Rywalizacja nie tylko na boisku

Transkrypt

1 Rywalizacja nie tylko na boisku Ranking przychodów klubów piłkarskich Raport Piłkarska liga finansowa rok 2017 Maj 2018 r.

2 Spis treści Podsumowanie 3 Nota metodologiczna 4 Deloitte Sports Business Group 6 Wstęp Prezesa Zarządu Ekstraklasa S.A. 8 Ekstraklasa jako spółka 10 Ranking przychodów 14 od jednostek samorządu terytorialnego 18 Ekstraklasa na tle Europy 19 Frekwencja 21 Transfery 23 Wynagrodzenia 26 Przegląd klubów 28 Kontakt 44 2

3 Podsumowanie Tegoroczny raport Piłkarska liga finansowa jest już dwunastą edycją opracowania przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte we współpracy z klubami LOTTO Ekstraklasy. Raport przedstawia przychody, za rok kalendarzowy 2017, klubów piłkarskich uczestniczących w rozgrywkach Ekstraklasy w sezonie 2017/2018. W tegorocznej edycji na miejscu pierwszym uplasowała się Legia Warszawa. Klub ze stolicy zdominował ranking Piłkarska liga finansowa, wygrywając już siódmy rok z rzędu. Jednak tegoroczna przewaga jest mniejsza niż rok wcześniej. Szczególnie, gdy po piętach depcze Legii prowadzący spektakularną politykę transferową Lech Poznań. Kilkumilionowe transfery i to liczone w euro były w Poznaniu potężnym zastrzykiem gotówki. Rywalizacja pomiędzy tymi dwiema drużynami także na polu polityki transferowej, może w kolejnych latach dawać wiele emocji. Patrząc na całą Ekstraklasę widzimy, że jej łączne przychody z działalności operacyjnej (tzn. bez uwzględnienia transferów) po raz kolejny znacznie przekroczyły 500 mln złotych, co pokazuje, że polska piłka nożna osiągnęła pod tym względem stabilność. Ekstraklasa z każdym rokiem polepsza swoją pozycję na europejskim rynku piłkarskim. We współpracy z biurem Deloitte w Manchesterze tegoroczne dane klubów Ekstraklasy po raz kolejny zostaną wykorzystane przy przygotowaniu globalnego raportu Annual Review of Football Finance. Stabilność klubów Ekstraklasy poprawia się, ale niewątpliwie jest jeszcze wiele do zrobienia. W kolejnych latach uzupełnieniem coraz lepszej ogólnej kondycji finansowej klubów i budowy dochodowej polityki transferowej, którą może pochwalić się szczególnie Lech, powinien być udział w europejskich pucharach. W nadchodzącym sezonie reprezentować nas tam będą Legia Warszawa, Jagiellonia Białystok, Lech Poznań oraz Górnik Zabrze. Nie pozostaje nam nic innego, jak tylko trzymać kciuki, by kluby te dotarły na jak najwyższy szczebel rozgrywek. Jednocześnie z nadzieją patrzymy na zbliżające się Mistrzostwa Świata 2018 w Rosji. W kadrze reprezentacji Polski znajduje się kilku reprezentantów klubów Ekstraklasy. Dobry występ może spowodować, że niejeden z nich stanie przed szansą zagranicznego transferu, na którym skorzysta zarówno on, jak i klub, który dotychczas reprezentował. 3

4 Nota metodologiczna Analogicznie do poprzednich rankingów polskich klubów piłkarskich, tegoroczna edycja jest oparta na wielkości przychodów pochodzących z działalności sportowej. Zaprezentowane przez nas przychody klubów nie uwzględniają takich kategorii jak transfery bądź wypożyczenia piłkarzy, gdyż są to często wydarzenia jednorazowe i nie odzwierciedlają możliwości generowania stałych przychodów przez klub (transfery nie stanowią trwałego źródła budowania całościowej wartości futbolu, ponieważ przychody z transferu jednego klubu są kosztem innego). Są one natomiast zaprezentowane w oddzielnej klasyfikacji. W celu uzyskania pełniejszego obrazu do kwoty przychodów dotyczącej danego klubu należy zatem dodać wartość przychodów zaprezentowaną w rankingu oraz wartość przychodów z transferów. sportowe, które zostały wzięte pod uwagę, podzieliliśmy na trzy kategorie, stanowiące źródło budowania wartości klubu: Dzień meczu wpływy ze sprzedaży biletów, karnetów oraz catering na stadionie. Transmisje wpływy klubów z transmisji telewizyjnych i radiowych, a także z premii za udział w pucharach krajowych oraz zagranicznych. 4 Komercyjne wpływy z umów sponsorskich, reklam, sprzedaży koszulek, pamiątek klubowych oraz inne przychody komercyjne. Do udziału w rankingu zostały zaproszone kluby, które w sezonie 2017/2018 grały w Ekstraklasie. Dane, w wyżej przedstawionym podziale, zostały dostarczone bezpośrednio przez kluby (cześć danych historycznych pochodzi z poprzednich edycji rankingu). Część klubów zdecydowała się na przejście z okresów sprawozdawczych. Jest to spowodowane specyfiką działalności, w której, taki przesunięty rok obrotowy, najlepiej odzwierciedla sezon rozgrywek, które rozpoczynają się w połowie roku. Nasze rankingi zostały przygotowane za lata kalendarzowe od 2006 do 2016 oraz za rok Poniżej przedstawiamy kluby, które co do zakresu danych prezentowanych w rankingu, odbiegały od lat kalendarzowych: Korona Kielce dane obejmują sezony 2007/2008, 2008/2009, 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 oraz 2012/2013. Ze względu na zmienioną formułę raportu Ekstraklasy zdecydowano się na prezentację danych w układzie styczeń- grudzień od 2013 roku Lechia Gdańsk dane obejmują sezony 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 oraz 2012/2013. Ze względu na zmienioną formułę raportu Ekstraklasy zdecydowano się na prezentację danych w układzie styczeńgrudzień od 2013 roku Piast Gliwice dane obejmują sezony 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 oraz 2012/2013. Ze względu na zmienioną formułę raportu Ekstraklasy zdecydowano się na prezentację danych w układzie styczeńgrudzień od 2013 roku. Dodatkowo dane za sezon 2009/2010 nie zawierają rozbicia na wpływy z praw do transmisji oraz komercyjne (oba źródła są przypisane do kategorii komercyjne ). Ruch Chorzów dane prezentowane jako rok 2013 obejmują sezon 2012/2013. W przypadku tegorocznego raportu: Bruk-Bet Termalica Nieciecza klub nie przekazał danych finansowych za 2017 rok. Na potrzeby raportu dla klubu przyjęto najniższe prezentowane przez inne kluby, które cały rok 2017 grały w Ekstraklasie, wartości przychodów w każdej z kategorii. Sandecja Nowy Sącz klub przekazał dane dotyczące połowy roku 2017 kiedy to występował w Ekstraklasie. Druga połowa roku została oszacowana przez Deloitte na podstawie danych ubiegłorocznych.

