Przyznany na nasze potrzeby pokój, mieścił się na parterze budynku urzędu. Był dosyć sporej wielkości, w kształcie prostokąta z dwoma oknami na

Transkrypt

1 1 ROZDZIAŁ VII Kiedy już trochę ogarnęliśmy ten cały rozgardiasz spowodowany nieudaną zasadzką nad stawem w Złotnie, delikatnie napomykany przez Andrzeja Piwowara, zacząłem zastanawiać się, gdzie mogę znaleźć odpowiednie miejsce na naszą nową siedzibę. Komisariat w Dusznikach (co byłoby najlepszym rozwiązaniem) nie wchodził w rachubę, albowiem był znacznie mniejszy od tego w Kudowie. To samo dotyczyło komisariatu w Szczytnie i kiedy się nad tym zastanawiałem "Dziadek" podrzucił mi myśl, aby porozmawiać z burmistrzem Szczytnej panem Edwardem Kondratiukiem, to być może jakieś pomieszczenie dla nas wygospodaruje. Dziś już nie jestem w stanie przypomnieć sobie, dlaczego nie wzięliśmy pod uwagę magistratu w Dusznikach Zdroju, ale wydaje mi się, że było to efektem rozmowy, jaką "Dziadek" przeprowadził z zaprzyjaźnionym z nami od lat komendantem komisariatu w Szczytnej, Edwardem Futoma. Według Edka burmistrz był osobą mocno propolicyjną i bardzo poruszony tą tragedią, a więc na pewno udzieli nam wszelkiej niezbędnej pomocy. Postanowiłem zadzwonić do pana burmistrza i ku mojemu zadowoleniu, po krótkiej rozmowie, zaoferował nam więcej niż się mogłem spodziewać. Bardzo szybko ustaliliśmy, że na nasze potrzeby otrzymamy pomieszczenie znajdujące się na parterze budynku Urzędu Miasta i Gminy, w którym mieścił się również komisariat Policji, więc w razie czego mogliśmy korzystać z ich telefonów, faksu itp. Miejsce wprost idealne do prowadzenia działań operacyjnych poza naszą macierzystą jednostką. No i do Kłodzka było trochę bliżej, co też stanowiło dla nas pewne udogodnienie. Decyzją komendanta Muchy została przydzielona nam specjalna linia telefoniczna, obsługująca bezpośrednie połączenie z KWP i jednostkami Policji w całym kraju (linia wewnętrzna), a ponadto, wielce przychylny dla naszych działań burmistrz, udostępnił nam jedną linię miejską, którą mogliśmy łączyć się bez potrzeby korzystania z centrali telefonicznej tego urzędu. Nie bez znaczenia była również deklaracja pana burmistrza, że w razie potrzeby możemy zwracać się o różne niezbędne nam rzeczy, jak np. papier maszynowy, taśmy drukarskie, obwoluty, dziurkacze, zszywki, spinacze itp., o ile będą na stanie urzędu. Niby nic wielkiego, ale dla nas była to naprawdę wielka pomoc. Na nowe miejsce przeprowadziliśmy się 2 września po południu, co było możliwe dzięki temu, że klucze do pomieszczenia oczekiwały na nas u dyżurnego komisariatu. Oczywiście Dziadek od razu zajął się montowaniem anteny naszej radiostacji i udało mu się ją zamontować na takiej wysokości, że zapewniała znacznie lepszą łączność, niż było to w Kudowie. Przyznany na nasze potrzeby pokój, mieścił się na parterze budynku urzędu. Był dosyć sporej wielkości, w kształcie prostokąta z dwoma oknami na prawej jego ścianie i trzema na ścianie frontowej. Pewnym mankamentem,

2 2 z uwagi na tajne dokumenty oraz broń palną, był brak okratowania, ale ponieważ w mieszczącym się również na parterze komisariacie utrzymywana była całodobowa służba dyżurna, bezpieczeństwo naszej bazy było zapewnione. Budynek Urzędu Miasta i Gminy w Szczytnie przy ul. Wolności. Dwa okna na parterze z lewej strony, to okna pomieszczenia, w którym mieściła się nasza baza. Foto. Edward Futoma 2017 Na wyposażenie pomieszczenia składały się dwie szafy metalowe, kilka stołów zestawionych na kształt litery T, oraz kilkanaście krzeseł, oraz przywieziony z Wałbrzycha dosyć wysłużony telewizor, co zapewniało nam pełny komfort funkcjonowania. Nie pamiętam już kto i gdzie to załatwił, ale już na drugi dzień pojawił się metalowy regał, który wykorzystaliśmy jako stojak na broń długą, chowaną po opuszczeniu pomieszczenia w metalowych szafach. Broń krótką zawsze zabieraliśmy ze sobą.

