmiot ST. Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych ze zdjęciem warstwy ziemi urodzajnej (humusu) w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice. 1.2 Zakres stosowania Szczegółowa specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument kontraktowy i przetargowy przy realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą prowadzenia robót związanych ze zdjęciem warstwy ziemi urodzajnej wykonywanych w ramach zadania wskazanego w pkt Określenia podstawowe Stosowane określenia podstawowe są zgodne z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne punkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY 2.1. Ziemia urodzajna Humus przeznaczony do późniejszego wykorzystania nie może być zagruzowana, przerośnięty korzeniami, zasolony lub zanieczyszczony chemicznie. 3 SPRZĘT 3.1 Wymagania ogólne Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do zdjęcia humusu Do wykonania robót związanych ze zdjęciem warstwy ziemi urodzajnej do powtórnego użycia należy stosować: łopaty, szpadle i inny sprzęt do ręcznego wykonywania robót ziemnych - w miejscach, gdzie prawidłowe wykonanie robót sprzętem zmechanizowanym nie jest możliwe, koparki z szeroką łyżką, ładowarki ( spycharki lub równiarki tylko w miejscach możliwych do wykorzystania takiego sprzętu) i samochody samowyładowcze - w przypadku transportu na odległość. 4 TRANSPORT 4.1 Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne pkt Transport humusu Humus należy przemieszczać z zastosowaniem ładowarek lub przewozić transportem samochodowym. Wybór środka transportu zależy od odległości, warunków lokalnych i przeznaczenia humusu. 5 WYKONANIE ROBÓT 5.1 Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne punkt 5. Teren drogi w pasie robót ziemnych, w miejscach dokopów i w innych miejscach wskazanych w dokumentacji projektowej powinien być oczyszczony z humusu i/lub darniny. 5.2 Zdjęcie warstwy humusu Warstwa humusu powinna być zdjęta z przeznaczeniem do późniejszego użycia przy umacnianiu skarp, rekultywacji zbędnych dróg dojazdowych, likwidacji odłogów, ew. sadzeniu drzew i krzewów oraz do innych czynności określonych w dokumentacji projektowej. Zagospodarowanie nadmiaru humusu powinno być wykonane zgodnie z ustaleniami ST lub wskazaniami Inżyniera. Humus przeznaczony do dalszego użytkowania należy składować w odległości do 1 km od miejsca wbudowania. W przypadku nadmiaru humus niewykorzystany przy odnowie drogi zostanie wywieziony w miejsce wskazane przez Inżyniera (bądź Wykonawcę). Inżynier oceni ilość i jakość zdjętego humusu zhałdowanego w pryźmie. Humus należy zdejmować mechanicznie z zastosowaniem sprzętu wymienionego w pkt 3. W wyjątkowych sytuacjach, gdy zastosowanie maszyn nie jest wystarczające dla prawidłowego wykonania robót, względnie może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa robót (zmienna grubość warstwy humusu, sąsiedztwo budowli, mała powierzchnia), należy stosować ręczne wykonanie robót, jako uzupełnienie prac wykonywanych mechanicznie. Grubość zdejmowanej warstwy humusu (zależna od głębokości jego zalegania, wysokości nasypu, potrzeb jego wykorzystania na budowie itp.) powinna być zgodna z ustaleniami dokumentacji projektowej, ST lub wskazana przez Inżyniera, według faktycznego stanu występowania. Stan faktyczny będzie stanowił podstawę do rozliczenia czynności związanych ze zdjęciem warstwy humusu. Zdjęty humus należy składować w regularnych pryzmach. Miejsca składowania humusu powinny być przez Wykonawcę tak dobrane, aby humus był 30 D Usunięcie warstwy ziemi urodzajnej

31 zabezpieczony przed zanieczyszczeniem, a także najeżdżaniem przez pojazdy. Nie należy zdejmować humusu w czasie intensywnych opadów i bezpośrednio po nich, aby uniknąć zanieczyszczenia gliną lub innym gruntem nieorganicznym. W projekcie nie przewidziano wykorzystania darniny. Jeżeli powierzchnia terenu w obrębie pasa odnawianej trasy drogowej jest pokryta darniną, można ja wykorzystać za zgodą Inżyniera budowy do umocnienia skarp, wtedy darninę należy zdjąć w sposób, który nie spowoduje jej uszkodzeń i przechowywać w odpowiednich warunkach do czasu wykorzystania. Wysokie trawy powinny być skoszone przed zdjęciem humusu. 6 KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1 Ogólne zasady jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Kontrola usunięcia humusu i darniny Sprawdzenia jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności usunięcia humusu i wykonania trawnika. 7 PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1 Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST D Wymaganie ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką przedmiarową i obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) zdjętej warstwy humusu (o grubości wynikającej z dokumentacji projektowej) 8 ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt. 8. Odbiorowi podlega zdjęta warstwa humusu i darniny oraz wykonana zieleń 9 ROZLICZENIE ROBÓT TOWARZYSZĄCYCH I TYMCZSOWYCH ORAZ PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1 Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D Wymagania ogólne pkt. 9. Koszt robót tymczasowych i towarzyszących ujęto w cenie jednostki obmiarowej elementu rozliczeniowych podanych niżej: 9.2 Cena jednostki obmiarowej Cena zdjęcia 1 m 3 warstwy humusu obejmuje: ew. ścięcie traw i zdjęcie darminy zdjęcie humusu, załadunek i wywóz humusu do ponownego wykorzystania na odkład na odl. do 1 km kontrola wynikająca z ST 10. PRZEPISY ZWIĄZANE. Brak. D Usunięcie warstwy ziemi urodzajnej 31

32 32 D Usunięcie warstwy ziemi urodzajnej

33 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Rozbiórka elementów dróg D Rozbiórka elementów dróg 33

34 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź o szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) bądź o ogólnej specyfikacji technicznej (OST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych 1.1 Przedmiot ST. Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z rozbiórką elementów dróg i ulic w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice. 1.2 Zakres stosowania ST. Specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument kontraktowy i przetargowy przy realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST. Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z rozbiórką: istniejących przepustów, istniejącej nawierzchni z kostki kamiennej, istniejących krawężników kamiennych, istniejącego ogrodzenia. 1.4 Określenia podstawowe. Stosowane określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY Materiał do zasypania ew. rowów i dołów po rozbiórkach ( np. piasek, grunt wg wymagań specyfikacji dotyczącej wykonania robót ziemnych ). Materiał w zależności od rodzaju winien spełniać wymagania: PN-EN 13242:2004, PN-88/B-04481, PN-S-02205:1998 lub innych wynikających z tych norm. 3. SPRZĘT 3.1 Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do rozbiórki Do wykonania robót związanych z rozbiórką może być wykorzystany sprzęt podany poniżej, lub inny zaakceptowany przez Inżyniera: spycharki, jeżeli ich wykorzystanie umożliwiają warunki terenowe ładowarki, samochody ciężarowe, zrywarki, młoty pneumatyczne, piły mechaniczne, koparki. łopaty, taczki grabie, szpadle zawiesia, widły do przewożenia palet, łomy inny jeśli wykonawca uzna, że jest niezbędny 4. TRANSPORT 4.1 Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów i gruzu z rozbiórki Materiał i gruz z rozbiórki można przewozić dowolnym środkiem transportu. Należy zabezpieczyć przewożone materiały przed wysypywaniem z samochodu i pyleniem (dotyczy materiału sypkiego). Materiały z rozbiórki należy wywieźć z odkładu poza teren budowy w miejsce wybrane przez Wykonawcę (składowiska, wysypy itp). Koszt składowania takich materiałów i koszt ich utylizacji pokrywa Wykonawca. Materiał przeznaczony do ponownego wbudowania należy przewieźć na zaplecze budowy lub ułożyć w obrębie rozbiórki w miejscu nie kolidującym z prowadzonymi robotami (dotyczy kostki kamiennej ). Materiały z rozbiórki (np. gruz), oraz nadmiar robót ziemnych, przepusty itd.) nie nadające się do ponownego wykorzystania są własnością Wykonawcy i należy go wywieźć i zutylizować w miejscu określonym przez Wykonawcę. W zależności od technologii prowadzonych robót i organizacji pracy na budowie materiały rozbiórkowe mogą być najpierw składowane na odkładzie ( na terenie budowy lub poza nim) a potem wywożone na składowiska (lub inne miejsce wskazane przez Inżyniera) bądź bezpośrednio mogą być wywożone na składowiska. Na czas trwania budowy należy zdemontować skrzynki zaworów sieci, przewieźć je na teren zaplecza budowy oraz odpowiednio zabezpieczyć zawory przed uszkodzeniem podczas wykonywania robót. Jeżeli nie przewiduje się ponownego wbudowania skrzynek, zdemontowane materiały należy zdać właścicielom mediów w porozumieniu z Inżynierem Budowy. 34 D Rozbiórka elementów dróg

35 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1 Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Wykonanie robót rozbiórkowych Roboty rozbiórkowe obejmują usunięcie z terenu budowy wszystkich elementów wymienionych w pkt 1..3, zgodnie z dokumentacją projektową, ST lub wskazanych przez Inżyniera. Roboty rozbiórkowe można wykonywać mechanicznie lub ręcznie w sposób określony w ST lub przez Inżyniera. Doły (wykopy) powstałe po rozbiórce elementów dróg i obiektów znajdujące się w miejscach, gdzie zgodnie z dokumentacją projektową będą wykonane wykopy drogowe, powinny być tymczasowo zabezpieczone. W szczególności należy zapobiec gromadzeniu się w nich wody opadowej. W razie potrzeby należy wodę odpompowywać ew. założyć tymczasowe odwodnienie uzgodnione z Inżynierem Budowy. Doły w miejscach, gdzie nie przewiduje się wykonania wykopów drogowych należy wypełnić, warstwami, odpowiednim gruntem do poziomu otaczającego terenu i zagęścić zgodnie z wymaganiami określonymi w ST dotyczącej robót ziemnych. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1 Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Kontrola jakości robót rozbiórkowych Kontrola jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności wykonanych robót rozbiórkowych oraz sprawdzeniu stopnia uszkodzenia elementów przewidzianych do powtórnego wykorzystania. Zagęszczenie gruntu wypełniającego ewentualne doły po usuniętych elementach nawierzchni, zasypania rowu powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w specyfikacjach dotyczącej wykonania koryta. 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1 Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka przedmiarowa i obmiarowa Jednostką przedmiarową i obmiarową robót związanych z rozbiórką elementów dróg jest dla nawierzchni z kostki - metr kwadratowy, dla krawężnika kamiennego, przepustów, ogrodzenia - metr bieżący. 9. ROZLICZENIE ROBÓT TOWARZYSZĄCYCH I TYMCZASOWYCH ORAZ PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące punktu Ogólne ustalenia dotyczące płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 9. Koszt robót tymczasowych i towarzyszących ujęto w cenie jednostki obmiarowej poszczególnych elementów rozliczeniowych podanych niżej: 9.2. Cena jednostki obmiarowej a) Cena rozbiórki 1m2 nawierzchni z kostki obejmuje: wyznaczenie powierzchni przeznaczonej do rozbiórki, rozbiórka nawierzchni załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki zgodnie z założeniami pkt 4.2 wyrównanie podłoża, zagęszczenie i uporządkowanie terenu rozbiórki; oznakowanie i zabezpieczenie robót badania i kontrola wynikające z ST b) Cena rozbiórki 1mb krawężników kamiennych// przepustów obejmuje: odkopanie krawężnika wraz z wyjęciem i oczyszczeniem, zerwanie podsypki cementowo-piaskowej, ewentualnie ław, załadunek i wywiezienie materiału z rozbiórki - zgodnie z punktem 4.2 składowanie na wysypisku i utylizacja, ew. zasypanie i zagęszczenie, wyrównanie podłoża i uporządkowanie terenu rozbiórki; oznakowanie zabezpieczenie robót badania i kontrola wynikające z ST c) Cena rozbiórki 1mb ogrodzenia obejmuje: rozebranie siatki z drutu, rozbiórka cokolika z betonu, odkopanie i wyjęcie słupków stalowych, załadunek i wywiezienie materiału z rozbiórki - zgodnie z punktem 4.2 składowanie na wysypisku i utylizacja, ew. zasypanie i zagęszczenie, wyrównanie podłoża i uporządkowanie terenu rozbiórki; oznakowanie zabezpieczenie robót 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz.U. Nr 169, poz ) D Rozbiórka elementów dróg 35

36 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych ( Dz. U. Nr 47, poz. 401 ) Rozporządzenie Ministra Komunikacji oraz Administracji Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych (Dz.U ) 36 D Rozbiórka elementów dróg

37 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D D Wykonanie wykopów Wykonanie nasypów D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów 37

38 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (STWiORB) 1.1 Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem robót ziemnych: wykopów i nasypów w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice. 1.2 Zakres stosowania ST Szczegółowa specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument umowy przy realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie budowy i obejmują: wykonanie wykopów wykonanie nasypów 1.4 Określenia podstawowe Budowla ziemna - budowla wykonana w gruncie lub z gruntu naturalnego lub z gruntu antropogenicznego spełniająca warunki stateczności i odwodnienia Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Wysokość nasypu lub głębokość wykopu - różnica rzędnej terenu i rzędnej robót ziemnych, wyznaczonych w osi nasypu lub wykopu Nasyp niski - nasyp, którego wysokość jest mniejsza niż 1 m Nasyp średni - nasyp, którego wysokość jest zawarta w granicach 1-3 m Nasyp wysoki - nasyp, którego wysokość przekracza 3 m Wykop płytki - wykop, którego głębokość jest mniejsza niż 1 m Wykop średni - wykop, którego głębokość jest zawarta w granicach 1-3 m Wykop głęboki - wykop, którego głębokość przekracza 3 m Grunt nieskalisty - każdy grunt rodzimy, nie określony w punkcie jako grunt skalisty Grunt skalisty - grunt rodzimy, lity lub spękany o nieprzesuniętych blokach, którego próbki nie wykazują zmian objętości ani nie rozpadają się pod działaniem wody destylowanej; mają wytrzymałość na ściskanie R c ponad 0,2 MPa; wymaga użycia środków wybuchowych albo narzędzi pneumatycznych lub hydraulicznych do odspojenia Ukop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, położone w obrębie pasa robót drogowych Dokop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, położone poza pasem robót drogowych Odkład - miejsce wbudowania lub składowania (odwiezienia) gruntów pozyskanych w czasie wykonywania wykopów, a nie wykorzystanych do budowy nasypów oraz innych prac związanych z trasą drogową Wskaźnik zagęszczenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: ρd I s = ρds gdzie: ρ d - gęstość objętościowa szkieletu zagęszczonego gruntu, zgodnie z BN-77/ [9], (Mg/m 3 ), ρ ds - maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego przy wilgotności optymalnej, zgodnie z PN-B-04481:1988 [2], służąca do oceny zagęszczenia gruntu w robotach ziemnych, (Mg/m 3 ) Wskaźnik różnoziarnistości - wielkość charakteryzująca zagęszczalność gruntów niespoistych, określona wg wzoru: d U = d gdzie: d 60 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 60% gruntu, (mm), d 10 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 10% gruntu, (mm) Wskaźnik odkształcenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: E2 I 0 = E1 gdzie: E 1 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w pierwszym obciążeniu badanej warstwy zgodnie z PN-S-02205:1998, E 2 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w powtórnym obciążeniu badanej warstwy zgodnie z PN-S-02205:1998 Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów

39 2. MATERIAŁY (GRUNTY) 2.1 Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST D pkt 2 oraz w niniejszej ST 2.2. Podział gruntów Podział gruntów pod względem wysadzinowości wg PN-S-02205:1998 Lp. Wyszczególnienie właściwości Jednostki 1 Rodzaj gruntu rumosz niegliniasty żwir pospółka piasek gruby piasek średni piasek drobny żużel nierozpadowy 2 Zawartość cząstek 0,075 mm 0,02 mm % Grupy gruntów niewysadzinowe wątpliwe wysadzinowe < 15 < 3 piasek pylasty zwietrzelina gliniasta rumosz gliniasty żwir gliniasty pospółka gliniasta od 15 do 30 od 3 do 10 mało wysadzinowe glina piaszczysta zwięzła, glina zwięzła, glina pylasta zwięzła ił, ił piaszczysty, ił pylasty bardzo wysadzinowe piasek gliniasty pył, pyłpiaszczysty glina piaszczysta, glina, glina pylasta ił warwowy 3 Kapilarność bierna H kb m < 1,0 1,0 > 1,0 4 Wskaźnik piaskowy WP > 35 od 25 do 35 < 25 > 30 > Grunty i materiały do nasypów Grunty i materiały dopuszczone do budowy nasypów powinny spełniać wymagania określone w PN-S :1998. Do budowy nasypu należy stosować materiały niewysadzinowe o współczynniku wodoprzepuszczalności k 8m/d: żwiry i pospółki piaski grubo i średnioziarniste Zasady wykorzystania gruntów z wykopów Grunty uzyskane przy wykonywaniu wykopów powinny być wywiezione przez Wykonawcę bezpośrednio na składowisko odpadów. Odległość wywozu przewidziano do 10 km. Koszty z tytułu składowania i utylizacji ponosi Wykonawca. Zapewnienie terenów na odkład i składowisko należy do obowiązków Wykonawcy, o ile nie określono tego inaczej w nadrzędnych do ST dokumentach umowy. 3. SPRZĘT 3.1 Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do robót ziemnych Wykonawca przystępujący do wykonania robót ziemnych powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu do: odspajania i wydobywania gruntów (narzędzia mechaniczne, młoty pneumatyczne, zrywarki, koparki, ładowarki, wiertarki mechaniczne itp.), jednoczesnego wydobywania i przemieszczania gruntów (spycharki, zgarniarki, równiarki, urządzenia do hydromechanizacji itp., stosownie do istniejących warunków terenowych), transportu mas ziemnych (samochody wywrotki, samochody skrzyniowe itp.), sprzętu zagęszczającego (walce, ubijaki, płyty wibracyjne itp.). pompy do odwodnienia terenu 3.3. Dobór sprzętu zagęszczającego W tablicy poniżej podano, dla różnych rodzajów gruntów, orientacyjne dane przy doborze sprzętu zagęszczającego. Sprzęt do zagęszczania powinien być zatwierdzony przez Inżyniera. D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów 39

40 Rodzaje urządzeń zagęszczających niespoiste: piaski, żwiry, pospółki grubość liczba przejść warstwy n *** [ m ] Rodzaje gruntu spoiste: pyły, gliny, iły grubość warstwy [ m ] liczba przejść n *** gruboziarniste i kamieniste grubość warstwy [ m ] liczba przejść n *** Uwagi o przydatności maszyn Walce statyczne gładkie * 0,1 do 0,2 4 do 8 0,1 do 0,2 4 do 8 0,2 do 0,3 4 do 8 1) Walce statyczne okołkowane * - - 0,2 do 0,3 8 do 12 0,2 do 0,3 8 do 12 2) Walce statyczne ogumione * 0,2 do 0,5 6 do 8 0,2 do 0,4 6 do ) Walce wibracyjne gładkie ** 0,4 do 0,7 4 do 8 0,2 do 0,4 3 do 4 0,3 do 0,6 3 do 5 4) Walce wibracyjne okołkowane ** 0,3 do 0,6 3 do 6 0,2 do 0,4 6 do 10 0,2 do 0,4 6 do 10 5) Zagęszczarki wibracyjne ** 0,3 do 0,5 4 do ,2 do 0,5 4 do 8 6) Ubijaki szybkouderzające 0,2 do 0,4 2 do4 0,1 do 0,3 3 do 5 0,2 do 0,4 3 do 4 6) Ubijaki o masie od 1 4 do 10 do 10 Mg zrzucane z 3 do 6 uderzeń 3 do 6 uderzeń 2,0 do 8,0 uderzeń w 1,0 do 4,0 1,0 do 5,0 wysokości od 5 do 10 w punkt w punkt punkt m *) Walce statyczne są mało przydatne w gruntach kamienistych. **) Wibracyjnie należy zagęszczać warstwy grubości 15 cm, cieńsze warstwy należy zagęszczać statycznie. ***) Wartości orientacyjne, właściwe należy ustalić na odcinku doświadczalnym. Uwagi: 1) Do zagęszczania górnych warstw podłoża. Zalecane do codziennego wygładzania (przywałowania) gruntów spoistych w miejscu pobrania i w nasypie. 2) Nie nadają się do gruntów nawodnionych. 3) Mało przydatne w gruntach spoistych. 4) Do gruntów spoistych przydatne są walce średnie i ciężkie, do gruntów kamienistych - walce bardzo ciężkie. 5) Zalecane do piasków pylastych i gliniastych, pospółek gliniastych i glin piaszczystych. 6) Zalecane do zasypek wąskich przekopów 4. TRANSPORT Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D "Wymagania ogólne" pkt 4. Wykonawca ma obowiązek zorganizowania transportu z uwzględnieniem wymogów bezpieczeństwa, zarówno w obrębie pasa robót drogowych, jak i poza nimi Transport gruntów Wybór środków transportowych oraz metod transportu powinien być dostosowany do rodzaju gruntu (materiału), jego objętości, sposobu odspajania i załadunku oraz do odległości transportu. Wydajność środków transportowych powinna być ponadto dostosowana do wydajności sprzętu stosowanego do urabiania i wbudowania gruntu (materiału). 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1 Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót ziemnych podano również w ST D-M Wymagania ogólne pkt Wykonanie wykopów Sposób wykonania skarp wykopu powinien gwarantować ich stateczność w całym okresie prowadzenia robót, a naprawa uszkodzeń, wynikających z nieprawidłowego ukształtowania skarp wykopu, ich podcięcia lub innych odstępstw od dokumentacji projektowej obciąża Wykonawcę. Wykonawca powinien wykonywać wykopy w taki sposób, aby grunty o różnym stopniu przydatności do budowy nasypów były odspajane oddzielnie, w sposób uniemożliwiający ich wymieszanie. Odstępstwo od powyższego wymagania, uzasadnione skomplikowanym układem warstw geotechnicznych, wymaga zgody Inżyniera. Odspojone grunty przydatne do wykonania nasypów powinny być bezpośrednio wbudowane w nasyp lub przewiezione na odkład. O ile Inżynier dopuści czasowe składowanie odspojonych gruntów, należy je odpowiednio zabezpieczyć przed nadmiernym zawilgoceniem. Zagęszczenie gruntu w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych powinno spełniać wymagania, dotyczące minimalnej wartości wskaźnika zagęszczenia (I s), podanego w tablicy : Strefa korpusu Minimalna wartość I s dla: kategoria ruchu KR1-KR2 Górna warstwa o grubości 20 cm 1,00 Na głębokości od 20 do 50 cm od powierzchni robót ziemnych 0,97 Jeżeli grunty rodzime w wykopach i miejscach zerowych nie spełniają wymaganego wskaźnika zagęszczenia, to przed ułożeniem konstrukcji nawierzchni należy je dogęścić do wartości I s, podanych w tablicy. Jeżeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy nie mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie gruntów rodzimych, to należy podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoża, 40 D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów

41 umożliwiającego uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia np. wymiana gruntu lub dodatkowe wzmocnienie stabilizacją na bazie cementu lub popiołów żużlowych, ewentualnie ułożenie geowłókniny itp.. Możliwe do zastosowania środki, o ile nie są określone w ST, proponuje Wykonawca i przedstawia do akceptacji Inżynierowi. Dodatkowo można sprawdzić nośność warstwy gruntu na powierzchni robót ziemnych na podstawie pomiaru wtórnego modułu odkształcenia E 2 zgodnie z PN-02205:1998 W przypadku konieczności wymiany występujących w podłożu warstw gruntów słabych, w sytuacji gdy wymiana gruntu obejmie całą warstwę gruntu spoistego należy spodziewać się, że w wykopie pojawi się woda gruntowa, a na dnie wykopu będą występować niespoiste utwory rzeczne. W takiej sytuacji wymiana gruntów powinna być realizowana w dwóch fazach. W fazie pierwszej materiał wypełniający wykop jest zrzucany od czoła bez zagęszczania aż osiągnie wysokość powyżej poziomu wody. Użyty materiał powinien charakteryzować się dobrym uziarnieniem i odpowiednim ciężarem umożliwiającym uzyskanie efektu samozagęszczenia. W fazie drugiej można użyć materiału o drobniejszym uziarnieniu umożliwiającym wykonanie zagęszczenia mechanicznego kolejnych warstw aż do poziomu ustalonej wymiany. Po zakończeniu wymiany należy przeprowadzić badania parametrów zagęszczenia i nośności uformowanego podłoża a w razie konieczności ułożyć geowłókninę separacyjną. Koncepcję sposobu i zakres wykonania pełnej wymiany w-wy słabej należy omówić z Inżynierem Budowy. Nie należy dopuszczać ruchu budowlanego po dnie wykopu o ile grubość warstwy gruntu (nadkładu) powyżej rzędnych robót ziemnych jest mniejsza niż 0,3 m. Z chwilą przystąpienia do ostatecznego profilowania dna wykopu dopuszcza się po nim jedynie ruch maszyn wykonujących tę czynność budowlaną. Może odbywać się jedynie sporadyczny ruch pojazdów, które nie spowodują uszkodzeń powierzchni korpusu. Naprawa uszkodzeń powierzchni robót ziemnych, wynikających z niedotrzymania podanych powyżej warunków obciąża Wykonawcę robót ziemnych. 5.3 Wykonanie nasypów a) Przygotowanie podłoża w obrębie podstawy nasypu Przygotowanie podłoża bez wymiany gruntów słabych obejmuje wykonanie następujących prac: wytyczenie trasy, usunięcie ew. darniny i ziemi urodzajnej opisanej w odrębnej ST, zagęszczenie podłoża, po sprawdzeniu zagęszczenia i nośności podłoża- po uzyskaniu niezadowalających wyników należy rozważyć ułożenie geowłókniny separacyjnej ( rozścieloną na całej szerokości dolnej warstwy nasypu i przytwierdzić metalowymi szpilkami do podłoża -sposób rozłożenia i mocowania brytów należy przyjąć zgodnie z zaleceniami producenta.) lub podjać inne działania zmierzające do uzyskania właściwego zagęszczenia i nośności (opisano w punkcie 5.1.1) Podłoże na którym będzie układana pierwsza warstwa nasypu powinno być zagęszczone i wyprofilowane do wymaganych w projekcie spadków podłużnych i poprzecznych. Zagęszczanie podłoża powinno spełniać wymagania podane w normie PN-S :1998 dla drogi o ruchu ciężkim i bardzo ciężkiego tj. wskaźnik zagęszczenia Is 0,95 ( dla wykopu wykonanego pod ułożenie kolektora i przepustu nie mnej niż 0,97) lub w przypadku wymiany gruntów słabych w podłożu, wtórny moduł odkształcenia E 2 40 MPa a wskaźnik odkształcenia Io 3. b) Wykonanie nasypu Grunt rozłożony równomiernie powinien posiadać wilgotność w n zbliżoną do wilgotności optymalnej, lecz nie mniejszą niż w n w opt przy czym górna granica wilgotności zależy od rodzaju maszyn zagęszczających. W przypadku braku miarodajnych danych dotyczących sposobu zagęszczania powinno być przeprowadzone zagęszczanie próbne maszynami przewidzianymi do zastosowania na budowie. Szczególną uwagę należy zwrócić na zagęszczenie nasypu w sąsiedztwie budowli betonowych. Należy tam wykonać zagęszczanie gruntu również za pomocą lekkich maszyn zwiększając o 50% liczbę przejazdów po jednym śladzie lub zmniejszając o połowę grubość warstwy zagęszczającej. Zagęszczenie każdej z formowanych warstw z gruntów niespoistych powinno spełniać wymagania podane w PN-S 02205:1998 (rysunek wg normy 3 i 4 -poniżej). Wskaźnik zagęszczenia zasypek gruntem ew. rowów, dołów po usunięciu drzew, zasypek kolektora, studni, przepustu itp. w pasie drogowym powinno wynosić nie mniej niż 1,0 D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów 41

42 W przypadku gdy skarpa nasypu wychodzi poza pas drogowy można wykonać nasyp z przyporą. Wysokość przypory jest zmienna i odpowiada rzędnej podłoża drogi zjazdowej. Przypora powinna być wykonana ze schodkowaniem skarpy zachodniej umożliwiającym dobre połączenie z główną częścią korpusu nasypu. Materiał gruntowy do budowy przypory powinien posiadać minimalne parametry wytrzymałości (po zagęszczeniu warstwy) ϕ 18 oraz c 30 kpa. Do budowy można użyć pospółek gliniastych, glin piaszczystych lub innych materiałów o wilgotności zbliżonej do optymalnej. 5.4 Ogólne warunki i wymagania dla wykonania nasypów a) Wycięcie stopni w zboczu Jeżeli pochylenie poprzeczne terenu w stosunku do osi nasypu jest większe niż 1:5 należy, dla zabezpieczenia przed zsuwaniem się nasypu, rozważyć wykonanie w zboczu stopnie o spadku górnej powierzchni, wynoszącym około 4% ± 1% i szerokości od 1,0 do 2,5 m. b) Zagęszczenie gruntu i nośność w podłożu nasypu Wykonawca powinien skontrolować wskaźnik zagęszczenia gruntów rodzimych, zalegających w strefie podłoża nasypu, do głębokości 0,5 m od powierzchni terenu. Jeżeli wartość wskaźnika zagęszczenia jest mniejsza niż określona w tablicy niżej, Wykonawca powinien dogęścić podłoże tak, aby powyższe wymaganie zostało spełnione. Jeżeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy nie mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie podłoża, to należy podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoża (np. stabilizacje), umożliwiające uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia dla podłoża nasypów do głębokości 0,5 m od powierzchni terenu: Nasypy o wysokości, m Minimalna wartość I s dla: kategoria ruchu KR1-KR2 do 2 0,95 ponad 2 0,95 Dodatkowo można sprawdzić nośność warstwy gruntu podłoża nasypu na podstawie pomiaru wtórnego modułu odkształcenia E 2 zgodnie z PN-02205:1998. c) Spulchnienie gruntów w podłożu nasypów Jeżeli nasyp ma być budowany na powierzchni skały lub na innej gładkiej powierzchni, to przed przystąpieniem do budowy nasypu powinna ona być rozdrobniona lub spulchniona na głębokość co najmniej 15 cm, w celu poprawy jej powiązania z podstawą nasypu. d) Uwagi do wykonania nasypów Nasypy powinny być wznoszone przy zachowaniu przekroju poprzecznego i profilu podłużnego, które określono w dokumentacji projektowej, z uwzględnieniem ewentualnych zmian wprowadzonych wczesniej przez Inżyniera. Nasypy należy wykonywać metodą warstwową, z gruntów podanych w pkt Grubość warstwy w stanie luźnym powinna być odpowiednio dobrana w zależności od rodzaju gruntu i sprzętu używanego do zagęszczania. W przypadku problemu z zagęszczeniem, za zgodą Inżyniera dopuszcza się dogęszczenie w-wy poprzez warstwę dociążającą i sprawdzenie jej parametrów nośności i zagęszczenia po usunięciu fragmentu naziomu lub doziarnienie innym materiałem zatwierdzonym przez Inżyniera Budowy. Jeżeli badania wykażą, że zagęszczenie w-wy nie jest wystarczające, Wykonawca powinien usunąć w-wę i wbudować nowy materiał lub doziarnić innym materiałem zatwierdzonym przez Inżyniera Budowy 42 D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów

43 Grunty o różnych właściwościach należy wbudowywać w oddzielnych warstwach, o jednakowej grubości na całej szerokości nasypu. Grunty spoiste należy wbudowywać w dolne, a grunty niespoiste w górne warstwy nasypu. Warstwy gruntu należy wbudowywać ze spadkiem górnej powierzchni około 4% ± 1%. Kiedy nasyp jest budowany w terenie płaskim spadek powinien być obustronny, gdy nasyp jest budowany na zboczu spadek powinien być jednostronny, zgodny z jego pochyleniem. Ukształtowanie powierzchni warstwy powinno uniemożliwiać lokalne gromadzenie się wody. Jeżeli w okresie zimowym następuje przerwa w wykonywaniu nasypu, a górna powierzchnia jest wykonana z gruntu spoistego, to jej spadki porzeczne powinny być ukształtowane ku osi nasypu, a woda odprowadzona poza nasyp z zastosowaniem ścieku. Takie ukształtowanie górnej powierzchni gruntu spoistego zapobiega powstaniu potencjalnych powierzchni poślizgu w gruncie tworzącym nasyp. Górną warstwę nasypu, o grubości co najmniej 0,5 m należy wykonać z gruntów niewysadzinowych, o wskaźniku wodoprzepuszczalności k 8 m/d i wskaźniku różnoziarnistości U 5. Jeżeli Wykonawca nie dysponuje gruntem o takich właściwościach, Inżynier może wyrazić zgodę na ulepszenie górnej warstwy nasypu poprzez stabilizację cementem, wapnem lub popiołami lotnymi lub odziarnienie innym materiałem zatwierdzonym przez Inżyniera przy zastosowaniu sprzętu rolniczego. W takim przypadku jest konieczne sprawdzenie warunku nośności i mrozoodporności konstrukcji nawierzchni i wprowadzenie korekty, polegającej na rozbudowaniu podbudowy pomocniczej. Na terenach o wysokim stanie wód gruntowych oraz na terenach zalewowych dolne warstwy nasypu, o grubości co najmniej 0,5 m powyżej najwyższego poziomu wody, należy wykonać z gruntu przepuszczalnego. Zagęszczanie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od 1,0 według normalnej próby Proctora, przeprowadzonej według PN-B (lub obciążeń płytowych wg PN-S-02205:1998- jeśli zadecyduje o tym Inżynier Budowy - należy wtedy określić pierwotny i wtórny moduł odkształcenia warstwy. Stosunek wtórnego i pierwotnego modułu odkształcenia nie powinien przekraczać 2,2.) e) Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysłowych Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysłowych powinno odbywać się według jednej z niżej podanych metod, jeśli nie zostało określone inaczej w dokumentacji projektowej, ST lub przez Inżyniera: Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysłowych z wypełnieniem wolnych przestrzeni. Każdą rozłożoną warstwę materiałów gruboziarnistych o grubości nie większej niż 0,3 m, należy przykryć warstwą żwiru, pospółki, piasku lub gruntu (materiału) drobnoziarnistego. Materiałem tym wskutek zagęszczania (najlepiej sprzętem wibracyjnym), wypełnia się wolne przestrzenie między grubymi ziarnami. Przy tym sposobie budowania nasypów można stosować skały oraz odpady przemysłowe, które są miękkie. Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysłowych bez wypełnienia wolnych przestrzeni. Warstwy nasypu wykonane według tej metody powinny być zbudowane z materiałów mrozoodpornych. Warstwy te należy oddzielić od podłoża gruntowego pod nasypem oraz od górnej strefy nasypu około 10-centymetrową warstwą żwiru, pospółki lub nieodsianego kruszywa łamanego, zawierającego od 25 do 50% ziarn mniejszych od 2 mm i spełniających warunek: gdzie: d 85 i d 15 D 15 4 d 85 D 15 4 d 15 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 85% i 15% gruntu podłoża lub gruntu górnej warstwy nasypu (mm), - średnica oczek sita, przez które przechodzi 15% materiału gruboziarnistego (mm). Rolę warstw oddzielających mogą również pełnić warstwy geotekstyliów. W szczególności wymagana jest odpowiednia wytrzymałość mechaniczna geotekstyliów, uniemożliwiająca ich przebicie przez ziarna materiału gruboziarnistego oraz odpowiednie właściwości filtracyjne, dostosowane do uziarniania przyległych warstw. f) Wykonanie nasypów nad przepustami Nasypy w obrębie przepustów należy wykonywać jednocześnie z obu stron przepustu z jednakowych, dobrze zagęszczonych poziomych warstw gruntu. g) Wykonywanie nasypów na zboczach Przy budowie nasypu na zboczu o pochyłości od 1:5 do 1:2 należy zabezpieczyć nasyp przed zsuwaniem się przez: wycięcie w zboczu stopni wykonanie rowu stokowego powyżej nasypu. h) Poszerzenie nasypu Przy poszerzeniu istniejącego nasypu należy wykonywać w jego skarpie stopnie o szerokości do 1,0 m. Spadek górnej powierzchni stopni powinien wynosić 4% ±1% w kierunku zgodnym z pochyleniem skarpy. Wycięcie stopni obowiązuje zawsze przy wykonywaniu styku dwóch przyległych części nasypu, wykonanych z gruntów o różnych właściwościach lub w różnym czasie. i) Wykonywanie nasypów w okresie deszczów Wykonywanie nasypów należy przerwać, jeżeli wilgotność gruntu przekracza wartość dopuszczalną, to znaczy jest większa od wilgotności optymalnej o więcej niż 10% jej wartości. Na warstwie gruntu nadmiernie zawilgoconego nie wolno układać następnej warstwy gruntu. Osuszenie można przeprowadzić w sposób mechaniczny lub chemiczny, poprzez wymieszanie z wapnem palonym albo hydratyzowanym. W celu zabezpieczenia nasypu przed nadmiernym zawilgoceniem, poszczególne jego warstwy oraz korona nasypu po zakończeniu robót ziemnych powinny być równe i mieć spadki potrzebne do prawidłowego odwodnienia,. W okresie deszczowym nie należy pozostawiać nie zagęszczonej warstwy do dnia następnego. Jeżeli warstwa gruntu niezagęszczonego uległa przewilgoceniu, a Wykonawca nie jest w stanie osuszyć jej i zagęścić w czasie zaakceptowanym przez Inżyniera, to może on nakazać Wykonawcy usunięcie wadliwej warstwy. D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów 43