5 W przypadkach, gdy dane dostarczone przez kluby były nieprecyzyjne, wątpliwości były wyjaśnianie z klubami, tak aby zawarte w rankingu dane możliwie najpełniej odzwierciedlały rzeczywiste wygenerowane przychody. Od 2014 roku w kategorii przychodów komercyjnych uwzględniliśmy również przychody z dotacji oraz inne przychody komercyjne. Dane sprzed 2014 roku w kategorii komercyjne nie uwzględniają niektórych innych przychodów komercyjnych oraz przychodów z dotacji. Dlatego, w celu zapewnienia porównywalności danych skorygowaliśmy odpowiednio dane za rok W związku z tym dane te będą różne w porównaniu do opublikowanych w ówczesnym raporcie. Ze względu na zmianę metody agregacji przychodów, poprzez włączenie przychodów z dotacji oraz innych przychodów komercyjnych do kategorii przychodów komercyjnych a także ze względu na zaokrąglenie wartości przychodów na wykresach przedstawiających strukturę oraz zmianę wpływów klubów w ostatnich latach, mogą pojawić się drobne różnice wartości. Oprócz danych finansowych przekazanych przez kluby, w niniejszym raporcie wykorzystano również szereg publicznie dostępnych informacji oraz opracowania przygotowane przez Deloitte Wielka Brytania Annual Review of Football Finance. Wszelkie konieczne przeliczenia z euro na złotówki (bądź odwrotnie) zostały dokonane po średniorocznym kursie PLN/EUR (np. dla przeliczenia przychodów Ekstraklasy w 2017 roku wykorzystano średnioroczny kurs PLN/ EUR z 2017 roku). W tegorocznym zestawieniu sklasyfikowaliśmy kluby występujące w Ekstraklasie w sezonie 2017/2018. Dane wykorzystane do stworzenia rankingu pochodzą bezpośrednio od klubów piłkarskich i nie były weryfikowane przez firmę Deloitte. Przy tej okazji chcielibyśmy serdecznie podziękować za współpracę, oraz przekazanie danych niezbędnych na potrzeby raportu. Bez pomocy osób zaangażowanych w poszczególnych klubach oraz wsparcia Ekstraklasy S.A. raport by nie powstał. 5

6 Biznesowy lider doradztwa dla sportu Wyjątkowy model biznesowy podmiotów z branży sportu i rozrywki wymaga niestandardowego podejścia. Z tego względu w ramach Deloitte funkcjonuje interdyscyplinarna grupa specjalistów zajmujących się doradztwem dla tej branży. Dostarczamy międzynarodowy i lokalny know how z zakresu m. in. finansów, prawa, podatków oraz konsultingu, dopasowany do specyfiki sektora. Oferujemy najwyższej jakości produkty i szerokie spectrum usług w każdej dyscyplinie sportu, o czym mogą zaświadczyć nasi klienci na całym świecie. Audit & Assurance Badanie sprawozdań finansowych to znacznie więcej niż tylko liczby. To potwierdzenie osiągnięć i wyzwań, pomoc przy zapewnianiu solidnych podstaw dla przyszłych planów. Konsulting Innowacje, transformacja i przywództwo w biznesie mogą przybierać różne formy. Unikalne podejście Deloitte pomaga klientom rozwiązywać najbardziej skomplikowane problemy. Tworzymy strategie oraz wdrażamy rozwiązania biznesowe, które pozwalają firmom zbudować i zachować czołową pozycję na rynku. Brand Strategy & Consumer Research Pomagamy klientom budować silne marki, które realizują ich cele biznesowe. Zespół Deloitte opracowuje strategie marketingowe oraz realizuje pełen zakres badań konsumenckich. Do tworzenia strategii marek wykorzystujemy także nasze autorskie metody analizy trendów kulturowych - foresight. Zrównoważony rozwój i CSR - Społeczna odpowiedzialność biznesu Wsparcie związków i klubów sportowych w rozwoju programów CSR. Audit & Assurance Konsulting Brand Strategy & Consumer Research Zrównoważony rozwój i CSR - Społeczna odpowiedzialność biznesu 6