3 3 Przeniesienie się do nowej siedziby, spowodowało pewne zmiany w organizacji naszych działań, bo obowiązek utrzymywania kontaktów z innymi jednostkami policyjnymi, w celu uzyskiwania i wymiany informacji, jakie mogły by być dla nas przydatne, a które pozyskiwali policjanci z różnych komend i komisariatów w kraju scedowałem na Jurka Krzana. Widok na 3 parterowe okna siedziby naszej bazy operacyjno-śledczej. Foto. Edward Futoma 2017 Natomiast Dziadek zajmował się naszym sekretariatem, czyli dbał o to, aby wszelkie dokumenty znajdowały się w odpowiednich teczkach tematycznych, pilnował, aby każdy zespół zadaniowy rozliczył się się z dniówki czyli, aby każda dokonana przez nich czynność i uzyskana informacja została udokumentowana stosownymi notatkami, oraz przygotowywał te materiały, którymi powinni zająć się nasi dochodzeniowcy. Na mnie z kolei spoczywał obowiązek analizy wszystkich zebranych informacji, rozdział zadań i koordynacja ich realizacji. Przyjęliśmy zasadę, że działamy tak długo, jak długo w danym dniu będzie można jeszcze cokolwiek zrobić. Wyglądało to w ten sposób, że codziennie rano po śniadaniu w stołówce Domu Wczasowego SG, wyjeżdżaliśmy z Dusznik do naszej siedziby w Szczytnej, gdzie przeprowadzałem odprawę całości grupy, na której przedstawiałem analizę informacji uzyskanych w dniu poprzednim, koledzy dzielili się swoimi uwagami i wnioskami, a następnie, jeżeli były jakieś nowe informacje, dokonywałem rozdziału kolejnych zadań wynikających z tychże

4 4 nowo pozyskanych danych. Po odprawie każdy zespół wyjeżdżał do swoich zadań, a ja z Dziadkiem rozpoczynałem dyskusję, czyli analizę całej przekazywanej nam każdego dnia wiedzy, na bazie której budowaliśmy wszelkie możliwe do wymyślenia teorie, hipotezy i wersje śledcze, które następnie określały kierunki dalszych działań i sposoby ich realizacji. Fotografia z bazy w Szczytnej1 Po chwilowych perturbacjach w ostatnich kilku dniach, ponownie zasiadłem nad całością zebranego już materiału operacyjnego i procesowego, aby przy pomocy Dziadka i Jurka Krzana, opracować w miarę szczegółowy plan działań w ramach rozpracowania kryptonim Narożnik. Musieliśmy się śpieszyć, aby sporządzić jego ostateczną wersją, na co bez przerwy nalegał Heniek Tusiński, naciskany przez zwierzchników z Biura Kryminalnego KGP. Taki plan był nieodzowną częścią każdego rozpracowania operacyjnego (RO) i każdy, kto tylko chciał kontrolować tego rodzaju czynności, od pierwszej chwili wołał o jego pokazanie. Nie mogliśmy więc zwlekać. Ustaliliśmy, że rozpracowanie zostanie formalnie przypisane Jurkowi Krzanowi, jako prowadzącemu, co wszak było jedynie niezbędną formalnością, bo niezależnie od tego kto figurował jako prowadzący i tak 1 Fotografia z reportażu TVP Wrocław Raport. Morderstwo w górach

5 5 wszelkie decyzje w tej sprawie spoczywały na mnie. Zgodnie z przepisami naczelnik wydziału żadnego rozpracowania osobiście prowadzić nie mógł. Nasze uzbrojenie osobiste fotografia z bazy w komisariacie w Szczytnej - w tamtym czasie wszyscy moi podwładni uzbrojeni byli w pistolety P-64, kilku w P- 83 i tylko ja byłem szczęśliwym posiadaczem Glocka Przed sporządzeniem tego planu musieliśmy zebrać i szczegółowo przeanalizować wszystkie posiadane informacje dotyczące przeszłości Anny i Roberta, co było na tym etapie najistotniejszą dla całego śledztwa sprawą, albowiem - jak kiedyś powiedział Mark Twain 3 - Każdy człowiek jest jak Księżyc, bo każdy posiada swoją drugą stronę, której nie pokazuje nikomu. I naszym zadaniem było poznanie tej ich drugiej strony, aby dowiedzieć się, czy przypadkiem nie tam musimy szukać klucza do rozwiązania stojącej przed nami zagadki kryminalnej, w tym ustalenia przyczyn ich tragedii. W pierwszych dniach po ujawnieniu zwłok wiedzieliśmy o wiele za mało, aby pokusić się o jakieś konkretne hipotezy, co do przewidywanego kierunku naszych działań. A przecież ich wskazanie, to warunek sine qua non każdego śledztwa, jak i zorganizowanych czynności operacyjnych. Każdy, kto chociażby przeczytał jedną sensowną powieść kryminalną lub obejrzał takiż sam film, wie, że policjanci zajmujący się sprawą dotyczącą przestępstwa, zanim zaczną cokolwiek czynić, muszą już na samym początku zało2 Fotografia z reportażu TVP Wrocław Raport. Morderstwo w górach. Mark Twain amerykański pisarz, satyryk, humorysta i dziennikarz. Autor wielu książek, w tym najbardziej znanej powieści Przygody Tomka Sawyera oraz Przygody Hucka. 3