44 j) Wykonywanie nasypów w okresie mrozów Niedopuszczalne jest wykonywanie nasypów w temperaturze przy której nie jest możliwe osiągnięcie w nasypie wymaganego wskaźnika zagęszczenia gruntów. Nie dopuszcza się wbudowania w nasyp gruntów zamarzniętych lub gruntów przemieszanych ze śniegiem lub lodem. W czasie dużych opadów śniegu wykonywanie nasypów powinno być przerwane. Przed wznowieniem prac należy usunąć śnieg z powierzchni wznoszonego nasypu. Jeżeli warstwa niezagęszczonego gruntu zamarzła, to nie należy jej przed rozmarznięciem zagęszczać ani układać na niej następnych warstw. k) Wilgotność gruntu Wilgotność gruntu w czasie zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej, z tolerancją: - w gruntach niespoistych ±2 % - w gruntach mało i średnio spoistych +0 %, 2 % - w mieszaninach popiołowo-żużlowych +2 %, 4 % Sprawdzenie wilgotności gruntu należy przeprowadzać laboratoryjnie. l)wymagania dotyczące grubości w-wy i zagęszczania Grubość warstwy zagęszczonego gruntu oraz liczbę przejść maszyny zagęszczającej zaleca się określić doświadczalnie dla każdego rodzaju gruntu i typu maszyny. Każda warstwa gruntu jak najszybciej po jej rozłożeniu, powinna być zagęszczona z zastosowaniem sprzętu odpowiedniego dla danego rodzaju gruntu oraz występujących warunków. Rozłożone warstwy gruntu należy zagęszczać od krawędzi nasypu w kierunku jego osi. W zależności od uziarnienia stosowanych materiałów, zagęszczenie warstwy należy określać za pomocą oznaczenia wskaźnika zagęszczenia lub porównania pierwotnego i wtórnego modułu odkształcenia ( VSS, płyta dynamiczna) ł) Próbne zagęszczenie O przeprowadzeniu próbnego zagęszczenia decyduje Inżynier Budowy. Odcinek doświadczalny dla próbnego zagęszczenia gruntu o minimalnej powierzchni 300 m 2, powinien być wykonane na terenie oczyszczonym z gleby, na którym układa się grunt czterema pasmami o szerokości od 3,5 do 4,5 m każde. Poszczególne warstwy układanego gruntu powinny mieć w każdym pasie inną grubość z tym, że wszystkie muszą mieścić się w granicach właściwych dla danego sprzętu zagęszczającego. Wilgotność gruntu powinna być równa optymalnej.grunt ułożony na poletku według podanej wyżej zasady powinien być następnie zagęszczony, a po każdej serii przejść maszyny należy określić wskaźniki zagęszczenia, dopuszczając stosowanie innych, szybkich metod pomiaru (sonda izotopowa, ugięciomierz udarowy po ich skalibrowaniu w warunkach terenowych). Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia powinno wykonać się co najmniej w 4 punktach, z których co najmniej 2 powinny umożliwić ustalenie wskaźnika zagęszczenia w dolnej części warstwy. Na podstawie porównania uzyskanych wyników zagęszczenia dokonuje się wyboru sprzętu i ustala się potrzebną liczbę przejść oraz grubość warstwy rozkładanego gruntu. 5.5 Dokładność wykonania wykopów i nasypów Odchylenie osi korpusu ziemnego, w wykopie, od osi projektowanej nie powinny być większe niż ± 10 cm. Różnica w stosunku do projektowanych rzędnych robót ziemnych nie może przekraczać + 1 cm i -3 cm. Szerokość korpusu nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż ± 10 cm, a krawędzie korony drogi nie powinny mieć wyraźnych załamań w planie. Pochylenie skarp nie powinno różnić się od projektowanego o więcej niż 10% jego wartości wyrażonej tangensem kąta. Maksymalna głębokość nierówności na powierzchni skarp nie powinna przekraczać 10 cm przy pomiarze łatą 3-metrową, albo powinny być spełnione inne wymagania dotyczące równości, wynikające ze sposobu umocnienia powierzchni skarpy. 5.6 Odwodnienia pasa robót ziemnych i wykopów Niezależnie od budowy urządzeń, stanowiących elementy systemów odwadniających, ujętych w dokumentacji projektowej, Wykonawca powinien, o ile wymagają tego warunki terenowe, wykonać urządzenia, które zapewnią odprowadzenie wód gruntowych i opadowych poza obszar robót ziemnych tak, aby zabezpieczyć grunty przed przewilgoceniem i nawodnieniem. Wykonawca ma obowiązek takiego wykonywania wykopów, aby powierzchniom gruntu nadawać w całym okresie trwania robót spadki, zapewniające prawidłowe odwodnienie. Jeżeli, wskutek zaniedbania Wykonawcy, grunty ulegną nawodnieniu, które spowoduje ich długotrwałą nieprzydatność, Wykonawca ma obowiązek usunięcia tych gruntów i zastąpienia ich gruntami przydatnymi lub osuszyć grunt środkami chemicznymi na własny koszt bez jakichkolwiek dodatkowych opłat ze strony Zamawiającego za te czynności, jak również za dowieziony grunt. Odprowadzenie wód do istniejących zbiorników naturalnych i urządzeń odwadniających musi być poprzedzone uzgodnieniem z odpowiednimi instytucjami. Technologia wykonania wykopu musi umożliwiać jego prawidłowe odwodnienie w całym okresie trwania robót ziemnych. Wykonanie wykopów powinno postępować w kierunku podnoszenia się niwelety. W czasie robót ziemnych należy zachować odpowiedni spadek podłużny i nadać przekrojom poprzecznym spadki, umożliwiające szybki odpływ wód z wykopu. O ile w dokumentacji projektowej nie zawarto innego wymagania, spadek poprzeczny nie powinien być mniejszy niż 4% w przypadku gruntów spoistych i nie mniejszy niż 2% w przypadku gruntów niespoistych. Należy uwzględnić ewentualny wpływ kolejności i sposobu odspajania gruntów oraz terminów wykonywania innych robót na spełnienie wymagań dotyczących prawidłowego odwodnienia wykopu w czasie postępu robót ziemnych. Źródła wody, odsłonięte przy wykonywaniu wykopów, należy ująć w rowy i /lub dreny. Wody opadowe i gruntowe należy odprowadzić poza teren pasa robót ziemnych. W przypadku napływu wód lub zastoju wód Wykonawca zapewni pompowanie wody, ewentualnie wykona system drenażu na czas trwania robót w uzgodnieniu z Inżynierem Budowy. 5.7 Zasady wykonania i lokalizacja odkładów 44 D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów

45 Grunty lub inne materiały powinny być przewiezione na odkład, jeżeli: a) stanowią nadmiar objętości w stosunku do objętości gruntów przewidzianych do wbudowania, b) są nieprzydatne do budowy nasypów oraz wykorzystania w innych pracach, związanych z budową trasy drogowej, c) ze względu na harmonogram robót nie jest ekonomicznie uzasadnione oczekiwanie na wbudowanie materiałów pozyskiwanych z wykopu. Wykonawca może przyjąć, że zachodzi jeden z podanych wyżej przypadków tylko wówczas, gdy zostało to jednoznacznie określone w dokumentacji projektowej, harmonogramie robót lub przez Inżyniera. Składowanie gruntu na odkładzie ( w obszarze terenu budowy) w przypadku odnowy nawierzchni jest tylko czasowe i wcześniej czy później wiąże się z koniecznością wywozu gruntu i zeskładowanie na wysypiskach ( składowiskach) poza terenem. Koszty z tego tytułu ponosi Wykonawca. Wykonawca musi uzyskać zgodę właściciela terenu jeśli będzie chciał zlokalizować odkład poza liniami rozgraniczającymi inwestycję. Jeżeli odkłady są zlokalizowane wzdłuż odcinka trasy przebiegającego w wykopie, to: a) odkłady można wykonać z obu stron wykopu, jeżeli pochylenie poprzeczne terenu jest niewielkie, przy czym odległość podnóża skarpy odkładu od górnej krawędzi wykopu powinna wynosić: nie mniej niż 3 m w gruntach przepuszczalnych, nie mniej niż 5 m w gruntach nieprzepuszczalnych, b) przy znacznym pochyleniu poprzecznym terenu, jednak mniejszym od 20%, odkład należy wykonać tylko od górnej strony wykopu, dla ochrony od wody stokowej, c) przy pochyleniu poprzecznym terenu wynoszącym ponad 20%, odkład należy zlokalizować poniżej wykopu, d) na odcinkach zagrożonych przez zasypywanie drogi śniegiem, odkład należy wykonać od strony najczęściej wiejących wiatrów, w odległości ponad 20 m od krawędzi wykopu. Konsekwencje finansowe i prawne, wynikające z ewentualnych uszkodzeń środowiska naturalnego wskutek prowadzenia prac w nie uzgodnionym do tego miejscu, obciążają Wykonawcę. Odspajanie materiału przewidzianego do przewiezienia na odkład powinno być przerwane, o ile warunki atmosferyczne lub inne przyczyny uniemożliwiają jego wbudowanie zgodnie z wymaganiami sformułowanymi w tym zakresie w dokumentacji projektowej, ST lub przez Inżyniera. Przed przewiezieniem gruntu na odkład Wykonawca powinien upewnić się, że spełnione są warunki określone w ST. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1 Ogólne zasady dotyczące kontroli Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Badania i pomiary przed i w czasie wykonywania robót ziemnych Sprawdzenie odwodnienia Sprawdzenie odwodnienia korpusu ziemnego polega na kontroli zgodności z wymaganiami specyfikacji oraz z dokumentacją projektową. Szczególną uwagę należy zwrócić na: - właściwe ujęcie i odprowadzenie wód opadowych, - właściwe ujęcie i odprowadzenie wysięków wodnych Badania materiału gruntowego w złożach Celem badań jest: kontrola zgodności wydobywanego gruntu ze złoża z dokumentacją złożową, kontrola zgodności rodzaju gruntu, jego cech parametrów geotechnicznych z założeniami projektowymi, Zakres badań drobnoziarnistego materiału gruntowego w złożu lub dostarczonego na budowę i zgromadzonego na odkład obejmuje oznaczenie: uziarnienia, wilgotności naturalnej, zawartości części organicznych (w miarę potrzeby), parametrów zagęszczalności w aparacie Proctora (metodą normalną) tzn. wilgotności optymalnej i maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego ( Is) Wymagana ilość prób minimum 1 próbka na każde 4000 m 3 objętości materiału w złożu oraz dodatkowo próbka przy widocznej zmianie właściwości gruntu. W przypadku gruntów kamienistych np. niesorty stosowane do wymiany warstw słabonośnych wystarczająca jest ocena uziarnienie i jakościowy opis skały Badania gruntu wbudowanego w nasyp i przy ewentualnej wymianie gruntu Bieżąca kontrola jakości wbudowanego w nasyp gruntu ma na celu ocenę: zgodności rodzaju wbudowanego gruntu, jego cech fizyko-mechanicznych z założeniami dokumentacji projektowej i ST (skład granulometryczny, zawartość części organicznych, wilgotność naturalną, wilgotność optymalną i maksymalną gęstość objętościową szkieletu gruntowego, wskaźnik piaskowy) jakości zagęszczenia Badania kontrolne prawidłowości wykonania poszczególnych warstw nasypu i warstw podłoża Badania kontrolne prawidłowości wykonania poszczególnych warstw nasypu polegają na sprawdzeniu: a) prawidłowości rozmieszczenia gruntów o różnych właściwościach w nasypie, b) odwodnienia każdej warstwy, c) grubości każdej warstwy i jej wilgotności przy zagęszczaniu; badania należy przeprowadzić nie rzadziej niż jeden raz na 2000 m 2 warstwy, d) nadania spadków warstwom z gruntów spoistych jeśli takie będą wykorzystane e) przestrzegania ograniczeń dotyczących wbudowania gruntów w okresie deszczów i mrozów Sprawdzenie zagęszczenia nasypu oraz podłoża nasypu D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów 45

46 Sprawdzenie zagęszczenia nasypu oraz podłoża nasypu polega na skontrolowaniu zgodności wartości wskaźnika zagęszczenia I s lub stosunku modułów odkształcenia z wartościami określonymi ST. Do bieżącej kontroli zagęszczenia dopuszcza się aparaty izotopowe. Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia I s i oznaczenie modułów odkształcenia Io powinno byś odznaczone wg według normy PN-S-02205:1998 i norm z niej wynikających. Zagęszczenie każdej warstwy należy kontrolować nie rzadziej niż: jeden raz w trzech punktach na 2000 m 2 warstwy, w przypadku określenia wartości I s, jeden raz w trzech punktach na 2000 m 2 warstwy w przypadku określenia pierwotnego i wtórnego modułu odkształcenia Io Wyniki kontroli zagęszczenia robót Wykonawca powinien wpisywać do dokumentów laboratoryjnych Pomiary kształtu nasypu Pomiary kształtu nasypu obejmują kontrolę: prawidłowości wykonania skarp, szerokości korony korpusu. Sprawdzenie prawidłowości wykonania skarp polega na skontrolowaniu zgodności z wymaganiami dotyczącymi pochyleń i dokładności wykonania skarp, określonymi w dokumentacji projektowej, ST. Sprawdzenie szerokości korony korpusu polega na porównaniu szerokości korony korpusu na poziomie wykonywanej warstwy nasypu z szerokością wynikającą z wymiarów geometrycznych korpusu, określonych w dokumentacji projektowej. 6.3 Badania do odbioru korpusu ziemnego Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów do odbioru korpusu ziemnego podaje tablica niżej: Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 Pomiar szerokości korpusu ziemnego 2 Pomiar szerokości dna rowów 3 Pomiar rzędnych powierzchni korpusu ziemnego 4 Pomiar pochylenia skarp 5 Pomiar równości powierzchni korpusu 6 Pomiar równości skarp 7 Pomiar spadku podłużnego powierzchni korpusu lub dna rowu Pomiar taśmą, szablonem, łatą o długości 3 m i poziomicą lub niwelatorem, w odstępach co 200 m na prostych, w punktach głównych łuku, co 100 m na łukach o R 100 m co 50 m na łukach o R < 100 m oraz w miejscach, które budzą wątpliwości Pomiar niwelatorem rzędnych w odstępach co 200 m oraz w punktach wątpliwych 8 Badanie zagęszczenia gruntu Wskaźnik zagęszczenia określać dla każdej ułożonej warstwy lecz nie rzadziej niż raz na każde 1000 m 3 nasypu Szerokość korpusu ziemnego Szerokość korpusu ziemnego nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż ± 10 cm Rzędne korony korpusu ziemnego Rzędne korony korpusu ziemnego nie mogą różnić się od rzędnych projektowanych o więcej niż -3 cm lub +1 cm Pochylenie skarp Pochylenie skarp nie może różnić się od pochylenia projektowanego o więcej niż 10% wartości pochylenia wyrażonego tangensem kąta Równość korony korpusu Nierówności powierzchni korpusu ziemnego mierzone łatą 3-metrową, nie mogą przekraczać 3 cm Równość skarp Nierówności skarp, mierzone łatą 3-metrową, nie mogą przekraczać ± 10 cm Spadek podłużny korony korpusu lub dna rowu Spadek podłużny powierzchni korpusu ziemnego lub dna rowu, sprawdzony przez pomiar niwelatorem rzędnych wysokościowych, nie może dawać różnic, w stosunku do rzędnych projektowanych, większych niż -3 cm lub +1 cm Zagęszczenie gruntu Wskaźnik zagęszczenia gruntu powinien być zgodny z założonym dla odpowiedniej kategorii ruchu. 6.4 Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi robotami Wszystkie materiały nie spełniające wymagań podanych w odpowiednich punktach specyfikacji, zostaną odrzucone. Jeśli materiały nie spełniające wymagań zostaną wbudowane lub zastosowane, to na polecenie Inżyniera Wykonawca wymieni je na właściwe, na własny koszt. Wszystkie roboty, które wykazują większe odchylenia cech od określonych w punktach powyżej powinny być ponownie wykonane przez Wykonawcę na jego koszt. 6.5 Ogólne zasady sprawdzenia wykonanych dokopów, odkładów, wykopów 46 D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów

47 6.5.1 Sprawdzenie wykonania dokopów ( ew. ukopów) Sprawdzenie wykonania dokopu ( ew. ukopu) polega na kontrolowaniu zgodności z wymaganiami określonymi w specyfikacji oraz w dokumentacji projektowej Sprawdzenie jakości wykonania odkładu Sprawdzenie wykonania odkładu polega na sprawdzeniu zgodności z wymaganiami określonymi niniejszej specyfikacji, w dokumentacji projektowej i ST Sprawdzenie jakości wykonania wykopów Kontrola wykonania wykopów polega na sprawdzeniu zgodności z wymaganiami określonymi w dokumentacji projektowej i ST. 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1 Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Przedmiar i obmiar robót ziemnych Jednostka przedmiarowe i obmiarowi są zgodne. Jednostką obmiarową i przedmiarową jest: wykonanego wykopu m 3 (metr sześcienny) nasypu właściwego: m 3 (metr sześcienny) wywóz gruntu pochodzącego z wykopów nie nadającego się do wbudowania m 3 (metr sześcienny) dowóz gruntu nasypowego - m 3 (metr sześcienny) 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D "Wymagania ogólne" pkt ROZLICZENIE ROBÓT TOWARZYSZĄCYCH I TYMCZASOWYCH ORAZ PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne ustalenia dotyczące punku 9 podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 9. Cena obejmuje wykonanie wszelkich prac związanych w wykonaniem zadania określonego w przedmiotowej specyfikacji w tym czynności ujęte w ST D , Dokumentacji Projektowej oraz określonych wymogach formalno-prawnych. Zakres wykonania robót Cena wykonania 1m3 wykopów obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, załadunek i transport urobku z wykopu nie nadającego się do wbudowania bezpośrednio na składowisko + koszty składowania i utylizacji. ewentualne odwodnienie wykopu na czas jego wykonywania (budowa tymczasowych odwodnień, pompowanie, inne rozwiązania) profilowanie dna wykopu, rowów, skarp, zagęszczenie powierzchni wykopu, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej, rekultywację terenu. Cena wykonania 1m3 nasypów obejmuje: prace pomiarowe, zakup i dostawa materiału nasypowego do miejsca wbudowania, wbudowanie dostarczonego materiału w nasyp, zagęszczenie gruntu profilowanie powierzchni nasypu, rowów i skarp, wyprofilowanie skarp, rekultywację terenu przyległego do drogi, ew. odwodnienie terenu robót, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE PN-B BN-64/ BN-64/ BN-77/ PN-B-04481:1988 PN-B-04493:1960 PN-S-02205:1998 Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu Grunty budowlane. Badania próbek gruntów Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów 47

48 PN-ISO 10319:1996/Ap1:1998 Geotekstylia -- Badanie wytrzymałości na rozciąganie metodą szerokich próbek BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego Uwaga. W ST D podano warunki zastosowania norm. 48 D Wykonanie wykopów ;D Wykonanie nasypów

49 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Przepusty D Przepusty 49

50 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź o szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) bądź o ogólnej specyfikacji technicznej (OST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem przepustów oraz ścianek czołowych jako samodzielnych elementów w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na zadanie jw Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem: przepustów z prefabrykowanych rur żelbetowych ścianek czołowych betonowych Określenia podstawowe Przepust - obiekt wybudowany w formie zamkniętej obudowy konstrukcyjnej, służący do przepływu małych cieków wodnych pod nasypami korpusu drogowego lub dla ruchu kołowego, pieszego. Prefabrykat (element prefabrykowany) - część konstrukcyjna wykonana w zakładzie przemysłowym, z której po zmontowaniu na budowie, można wykonać przepust. Przepust prefabrykowany - przepust, którego konstrukcja nośna wykonana jest z elementów prefabrykowanych. Przepust żelbetowy - przepust, którego konstrukcja nośna wykonana jest z żelbetu. Przepust rurowy - przepust, którego konstrukcja nośna wykonana jest z rur betonowych lub żelbetowych. Ścianka czołowa przepustu - element początkowy lub końcowy przepustu w postaci ścian równoległych do głowic kołnierzowych, służący do możliwie łagodnego (bez dławienia) wprowadzenia wody do przepustu oraz do podtrzymania stoków nasypu drogowego, ustabilizowania stateczności całego przepustu i częściowego zabezpieczenia elementów środkowych przepustu przed przemarzaniem Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu przepustów i ścianek czaołowych są: prefabrykaty żelbetowe rurowe o średnicach Ø100cm, 80cm, 60cm, 40cm, 30cm, 20cm, beton, kruszywo do betonu, cement, woda, pospółka na ławy fundamentowe, materiały izolacyjne, deskowanie konstrukcji betonowych i żelbetowych Prefabrykaty Prefabrykaty żelbetowe rurowe należy wykonać z betonu klasy co najmniej C20/25. Do produkcji elementów prefabrykowanych należy stosować mieszankę betonową zgodnie z wymaganiami normy PN-B Kształty i wymiary prefabrykatów powinny być zgodne ze specyfikacjami i dokumentacja projektową. Wymiary prefabrykatów powinny mieścić się w granicach tolerancji wg BN-74/ , odchyłki wymiarów nie powinny przekraczać: - długość prefabrykatów - + 5mm, - grubość ścian prefabrykatów +4mm, -2mm, - gabaryt otworów - + 5mm. Powierzchnie elementów prefabrykowanych powinny być gładkie, bez pęknięć i rys. Dopuszcza się drobne pory jako pozostałości po pęcherzykach powietrza i po wodzie, których głębokość nie przekracza 5mm. Krawędzie styków montażowych powinny być bez szczerb. Składowanie prefabrykatów powinno się odbywać na wyrównanym, utwardzonym i odwodnionym podłożu Beton Należy stosować beton klasy co najmniej C20/25, spełniający następujące wymagania wg normy PN-B-06250: nasiąkliwość nie większa niż 4 %, 50 D Przepusty

51 przepuszczalność wody - stopień wodoszczelności co najmniej W 8, odporność na działanie mrozu - stopień mrozoodporności co najmniej F 150. Kruszywo powinno spełniać wymagania normy PN-B dla kruszyw do betonów klas C20/25 i wyższych. Rysunek 1. Krzywe graniczne uziarnienia kruszywa do betonu Składniki mieszanki mineralnej dla betonu powinny być tak dobrane, aby krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej mieściła się w krzywych granicznych pola dobrego uziarnienia, rys Cement Cement stosowany do wyrobu betonowych elementów konstrukcji przepustów winien spełniać wymagania normy PN-EN 197-1:2002. Należy stosować wyłącznie cement portlandzki (bez dodatków). Do betonu klasy C20/25 należy stosować cement klasy 32,5 i 42,5. Cement powinien pochodzić z jednego źródła dla danego obiektu. Pochodzenie cementu i jego jakość określona atestem - musi być zatwierdzona przez Inżyniera Woda Woda do betonu powinna odpowiadać wymaganiom PN-B Bez badań laboratoryjnych można stosować wodociągową wodę pitną. Woda pochodząca z wątpliwych źródeł nie może być użyta do momentu jej przebadania na zgodność z podaną normą Materiały izolacyjne Do izolowania drogowych przepustów żelbetowych i ścianek czołowych należy stosować materiały wskazane w dokumentacji projektowej lub ST posiadające aprobatę techniczną oraz atest producenta: emulsja kationowa wg EmA-94. IBDiM, roztwór asfaltowy do gruntowania wg PN-B-24622, lepik asfaltowy na gorąco bez wypełniaczy wg PN-C-96177, papa asfaltowa wg BN-79/ oraz wg BN-88/ , wszelkie inne i nowe materiały izolacyjne sprawdzone doświadczalnie i posiadające aprobaty techniczne - za zgodą Inżyniera Elementy deskowania konstrukcji betonowych i żelbetowych Deskowanie powinno odpowiadać wymaganiom określonym w PN-B Deskowanie należy wykonać z materiałów odpowiadających następującym normom: drewno iglaste tartaczne do robót ciesielskich wg PN-D-95017, tarcica iglasta do robót ciesielskich wg PN-B [9] i PN-D-96000, tarcica liściasta do drobnych elementów jak kliny, klocki itp. wg PN-D-96002, gwoździe wg BN-87/ , śruby, wkręty do drewna i podkładki do śrub wg PN-M-82121, PN-M-82503, PN-M i PN-M-82010, płyty pilśniowe z drewna wg BN-69/ lub sklejka wodoodporna odpowiadająca wymaganiom określonym przez Wykonawcę i zaakceptowanym przez Inżyniera. Dopuszcza się wykonanie deskowań z innych materiałów, pod warunkiem akceptacji Inżyniera Materiały na ławy fundamentowe Część przelotowa przepustu ma być posadowione na ławie fundamentowej z pospółki spełniającej wymagania normy PN-B oraz dokumentacji projektowej. D Przepusty 51

52 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonywania przepustów Wykonawca przystępujący do wykonania przepustu i ścianki czołowej powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: koparki do wykonywania wykopów głębokich, sprzętu do ręcznego wykonywania płytkich wykopów szerokoprzestrzennych, żurawi samochodowych, betoniarek, innego sprzętu do transportu pomocniczego. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne Transport elementów prefabrykowanych Elementy prefabrykowane, mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczający je przed przemieszczaniem i uszkodzeniem Transport mieszanki betonowej Do przewozu mieszanki betonowej Wykonawca zapewni takie środki transportowe, które nie spowodują segregacji składników, zmiany składu mieszanki, zanieczyszczenia mieszanki i obniżenia temperatury przekraczającej granicę określoną w wymaganiach technologicznych Transport kruszyw Kruszywa mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu, w sposób zabezpieczający je przed zanieczyszczeniem i nadmiernym zawilgoceniem Transport drewna Drewno i elementy deskowania należy przewozić w warunkach chroniących je przed przemieszczaniem, a elementy metalowe w warunkach zabezpieczających przed korozją i uszkodzeniami mechanicznymi. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Roboty przygotowawcze Wykonawca zobowiązany jest do przygotowania terenu budowy w zakresie: odwodnienia terenu budowy w zakresie i formie uzgodnionej z Inżynierem, regulacji cieku na odcinku posadowienia przepustu, 5.3. Wykopy Ściany wykopów winny być zabezpieczone na czas robót wg zaleceń Inżyniera. W szczególności zabezpieczenie może polegać na: stosowaniu bezpiecznego nachylenia skarp wykopów, podparciu lub rozparciu ścian wykopów, stosowaniu ścianek szczelnych. Do podparcia lub rozparcia ścian wykopów można stosować drewno, elementy stalowe lub inne materiały zaakceptowane przez Inżyniera. Stosowane ścianki szczelne mogą być drewniane albo stalowe wielokrotnego użytku. Typ ścianki oraz sposób jej zagłębienia w grunt musi być zgodny z dokumentacją projektową i zaleceniami Inżyniera. Po wykonaniu robót ściankę szczelną należy usunąć, zaś powstałą szczelinę zasypać gruntem i zagęścić. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą Inżyniera, ścianki szczelne można pozostawić w gruncie. Przy mechanicznym wykonywaniu wykopu powinna być pozostawiona niedobrana warstwa gruntu, o grubości co najmniej 20 cm od projektowanego dna wykopu. Warstwa ta powinna być usunięta ręcznie lub mechanicznie z zastosowaniem koparki z oprzyrządowaniem nie powodującym spulchnienia gruntu. Odchyłki rzędnej wykonanego podłoża od rzędnej określonej w dokumentacji projektowej nie może przekraczać +1,0 cm i -3,0 cm. 52 D Przepusty

53 5.4. Zasypka przepustu Jako materiał zasypki przepustu należy stosować żwiry, pospółki i piaski co najmniej średnie. Zasypkę nad przepustem należy układać jednocześnie z obu stron przepustu, warstwami jednakowej grubości z jednoczesnym zagęszczeniem według wymagań SST. Wskaźniki zagęszczenia gruntu w wykopach i nasypach należy przyjmować wg ST D i D Umocnienie wlotów i wylotów i wylotu. Umocnienie wlotów i wylotów należy wykonać zgodnie z dokumentacją projektową i ST. Umocnieniu podlega dno oraz skarpy wlotu 5.6. Ławy fundamentowe pod przepustami Ławy fundamentowe powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją projektową. Dopuszczalne odchyłki dla ław fundamentowych przepustów wynoszą: a) różnice wymiarów ławy fundamentowej w planie: ± 2 cm dla przepustów sklepionych, ± 5 cm dla przepustów pozostałych, b) różnice rzędnych wierzchu ławy: ± 0,5 cm dla przepustów sklepionych, ± 2 cm dla przepustów pozostałych. Różnice w niwelecie wynikające z odchyłek wymiarowych rzędnych ławy, nie mogą spowodować spiętrzenia wody w przepuście Ścianki czołowe Deskowanie ścianek czołowych wykonywanych z betonu na mokro należy wykonywać wg PN-88/B Betonowanie należy wykonać zgodnie z normą PN-63/B Klasa betonu powinna być nie mniejsza C20/25. Powierzchnię elementów betonowych, które po zasypaniu znajdą się pod ziemią, należy zagruntować przez: - dwukrotne smarowanie betonu emulsją kationową w przypadku powierzchni wilgotnych, - roztworem asfaltowym w przypadku powierzchni suchych. Dopuszcza się stosowanie innych rodzajów izolacji po zaakceptowaniu przez Inżyniera. Elementy nie pokryte izolacją przed zasypaniem gruntem należy smarować dwukrotnie lepikiem bitumicznym na gorąco Montaż betonowych elementów prefabrykowanych przepustu i ścianek czołowych Elementy przepustu z prefabrykowanych elementów powinny być ustawiane na przygotowanym podłożu zgodnie z dokumentacją projektową. Styki elementów powinny być wypełnione zaprawą cementową wg PN-B KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Kontrola prawidłowości wykonania robót przygotowawczych i robót ziemnych Kontrolę robót przygotowawczych i robót ziemnych należy przeprowadzić z uwzględnieniem wymagań podanych w punkcie 5.2 i Sprawdzenie wytrzymałości betonu Sprawdzenie należy wykonać dla ścianek czołowych. Pobieranie próbek oraz badania należy przeprowadzić wg PN-B Kontrola wykonania ławy fundamentowej Przy kontroli wykonania ławy fundamentowej należy sprawdzić: rodzaj materiału użytego do wykonania ławy, usytuowanie ławy w planie, rzędne wysokościowe, grubość ławy, zgodność wykonania z dokumentacją projektową Kontrola połączenia prefabrykatów Połączenie prefabrykatów powinno być sprawdzone wizualnie w celu porównania zgodności zmontowanego przepustu z dokumentacją projektową oraz ustaleniami punktu Kontrola izolacji ścian przepustu Izolacja ścian przepustu powinna być sprawdzona przez oględziny w zgodności z wymaganiami punktu OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 7. D Przepusty 53

54 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: m, przy kompletnym wykonaniu przepustu, m 3, przy samodzielnej realizacji ścianki czołowej. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania, z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, dały wyniki pozytywne Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: wykonanie wykopu, wykonanie ław fundamentowych, wykonanie deskowania, wykonanie izolacji przepustu. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m kompletnego przepustu obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, wykonanie wykopu wraz z odwodnieniem, dostarczenie materiałów, wykonanie ław fundamentów i ich pielęgnację, montaż konstrukcji przepustu, wykonanie izolacji przepustu, wykonanie zasypki z zagęszczeniem warstwami, zgodnie z dokumentacją projektową, uporządkowanie terenu, wykonanie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. Cena 1 m 3 ścianki czołowej, przy samodzielnej jej realizacji, obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, wykonanie wykopów, dostarczenie materiałów, wykonanie deskowania i późniejsze jego rozebranie, betonowanie konstrukcji ścianki, wykonanie izolacji przeciwwilgotnościowej, zasypka ścianki czołowej, uporządkowanie terenu, wykonanie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B Kamień dla budownictwa i drogownictwa. Podział i zastosowanie wg własności fizycznomechanicznych 2. PN-B Tolerancja wymiarowa w budownictwie. Tolerancja wymiarów elementów budowlanych z betonu 3. PN-B Materiały kamienne. Oznaczenie nasiąkliwości wodą 4. PN-B Materiały kamienne. Oznaczenie mrozoodporności metodą bezpośrednią 5. PN-B Materiały kamienne. Oznaczenie wytrzymałości na ściskanie 6. PN-B Materiały kamienne. Oznaczenie ścieralności na tarczy Boehmego 7. PN-B Kruszywa mineralne. Piaski do zapraw budowlanych 8. PN-B Beton zwykły 9. PN-B Roboty betonowe i żelbetowe. Wymagania techniczne 10. PN-B Nieniszczące badania konstrukcji z betonu. Metoda ultradźwiękowa badania wytrzymałości betonu na ściskanie 11. PN-B Metoda sklerometryczna badania wytrzymałości betonu na ściskanie za pomocą młotka SCHMIDTA typu N 12. PN-B Kruszywa mineralne do betonu 13. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie zawartości zanieczyszczeń obcych 14. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości pyłów mineralnych 15. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie składu ziarnowego 54 D Przepusty

55 16. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie kształtu ziarn 17. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie nasiąkliwości 18. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie reaktywności alkalicznej 19. PN-B Kruszywo mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych 20. PN-B Zaprawy budowlane zwykłe 21. PN-B Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 22. PN-B Domieszki do betonu. Klasyfikacja i określenia 23. PN-B Roztwór asfaltowy do gruntowania 24. PN-B Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 25. PN-C Lepik asfaltowy bez wypełniaczy stosowany na gorąco 26. PN-D Surowiec drzewny. Drewno tartaczne iglaste 27. PN-D Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia 28. PN-D Tarcica liściasta ogólnego przeznaczenia 29. PN-H Walcówka i pręty stalowe do zbrojenia betonu 30. PN-M Podkładki kwadratowe w konstrukcjach drewnianych 31. PN-M Śruby ze łbem kwadratowym 32. PN-M Wkręty do drewna ze łbem stożkowym 33. PN-M Wkręty do drewna ze łbem kulistym 34. PN-S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 35. BN-87/ Gwoździe budowlane. Gwoździe z trzpieniem gładkim, okrągłym i kwadratowym 36. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie 37. BN-67/ Sposoby zabezpieczenia wyrobów kamiennych podczas transportu 38. BN-79/ Materiały izolacji przeciwwilgociowej. Papa asfaltowa na taśmie aluminiowej 39. BN-88/ Papa asfaltowa na welonie z włókien szklanych 40. BN-69/ Płyty pilśniowe z drewna D Przepusty 55

56 56 D Przepusty

57 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Kanalizacja deszczowa D Kanalizacja deszczowa 57