7 Deloitte Digital Doradztwo strategiczne Deloitte Digital pozwala organizacjom sportowym osiągnąć doskonałość operacyjną firmy, dzięki realizacji długoterminowych planów rozwoju. Wypracowanie pełnego planu transformacji cyfrowej przeprowadzane jest w kilku etapach: Dojrzałość cyfrowa organizacji Wypracowanie ambicji cyfrowej Plan rozwoju cyfrowego Analityka i optymalizacja Komunikacja i zaangażowanie Zarządzanie procesem transformacji Doradztwo podatkowe Doradztwo podatkowe świadczone przez Deloitte to kompleksowe usługi obejmujące wszystkie aspekty działalności gospodarczej. Na świecie Deloitte zatrudnia ponad 200 tys. specjalistów podatkowych w 150 krajach. Doradztwo finansowe Doradztwo finansowe Deloitte to usługi dla przedsiębiorstw, inwestorów i jednostek administracji publicznej obejmujące m.in. obsługę transakcji kapitałowych, wyceny, badania due diligence, restrukturyzacje. Deloitte Digital Dojrzałość cyfrowa organizacji Wypracowanie ambicji cyfrowej Plan rozwoju cyfrowego Analityka i optymalizacja Komunikacja i zaangażowanie Zarządzanie procesem transformacji Doradztwo podatkowe Doradztwo prawne Doradztwo prawne Deloitte Legal, Pasternak, Korba, Moskwa, Jarmul i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza sp.k. posiada sieć biur w największych polskich miastach. Świadczymy kompleksowe usługi w zakresie wszystkich zagadnień prawnych. Korzystamy z zasobów globalnej sieci kancelarii prawniczych stowarzyszonych w Deloitte. Doradztwo finansowe 7

8 Szanowni Państwo, Ekstraklasa ma za sobą bardzo dobry rok, w którym jako najwyższa profesjonalna liga piłkarska osiągnęła wiele sukcesów, nie tylko w wymiarze organizacyjnym, ale także finansowym. wszystkich klubów Ekstraklasy na rynku krajowym rok do roku zwiększyły się o 8%, do poziomu 525,4 mln zł. Łącznie z transferami i przychodami z europejskich pucharów wartość zgromadzonych środków przekroczyła kwotę 700 mln zł. Również dla samej Spółki był to rekordowy rok pod względem przychodów z innych tytułów niż prawa mediowe. Wpływy od sponsorów, wynagrodzeń licencyjnych i pozostałych projektów scentralizowanych praw marketingowych osiągnęły wartość 25 mln zł. W bilansie sumarycznym w roku 2017 dysponowaliśmy najwyższym budżetem w historii, co pozwoliło na wypłatę większych środków finansowych. Na dodatkową pulę składały się kwoty wynoszące średnio po 200 tys. zł dla każdego z Klubów Ekstraklasy. Największe znaczenie dla budowania wartości Ekstraklasy mają oczywiście Kluby ją tworzące. Znaczący wkład w generowanie przychodu dla całej ligi miała Legia Warszawa, która grając w europejskich pucharach zwiększyła przychody sumaryczne Ekstraklasy. Dzięki temu do naszych zespołów trafiło z budżetów solidarnościowych (tzw. solidarity payment) ponad 16 mln zł do podziału. Coraz więcej sukcesów kluby osiągają też w obszarze szkolenia. Efekty programów rozwoju są wyraźnie widoczne, co widać np. w Jagiellonii Białystok. Klub, choć sprzedaje wartościowych zawodników, wciąż utrzymuje się w czołówce ligi, co świadczy o profesjonalizmie modelu szkolenia młodzieży. Służyć temu będzie również projekt nowej infrastruktury dla akademii piłkarskiej, która ma powstać ze wsparciem finansowym Ministerstwa Sportu i Turystyki. Pod tym względem wyróżnia się także Lech Poznań, który zaistniał w świadomości europejskiej jako klub doskonale i efektywnie pracujący z młodzieżą. Rezultatem prowadzonych tam działań są transfery młodych piłkarzy, które przyniosły znaczące wpływy dla klubu i podniosły jego wartość ekonomiczną. Cieszy nas jednocześnie zaangażowanie większości klubów w rozwój infrastruktury sportowej. W Poznaniu ogromne wrażenie robi hala pneumatyczna, przygotowana na potrzeby rozbudowanych programów treningowych dzieci i młodzieży. Na uwagę zasługuje także Pogoń Szczecin, gdzie wspólnie z miastem bardzo sprawnie prowadzony jest proces przygotowania do budowy nowego stadionu. Jednocześnie trwają prace nad projektem budowy infrastruktury dla akademii piłkarskiej, współfinansowanej także przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. Doskonały rozwój współpracy z miastem obserwujemy również w Wiśle Płock, gdzie przygotowania do budowy stadionu są na zaawansowanym etapie. Swoją drogą należy docenić ten klub także za imponujący awans sportowy, w efekcie którego w obecnym sezonie zespół znalazł się w czołówce ligi. Nie można zapomnieć też o Górniku Zabrze, który powrócił do Ekstraklasy w wielkim stylu. Przy wsparciu miasta jest dziś silniejszy i choć opiera zespół na młodych piłkarzach, to gra na bardzo wysokim poziomie, gromadząc na stadionie dziesiątki tysięcy kibiców na każdym meczu. Marcin Animucki Prezes Zarządu Ekstraklasa SA 8