6 6 żyć jakieś, nawet bardzo hipotetyczne, wersje dotyczące motywów przestępstwa, a także osoby ewentualnego sprawcy. Tego rodzaju ustalenie są sprawą zasadniczą, ponieważ bez wiedzy o pobudkach jakimi sprawca się kierował lub mógł kierować, ustalenie jego tożsamości jest praktycznie niewykonalne. Aby się jednak zdecydować na przyjęcie najbardziej wiarygodnych motywów, musieliśmy dokonać dokładnego prześwietlenia przeszłości ofiar, albowiem nie mogliśmy wykluczyć, że właśnie tam możemy natrafić na klucz służący do rozwiązania stojącej przed nami zagadki. Dlatego najważniejsze dla nas było jak najszybsze pozyskanie możliwie najszerszej wiedzy nie tylko o Annie Kembrowskiej i Robercie Odżga, ale też o ich rodzinie, kontaktach prywatnych i uczelnianych, sposobie życia, zainteresowaniach, przyjaciołach, a przede wszystkim o ewentualnych wrogach lub innych niechętnych im osobach. Jest rzeczą oczywistą, iż przyjęcie motywacyjnych i osobowych wersji śledczych, zawsze opierać się musi na zebranych w sprawie informacjach i im więcej policjanci są w stanie ich pozyskać w pierwszych dniach po ujawnieniu zbrodni, tym rokowania sukcesu są bardziej prawdopodobne. W tej konkretnej sprawie już w pierwszym dniu śledztwa, czyli w dniu następnym po ujawnieniu zwłok, wiedzieliśmy kim były ofiary, dlaczego się w tym miejscu znalazły i w jaki sposób zostały pozbawione życia, ale to było za mało, musieliśmy więc drążyć dalej i głębiej. Dla realizacji tego celu niezbędne było przesłuchiwanie najbliższych członków rodziny, przyjaciół, znajomych, sąsiadów, kolegów z uczelni i pracowników dydaktycznych. Wszyscy zdawaliśmy sobie sprawę, że jeżeli chodzi o osoby najbliższe i te bliskie, to ta nasza dociekliwość może wydawać się im czymś niestosownym, naruszającym ich prywatność, a nawet niekiedy i godność, ale konieczność szybkiego wykrycia sprawców zbrodni w pewnym sensie usprawiedliwiała naszą, pozorną przecież, brutalność i wchodzenie z przysłowiowymi butami w prywatne życie wielu osób. Myślę i mam nadzieję, że zostało to zrozumiane i wybaczone. Zanim jednak przejdę do tego, co na temat prywatnego życia Anny i Roberta zdołaliśmy uzyskać i jakie dzięki temu wersje i tezy śledcze zostały przez nas przyjęte, muszę odnieść się do pewnego zdarzenia, jakie miało miejsce już w dniu ujawnienia zwłok i ustalenia ich tożsamości. Zdarzenia, które w pewnym stopniu spowolniły nasze pierwsze działania, mające o czym wie każdy, kto się na tych sprawach zna na tym etapie fundamentalne znaczenie. Jak już wspominałem pierwszym funkcjonariuszem KWP w Wałbrzychu, który pojawił się na miejscu ujawnienia zwłok, był Henryk Brudnik z wydziału dochodzeniowo-śledczego oraz Marian Szyszka z wydziału kryminalistyki, którzy akurat przebywali w KRP w Kłodzku w związku ze śledztwem w sprawie zabójstwa Magdaleny Szkutnik w Szczytnej. Wraz z nimi

7 7 przybyli tam również funkcjonariusze z KRP w Kłodzku z zastępcą komendanta tej jednostki, Bogusławem Tokarzem, a następnie pojawił się Henryk Tusiński, z-ca komendanta wojewódzkiego i Alek B. z wydziału kryminalnego, który akurat pełnił popołudniowy dyżur w wydziale. Prawdopodobnie był też z nimi jakiś dyżurny z wydziału dochodzeniowo-śledczego, ale dziś już nikt nie pamięta, kto nim był. Przyjechali jednym z naszych operacyjnych samochodów będących na stanie wydziału i dlatego Alek w zasadzie pełnił rolę kierowcy, a więc w żadnych konkretnych czynnościach w tym dniu nie brał udziału. Wspominam o tym dlatego, ponieważ tak doświadczeni funkcjonariusze policji, którzy z niejednym zabójstwem mieli przecież do czynienia, dopuścili się moim zdaniem niewytłumaczalnego zaniechania, które nawet do dziś trudno jest mi zrozumieć. Jak wiadomo tożsamość ofiar została ustalono praktycznie z chwilą znalezienia ciał, a ponadto wiadomym było, że osoby te miały uczestniczyć w obozie naukowym Akademii Rolniczej w Karłowie. Zaraz po odnalezieniu zwłok przez ratowników GOPR, w miejsce to doprowadzono opiekuna naukowego tegoż obozu, dr inż. Cezarego K., który w tym czasie znajdował się w okolicy Narożnika, a konkretnie na Lisiej Przełęczy. Rozpoznał wówczas bez żadnej wątpliwości, że są to zwłoki jego podopiecznych studentów, którzy 18 sierpnia nie dotarli na obóz. Został wówczas jako jedyny uczestnik obozu przesłuchany o godz przez policjanta z KRP w Nowej Rudzie. Przesłuchanie to miało miejsce w Karłowie. Jednakże nikomu z obecnych na miejscu zbrodni funkcjonariuszy policji nie przyszło do głowy, aby polecić opiekunowi obozu, aby nikt z jego uczestników nie opuszczał Gwoździówki przed przesłuchaniem. Wszak o takim postępowaniu detektywów, rozwiązujących różne zagadki kryminalne wie każdy, kto obejrzał nawet tylko jeden film kryminalny, a tu, w obli czu podwójnego zabójstwa, nikt z tychże funkcjonariuszy o tak podstawowym wymogu nawet nie pomyślał. Mam w tym przypadku wielki żal do Heńka Tusińskiego, który jako były naczelnik wydziału kryminalnego KRP w Wałbrzychu niejednokrotnie brał bezpośredni udział w pierwszych czynnościach na miejscu zdarzenia, że ani nie sprawdził, czy polecenie takie zostało wydane, ani też sam o to nie zadbał, aby umożliwić w dniu następnym przesłuchanie tych osiemnastu - łącznie z dwuosobową kadrą naukową uczestników obozu. Na dobrą sprawę można było to przeprowadzić w jeden dzień, wysyłając tam zespół złożony z kilku dochodzeniowców. To przecież elementarz postępowania na miejscu każdego przestępstwa ustalić i z miejsca przesłuchać wszystkie osoby, które mogłyby mieć ważne dla śledztwa informacje. Niestety, obóz decyzją opiekuna z ramienia uczelni, dr inż. Cezarego K., został rozwiązany 27 sierpnia, a dziś trudno mi powiedzieć, czy decyzja ta była konsultowana z policjantami, i czy ktoś w ogóle z tym tematem zwrócił się do kadry obozu. Były wakacje, więc studenci oraz ka-