58 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź o szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) bądź o ogólnej specyfikacji technicznej (OST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych 1.1 Przedmiot ST. Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z kanalizacją deszczową w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na zadanie jw Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z: wykonaniem ścianek czołowych na wylocie kanalizacji deszczowej montażem szalunków do wykopu dla potrzeb ułożenia kolektora ułożeniem kanalizacji deszczowej z rur betonowych typu WIPRO o śr. 400 mm ustawieniem studni rewizyjnych o śr. fi 1000 przeprowadzeniem prób szczelności kanalizacji montażem krat stalowych na wlotach i wylotach kanalizacji 1.4. Określenia podstawowe Kanalizacja deszczowa - sieć kanalizacyjna zewnętrzna przeznaczona do odprowadzania ścieków opadowych. Kanał deszczowy - kanał przeznaczony do odprowadzania ścieków opadowych. Studzienka kanalizacyjna - studzienka rewizyjna - na kanale nieprzełazowym przeznaczona do kontroli i prawidłowej eksploatacji kanałów. Studzienka przelotowa - studzienka kanalizacyjna zlokalizowana na załamaniach osi kanału w planie, na załamaniach spadku kanału oraz na odcinkach prostych. Studzienka połączeniowa - studzienka kanalizacyjna przeznaczona do łączenia co najmniej dwóch kanałów dopływowych w jeden kanał odpływowy. Studnia osadnikowa studnia kanalizacyjna posiadająca osadnik o głębokości min. 1,5m. Wylot kanału, element na końcu kanału odprowadzającego ścieki do odbiornika Wlot rowu do kanału przyczółek wlotowy na początku kanału poprzedzany osadnikiem ziemnym. Kaskada rurowa przewód pionowy przy studni połączeniowej umożliwiający wytrącenie nadmiaru energii ścieków spływających z wyżej położonego kanału dopływowego do niżej położonego kanału odpływowego. Właz kanałowy - element żeliwny przeznaczony do przykrycia podziemnych studzienek rewizyjnych lub komór kanalizacyjnych, umożliwiający dostęp do urządzeń kanalizacyjnych. Kineta - wyprofilowany rowek w dnie studzienki, przeznaczony do przepływu w nim ścieków Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Rurociągi Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST D-M Wymagania ogólne Kanalizację deszczową należy wykonać z rur betonowych typu WIPRO łączonych na uszczelki gumowe Studnie rewizyjne Studnie rewizyjne zaprojektowano z elementów prefabrykowanych betonowych o średnicy φ 1000 mm w skład których wchodzą: - Kręgi betonowe z betonu C 35/45 o średnicy Kręgi dolne (dno studzienki) z gotowym dnem z betonu C 35/45 - Krąg koniczny asymetryczny 1000/600 - Włazy żeliwne φ 600mm - Pierścienie dystansowe betonowe C 25/30 o wysokości h= mm 2.4. Dno studzienek Dno studzienek należy wyprofilować z betonu wodoszczelnego C 20/25 (B25), PN-EN 206-1: Włazy kanałowe Na studzienkach do przykrycia zastosować włazy żeliwne typu ciężkiego φ 600mm. Przyjęto włazy z zamkiem zabezpieczającym przed kradzieżą, z wypełnieniem betonem i z wkładką gumową klasy D400 teren ruchu pojazdów, C250 w poboczu. Włazy powinny być zgodne z PN-EN 124: D Kanalizacja deszczowa

59 2.6. Łączenie prefabrykatów Kręgi betonowe łączyć należy za pomocą uszczelek elastomerowych, natomiast pierścienie dystansowe przy użyciu zaprawy betonowej, o grubości warstwy połączeniowej do 10 mm Kruszywo na podsypkę i obsypkę Na podsypkę i obsypkę należy zastosować piasek wg PN-EN 13242:2004. Wymagania dla kruszywa na podsypkę opisano w ST dotyczącej nasypu Składowanie materiałów Rury można składować na otwartej przestrzeni, układając je w pozycji leżącej jedno- lub wielowarstwowo, albo w pozycji stojącej. Powierzchnia składowania powinna być utwardzona i zabezpieczona przed gromadzeniem się wód opadowych. W przypadku składowania poziomego pierwszą warstwę rur należy ułożyć na podkładach drewnianych. Podobnie na podkładach drewnianych należy układać wyroby w pozycji stojącej i jeżeli powierzchnia składowania nie odpowiada ww. wymaganiom. Wykonawca jest zobowiązany układać rury według poszczególnych grup, wielkości i gatunków w sposób zapewniający stateczność oraz umożliwiający dostęp do poszczególnych stosów lub pojedynczych rur. Kręgi można składować na powierzchni nieutwardzonej pod warunkiem, że nacisk kręgów przekazywany na grunt nie przekracza 0,5 MPa.. Przy składowaniu wyrobów w pozycji wbudowania wysokość składowania nie powinna przekraczać 1,8 m. Składowanie powinno umożliwiać dostęp do poszczególnych stosów wyrobów lub pojedynczych kręgów. Włazy kanałowe i stopnie powinny być składowane z dala od substancji działających korodująco. Włazy powinny być posegregowane wg klas. Powierzchnia składowania powinna być utwardzona i odwodniona. Skrzynki lub ramki wpustów mogą być składowane na otwartej przestrzeni, na paletach w stosach o wysokości maksimum 1,5 m. Kruszywo należy składować na utwardzonym i odwodnionym podłożu w sposób zabezpieczający je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi rodzajami i frakcjami kruszyw. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania ogólne Sprzęt do wykonania kanalizacji deszczowej Wykonawca przystępujący do wykonania kanalizacji deszczowej powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: żurawi budowlanych samochodowych, koparek przedsiębiernych, spycharek kołowych lub gąsienicowych, sprzętu do zagęszczania gruntu, wciągarek mechanicznych, beczkowozów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne Transport rur kanałowych Rury, zarówno PCV, PEHD jak i betonowe oraz żelbetowe, mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczający je przed uszkodzeniem lub zniszczeniem. Wykonawca zapewni przewóz rur w pozycji poziomej wzdłuż środka transportu, z wyjątkiem rur betonowych o stosunku średnicy nominalnej do długości, większej niż 1,0 m, które należy przewozić w pozycji pionowej i tylko w jednej warstwie. Wykonawca zabezpieczy wyroby przewożone w pozycji poziomej przed przesuwaniem i przetaczaniem pod wpływem sił bezwładności występujących w czasie ruchu pojazdów. Przy wielowarstwowym układaniu rur górna warstwa nie może przewyższać ścian środka transportu o więcej niż 1/3 średnicy zewnętrznej wyrobu (rury PCV i PEHD nie wyżej niż 2 m). Pierwszą warstwę rur kielichowych należy układać na podkładach drewnianych, zaś poszczególne warstwy w miejscach stykania się wyrobów należy przekładać materiałem wyściółkowym (o grubości warstwy od 2 do 4 cm po ugnieceniu) Transport kręgów Transport kręgów powinien odbywać się samochodami w pozycji wbudowania lub prostopadle do pozycji wbudowania. Dla zabezpieczenia przed uszkodzeniem przewożonych elementów, Wykonawca dokona ich usztywnienia przez zastosowanie przekładek, rozporów i klinów z drewna, gumy lub innych odpowiednich materiałów. Podnoszenie i opuszczanie kręgów o średnicach 1,0 m 2,0 m należy wykonywać za pomocą minimum trzech lin zawiesia rozmieszczonych równomiernie na obwodzie prefabrykatu Transport włazów kanałowych Włazy kanałowe mogą być transportowane dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczony przed przemieszczaniem i uszkodzeniem. Włazy typu ciężkiego mogą być przewożone luzem, natomiast typu lekkiego należy układać na paletach i łączyć taśmą stalową. D Kanalizacja deszczowa 59

60 4.5. Transport mieszanki betonowej Do przewozu mieszanki betonowej Wykonawca zapewni takie środki transportowe, które nie spowodują segregacji składników, zmiany składu mieszanki, zanieczyszczenia mieszanki i obniżenia temperatury przekraczającej granicę określoną w wymaganiach technologicznych Transport kruszyw Kruszywa mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu, w sposób zabezpieczający je przed zanieczyszczeniem i nadmiernym zawilgoceniem. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne 5.2. Roboty przygotowawcze Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dokona ich wytyczenia i trwale oznaczy je w terenie za pomocą kołków osiowych, kołków świadków i kołków krawędziowych. W przypadku niedostatecznej ilości reperów stałych, Wykonawca wbuduje repery tymczasowe (z rzędnymi sprawdzonymi przez służby geodezyjne), a szkice sytuacyjne reperów i ich rzędne przekaże Inżynierowi Roboty ziemne Wykopy należy wykonać jako wykopy otwarte obudowane. Metody wykonania robót - wykopu (ręcznie lub mechanicznie) powinny być dostosowane do głębokości wykopu, danych geotechnicznych oraz posiadanego sprzętu mechanicznego. Szerokość wykopu uwarunkowana jest zewnętrznymi wymiarami kanału, do których dodaje się obustronnie 0,4 m jako zapas potrzebny na umocnienie ścian i uszczelnienie styków. Szalowanie ścian należy prowadzić w miarę jego głębienia. Wydobyty grunt z wykopu powinien być wywieziony przez Wykonawcę na odkład a potem na składowisko i z utylizowane (jeśli nie będzie ponownie wykorzystane). Dno wykopu powinno być równe i wykonane ze spadkiem ustalonym w dokumentacji projektowej, przy czym dno wykopu Wykonawca wykona na poziomie wyższym od rzędnej projektowanej o 0,20 m. Zdjęcie pozostawionej warstwy 0,20 m gruntu powinno być wykonane bezpośrednio przed ułożeniem przewodów rurowych. Zdjęcie tej warstwy Wykonawca wykona ręcznie lub w sposób uzgodniony z Inżynierem Przygotowanie podłoża W gruntach suchych piaszczystych, żwirowo-piaszczystych i piaszczysto-gliniastych podłożem jest grunt naturalny o nienaruszonej strukturze dna wykopu. W gruntach nawodnionych (odwadnianych w trakcie robót) podłoże należy wykonać z warstwy tłucznia lub żwiru z piaskiem o grubości od 15 do 20 cm łącznie z ułożonymi sączkami odwadniającymi. W gruntach skalistych gliniastych lub stanowiących zbite iły należy wykonać podłoże z pospółki, żwiru lub tłucznia o grubości od 15 do 20 cm. Zagęszczenie podłoża powinno być zgodne z określonym w ST dotyczącym robót ziemnych Roboty montażowe Kolejność realizacji obiektu Wykonawca przedstawi do akceptacji Inspektorowi szczegółowy opis proponowanych metod zabezpieczenia wykopów, na czas budowy sieci kanalizacji deszczowej, zapewniające bezpieczeństwo pracy i ochronę wykonywanych robót. W pasmach wykopów dla kanalizacji deszczowej wykonać zagęszczenie podłoża piaskowego do wskaźnika większego niż 0,97. Po wykonaniu sieci należy dokonać pomiarów powykonawczych. Prace muszą być wykonane przez uprawnione służby geodezyjne. Po zrealizowaniu sieci dokonać wymaganych badań i prób szczelności, a następnie zasypki wykopów. Projektowany układ powinien być wykonany i odebrany przez uprawnione służby geodezyjne, obejmującą m.in. wymagania dotyczące podłoża kanałów dla wykonania przewodów z rur. Wykonawca zobowiązany jest do dostarczenia Inwestorowi dokumentacji powykonawczej Warunki wykonania obiektu Montaż przewodów kanalizacyjnych należy przeprowadzić zgodnie z Warunkami Technicznymi Wykonania i Odbioru Robót Budowlano - Montażowych, Tom II Wszystkie przewody układać na wyprofilowanej warstwie podsypki piaskowej o grubości min 0,10m + 0,1 D stosując kąt opasania oraz wskaźnik zagęszczenia I>0,97 Po przeprowadzeniu montażu, prób i odbioru należy wykonać zasypkę wykopów, stosując grunty sypkie. Do wysokości ca 0,20m ponad górną krawędź przewodu powinny to być grunty nie zawierające kamieni. Zasypywanie prowadzić równocześnie z obu stron kanału, aby nie dopuścić do jego poziomego przemieszczenia. Wykop zasypywać warstwami; grubości ca 0,20m z jednoczesnym zagęszczaniem gruntu nasypowego. Podczas zagęszczania należy grunt polewać wodą. W trakcie wykonywania robót ściśle przestrzegać obowiązujących przepisów bhp. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Badania materiałów użytych do budowy kanalizacji deszczowej Badanie to następuje poprzez porównanie cech materiałów z wymaganiami dokumentacji projektowej, ST i odpowiednich norm materiałowych podanych w punkcie 2 niniejszej ST. 60 D Kanalizacja deszczowa

61 6.2. Kontrolę jakości robót należy dokonać wg PN-92/B Kontrola jakości wykonanych robót w szczególności dotyczy zgodności wykonania kanalizacji z dokumentacją projektową Kontrola, pomiary i badania w czasie robót Wykonawca jest zobowiązany do stałej i systematycznej kontroli prowadzonych robót w zakresie i z częstotliwością określoną w niniejszej ST i zaakceptowaną przez Inżyniera. W szczególności kontrola powinna obejmować: sprawdzenie rzędnych założonych ław celowniczych w nawiązaniu do podanych stałych punktów wysokościowych z dokładnością do 1 cm, badanie zabezpieczenia wykopów przed zalaniem wodą, badanie i pomiary szerokości, grubości i zagęszczenia wykonanej warstwy podłoża z kruszywa mineralnego lub betonu, badanie odchylenia osi kolektora, sprawdzenie zgodności z dokumentacją projektową założenia przewodów i studzienek, badanie odchylenia spadku kolektora deszczowego, sprawdzenie prawidłowości ułożenia przewodów, sprawdzenie prawidłowości uszczelniania przewodów, badanie wskaźników zagęszczenia poszczególnych warstw zasypu, sprawdzenie rzędnych posadowienia studzienek i pokryw włazowych, sprawdzenie zabezpieczenia przed korozją Dopuszczalne tolerancje i wymagania odchylenie odległości krawędzi wykopu w dnie od ustalonej w planie osi wykopu nie powinno wynosić więcej niż ± 5 cm, odchylenie wymiarów w planie nie powinno być większe niż 0,1 m, odchylenie grubości warstwy podłoża nie powinno przekraczać ± 3 cm, odchylenie szerokości warstwy podłoża nie powinno przekraczać ± 5 cm, odchylenie kolektora rurowego w planie, odchylenie odległości osi ułożonego kolektora od osi przewodu ustalonej na ławach celowniczych nie powinna przekraczać ± 5 mm, odchylenie spadku ułożonego kolektora od przewidzianego w projekcie nie powinno przekraczać -5% projektowanego spadku (przy zmniejszonym spadku) i +10% projektowanego spadku (przy zwiększonym spadku), wskaźnik zagęszczenia zasypki wykopów określony w trzech miejscach na długości 100 m powinien być zgodny z pkt 5.5.9, rzędne pokryw studzienek powinny być wykonane z dokładnością do ± 5 mm. 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1. Jednostka przedmiarowa i obmiarowa Jednostką przedmiarową i obmiarową jest 1 m wykonanej kanalizacji deszczowej i uwzględnia elementy składowe robót obmierzane wg poniższych jednostek : m - kanały, szt. - studzienki rewizyjne, studzienki osadnikowe, szt. - przyczółki wlotowe i wylotowe, montaż kratki wylotowej i wlotowej t - zbrojenie na przyczółki m2 - umocowanie ścian wykopu odc- próba szczelności m3- wykopy pod kanalizacje 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: roboty montażowe wykonania rur kanałowych, przykanalika wykonane studzienki ściekowe i kanalizacyjne, wykonana izolacja, zasypany zagęszczony wykop. Odbiór robót zanikających powinien być dokonany w czasie umożliwiającym wykonanie korekt i poprawek, bez hamowania ogólnego postępu robót. Długość odcinka robót ziemnych poddana odbiorowi nie powinna być mniejsza od 50 m. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI I ROZLICZENIE ROBÓT TYMCZASOWYCH I TOWARZYSZĄCYCH 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności i robót Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności i robót jw. podano w ST D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m kanalizacji deszczowej obejmuje: prace pomiarowe i przygotowawcze D Kanalizacja deszczowa 61

62 oznakowanie robót, wykonanie wykopu z transportem urobku na nasyp lub odkład (do ponownego wbudowania), obejmujące: odspojenie, przemieszczenie, załadunek, przewiezienie i wyładunek załadunek i transport urobku z wykopu nie nadającego się do wbudowania na odkład a potem na składowisko lub bezpośrednio na składowisko + koszty składowania i /lub utylizacji. ewentualne odwodnienie wykopu na czas jego wykonywania (budowa tymczasowych odwodnień, pompowanie, inne rozwiązania) profilowanie dna wykopu, rowów, skarp, zagęszczenie powierzchni wykopu, dostarczenie i rozłożenie na uprzednio przygotowanym podłożu warstwy materiału o grubości i jakości określonej w dokumentacji projektowej wyrównanie ułożonej warstwy do wymaganego profilu, zagęszczenie wyprofilowanej warstwy, wszelkie prace związane z montażem i demontażem szalunku zakup, transport i składowanie materiałów niezbędnych do wykonania robót, ułożenie przewodów kanalizacyjnych i wpięcie ich od studni ustawienie kompletu studni rewizyjnych, zasypanie piaskiem a potem gruntem i zagęszczenie wykopu, przeprowadzenie próby szczelności, uporządkowanie miejsc prowadzonych robót, wykonanie geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej przebiegu kanałów, przeprowadzenie badań wynikających z ST. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 10. PN/EN 124/2000 Włazy kanałowe. Klasy B, C, D (włazy typu ciężkiego) 11. PN-H Skrzynki żeliwne wpustów deszczowych. Wymagania i badania 12. PN/EN 124/2000 Skrzynki żeliwne wpustów deszczowych. Klasa C 13. PN-H Stopnie żeliwne do studzienek kontrolnych 16. BN-62/ Beton hydrotechniczny 17. BN-86/ , 01 Rury bezciśnieniowe. Kielichowe rury betonowe i żelbetowe Wipro 18. BN-86/ Rury bezciśnieniowe. Rury betonowe i żelbetowe 19. BN-86/ Prefabrykaty budowlane z betonu. Kręgi betonowe i żelbetowe. 20. PN-EN 206-1:2003 Beton cz1 Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność Inne dokumenty 21. Instrukcja zabezpieczania przed korozją konstrukcji betonowych opracowana przez Instytut Techniki Budowlanej - Warszawa 1986 r. 22. Katalog budownictwa KB (6) Studzienki połączeniowe (lipiec 1980) KB (7) Studzienki przelotowe (lipiec 1980) KB (8) Studzienki spadowe (lipiec 1980) KB (11) Studzienki ślepe (lipiec 1980) KB (1) Studzienki ściekowe do odwodnienia dróg (październik 1983) KB (6) Kręgi betonowe średnicy 50 cm; wysokości 30 lub 60 cm 23. Katalog powtarzalnych elementów drogowych. Transprojekt - Warszawa, r. 24. Tymczasowa instrukcja projektowania i budowy przewodów kanalizacyjnych z rur Wipro, Centrum Techniki Komunalnej, 1978 r. 25. Wytyczne eksploatacyjne do projektowania sieci i urządzeń sieciowych, wodociągowych i kanalizacyjnych, BPC WiK Cewok i BPBBO Miastoprojekt- Warszawa, zaakceptowane i zalecone do stosowania przez Zespół Doradczy ds. procesu inwestycyjnego powołany przez Prezydenta m.st. Warszawy - sierpień 1984 r. 62 D Kanalizacja deszczowa

63 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża 63

64 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź o szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) bądź o ogólnej specyfikacji technicznej (OST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej SST są wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża w ramach zadania Budowa chodnika wraz remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania SST Specyfikacja niniejsza jest dokumentem kontraktowym i przetargowym przy zlecaniu i realizacji robót omawianego zadania opisanego w podpunkcie Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem koryta przeznaczonego do ułożenia konstrukcji nawierzchni Określenia podstawowe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 1.5. Nie występują Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania koryta i profilowania podłoża powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: równiarek lub spycharek uniwersalnych z ukośnie ustawianym lemieszem; Inżynier może dopuścić wykonanie koryta i profilowanie podłoża z zastosowaniem spycharki z lemieszem ustawionym prostopadle do kierunku pracy maszyny, koparek z czerpakami profilowymi (przy wykonywaniu wąskich koryt), walców statycznych, wibracyjnych lub płyt wibracyjnych. Stosowany sprzęt nie może spowodować niekorzystnego wpływu na właściwości gruntu podłoża. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Wymagania dotyczące transportu materiałów podano w SST D , D , D pkt WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Warunki przystąpienia do robót Wykonawca powinien przystąpić do wykonania koryta oraz profilowania i zagęszczenia podłoża bezpośrednio przed rozpoczęciem robót związanych z wykonaniem warstw nawierzchni. Wcześniejsze przystąpienie do wykonania koryta oraz profilowania i zagęszczania podłoża, jest możliwe wyłącznie za zgodą Inżyniera, w korzystnych warunkach atmosferycznych. W wykonanym korycie oraz po wyprofilowanym i zagęszczonym podłożu nie może odbywać się ruch budowlany, niezwiązany bezpośrednio z wykonaniem pierwszej warstwy nawierzchni Wykonanie koryta Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania koryta w planie i profilu powinny być wcześniej przygotowane. Paliki lub szpilki należy ustawiać w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera/Kierownika projektu. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstępach nie większych niż co 10 metrów. Rodzaj sprzętu, a w szczególności jego moc należy dostosować do rodzaju gruntu, w którym prowadzone są roboty i do trudności jego odspojenia. Koryto można wykonywać ręcznie, gdy jego szerokość nie pozwala na zastosowanie maszyn, na przykład na poszerzeniach lub w przypadku robót o małym zakresie. Sposób wykonania musi być zaakceptowany przez Inżyniera/Kierownika projektu. 64 D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża

65 Grunt odspojony w czasie wykonywania koryta powinien być wykorzystany zgodnie z ustaleniami dokumentacji projektowej i SST, tj. wbudowany w nasyp lub odwieziony na odkład w miejsce wskazane przez Inżyniera/Kierownika projektu. Profilowanie i zagęszczenie podłoża należy wykonać zgodnie z zasadami określonymi w pkt Profilowanie i zagęszczanie podłoża Przed przystąpieniem do profilowania podłoże powinno być oczyszczone ze wszelkich zanieczyszczeń. Po oczyszczeniu powierzchni podłoża należy sprawdzić, czy istniejące rzędne terenu umożliwiają uzyskanie po profilowaniu zaprojektowanych rzędnych podłoża. Zaleca się, aby rzędne terenu przed profilowaniem były o co najmniej 5 cm wyższe niż projektowane rzędne podłoża. Jeżeli powyższy warunek nie jest spełniony i występują zaniżenia poziomu w podłożu przewidzianym do profilowania, Wykonawca powinien spulchnić podłoże na głębokość zaakceptowaną przez Inżyniera/Kierownika projektu, dowieźć dodatkowy grunt spełniający wymagania obowiązujące dla górnej strefy korpusu, w ilości koniecznej do uzyskania wymaganych rzędnych wysokościowych i zagęścić warstwę do uzyskania wartości wskaźnika zagęszczenia, określonych w tablicy 1. Do profilowania podłoża należy stosować równiarki. Ścięty grunt powinien być wykorzystany w robotach ziemnych lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera/Kierownika projektu. Bezpośrednio po profilowaniu podłoża należy przystąpić do jego zagęszczania. Zagęszczanie podłoża należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od podanego w tablicy 1. Wskaźnik zagęszczenia należy określać zgodnie z BN-77/ Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia podłoża (I s) Strefa korpusu Minimalna wartość I s Górna warstwa o grubości 20 cm 1,00 Na głębokości od 20 do 50 cm od powierzchni podłoża W przypadku, gdy gruboziarnisty materiał tworzący podłoże uniemożliwia przeprowadzenie badania zagęszczenia, kontrolę zagęszczenia należy oprzeć na metodzie obciążeń płytowych. Należy określić pierwotny i wtórny moduł odkształcenia podłoża według PN-S :98. Stosunek wtórnego i pierwotnego modułu odkształcenia nie powinien przekraczać 2,2. Wilgotność gruntu podłoża podczas zagęszczania należy badać według PN-B-04481:88. Powinna ona być równa wilgotności optymalnej z tolerancją ±2,0% według PN-S-02205: Utrzymanie koryta oraz wyprofilowanego i zagęszczonego podłoża Podłoże (koryto) po wyprofilowaniu i zagęszczeniu powinno być utrzymywane w dobrym stanie. Jeżeli po wykonaniu robót związanych z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża nastąpi przerwa w robotach i Wykonawca nie przystąpi natychmiast do układania warstw nawierzchni, to powinien on zabezpieczyć podłoże przed nadmiernym zawilgoceniem, na przykład przez rozłożenie folii lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera/Kierownika projektu. Jeżeli wyprofilowane i zagęszczone podłoże uległo nadmiernemu zawilgoceniu, to do układania kolejnej warstwy można przystąpić dopiero po jego naturalnym osuszeniu. Po osuszeniu podłoża Inżynier/Kierownika projektu oceni jego stan i ewentualnie zaleci wykonanie niezbędnych napraw. Jeżeli zawilgocenie nastąpiło wskutek zaniedbania Wykonawcy, to naprawę wykona on na własny koszt. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech geometrycznych i zagęszczenia koryta i wyprofilowanego podłoża podaje tablica 2. Tablica 2. Lp. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanego koryta i wyprofilowanego podłoża Wyszczególnienie badań i pomiarów 1 Szerokość koryta 10 razy na 1 km 2 Równość podłużna co 20 m na każdym pasie ruchu 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 1 km 5 Rzędne wysokościowe Ukształtowanie osi w planie *) 6 Zagęszczenie, wilgotność gruntu podłoża 7 co 100 m co 100 m 0,97 Minimalna częstotliwość badań i pomiarów w 2 punktach na dziennej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 600 m 2 Badanie nośności gruntu (wskaźnika odkształcenia) wg [3] nie rzadziej niż 1 raz w trzech punktach na 2000 m 2 powierzchni. 8 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża 65

66 Szerokość koryta (profilowanego podłoża) Szerokość koryta i profilowanego podłoża nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm i -5 cm Równość koryta (profilowanego podłoża) Nierówności podłużne koryta i profilowanego podłoża należy mierzyć 4-metrową łatą zgodnie z normą BN-68/ Nierówności poprzeczne należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności nie mogą przekraczać 20 mm Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne koryta i profilowanego podłoża powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5% Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi koryta lub wyprofilowanego podłoża i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać +1 cm, -2 cm Ukształtowanie osi w planie Oś w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż ± 3 cm dla autostrad i dróg ekspresowych lub więcej niż ± 5 cm dla pozostałych dróg Zagęszczenie koryta (profilowanego podłoża) Wskaźnik zagęszczenia koryta i wyprofilowanego podłoża określony wg BN-77/ nie powinien być mniejszy od podanego w tablicy 1. Jeśli jako kryterium dobrego zagęszczenia stosuje się porównanie wartości modułów odkształcenia, to wartość wskaźnika odkształcenia, określonego zgodnie z normą PN-S-02205:98 [3] nie powinna być większa od 2,2. Wilgotność w czasie zagęszczania należy badać według PN-B-04481:88. Wilgotność gruntu podłoża powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją ±2,0% według PN-S-02205: Badania sprawdzające prowadzone przez Inżyniera/Kierownika projektu Inżynier/Kierownik projektu jest uprawniony do dokonywania kontroli na zasadach określonych w SST D-M Wymagania ogólne pkt 6.6., pobierania próbek i badań sprawdzających materiałów w miejscu ich wytwarzania/pozyskiwania, a Wykonawca i producent materiałów powinien udzielić mu niezbędnej pomocy Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami koryta (profilowanego podłoża) Wszystkie powierzchnie, które wykazują większe odchylenia cech geometrycznych od określonych w punkcie 6.2 powinny być naprawione przez spulchnienie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównanie i powtórne zagęszczenie. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego koryta. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacja projektową, SST i wymaganiami Inżyniera/Kierownika projektu, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg punktu 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 koryta obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, odspojenie gruntu z przerzutem na pobocze i rozplantowaniem, załadunek nadmiaru odspojonego gruntu na środki transportowe i odwiezienie na odkład lub nasyp, profilowanie dna koryta lub podłoża, zagęszczenie, utrzymanie koryta lub podłoża, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B-04481:88 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 2. PN-S-02205:98 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania. 3. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą 4. BN-77/ Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu 66 D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża

67 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Skropienie warstw konstrukcyjnych D Skropienie warstw konstrukcyjnych 67

68 1. WSTĘP Ilekroć w niniejszym opracowaniu będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) to należy przez to rozumieć Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych ( STWiORB) 1.1 Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem: oczyszczenia i skropienia warstwa konstrukcyjnych, w ramach zadania Budowa chodnika wraz remontem nawierzchni jezdni w miejscowości Szczepankowice. 1.2 Zakres stosowania ST Szczegółowa specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument umowy przy realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem skropienia warstw konstrukcyjnych bitumicznych i niebitumicznych ( podbudowa z kruszywa łamanego). 1.4 Określenia podstawowe Emulsja asfaltowa emulsja, w której fazą zdyspergowaną jest asfalt ( fazą może być też upłynniacz) a fazą ciekłą woda lub roztwór wodny, Emulsja asfaltowa kationowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Podłoże pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułożenia warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej. Emulsja asfaltowa modyfikowana emulsja, w której asfalt jest modyfikowany polimerami albo emulsja modyfikowana jest lateksem kationowym. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne punkt 1.4. oraz w ST dotyczącej podbudowy z kruszyw łamanych i nawierzchni bitumicznych 1.5 Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt MATERIAŁY 2. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Lepiszcze a) Do połączeń między warstwowych zależności od rodzaju mieszanki mineralno- asfaltowej należy stosować drogową emulsję asfaltową. Zaleca się aby emulsje wykorzystywane do skropienia były wykonane przynajmniej na bazie tego samego lepiszcza co warstwa skrapiana bądź na bazie lepiszcza o wyższej penetracji ( jeden poziom) w stosunku do lepiszcza w warstwie skrapianej. Materiałami zalecanymi do skropienia warstw konstrukcyjnych nawierzchni są: Przeznaczenie KR1-KR3 KR4-KR6 Podbudowa asfaltowa na w-wie niezwiązanej C60 B5- ZM** (K3-60) C60 B5- ZM*** (K3-60) Rodzaj materiału / warstwa podłoża Podbudowa Warstwa wiążąca na asfaltowa na w-wie podbudowie gruntu stab. asfaltowej mechanicznie C60 B5- ZM** C60 B3- ZM (K3-60) C60 B5- ZM*** (K3-60)* (K1-60) C60 BP 3- ZM (K1-60MP)* Warstwa wiążąca lub ścieralna na warstwie sfrezowanej C60 B3- ZM (K1-60) C60 BP 3- ZM (K1-60MP)* Warstwa ścieralna na warstwie wiążącej C60 B3- ZM (K1-60) C60 BP3- ZM (K1-60MP)* * emulsja wg Aprobaty technicznej wykonana na bazie asfaltu lub polimeroasfaltu o penetracji 25 º C poniżej 100dmm ** emulsja w której asfalt odzyskany z emulsji ma penetrację <220 dmm i temperaturę PiK >35 º C *** emulsja w której asfalt odzyskany z emulsji ma penetrację <100 dmm i temperaturę PiK >43 º C Wymagania Techniczne Metody badań Jedn C60B3 ZM C60B5 ZM (penetracja <100) wg normy klasa Zakres klasa Zakres wartości wartości Indeks rozpadu PN-EN g/100g Zawartość lepiszcza PN-EN 1428 %(m/m) a) a) Czas wypływu dla Ø PN-EN s mm w 40 º c Pozostałość na sicie 0,5 PN-EN 1429 %(m/m) 3 <0,2 3 <0,2 mm Trwałość po 7 dniach PN-EN 1429 %(m/m) 1 TBR 1 TBR 68 D Skropienie warstw konstrukcyjnych

69 magazy-nowania Sedymentacja PN-EN %(m/m) 1 TBR 1 TBR Adhezja c) PN-EN i % pokrycie 1 TBR 1 TBR WT-3 zał. 2 powierzchni ph emulsji PN-EN NPD(0) - 3,5 d) Wymadania dot. lepiszczy odzyskanych z KEA przez odparowanie wg PN-EN Penetracja w PN-EN ,1 mm e) e) 25 º c Temperatura mięknienia PN-EN 1427 C 5 >39 5 >39 asfaltu odzyskanego Nawrót sprężysty asfaltu odzyskanego dla asfaltów modyfikowanych PN-EN % 0 NPD 0 NPD a) emulsję można rozcieńczać z wodą do asfaltu nie niższego niż 40%(m/m) b) nie dot. emulsji rozcieńczanych woda na budowie c) oznaczenie wymagane gdy emulsja bezpośrednio styka się z kruszywem d) dot. emulsji przeznaczonej do związania w-wy asfaltowej z podbudową zawierającą spoiwo hydrauliczne e) do skropień podbudów niezwiązanych tj. z kruszywa stab. mechanicznie, tłucznia dopuszcza się stosowanie asfaltu o penetracji 160/200 TBR- do zadeklarowania Wymagania Techniczne Metody badań Jedn C60BP 3 ZM C60B 5 ZM (penetracja >220) wg normy klasa Zakres klasa Zakres wartości wartości Indeks rozpadu PN-EN g/100g Zawartość lepiszcza PN-EN 1428 %(m/m) a) a) Czas wypływu dla Ø PN-EN s mm w 40 º c Pozostałość na sicie 0,5 PN-EN 1429 %(m/m) 3 <0,2 3 <0,2 mm Trwałość po 7 dniach PN-EN 1429 %(m/m) 1 TBR 1 TBR magazy-nowania Sedymentacja PN-EN %(m/m) 1 TBR 1 TBR Adhezja c) PN-EN i % pokrycie 1 TBR 1 TBR WT-3 zał. 2 powierzchni ph emulsji PN-EN NPD(0) - 3,5 d) Wymadania dot. lepiszczy odzyskanych z KEA przez odparowanie wg PN-EN Penetracja w PN-EN ,1 mm e) e) 25 º c Temperatura mięknienia PN-EN 1427 C 4 >43 6 >35 asfaltu odzyskanego Nawrót sprężysty asfaltu odzyskanego dla asfaltów modyfikowanych PN-EN % NPD Emulsje powinny posiadać aprobaty techniczne wydane w oparciu o WT-3 Emulsje asfaltowe Warunki przechowywania emulsji nie mogą powodować utraty cech lepiszcza i obniżenia jego wartości. Należy je przechowywać w zbiornikach stalowych wyposażonych w urządzenia grzewcze i zabezpieczonych przed dostępem wody i zanieczyszczeniem. Lepiszcze stosowane do emulsji powinno spełniać wymagania PN-EN 12591:2004. Uwaga nie należy stosować jednocześnie wymagań wg aprobaty technicznej i PN-EN SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Sprzęt Wykonawca przystępujący do robót powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: szczotek mechanicznych, sprężarek, zbiorników z wodą, szczotek ręcznych. Do skrapiania warstw nawierzchni należy używać skrapiarki lepiszcza lub remontera z lancą. Skrapiarka powinna być wyposażona w urządzenia pomiarowo-kontrolne pozwalające na sprawdzanie i regulowanie następujących parametrów: temperatury rozkładanego lepiszcza, obrotów pompy dozującej lepiszcze, prędkości poruszania się skrapiarki (3-6 km/h), wysokości i długości kolektora do rozkładania lepiszcza, dozatora lepiszcza. Wykonawca powinien posiadać aktualne świadectwo cechowania skrapiarki. Skrapiarka powinna zapewnić rozkładanie lepiszcza z tolerancją +/- 10% od ilości założonej. D Skropienie warstw konstrukcyjnych 69