9 Jako spółka Ekstraklasa S.A. konsekwentnie wdrażamy lub angażujemy się aktywnie w programy mające na celu popularyzację piłki nożnej. Zainicjowaliśmy szereg projektów długoterminowych, które będą służyć rozwojowi polskiej piłki w kolejnych latach. Cały czas wyznaczamy sobie też ambitne plany. Najważniejszym przedsięwzięciem w najbliższym czasie będzie proces sprzedaży praw mediowych i uzyskanie z tego tytułu jak najwyższych środków, które zasilą klubowe budżety przyśpieszając ich dalszy rozwój. Dużą inwestycją w rozwój technologiczny naszego produktu było wdrożenie systemu trackingu - TRACAB, który ma bezpośredni wpływ na dalsze budowanie wartości i profesjonalizmu Ekstraklasy oraz jej Klubów. To jednak nie koniec naszych inicjatyw. Zamierzamy rozwijać naszą aplikację mobilną, chcemy śmiało wkroczyć z rozgrywkami na rynek e-sportu, będziemy też zawierać nowe umowy sponsorskie i partnerskie. To wszystko z myślą o rozwoju polskiej Ekstraklasy, pozyskiwaniu jak największych środków finansowych dla klubów i zwiększaniu atrakcyjności całej Ligi. Jestem przekonany, że dzięki realizacji tych projektów, we współpracy z klubami, a także dzięki inicjatywom podejmowanym przez kluby wśród własnych społeczności lokalnych, w kolejnych latach będziemy mogli pochwalić się jeszcze większymi sukcesami w wielu obszarach budujących siłę polskiej piłki nożnej. Z poważaniem, Marcin Animucki Prezes Zarządu Ekstraklasa SA 9

10 Ekstraklasa: przyszłość budowana przez innowacje i nowoczesny rozwój Filary ligowego biznesu Rozgrywkami piłkarskimi na najwyższym poziomie w Polsce zarządza spółka Ekstraklasa S.A. Jest odpowiedzialna nie tylko za organizację ligi, ale także prowadzi działania biznesowe, mające na celu zapewnienie klubomakcjonariuszom jak najlepszych warunków do własnego rozwoju, budowania kwalifikacji i podnoszenia poziomu sportowego. Inicjuje także i wspiera projekty ukierunkowane na popularyzację czynnego uprawiania piłki nożnej i zacieśniania więzi klubów z kibicami. To bowiem kluby grające w LOTTO Ekstraklasie stanowią trzon jej akcjonariatu każdy z 16 klubów posiada w spółce po 5,8% akcji. Pozostałe 7,2% akcji należy do 17 udziałowca PZPN. To również spośród klubów aktualnie grających w najwyższej klasie rozgrywkowej wybierana jest co roku Rada Nadzorcza Spółki. Co do zasady, w jej skład wchodzą: po jednym przedstawicielu każdego z czterech najlepszych klubów w tabeli końcowej poprzedniego sezonu, dwóch przedstawicieli wybieranych spośród siebie przez przedstawicieli 12 pozostałych klubów, jeden przedstawiciel PZPN. W bieżącym sezonie rozgrywkowym 2017/2018 przewodniczącym Rady Nadzorczej jest Karol Klimczak z Lecha Poznań, wiceprzewodniczącym Cezary Kulesza z Jagiellonii Białystok, zaś sekretarzem Maciej Bałaziński z Lechii Gdańsk. Skład Rady Nadzorczej uzupełniają: Dariusz Mioduski z Legii Warszawa, Krzysztof Zając z Korony Kielce i Jarosław Mroczek z Pogoni Szczecin. PZPN w Radzie Nadzorczej spółki Ekstraklasa S.A., reprezentuje prezes związku Zbigniew Boniek. Rada Nadzorcza dokonuje wyboru zarządu spółki. Od października 2017 roku jest on jednoosobowy, a funkcję Prezesa Zarządu sprawuje Marcin Animucki. Najważniejsze zadania Ekstraklasy S.A.: 1. Zarządzanie rozgrywkami Ekstraklasy 2. Sprzedaż scentralizowanych praw mediowych 3. Sprzedaż scentralizowanych praw marketingowych 4. Budowanie wizerunku Ekstraklasy 5. Popularyzacja piłki nożnej wśród dzieci i młodzieży Spółka Ekstraklasa S.A. jest 100% właścicielem spółki zależnej Ekstraklasa Live Park Sp. z o.o., która od połowy 2011 roku na zlecenie Ekstraklasy oraz platformy cyfrowej nc+ realizuje własną produkcję transmisji telewizyjnych ze wszystkich meczów sezonu Ekstraklasy. Funkcję Prezesa Zarządu tej spółki sprawuje Leszek Miklas. Spółka Ekstraklasa S.A. jest też założycielem Fundacji Ekstraklasy, realizującej działania w zakresie CSR oraz upowszechniania piłki nożnej. Od 2016 roku fundacja blisko współpracuje z Ministerstwem Sportu i Turystyki, realizując projekty rozwoju sportowego dzieci i młodzieży: Akademie Klasy Ekstra, Ekstra Talent oraz Ekstra Klub. Obecnie Ekstraklasa postrzegana jest w Europie jako prężna, dynamiczna liga, wyznaczająca kierunki rozwoju krajom z Europy Środkowo- Wschodniej. Jest to wynikiem podejmowanych przez kluby skutecznych aktywności na poziomie lokalnym, ale też wielu śmiałych i innowacyjnych inicjatyw realizowanych przez spółkę Ekstraklasa S.A. w skali ogólnopolskiej. 10