8 8 dra rozjechali się do domów lub innych, wcześniej zaplanowanych miejsc. Dlatego też dopiero od 1 października mogliśmy z nimi nawiązać bezpośredni kontakt, ale również z powodów dziś dla mnie niezrozumiałych, przesłuchania uczestników obozu w Karłowie zostały przeprowadzone dopiero w styczniu i lutym, a w niektórych przypadkach nawet w marcu 1998 roku. Kiedy się tylko w tym zorientowałem, nakazałem opracowanie pisma do rektora Akademii Rolniczej z prośbą o udzielenie nam pomocy, a jej zakres został określony w kilku punktach. Przede wszystkim chodziło jednak o przekazanie nam adresów zameldowania bądź pobytu czasowego wszystkich uczestników obozu (łącznie z kadrą), a także o kilka innych istotnych dla nas danych. O tym, że nikt tych świadków nie przesłuchał, dowiedziałem się 14 września (niedziela), podczas dyskusji nad dalszym tokiem naszych działań, prowadzonej w moim pokoju w Ośrodku Wypoczynkowym SG w Dusznikach, w związku z przygotowaniem informacji, jaką miałem przekazać podczas co poniedziałkowej odprawy u komendanta wojewódzkiego. Do udziału w każdej takiej odprawie byłem zobowiązany przez samego komendanta Muchę, który nie zgodził się, aby zastępował mnie mój nieetatowy zastępca, kierujący wydziałem na miejscu. Opracowany przez Dziadka i Sierżanta tekst, napisany na maszynie w moim pokoju, został podpisany przez Heńka Tusińskiego 15 września po odprawie, a 17 września pismo to Rektorowi Akademii przekazał osobiście Marek Malinowski i Ryszard Ż., którzy pojechali tam, aby uzgodnić z Rektorem możliwość i zasady działania funkcjonariuszy policji na terenie uczelni. Chodziło o to, aby nikt nam nie mógł zarzucić naruszenia autonomii przysługującej uczelniom wyższym, ponieważ zdawałem sobie sprawę, że problem jej poszanowania był bardzo drażliwy z uwagi na tak nieodległe czasy, w których uczelnie wyższe były non stop inwigilowane przez Służbę Bezpieczeństwa. Efektem tych rozmów było między innymi zorganizowanie spotkania ze studentami i wykładowcami, które odbyło się 2 października o godz Po jego zakończeniu doszło do indywidualnych rozmów z wieloma studentami, a zwłaszcza tymi, którzy byli najbardziej związani z Anną i Robertem, dzięki czemu uzyskaliśmy od ręki wiele istotnych dla nas informacji, przydatnych również do prowadzenia dalszych działań o charakterze nieprocesowym. Dysponując coraz szerszą wiedzą o ofiarach, mogliśmy podjąć próbę opracowania ich profilu osobowościowego, jak też odtworzyć najistotniejsze dla śledztwa fragmenty z ich przeszłości. Część z tych informacji (bez tych, które miały typowo operacyjny charakter) została przekazana do wydziału dochodzeniowo-śledczego, aby mogły być wykorzystane w trakcie przesłuchań, które, jak już wspomniałem wcześniej, rozpoczęły się dopiero w styczniu 1998 i trwały do kwietnia tego roku.