70 Skrapiarka winna być z termicznie izolowanymi zbiornikami. Użycie skrapiarki o grawitacyjnym podawaniu lepiszcza jest zabronione. Skrapiarka winna zapewnić jednolitość spryskiwania na całej szerokości skrapianej warstwy przy wydajności od 0,4 do 2,0 kg/m 2. Skrapiarka winna być wyposażona w system grzewczy, mierniki temperatury, oraz skalibrowane układy pozwalające na prawidłowe dozowanie lepiszcza. Do powierzchniowego utrwalenia Wykonawca zapewni jeden z typów rozypywarki kruszywa ( po uwzględnieniu warunków robót): doczepną do samochodu z kruszywem pchana przed samochodem z kruszywem samojezdna doczepiana do skrapiarki Rozsypywarkę można uznać za przydatna jeśli pomierzone odchylenie ilości dozowanego kruszywa Do przywałowania kruszywa Wykonawca powinien użyć walców ogumionych wyposażonych w opony o gładkim bieżniku, ze stałym ciśnieniem do 0,6 MPa i obciążeniem 15 kn na koło oraz lekkich walców statycznych o stalowych pancerzach, pod warunkiem, że nie będą one powodowały miażdżenia ziarn kruszywa. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Transport lepiszcza Emulsja może być transportowana w cysternach, autocysternach, skrapiarkach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem lepiszcza i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny przeznaczone do przewozu emulsji powinny być przedzielone przegrodami, dzielącymi je na komory o pojemności nie większej niż 1 m 3, a każda przegroda powinna mieć wykroje w dnie umożliwiające przepływ emulsji. Cysterny, pojemniki i zbiorniki przeznaczone do transportu lub składowania emulsji powinny być czyste i nie powinny zawierać resztek innych lepiszczy. 4.3 Transport kruszywa Opisano w ST dot. podbudów z kruszyw. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Przygotowanie podłoża oczyszczenie Podłoże powinno mieć odpowiedni profil, powierzchnia powinna być dokładnie oczyszczona z wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń (kurzu, błota, piasku, rozlanego paliwa itp.), zwłaszcza gdy w-wa wiążaca oddana jest wcześniej do ruchu. Resztki wody należy usunąć sprężonym powietrzem. W przypadku powstania plam olejowych należy spróbować zebrać część oleju przez posypanie b. drobnym piaskiem tak aby olej został wchłonięty. W przypadku penetracji oleju w głąb w-wy bitumicznej należy usunąć uszkodzony fragment i uzupełnić nową mieszanką. Stare łaty z asfaltu lanego należy usunąć i wypełnić nową mieszanką. Nierówności podłoża w zależności od klasy drogi powinny wynosić : 5.3. Skropienie podłoża Lp. Przed rozłożeniem mieszanki, podłoże należy skropić kationową emulsją asfaltową w ilości ustalonej poniżej Podłoże do wykonania warstwy z mieszanki betonu asfaltowego Podłoże pod warstwę asfaltową 1 Podbudowa z kruszywa stabilizowanego mechanicznie 2 Podbudowa z chudego betonu lub gruntu stabilizowanego cementem 3 Nawierzchnia asfaltowa o chropowatej powierzchni 4 5 Podbudowa asfaltowa Połączenie nowych warstw Ilość asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego, kg/m 2 od 0,5 do 0,7 od 0,3 do 0,5 od 0,2 do 0,5 od 0,3 do 0,5 6 Asfaltowa warstwa wiążąca od 0,1 do 0,3 Skrapianie lepiszczem należy wykonać przy użyciu skrapiarek, a w miejscach trudnodostępnych ręcznie (za pomocą węża z dyszą rozpryskową). Skropienie powinno być równomierne, a ilość lepiszcza zgodna z założoną tolerancją (+/- 10 %). W miejscach przebitumowanych nadmiar lepiszcza należy usunąć przez posypanie ich gorącym piaskiem i zeszczotkowanie. Skropieniu podlega podbudowa z kruszyw, podbudowa asfaltowa i w-wa wiążąca. Przed ułożeniem warstwy bitumicznej Wykonawca powinien zabezpieczyć skropioną warstwę konstrukcyjną przed uszkodzeniem dopuszczając na niej tylko niezbędny ruch budowlany. W razie stwierdzenia uszkodzeń powierzchni Wykonawca zobowiązany jest je naprawić Skropienie powinno być wykonane z wyprzedzeniem w czasie przewidzianym na odparowanie wody lub ulotnienie upłynniacza; orientacyjny czas wyprzedzenia wynosi co najmniej: 8 h przy ilości powyżej 1,0 kg/m 2 emulsji, 2 h przy ilości od 0,5 do 1,0 kg/m 2 emulsji, 70 D Skropienie warstw konstrukcyjnych

71 0,5 h przy ilości od 0,2 do 0,5 kg/m 2 emulsji Wymaganie nie dotyczy powierzchni skrapianej układarką wyposażoną w rampę skrapiającą. Powierzchnie czołowe krawężników, włazów, wpustów itp. urządzeń powinny być pokryte asfaltem lub materiałem uszczelniającym zaakceptowanym przez Inżyniera. Uwaga. Ważne jest oczyszczenie każdej z w-w bitumicznych z pyłu gdyż emulsje szybko i średnio rozpadowe na pyłach tworzą tzw. kożuch, który powoduje nieskuteczne łączenie międzywarstwowe 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przeprowadzić próbne skropienie warstwy w celu określenia optymalnych parametrów pracy skrapiarki i określenia wymaganej ilości lepiszcza w zależności od rodzaju i stanu warstwy przewidzianej do skropienia Badania w czasie robót Badania lepiszczy do skropienia w-w konstrukcyjnych Ocena lepiszczy powinna być oparta na aprobacie technicznej producenta z tym, że Wykonawca powinien kontrolować dla każdej dostawy właściwości lepiszczy. Na budowie Inżynier zadecyduje o konieczności i rodzaju badań emulsji w oparciu o WT-3. Zaleca się przeprowadzenie badań rozpadu. 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Jednostka przedmiarowa i obmiarowa Jednostką przedmiarową/ obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy). oczyszczonej i skropionej warstwy konstrukcyjnej 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową i ST, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg punktu 6 i WT-3 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 9. Cena oczyszczenia i skropienia 1m2 warstwy obejmuje: mechaniczne oczyszczenie każdej niżej położonej warstwy konstrukcyjnej nawierzchni z ewentualnym polewaniem wodą ręczne odspojenie stwardniałych zanieczyszczeń. dostarczenie lepiszcza i napełnienie nim skrapiarek, podgrzanie lepiszcza do wymaganej temperatury, skropienie powierzchni warstwy lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej 10. PRZEPISY ZWIĄZANE BN-68/ PN-EN 13043:2004 Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu PN-EN 12597:2003 PN-EN 12591:2004 Asfalty i produkty asfaltowe. Terminologia Asfalty i produkty asfaltowe. Wymagania dla asfaltów drogowych Uwaga Wszelkie wątpliwości dotyczące zastosowania właściwych wymagań normowych należy omówić z Inżynierem. Inne dokumenty Wymagania Techniczne. Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych WT-3 (2009) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430). K. Błażejowski, S.Styk. Technologia warstw asfaltowych wyd.2004 WKŁ Warszawa D Skropienie warstw konstrukcyjnych 71

72 72 D Skropienie warstw konstrukcyjnych

73 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 73

74 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej ( ST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice. 1.2 Zakres stosowania ST Zakres stosowania ST jest zgodny z ustaleniami punktu 1.2. ST D Wymagania ogólne Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudowy zasadniczej z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 0/31,5 jezdnia KR 1. Grubości podbudów podano w dokumentacji technicznej. Kruszywa zakupione winny spełniać wymagania normy PN-EN 13242:2004, natomiast podbudowa powinna zostać wykonana wg załącznika krajowego do normy PN-EN WT Mieszanki niezwiązane do dróg krajowych. 1.4.Określenia podstawowe Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie dolna część konstrukcji nawierzchni dróg służącą do przenoszenia obciążeń z ruchu na podłoże. Podbudowa może składać się z podbudowy zasadniczej i pomocniczej, przy czym ta pierwsza ma za zadanie przenoszenie obciążeń z warstw leżących powyżej na w-wę podbudowy pomocniczej. Stabilizacja mechaniczna - proces technologiczny, polegający na odpowiednim zagęszczeniu w optymalnej wilgotności kruszywa o właściwie dobranym uziarnieniu. Kruszywo drobne oznaczenie kruszywa o wymiarach ziarn d = 0 oraz D 6,3mm Kruszywo grube - oznaczenie kruszywa o wymiarach ziarn d 1mm oraz D >2mm Kruszywo o ciągłym uziarnieniu kruszywo stanowiące mieszankę kruszyw drobnych i grubych w której D>6,3mm i d=0 Wymiar kruszywa oznaczenie kruszywa poprzez określenie dolnego(d) i górnego (D) wymiaru sita jako d/d (nie mniejszy niż 1,4). Oznaczenie dopuszcza obecność pewnej ilości ziarn, które pozostają na górnym sicie (nadziarno- kruszywo pozostaje na większym z granicznych sit) i pewnej ilości ziarn które mogą przejść przez dolne sito (podziarno -kruszywo przechodzi przez mniejsze z granicznych sit). Wymiar dolnego sita d może wynosić 0. Mieszanka niezwiązana ziarnisty materiał, zazwyczaj o określonym składzie ziarnowym (od d=0 do D), który jest stosowany do wykonania ulepszonego podłoża gruntowego oraz warstw konstrukcji nawierzchni dróg. Mieszanka niezwiązana może by wytworzona z kruszyw naturalnych, sztucznych, z recyklingu lub mieszaniny tych kruszyw w określonych proporcjach. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D Wykonawca powinien zapewnić miejsce składowania kruszywa w uzgodnieniu z Inżynierem Rodzaje materiałów i wymagania ogólne Założono że materiałem do wykonania podbudowy i nawierzchni z kruszyw jest kruszywo naturalne łamane (wg normy PN-EN 13242:2004), uzyskane w wyniku przekruszenia skał magmowych i osadowych. W celu podwyższenia stabilności podbudowy można zastosować mieszanki kruszyw naturalnych z żużlem lub z kruszywem łamanym (skalnym) lub z przekruszonym nadziarnem kruszywa naturalnego. Mieszanka kruszyw powinna być tak wyprodukowana aby zachować jej jednorodność, ciągłość uziarnienia i równomierną wilgotność. Założono ze mieszanki będą wytwarzane w centralnych wytwórniach zlokalizowanych możliwie blisko miejsca wbudowania, aby zminimalizować rozegregowanie mieszanki podczas transportu. W przypadku rozsegregowania mieszanki Wykonawca należy je ponownie wymieszać tak aby jej uziarnienie było zgodne z deklarowanymi przez producenta/dostawcę. Do skropienia podbudowy z kruszywa będącej częścią nawierzchni bitumicznej oraz ewentualnych nawierzchni z kruszywa (pobocza) należy zastosować kationową emulsję asfaltową. Zakres prac i opis zastosowanych materiałów ujęto w specyfikacji dotyczącej oczyszczenia i skropienia warstw konstrukcyjnych. 2.3 Wymagania dla kruszywa Uziarnienie kruszywa wg normy PN-EN Uziarnienie mieszanek powinny spełniać wymagania przedstawione na poniższym rysunku. Jako obowiązujące wymagania należy traktować wartości liczbowe określone pomiędzy krzywymi SDV (SDV- obszar uziarnienia w którym powinna się mieścić krzywa uziarnienia mieszanki deklarowana przez dostawcę/ producenta ) dla mieszanki 0/31,5. 74 D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie

75 Rys.1. Mieszanka niezwiązana 0/31,5 do warstwy podbudowy zasadniczej Tablica nr 1. Wymagania wobec jednorodności uziarnienia na sitach kontrolnych porównanie z deklarowana przez producenta wartością (S) Mieszanka niezwiązana Porównanie z deklarowaną przez producenta wartością (S) Tolerancja przesiewu przez sito (mm), %(m/m) 0, ,6 8 11, ,4 31,5 0/31,5 ±5 ±5 ±7 ±8 - ±8 - ±8 - - Mieszanka oprócz odpowiedniego uziarnienia powinna spełniać wymagania ciągłości uziarnienia zawarte poniżej w tablicy nr 2 Tablica nr 2. Wymagania wobec ciągłości uziarnienia na sitach kontrolnych różnice w przesiewach podczas badań kontrolnych produkowanych mieszanek. Mieszanka Minimalna i maksymalna zawartość frakcji w mieszankach: {różnica przesiewów w %(m/m) przez sito (mm)} 1/2 2/4 2/5,6 4/8 5,6/11,2 8/16 11,2/22,4 16/31,5 min max min max min max min max min max min max min max min max 0/31, Właściwości kruszywa Należy pamiętać że norma 13242:2004 jest normą kwalifikacyjną stąd o przeprowadzeniu badań i ustaleniu wymagań dla kruszywa decyduje producent. Poniżej podano właściwości kruszyw wg WT-4. Tablica 3 Lp Wyszczególnienie właściwości Podbudowa zasadnicza Podbudowa pomocnicza Wymagania wg PN-EN 13242:2004 Nawierzchnia Podłoże Badania kruszywa 1 Zestaw sit 0,063; 0,5; 1; 2; 4; 5,6; 8; 11,2; 16; 22,4; 31,5; 45; 63; 90 (zestaw podstawowy plus zestaw 1) - 2 Zawartość ziarn mniejszych niż 0,063 mm, % (m/m),w kruszywie drobnym i grubym f* deklarowana f* deklarowana f* deklarowana f* deklarowana PN-EN 933-1:2000 D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 75

76 3 Zawartość nadziarna, % (m/m), nie więcej niż G c 80/20, G F 80 G c 85/15, G F 85 G c 80/20, G F 80 G c 80/20, G F 80 Jw. 4 Kształt kruszywa grubego a) maksymalne wartości wskaźnika płaskości GA 75 FI 50 GA 85 GA 75 GA 75 FI NR FI 50 FI NR (kruszywo grube) PN-EN 933-4: Zawartość ziarn nieforemnych (wskaźnik kształtu) nie więcej niż 6 Ogólne granice i tolerancje uziarnienia kruszywa grubego na sitach pośrednich 7 Tolerancja typowego uziarnienia kruszywa drobnego i kruszywa o SI 55 SI NR SI 55 SI NR PN-EN 933-4:2001 (kruszywo grube) PN-EN 933-1:2000 GT c20/15 GT cnr GT c20/15 GT cnr GT F10 GT A20 GT FNR GT ANR GT F10 GT A20 GT FNR GT ANR ciągłym uziarnieniu 8 Zgorzel słoneczna bazaltu SB LA8 SB LA8 SB LAdekl. PN-EN :2002,PN-En Składniki rozpuszczalne w wodzie 10 Rozpad krzemianowy w żużlu wielkopiecowym kawałkowym 11 Rozpad żelazawy w żużlu wielkopiecowym kawałkowym 12 Stałość objętości żużla stalowniczego wg PN-EN : Zawartość zanieczyszczeń organicznych, %(m/m), nie więcej niż 14 Odporność na rozdrabnianie kruszywa grubego, kategoria nie wyższa niż 15 Nasiąkliwość, %(m/m), nie więcej niż Brak substancji szkodliwych Brak rozpadu PN-EN :1998 Brak rozpadu PN-EN :1998 V 5 Brak żadnych ciał obcych takich jak drewno, szkło, plastik mogących pogorszyć wyrób końcowych M DE/NR M DE/NR M DE/NR M DE/NR WA 242**), W cmnr PN-EN :2001 Jw Mrozoodporność, ubytek masy po n cyklach zamrażania, %(m/m), nie więcej niż 17 Zawartość związków siarki w przeliczeniu na SO 3, %(m/m), nie więcej niż Jak w tabeli nr 4 PN-EN :2001 A S deklarowana PN-EN 17441:2000 *) zawartość pyłów w mieszance w kruszywie grubym i drobnym powinna mieścić się w krzywych granicznych podanych w WT-4 **) w przypadku gdy kruszywo nie spełnia warunku nasiąkliwości należy wykonać badanie mrozoodporności W gotowej mieszance należy ocenić jakość pyłów. W przypadku zastosowania kruszyw sztucznych i odpadowych należy zbadać czy zawartość substancji niebezpiecznych nie przekracza wartości dopuszczalnych wg. odrębnych przepisów Właściwości mieszanki Tablica 4 lp Właściwości Podbudowa pomocnicza 1 Uziarnienie 0/31,5; 0/45;0/63 2 Maksymalna zawartość pyłów kategoria UF 3 Minimalna zawartość pyłów kategoria LF 4 Zawartość nadziarna kategoria OC Wymagania wobec mieszanek Podbudowa zasadnicza Nawierzchnia 0/31,5; 0/45;0/63 0/8;0/11,2;0/16;0/31,5 0/45***;0/63*** Podłoże ulepszone 0/8;0/11,2;0/16;0/31,5 0/45; 0/63 Badanie wg PN-EN 933-1:2000 UF 12 UF 9 UF 15 UF 15 PN-EN 933-1:2000 LF NR LF NR LF 8 LF NR PN-EN 933-1:2000 OC 90 OC 90 PN-EN 933-1: D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie

77 5 Wym. wobec uziarnienia Wg krzywych uziarnień - 6 Wym. wobec jednorodności uziarnienia poszczególnych partii porównanie z deklarowaną przez producenta Tabl. Nr 1 dot. 0/31,5 G V - Dla 0/63 -G B 7 Wym. wobec ciągłości uziarnienia na sitach kontrolnych- różnice w przesiewach podczas badań kontrolnych mieszanek Tabl. Nr 2 dot. 0/31,5 Dla 0/63 -G B G V - 8 Wrażliwość na mróz wskaźnik piaskowy SE( po pięciokrotnym zagęszczeniu metoda Proctora) co najmniej 9 Odporność na rozdrabnianie**- dot. frakcji 10/14 odsianej z mieszanki- PN-EN , kategoria nie wyższa niż 10 Kategoria procentowych zawartości ziaren o powierzchni przekruszonej lub łamanych oraz ziaren całkowicie zaokrąglonych w kruszywie grubym odsianym z mieszanki (PN-EN 933-5) SE 40 SE 45 SE 35 SE 35 PN-EN 933-8: LA 40 LA 35 LA 35 LA 35 PN-EN : C NR C 90/3 C 90/3 C NR PN-EN 933-5: Mrozoodporność (dot. frakcji kruszywa 8/16 odsianej z mieszanki) 12 Wartość CBR po zagęszczeniu Is=1,0 i moczeniu w wodzie 96h co najmniej F4-kruszywa s.magmowe i przeobr. F10, (F-25)***- kruszywa s.osadowe i kruszywa z recyklingu F-7 dot. mieszanki F4-kruszywa s.magmowe i przeobr. F10, (F-25)***- kruszywa s.osadowe i kruszywa z recyklingu F-4 dot. mieszanki F4-dot. kruszywa i mieszanki F4-kruszywa s.magmowe i przeobr. F10, (F-25)***- kruszywa s.osadowe i kruszywa z recyklingu F-10 dot. mieszanki w-wa wzmacniająca 35-w-wa odcinajaca, odsączająca, mrozoochronna PN-EN PN-EN Wartość CBR po zagęszczeniu Is=1,03 i moczeniu w wodzie 96h co najmniej 14 Zawartość wody w mieszance zagęszczanej %(m/m) wilgotności optymalnej wg metody Proctora PN-EN PN-EN Wodoprzepuszczalność mieszanki w w-wie odsączającej po zagęszczeniu wg Proctora do wskaźnika Is=1,0, współczynnik filtracji k co najmniej cm/s ,0093 (k 8m/dobe) PN-EN D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 77

78 * dot. materiału wymagającego przewilgocenia za miarodajne uznaje się: uziarnienie mieszanki, zawartość pyłu, zawartość nadziarna, wskaźnik plastyczności, wskaźnik piaskowy i wodoprzepuszczalność określone po 5- krotnym rozdrobnieniu w aparacie Proctora lub mieszanki pobranej na budowie z zagęszczonej warstwy. **do warstw podbudów zasadniczych na drogach obciążonych ruchem KR5-KR6 wymaga się aby dostarczona na budowę mieszanka kruszywa spełniała wymaganie wobec odporności na rozdrabnianie LA 35. Uwaga. Jeżeli mieszanka do podbudowy nie pochodzi z mieszania kruszyw drobnych i grubych a powstaje w jednym ciągu technologicznym w czasie kruszenia, kruszywo grube odsiane z tej mieszanki powinno spełniać parametry z tabl. 3, których nie ma w tablicy 4. ***tylko wyjątkowo do nawierzchni utrwalanych powierzchniowo Woda Do zraszania kruszywa należy stosować wodę nie zawierającą składników wpływających szkodliwie na mieszankę kruszywa, ale umożliwiającą właściwe zagęszczenie mieszanki niezwiązanej. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: a) walców ogumionych i stalowych, kombinowanych wibracyjnych lub statycznych do zagęszczania. W miejscach trudno dostępnych powinny być stosowane zagęszczarki płytowe, ubijaki mechaniczne lub małe walce wibracyjne. b) Beczkowozy i węże - w celu zapewnienia optymalnej wilgotności podbudowy Wykonawca powinien zapewnić dostęp do wody ( np. z hydrantu miejskiego) po uzgodnieniu z właścicielem sieci wodociągowej co do warunków korzystania z urządzeń wodociągowych. c) sprzęt brukarski, łopaty d) równiarka, spychacz jeżeli pozwalają na wykorzystanie takiego sprzętu warunki terenowe ew. ładowarki i koparki z szeroką łyżką e) innego typu sprzęt, który wykonawca uzna za właściwy 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem, zawilgoceniem oraz pyleniem podczas przewozu 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Przygotowanie podłoża pod podbudowę Podłoże pod podbudowę powinno spełniać wymagania określone w ST dotyczące ułożenia stabilizacji technologicznej oraz wykonania koryta wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża. Materiały stosowane do wykonania podbudowy ( w miejscach gdzie nie ma wzmocnienia gruntu stabilizacją) powinny spełniać wymagania dotyczące nieprzenikania cząstek pomiędzy podbudową oraz podłożem zgodnie z zależnością: D 15/d 85 5, gdzie D 15 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy podbudowy lub warstwy odsączającej, w milimetrach, d 85 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża, w milimetrach. Jeżeli warunek nie może być spełniony to należy ułożyć dodatkowo warstwę odcinającą lub odpowiednio dobraną geowłókninę. Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania podbudowy powinny być wcześniej przygotowane. Paliki lub szpilki powinny być ustawione i w rzędach równoległych do osi drogi, lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstępach nie większych niż co 10 m Wytwarzanie mieszanki kruszywa Założono zakup i dostawę mieszanki kruszywa z kopalni. Mieszanka po wyprodukowaniu powinna być od razu transportowana na miejsce wbudowania w taki sposób, aby nie uległa rozsegregowaniu i wysychaniu. Pomimo, że zaleca się wbudowanie mieszanki od razu po dostarczeniu w praktyce, materiał najczęściej gromadzony jest w hałdzie na odkładzie w miejscu budowy. 5.4 Odcinek próbny 78 D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie

79 Konieczność ułożenia i zagęszczenia mieszanki na odcinku próbnym należy ustalić z Inżynierem. W przypadku gdy Inżynier narzuci wykonanie odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót, Wykonawca powinien wykonać odcinek próbny w celu: stwierdzenia czy sprzęt budowlany do mieszania, rozkładania i zagęszczania kruszywa jest właściwy, określenia grubości warstwy materiału w stanie luźnym, koniecznej do uzyskania wymaganej grubości warstwy po zagęszczeniu, określenia liczby przejść sprzętu zagęszczającego, potrzebnej do uzyskania wymaganego wskaźnika zagęszczenia. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu do mieszania, rozkładania i zagęszczania, jakie będą stosowane do wykonywania podbudowy. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Zaleca się ułożenie mieszanki na odcinku nie mniejszym niż 200 m2 Wykonawca może przystąpić do wykonywania podbudowy po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inżyniera Wbudowywanie i zagęszczanie mieszanki Mieszanka kruszywa powinna być rozkładana w warstwie o jednakowej grubości, takiej, aby jej ostateczna grubość po zagęszczeniu była równa grubości projektowanej. Grubość pojedynczo układanej warstwy nie może przekraczać 20 cm po zagęszczeniu. Warstwa podbudowy powinna być rozłożona w sposób zapewniający osiągnięcie wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Jeżeli podbudowa składa się z więcej niż jednej warstwy kruszywa, to każda warstwa powinna być wyprofilowana i zagęszczona z zachowaniem wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. W przypadku gdy ułożona i zagęszczona podbudowa miejscami jest niezamknięta należy zastosować doziarnienie kruszywem o mniejszym ziarnie w celu zaklinowania. Wilgotność mieszanki kruszywa podczas zagęszczania powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według próby Proctora, zgodnie z PN-EN ( wg WT-4 po pięciokrotnym zagęszczeniu). Materiał nadmiernie nawilgocony, powinien zostać osuszony przez mieszanie i napowietrzanie. Jeżeli wilgotność mieszanki kruszywa jest niższa od optymalnej o 20% jej wartości, mieszanka powinna być zwilżona określoną ilością wody. W przypadku, gdy wilgotność mieszanki kruszywa jest wyższa od optymalnej o 10% jej wartości, mieszankę należy osuszyć. Wskaźnik zagęszczenia podbudowy oraz minimalne moduły odkształcenia podano poniżej. Po ułożeniu podbudowy warstwę kruszywa należy skropić emulsją zgodnie z ST dotyczącym skropienia warstw w-w konstrukcyjnych Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, powinna być utrzymywana w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inżyniera, gotową podbudowę do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania podbudowy obciąża Wykonawcę robót. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt 6. Podane niżej tolerancje i częstotliwość badań są wynikiem interpolacji wymagań normowych. Materiał powinien spełniać wymagania z punktu 2.3. O zakresie, rodzaju, częstotliwości badań na każdym etapie robót decyduje Inżynier Robót Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wskazać źródło dostarczanego kruszywa oraz przedłożyć Inżynierowi dokumenty wymienione w ustawie o wyrobach budowlanych Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Tablica 5. Częstotliwość oraz zakres badań Częstotliwość badań Lp. Wyszczególnienie badań Maksymalna powierzchnia podbudowy przypadająca na jedno badanie (m 2 ) 1 Uziarnienie mieszanki PN EN 13242:2004 -częstotliwość wg uznania Inżyniera Budowy. 2 Wilgotność mieszanki jw. 3 Zagęszczenie warstwy/ wilgotność optymalna i gęstość objętościowa W 2 przekrojach na każde 200 mb jednej jezdni 4 Badanie właściwości kruszywa analiza sitowa (wskaźnik różnoziarnistości U, wodoprzepuszczalność k) raz na 2500m2 oraz przy każdej zmianie kruszywa oraz w wypadkach wątpliwych Uziarnienie mieszanki Uziarnienie mieszanki powinno być zgodne z wymaganiami podanymi w pkt 2.3. Próbki należy pobierać w sposób losowy, z rozłożonej warstwy, przed jej zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieżąco przekazywane Inżynierowi. D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 79

80 Wilgotność mieszanki Wilgotność mieszanki powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według metody Proctora Zagęszczenie podbudowy Zagęszczenie każdej warstwy podbudowy powinno odbywać się aż do osiągnięcia wymaganego wskaźnika zagęszczenia. Wskaźnik zagęszczenia Is, będzie wyznaczany na podstawie badań gęstości objętościowej mieszanki na próbkach pobranych z budowy oraz maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu mieszanki określanej laboratoryjnie (badanie Proctora). Badanie należy wykonać wg PN-EN Wskaźnik zagęszczenia powinien wynosić 1,03 dla dróg o kategorii ruchu KR3-6 i 1,0 dla dróg KR a Określenie modułu odkształcenia metoda obciążenia płytą VSS. W przypadku niemożności wykonania pomiarów wskaźnika zagęszczenia zagęszczenie powinno odbywać się do osiągnięcia wymaganego wskaźnika odkształcenia Io, przy zachowaniu wymaganych parametrów modułu odkształcenia pierwotnego E 1 i wtórnego E 2. Zagęszczenie podbudowy stabilizowanej mechanicznie należy uznać za prawidłowe, gdy stosunek wtórnego modułu E 2 do pierwotnego modułu odkształcenia E 1 jest nie większy od 2,2 dla każdej warstwy. Minimalne modułu odkształcenia należy określić poprzez obciążenia płytą statyczną (VSS). Badanie polega na pomiarze odkształceń pionowych (osiadań) badanej warstwy podbudowy pod wpływem nacisku statycznego wywieranego za pomocą stalowej okrągłej płyty o średnicy D=300mm. Nacisk na płytę wywierany jest za pośrednictwem dźwignika hydraulicznego. Dźwignik oparty jest o przeciwwagę, której masa powinna być większa od wywieranej siły (samochód obciążony min. 5 T na tylną oś). Dla podbudowy z kruszyw łamanych przyjęto że: Obciążenie i odciążenie powinno wynosić odpowiednio w zakresie od 0,00 do 0,55 MPa i 0,55-0,00 MPa. Obciążenie w pierwszym cyklu powinno odbywać się stopniowo: 0,00 0,05 0,15 0,25 0,35 0,45 0,55 [MPa], przy czym czas trwania poszczególnych stopni obciążenia wynosi 1 minutę. Jeżeli różnica dwóch kolejnych odczytów na czujniku nie przekroczy 0,02mm można przejść do wyższego stopnia obciążenia jednostkowego, Odciążenie w pierwszym cyklu powinno odbywać się stopniowo: 0,55 0,15 0,05 0,00 [MPa], przy czym czas trwania poszczególnych stopni odciążenia wynosi 1 minutę. Jeżeli różnica dwóch kolejnych odczytów na czujniku nie przekroczy 0,02mm można przejść do niższego stopnia obciążenia jednostkowego. Czas trwania ostatniego stopnia odciążenia wynosi 5 minut. Obciążenie i odciążenie w cyklu drugim obywają się stopniowo odpowiednio jak w cyklu pierwszym, Moduły odkształcenia należy obliczyć wg wzoru E 1= (1,5r* p 1)/ s, natomiast E 2= (1,5r* p 2)/ s, gdzie: p 1 przyrost obciążenia jednostkowego w pierwszym cyklu od 0,25 do 0,35 MPa p 1 przyrost obciążenia jednostkowego w drugim cyklu od 0,25 do 0,45 MPa s przyrost odkształcenia odpowiadający przyjętemu zakresowi obciążenia r promień płyty tj. 15 cm Do badania nośności i zagęszczenia można zastosować (po uzyskaniu akceptacji i opinii Inżyniera/Kierownika projektu) płytę dynamiczną po skalibrowaniu wyników badania w stosunku do VSS bądź zastosować pomiar ugięć sprężystych. Metoda pozwalająca na wyznaczenie dynamicznego modułu odkształcenia (E vd) powinna być traktowana jako alternatywna i pomocnicza do metod tradycyjnych. Wartość dynamicznego modułu odkształcenia EVd [MN/m2] powinna wynosić w przybliżeniu połowę wartości modułu wtórnego. Tablica 5a: Dotyczy Przyjęte KR Jezdnia KR3-6 Podbudowa Zasadnicza Warstwa Uziarnienie Moduł wtórny (E 2) większy od [MPa] Wskaźnik zagęszczenia (Is) większy od [MPa] 0/31, , Właściwości kruszywa Badania kruszywa powinny obejmować ocenę wszystkich właściwości określonych w pkt 2. Próbki do badań pełnych powinny być pobierane przez Wykonawcę w sposób losowy w obecności Inżyniera Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów O zwiększeniu (lub zmniejszeniu) liczby i rodzaju badań decyduje Inżynier Budowy Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres pomiarów wykonanej podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów Minimalna częstotliwość pomiarów Pomiar i Odchyłki 1 Szerokość podbudowy co 100 m w stos. do szerokości projektowej nie może się różnić o więcej niż ± 5 cm szersza podbudowa od w-wy leżącej na niej w przypadku braku obramowania krawężnikiem- 80 D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie

81 2 Równość podłużna co 20 m 25 cm pomiar taśmą mierniczą nierówności nie mogą przekraczać - 20 mm pomiar łatą 4 metrową 3 Równość poprzeczna jw jw 4 Spadki poprzeczne* ) jw na prostych i łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5 %. pomiar łatą z poziomicą elektroniczną lub niwelatorem 5 Rzędne wysokościowe na wszystkich hektometrach i na łukach pionowych pomiar niwelatorem Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi rzeczywistymi podbudowy i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać od 0 / -2 cm 6 Ukształtowanie osi w planie* ) co 100m Oś podbudowy w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż ± 5 cm. 7 Grubość podbudowy co 100m względem projektowej odchyłka nie powinna przekraczać ± 2 cm pomiar niwelatorem lub miarką 8 Nośność podbudowy w przypadku braku możliwości określenia zagęszczenia lub w przypadkach wątpliwych co 100 mb na każdym przekroju Pomiar płytą VSS lub dynamiczną - moduł odkształcenia wg wskazań Inżyniera Budowy Belka Benkelmana lub ugięcia sprężyste *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. Częstotliwość i zakres badań dla elementów innych niż jezdnia wg wskazań Inżyniera Budowy 6.5. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Niewłaściwe cechy geometryczne podbudowy z kruszywa Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazują większe odchylenia od określonych w punkcie 6.4 powinny być naprawione przez spulchnienie lub zerwanie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównane i powtórnie zagęszczone. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. Jeżeli szerokość podbudowy jest mniejsza od szerokości projektowanej o więcej niż 5 cm i nie zapewnia podparcia warstwom wyżej leżącym, to Wykonawca powinien na własny koszt poszerzyć podbudowę przez spulchnienie warstwy na pełną grubość do połowy szerokości pasa ruchu, dołożenie materiału i powtórne zagęszczenie Niewłaściwa grubość podbudowy Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości, Wykonawca wykona naprawę podbudowy. Powierzchnie powinny być naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiednią głębokość, zgodnie z decyzją Inżyniera, uzupełnione nowym materiałem o odpowiednich właściwościach, wyrównane i ponownie zagęszczone. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy, według wyżej podanych zasad, na koszt Wykonawcy Niewłaściwa nośność podbudowy Jeżeli nośność podbudowy będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez Inżyniera. D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 81

82 Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zaniżenie nośności podbudowy wynikło z niewłaściwego wykonania robót przez Wykonawcę podbudowy. 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt 7. Jednostką przedmiaru /obmiaru podano w pkt ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D Wymagania ogólne pkt 9. Cena obejmuje wykonanie wszelkich prac związanych w wykonaniem zadania określonego w przedmiotowej specyfikacji w tym czynności ujęte w ST, Dokumentacji Projektowej oraz określonych wymogach formalno-prawnych. Cena wykonania 1 m 2 podbudowy z kruszywa obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, przygotowanie mieszanki z kruszywa, zgodnie z receptą w kopalni, dostarczenie mieszanki na miejsce wbudowania, lub pośrednio na odkład a potem na miejsce wbudowania. rozłożenie mieszanki, zagęszczenie rozłożonej mieszanki, uzupełnienie kruszywem podbudowy w miejscach, gdzie niema zamkniętej struktury przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych określonych w specyfikacji technicznej i przywołanych normach, utrzymanie podbudowy w czasie robót. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy PN-EN 933-1:2000 Badania geometrycznych właściwości kruszyw -- Oznaczanie składu ziarnowego -- Metoda przesiewania PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości PN-EN 933-4:2001 Badania geometrycznych właściwości kruszyw -- Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu PN-EN :2001 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw -- Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją PN-EN :2002Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw -- Część 6 Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją PN-EN :2001 Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych -- Część 1: Oznaczanie mrozoodporności PN-EN :2000 Badania chemicznych właściwości kruszyw -- Analiza chemiczna PN-EN :2000 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw - Metody oznaczania odporności na rozdrabianie PN-EN 13242:2004 Kruszywa do niezwiązanych i związanych hydraulicznie materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym PN-EN 13285Mieszanki niezwiązane wymagania PN-EN Mieszanki mineralne niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym. Część 1 Metody badań dla ustalonej laboratoryjnie referencyjnej gęstości i wilgotności Wprowadzenie i wymagania ogólne PN-EN Mieszanki mineralne niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym. Część 2. Metody badań dla ustalonej laboratoryjnie gęstości i wilgotności Zagęszczenie aparatem Proctora PN-EN Mieszanki mineralne niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym. Część 46. Metoda oznaczenia wskaźnika wilgotności PN-EN Mieszanki mineralne niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym. Część 47. Metoda badań do określenia nośności, kalifornijski wskaźnik nośności CBR, natychmiastowy wskaźnik nośności i pęcznienia liniowego 10.2 Inne Instrukcja badań podłoża gruntowego budowli drogowych i mostowych (IBDIM, Warszawa 1998) Uwaga. Wszelkie wątpliwości dotyczące wymagań normowych należy wyjaśnić z Inżynierem Budowy/ Kierownikiem Projektu. 82 D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie

83 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem 83

84 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem ulepszenia podłoża z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument umowy przy realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem warstwy technologicznej ulepszonego podłoża z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem o Rm=2,5 MPa o grubościach zgodnych z dokumentacją projektową Określenia podstawowe Podbudowa z gruntu stabilizowanego cementem - jedna lub dwie warstwy zagęszczonej mieszanki cementowo-gruntowej, która po osiągnięciu właściwej wytrzymałości na ściskanie, stanowi fragment nośnej części nawierzchni drogowej. Mieszanka cementowo-gruntowa - mieszanka gruntu, cementu i wody, a w razie potrzeby również dodatków ulepszających, np. popiołów lotnych lub chlorku wapniowego, dobranych w optymalnych ilościach. Grunt stabilizowany cementem - mieszanka cementowo-gruntowa zagęszczona i stwardniała w wyniku ukończenia procesu wiązania cementu. Kruszywo stabilizowane cementem - mieszanka kruszywa naturalnego, cementu i wody, a w razie potrzeby dodatków ulepszających, np. popiołów lotnych lub chlorku wapniowego, dobranych w optymalnych ilościach, zagęszczona i stwardniała w wyniku ukończenia procesu wiązania cementu. Podłoże gruntowe ulepszone cementem - jedna lub dwie warstwy zagęszczonej mieszanki cementowo-gruntowej, na której układana jest warstwa podbudowy. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D Wymagania ogólne pkt Cement Należy stosować cement klasy CEM II portlandzki popiołowy lub żużlowy 32,5 R wg PN-EN Wymagania dla cementu zestawiono w tablicy 1. Tablica 1. Właściwości mechaniczne i fizyczne cementu wg PN-EN Lp. Właściwości 1 Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 7 dniach, nie mniej niż: - cement portlandzki bez dodatków - cement hutniczy - cement portlandzki z dodatkami Klasa cementu 32, Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 28 dniach, nie mniej niż: 32,5 3 Czas wiązania: - początek wiązania, najwcześniej po upływie, min. - koniec wiązania, najpóźniej po upływie, h Stałość objętości, mm, nie więcej niż 10 Badania cementu należy wykonać zgodnie z normami przywołanymi w normie PN-EN Grunty Przydatność gruntów przeznaczonych do stabilizacji cementem należy ocenić na podstawie wyników badań laboratoryjnych, wykonanych według metod podanych w PN-S Do wykonania podbudów i ulepszonego podłoża z gruntów stabilizowanych cementem należy stosować grunty spełniające wymagania podane w tablicy 2. Grunt można uznać za przydatny do stabilizacji cementem wtedy, gdy wyniki badań laboratoryjnych wykażą, że wytrzymałość na ściskanie i mrozoodporność próbek gruntu stabilizowanego cementem są zgodne z wymaganiami określonymi w p. 2.7 tablica D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem

85 Tablica 2. Zalecane wymagania dla gruntów przeznaczonych do stabilizacji cementem wg PN-S Lp. Właściwości Wymagania Badania według 1 Uziarnienie ziarn przechodzących przez sito # 40 mm, % (m/m), nie mniej niż: ziarn przechodzących przez sito # 20 mm, % (m/m), powyżej ziarn przechodzących przez sito # 4 mm, % (m/m), powyżej cząstek mniejszych od 0,002 mm, % (m/m), poniżej PN-EN (lub PN-B-04481) 2 Granica płynności, % (m/m), nie więcej niż: 40 PN-B Wskaźnik plastyczności, % (m/m), nie więcej niż: 15 jw 4 Odczyn ph od 5 do 8 jw 5 Zawartość części organicznych, % (m/m), nie więcej niż: 2 PN-EN (lub jw) 6 Zawartość siarczanów, w przeliczeniu na SO 3, % (m/m), nie więcej niż: 1 PN-EN (lub PN- B ) Grunty nie spełniające wymagań określonych w tablicy 2, mogą być poddane stabilizacji po uprzednim ulepszeniu chlorkiem wapniowym, wapnem, popiołami lotnymi. Dodatkowe kryteria oceny przydatności gruntu do stabilizacji cementem; zaleca się użycie gruntów o: a) wskaźniku piaskowym od 20 do 50, wg PN-EN (lub BN-64/ ), b) zawartości ziarn pozostających na sicie # 2 mm - co najmniej 30%, c) zawartości ziarn przechodzących przez sito 0,075 mm - nie więcej niż 15%. Decydującym sprawdzianem przydatności gruntu do stabilizacji cementem są wyniki wytrzymałości na ściskanie próbek gruntu stabilizowanego cementem oraz badania mrozoodporności stabilizacji Kruszywa Do stabilizacji cementem można stosować piaski, mieszanki i żwiry albo mieszankę tych kruszyw, spełniające wymagania podane w normie PN-EN 13242:2004 lub z kruszyw spełniajacych wymagania normy PN-S zawarte w tablicy 3. Kruszywo można uznać za przydatne do stabilizacji cementem wtedy, gdy wyniki badań laboratoryjnych wykażą, że wytrzymałość na ściskanie i mrozoodporność próbek kruszywa stabilizowanego będą zgodne z wymaganiami określonymi w p. 2.7 tablica 4. Uwaga: Producenci mogą stosować różne dokumenty w oparciu, o które wyrób budowlany nadaje się do stosowania zgodnie z ustawą o wyrobach budowlanych. Producent może zastosować powyższe normy razem lub jedną z nich. Podstawowe wymagania dotyczące uziarnienia dla kruszyw o ciągłym uziarnieniu wg PN-EN 13242:2004 przedstawiono poniżej: Wymiar mm Procent przechodzącej masy Kategoria G 2D 1,4 D D d d/ Ga Ga80 Kategoria tolerancji typowego uziarnienia dla kruszywa drobnego deklarowane przez producenta: Graniczne odchylenia % przechodzącej masy Kategoria GTa Sito D mm Sito D/2 mm Sito 0,063 +/- 5 +/- 10 +/- 3 GTF10 +/- 5 +/- 20 +/- 4 GTF20 +/- 7 +/- 25 +/- 5 GTF25 Uwagi do powyższych tabel i pozostałe wymagania podane są w PN-EN 13242:2004. Tablica 3. Wymagania dla kruszyw przeznaczonych do stabilizacji cementem wg PN-S Lp. Właściwości Wymagania Badania według 1 Uziarnienie ziarn pozostających na sicie # 2 mm, %, niż: ziarn przechodzących przez sito 0,075 mm, więcej niż: nie mniej %, nie 2 Zawartość części organicznych, barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza niż: 3 Zawartość zanieczyszczeń obcych, %, nie więcej niż: 4 Zawartość siarczanów, w przeliczeniu na SO 3, %, poniżej: wzorcowa 0,5 1 PN-EN (lub PN-B ) PN-EN lub (PN- B ) PN-EN lub (PN- B ) PN-EN lub (PN- B ) D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem 85

86 Jeżeli kruszywo przeznaczone do wykonania warstwy nie jest wbudowane bezpośrednio po dostarczeniu na budowę i zachodzi potrzeba jego okresowego składowania na terenie budowy, to powinno być ono składowane w pryzmach, na utwardzonym i dobrze odwodnionym placu, w warunkach zabezpieczających przed zanieczyszczeniem i przed wymieszaniem różnych rodzajów kruszyw Woda Woda stosowana do stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem i ewentualnie do pielęgnacji wykonanej warstwy powinna odpowiadać wymaganiom PN-EN 1008:2004. Bez badań laboratoryjnych można stosować wodociągową wodę pitną. Gdy woda pochodzi z wątpliwych źródeł nie może być użyta do momentu jej przebadania, zgodnie z podaną powyżej normą lub do momentu porównania wyników wytrzymałości na ściskanie próbek gruntowocementowych wykonanych z wodą wątpliwą i z wodą wodociągową. Brak różnic potwierdza przydatność wody do stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem Dodatki ulepszające Przy stabilizacji gruntów cementem, w przypadkach uzasadnionych, stosuje się następujące dodatki ulepszające: wapno wg PN-EN 459-1:2003, popioły lotne wg PN-S-96035, chlorek wapniowy wg PN-C Za zgodą Inżyniera mogą być stosowane inne dodatki o sprawdzonym działaniu, posiadające aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę Grunt lub kruszywo stabilizowane cementem W zależności od rodzaju warstwy w konstrukcji nawierzchni drogowej, wytrzymałość gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem wg PN-S-96012, powinna spełniać wymagania określone w tablicy 4. Tablica 4. Wymagania dla gruntów lub kruszyw stabilizowanych cementem dla poszczególnych warstw ulepszonego podłoża Lp. Rodzaj warstwy w konstrukcji nawierzchni drogowej 1 Podbudowa zasadnicza dla KR1 lub podbudowa pomocnicza dla KR2 do KR6 Wytrzymałość na ściskanie próbek Wskaźnik nasyconych wodą (MPa) mrozoodpo 7 dniach po 28 dniach porności od 1,6 do 2,2 od 2,5 do 5,0 0,7 2 Górna część warstwy ulepszonego podłoża gruntowego o grubości co najmniej 10 cm dla KR5 i KR6 lub górna część warstwy ulepszenia słabego podłoża z gruntów wątpliwych oraz wysadzinowych od 1,0 do 1,6 od 1,5 do 2,5 0,6 3 Dolna część warstwy ulepszonego podłoża gruntowego w przypadku posadowienia konstrukcji nawierzchni na podłożu z gruntów wątpliwych i wysadzinowych - od 0,5 do 1,5 0, Materiały do pielęgnacji stabilizacji 3. SPRZĘT Preparaty powłokowe, folie z tworzyw sztucznych, ewentualnie geowłóknina, piasek Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy lub ulepszonego podłoża stabilizowanego spoiwami powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: 1. układarek lub równiarek do rozkładania mieszanki, 2. walców ogumionych i stalowych wibracyjnych lub statycznych do zagęszczania, 3. zagęszczarek płytowych, ubijaków mechanicznych lub małych walców wibracyjnych do zagęszczania w miejscach trudnodostępnych, 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Założono wyprodukowanie mieszanki kruszywowo-cementowej w wytwórni i bezpośredni transport na miejsce wbudowania. Mieszankę kruszywowo-spoiwową można przewozić dowolnymi środkami transportu, w sposób zabezpieczony przed zanieczyszczeniem, rozsegregowaniem i wysuszeniem lub nadmiernym zawilgoceniem. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Warunki przystąpienia do robót Warstwę z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem nie może być wykonywana wtedy, gdy podłoże jest zamarznięte i podczas opadów deszczu. Nie należy rozpoczynać stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem, jeżeli prognozy meteorologiczne wskazują na możliwy spadek temperatury poniżej 5 o C w czasie najbliższych 7 dni. 86 D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem

87 5.3. Przygotowanie podłoża Podłoże gruntowe powinno być przygotowane zgodnie z wymaganiami określonymi w ST dotyczącymi wykonania koryta wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża. Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania ulepszonego podłoża powinny być wcześniej przygotowane. Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi, lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót(zaleca się w odstępach nie większych niż co 10 m). Jeżeli warstwa mieszanki gruntu lub kruszywa ze spoiwami hydraulicznymi ma być układana w prowadnicach, to po wytyczeniu podbudowy należy ustawić na podłożu prowadnice w taki sposób, aby wyznaczały one ściśle linie krawędzi układanej warstwy według dokumentacji projektowej. Wysokość prowadnic powinna odpowiadać grubości warstwy mieszanki gruntu lub kruszywa ze spoiwami hydraulicznymi, w stanie niezagęszczonym. Prowadnice powinny być ustawione stabilnie, w sposób wykluczający ich przesuwanie się pod wpływem oddziaływania maszyn użytych do wykonania warstwy Skład mieszanki cementowo-gruntowej lub cementowo-kruszywowej Zawartość cementu w mieszance nie może przekraczać wartości podanych w tablicy 5. Zaleca się taki dobór mieszanki, aby spełnić wymagania wytrzymałościowe określone w p. 2.7 tablica 4, przy jak najmniejszej zawartości cementu. Tablica 5. Maksymalna zawartość cementu w mieszance cementowo-gruntowej lub mieszance kruszywa stabilizowanego cementem dla poszczególnych warstw ulepszonego podłoża Lp. Kategoria.ruchu Maksymalna zawartość cementu, % w stosunku do masy suchego gruntu lub kruszywa podbudowa zasadnicza podbudowa pomocnicza ulepszone podłoże 1 KR 2 do KR KR Zawartość wody w mieszance powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według normalnej próby Proctora, z tolerancją +10%, -20% jej wartości. Zaprojektowany skład mieszanki powinien zapewniać otrzymanie w czasie budowy właściwości gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem zgodnych z wymaganiami określonymi w tablicy Stabilizacja metodą mieszania w mieszarkach stacjonarnych Składniki mieszanki i w razie potrzeby dodatki ulepszające, powinny być dozowane w ilości określonej w recepcie laboratoryjnej. Mieszarka stacjonarna powinna być wyposażona w urządzenia do wagowego dozowania kruszywa lub gruntu i cementu oraz objętościowego dozowania wody. Czas mieszania w mieszarkach cyklicznych nie powinien być krótszy od 1 minuty, o ile krótszy czas mieszania nie zostanie dozwolony przez Inżyniera po wstępnych próbach. W mieszarkach typu ciągłego prędkość podawania materiałów powinna być ustalona i na bieżąco kontrolowana w taki sposób, aby zapewnić jednorodność mieszanki. Wilgotność mieszanki powinna odpowiadać wilgotności optymalnej z tolerancją +10% i -20% jej wartości. Przed ułożeniem mieszanki należy ustawić prowadnice i podłoże zwilżyć wodą. Mieszanka dowieziona z wytwórni powinna być układana przy pomocy układarek lub równiarek. Grubość układania mieszanki powinna być taka, aby zapewnić uzyskanie wymaganej grubości warstwy po zagęszczeniu. Przed zagęszczeniem warstwa powinna być wyprofilowana do wymaganych rzędnych, spadków podłużnych i poprzecznych. Przy użyciu równiarek do rozkładania mieszanki należy wykorzystać prowadnice, w celu uzyskania odpowiedniej równości profilu warstwy. Od użycia prowadnic można odstąpić przy zastosowaniu technologii gwarantującej odpowiednią równość warstwy, po uzyskaniu zgody Inżyniera. Po wyprofilowaniu należy natychmiast przystąpić do zagęszczania warstwy Zagęszczanie Zagęszczanie warstwy gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem należy prowadzić przy użyciu walców gładkich, wibracyjnych lub ogumionych. Zagęszczanie ulepszonego podłoża powinno rozpocząć się od niżej położonej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w stronę wyżej położonej krawędzi. Pojawiające się w czasie zagęszczania zaniżenia, ubytki, rozwarstwienia i podobne wady, muszą być natychmiast naprawiane przez wymianę mieszanki na pełną głębokość, wyrównanie i ponowne zagęszczenie. Powierzchnia zagęszczonej warstwy powinna mieć prawidłowy przekrój poprzeczny i jednolity wygląd. W przypadku technologii mieszania w mieszarkach stacjonarnych operacje zagęszczania i obróbki powierzchniowej muszą być zakończone przed upływem dwóch godzin od chwili dodania wody do mieszanki. W przypadku technologii mieszania na miejscu, operacje zagęszczania i obróbki powierzchniowej muszą być zakończone nie później niż w ciągu 90 minut, licząc od momentu rozpoczęcia mieszania gruntu (kruszywa) z cementem. Zagęszczanie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia mieszanki nie mniejszego od 1,0 oznaczonego zgodnie z PN-EN :2007 Specjalną uwagę należy poświęcić zagęszczeniu mieszanki w sąsiedztwie spoin roboczych podłużnych i poprzecznych oraz wszelkich urządzeń obcych. Wszelkie miejsca luźne, rozsegregowane, spękane podczas zagęszczania lub w inny sposób wadliwe, muszą być naprawione przez zerwanie warstwy na pełną grubość, wbudowanie nowej mieszanki o odpowiednim składzie i ponowne zagęszczenie. Roboty te są wykonywane na koszt Wykonawcy Spoiny robocze W miarę możliwości należy unikać podłużnych spoin roboczych, poprzez wykonanie warstwy na całej szerokości. Jeśli jest to niemożliwe, przy warstwie wykonywanej w prowadnicach, przed wykonaniem kolejnego pasa należy pionową krawędź wykonanego pasa zwilżyć wodą. Przy warstwie wykonanej bez prowadnic w ułożonej i zagęszczonej mieszance, należy niezwłocznie obciąć pionową krawędź. Po zwilżeniu jej wodą należy wbudować kolejny pas. W podobny sposób należy wykonać poprzeczną spoinę roboczą na połączeniu działek roboczych. Od obcięcia pionowej krawędzi w wykonanej mieszance można odstąpić wtedy, gdy czas pomiędzy zakończeniem zagęszczania jednego pasa, a rozpoczęciem wbudowania sąsiedniego pasa, nie przekracza 60 minut Pielęgnacja warstwy z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem Pielęgnacja powinna być przeprowadzona według jednego z następujących sposobów: D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem 87

88 skropienie warstwy emulsją asfaltową, lub asfaltem w ilości od 0,5 do 1,0 kg/m 2, skropienie specjalnymi preparatami powłokotwórczymi posiadającymi aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę, po uprzednim zaakceptowaniu ich użycia przez Inżyniera, utrzymanie w stanie wilgotnym poprzez kilkakrotne skrapianie wodą w ciągu dnia, w czasie co najmniej 7 dni, przykrycie na okres 7 dni nieprzepuszczalną folią z tworzywa sztucznego, ułożoną na zakład o szerokości co najmniej 30 cm i zabezpieczoną przed zerwaniem z powierzchni warstwy przez wiatr, przykrycie warstwą piasku lub grubej włókniny technicznej i utrzymywanie jej w stanie wilgotnym w czasie co najmniej 7 dni. Inne sposoby pielęgnacji, zaproponowane przez Wykonawcę i inne materiały przeznaczone do pielęgnacji mogą być zastosowane po uzyskaniu akceptacji Inżyniera. Nie należy dopuszczać żadnego ruchu pojazdów i maszyn po podbudowie w okresie 7 dni po wykonaniu. Po tym czasie ewentualny ruch technologiczny może odbywać się wyłącznie za zgodą Inżyniera Odcinek próbny Wykonawca ma obowiązek wykonania odcinka próbnego jeśli zadecyduje o tym Inżynier Budowy na co najmniej 3 dni przed rozpoczęciem robót, w celu: 1. stwierdzenia czy sprzęt budowlany do spulchnienia, mieszania, rozkładania i zagęszczania jest właściwy, 2. określenia grubości warstwy materiału w stanie luźnym, koniecznej do uzyskania wymaganej grubości warstwy po zagęszczeniu, 3. określenia potrzebnej liczby przejść walców do uzyskania wymaganego wskaźnika zagęszczenia warstwy. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć materiałów oraz sprzętu takich, jakie będą stosowane do wykonywania lub ulepszonego podłoża. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić od 400 do 800 m 2. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Wykonawca może przystąpić do wykonywania. ulepszonego podłoża po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inżyniera Utrzymanie ulepszonego podłoża Ulepszone podłoże po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy, powinny być utrzymywane w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inżyniera, gotową podbudowę lub ulepszone podłoże do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia., spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania ulepszonego podłoża obciąża Wykonawcę robót. Wykonawca jest zobowiązany do przeprowadzenia bieżących napraw ulepszonego podłoża uszkodzonych wskutek oddziaływania czynników atmosferycznych, takich jak opady deszczu i śniegu oraz mróz. Wykonawca jest zobowiązany wstrzymać ruch budowlany po okresie intensywnych opadów deszczu, jeżeli wystąpi możliwość uszkodzenia ulepszonego podłoża. Warstwa stabilizowana spoiwami hydraulicznymi powinna być przykryta przed zimą warstwą nawierzchni lub zabezpieczona przed niszczącym działaniem czynników atmosferycznych w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania spoiw, kruszyw i gruntów przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi w celu akceptacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów tablicy 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wykonywania. ulepszonego podłoża stabilizowanych spoiwami podano w Tablica 1. Częstotliwość badań i pomiarów Lp. Wyszczególnienie badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej Częstotliwość badań Maksymalna powierzchni ulepszonego podłoża przypadająca na jedno badanie 1 Uziarnienie mieszanki gruntu lub kruszywa 2 Wilgotność mieszanki gruntu lub kruszywa ze spoiwem 3 Rozdrobnienie gruntu 1) m 2 4 Jednorodność i głębokość wymieszania 2) 5 Zagęszczenie warstwy 6 Grubość ulepszonego podłoża m 2 7 Wytrzymałość na ściskanie 7 i 28-dniowa 6 próbek 600 m 2 przy projektowaniu, 1 raz w trakcie trwania robót oraz w przypadkach 8 Mrozoodporność 3) wątpliwych Badanie spoiwa: 9 1 cementu, przy projektowaniu składu mieszanki i przy każdej zmianie 10 2 wapna, 11 3 popiołów lotnych, 12 4 żużla granulowanego 13 Badanie wody dla każdego wątpliwego źródła dla każdej partii i przy każdej zmianie rodzaju gruntu lub kruszywa 14 Badanie właściwości gruntu lub kruszywa 88 D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem

89 1 Badanie wykonuje się dla gruntów spoistych. 2 Badanie wykonuje się przy stabilizacji gruntu metodą mieszania na miejscu. 3 Badanie wykonuje się przy stabilizacji gruntu lub kruszyw cementem, wapnem i popiołami lotnymi. Inżynier może zadecydować o zwiększeniu lub zmniejszeniu liczby badań, jeśli uzna to za zasadne Uziarnienie gruntu lub kruszywa Próbki do badań należy pobierać z mieszarek lub z podłoża przed podaniem spoiwa. Uziarnienie kruszywa lub gruntu powinno być zgodne z wymaganiami podanymi w pkt Wilgotność mieszanki gruntu lub kruszywa ze spoiwami Wilgotność mieszanki powinna być równa wilgotności optymalnej, określonej w projekcie składu tej mieszanki, z tolerancją +10% - 20% jej wartości Rozdrobnienie gruntu Grunt powinien być spulchniony i rozdrobniony tak, aby wskaźnik rozdrobnienia był co najmniej równy 80% (przez sito o średnicy 4 mm powinno przejść 80% gruntu) Jednorodność i głębokość wymieszania Jednorodność wymieszania gruntu ze spoiwem polega na ocenie wizualnej jednolitego zabarwienia mieszanki. Głębokość wymieszania mierzy się w odległości min. 0,5 m od krawędzi ulepszonego podłoża. Głębokość wymieszania powinna być taka, aby grubość warstwy po zagęszczeniu była równa projektowanej Zagęszczenie warstwy Mieszanka powinna być zagęszczana do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od 1,00 oznaczonego zgodnie z PN-EN :2007 oraz PN-S-02250: Grubość ulepszonego podłoża Grubość warstwy należy mierzyć bezpośrednio po jej zagęszczeniu w odległości co najmniej 0,5 m od krawędzi. Grubość warstwy nie może różnić się od projektowanej o więcej niż 1 cm Wytrzymałość na ściskanie Wytrzymałość na ściskanie określa się na próbkach walcowych o średnicy i wysokości 8 cm. Próbki do badań należy pobierać z miejsc wybranych losowo, w warstwie rozłożonej przed jej zagęszczeniem. Próbki w ilości 6 sztuk należy formować i przechowywać zgodnie z normami dotyczącymi poszczególnych rodzajów stabilizacji spoiwami. Trzy próbki należy badać po 7 oraz po 28. Wyniki wytrzymałości na ściskanie powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w ST Mrozoodporność Wskaźnik mrozoodporności określany przez spadek wytrzymałości na ściskanie próbek poddawanych cyklom zamrażania i odmrażania powinien być zgodny z wymaganiami podanymi w pkt. 2.7 (nie mniej niż 0,6) Badanie spoiwa Badanie wody Dla każdej dostawy cementu, Wykonawca powinien określić właściwości podane w 2.2. W przypadkach wątpliwych należy przeprowadzić badania wody wg PN-EN Badanie właściwości gruntu lub kruszywa Właściwości gruntu lub kruszywa należy badać przy każdej zmianie rodzaju gruntu lub kruszywa. Właściwości powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w pkt. 2.3 i pkt Wymagania dotyczące cech geometrycznych i wytrzymałościowych ulepszonego podłoża stabilizowanych spoiwami Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech geometrycznych podaje poniższa tablica. Minimalna częstotliwość Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów badań i pomiarów 1 Szerokość 10 razy na 1km 2 Równość podłużna 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne 10 razy na 1 km w sposób ciągły planografem albo co 50 m łatą na każdym pasie ruchu 5 Rzędne wysokościowe co 50 m 6 Grubość ulepszonego podłoża w 3 punktach, lecz nie rzadziej niż raz na 2000 m Szerokość ulepszonego podłoża Szerokość ulepszonego podłoża nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm, -5 cm Równość ulepszonego podłoża D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem 89

90 Nierówności podłużne ulepszonego podłoża należy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem, Nierówności poprzeczne ulepszonego podłoża należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności nie powinny przekraczać 15 mm Spadki poprzeczne ulepszonego podłoża Spadki poprzeczne ulepszonego podłoża powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją 0,5 % Rzędne wysokościowe ulepszonego podłoża cm. Różnice pomiędzy rzędnymi wykonanej w-wy ulepszonego podłoża a rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 1 cm, Ukształtowanie osi ulepszonego podłoża Oś ulepszonego podłoża w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż 5 cm Grubość ulepszonego podłoża Grubość ulepszonego podłoża nie może różnić się od grubości projektowanej o więcej niż: +10%, -15% Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami ulepszonego podłoża Niewłaściwe cechy geometryczne ulepszonego podłoża Jeżeli po wykonaniu badań na stwardniałej podbudowie lub ulepszonym podłożu stwierdzi się, że odchylenia cech geometrycznych przekraczają wielkości określone w pkt. 6.4, to warstwa zostanie zerwana na całą grubość i ponownie wykonana na koszt Wykonawcy. Dopuszcza się inny rodzaj naprawy wykonany na koszt Wykonawcy, o ile zostanie on zaakceptowany przez Inżyniera. Jeżeli szerokość podbudowy lub ulepszonego podłoża jest mniejsza od szerokości projektowanej o więcej niż 5 cm i nie zapewnia podparcia warstwom wyżej leżącym, to Wykonawca powinien poszerzyć podbudowę lub ulepszone podłoże przez zerwanie warstwy na pełną grubość do połowy szerokości pasa ruchu i wbudowanie nowej mieszanki. Nie dopuszcza się mieszania składników mieszanki na miejscu. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt Niewłaściwa grubość ulepszonego podłoża Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości Wykonawca wykona naprawę podbudowy lub ulepszonego podłoża przez zerwanie wykonanej warstwy, usunięcie zerwanego materiału i ponowne wykonanie warstwy o odpowiednich właściwościach i o wymaganej grubości. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy, na koszt Wykonawcy Niewłaściwa wytrzymałość ulepszonego podłoża Jeżeli wytrzymałość średnia próbek będzie mniejsza od dolnej granicy określonej w pkt dla ulepszonego podłoża, to warstwa wadliwie wykonana zostanie zerwana i wymieniona na nową o odpowiednich właściwościach na koszt Wykonawcy. 7. PRZEMIAR IOBMIAR ROBÓT Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt Jednostka przedmiarowa i obmiarowa Jednostką przedmiarowa i obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) ulepszonego podłoża z gruntów lub kruszyw stabilizowanych cementem 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIE ROBÓT TOWARZYSZĄCYCH I TYMCZASOWYCH ORAZ PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące w/w punktu Ogólne ustalenia dotyczące w/w punktu podano w ST D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 ulepszonego podłoża z gruntów lub kruszyw stabilizowanych cementem obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, zakup i transport mieszanki z wytwórni na miejsce wbudowania, dostarczenie, ustawienie, rozebranie i odwiezienie prowadnic oraz innych materiałów i urządzeń pomocniczych, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki, pielęgnacja wykonanej warstwy przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej, 10. NORMY I PRZEPISY ZWIĄZANE PN-B Cement. Metody badań. Oznaczanie cech fizycznych. PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntu. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń 90 D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem

91 obcych. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu krzemianowego. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu wapniowego. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu żelazawego. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ścieralności w bębnie Los Angeles. PN-EN Cement. Część 1: Skład, wymagania i ocena zgodności dotyczące cementów powszechnego użytku. PN-B Wapno. PN-B Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw. PN-C Wodorotlenek sodowy techniczny. PN-C Chlorek wapniowy techniczny. PN-S Drogi samochodowe. Stabilizacja gruntów wapnem do celów drogowych. PN-S Drogi samochodowe. Podbudowa i ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem. PN-S Drogi samochodowe. Popioły lotne. PN-EN 459-1:2003 Wapno budowlane Część 1: Definicje, wymagania i kryteria zgodności. PN-EN 1008:2004 Woda zarobowa do betonu. Specyfikacja pobierania próbek, badania i ocena przydatności wody zarobowej do betonu, w tym wody odzyskanej z procesów produkcji betonu. PN-EN 13043:2004 Kruszywo do mieszanek bitumicznych powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu. PN-EN 13242:2004 Kruszywa do niezwiązanych i związanych hydraulicznie materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym. PN-EN :2001 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw. Badanie wskaźnika piaskowego. PN-EN :2007 Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym Część 2: Metody określania gęstości i zawartości wody -zagęszczanie metodą Proctora. PN-EN :2000 Badania chemicznych właściwości kruszyw. Analiza chemiczna. D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem 91

92 92 D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem

93 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D D Podbudowa z betonu asfaltowego Wyrównanie podbudowy D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy 93

94 1. WSTĘP Ilekroć w niniejszym opracowaniu będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) to należy przez to rozumieć Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych ( STWiORB) 1.1 Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem: podbudowy, w-wy wyrównawczej z betonu asfaltowego, w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice. 1.2 Zakres stosowania ST Niniejsza specyfikacja techniczna jest częścią dokumentacji technicznej wykonanej dla zadania wymienionego wyżej. 1.3 Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem konstrukcji nawierzchni bitumicznych: podbudowy zasadniczej z betonu asfaltowego AC 16 P, warstwy wyrównawczej z betonu asfaltowego AC 16 W, 1.4 Określenia podstawowe Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypełniacza mineralnego o określonym składzie i uziarnieniu. Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) - mieszanka mineralna z odpowiednią ilością asfaltu lub polimeroasfaltu, wytworzona na gorąco, w określony sposób, spełniająca określone wymagania. Środek adhezyjny - substancja powierzchniowo czynna, która poprawia adhezję asfaltu do materiałów mineralnych oraz zwiększa odporność błonki asfaltu na powierzchni kruszywa na odmywanie wodą; może być dodawany do asfaltu lub do kruszywa. Podłoże pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułożenia warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej. Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie. Próba technologiczna wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej właściwości są zgodne z receptą laboratoryjną. Odcinek próbny odcinek warstwy nawierzchni (o długości co najmniej 50m) wykonany w warunkach zbliżonych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. Beton asfaltowy (AC) - mieszanka mineralno-asfaltowa w której mieszanka kruszywa o uziarnieniu ciągłym lub nieciągłym tworzy wzajemnie klinującą się strukturę. Podłoże pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułożenia warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej. Kategoria ruchu (KR) obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) na obliczeniowy pas ruchu na dobę. Warstwa technologiczna konstrukcyjny element nawierzchni układany w pojedynczej operacji Podbudowa górny element konstrukcyjny nawierzchni. Może być ułożona w jednej warstwie lub w kilku warstwach określanych jako górna lub dolna Warstwa wyrównawcza w-wa o zmiennej grubości układana na istniejącej warstwie w celu uzyskania odpowiedniego profilu do układania pozostałych warstw Warstwa ścieralna górna warstwa nawierzchni będąca w bezpośrednim kontakcie z ruchem Warstwa wiążąca w-wa nawierzchni pomiędzy warstwą ścieralną a podbudową. Wejściowy skład mieszanki- przedstawienie składu mieszanki pod względem materiałów składowych, krzywej uziarnienia i procentowej zawartości lepiszcza w stosunku do mieszanki mineralno- asfaltowej zazwyczaj jest to projekt laboratoryjny mieszanki Wyjściowy skład mieszanki - przedstawienie składu mieszanki pod względem materiałów składowych, uśrednionych wyników uziarnienia i zawartości lepiszcza rozpuszczalnego oznaczonego laboratoryjnie zazwyczaj dotyczy mieszanki wyprodukowanej. Dodatek- materiał, który może być dodany do mieszanki w małych ilościach : tj włókna, polimery dodane w celu poprawy cech mechanicznych mieszanki, jej urabialności lub koloru. Granulat asfaltowy określona ilość materiału do użycia jako materiał składowy w produkcji mieszanki w technologii na gorąco. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne punkt 1.4. oraz w pozostałych specyfikacjach technicznych. 1.5 Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST-D Wymagania ogólne punkt D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy

95 2.2. Asfalt Na podbudowę z betonu asfaltowego należy zastosować asfalt 50/70 Na w-w wyrównawczą 50/70 Parametry podano poniżej w tabeli.: Tabela - Podział rodzajowy i wymagane właściwości asfaltów drogowych o penetracji od 20 0,1 mm do 330 0,1 mm wg PN-EN 12591:2004 z dostosowaniem do warunków polskich. Właściwości Metoda Rodzaj asfaltu badania 20/30 35/50 50/70 70/ / / /330 WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE PN-EN 1 Penetracja w 25 o C 0,1mm Temperatura PN-EN 2 mięknienia o C Temperatura zapłonu, nie mniej niż Zawartość składników rozpuszczal-nych, nie mniej niż Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost) nie więcej niż Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niż Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż Zawartość parafiny, nie więcej niż Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż Temperatura łamliwości, nie więcej niż o C % m/m PN-EN PN-EN % m/m PN-EN % PN-EN 1426 o C PN-EN ,5 0,5 0,5 0,8 0,8 1,0 1, WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE % PN-EN o C o C PN-EN 1427 PN-EN ,2 2,2 2,2 2,2 2,2 2,2 2, Nie określa się Zawartość lepiszcza w mieszance powinna wynosić co najmniej 3,0% Wypełniacz Do mieszanki mineralno-asfaltowej na warstwę podbudowy należy stosować wypełniacz spełniający wymagania zawarte w normie PN- EN 13043:2004 lub/i wypełniacz podstawowy wg normy PN-61/S Dopuszcza się stosowanie dodatku pyłów pochodzących z układu odpylania kruszywa w otaczarce lecz nie więcej niż 50% całkowitej ilości wypełniacza w MMA. Wymagania dla wypełniacza podano w tablicy poniżej: Wymagania dla Lp. Właściwości wypełniacza podstawowego pyłów z odpylania Badania wg 1. Zawartość ziarn mniejszych od : PN-EN ,3 mm, % (m/m), nie mniej niż - 0,075 mm, % (m/m) nie mniej niż Wilgotność, % (m/m), nie więcej niż 1,0 1,0 PN-S Kruszywo Do mieszanki mineralno asfaltowej należy zastosować kruszywa spełniające wymagania norm PN-EN 13043:2004 i PN-EN :2008. Do stosowania na drogach publicznych na terenie Polski, zapisy powyższych norm wdrażają Wymagania Techniczne Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych (WT-1 Kruszywa2010). Można zastosować kruszywa zwykłe i granulowane z surowca skalnego oraz sztucznego, grysy i żwiry kruszone z surowca naturalnie rozdrobnionego, piasek. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami Emulsja asfaltowa kationowa Do połączeń między warstwowych należy stosować drogową emulsję asfaltową spełniającą wymagania określone w WT EmA-99.. D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy 95