11 Kluczowymi projektami realizowanymi przez Spółkę, które mają wpłynąć na rozwój klubów oraz popularyzację piłki nożnej w Polsce w najbliższych latach, są: proces sprzedaży praw mediowych na sezon 2019/2020 i następne system trackingu TRACAB aplikacja mobilna Ekstraklasy rozgrywki e-sportowe działania na rzecz zachęcania dzieci i młodzieży do uprawiania piłki nożnej. Nowy proces sprzedaży praw mediowych W 2018 roku spółka Ekstraklasa S.A., wspólnie z klubami i PZPN, zainicjuje proces sprzedaży praw mediowych. Oczekuje się, że wartość uzyskanych środków ze sprzedaży praw będzie najwyższa w historii polskiej ligi. Poprzedni kontrakt na lata opiewał na rekordową sumę blisko 700 mln zł. W ramach kontraktu obowiązującego od sezonu 2019/2020 Spółka planuje nie tylko znacząco zwiększyć te wpływy do klubów, ale też awansować do TOP10 europejskich lig, osiągających najwyższe przychody z tego tytułu. Obecnie Ekstraklasa znajduje się w tym zestawieniu na 11. miejscu. Ambicje spółki Ekstraklasa S.A. w zakresie zwiększania wpływów z kontraktów mediowych wynikają z dużego zainteresowania uczestnictwem w procesie ze strony wszystkich głównych graczy. Jednocześnie wiążą się one z uatrakcyjnieniem i rozbudową oferowanego przez Spółkę produktu. W ramach całego procesu planowana jest sprzedaż nie tylko transmisji telewizyjnych, ale także internetowych. Częścią oferty będzie sprzedaż praw near-live, które umożliwiają pokazywanie powtórek goli w aplikacji mobilnej krótko po ich zdobyciu, jeszcze w trakcie trwania meczu. Prawa mediowe obejmą zarówno rynek polski, jak i międzynarodowy. Wszystkie te elementy powinny przełożyć się na uzyskanie jak najwyższych kwot z praw mediowych Ekstraklasa oczekuje rekordowych wpływów z tytułu praw mediowych od sezonu 2019/2020. Technologia w służbie sportu Nowością na stadionach Ekstraklasy w obecnym sezonie jest system trackingu TRACAB. Po testach jesienią 2017 r., na początku 2018 roku został on zainstalowany na wszystkich stadionach klubów grających System trackingu TRACAB pozwala na śledzenie osób oraz piłki na boisku i umożliwia dostęp do całkowicie nowych danych z 296 meczów Ekstraklasy w sezonie. w najwyższej klasie rozgrywkowej. Głównym zadaniem technologii jest analiza i gromadzenie statystyk danych fitness w trakcie rozgrywanych meczów. Dane te uatrakcyjniają przekaz TV na żywo i stanowią interesujący dodatek dla kibiców. Tworzą także istotną wartość analityczną dla klubów - pozwalają lepiej ocenić zawodników, dokonać zmian szkoleniowych czy taktycznych. Dzięki umowie podpisanej przez spółkę Ekstraklasa Live Park z międzynarodowym liderem w tym zakresie, firmą ChyronHego, Ekstraklasa dysponuje obecnie takimi danymi jak Bundesliga czy Premier League, będąc jednocześnie jedną z niewielu lig europejskich, które korzystają z tego typu statystyk. 11

12 Drugim ważnym technologicznym projektem, wdrożonym w ostatnich miesiącach przez PZPN w Ekstraklasie, jest system monitoringu VAR. W tym przypadku, spółka Ekstraklasa Live Park, jest partnerem technicznym dostarczającym sygnał wideo na potrzeby VAR. Unikatowa aplikacja zdobywa serca i pieniądze Innowacyjnym projektem w skali europejskiej, realizowanym przez spółkę Ekstraklasa S.A. jest oficjalna aplikacja mobilna uruchomiona pod koniec 2017 r. jej szereg funkcjonalności daje możliwość komentowania meczów, oceny pomeczowej zawodników, budowania własnych społeczności wśród znajomych, obejrzenia powtórek bramek z poprzednich sezonów oraz materiałów archiwalnych, a także zapoznania się z dodatkowymi informacjami o wybranych drużynach i zawodnikach. Aplikacja Ekstraklasa posiada też unikatowe funkcjonalności, dzięki którym wpisuje się w trend second screen experience i pozwala na wzbogacanie transmisji telewizyjnej poprzez możliwość śledzenia meczu na kilku urządzeniach równolegle. W rezultacie ma być dodatkowym atutem spółki Ekstraklasa S.A., w procesie sprzedaży praw mediowych. Spółka planuje systematyczny rozwój tego produktu w kolejnych latach w oparciu o trendy z najbardziej rozwiniętych pod tym kątem rynków sportowych. Tylko w ciągu pierwszych 2 miesięcy oficjalna aplikacja Ekstraklasy zyskała 55 tysięcy pobrań, notując po 200 pobrań dziennie podczas przerwy w rozgrywkach. W połowie maja aplikację miało na swoich urządzeniach już ponad 105 tysięcy osób! Z pasją do e-sportu Spółka Ekstraklasa S.A. przygotowuje się również do stworzenia piłkarskich rozgrywek e-sportowych, w których rywalizować będą zarówno kluby jak i kibice Ekstraklasy. Polska liga ma już za sobą dwie edycje projektu pilotażowego takich zawodów FIFA Ekstraklasa Cup, organizowane wspólnie z EA Sports Polska wydawcą gry FIFA. Każdorazowo wzięło w nich udział 16 klubów, w dwuosobowych zespołach: piłkarz oraz kibic. Turnieje te pokazały, że spółka Ekstraklasa S.A. jest technicznie dobrze przygotowana do organizacji tego typu rozgrywek, a jednocześnie zainteresowanie ze strony kibiców i sponsorów pokazało ogromny potencjał do rozwoju tego projektu. Międzynarodowa współpraca prosportowa W lutym 2018 r. spółka Ekstraklasa S.A., poprzez swoją Fundację, rozpoczęła nowy międzynarodowy projekt, którego Polska jest liderem, pod hasłem Against Match Fixing. Dzięki środkom pozyskanym z funduszy europejskich, Fundacja będzie organizować międzynarodowe konferencje, prowadzić badania i tworzyć platformę e-learningową. Nadrzędnym celem projektu jest zapewnienie integralności rozgrywek, ale także niezwykle ważna jest edukacja grup dzieci i młodzieży trenujących w klubach. Polska współpracuje w tym zakresie z wieloma podmiotami zagranicznymi, zajmującymi się badawczo zjawiskiem tzw. match fixingu. Spółka Ekstraklasa S.A. planuje rozwój projektu rozgrywek e-sportowych nie tylko jako źródła dodatkowych przychodów dla klubów. Upatruje w nim też szansę na pozyskanie serc młodych Polaków i zaangażowanie młodego pokolenia w rodzime rozgrywki klubowe. 12