9 9 Szukając odpowiedzi na pytanie, kto mógł ich zabić, musieliśmy zatem w pierwszej kolejności sprawdzić, czy w ich przeszłości nie kryje się coś, co mogłoby być zalążkiem motywu tej zbrodni. Między innymi szukaliśmy ewentualnych powodów wynikających z ich życia prywatnego, w tym zahaczających nawet o sprawy intymne. Nie mogliśmy w żadnym przypadku tego pominąć, ponieważ wiadomym nam było, że w zdecydowanej większości zabójstw sprawcami kierują bardzo silne emocje, będące efektem wielu osobistych problemów ich dotyczących. Zainicjowaliśmy też szeroką akcję sprawdzeń w policyjnych kartotekach, a także analiz informacji operacyjnych, dostarczanych przez policyjnych informatorów na terenie całego kraju 4. Wszystko to pozwoliło na ustalenie, że nie odnotowano żadnego incydentu z udziałem Anny lub Roberta, a wśród rozpracowywanego przez policję środowiska przestępczego, w tym gospodarczego, nie ujawniono żadnego ich związku z jakimikolwiek osobami lub grupami przestępczymi. Mogę więc dziś, tak jak i 20 lat temu, stwierdzić z całą odpowiedzialnością, że w ich życiu nie ujawniliśmy niczego, co mogłoby być zarzewiem zbrodni z powodu zawiedzionych uczuć lub nadmiernej czyjejś namiętności. Nie znaleźliśmy też nic takiego, co mogłoby wskazywać na jakikolwiek jej kryminalny motyw. Być może nie starczyło nam wyobraźni, aby motywów tych szukać w jakichś innych dziedzinach lub zakamarkach ich życia, ale z tego co udało się nam odtworzyć, ich życie do dnia tragicznej śmierci było tego rodzaju, że nie podsuwało nam żadnych podejrzeń, mogących być podstawa do opracowania jakichś wersji osobowych i motywów postępowania sprawców. Oni po prostu żyli sposób nie dający nikomu powodów do jakiejkolwiek zemsty, a tym bardziej chęci pozbawienia ich życia. Byli to niesamowicie sympatyczni młodzi ludzie, kierujący się mocno zakorzenionymi w ich świadomości zasadami moralnymi, wynikającymi z katolickiego rodzinnego wychowania, mający jasno określony cel, jaki zamierzali wspólnie osiągnąć, nieustająco skorzy i zdolni do niesienie pomocy innym ludziom. Wyróżniało ich też to, że łatwo nawiązywali kontakty, ponieważ byli w stosunku do ludzi bardzo ufni, a nawet jak niektórzy twierdzili, trochę naiwni. Osoba z kręgu ich najbliższych przyjaciół powiedziała nam, że jak ktoś by zwrócił się do nich o pomoc, to by jej nie odmówili lub jak by czymś ich zainteresował, zafascynował, to by poddali się sugestiom tej osoby. Ta opinia była dla nas szalenie istotna, bo w jakiś sposób tłumaczyć mogła pojawienie się w ich towarzystwie owego tajemniczego blondyna, z którym widziani byli w hotelu Traper w Dusznikach. Ale nie tylko o Annę i Roberta nam chodziło, więc w telegramach skierowanych do właściwych jednostek policyjnych miejsca zamieszkania wytypo4 Takie zadania zostały skierowane poprzez Biuro Kryminalne KGP do wszystkich wydziałów i sekcji operacyj nych w kraju.

10 10 wanych studentów, zawarliśmy wnioski o przeprowadzenie tak zwanej kontroli operacyjnej tych osób, czyli niejawne ustalenie rodzaju podejmowanej działalności i kontaktów, mogących rodzić podejrzenia o związek ze światem przestępczym. Musieliśmy działać w ten sposób, ponieważ nie bylibyśmy w stanie ustalić tego wszystkiego własnymi siłami, a nawet gdybyśmy dali radę, to chodziło przecież o czas. I dlatego na naszą rzecz pracowała faktycznie cała armia policjantów z różnych części Polski, w których rzetelność i umiejętności musieliśmy oczywiście zawierzyć. Zbrodnia ta rozniosła się tak wielkim echem po całym kraju, że mogłem z całkowitą pewnością przyjąć, iż każdy funkcjonariusz, który otrzymał takie zadanie, wypruwał sobie żyły, aby jak najwięcej informacji zdobyć i nam przekazać. Musieliśmy też ustalić, czy docierające do nas różnymi kanałami informacje o rozprowadzaniu fałszywych banknotów i handlu narkotykami na terenie wrocławskich uczelni, nie będą się w jakimś miejscu łączyć z ich osobami. Sprawdzeń tego rodzaju dokonywaliśmy z pilnej potrzeby uchwycenia jakiegokolwiek wątku, który mógłby wskazywać na motywy działania sprawców. Nie wynikały więc z jakichkolwiek naszych podejrzeń, co do uczciwości Anny i Roberta. Musieliśmy to sprawdzić i tyle. Innej możliwości nie mieliśmy. Ponieważ okazało się, że z uwagi na daleko posunięty proces gnilny zebranie odcisków papilarnych z rąk ofiar jest niemożliwe, zdecydowałem o zabezpieczeniu w mieszkaniach ofiar wszystkich tych przedmiotów, na których można było się spodziewać tego rodzaju. Dla pewności ich prawidłowego wyselekcjonowania musieliśmy też pobrać odciski linii papilarnych wszystkich domowników. Sprawa była pilna, więc 30 sierpnia 1997 r. działając na podstawie mojego ustnego polecenia, policjant z Komisariatu w Międzylesiu dokonał zabezpieczenia rzeczy, które znajdowały się w pokoju Roberta, na których takie ślady mogły się znajdować, a między innymi struny od gitary w opakowaniach (z informacji wynika, że dotykał je tylko Robert), torebkę damską ze skóry (należącą do Anny) ze znajdującym się w niej zeszytem i pracą dotyczącą kursu ochrony środowiska, tubę z mapami przywiezioną z Wrocławia przez Roberta, torebkę damską z listami od Anny, album z fotografiami oraz dyskietki komputerowe Roberta. Zdaktyloskopowano też całą rodzinę Roberta, aby mieć materiał do badań porównawczych. Ustaliliśmy też, że książki i zeszyty studentów znajdują się w depozycie w akademiku AR Arka przy ul. Olszewskiego 25 we Wrocławiu, oraz że Robert prowadził notatki ze wszystkich zdarzeń, które zapisywał na twardym dysku komputera. Dlatego, kiedy tylko dotarła do mnie kopia protokołu przesłuchania Edwarda Odżgi z 28 sierpnia, w którym odnotowana była informacja o komputerze Roberta znajdującego się w mieszkaniu państwa Odżgów, zorientowałem się, że ów policjant z Międzylesia komputer