96 2.6. Środek adhezyjny Należy stosować środek adhezyjny spełniający wymagania aprobaty technicznej. Jeżeli w mieszance jest więcej niż 20% (m/m) grysów o charakterze kwaśnym ( skały granitowe) rodzaj i ilość środka adhezyjnego należy ustalić indywidualnie w zależności od zastosowanego asfaltu i grysów. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Sprzęt do wykonania warstwy wyrównawczej oraz podbudowy z betonu asfaltowego Wykonawca przystępujący do wykonania warstwy nawierzchni z mieszanki powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: wytwórni (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych z automatycznym podawaniem składników mieszanki układarek do rozkładania mieszanek mineralno-asfaltowych typu zagęszczanego, skraplarek walców stalowych gładkich ( trójkołowe, tandemowe ), ogumionych, Ze względu na masę :średnich, ciężkich lub bardzo ciężkich. Walce mogą być wyposażone w wibrację ( choć nie zawsze będzie wykorzystywana) samochodów samowyładowczych z przykryciem lub termosów, szczotek mechanicznych i /lub innych urządzeń czyszczących. inny jeśli Wykonawca uzna, ze jest niezbędny Ogólne uwagi do sprzętu Układarki winny być mechaniczne i samojezdne wyposażone w elektronicznie kontrolowany stół zdolny do ułożenia mieszanki zgodnie z projektowaną osią, niweletą i spadkami poprzecznymi. Zdolność układania mieszanki winna być skorelowana z wydajnością otaczarki i wymaganiami technologicznymi. Układarka winna mieć co najmniej następujące wyposażenie: - elementy wibrujące (nóż i płyta) do wstępnego zagęszczania wraz ze sprawną regulacją częstotliwości i amplitudy drgań, - układy do podgrzewania elementów roboczych układarki. Wybór rodzaju zestawu walców pozostawia się Wykonawcy pod warunkiem osiągnięcia wymaganego wskaźnika zagęszczenia dla danej warstwy bitumicznej o określonej grubości i szerokości. Efekty osiągane proponowanym zestawem walców muszą być dokładnie sprawdzone na odcinku próbnym. Plan pracy walców dla każdej warstwy winien być przygotowany przez Wykonawcę i przedstawiony Inżynierowi do akceptacji. Mieszankę betonu asfaltowego należy przewozić pojazdami samowyładowczymi wyposażonymi w pokrowce brezentowe o ładowności nie mniejszej niż 10 ton. Skrzynie wywrotek winny być dostosowane do współpracy z układarką w czasie rozładunku, kiedy to układarka pcha przed sobą wywrotkę na podjeździe i na zjeździe. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Transport materiałów Założono zakup i dostawę na budowę gotowej mieszanki mineralno asfaltowej. Mieszanki należy przewozić samochodami samowyładowczymi z przykryciem w czasie transportu i podczas oczekiwania na rozładunek. Czas transportu od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać 2 godzin z jednoczesnym spełnieniem warunku zachowania temperatury wbudowania. Zaleca się stosowanie samochodów termosów z podwójnymi ścianami skrzyni wyposażonej w system ogrzewczy. Po załadowaniu mieszanki należy dokonać kontroli temperatury i wizualnej oceny mieszanki. Należy zwrócić uwagę na: niebieski dym - mieszanka przepalona, przegrzana w temp. > 200stopni należy traktować jako odpad ( skutek wykruszanie z nawierzchni) rozpływanie mieszanki w skrzyni przyczyny: przeasfaltowanie, brak frakcji z któreś z komór otaczarki, nadmiar środka adhezyjnego lub innego dodatku uformowanie w ostry stożek zamiast kopuły zbyt niska temperatura brak urabialności niedostateczne otoczone kruszywo- przyczyna: mało asfaltu, zbyt chłonne kruszywo pęcherze asfaltu ma kruszywie tzw. kipienie asfaltu przyczyna: mokre kruszywo ( po opadach lub kruszywo o dużej nasiąkliwości skutek: obmywanie lepiszcza z kruszywa) mieszanka o kolorze bez połysku, matowa- przyczyna: mało asfaltu, niska temp mieszanki lub skład recepturowy zanieczyszczenia mieszanki przyczyna: zanieczyszczenie silosa po starej mieszance lub skrzyni samochodu 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 5. Mieszanka przeznaczona do ułożenia w-wy z betonu asfaltowego powinna spełniać wymagania normy PN-EN :2008 i opracowania: Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych WT-2Nawierzchnie asfaltowe W normie przedstawiono dwojaki sposób projektowania składu mieszanki: empiryczny i funkcjonalny, przy czym w obu przypadkach należy zachować normowe wymagania ogólne. W niniejszej specyfikacji przedstawiono tylko wymagania dla betonu projektowanego w sposób empiryczny. Producent mieszanek może wytwarzać mieszanki wg norm podanych w oryginale lub ich dokumentów aplikacyjnych pod warunkiem że spełniają wymogi ustawy o wyrobach budowlanych. 96 D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy

97 5.2. Projektowanie mieszanek Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z Inżynierem, Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanek. Projektowanie mieszanek polega na: doborze składników mieszanki mineralnej, doborze optymalnej ilości asfaltu. określeniu jej właściwości i porównaniu wyników z założeniami projektowymi. Do analizy sitowej należy zastosować zestaw sit podstawowych plus zestaw 1. W tablicach poniżej podano ogólne graniczne wartości uziarnienia betonu asfaltowego co oznacza że procentowy udział kruszywa przechodzącego przez sita D, 2 i 0,063 mm nie powinien przekraczać wartości podanych w tabeli: D 4 5(5.6) 8. 11(11.2) 16 22(22.4) 32(31.5) Sito w mm Przechodzi przez sito %masy 1,4D * D ** 10-50** 10-50** *- jeżeli wymiar sita 1,4 D nie jest dokładną liczbą z serii ISO 565/R20 to należy wybrać najbliższe sito z zestawu **-dla mieszanek przezn. Do nawierzchni lotniskowych maks. przesiew przez sito 2 mmożna zwiększyć do 60 procent BETON ASFALTOWY DO PODBUDOWY a) Materiały Do betonu asfaltowego do w-wy podbudowy nawierzchni drogowej należy stosować kruszywa i lepiszcza podane w tabeli: Materiał Kategoria Ruchu KR1-2 KR3-4 KR5-6 Wymiar górnego sita mieszanki mineralnej D 1, mm Maksymalna wielkość granulatu U,mm Lepiszcze asfaltowe 2 50/70 35/50, 50/70, PMB 25/55-60, PMB 25/55-65, Kruszywa mineralne PN-EN 13043:2004 i PN-EN : dot. również maksymalnego wymiaru górnego sita mieszanki w granulacie asfaltowym 2 prócz wymienionych można stosować inne lepiszcza nienormowe wg aprobat technicznych W wypadku granulatu asfaltowego ( w ilości większej niż 20% w stosunku do masy mieszanki) i mieszanki wykonanej na bazie asfaltu drogowego wymaga się stosowanie zapisu w p normy PN-EN dotyczącego temperatury mięknienia i penetracji. W wypadku granulatu asfaltowego i mieszanki wykonanej na bazie asfaltu modyfikowanego ( lub dodatków modyfikujących ), ilość granulatu nie może być większa niż 20% w stosunku do masy mieszanki mineralno-asfaltowej b)uziarnienie mieszanki i zawartość lepiszcza do podbudowy ( projektowanie empiryczne) Beton asfaltowy do w-w podbudowy powinien mieć uziarnienie mieszanki mineralnej mieszczące się w podanych granicach i minimalna zawartość lepiszcza: Właściwość AC 16 P KR1-KR2 AC 22 P KR1-KR2 AC 16 P KR3-KR6 AC 22 P KR3-KR6 Przesiew % m/m Od Do Od Do Od Do Od Do Wymiar sita #, mm: 31, , , , , Minimalna zawartosć lepiszcza B min4,2 B min3,8 B min4,0 B min3,8 D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy 97

98 c) Wymagane właściwości mieszanki mineralno- asfaltowej do w-w podbudowy Kategoria ruchu KR1-2 KR3-4 KR5-6 Właściwości Wymiar mieszanki Zagęszczenie wg PN-EN i metoda badań Wymiar mieszanki Zagęszczenie wg PN-EN i metoda badań Wymiar mieszanki Zagęszczenie wg PN-EN i metoda badań ************ AC16P AC22P C.1.2.ubijanie: AC16P AC22P C.1.3.ubijanie: AC16P AC22P Minimalna i maksymalna wartość wolnych przestrzeni V min4,0 V max10 V min4,0 V max10 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.4 V min4,0 V max8 V min4,0 V max8 2x75 ud. Badanie wg PN-EN p.4 V min4,0 V max10 V min4,0 V max10 Minimalna i maksymalna wartość wolnych przestrzeni wypełnionych lepiszczem Minimalna zawartość wolnych przestrzeni w mieszance Odporność na działanie wody Odporność na deformacje trwałe: Maksymalny przyrost koleiny Maksymalna głębokość koleiny VFB min50 VFB max75 VMA min16 VFB min50 VFB max75 VMA min1 C.1.2.ubijanie: 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.5 C.1.2.ubijanie: 5 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.5 ITSR 70 ITSR 70 C.1.1.ubijanie: 2x25 ud Badanie wg PN-EN kondycjonowan ie w 40ºC z jednym cyklem zamrażaniabadanie w 15 ºC Nie dotyczy Nie dotyczy Nie dotyczy ITSR 70 ITSR 70 C.1.1.ubijanie: 2x25 ud Badanie wg PN-EN kondycjonowan ie w 40ºC z jednym cyklem zamrażaniabadanie w 15 ºC WTS AI WTS AI C.1.20, R1,00 R1,00 wałowanie P 98- PRD AIR 9,00 PRD AIR 9,00 P 100 Badanie wg PN-EN metoda B,PN- EN13108:20 D.1.6, 60 ºC, cykli Nie dotyczy Nie dotyczy C.1.3.ubijanie: 2x75 ud. Badanie wg PN-EN p.4 ITSR 70 ITSR 70 C.1.1.ubijanie: 2x25 ud Badanie wg PN-EN kondycjonowan ie w 40ºC z jednym cyklem zamrażaniabadanie w 15 ºC WTS AI WTS AI C.1.20, R0,80 R0,80 wałowanie P 98- P 100 PRD AIR PRD AIR Badanie wg 7,00 7,00 PN-EN metoda B,PN- EN13108:20 D.1.6, 60 ºC, cykli BETON ASFALTOWY DO WARSTWY WYRÓWNAWCZEJ a) Materiały Do betonu asfaltowego do w-wy wyrównawczej należy stosować kruszywa i lepiszcza podane w tabeli: Materiał Kategoria Ruchu KR1-2 KR3-4 KR5-6 Wymiar górnego sita mieszanki mineralnej D 1, mm Maksymalna wielkość granulatu U,mm Lepiszcze asfaltowe 2 50/70 35/50, 50/70, PMB 25/55-60, PMB 25/55-65, Kruszywa mineralne PN-EN 13043:2004 i PN-EN : dot. również maksymalnego wymiaru górnego sita mieszanki w granulacie asfaltowym 2 prócz wymienionych można stosować inne lepiszcza nienormowe wg aprobat technicznych 3 dopuszcza się AC11 do warstwy wyrównawczej do kategorii KR3-6 W przypadku zastosowania granulatu asfaltowego uwaga jak w pkt. dotyczącym betonu przeznaczonego do warstwy podbudowy. b) Uziarnienie mieszanki i zawartość lepiszcza do wiążacej ( projektowanie empiryczne) Beton asfaltowy do w-w wiążących powinien mieć uziarnienie mieszanki mineralnej mieszczące się w podanych granicach i minimalną zawartość lepiszcza: 98 D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy

99 Właściwość AC 11 W KR1-KR2 AC 16 W KR1-KR2 AC 16 W KR3-KR6 AC 22 W KR3-KR6 Przesiew % m/m Od Do Od Do Od Do Od Do Wymiar sita #, mm: 31, , , , , Minimalna zawartosć lepiszcza B min4,6 B min4,4 B min4,4 B min4,2 c) Wymagane właściwości mieszanki mineralno- asfaltowej do w-w wyrównawczej Kategoria ruchu KR1-2 KR3-4 KR5-6 Właściwości Wymiar mieszanki Zagęszczenie wg PN-EN i metoda badań Wymiar mieszanki Zagęszczenie wg PN-EN i metoda badań Wymiar mieszanki Zagęszczenie wg PN-EN i metoda badań ************ AC11W AC16 W Minimalna i V min3,0 V min3,0 maksymalna V max6,0 V max6,0 wartość wolnych przestrzeni Minimalna i maksymalna wartość wolnych przestrzeni wypełnionych lepiszczem Minimalna zawartość wolnych przestrzeni w mieszance Odporność na działanie wody Odporność na deformacje trwałe: Maksymalny przyrost koleiny Maksymalna głębokość koleiny VFB min65 VFB max80 VMA min16 VFB min60 VFB max80 VMA min1 C.1.2.ubijanie: 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.4 C.1.2.ubijanie: 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.5 C.1.2.ubijanie: 6 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.5 ITSR 80 ITSR 80 C.1.1.ubijanie: 2x25 ud Badanie wg PN-EN kondycjonowan ie w 40ºC z jednym cyklem zamrażaniabadanie w 15 ºC Nie dotyczy AC16 W V min4,0 V max7 AC22 W V min4,0 V max7 Nie dotyczy Nie dotyczy C.1.3.ubijanie: 2x75 ud. Badanie wg PN-EN p.4 ITSR 80 ITSR 80 C.1.1.ubijanie: 2x25 ud Badanie wg PN-EN kondycjonowan ie w 40ºC z jednym cyklem zamrażaniabadanie w 15 ºC WTS AI WTS AI C.1.20, R0,30 R0,30 wałowanie P 98- PRD AIR 5,00 PRD AIR 5,00 P 100 Badanie wg PN-EN metoda B,PN- EN13108:20 D.1.6, 60 ºC, cykli AC16 W V min4,0 V max7 AC22 W V min4,0 V max7 Nie dotyczy Nie dotyczy C.1.3.ubijanie: 2x75 ud. Badanie wg PN-EN p.4 ITSR 80 ITSR 80 C.1.1.ubijanie: 2x25 ud Badanie wg PN-EN kondycjonowan ie w 40ºC z jednym cyklem zamrażaniabadanie w 15 ºC WTS AI WTS AI C.1.20, R0,10 R0,10 wałowanie P 98- P 100 PRD AIR PRD AIR Badanie wg 3,00 3,00 PN-EN metoda B,PN- EN13108:20 D.1.6, 60 ºC, cykli 5.3. Wytwarzanie mieszanki MMA i jej transport Mieszanki mineralno- asfaltowe należy produkować na gorąco w wytwórni, w otaczarce, zgodnie z receptą roboczą. Dozowanie składników powinno być zautomatyzowane. Dodatki modyfikujące lub stabilizacyjne należy podawać w postaci stałej lub ciekłej Lepiszcze przechowywane w zbiorniku powinno być ogrzewane w sposób pośredni, z układem termostatowania, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury z tolerancją ± 5 C. Temperatura lepiszcza w zbiorniku nie powinna przekraczać: D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy 99

100 Lepiszcze Rodzaj Najwyższa temperatura zbiorniku w Cº Asfalt drogowy 20/30, /50, /70, /100, / Polimeroasfalt drogowy PMB 10/40-65 PMB 10/40-75 PMB 25/55-60 PMB 25/55-65 PMB 45/ PMB 45/80-60 PMB 65/ PMB 65/ w Kruszywo o różnym wymiarze należy podawać pojedynczo, odmierzone jako udziały masowe lub objętościowe Kruszywo powinno być wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu lepiszcza uzyskała właściwą temperaturę. Temperatura mieszanki nie powinna być wyższa o więcej niż 30 0 C od maksymalnej temperatury mieszanki podanej w tabeli niżej: Lepiszcze asfaltowe 20/30 35/50 50/70 70/100 PMB 10/40-65 PMB 10/40-75 PMB 25/55-60 PMB 25/55-65 PMB 45/80-55 PMB 45/80-60 PMB 65/ PMB 65/ Beton asfaltowy AC - od 155 do 195 od 140 do 180 Jw. Jw. od 150 do 190 od 140 do 180 Jw. od 130 do 180 Jw. Jw. Jw. Wytwórnia masy ( sterowana automatycznie wydajność min. 100Mg/h) powinna być zlokalizowana w odległości umożliwiającej zachowanie odpowiedniej temperatury ( w przedziale podanym wyzej)przed wbudowaniem. Założono dostawę mieszanki z jednej wytwórni. Mieszanki powinny być dowożone na budowę odpowiednio zabezpieczone przed stygnięciem i dopływem powietrza, w samochodach samowyładowczych Przygotowanie podłoża oczyszczenie, wyrównanie i skropienie podłoża Oczyszczenie, wyrównanie i skropienie podłoża pod ułożenie warstw bitumicznych opisano w odrębnej specyfikacji. Z podłoża należy zapewnić odpływ wody Warunki przystąpienia do robót i rozkładanie mieszanki Warstwa nawierzchni z betonu asfaltowego może być układana, gdy temperatura otoczenia jest nie niższa od: Rodaj robót Minimalna temperatura otoczenia, ºC Przed przystapieniem do robót W trakcie robót W-wa ścieralna o gr. 3 cm 0 +5 W-wa ścieralna o gr.<3 cm W-wa wiążąca/w-wa wyrównawcza -2 0 Podbudowa -5-3 Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej na mokrym podłożu, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru (V > 16 m/s 58 km/h). Przed przystąpieniem do robót należy ocenić stan sprzętu (głównie stan deski wibracyjnej: ogrzewanie, wibracja, czystość, sprawność elektroniki sterującej pochyleniem deski wibracyjnej) Przed rozłożeniem mieszanki należy zaplanować grubość rozkładanych w-w : a) w celu uzyskania dobrego zagęszczenia mieszanki należy wykonać w-wę w więcej niż jednym przebiegu rozkładarki ( zależy to od rodzaju walców, uziarnienia mieszanki i docelowej grubości w-wy) b) grubość w-wy nie powinna być mniejsza niż 2,5 krotność maks. ziarna w mieszance ( nie dotyczy cienkich w-w o nieciągłym uziarnieniu). Zwykle przyjmuje się, że mieszankę daje się zwałować o ok. 20% jej grubości przed zagęszczeniem. ( nie dotyczy SMA) c) w trudnych warunkach atmosferycznych lepiej nie układać kilku cienkich w-w ze względu na szybkie ochładzanie i trudność w zagęszczeniu ) d) zbyt mała gr. w-wy powoduje powstanie spękań podczas zagęszczenia e) należy dążyć do uzyskania monolitycznej konstrukcji- układanie całą szerokością jezdni ( jeśli nie ma takiej możliwości należy zastosować kilka rozkładarek obok siebie z odpowiednim przesunięciem), optymalnie grubymi w-wami. f) przed rozłożeniem mieszanki należy ustalić kolejność ułożenia pasów roboczych w poszczególnych w-wach tak aby spoiny się nie pokrywały ( przesunięcie w-w względem siebie 15 cm w kierunku poprzecznym do osi jezdni złącza podłużne; 2m w kierunku podłużnym do osi jezdni- złącza poprzeczne) 100 D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy

101 g) unikać częstej zmiany szerokości roboczej rozkładarki h) przy układaniu mieszanki ręcznie w miejscach trudno dostępnych, dosypywanie kolejnych w-w należy wykonać przez spulchnienie grabiami powierzchni, tak aby nastąpiło dobre związanie mieszanki wcześniej ułożonej z nowo ułożoną i) istniejące urządzenia infrastruktury technicznej należy zabezpieczyć np. przez przykrycie płytami stalowymi. j) w przypadku przesuwania mieszanki podczas wałowania ( po dolnej w-wie) należy odczekać do obniżenia temp. mieszanki Próba technologiczna i odcinek próbny Ustalony skład wejściowy mieszanki powinien być przed ostatecznym zastosowaniem sprawdzony w warunkach budowy poprzez wykonanie próby technologicznej ( min. 3 dni przed właściwym ułożeniem) w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskanych parametrów technicznych betonu ( grubość i zagęszczenie). Do takiej próby Wykonawca użyje takich materiałów oraz sprzętu, jakie będą stosowane do wykonania warstwy nawierzchni. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżynier i mieć długość min. 50m i szerokość 5,50 m. Wykonanie odcinka próbnego powinno zostać potwierdzone przez Inżyniera. Zagęszczenie powinno odbywać się zgodnie z zaplanowanym schematem przejść walców, uwzględniającym szerokość pasa roboczego i zgodnie z ustalonymi parametrami zagęszczania: częstotliwość, siły wymuszającej, liczby przejść, prędkości pojazdu. Kontrola laboratoryjna w trakcie wykonywania odcinka próbnego W czasie kontroli należy: - wykonać ekstrakcję przynajmniej trzech próbek o wadze co najmniej 1 kg każda, - na bazie pobranej mieszanki przygotować dwie serie po trzy próbki (w pewnym odstępie czasu) dla określenia średniej gęstości strukturalnej oraz badania stabilności i odkształcenia metodą Marshalla, - kontrolować temperaturę mieszanki w czasie rozkładania i zagęszczania, - kontrolować prawidłowość i ilość przywołań, - jeśli w dyspozycji laboratorium jest izotopowy miernik gęstości, należy na bieżąco śledzić zmiany gęstości warstwy i na bazie tych wyników, potwierdzić lub skorygować ilość przywołań poszczególnych walców, - na bieżąco kontrolować grubość zagęszczanej warstwy, - na bieżąco oceniać uzyskiwaną makrostrukturę warstwy, - po całkowitym wystygnięciu warstwy wyciąć min. 6 próbek w celu określenia wskaźnika jej zagęszczenia poprzez porównanie gęstości strukturalnej tych próbek z gęstością strukturalną wzorcowych próbek Marshalla, przy czym wszystkie badane próbki muszą osiągnąć wymagane zagęszczenie, - określić nasiąkliwość, - skontrolować grubość na wyciętych próbkach, W przypadku nie osiągnięcia wymaganych parametrów, odcinek próbny należy powtórzyć, dokonując korekty w założeniach. Inżynier wyznaczy laboratorium sprawujące nadzór nad odcinkiem próbnym, chyba że w dokumentach umowy ujęto inaczej 5.7.Wykonanie warstw z BA Mieszanka powinna być wbudowywana układarką wyposażoną w układ z automatycznym sterowaniem grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. Elementy układarki rozkładające i dogęszczające powinny być podgrzane przed rozpoczęciem robót. Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna być niższa od minimalnej temperatury mieszanki podanej w punkcie 5.3. Zagęszczanie mieszanki powinno odbywać się bezzwłocznie, zgodnie ze schematem przejść walca ustalonym na odcinku próbnym. Złącza ( tzw. styki)w nawierzchni powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Złącze robocze powinno być równo obcięte i powierzchnia obciętej krawędzi powinna być posmarowana lepiszczem, spryskanie emulsją kationową lub oklejona samoprzylepną taśmą asfaltowokauczukową ( zalecany ten ostatni sposób). Sposób wykonywania złącz roboczych powinien być zaakceptowany przez Inżyniera. Na połączeniu w-w bitumicznych np. ze ściekiem, wpustami, włazami krawężnikiem należy ułożyć topliwą taśmę bitumiczną. Na połączeniu warstw nawierzchni istniejącej i projektowanej na warstwie wiążącej należy ułoży pas geokompozytowy o szer. 2,0 m o parametrach: - wytrzymałość na rozciąganie 50/50 kn/m - wydłużenie przy zerwaniu 3% - temperatura topnienia 165stopni Celsjusza - masa powierzchniowa 300 g/m2 Za zgodą Inżyniera, nawierzchnię można oddać do ruchu zaraz po jej wykonaniu. Minimalna grubość warstwy wyrównawczej uzależniona jest od grubości kruszywa w mieszance. Największy wymiar ziarn kruszywa nie powinien przekraczać 0,5 grubości układanej warstwy. Przed przystąpieniem do układania warstwy wyrównawczej Wykonawca powinien wyznaczyć niweletę układanej warstwy wzdłuż krawędzi podbudowy lub jej osi za pomocą stalowej linki, po której przesuwa się czujnik urządzenia sterującego układarką. Maksymalna grubość układanej warstwy wyrównawczej nie powinna przekraczać 8 cm. Przy grubości przekraczającej 8 cm warstwę wyrównawczą należy wykonać w dwu lub więcej warstwach nie przekraczających od 6 do 8 cm. Ze względu na zmienną grubość zagęszczanej warstwy wyrównawczej Wykonawca robót, na podstawie przeprowadzonych prób, przedstawi Inżynierowi do akceptacji sposób zagęszczania warstw wyrównawczych w zależności od ich grubości Ogólne warunki zagęszczania mieszanek bitumicznych Ustawienie walców tyłem do kierunku układania nawierzchni tj. za rozkładarką jako pierwsze są koła napędowe ( odwrotne ustawienie spowoduje wybrzuszenie w-wy) Wyjątek : zagęszczanie na wzniesieniu. Początek zagęszczenia działki roboczej : w pierwszej kolejności zagęszczenie 10 cm pasa w-wy gorącej na styku z w-wą zimną ( starą, frezowaną itd.) prostopadle do kierunku układania mieszanki. Zagęszczenie należy rozpocząć od krawędzi nawierzchni ku środkowi (na najwolniejszym biegu walca, przejścia bardzo płynne). W przypadku układania mieszanki na połowie jezdni należy wykonać zagęszczenie wzdłuż łączenia działek roboczych a potem przejazdy kontynuować od krawędzi jezdni. Przy dwóch rozkładarkach poruszających się jednocześnie z przesunięciem zwałowanie zaczyna się od krawędzi zewnętrznych ku środkowi Przemieszczanie walca na poszczególne pasy powinno odbywać się jak najdalej od rozkładarki czyli w strefie najbardziej zagęszczonej i zimnej Zagęszczenie na zakrętach należy rozpoczynać od najniżej położonej, wewnętrznej krawędzi drogi ( łuk wewnętrzny) D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy 101

102 Wałowanie walcem ogumionym rozpoczynać przy niskim ciśnieniu w oponach, podwyższając je w miarę wałowania a następnie gładkim. Mieszanki z elastomeroasfaltem należy zagęszczać walcami statycznymi stalowymi W warstwach o gr< 2,5 cm należy unikać stosowania wibracji, a przy gr. 2,5-4 cm wibracje stosować ostrożnie (zagrożenie: miażdżenie ziaren, odspojenie w-w od siebie) Pierwsze wałowanie należy przeprowadzić bez wibracji. Wibracje należy włączać podczas jazdy do przodu, przy powrocie należy wyłączać. Walce wibracyjne powinny posiadać zakres częstotliwości drgań w przedziale od 33 do 50 Hz. Do zagęszczania SMA nie używać walców ogumionych ( efekt przyklejania mastyksu i ziaren) Nie stosować wałowania SMA przy użyciu wibracji do w-w cienkich, na sztywnym podłożu, na obiektach mostowych. Przy większych grubości w-wy (pow. 3 cm) walce z kierunkową wibracją można stosować ostrożnie mając na uwadze temp. mieszanki za rozkładarką ( minimalna temperatura: powyżej 100 stopni dla asfaltu zwykłego, 130 dla polimeroasfaltu). Prędkość przejazdu walca powinna być jednostajna w granicach 2 od 4 km/h na początku i w granicach od 4 do 6 km/h w dalszej fazie wałowania, Zabrania się używania walców ogumionych z zużytymi lub bieżnikowanymi oponami i nie posiadających możliwości zmiany ciśnienia, Zabrania się zostawiania walca w spoczynku lub na wibracji na gorącej lub świeżo wykonanej w-wie Po zakończonej pracy walec należy ustawić prostopadle do kierunku zagęszczania Zwilżanie wodą walca należy prowadzić w miarę oszczędnie Należy stosować sposób zagęszczania opracowany i sprawdzony na odcinku próbnym w dostosowaniu do konkretnego zestawu sprzętu. Minimalna wartość wskaźnika zagęszczenia wykonanej warstwy nie mniej niż 97-98% (uzyskany w czasie nie dłuższym niż 15 minut) Brzegi nawierzchni asfaltowych stanowią obszar nie dogęszczony stąd należy zadbać o właściwe wykonanie boczny krawędzi poprzez: a) ukształtować skośnie krawędzi ( pochylenie 1:2) w-wy poprzez osprzęt profilujący założony na rozkładarce lub dociskający na walcu b) uszczelnienie powierzchni brzegu nawierzchni gorącym lepiszczem ( 4kg/m2 powierzchni bocznej) c) dobre połączenia między w-wami konstrukcyjnymi w strefie przykrawędziowej Spoiny i szczeliny Podczas układania nowej części w-wy przy w-wie przylegającej wykonanej wcześniej należy : - nową w-wę układać z nakładką 2-3 cm - przed pierwszym przejazdem walca przesunąć ręcznie mieszankę poza krawędź szczeliny ( w kierunku rozkładanej mieszanki) - pierwsze przejście walca powinno zachodzić cm na gorącej warstwie przy czym walec porusza się po wykonanej wcześniej w-wie ( chyba że obok odbywa się ruch samochodowy to zawałowanie odbywa się tuż przy styku w-w a potem na styku) Przy połączeniu w-w bitumicznych z różnych mieszanek oraz przy połączeniach z innymi materiałami i urządzeniami należy stosować taśmy topliwe lub elastyczną zalewę bitumiczną. Przy łączeniu w-w ścieralnych należy zastosować taśmę bitumiczną. Po zakończeniu układania w-w należy połączenie z wystającą taśmą posypać drobnym grysem (2/5) i zawałować. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 6. Badania mieszanek bitumicznych należy przeprowadzić w ilości adekwatnej do rzeczywistych ilości robót wykonywanych na budowie. Ilość badań należy uzgodnić z Inżynierem Budowy przed rozpoczęciem robót związanych z układaniem nawierzchni. W tabelach poniżej podano proponowane ilości badań w oparciu o WT Nawierzchnie Asfaltowe Drogowe i Lotniskowe. W przypadku rozbieżności ewentualnie braku danych dotyczących częstotliwości i rodzaju badań należy skorzystać z w/w opracowania. Wykonawca zapewni dostarczenie mieszanki z wytwórni. W celu wykazania, że mieszanka MMA o danym składzie spełnia wszelkie wymagania normowe i WT, producent dla każdego składu mieszanki przeprowadzi Badanie Typu (czytaj WT Nawierzchnie Asfaltowe Drogowe i Lotniskowe pkt 1.10) wg PN-EN Rodzaj i zakres badań kontrolnych : Do każdej warstwy i na każde rozpoczęte 6000m2 nawierzchni jedna próbka W razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Tylko gęstość na próbce sześciennej 102 D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy

103 6.2. Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wykonywania nawierzchni z mieszanki AC Lp. Wyszczególnienie badań 1 Skład i uziarnienie mieszanki mineralno-asfaltowej pobranej w wytwórni Częstotliwość badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej 1 próbka (przy produkcji do 1000 Mg 2 próbki przy produkcji ponad 1000Mg 2 Właściwości lepiszcza dla każdej dostawy (cysterny) 3 Właściwości wypełniacza 1 na1000 Mg 4 Właściwości kruszywa przy każdej zmianie 5 Temperatura składników mieszanki mineralnoasfaltowej dozór ciągły 6 Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej każdy pojazd przy załadunku i w czasie wbudowywania 7 Wygląd mieszanki mineralno-asfaltowej jw. 8 Właściwości próbek mieszanki mineralno-asfaltowej pobranej w wytwórni lp.1 i lp.8 badania mogą być wykonywane zamiennie Skład i uziarnienie mieszanek jeden raz dziennie Uziarnienie próbki pobranej z luźnej mieszanki nie może odbiegać od wartości projektowanej z uwzględnieniem dopuszczalnych odchyleń w zależności od średniej arytmetycznej z danego odcinka. Odchylenia wyprodukowanej mieszanki mineralno asfaltowej w stosunku do projektu podano w tabeli poniżej. Jeżeli w uziarnieniu są podane zawartości kruszyw o wymiarze < 0,063mm; < 0,125mm; 0,063-2mm ; >2 mm ; >5,6mm oraz zawartośc kruszywa grubego to próbka nie może wykazać uziarnienia o więcej niż wartość podanych w tabelach umieszczonych w pkt 10 ST. Skład mieszanki ocenia się na podstawie badań z ekstrakcji z 1/3 próbki. W wypadku wątpliwym dokonuje się badania z dwóch pozostałych części próbki. Dopuszczalne odchyłki podaje tabela: Oceniany parametr Granice dopuszczalnych odchyłek, % bezwzględne dla mieszanek MMA wałowanych A, S GP, G Z Zawartość lepiszcza 0,6-1,0 0,6-1,0 0,6-1,4 Zawartość ziaren <0,063 2,1-3,0 2,1-4,0 3,1-5,0 mm Zawartość ziaren >2 mm 7,0-10,0 7,0-14,0 5,0-12, Badanie właściwości asfaltu, Dla każdej cysterny należy określić penetrację i temperaturę mięknienia asfaltu Zawartość lepiszcza w każdej próbce nie może odbiegać od wartości żądanej o więcej niż: Liczba wyników >20 badań AC S ±0,6 ±0,55 ±0,50 ±0,40 ±0,35 ±0,30 AC W, AC P ±0,50 ±0,45 ±0,40 ±0,35 ±0,30 ±0,25 D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy 103

104 Pomiar temperatury mieszanki Pomiar temperatury mieszanek powinien być dokonany przy załadunku i w czasie wbudowywania w nawierzchnię. Pomiar należy wykonać przy użyciu termometru z dokładnością ± 2 o C, a temperatura powinna być zgodna z wymaganą w recepcie Sprawdzenie wyglądu mieszanki Sprawdzenie wyglądu mieszanki polega na ocenie wizualnej jej wyglądu w czasie produkcji, załadunku, rozładunku i wbudowywania Właściwości mieszanki Należy określać wolną przestrzeń na próbkach zagęszczonych metodą Marshalla. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną 6.3. Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości nawierzchni z mieszanki Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów mieszanki AC Lp. Wyszczególnienie badań Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 Szerokość warstwy 2 razy na odcinku drogi o długości 1 km Zgodność z dokumentacją projektową, z tolerancją + 5 cm. 2 Równość podłużna warstwy każdy pas ruchu 4m łatą i klinem co 25m Graniczne wartości podano w tabelach niżej 3 Równość poprzeczna warstwy 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km jw 4 Spadki poprzeczne warstwy *) 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5% pod warunkiem zachowania spadku podłużnego 5 Rzędne wysokościowe warstwy zgodne z dokumentacją projektową z 6 Ukształtowanie osi w planie *) oraz usytuowania osi według dokumentacji budowy zgodne z Pomiar rzędnych niwelacji podłużnej i poprzecznej tolerancją ± 1 cm. dokumentacją projektową z tolerancją ± 5 cm. 7 Grubość warstwy 2 próbki z każdego pasa o powierzchni do 3000 m 2 nie może być mniejsza od projektowanej o więcej niż 10% 8 Złącza podłużne i poprzeczne cała długość złącza 9 Krawędź, obramowanie warstwy cała długość 10 Wygląd warstwy ocena ciągła 11 Zagęszczenie warstwy Jedna próbka do każdej warstwy i na każde rozpoczęte 6000m2 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. Inżynier może zawęzić bądź rozszerzyć częstotliwość w/w badań i pomiarów jeśli uzna to za konieczne (np. uzasadnione wątpliwości co do wykonania robót) Równość warstwy Nierówności podłużne i poprzeczne warstwy nie powinny być większe niż podane w tablicy Maksymalne nierówności podłoża pod warstwy asfaltowe podano niżej: Równość podłużna : Równość poprzeczna : Klasa drogi Klasa drogi Maks. nierówności podłoża pod w-wę,mm wiążącą podbudowy A, S, GP, 6 9 G 8 10 Z,L,D 9 12 Maks. nierówności podłoża pod w-wę,mm wiążącą podbudowy ścieralna A, S, GP, G Z,L,D D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy

105 6.3.3 Złącza podłużne i poprzeczne Sprawdzenie prawidłowości wykonania złącza podłużnego i poprzecznego polega na oględzinach. Złącza powinny być równe i związane. Złącza w konstrukcjach wielowarstwowych powinny być przesunięte względem siebie o 15 cm Krawędź, obramowanie warstwy Warstwa ścieralna przy ściekach drogowych, opornikach i urządzeniach w jezdni powinna wystawać od 5mm do 10 mm ponad ich powierzchnię. Warstwa nieobramowana powinna być wyprofilowana a w miejscach gdzie zaszła konieczność obcięcia, pokryta asfaltem Wygląd warstwy Wygląd warstwy powinien mieć jednolitą teksturę, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, łuszczących się i spękań. Ewentualne l luźne grysy zastosowane do uszorstnienia warstwy powinny być usunięte Zagęszczenie warstwy i wolna przestrzeń w warstwie Zagęszczenie i wolna przestrzeń w warstwie powinny być zgodne z poniższą tabela Warstwa Typ i wymiar mieszanki Grubość zagęszczonej warstwy technologicznej cm Wskaźnik % zagęszczenia Zawartość wolnych przestrzeni w zagęszczonej warstwie % v/v Podbudowa AC 16P 5-14 AC 22P 8-14 Wiążąca AC 11W AC 16W 6-10 AC 22W 7-10 Ścieralna AC 5S AC8S AC 11S Zawartość wolnych przestrzeni w próbce Marshalla z próbki pobranej z mieszanki lub pobranej z nawierzchni nie może wykroczyć poza graniczne wartości o 2,0% v/v dla AC P i AC W oraz 1,5 % dla AC S Przy odbiorze nawierzchni należy ocenić właściwości przeciwpoślizgowe. Dla drogi G miarodajny współczynnik tarcia przy prędkości zablokowanej opony względem nawierzchni 60 km/h wynosi 0, PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Jednostka przedmiarowa i obmiarowa Jednostką przedmiarową/ obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) warstwy: podbudowy z betonu asfaltowego 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową i ST, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg punktu 6 i WT Nawierzchnie Asfaltowe ( lub dokumentów normowych ) dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIE ROBÓT TOWARZYSZĄCYCH I TYMCZASOWYCH ORAZ PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące rozliczenia w/w robót i podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące w/w zagadnień podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Cena jednostki obmiarowej Cena jednostkowa ułożenia 1m2 warstwy bitumicznej (w-wy wyrównawczej, podbudowy) prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, zgodnie z zatwierdzonym projektem organizacji ruchu, zakup mieszanki mineralno-asfaltowej i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem krawędzi urządzeń obcych i krawężników, uszczelnienie bitumiczną taśmą styku ze ściekiem rozłożenie i zagęszczenie mieszanki mineralno-asfaltowej, obcięcie krawędzi i posmarowanie asfaltem, ew. ułożenie geosiatki na styku dwóch nawierzchni przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej, uprzątnięcie terenu robót. Skropienie i oczyszczenie ujęto w odrębnej ST. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy. PN-C-04024:1991 Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport. PN-EN 12591:2002. PN-S-04001:1967 Przetwory naftowe. Asfalty drogowe Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralno-bitumicznych i nawierzchni bitumicznych. PN-S-96025:2000 Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe. Wymagania D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy 105