13 Z myślą o kolejnych pokoleniach Fundacja Ekstraklasy dzięki aktywnemu wsparciu Ministerstwa Sportu i Turystyki realizuje szereg projektów mających na celu popularyzację piłki nożnej i aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży. Akademie Klasy Ekstra, kierowane do dzieci w wieku od 3 do 11 lat, obejmują cykl profesjonalnych treningów prowadzonych przez klubowych szkoleniowców na obiektach szesnastu drużyn ligi. Jest to także niepowtarzalna okazja dla najmłodszych, by podczas udziału w Akademiach spotkać się ze swoimi idolami trenerami i piłkarzami pierwszego zespołu. Potwierdzeniem faktu, że Ekstraklasa jest doceniana w Europie jako liga nie tylko systematycznie rozwijająca się, ale także nowoczesna, wdrażająca innowacyjne rozwiązania i mogąca wnieść istotny wkład w rozwój europejskiego futbolu, jest fakt wyboru prezesa spółki Ekstraklasa S.A., Marcina Animuckiego, do Zarządu European Leagues organizacji zrzeszającej ligi piłkarskie na naszym kontynencie. Akademie Klasy Ekstra 2017 w liczbach: Ekstra Talent to turnieje w kategorii U-12 dla drużyn pochodzących z miasta i regionu, w którym gra klub będący gospodarzem danego turnieju. Przy tej okazji dzieci mogą wziąć udział w testach sprawnościowych, których wyniki zapisywane są w Narodowej Bazie Talentów prowadzonej przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. Ekstra Talent 2017 w liczbach: Ekstra Klub zapewnia zajęcia sportowe dla uczniów szkół podstawowych, prowadzone w otwartych grupach przez klubowych trenerów. Bardzo istotnym wsparciem MSiT dla inicjatyw popularyzujących piłkę nożną wśród dzieci i młodzieży jest również dofinansowanie budowy obiektów piłkarskich w klubach, takich jak boiska i hale treningowe oraz infrastruktura dla akademii szkolących dzieci i młodzież. 13