11 11 ten pominął. Zdawaliśmy sobie sprawę z wagi stwierdzenia Edwarda Odżgi, że syn dokumentował na dysku wszystkie ważniejsze wydarzenia i różne swoje uwagi oraz opinie. Dlatego też 18 września do Międzylesia udał się Szczepan Krajewski razem z Mietkiem Skoczniem, aby ten komputer, jako dowód w sprawie, zabezpieczyć i dostarczyć go do bazy w Szczytnej. Sprawa była bardzo pilna, bo mieliśmy nadzieję, że na jego dysku znajdziemy wiele różnych, być może istotnych dla śledztwa informacji. Ponieważ nie było czasu na występowanie do prokuratury o wydanie stosownych nakazów, poleciłem im dokonania tych czynności na legitymację, co oczywiście wszystko zostało w wymaganym terminie zatwierdzone przez prokuratora. Natomiast zabezpieczenia przedmiotów, na których mogły znajdować się ślady linii papilarnych Anny, dokonano na podstawie telegramu podpisanego przez Witka Tymoczko. Czynności te 5 września przeprowadzili policjanci z KRP w Jastrzębiu Zdroju (technik kryminalistyki i policjant z kryminalnego), którzy w pokoju Anny ślady takie ujawnili na gitarze, oraz na szkłach jej okularów. Innych ujawnionych śladów nie zabezpieczono z uwagi na to, że po jej śmierci przez pokój ten przewinęło się co najmniej kilkanaście osób. Zabezpieczono też jej zeszyty, bruliony, dzienniki z praktyki studenckiej, zapiski i ulotki, celem późniejszego poddania ich szczegółowym badaniom kryminalistycznym. Zdaktyloskopowano również rodziców i brata Anny, który w tym czasie przebywał w mieszkaniu, a cały ten materiał dowodowy przesłano jeszcze w tym samym dniu do wydziału dochodzeniowo-śledczego KWP w Wałbrzychu. Dziś dokładnie już nie pamiętam, ale z jakichś powodów uznałem, że oględziny te należy powtórzyć i tak jak 19 września do Międzylesia pojechała ekipa mająca zabezpieczyć komputer Roberta, tak w tym samym dniu do Jastrzębia udała się inna grupa z Heńkiem Brudnikiem na czele, który po ponownym przesłuchaniu Jerzego Kembrowskiego zabezpieczył dodatkowo album z fotografiami, dyskietkę komputerową będącą własnością Anny, kartę gwarancyjną depilatora, dwie kasety z kliszami fotograficznymi, 4 koperty z listami i 5 kart pocztowych z korespondencją kierowaną do Anny. Ponieważ w tym czasie udało mi się doprowadzić do zmniejszenia liczebności grupy o kilka osób, do wydziału powrócił też Sierżant (a zaraz po 18 września do KRP w Nowej Rudzie powrócił Szczepan Krajewski), zdecydowałem, aby komputer, dyskietki i wszelkie zabezpieczone zeszyty i zapiski wysłać do komendy, gdzie miały zostać przeanalizowane w wydziale dochodzeniowo-śledczym. Jednocześnie uzgodniłem z Heńkiem Tusińskim, że w odczytaniu tego, co było na dysku komputera i na wszystkich dyskietkach, zajmie się właśnie Sierżant, a to, co odczyta oraz treść wszelkich notatek, zapisków i korespondencji analizować będą dochodzeniowcy. Niestety, ku naszemu wielkiemu rozczarowaniu, okazało się, że nie znaleziono tam żad-

12 12 nych istotnych dla nas informacji, dlatego też postanowiono, że wszystkie te dowody zostaną zwrócone rodzicom ofiar. Dziś myślę, że chyba jednak sporym błędem było to, że nikt z mojej grupy, a zwłaszcza ja z Dziadkiem, nie zapoznał się osobiście z tym wszystkim, co w jakikolwiek sposób Anna i Robert napisali w ostatnich latach, a przynajmniej w ostatnim roku swego życia. Mimo wszystko, mieliśmy o sprawie więcej wiedzy niż koledzy z dochodzeniówki, którzy te informacje analizowali. Być może nam udałoby się na coś trafić, odczytując zapisane dane odmiennie, niż to uczynili dochodzeniowcy. No cóż, teraz pozostaje mi tylko wierzyć, że nie popełnili żadnego błędu i faktycznie na tych nośnikach nie znajdowało się nic, co mogłoby być przez nas wykorzystane. Poza tymi dowodami, tym razem już osobiście, razem z Dziadkiem i Jurkiem Krzanem, poddaliśmy gruntownej analizie informacje pochodzące z zabezpieczonych billingów z telefonów domowych, z których korzystali rodzice i rodzeństwo ofiar. Jednakże i w tym przypadku nie wpadliśmy na jakiś konkretny trop pozwalający na wykorzystanie go w działaniach operacyjnych lub bezpośrednio w śledztwie. Natomiast pozyskanie śladów linii papilarnych Anny i Roberta oraz członków ich rodzin, miało na celu porównanie ich ze śladami zabezpieczonymi na plecakach i innych przedmiotach, których mogli dotykać sprawcy, przez co można byłoby ich ślady wyselekcjonować. Przyznam, iż osobiście uważałem, że te wszystkie czynności związane z daktyloskopowaniem rodziny i znajomych, nie miały dla nas w zasadzie większego znaczenia, albowiem najważniejszym dla mnie i moich kolegów z grupy było to, czy wśród śladów zabezpieczonych na plecakach, butelce i innych przedmiotach znalezionych w okolicy miejsca zabójstwa, znajdą się takie, które są zarejestrowane w Centralnej Registraturze Kryminalistycznej. Bo tylko te mogły stanowić wskazówkę, co do dalszego kierunku działań. Niestety, okazało się, że w zbiorach CLK KGP śladów linii papilarnych przekazanych przez nas do badań porównawczych nie ujawniono, co mogło sugerować, że osoby pozostawiające te ślady nie były daktyloskopowane, czyli nienotowane w policyjnych kartotekach kryminalistycznych. Pobrane od rodziny ślady miały określoną wartość kryminalistyczną, albowiem pozwalały na wyselekcjonowanie tych, które ewentualnie mogli pozostawić sprawcy, jednakże mogło to być przydatne dopiero w przyszłości. Dlatego też do tego akurat zagadnienia nie przykładałem specjalnej uwagi, oczekując jedynie na wynik badań specjalistycznych. Prawdopodobnie taki sam tok myślenia panował też w wydziale dochodzeniowo-śledczym, ponieważ dopiero 28 kwietnia 1998 roku zarządzeniem prokuratury ślady zebrane w mieszkaniach rodziców ofiar, zostały skierowane do wydziału kryminalistyki KWP w Wałbrzychu, w celu przeprowadzenia badań porównawczych.