106 . BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą PN-EN 13043:2004 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu PN-EN 536:2002 Maszyny Drogowe. wytwórnie mieszanek mineralno- asfaltowych. Wymagania bezpieczenstwa Pakiet norm PN-EN x Mieszanki mineralno-asfaltowe Uwaga Wszelkie wątpliwości dotyczące zastosowania właściwych wymagań normowych należy omówić z Inżynierem Budowy Inne dokumenty Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, 1999 Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM, Warszawa, 1997 Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430). K.Błażejowski SMA. Teoria i Praktyka wyd Warszawa K. Błażejowski, S.Styk. Technologia warstw asfaltowych wyd.2004 WKŁ Warszawa Wymagania techniczne. Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych (WT-2) wyd D Podbudowa z betonu asfaltowego; D Wyrównanie podbudowy

107 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Nawierzchnia z betonu asfaltowego D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 107

108 1. WSTĘP Ilekroć w niniejszym opracowaniu będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) to należy przez to rozumieć Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych ( STWiORB) 1.1 Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem: w-wy wiążącej i ścieralnej z betonu asfaltowego, w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice. 1.5 Zakres stosowania ST Niniejsza specyfikacja techniczna jest częścią dokumentacji technicznej wykonanej dla zadania wymienionego wyżej. 1.3 Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem konstrukcji nawierzchni: warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego (AC 11S, lepiszcze PMB 45/80-55) o grubości podanej w dokumentacji technicznej jezdnia KR2 1.3 Określenia podstawowe Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypełniacza mineralnego o określonym składzie i uziarnieniu. Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) jest to mieszanka kruszywa i lepiszcza Środek adhezyjny - substancja powierzchniowo czynna, która poprawia adhezję asfaltu do materiałów mineralnych oraz zwiększa odporność błonki asfaltu na powierzchni kruszywa na odmywanie wodą; może być dodawany do asfaltu lub do kruszywa. Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie. Próba technologiczna wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej właściwości są zgodne z receptą laboratoryjną. Odcinek próbny odcinek warstwy nawierzchni (o długości co najmniej 50m) wykonany w warunkach zbliżonych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. Beton asfaltowy (AC) - mieszanka mineralno-asfaltowa w której mieszanka kruszywa o uziarnieniu ciągłym tworzy wzajemnie klinującą się strukturę. Kategoria ruchu (KR) obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) na obliczeniowy pas ruchu na dobę. Skład mieszanki (recepta)- docelowy skład mieszanki MMA, który może być podany jako skład wyjściowy lub wejściowy. Warstwa wiążąca w-wa nawierzchni pomiędzy warstwą ścieralną a podbudową. Wejściowy skład mieszanki- skład mieszanki zawierający materiały składowe, krzywa uziarnienia i procentowej zawartości lepiszcza w stosunku do mieszanki mineralno- asfaltowej zazwyczaj jest to wynik walidacji laboratoryjnie zaprojektowanego składu mieszanki. Wyjściowy skład mieszanki - skład mieszanki zawierający materiały składowe, uśrednione wyniki uziarnienia i zawartość lepiszcza rozpuszczalnego oznaczonego laboratoryjnie zazwyczaj wynik walidacji wyprodukowanej. Dodatek- materiał, który może być dodany do mieszanki w małych ilościach : tj włókna, polimery dodane w celu poprawy cech mechanicznych mieszanki, jej urabialności lub koloru. Granulat asfaltowy przetworzony destrukt asfaltowy o udokumentowanej jakości stosowany jako material składowy mieszanek wytworzonych na gorąco Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne punkt 1.4. oraz w pozostałych specyfikacjach technicznych jak i w wymaganiach technicznych WT-1,WT-2 i WT Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Ogólne wymagania dotyczące materiałów 2.2 Polimeroasfalt Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 2. Do mieszanek przeznaczonych na w-wy wiążące należy zastosować polimeroasfalt PMB 25/55-60, zaś na w-wy ścieralne PMB 45/ Parametry dla polimeroasfaltu ( PN-EN 14023:2009/Ap1:2010) podano poniżej w tabeli 1: 108 D Nawierzchnia z betonu asfaltowego

109 Tabela 1. Parametry dla polimeroasfaltu Wymagania podstawowe Konsystencja w pośredniej temperaturze eksploatacji Konsystencja w wysokiej temperaturze eksploatacji Właściwości Penetracja w 25 C Temperatura Mięknienia Siła rozciągania (mała prędkość rozciągania) Metoda Badania EN 1426 EN 1427 EN EN Jedn. dolna granica penetracji w 25 C /górna granica penetracji w25 C- dolna granica temperatury mięknienia 25/ / /80-65 Wymaganie Klasa Wymaganie Klasa Wymaganie Klasa 0,1 mm C J/cm 2 2 w 10 C 6 3 w 5 C 2 3 w 5 C 2 Kohezja Siła rozciągania 5 C(duża prędkość rozciągania) EN EN J/cm 2 NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 Wahadło Vialit (metoda uderzenia) EN J/cm 2 NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 Stałość konsystencji Odporność na starzenie wg EN lub -3 Zmiana masy % 0,5 3 0,5 3 0,5 3 Pozostała EN penetracja 1426 % Wzrost EN temperatury 1427 mięknienia C Inne właściwości Wymagania dodatkowe Temperatura zapłonu Temperatura łamliwości Nawrót sprężysty w 25 C EN ISO 2592 EN EN C C NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 % Nawrót sprężysty w 10 C Zakres plastyczności Stabilność magazynowania Różnica temperatur mięknienia Stabilność magazynowania Różnica penetracji Spadek temperatury mięknienia po starzeniu wg EN lub -3 Nawrót sprężysty w 25 C po starzeniu wg EN lub -3 ppkt EN EN 1427 EN EN 1426 EN EN 1427 EN EN NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 C TBR b 1 TBR b 1 TBR b 1 C ,1 mm NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 C TBR b 1 TBR b 1 TBR b NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 % D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 109

110 Nawrót sprężysty w 10 C po starzeniu wg EN lub -3 NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 a NDP No Performance Determined (właściwość nie określana); b TBR- To Be Reported (do zadeklarowania) 2.3 Wypełniacz Do mieszanki mineralno-asfaltowej należy stosować wypełniacz spełniający wymagania zawarte w normie PN-EN 13043:2004. Wymagania dla wypełniacza podano w tablicy 2 poniżej: Tabela 2 Wymagania wobec wypełniacza Właściwości kruszywa Uziarnienie wg PN-EN ; Wolne przestrzenie w suchym zagęszczonym wypełniaczu wg PN-EN ; Wymagana kategoria Zawartość wody wg PN-EN %m/m; Nie wyższa niż Przyrost temperatury mięknienia wg PN-EN ; wymagana kat. Gęstość ziaren wg EN Rozpuszczalność w wodzie wg PN-EN ; kategoria nie wyższa niż Jakość pyłów pyłów wg PN-EN 933-9; Kategoria nie wyższa niż Zawartość CaCO 3 w wypełniaczu wapiennym wg PN-EN ; kategoria co najmniej Zawartość NaOH w wypełniaczu mieszanym; kategoria Liczba asfaltowa wgen Wymagania wobec wypełniacza w zależności od kategorii ruchu Zgodnie z tab.3 ST V 28/45 1% m/m R&B 8/25 Deklarowana przez producenta WS 10 MB F10 CC 70 K adeklarowana BN Deklarowana Tabela 3 Uziarnienie wypełniacza dodanego (PN-EN ) Sito #, mm Ogólny zakres dla poszczególnych wyników Maks. zakres uziarnienia deklarowany przez producenta 2 0,125 0, Kruszywo 100 od 85 do 100 od 70 do 100 Do mieszanki mineralno asfaltowej należy zastosować kruszywa spełniające wymagania norm PN-EN 13043:2004 i PN-EN :2008. Do stosowania na drogach publicznych na terenie Polski, zapisy powyższych norm wdrażają Wymagania Techniczne Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych (WT-1 Kruszywa2010). Do mieszanek mineralno-asfaltowych można stosować kruszywo naturalne uzyskiwane z mineralnych surowców naturalnych występujących w przyrodzie ( żwir, piasek, żwir kruszony, kruszywo łamane ze skał, kruszywo z nadziarna i otoczaków) i sztucznych, uzyskiwanych w wyniku procesu przemysłowego (obróbki termiczne, modyfikacje). Do tych ostatnich należy zaliczyć: kruszywo z żużli wielkopiecowych, stalowniczych i pomiedziowych. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. 2.5 Emulsja asfaltowa kationowa Do połączeń między warstwowych należy stosować drogową emulsję asfaltową wymienioną w ST dotyczącej oczyszczenia i skropienia w-w konstrukcyjnych. 2.6 Środek adhezyjny Należy stosować środek adhezyjny o zadeklarowanym pochodzeniu, rodzaju i właściwościach. Wymagana przyczepność nie mnie niż 80%.Jeżeli w mieszance jest więcej niż 20% (m/m) grysów o charakterze kwaśnym (skały granitowe) rodzaj i ilość środka adhezyjnego należy ustalić indywidualnie w zależności od zastosowanego asfaltu i grysów. 3. SPRZĘT 3.1 Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST-D Wymagania ogólne punkt D Nawierzchnia z betonu asfaltowego

111 3.2 Sprzęt do wykonania warstwy nawierzchni z mieszanki Wykonawca przystępujący do wykonania warstwy nawierzchni z mieszanki powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: wytwórni (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych z automatycznym podawaniem składników mieszanki układarek do rozkładania mieszanek mineralno-asfaltowych typu zagęszczanego, skrapiarek walców stalowych gładkich (trójkołowe, tandemowe), ogumionych. Ze względu na masę: średnich, ciężkich. Walce mogą być wyposażone w wibrację (choć nie zawsze będzie wykorzystywana) samochodów samowyładowczych z przykryciem lub termosów, szczotek mechanicznych i /lub innych urządzeń czyszczących. inny jeśli Wykonawca uzna, ze jest niezbędny Ogólne uwagi do sprzętu Układarki winny być mechaniczne i samojezdne wyposażone w elektronicznie kontrolowany stół zdolny do ułożenia mieszanki zgodnie z projektowaną osią, niweletą i spadkami poprzecznymi. Zdolność układania mieszanki winna być skorelowana z wydajnością otaczarki i wymaganiami technologicznymi. Układarka winna mieć co najmniej następujące wyposażenie: - elementy wibrujące (nóż i płyta) do wstępnego zagęszczania wraz ze sprawną regulacją częstotliwości i amplitudy drgań, - układy do podgrzewania elementów roboczych układarki. Wybór rodzaju zestawu walców pozostawia się Wykonawcy pod warunkiem osiągnięcia wymaganego wskaźnika zagęszczenia dla danej warstwy bitumicznej o określonej grubości i szerokości. Efekty osiągane proponowanym zestawem walców muszą być dokładnie sprawdzone na odcinku próbnym. Plan pracy walców dla każdej warstwy winien być przygotowany przez Wykonawcę i przedstawiony Inżynierowi do akceptacji. Mieszankę betonu asfaltowego należy przewozić pojazdami samowyładowczymi wyposażonymi w pokrowce brezentowe o ładowności nie mniejszej niż 10 ton. Skrzynie wywrotek winny być dostosowane do współpracy z układarką w czasie rozładunku, kiedy to układarka pcha przed sobą wywrotkę na podjeździe i na zjeździe. 4 TRANSPORT 4.1 Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Transport materiałów Założono zakup i dostawę na budowę gotowej mieszanki mineralno -asfaltowej Mieszanki należy przewozić samochodami samowyładowczymi z przykryciem w czasie transportu i podczas oczekiwania na rozładunek. Czas transportu od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać 2 godzin z jednoczesnym spełnieniem warunku zachowania temperatury wbudowania. Po załadowaniu mieszanki należy dokonać kontroli temperatury i wizualnej oceny mieszanki. Należy zwrócić uwagę na: niebieski dym - mieszanka przepalona, przegrzana w temp. > 200stopni należy traktować jako odpad ( skutek wykruszanie z nawierzchni) rozpływanie mieszanki w skrzyni przyczyny: przeasfaltowanie, brak frakcji z któreś z komór otaczarki, nadmiar środka adhezyjnego lub innego dodatku uformowanie w ostry stożek zamiast kopuły zbyt niska temperatura brak urabialności niedostateczne otoczone kruszywo- przyczyna: mało asfaltu, zbyt chłonne kruszywo pęcherze asfaltu ma kruszywie tzw. kipienie asfaltu przyczyna: mokre kruszywo ( po opadach lub kruszywo o dużej nasiąkliwości skutek: obmywanie lepiszcza z kruszywa) mieszanka o kolorze bez połysku, matowa- przyczyna: mało asfaltu, niska temp mieszanki lub skład recepturowy zanieczyszczenia mieszanki przyczyna: zanieczyszczenie silosa po starej mieszance lub skrzyni samochodu 5 WYKONANIE ROBÓT 5.1 Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 5. Mieszanka przeznaczona do ułożenia w-wy z betonu asfaltowego powinna spełniać wymagania normy PN-EN :2008. Powyższa norma jest normą kwalifikacyjną dotyczącą mieszanek i nie dotyczy projektowania i budowy konstrukcji nawierzchni w związku z powyższym wykonanie robót i wymagania dla materiałów oparto o opracowanie Nawierzchnie asfaltowe na drogach krajowych WT Mieszanki mineralno-asfaltowe. Wymagania techniczne oraz poprzednie wydanie WT Projektowanie mieszanek Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z Inżynierem, Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanek (nie później niż 3 tygodnie przed planowanym rozpoczęciem robót): wyjściowy lub wejściowy. Decyzja która forma recepty będzie wykorzystana podczas wykonania robót należy do Wykonawcy w uzgodnieniu z Inżynierem Budowy. W przypadku wyboru recepty wyjściowej, Wykonawca na wniosek Inżyniera, poda różnice między obiema receptami z uzasadnieniem różnic. Zaprojektowanie składu mieszanki i dobór materiałów należy do producenta mieszanek. Do analizy sitowej należy zastosować zestaw sit podany w WT-2. Uwaga. W pkt b) podano minimalną zawartość asfaltu, która dotyczy mieszanki o gęstości 2,65 Mg/m3 w przypadku zastosowania mieszanki o innej gęstości należy do wartości B min zastosować współczynnik korygujący α=2,65/ρ (gdzie ρ oznacza gęstość objętościową ziaren kruszywa mieszanki mineralnej Mg/m3). W celu określenia wolnej przestrzeni w zagęszczonej mma należy określić gęstość wg PN-EN metodą A, w rozpuszczalniku (czterochloroetylen). D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 111

112 5.2.1 BETON ASFALTOWY DO WARSTWY ŚCIERALNEJ a) Materiały Do betonu asfaltowego do w-wy ścieralnej nawierzchni drogowej należy stosować kruszywa i lepiszcza podane w tabeli 4: Materiał Kategoria Ruchu KR1-2 KR3-4 Wymiar górnego sita mieszanki mineralnej D, mm Lepiszcze asfaltowe 2 50/70, 70/100, PMB 45/80-55, PMB 45/80-65 Kruszywa mineralne PN-EN 13043:2004 i PN-EN :2008, WT prócz wymienionych można stosować inne lepiszcza nienormowe wg aprobat technicznych 50/70 PMB 45/80-55, PMB 45/80-65 b) Uziarnienie mieszanki i zawartość lepiszcza do w-wy ścieralnej Beton asfaltowy do w-w ścieralnej powinien mieć uziarnienie mieszanki mineralnej mieszczące się w podanych granicach i minimalną zawartość lepiszcza (tabela 5): Właściwość AC 5S AC 8S AC 11S Przesiew % m/m Od Do Od Do Od Do Wymiar sita #, mm: , , , ,063 7,0 14,0 6,0 12,0 6,0 12,0 Minimalna zawartosć lepiszcza B min7,0 B min6,6 B min6,4 c) Wymagane właściwości mieszanki mineralno- asfaltowej do w-w ścieralnej (tabela 6) Kategoria ruchu KR1-2 Właściwości Wymiar mieszanki Zagęszczenie wg PN-EN i metoda badań ************ AC 8S AC11S Minimalna i maksymalna V min1,0 V min1,0 wartość wolnych przestrzeni V max3,0 V max3,0 C.1.2.ubijanie: 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.4 Minimalna i maksymalna wartość wolnych przestrzeni wypełnionych lepiszczem VFB min78 VFB max89 VFB min75 VFB max89 C.1.2.ubijanie: 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.5 Minimalna zawartość wolnych przestrzeni w mieszance VMA min16 VMA min16 C.1.2.ubijanie: 2x50 ud. Badanie wg PN-EN p.5 Odporność na działanie wody ITSR 90 ITSR 90 C.1.1.ubijanie: 2x35 ud Badanie wg PN-EN przechow. w 40ºC z jednym cyklem zamrażania- badanie w 15 ºC 5.3 Wytwarzanie mieszanki MMA i jej transport Mieszanki mineralno- asfaltowe należy produkować na gorąco w wytwórni, w otaczarce, zgodnie z receptą roboczą. Dozowanie składników powinno być zautomatyzowane. Dodatki modyfikujące lub stabilizacyjne należy podawać w postaci stałej lub ciekłej Lepiszcze przechowywane w zbiorniku powinno być ogrzewane w sposób pośredni, z układem termostatowania, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury z tolerancją ± 5 C. Temperatura lepiszcza w zbiorniku nie powinna przekraczać (tabela 7): 112 D Nawierzchnia z betonu asfaltowego

113 Lepiszcze Rodzaj Najwyższa temperatura w zbiorniku w Cº Asfalt drogowy / /50, Polimeroasfalt drogowy PMB 10/40-65 PMB10/4075 PMB 25/55-60 PMB 45/ Kruszywo o różnym wymiarze należy podawać pojedynczo, odmierzone jako udziały masowe lub objętościowe Kruszywo powinno być wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu lepiszcza uzyskała właściwą temperaturę. Temperatura mieszanki nie powinna być wyższa o więcej niż 30 0 C od najwyższej temperatury mieszanki, podanej w tabeli (nr 8) poniżej: Lepiszcze asfaltowe 35/50 50/70 Beton asfaltowy AC* od 155 do 195 od 140 do 180 PMB 10/40-65 PMB 10/40-75 PMB 25/55-60 PMB 25/55-65 PMB 45/80-55 PMB 45/80-60 PMB 65/ PMB 65/ Jw. od 150 do 190 od 140 do 180 Jw. od 130 do 180 Jw. Jw. Jw. * najniższa temperatura dotyczy mieszanki dostarczonej na miejsce wbudowania a najwyższa dotyczy mieszanki bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni MMA. Wytwórnia masy (sterowana automatycznie wydajność min. 100Mg/h) powinna być zlokalizowana w odległości umożliwiającej zachowanie odpowiedniej temperatury (w przedziale podanym wyżej) przed wbudowaniem. Mieszanki powinny być dowożone na budowę odpowiednio zabezpieczone przed stygnięciem i dopływem powietrza, w samochodach samowyładowczych. 5.4 Przygotowanie podłoża oczyszczenie, wyrównanie i skropienie podłoża Oczyszczenie, wyrównanie i skropienie podłoża pod ułożenie warstw bitumicznych opisano w odrębnej specyfikacji. Z podłoża należy zapewnić odpływ wody. 5.5 Warunki przystąpienia do robót i rozkładanie mieszanki Warstwa nawierzchni z betonu asfaltowego może być układana, gdy temperatura otoczenia jest nie niższa od podanej w tabeli 9: Rodaj robót Minimalna temperatura otoczenia, ºC Przed przystapieniem do robót W trakcie robót W-wa ścieralna o gr. 3 cm 0 +5 W-wa wiążąca -2 0 Podbudowa -5-3 Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej na mokrym podłożu, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru. Przed przystąpieniem do robót należy ocenić stan sprzętu (głównie stan deski wibracyjnej: ogrzewanie, wibracja, czystość, sprawność elektroniki sterującej pochyleniem deski wibracyjnej) k) należy dążyć do uzyskania monolitycznej konstrukcji- układanie całą szerokością jezdni (jeśli nie ma takiej możliwości należy zastosować kilka rozkładarek obok siebie z odpowiednim przesunięciem lub w dwóch etapach przy dużej szerokości), optymalnie grubymi w-wami. l) przed rozłożeniem mieszanki należy ustalić kolejność ułożenia pasów roboczych w poszczególnych w-wach tak aby spoiny się nie pokrywały ( przesunięcie w-w względem siebie 15 cm w kierunku poprzecznym do osi jezdni złącza podłużne; 2m w kierunku podłużnym do osi jezdni- złącza poprzeczne) m) unikać częstej zmiany szerokości roboczej rozkładarki n) przy układaniu mieszanki ręcznie w miejscach trudno dostępnych, dosypywanie kolejnych w-w należy wykonać przez spulchnienie grabiami powierzchni, tak aby nastąpiło dobre związanie mieszanki wcześniej ułożonej z nowo ułożoną o) istniejące urządzenia infrastruktury technicznej należy zabezpieczyć np. przez przykrycie płytami stalowymi. p) w przypadku przesuwania mieszanki podczas wałowania (po dolnej w-wie) należy odczekać do obniżenia temp. mieszanki Próba technologiczna i odcinek próbny Ze względu na niewielki zakres robót nie przewiduje się wykonania odcinka próbnego, jednakże jeśli Inżynier zadecyduje inaczej Wykonawca wykona taki odcinek ( dł. 50m o szer. min. 5,5 m) min. 3 dni przed właściwym ułożeniem w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskanych parametrów technicznych betonu. D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 113

114 5.7.Wykonanie warstw z BA Mieszanka powinna być wbudowywana układarką wyposażoną w układ z automatycznym sterowaniem grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. Elementy układarki rozkładające i dogęszczające powinny być podgrzane przed rozpoczęciem robót. Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna być niższa od minimalnej temperatury mieszanki podanej w punkcie 5.3. w tabeli 14. Zagęszczanie mieszanki powinno odbywać się bezzwłocznie, zgodnie ze schematem przejść walca ustalonym na odcinku próbnym. Złącza (tzw. styki)w nawierzchni powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Złącze robocze powinno być równo obcięte i powierzchnia obciętej krawędzi powinna być posmarowana lepiszczem, spryskanie emulsją kationową lub oklejona samoprzylepną topliwą taśmą bitumiczną. Sposób wykonywania złącz roboczych powinien być zaakceptowany przez Inżyniera. Za zgodą Inżyniera, warstwę wiążącą i ścieralną można oddać do ruchu zaraz po jej wykonaniu np. w przypadku prowadzenia połowicznych robót drogowych Ogólne warunki zagęszczania mieszanek bitumicznych Ustawienie walców tyłem do kierunku układania nawierzchni tj. za rozkładarką jako pierwsze są koła napędowe (odwrotne ustawienie spowoduje wybrzuszenie w-wy) Wyjątek: zagęszczanie na wzniesieniu. Początek zagęszczenia działki roboczej: w pierwszej kolejności zagęszczenie 10 cm pasa w-wy gorącej na styku z w-wą zimną (starą, frezowaną itd.) prostopadle do kierunku układania mieszanki. Zagęszczenie należy rozpocząć od krawędzi nawierzchni ku środkowi (na najwolniejszym biegu walca, przejścia bardzo płynne). W przypadku układania mieszanki na połowie jezdni należy wykonać zagęszczenie wzdłuż łączenia działek roboczych a potem przejazdy kontynuować od krawędzi jezdni. Przy dwóch rozkładarkach poruszających się jednocześnie z przesunięciem zwałowanie zaczyna się od krawędzi zewnętrznych ku środkowi Przemieszczanie walca na poszczególne pasy powinno odbywać się jak najdalej od rozkładarki czyli w strefie najbardziej zagęszczonej i zimnej Zagęszczenie na zakrętach należy rozpoczynać od najniżej położonej, wewnętrznej krawędzi drogi ( łuk wewnętrzny) Wałowanie walcem ogumionym rozpoczynać przy niskim ciśnieniu w oponach, podwyższając je w miarę wałowania a następnie gładkim. Mieszanki z elastomeroasfaltem należy zagęszczać walcami statycznymi stalowymi Pierwsze wałowanie należy przeprowadzić bez wibracji. Wibracje należy włączać podczas jazdy do przodu, przy powrocie należy wyłączać. Prędkość przejazdu walca powinna być jednostajna w granicach 2 od 4 km/h na początku i w granicach od 4 do 6 km/h w dalszej fazie wałowania, Zabrania się używania walców ogumionych z zużytymi lub bieżnikowanymi oponami i nie posiadających możliwości zmiany ciśnienia, Zabrania się zostawiania walca w spoczynku lub na wibracji na gorącej lub świeżo wykonanej w-wie Zwilżanie wodą walca należy prowadzić w miarę oszczędnie Należy stosować sposób zagęszczania opracowany i sprawdzony na odcinku próbnym w dostosowaniu do konkretnego zestawu sprzętu. Brzegi nawierzchni asfaltowych stanowią obszar nie dogęszczony stąd należy zadbać o właściwe wykonanie boczny krawędzi poprzez: d) ukształtować skośnie krawędzie (pochylenie 1:2) w-wy poprzez osprzęt profilujący założony na rozkładarce lub dociskający na walcu e) uszczelnienie powierzchni brzegu nawierzchni gorącym lepiszczem ( 4kg/m2 powierzchni bocznej) f) dobre połączenia między w-wami konstrukcyjnymi w strefie przykrawędziowej Spoiny i szczeliny Podczas układania nowej części w-wy przy w-wie przylegającej wykonanej wcześniej należy: - przed pierwszym przejazdem walca przesunąć ręcznie mieszankę poza krawędź szczeliny (w kierunku rozkładanej mieszanki) - pierwsze przejście walca powinno zachodzić cm na gorącej warstwie przy czym walec porusza się po wykonanej wcześniej w-wie (chyba że obok odbywa się ruch samochodowy to zawałowanie odbywa się tuż przy styku w-w a potem na styku) W przypadku powiązania istniejącej nawierzchni z nowo projektowaną, Inżynier może zadecydować o ułożeniu geosiatki. Parametry oraz szerokość pasa należy ustalić z Inżynierem Budowy. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1 Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 6. Badania dzielą się na: 1. Badania Wykonawcy wykonane we własnym zakresie 2. Badania Kontrole wykonane przez nadzór Zamawiającego Jeżeli to konieczne badania obejmują: pobranie próbek, zapakowanie próbek do wysyłki, transport próbek z miejsca pobrania do placówki badającej i sprawozdanie z badań. Na żądanie Zamawiającego lub jego nadzór Wykonawca zapewni pobór materiałów przewidzianych do wbudowania (kruszywa, wypełniacz itd.) i przekaże je protokolarnie Zamawiającemu/ Inżynierowi, w ilości ustalonej przez strony. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca jest zobowiązany do wykonania czynności wymienionych w pkt 5.4. W trakcie trwania robót Zamawiający/ Inżynier może pobrać próbki z mieszanki świeżo układanej. Na żądanie Zamawiającego pobranie i zapakowanie próbek może wykonać Wykonawca, jednakże za dostarczenie próbek i wybór placówki badawczej odpowiedzialny jest Zamawiający/Inżynier. Wykonawca zapewni dostarczenie mieszanki z wytwórni. W celu wykazania, że mieszanka MMA o danym składzie spełnia wszelkie wymagania normowe i WT-2, producent dla każdego składu mieszanki przeprowadzi Badanie Typu wg PN-EN Rodzaj i zakres badań kontrolnych wykonanych przez nadzór Zamawiającego podano w tabeli 16. Badania materiałów, mieszanek bitumicznych oraz gotowych warstw należy przeprowadzić w ilości adekwatnej do rzeczywistych ilości robót wykonywanych na budowie. W przypadku braku danych dotyczących częstotliwości i rodzaju badań należy skorzystać z WT-2 lub aktualnych norm. 114 D Nawierzchnia z betonu asfaltowego

115 Tabela 10 Lp Rodzaj badań Minimalna częstotliwość Tolerancja i Uwagi MATERIAŁY ** 1 Uziarnienie Kruszywo 1raz na 2000t lub w przypadkach wątpliwych; Wypełniacza- wg wskazań planu jakości producenta 2 Właściwości asfaltu: penetracja 25ºC lub temperatura mięknienia 3 Badania właściwości kruszyw 4 Temperatura składników 5 Temperatura mieszanki 6 Zawartość asfaltu i uziarnienie mieszanki 7 Wolna przestrzeń w próbkach Marshala 8 Sprawdzenie wyglądu mieszanki 9 Wskaźnik zagęszczenia 1 x na każde 300 ton dostawy Wg wymagań właściwości podanych w niniejszej ST lub WT-1 i WT-2 oraz norm dotyczących kruszyw i MMA Z zatwierdzonego źródła, przed pierwszym użyciem i co najmniej raz w roku. MIESZANKA MINERALNO-ASFALTOWA Dozór ciągły. zgodny z temperaturami podanymi w niniejszej ST lub WT-2 oraz normami Temperatura mięknienia wyekstrahowanego z mieszanki lepiszcza nie powinna przekroczyć najwyższej temperatury podanej w dalszej części ST Każdy samochód przy załadunku mieszanki( producent) zgodny z temperaturami podanymi w niniejszej ST oraz w trakcie układania - Pomiar przy użyciu lub WT-2 oraz normami termometru z dokładnością ± 2 o C, Wymagania wg tabel podanych w pkt 5 niniejszej ST lub WT-2. Częstotliwość pobierania próbek wg Inżyniera Budowy lub wg kryteriów przyjętych przez Zakładową Kontrolę Produkcji tj. ocena zgodności produkcji. Wg tabel podanych w pkt 5 niniejszej ST lub WT-2 Dozór ciągły przy produkcji, załadunku, wyładunku i wbudowywania ocena wizualna WARSTWA ASFALTOWA Na 500 m ułożonej warstwy lecz nie rzadziej niż na 6000m2 - jedna próbka. W razie potrzeby ilość próbek może zostać zwiększona ( np. nawierzchnie w terenie zabudowanym lub nawierzchnie mostowe lub zastosowano specjalne kruszywo, dodatki itp.) Dopuszczalne odchyłki wyników badań zawartości lepiszcza oraz uziarnienia nie powinny przekroczyć wartości podanych w dalszej części ST Wyniki nie mogą przekroczyć : 2,0% v/v dla AC P i AC W oraz 1,5 % dla AC S. Ocena pod kątem punktu 4.2 ST. Wg tabeli i uwag podanych w dalszej części ST 10 Wolna przestrzeń Jw. Jw. 11 Grubość Jw. Zgodność z dokumentacją projektową z tolerancją: od -0, 5 cm do +1,0 cm 12 Szerokość warstwy 10 razy na 1km drogi i w punktach charakterystycznych Zgodność z dokumentacją projektową, z tolerancją + 5 cm. 13 Równość podłużna warstwy 14 Równość poprzeczna warstwy 15 Spadki poprzeczne warstwy*) 16 Rzędne wysokościowe warstwy 17 Ukształtowanie osi w planie *) 18 Złącza podłużne i poprzeczne każdy pas ruchu -planograf Graniczne wartości nierówności dla warstwy wiążącej dla drogi GP mniej niż 6 mm co 5 m pomiar łatą i klinem jw 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km oraz w punktach charakterystycznych Pomiar rzędnych niwelacji podłużnej i poprzecznej oraz usytuowania osi według dokumentacji budowy zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5% pod warunkiem zachowania spadku podłużnego zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 1 cm. jw zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 5 cm. cała długość złącza- oględziny Złącza powinny być równe i związane. Złącza podłużne w konstrukcjach wielowarstwowych powinny być przesunięte względem siebie o 15 cm w kierunku poprzecznym do osi jezdni. Złącza porzeczne przesunąć względem siebie o co najmniej 2m w kierunku podłużnym do osi jezdni. 19 Krawędź, obramowanie warstwy cała długość- ocena wizualna Warstwa przy ściekach drogowych, opornikach i urządzeniach w jezdni powinna wystawać od 3mm do 5 mm ponad ich powierzchnię. Warstwa nieobramowana powinna być wyprofilowana a w miejscach gdzie zaszła konieczność obcięcia, pokryta asfaltem. Grubość w-wy pokrycia nie mniejsza niż 2mm. 20 Wygląd warstwy ocena ciągła wizualna Jednolitą teksturę, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, łuszczących się i spękań. Ewentualne luźne grysy zastosowane do uszorstnienia warstwy D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 115

116 powinny być usunięte. 21 Właściwości Dotyczą w-wy ścieralnej i podane zostały w odrębnej przeciwpoślizgowe ST *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. Inżynier może zawęzić bądź rozszerzyć częstotliwość w/w badań i pomiarów jeśli uzna to za konieczne (np. uzasadnione wątpliwości co do wykonania robót). **) Inżynier zadecyduje czy będzie wykonywał badania materiałów czy skorzysta z wyników badań Zakładowej Kontroli Produkcji lub/i wyników Badania Typu Zagęszczenie i wolna przestrzeń Zagęszczenie i wolna przestrzeń w warstwie powinny być zgodne z poniższą tabelą 11: Warstwa Typ i wymiar mieszanki Grubość zagęszczone j warstwy technologicznej cm Wskaźnik zagęszczenia % Zawartość wolnych przestrzeni w zagęszczonej warstwie % v/v Ścieralna KR1-2 AC 11S 3,0-5,0 98 1,0-4,0 Wskaźnik zagęszczenia należy obliczyć wg wzoru podanego w normie PN-EN :2008 w załączniku C.4 P= (B specimen / B reference )*100% gdzie: P- wskaźnik zagęszczenia B specimen gęstość objętościowa próbki określona PE-EN i załączniku B B reference gęstość referencyjna tzw. wzorcowa gęstość objętościowa próbki wykonanej z tych samych materiałów o składzie wg projektu lub różniącego się od niego w granicach dopuszczalnych odchyleń i zagęszczonej sprzętem laboratoryjnym, w znormalizowany sposób. W przypadku określenia gęstości referencyjnej na próbkach z powtórnie zagęszczanych rdzeni, należy stosować procedurę podaną w normie PN- EN : Temperatura mięknienia wyekstrahowanego lepiszcza Tabela 12. Lepiszcze asfaltowe Temperatura mięknienia nie więcej niż ºC 35/ /70 66 PMB 10/40-65 PMB 25/55-60 PMB 45/80-55 PMB 45/80-60 PMB 65/ W wypadku mieszanki na bazie polimeroasfaltu nawrót sprężysty lepiszcza wyekstrahowanego powinien wynosić co najmniej 40%. Dotyczy to również przedwczesnego zerwania tego lepiszcza w badaniu, przy czym należy podać wartość wydłużenia Zawartość lepiszcza Zawartość rozpuszczonego lepiszcza z każdej próbki pobranej z mieszanki lub wyjątkowo z próbki pobranej z nawierzchni nie może odbiegać od wartości odchyłek w zależności od ilości próbek pobranych na danym odcinku drogi. Dopuszczalne odchyłki pojedynczego wyniku badań i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości lepiszcza określa tabela 13: Liczba wyników badań >20 Mieszanki gruboziarniste (wymiar kruszywa D jest ±0,6 ±0,55 ±0,50 ±0,40 ±0,35 ±0,30 nie mniejszy niż 16mm) Mieszanki drobnoziarniste (wymiar kruszywa D jest mniejszy niż 16mm) ±0,50 ±0,45 ±0,40 ±0,40 ±0,35 ±0, Uziarnienie mieszanki Uziarnienie próbki pobranej z mieszanki lub wyjątkowo z próbki pobranej z nawierzchni nie może odbiegać od wartości odchyłek w zależności od ilości próbek pobranych na danym odcinku drogi. Dopuszczalne odchyłki pojedynczego wyniku badań i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości lepiszcza określa tabela 14: Lp Składniki mieszanki mineralnoasfaltowej Liczba wyników <20 >= 20 1 Ziarna przechodzące przez sito ±5,0 2 Ziarna przechodzące przez sito o ±5,2 ±4,0 oczkach 11,2 mm 3 Jw. lecz sito 2,0 mm ±3,3 ±3,0 4 Jw.,lecz sito 0,125mm ±2,6 ±2,0 5 Jw. lecz sito 0,063 mm ±2,2 ±2,0 116 D Nawierzchnia z betonu asfaltowego