14 Ranking przychody polskich klubów W tegorocznej edycji rankingu, po raz kolejny najwyższe przychody z działalności sportowej odnotowała Legia Warszawa. Drugie miejsca na podium, tak samo jak w poprzednim rankingu zajął Lech Poznań. Podobnie swojego miejsca w rankingu nie zmieniła Lechia Gdańsk zajmując trzeci stopień podium. Legia Warszawa dominuje finansowo w polskiej Ekstraklasie, od 2011 roku nieustannie wygrywa nasz ranking. Co prawda w 2017 roku przychody spadły w porównaniu do rekordowego roku 2016, ale też nie często zdarza się, by polski klub awansował do Ligi Mistrzów, więc spadek przychodów nie powinien być dla nikogo zaskakujący, szczególnie, że wciąż przychody osiągają sumy niemożliwe do osiągnięcia dla pozostałych klubów Ekstraklasy. Pomimo nieudanej jesieni w europejskich pucharach i nieco słabszej formy w ciągu sezonu Legia zdobyła podwójną koronę: obroniła tytułu Mistrza Polski oraz zwyciężyła w rozgrywkach Pucharu Polski. Umożliwi to ponowny udział w europejskich pucharach, który w przypadku zakończenia się sukcesem, pozwoli utrzymać wysokość przychodów na dotychczasowym poziomie. 14 Miejsce 2. w tegorocznym rankingu przychodów zajął Lech Poznań. klubu z Poznania nieco wzrosły w porównaniu z rokiem 2016, gdyż w zakończonym sezonie klub brał udział w trzech rundach kwalifikacyjnych Ligi Europy. Tych sześć dodatkowych meczy i fakt, że klub długo walczył o tytuł mistrza Polski pozwoliło zanotować wzrost przychodów i zbliżyć się finansowo do Legii Warszawa. Warto odnotować, że Lech Poznań wygrał w 2017 roku klasyfikację transferową, którą prezentujemy po raz pierwszy w historii naszego raportu. Przed klubem stoi szansa poprawienia wyniku poprzez udział w europejskich pucharach. Miejsce 3. w tegorocznym rankingu przychodów sportowych zajęła Lechia Gdańsk, która odnotowała przychody na poziomie 40 mln zł. Klub z Gdańska już trzeci rok z rzędu uplasował się na podium rankingu. Świadczyć to może o osiągnięciu pewnej stabilizacji w zakresie przychodów i aspiracjach dołączenia do dominującego w ostatnich latach duetu Legia-Lech. Niestety niepowodzenia w walce o udział w Lidze Europy spowodowały pogorszenie nastrojów w Gdańsku i klub w minionym sezonie walczył jedynie o utrzymanie się w Ekstraklasie. Naturalnym krokiem naprzód w rozwoju Lechii powinien być awans do europejskich rozgrywek. Ranking łącznych przychodów w roku 2017 (mln PLN) Miejsce w rankingu Klub (mln PLN) za Legia Warszawa 138,34 2 Lech Poznań 65,82 3 Lechia Gdańsk 39,92 4 KGHM Zagłębie Lubin 37,03 5 Cracovia 32,16 6 Śląsk Wrocław 31,75 7 Jagiellonia Białystok 30,06 8 Pogoń Szczecin 28,52 9 Piast Gliwice 28,25 10 Wisła Kraków 26,58 11 Arka Gdynia 20,70 12 Korona Kielce 19,28 13 Górnik Zabrze 15,97 14 Wisła Płock 14,19 Wzrost/ spadek przychodów Awans/ spadek w rankingu 15 Bruk-Bet Termalica Nieciecza* 13,76 nd. nd. 16 Sandecja Nowy Sącz** 8,06 Wzrost Bez zmian Spadek Awans * Dane szacunkowe - przyjęto najniższe prezentowane przez inne kluby wartości przychodów w każdej z kategorii. ** Dane szacunkowe Klub przekazał dane finansowe dotyczące półrocza, które spędził w Ekstraklasie. I półrocze zostało oszacowane przez Deloitte. Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby

15 Wśród tegorocznych klubów występujących na boiskach Ekstraklasy łącznie wzrost przychodów zanotowało 9 drużyn: Jagiellonia Białystok, Śląsk Wrocław, Lech Poznań, Arka Gdynia, Górnik Zabrze, Sandecja Nowy Sącz, Korona Kielce, Wisła Płock oraz Pogoń Szczecin. Spadek łącznych analizowanych przychodów zanotowały: Zagłębie Lubin, Wisła Kraków, Piast Gliwice, Cracovia, Lechia Gdańsk oraz Legia Warszawa. Różnice w przychodach klubów pomiędzy 2017 a 2016 rokiem (mln PLN) 20 14,65 12,24 10, ,77 6,67 4,56 3,61 3,22 1, ,60-1,76-2,72-3,17-3,17 Liga Mistrzów - 68, ,08 Jagiellonia Białystok Śląsk Wrocław Lech Poznań Arka Gdynia Górnik Zabrze Sandecja Nowy Sącz Korona Kielce Wisła Płock Pogoń Szczecin Lechia Gdańsk KGHM Zagłębie Lubin Wisła Kraków Piast Gliwice Cracovia Legia Warszawa Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby 15

16 Pomimo braku awansu do Ligi Mistrzów, który widocznie odbił się na przychodach Legii Warszawa, łącznie kluby Ekstraklasy mogą po raz kolejny pochwalić się znaczącym przekroczeniem granicy 500 mln złotych przychodów. O sile ligi wciąż stanowią głównie Legia Warszawa oraz Lech Poznań. Dobrze więc, że oba kluby będą miały szanse reprezentowania naszej ligi w rozgrywkach europejskich. Rok 2017 potwierdził trend rozpoczęty w ostatnich latach i dowiódł, że polska liga trwale przekroczyła poziom 0,5 mld złotych. Jeżeli dodamy do tej kwoty przychody z transferów zagranicznych, których wartość przekroczyła w 2017 roku 145 mln złotych widzimy, że polskie kluby są w stanie generować łącznie blisko 700 mln zł wpływów. Spowodowane jest to niewątpliwie nowoczesnymi stadionami, wyższymi kontraktami za prawa telewizyjne (2017 rok jest kolejnym analizowanym przez nas pełnym rokiem obowiązywania czteroletniej umowy: jesień 2015 wiosna 2019), a także skuteczności komisji licencyjnej, która na bieżąco monitoruje działania klubów. Oprócz kontraktów związanych z krajowymi prawami telewizyjnymi, głównymi czynnikami wzrostu lub spadku przychodów jest udział w europejskich pucharach, co wyraźnie widać na przykładzie Legii i Lecha. Struktura przychodów Ekstraklasy w 2017 roku 49% Komercyjne 17% Dzień meczu 34% Transmisje Ekstraklasy * Komercyjne 120,8 102,3 125,8 136,9 167,5 186,0 189,1 221,6 245,1 241,2 269,7 Transmisje 48,1 80,0 105,2 106,3 126,5 100,2 119,9 131,2 162,0 254,2 185,0 Dzień meczu 33,6 44,9 30,6 59,8 69,5 66,6 70,7 70,5 87,1 83,6 95,7 Razem 202,5 227,2 261,6 303,0 363,5 352,8 379,7 423,3 494,2 578,9 550,4 ZMIANA PROCENTOWA Komercyjne 11% -15% 23% 9% 22% 11% 2% 17% 11% -2% 12% Transmisje 1% 66% 32% 1% 19% -21% 20% 9% 23% 57% -27% Dzień meczu 30% 34% -32% 95% 16% -4% 6% 0% 24% -4% 14% Razem 12% 15% 16% 20% -3% 8% 11% 17% 17% -5% WARTOŚĆ PROCENTOWA Komercyjne 60% 45% 48% 45% 46% 53% 50% 52% 50% 42% 49% Transmisje 24% 35% 40% 35% 35% 28% 32% 31% 33% 44% 34% Dzień meczu 17% 20% 12% 20% 19% 19% 19% 17% 18% 14% 17% * Dane skorygowane o inne przychody komercyjne 16