13 13 Rozpoznanie środowiska z miejsca zamieszkania Roberta przeprowadzaliśmy własnymi siłami, oczywiście przy wydatnej pomocy kolegów z posterunku w Międzylesiu, a w przypadku Anny Kembrowskiej wykorzystywaliśmy policjantów z tamtejszego KRP, a zwłaszcza z wydziału kryminalnego i dochodzeniowego. W przypadku Anny, na podstawie kilku fragmentarycznych informacji pochodzących od jej najbliższych koleżanek (potwierdzonych później przez jej mamę) zmuszeni byliśmy do wgłębiania się w bardzo osobiste fragmenty z jej życia, bo dotyczące jej niektórych kontaktów z innymi mężczyznami. Były to tak zwane działania rutynowe, jakie w sprawach zabójstw prowadzą wszystkie policje świata i nie miały na celu wyciągania na światło dzienne jakichś szczegółów z jej prywatnego życia. Tego samego rodzaju działania podjęliśmy też w stosunku do Roberta Odżgi. Po prostu musieliśmy wiedzieć o nich jak najwięcej, a praktycznie wszystko, bo ich życie osobiste tylko pozornie nie musiało mieć związku z ich śmiercią. I tak dowiedzieliśmy się, że osobą bardziej dominującą była Anna, której decyzjom Robert poddawał się raczej bez większych oporów. Była ona też osobą bardziej dynamiczną i zdecydowaną jeżeli chodzi o stosunek i kontakty z obcymi im ludźmi. Jedna z osób, z najbliższego ich otoczenia, opowiedziała nam pewne wydarzenie, które mogło sugerować określone zachowanie się Anny w czasie zdarzenia na Narożniku. Otóż pewnego dnia wybrali się do kina przy ul. Piłsudskiego we Wrocławiu (dawne kino Śląsk ), gdzie na ulicy jakiś typ przyczepił się do Roberta, ponieważ bardzo mu przeszkadzały jego długie włosy, związane w koński ogon. Był bardzo nachalny i agresywny. Robert, którego z uwagi na jego drugie imię i wyjątkowo dobrotliwy charakter nazywano Albertem 5, starał się, jak zwykle w takich przypadkach, natręta ignorować, ale ten nie odpuszczał. Wówczas do akcji przystąpiła Anna i kilkoma celnym kopniakami i chwytami zmusiła go do sromotnej ucieczki. Wówczas dowiedzieliśmy się, że Anna przez jakiś czas trenowała dżudo, bądź karate - już nie pamiętam. I chociaż to wydarzenie nie ma procesowego potwierdzenia, to jednak pamiętam tę informację doskonale, ponieważ miała dla nas istotne znaczenie, przy opracowywaniu możliwych wersji przyczyn i przebiegu zdarzenia zakończonego brutalnym zabójstwem. Informacja ta zapewne pochodziła z nieudokumentowanej rozmowy z którymś z jej bliskich znajomych i jestem przekonany, że w formie notatki służbowej znajduje się w aktach sprawy operacyjnej. Z całokształtu informacji jakie zebraliśmy na jej temat wynikało, że nie piła alkoholu, a jeżeli już się to zdarzyło, to naprawdę w niewielkich ilościach i było to jedynie wino, a niekiedy piwo. Nie paliła też papierosów. Bardzo wcześnie zainteresowała się turystyką pieszą, co wiązało się z jej za5 Od Adama Chmielowskiego, znanego jako święty Brat Albert ( ) polski zakonnik franciszkański, znany z pełnego poświęcenia pracy dla biednych i bezdomnych.