117 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót Ogólne zasady przedmiaru i obmiaru robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Jednostka przedmiarowa i obmiarowa Jednostką przedmiarową/ obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) warstwy bitumicznej z betonu asfaltowego 11. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST-D Wymagania ogólne punkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową i ST, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg punktu 6 i WT dały wyniki pozytywne. 12. ROZLICZENIE ROBÓT TOWARZYSZĄCYCH I TYMCZASOWYCH ORAZ PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne ustalenia dotyczące rozliczenia w/w robót i podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące w/w zagadnień podano w ST-D Wymagania ogólne punkt Cena jednostki obmiarowej Cena jednostkowa ułożenia 1m2 warstwy bitumicznej (w-wy ścieralnej) prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, zgodnie z zatwierdzonym projektem organizacji ruchu, zakup mieszanki mineralno-asfaltowej i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem krawędzi urządzeń obcych i krawężników, uszczelnienie bitumiczną taśmą styku ze ściekiem rozłożenie i zagęszczenie mieszanki mineralno-asfaltowej, obcięcie krawędzi i posmarowanie asfaltem, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej, uprzątnięcie terenu robót. Skropienie i oczyszczenie ujęto w odrębnej ST. 10 PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1 Normy PN-EN 12597:2003 Asfalty i produkty asfaltowe. Terminologia PN-EN 12591:2004 Asfalty i produkty asfaltowe. Wymagania dla asfaltów drogowych PN-EN 13043:2004 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu PN-EN : : 2008 Mieszanki mineralno asfaltowe. Beton asfaltowy PN-EN : : 2008 Mieszanki mineralno asfaltowe. Badanie typu Inne normy dotyczące badań przywołane w/w normach. Uwaga Wszelkie wątpliwości dotyczące zastosowania właściwych wymagań normowych należy omówić z Inżynierem Inne dokumenty Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430). K.Błażejowski SMA. Teoria i Praktyka wyd Warszawa K. Błażejowski, S.Styk. Technologia warstw asfaltowych wyd.2004 WKŁ Warszawa WT -2 Nawierzchnie Asfaltowe 2010 WT-1 Kruszywa 2010 WT3 Emulsje asfaltowe 2009 W przypadku wystąpienia powyżej nieaktualnych opracowań, Wykonawca jest zobowiązany do zastosowania materiałów zgodnych z wytycznymi obowiązującymi w momencie prowadzenia robót budowlanych oraz ustawą o wyrobach budowlanych. D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 117

118 118 D Nawierzchnia z betonu asfaltowego

119 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Umocnienie powierzchniowe skarp D Umocnienie powierzchniowe skarp 119

120 1. WSTĘP Ilekroć w niniejszym opracowaniu będzie mowa o specyfikacji technicznej (ST) bądź Szczegółowej Specyfikacji Technicznej ( SST) to należy przez to rozumieć Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych ( STWiORB) Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z umocnieniem powierzchniowym skarp, rowów w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST 120 Niniejsza specyfikacja techniczna jest częścią dokumentacji technicznej wykonanej dla zadania wymienionego wyżej Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z trwałym powierzchniowym umocnieniem skarp i rowów następującymi sposobami: humusowaniem, obsianiem, darniowaniem; zastosowaniem elementów prefabrykowanych; 1.4. Określenia podstawowe Rów - otwarty wykop, który zbiera i odprowadza wodę. Darnina - płat lub pasmo wierzchniej warstwy gleby, przerośniętej i związanej korzeniami roślinności trawiastej. Darniowanie - pokrycie darniną powierzchni korpusu drogowego w taki sposób, aby darnina w sposób trwały związała się z podłożem systemem korzeniowym. Darniowanie kożuchowe wykonuje się na płask, pasami poziomymi, układanymi w rzędach równoległych z przewiązaniem szczelin pomiędzy poszczególnymi płatami. Darniowanie w kratę (krzyżowe) wykonuje się w postaci pasów darniny układanych pod kątem 45 o, ograniczających powierzchnie skarpy o bokach np. 1,0 x 1,0 m, które wypełnia się ziemią roślinną i zasiewa trawą. Ziemia urodzajna (humus) - ziemia roślinna zawierająca co najmniej 2% części organicznych. Humusowanie - zespół czynności przygotowujących powierzchnię gruntu do obudowy roślinnej, obejmujący dogęszczenie gruntu, rowkowanie, naniesienie ziemi urodzajnej z jej grabieniem (bronowaniem) i dogęszczeniem. Moletowanie - proces umożliwiający dogęszczenie ziemi urodzajnej i wytworzenie bruzd, przeprowadzany np. za pomocą walca o odpowiednio ukształtowanej powierzchni. Prefabrykat - element wykonany w zakładzie przemysłowym, który po zmontowaniu na budowie stanowi umocnienie rowu lub ścieku. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Materiałami stosowanymi przy umacnianiu skarp i rowów są: darnina, ziemia urodzajna, szpilki, paliki i pale, elementy prefabrykowane, 2.3. Darnina Darninę należy wycinać z obszarów położonych najbliżej miejsca wbudowania. Cięcie należy przeprowadzać przy użyciu specjalnych pługów i krojów. Płaty lub pasma wyciętej darniny, w zależności od gruntu na jakim będą układane, powinny mieć szerokość od 25 do 50 cm i grubość od 6 do 10 cm. Wycięta darnina powinna być w krótkim czasie wbudowana. Darninę, jeżeli nie jest od razu wbudowana, należy układać warstwami w stosy, stroną porostu do siebie, na wysokość nie większą niż 1 m. Ułożone stosy winny być utrzymywane w stanie wilgotnym w warunkach zabezpieczających darninę przed zanieczyszczeniem, najwyżej przez 30 dni Ziemia urodzajna (humus) Ziemia urodzajna powinna zawierać co najmniej 2% części organicznych. Ziemia urodzajna powinna być wilgotna i pozbawiona kamieni większych od 5 cm oraz wolna od zanieczyszczeń obcych. W przypadkach wątpliwych Inżynier może zlecić wykonanie badań w celu stwierdzenia, że ziemia urodzajna odpowiada następującym kryteriom: a) optymalny skład granulometryczny: - frakcja ilasta (d < 0,002 mm) 12-18%, - frakcja pylasta (0,002 do 0,05mm) 20-30%, - frakcja piaszczysta (0,05 do 2,0 mm) 45-70%, b) zawartość fosforu (P 2O 5) > 20 mg/m 2, c) zawartość potasu (K 2O) > 30 mg/m 2, d) kwasowość ph 5,5. D Umocnienie powierzchniowe skarp

121 2.5. Szpilki do przybijania darniny Szpilki do przybijania darniny powinny być wykonane z gałęzi, żerdzi lub drewna szczapowego. Szpilki powinny być proste, ostro zaciosane. Grubość szpilek powinna wynosić od 1,5 do 2,5 cm, a długość od 20 do 30 cm Elementy prefabrykowane 3. SPRZĘT Wytrzymałość, kształt i wymiary elementów powinny być zgodne z dokumentacją projektową Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania umocnienia techniczno-biologicznego powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: równiarek, ew. walców gładkich, żebrowanych lub ryflowanych, ubijaków o ręcznym prowadzeniu, wibratorów samobieżnych, płyt ubijających, cysterny z wodą pod ciśnieniem (do zraszania) oraz węży do podlewania (miejsc niedostępnych). 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Transport darniny Darninę można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających przed obsypaniem się ziemi roślinnej i odkryciem korzonków trawy oraz przed innymi uszkodzeniami Transport nasion traw Nasiona traw można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zawilgoceniem Transport kruszywa Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi kruszywami i nadmiernym zawilgoceniem Transport elementów prefabrykowanych Elementy prefabrykowane można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed uszkodzeniami. Do transportu można przekazać elementy, w których beton osiągnął wytrzymałość co najmniej 0,75 R G. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót 5.2. Humusowanie Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 5. Humusowanie powinno być wykonywane od górnej krawędzi skarpy do jej dolnej krawędzi. Warstwa ziemi urodzajnej powinna sięgać poza górną krawędź skarpy i poza podnóże skarpy nasypu od 15 do 25 cm. Grubość pokrycia ziemią urodzajną powinna wynosić od 10 do 15 cm po moletowaniu i zagęszczeniu, w zależności od gruntu występującego na powierzchni skarpy. W celu lepszego powiązania warstwy ziemi urodzajnej z gruntem, na powierzchni skarpy należy wykonywać rowki poziome lub pod kątem 30 o do 45 o o głębokości od 3 do 5 cm, w odstępach co 0,5 do 1,0 m. Ułożoną warstwę ziemi urodzajnej należy zagrabić (pobronować) i lekko zagęścić przez ubicie ręczne lub mechaniczne Tymczasowa warstwa przeciwerozyjna Tymczasowa warstwa przeciwerozyjna doraźnie zabezpiecza przed erozją powierzchniową do czasu przejęcia tej funkcji przez okrywę roślinną. Tymczasowa warstwa przeciwerozyjna może być wykonana z biowłókniny, geosyntetyków, z płynnych osadów ściekowych, emulsji bitumicznych lub lateksowych np. metodą mulczowania lub hydromulczowania. Mulczowanie polega na naniesieniu na powierzchnię gruntu ściółki (np. sieczki, stróżyn, trocin, substratu torfu) z lepiszczem (np. emulsją asfaltową) w celu ochrony przed wysychaniem i erozją, w ilości od 0,03 do 0,05 kg/m 2. Zaleca się wykonanie tymczasowej warstwy przeciwerozyjnej na wyprofilowanych skarpach, które jeszcze w stanie surowym powinny być niezwłocznie zabezpieczone przed erozją. Właściwe umocnienie skarp, przewidziane w dokumentacji projektowej, powinno być wykonywane w optymalnych terminach agrotechnicznych Darniowanie Darniowanie należy wykonywać wczesną wiosną do końca maja oraz we wrześniu, a w razie konieczności w październiku. Powierzchnia przeznaczona do darniowania powinna być dokładnie wyrównana, a w uzasadnionych przypadkach pokryta warstwą ziemi urodzajnej. W okresach suchych powierzchnie darniowane należy polewać wodą w godzinach popołudniowych przez okres od 2 do 3 tygodni. Można stosować inne zabiegi chroniące darń przed wysychaniem, zaakceptowane przez Inżyniera Darniowanie kożuchowe D Umocnienie powierzchniowe skarp 121

122 Darń układa się pasami poziomymi, rozpoczynając od dołu skarpy. Pas dolny powinien być oparty o element zabezpieczający podstawę skarpy. W przypadku braku zabezpieczenia podstawy skarpy, dolny pas darniny powinien być zagłębiony w dno rowu lub teren na głębokość od 5 do 8 cm. Pasy darniny należy układać tak, aby ściśle przylegały do siebie, ale nie zachodziły na siebie. Powstałe szpary należy wypełnić odpowiednio przyciętymi kawałkami darniny. Ułożoną darninę należy uklepać drewnianym ubijakiem tak, aby darnina od strony korzeni przylegała ściśle do podłoża. Wykonując darniowanie pod koniec okresu wegetacji oraz na skarpach o nachyleniu bardzo stromym, płaty darniny należy przybić szpilkami, w ilości nie mniejszej niż 16 szt./m 3 i nie mniej niż 2 szt. na płat Darniowanie w kratę Umocnienie skarp przez darniowanie w kratę wykonuje się na wysokich nasypach (powyżej 3,5 m). Darniowanie w kratę należy wykonywać pasami nachylonymi do podstawy skarpy pod kątem 45 o, krzyżującymi się w taki sposób, aby tworzyły nie pokryte darniną kwadraty (okienka), o wymiarach zgodnych z dokumentacją projektową i SST. Ułożone w kratę płaty darniny należy uklepać ubijakiem i przybić do podłoża szpilkami. Pola okienek powinny być obsiane mieszanką traw spełniającą wymagania PN-R-65023: Układanie elementów prefabrykowanych Typowymi elementami prefabrykowanymi stosowanymi dla umocnienia skarp i rowów są: płyty ażurowe o wymiarach 60x40cm, Podłoże, na którym układane będą elementy prefabrykowane, powinno być zagęszczone do wskaźnika I s 1,0. Na przygotowanym podłożu należy ułożyć podsypkę cementowo-piaskową o stosunku 1:4 i zagęścić do wskaźnika I s 1,0. Elementy prefabrykowane należy układać zgodnie z dokumentacją projektową. Spoiny pomiędzy płytami należy wypełnić humusem. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót 122 Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Kontrola jakości humusowania Kontrola polega na ocenie wizualnej jakości wykonanych robót i ich zgodności z SST. Po wzejściu roślin, łączna powierzchnia nie porośniętych miejsc nie powinna być większa niż 2% powierzchni obsianej skarpy, a maksymalny wymiar pojedynczych nie zatrawionych miejsc nie powinien przekraczać 0,2 m 2. Na zarośniętej powierzchni nie mogą występować wyżłobienia erozyjne ani lokalne zsuwy Kontrola jakości darniowania Kontrola polega na sprawdzeniu czy powierzchnia darniowana jest równa i nie ma widocznych szczelin i obsunięć, czy poszczególne płaty darniny nie wyróżniają się barwą charakteryzującą jej nieprzydatność oraz czy szpilki nie wystają ponad powierzchnię. Na powierzchni ok. 1 m 2 należy sprawdzić dokładność przylegania poszczególnych płatów darniny do siebie i do powierzchni gruntu Kontrola jakości umocnień elementami prefabrykowanymi Kontrola polega na sprawdzeniu: wskaźnika zagęszczenia gruntu w korycie, równości górnej powierzchni - na 100 m dopuszczalny prześwit mierzony łatą 2 m - 1 cm, dokładności wypełnienia szczelin między prefabrykatami - pełna głębokość. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: m 2 (metr kwadratowy) powierzchni skarp i rowów umocnionych przez humusowanie, darniowanie, m (metr) umocnienia z elementów prefabrykowanych. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pktu 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1m 2 umocnienia skarp i rowów przez humusowanie: - roboty pomiarowe i przygotowawcze, - dostarczenie i wbudowanie materiałów, - ew. pielęgnacja spoin, - uporządkowanie terenu, - przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. Cena 1 m 2 z elementów prefabrykowanych obejmuje: - roboty pomiarowe i przygotowawcze, - ew. wykonanie koryta, - dostarczenie i wbudowanie materiałów, - ułożenie prefabrykatów, - pielęgnacja spoin, D Umocnienie powierzchniowe skarp

123 - uporządkowanie terenu, - przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy Materiały kamienne. Brukowiec 1. PN-B-11104: PN-B-11111:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka 3. PN-B-11113:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 4. PN-B-12074:1998 Urządzenia wodno-melioracyjne. Umacnianie i zadarnianie powierzchni biowłókniną. Wymagania i badania przy odbiorze 5. PN-B-12099:1997 Zagospodarowanie pomelioracyjne. Wymagania i metody badań 6. PN-B-14501:1990 Zaprawy budowlane zwykłe 7. PN-B-19701:1997 Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 8. PN-P-85012:1992 Wyroby powroźnicze. Sznurek polipropylenowy do maszyn rolniczych 9. PN-R-65023:1999 Materiał siewny. Nasiona roślin rolniczych 10. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 11. PN-S-96035:1997 Drogi samochodowe. Popioły lotne 12. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie 13. BN-80/ /04 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Krawężniki i obrzeża chodnikowe Inne materiały 14. Katalog powtarzalnych elementów drogowych (KPED), Transprojekt-Warszawa, Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, D Umocnienie powierzchniowe skarp 123

124 124 D Umocnienie powierzchniowe skarp

125 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych 125

126 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej SST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem ogrodzenia z siatki metalowej przy posesjach przydrożnych. w ramach zadani Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST Szczegółowa specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument umowy przy realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem ogrodzenia z siatki metalowej plecionej ślimakowej na linkach stalowych, ze słupkami z rur stalowych i kompletnymi bramami oraz furtkami Określenia podstawowe Ogrodzenie posesji przydrożnej - przegroda fizyczna, chroniąca przed przedostawaniem się niepożądanych intruzów (np. ludzi, zwierząt lub pojazdów) na posesję położoną w pobliżu drogi. Siatka metalowa - siatka wykonana z drutu, pleciona, zgrzewana, skręcana oraz kombinowana, o różnych wielkościach oczek. Siatka pleciona ślimakowa - siatka o oczkach kwadratowych, pleciona z płaskich spiral wykonanych z drutu okrągłego. Stalowa linka usztywniająca - równomiernie skręcone splotki z drutu okrągłego, tworzące linę stalową. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne [1] pkt Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Materiały do wykonania robót Zgodność materiałów z dokumentacją projektową Materiały do wykonania robót powinny być zgodne z ustaleniami dokumentacji projektowej i SST. Na podstawie tych ustaleń lub wskazań Inżyniera należy przyjąć: rodzaj siatki, np. siatkę metalową plecioną ślimakową, wysokość siatki (zwykle 1,5 2,0 m), wymiar boku oczka siatki, np. od 30 do 70 mm, rodzaj słupków, np. z rur stalowych, oraz ich średnicę, np mm, rodzaj usztywnienia ogrodzenia, np. stalowymi linkami z ich średnicą (np. 2,5 5 mm). Niniejsza SST omawia wykonanie siatki metalowej plecionej ślimakowej ze słupkami z rur stalowych okrągłych, usztywnionej stalowymi linkami Metalowa siatka pleciona ślimakowa Długość dostarczanej przez producenta siatki, zwiniętej w rolkę, powinna wynosić od 10 do 25 m. Odchyłki długości nie powinny przekraczać ± 0,1 m dla wielkości boku oczka 30 oraz ± 0,2 m dla siatek wielkości boku oczka od 40 do 70. Powierzchnia siatki powinna być gładka, bez załamań, wybrzuszeń i wgnieceń. Spirala powinna być wykonana z jednego odcinka drutu. Splecenie siatki powinno być przeprowadzone przez połączenie spirali wszystkimi zwojami. Końce spirali z obydwu stron powinny być równo obcięte w odległości co najmniej 30% wymiaru boku oczka. Siatki w rolkach należy przechowywać w pozycji pionowej w pomieszczeniach suchych, z dala od materiałów działających korodująco. Drut w siatce powinien być okrągły, cynkowany. Dopuszcza się pokrywanie drutu innymi powłokami, pod warunkiem zaakceptowania przez Inżyniera. Wytrzymałość drutu na rozciąganie powinna wynosić co najmniej 588 MPa (dopuszcza się wytrzymałość od 412 do 588 MPa pod warunkiem akceptacji przez Inżyniera). Dopuszcza się inne rodzaje siatek, np. siatkę zwijaną z drutu, siatkę o splocie tkackim, siatkę jednolitą z ciętej blachy stalowej, siatkę zgrzewaną, siatkę skręcaną z różnymi kształtami oczek, siatkę w ramach stalowych itp., pod warunkiem zaakceptowania przez Inżyniera Słupki z rur stalowych Słupki metalowe ogrodzenia można wykonać z ocynkowanych rur okrągłych. Powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna rur nie powinna wykazywać wad w postaci łusek, pęknięć, zawalcowań i naderwań. Dopuszczalne są nieznaczne nierówności, pojedyncze rysy wynikające z procesu wytwarzania, mieszczące się w granicach dopuszczalnych odchyłek wymiarowych. Końce rur powinny być obcięte równo i prostopadle do osi rury. Pożądane jest, aby rury były dostarczane o: długościach dokładnych, zgodnych z zamówieniem; z dopuszczalną odchyłką + 10 mm, długościach wielokrotnych w stosunku do zamówionych długości dokładnych poniżej 3 m z naddatkiem 5 mm na każde cięcie i z dopuszczalną odchyłką dla całej długości wielokrotnej, jak dla długości dokładnych. Rury powinny być proste. Dopuszczalne miejscowe odchylenia od prostej nie powinny przekraczać 1,5 mm na 1 m długości rury. Rury powinny być wykonane ze stali w gatunkach dopuszczonych przez normy. Rury powinny być dostarczone bez opakowania w wiązkach lub luzem względnie w opakowaniu uzgodnionym ze składającym zamówienie. Rury powinny być cechowane indywidualnie (dotyczy średnic 31,8 mm i większych i grubości ścianek 3,2 mm i 126 D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych

127 większych) lub na przywieszkach metalowych (dotyczy średnic i grubości mniejszych). Cechowanie na rurze lub przywieszce powinno co najmniej obejmować: znak wytwórcy, znak stali i numer wytopu. Dopuszcza się inne rodzaje słupków, np. z rur o kształcie kwadratowym lub prostokątnym względnie z kształtowników (kątowników, ceowników, dwuteowników) pod warunkiem zaakceptowania przez Inżyniera Stalowe liny usztywniające ogrodzenie Druty w splocie liny powinny do siebie ściśle przylegać, być równo naciągnięte, nie powinny krzyżować się w poszczególnych warstwach. Nie powinno być drutów luźnych. Końce drutów powinny być łączone przez zgrzewanie doczołowe lub lutowanie mosiądzem. Miejsca łączenia przez lutowanie lub zgrzewanie nie powinny być kruche i nie powinny posiadać zgrubień i ścienień. Odległość między poszczególnymi miejscami łączenia drutów zwijanych w jednej operacji nie powinna być mniejsza niż 500-krotna średnica splotki Łączniki metalowe do mocowania elementów ogrodzenia Wszystkie drobne ocynkowane łączniki metalowe przewidziane do mocowania między sobą elementów ogrodzenia jak śruby, wkręty, nakrętki itp. powinny być czyste, gładkie, bez pęknięć, naderwań, rozwarstwień i wypukłych karbów. Dostawa może być dostarczona w pudełkach tekturowych, pojemnikach blaszanych lub paletach, w zależności od wielkości i masy wyrobów. Śruby, wkręty, nakrętki itp. powinny być przechowywane w pomieszczeniach suchych, z dala od materiałów działających korodująco i w warunkach zabezpieczających przez uszkodzeniem. Minimalna grubość powłoki cynkowej powinna wynosić w warunkach użytkowania: a) umiarkowanych 8 µm, b) ciężkich - 12µm Materiały do wykonania fundamentów betonowych na mokro Do wykonania ogrodzenia na projektowanych ściankach oporowych wg SST D Do wykonania pozostałych: Deskowanie powinno zapewnić sztywność i niezmienność układu oraz bezpieczeństwo konstrukcji. Deskowanie powinno być skonstruowane w sposób umożliwiający łatwy jego montaż i demontaż. Przed wypełnieniem mieszanką betonową, deskowanie powinno być sprawdzone, aby wykluczało wyciek zaprawy z mieszanki betonowej. Klasa betonu, jeśli w dokumentacji projektowej lub SST nie określono inaczej, powinna być B 15 lub B 20 lub zgodna ze wskazaniami Inżyniera. Składnikami betonu są: cement klasy 32,5, kruszywo, woda i domieszki. Domieszki chemiczne do betonu i pręty zbrojenia mogą być stosowane jeśli przewidują to dokumentacja projektowa, SST lub wskazania Inżyniera Materiały do malowania ogrodzenia Do malowania można stosować farby ogólnego stosowania przeznaczone do użytku zewnętrznego, dobrej jakości, zaakceptowane przez Inżyniera, z nie przekroczonym okresem gwarancji, jako: a) farby do gruntowania przeciwrdzewnego (farby i lakiery przeciwkorozyjne), b) farby nawierzchniowe (np. lakiery, emalie, wyroby ftalowe, ftalowo-styrenowe, akrylowe itp.), c) rozcieńczalniki, zalecone przez producenta stosowanej farby. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania ogrodzenia Ustawienie ogrodzenia wykonuje się w zasadzie ręcznie, przy użyciu drobnego sprzętu pomocniczego, jak: szpadle, drągi stalowe, młotki, obcęgi, wyciągarki do napinania linek i siatki, itp. Przy przewozie, załadunku, wyładunku i wykonywaniu ogrodzenia można stosować: środki transportu, żurawie samochodowe, małe betoniarki przewoźne do wykonywania fundamentów betonowych na mokro, przewoźne zbiorniki do wody, itp., pod warunkiem zaakceptowania przez Inżyniera. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów do wykonania ogrodzenia Materiały do wykonania ogrodzenia można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed uszkodzeniami mechanicznymi, zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i wpływami atmosferycznymi. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Zasady wykonywania robót Konstrukcja i sposób wykonania robót powinny być zgodne z dokumentacją projektową i SST. W przypadku braku wystarczających danych można korzystać z ustaleń podanych w niniejszej specyfikacji oraz z informacji podanych w załączniku 1. Podstawowe czynności przy wykonywaniu robót obejmują: 1. roboty przygotowawcze, 2. ustawienie słupków, 3. rozpięcie siatki metalowej, 4. ew. wykonanie bram i furtek, 5. malowanie ogrodzenia, 6. roboty wykończeniowe. D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych 127

128 5.3. Roboty przygotowawcze Przed przystąpieniem do robót należy, na podstawie dokumentacji projektowej, SST lub wskazań Inżyniera: ustalić lokalizację terenu robót, usunąć przeszkody, np. drzewa, krzaki, obiekty, elementy dróg itd., wytyczyć trasę ogrodzenia w terenie, przedstawić, do akceptacji Inżyniera, zakres robót wykonywanych bezpośrednio na placu budowy i na zapleczu Wykonanie fundamentów betonowych Fundament betonowy wykonywany na mokro, w którym osadzono słupek, można wykorzystywać do dalszych prac (np. napinania siatki) co najmniej po 7 dniach od ustawienia słupka w betonie, a jeśli temperatura w czasie wykonywania fundamentu jest niższa od 10 o C - po 14 dniach Ustawienie słupków Słupki, bez względu na rodzaj i sposób osadzenia w gruncie, powinny stać pionowo w linii ogrodzenia, a ich wierzchołki powinny znajdować się na jednakowej wysokości. Słupki z rur powinny mieć zaspawany górny otwór rury. Słupki końcowe, narożne, bramowe oraz stojące na załamaniach ogrodzenia o kącie większym od 15 o należy zabezpieczyć przed wychylaniem się ukośnymi słupkami wspierającymi, ustawiając je wzdłuż biegu ogrodzenia pod kątem około od 30 o do 45 o. Słupki do siatki ogrodzeniowej powinny być przystosowane do umocowania na nich linek usztywniających przez posiadanie odpowiednich uszek lub otworów do zaczepów i haków metalowych. Słupki końcowe, narożne i bramowe powinny być dodatkowo przystosowane do umocowania do nich siatki Rozpięcie siatki ogrodzeniowej Jeśli dokumentacja projektowa lub SST nie podaje inaczej, to należy rozwiesić trzy linki (druty) usztywniające: u góry, na dole i w środku ogrodzenia i przymocować je do słupków. Do słupków końcowych, narożnych i bramowych linki muszą być starannie przymocowane (np. przewleczone przez uszka, zagięte do tyłu na około 10 cm i okręcone na bieżącym drucie). Linki powinny być umocowane tak, aby nie mogły przesuwać się i wywierać nacisku na słupki narożne i bramowe, a w przypadku zerwania się, aby zwalniały siatkę tylko między słupkami. Linki napina się wyciągarkami względnie złączami rzymskimi wmontowanymi co 3 do 8 m lub innym sposobem zaakceptowanym przez Inżyniera. Nie należy zbyt silnie napinać linek, aby nie oddziaływały one ujemnie na słupki narożne lub bramowe. Siatkę metalową przymocowuje się do słupków końcowych, narożnych i bramowych za pomocą prętów płaskich lub zaokrąglonych lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Siatkę napina się w sposób podobny do napinania linek i przymocowuje się (np. kawałkami ocynkowanego drutu co 50 do 70 cm) do linek. Górną krawędź siatki metalowej należy łączyć z linką zaginając na niej poszczególne druty siatki. Siatka powinna być napięta sztywno, jednak tak, aby nie ulegały zniekształceniu jej oczka Wykonanie bram i furtek Bramy i furtki należy wykonać zgodnie z dokumentacją projektową lub SST, a w przypadku braku wystarczających ustaleń ich lokalizację, konstrukcję i wymiary ustala Inżynier, brama i furtka powinna być kompletna z niezbędnym wyposażeniem jak zawiasy, rygle, zamki itp Malowanie ogrodzenia Jeśli dokumentacja projektowa lub SST przewiduje pomalowanie ogrodzenia, to należy: z powierzchni siatki usunąć bardzo starannie pył, kurz, ewentualny tłuszcz, rdzę i inne zabrudzenia, zmniejszające przyczepność farby do podłoża; przez zmywanie, usuwanie przy użyciu szczotek stalowych, odrdzewiaczy chemicznych, materiałów ściernych, lub przy zastosowaniu innych środków, ewentualnie wypełnić wgłębienia i rysy na powierzchniach za pomocą kitów lub szpachlówek ogólnego stosowania, a następnie wygładzić i zeszlifować podłoże pod farbę, farbę dłużej przechowywaną przygotować do malowania przez usunięcie kożucha (zestalonej substancji błonotwórczej na powierzchni farby), dokładne wymieszanie (połączenie lżejszych i cięższych składników farby), rozcieńczenie zbyt zgęstniałej farby, ew. przecedzenie (usunięcie nierozmieszanych resztek osadu i innych zanieczyszczeń), malowanie przeprowadzać pędzlami, wałkami malarskimi lub ew. metodą natryskową (pistoletami elektrycznymi, urządzeniami kompresorowymi itp.), z zasady malowanie należy wykonać dwuwarstwowo: farbą do gruntowania i farbą nawierzchniową (jedno- lub dwukrotnie), przy czym każdą następną warstwę można nałożyć po całkowitym wyschnięciu warstwy poprzedniej. Rodzaj farby, jej kolor oraz liczbę jej warstw zastosowanych przy malowaniu określają SST lub Inżynier na wniosek Wykonawcy. Należy zwracać uwagę na dokładne pokrycie farbą miejsc stykania się słupka metalowego z betonem fundamentu, ze względu na najszybsze niszczenie się farby w tych miejscach i pojawianie się rdzawych zacieków sygnalizujących korozję słupka. Zaleca się stosowanie farb możliwie jak najmniej szkodliwych dla zdrowia ludzi i środowiska, z niską zawartością m.in. niearomatycznych rozpuszczalników. Przy stosowaniu farb nieznanego pochodzenia Wykonawca przedstawi do akceptacji Inżyniera badania na zawartość szkodliwych składników (np. trującego toluenu jako rozpuszczalnika). Wykonawca nie dopuści do skażenia farbami wód powierzchniowych i gruntowych oraz kanalizacji. Zlewki poprodukcyjne, powstające przy myciu urządzeń i pędzli oraz z samej farby, należy usuwać do izolowanych zbiorników, w celu ich naturalnej lub sztucznej neutralizacji i detoksykacji Roboty wykończeniowe Roboty wykończeniowe powinny być zgodne z dokumentacją projektową i SST. Do robót wykończeniowych należą prace związane z dostosowaniem wykonanych robót do istniejących warunków terenowych, takie jak: odtworzenie przeszkód czasowo usuniętych, niezbędne uzupełnienia zniszczonej w czasie robót roślinności, tj. zatrawienia, krzewów, ew. drzew, ew. plantowanie terenu w pobliżu ogrodzenia, roboty porządkujące otoczenie terenu robót. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych

129 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (aprobaty techniczne, certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), wykonać badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inżyniera, sprawdzić cechy zewnętrzne gotowych materiałów. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inżynierowi do akceptacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów, które należy wykonać w czasie robót podaje tablica 1. Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie robót Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów Częstotliwość badań Wartości dopuszczalne 1 Zgodność wykonania ogrodzenia z dokumentacją projektową w zakresie lokalizacji Ocena ciągła Wg dokumentacji projektowej i wymiarów 2 Zachowanie dopuszczalnych odchyłek elementów ogrodzenia Jw. Wg pktu 2 3 Prawidłowość wykonania dołów pod słupki Jw. Wg pktu Poprawność wykonania fundamentów betonowych pod słupki Jw. Wg pktu Poprawność ustawienia słupków Jw. Wg pktu Prawidłowość rozpięcia siatki Jw. Wg pktu Poprawność wykonania bram i furtek Jw. Wg pktu Poprawność malowania ogrodzenia Jw. Wg pktu OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m (metr) wykonanego ogrodzenia. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m ogrodzenia obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, dostarczenie materiałów i sprzętu, wykonanie ogrodzenia wraz z fundamentem w sposób zapewniający stabilność, zgodnie z wymaganiami dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej, uporządkowanie terenu robót, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w niniejszej specyfikacji technicznej Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą SST obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Inne dokumenty 1. Katalog powtarzalnych elementów drogowych, Transprojekt Warszawa, Warszawa D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych 129

130 130 D Ogrodzenia przy posesjach przydrożnych

131 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Krawężniki i obrzeża D Krawężniki i obrzeża 131

132 1. WSTĘP Ilekroć w tekście będzie mowa o specyfikacji technicznej ( ST) należy przez to rozumieć Specyfikacje Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych ułożeniem krawężnika i obrzeża betonowego w ramach zadania Budowa chodnika wraz z remontem nawierzchni jezdni w ciągu ulicy Szkolnej w miejscowości Szczepankowice Zakres stosowania ST Niniejsza specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument umowy przy realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z ustawieniem: krawężników betonowych 15/30 na ławie betonowej z oporem C12/15(B15) i podsypce piaskowo-cementowej 1:4, obrzeży betonowych 8x30 na ławie betonowej z oporem C12/15(B15) i podsypce piaskowo-cementowej 1:4 W/w materiały budowlane powinny spełniać wymagania wg normy PN-EN 1340 : Określenia podstawowe Krawężniki betonowe - prefabrykowane belki betonowe ograniczające chodniki dla pieszych, pasy dzielące, wyspy kierujące oraz nawierzchnie drogowe. Obrzeża betonowe prefabrykowane belki betonowe rozgraniczające jednostronnie lub dwustronnie ciągi komunikacyjne od terenów nie przeznaczonych do komunikacji Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt Stosowane materiały Materiałami stosowanymi są: krawężniki betonowe i obrzeża betonowe wibroprasowane wg PN-EN 1340:2004 piasek do zapraw ( jeśli zaprawa będzie wykonana na miejscu) cement do zapraw (uwaga jw.), ew. zaprawa cementowa gotowa (była marka M12) PN-85/B woda, beton C12/15 do wykonania ławy pod krawężniki i obrzeża wg PN-EN 206-1:2003 styropian gr. do 1cm (dylatacja ławy pod krawężniki) ew. masa bitumiczna zalewowa lub papa asfaltowa 2.3 Obrzeża betonowe Kształt i wymiary Obrzeża betonowe do zewnętrznych nawierzchni drogowych wg PN-EN 1340:2004: dopuszczalne odchyłki płaskości i prostoliniowości wg tablicy 1 PN-EN 1340:2004 odporność na ścieranie klasa 4 odporność na zamrażanie/rozmrażanie D klasa 3 wytrzymałość na zginanie U klasa 3 nasiąkliwość klasa 2 (<6%)-B odporność na poślizg/poślizgnięcie zadowalająca (minimum 45) wytrzymałość (trwałość) - zadowalająca brak zawartości azbestu Zalecana długość: l=100cm (±1%z dokładnością do milimetra nie mniej niż 4mm i nie więcej niż 10mm) 132 D Krawężniki i obrzeża