14 14 miłowaniem do przyrody i zafascynowaniem ekologią oraz fotografowaniem ciekawych i rzadkich obiektów przyrodniczych. Miała również zacięcie literackie, co między innymi wyrażała w prowadzonym przez siebie pamiętniku. Ale przede wszystkim była osobą niesamowicie wrażliwą i uczuciową. W oczach swych nauczycieli akademickich, jak i studentów tej uczelni, była osobą z tak zwaną charyzmą. Swoim postępowaniem, a także osobowością potrafiła porwać za sobą wiele osób na uczelni, chociaż była absolutnie pozbawiona cech przywódczych. Na co dzień była raczej cicha, spokojna, a czasem sprawiała nawet wrażenie osoby wręcz nieśmiałej lub niepewnej siebie. Była też romantyczką. Jednakże niektórzy jej bliżsi znajomi twierdzili, że człowiekiem bardziej spokojnym, rozważnym i opanowanym był Robert, natomiast Anna była bardzo energiczna, trochę roztrzepana i bardzo koleżeńska. Z innej opinii o niej wynikało, że była osobą rozsądną, bardzo delikatną oraz spokojną i w zasadzie trudno ją było wyprowadzić z równowagi lub czymś zdenerwować. Należała do najlepszych studentów na roku, pełna pomysłów, do których szybko się zapalała, ale też potrafiła je zrealizować. Miała bardzo skonkretyzowane poglądy i pasje. Robert był również bardzo sympatycznym, wrażliwym i nadzwyczaj spokojnym chłopakiem, który potrafił odnaleźć się w każdym towarzystwie. Nie palił papierosów, ani nie pił alkoholu z wyjątkiem piwa i słabych win własnej roboty. Jego szczególną pasją była turystyka i związana z tym przyroda, którą uwielbiał, tak jak Anna, fotografować. To wspólne zainteresowanie się problemami związanymi z ochroną środowiska spowodowało, że wraz z Anną odbyli kurs strażników przyrody, który zakończyli egzaminem w czerwcu 1997 roku. Jeden z jego bliskich kolegów zeznał, że Robert był bardzo ostrożny, rozważny oraz roztropny i na poparcie tego opowiedział zdarzenie, które to w jakiś sposób potwierdzało. Otóż Robert ucząc się o warunkach i sposobach interwencji obowiązujących strażników przyrody, powiedział mu, że gdyby wyczuł jakieś zagrożenie, to nie podjąłby żadnej interwencji, tylko powiadomiłby o tym właściwe organa. - Był bardziej niż Anna wyciszony, zero agresji i w sytuacji kryzysowej raczej by ustąpił powiedział do przesłuchującego go policjanta. Również i tego rodzaju konstatacja miała dla nas wielkie znaczenie podczas opracowywania różnych wersji dotyczących okoliczności, mogących zainicjować agresywne zachowanie się późniejszych sprawców, w trakcie przypadkowego spotkania się na szlaku. Poza zamiłowaniem do przyrody i turystki miał też i inne pasje. Ukończył szkołę muzyczną I stopnia w Bystrzycy Kłodzkiej w klasie gitary i swoje umiejętności w tym zakresie wykorzystał między innymi ucząc Annę gry na tym instrumencie. Interesował się koncertami zespołów muzyki młodzieżowej, zwłaszcza bluesem i często jeździł na koncerty do Wrocławia, Katowic

15 15 i innych miast. Miał też zdolności kompozytorskie, czemu dał wyraz komponując i pisząc tekst piosenki o Annie, którą zatytułował Ani ciut. Nie wiem, czy chodziło mu o to, że chce, pragnie choć trochę Ani, czy też, że nie ma jej ani trochę. - powiedziała nam siostra Roberta podczas jednej z rozmów. Niestety piosenki tej nikt nie nagrał i odeszła na zawsze wraz z jej bohaterką i autorem. Fotografia wykonana przez Annę W pewnym okresie życia zainteresował się też informatyką i dlatego rodzice kupili mu komputer, który w czerwcu 1997 roku został przywieziony przez jego ojca do Międzylesia, a po wakacjach miał go ponownie zabrać do Wrocławia. Należał, tak jak Anna, do najlepszych studentów na swoim roku i bardzo angażował się w prace koła naukowego na Wydziale Geodezji. Wszystkie te cechy charakteru powodowały, że bardzo do siebie pasowali, a zamiłowanie do przyrody, a zwłaszcza do gór, połączyło ich na zawsze. Jednakże jeżeli chodzi o turystykę górską to na pewno był w tej dziedzinie bardziej od Anny doświadczony. Zawsze trzymali się razem i byli naprawdę bardzo lubiani przez swoje, nie tylko studenckie, otoczenie. Obydwoje byli osobami bardzo głęboko wierzącymi i rozczytywali się w książkach oraz felietonach księdza Romana Rogowskiego o górach i o poszukiwaniu w nich Boga, a także uczęszczali na organizowane przez niego wykłady, spotkania i odczyty, bo tak jak on górami byli wprost zafascynowani. Chodzili na wszystkie odbywające się we Wrocławiu spotkania z uczestnikami wypraw w Himalaje i zdobywcami 8-

16 16 tysięczników, przy czym sami też ponad wszystko uwielbiali chodzenie po górskich szlakach i niedostępnych dla innych bezdrożach. I chociaż w górach poszukiwali Boga, to w tym tak ukochanym przez nich miejscu znaleźli niestety przedwczesną i bardzo okrutną śmierć. Janusz Bartek Bartkiewicz Wszelkie prawa zastrzeżone. Jakikolwiek sposób wykorzystania bez zgody autora całości lub fragmentów niniejszego tekstu, będzie traktowane jako naruszenie praw autorskich, ze wszystkimi tego konsekwencjami.