17 klubów Ekstraklasy w ciągu ostatnich 5 lat: Legia Warszawa Lech Poznań Jagiellonia Białystok Pogoń szczecin Piast Gliwice Wisła Kraków KGHM Zagłębie Lubin Cracovia Śląsk Wrocław Lechia Gdańsk Arka Gdynia Korona Kielce Górnik Zabrze Wisła Płock Sandecja Nowy Sącz

18 od jednostek samorządu terytorialnego W tegorocznej edycji raportu poprosiliśmy także kluby o informacje na temat przychodów od jednostek samorządu terytorialnego od urzędów miast, gmin itp. te włączone są w kategorię przychodów komercyjnych. W tej klasyfikacji ze zdecydowaną przewagą nad resztą stawki wygrywają Śląsk Wrocław oraz Piast Gliwice, które otrzymują wsparcie w wysokości odpowiednio 13 i 11,8 mln złotych. Warto zauważyć, że sześć klubów zadeklarowało, że nie otrzymuje wsparcia finansowego od swoich lokalnych urzędów w formie, która podlegałaby ujęciu jako przychody operacyjne lub z tytułu dotacji. do jednostek samorzadu terytorialnego (mln PLN) Śląsk Wrocław Piast Gliwice Lechia Gdańsk 5,85 Arka Gdynia 5,24 Pogoń Szczecin 4,22 Jagiellonia Białystok 3,55 Korona Kielce 2,44 Wisła Płock 0,55 Legia Warszawa 0,51 Sandecja Nowy Sącz 0 11,77 13,06 Wisła Kraków 0 Górnik Zabrze 0 Cracovia 0 KGHM Zagłębie Lubin Lech Poznań

19 Ekstraklasa na tle Europy Wielka Piątka i inne ligi Ekstraklasa wśród lig stale rozwijających się. Dystans finansowy między pięcioma największymi ligami piłkarskimi Europy a resztą stale się powiększa. Wielkiej Piątki kilkukrotnie przekraczają łączne przychody jakie generują kluby w innych ligach. Globalna renoma, jaką maja ligi angielska, francuska, hiszpańska, niemiecka oraz włoska stawia je poziom wyżej. Wobec tego Ekstraklasę należy porównywać do innych lig rozwijających się w Europie. Podczas przygotowania niniejszego raportu opieraliśmy się na brytyjskim raporcie Annual Review of Football Finance. Holandia Występy PSV Eindhoven w fazie grupowej Ligi Mistrzów oraz zeszłoroczny awans do finału Ligi Europejskiej Ajaxu Amsterdam przyczynił się do prawie 50% wzrost przychodów z UEFA dla klubów Eredivisie, co przełożyło się na wzrost całkowitych przychodów ligi o 41 mln EUR. Mimo braku występów pozostałych drużyn ligi w europejskich pucharach łączne przychody klubów Eredivisie wyniosły 478 mln EUR, co daje 27 mln EUR na klub. Dania Wyniki finansowe duńskiej Superligi obejmują rok kalendarzowy 2016 z uwzględnieniem zmian w systemie rozgrywek na początku sezonu 2016/2017. Nowy 14-zespołowy format rozgrywek, z fazą playoff na koniec sezonu, został pozytywnie przyjęty przez sponsorów, telewizje oraz kibiców. Zmiany spowodowały wzrost przychodów z dnia meczowego oraz z tytułu transmisji o kolejno 50% i 67% w porównaniu do roku Udział FC Kopenhaga w fazie grupowej Ligi Mistrzów 2016/2017 również przyczynił się do wzrostu całkowitych przychodów ligi, które wyniosły 203 mln EUR, tj. o 36% więcej niż w poprzednim zestawieniu. Szwecja Udział w dwóch edycjach z rzędu w fazie grupowej Ligi Mistrzów drużyny Malmö sprawił, że przychody tej drużyny, jak i całej ligi stale rosną i wynoszą już 166 mln. Ligowy triumf IFK Norrkoping w Allsvenskan w 2015 roku dał szansę tej drużynie na zmniejszenie finansowego dystansu do Malmö. Udział w eliminacjach do Ligi Mistrzów drużyna IFK zakończyła jednak już na drugiej rundzie, przegrywając dwumecz z norweskim Roseborgiem. Austria Suckes Rapidu Wiedeń, który doszedł do 1/16 rozgrywek Ligi Europejskiej w sezonie 2015/16 jest doskonałym przykładek tego, że dobry wynik w europejskich rozgrywkach może zapewnić sukces finansowy drużyny jak i całej ligi. Łączne przychody w dziesięciu austriackich klubach Bundesligi wzrosły o 25% (32 mln ), z czego 5 mln pochodzi z samej dystrybucji UEFA, co pozwoliło zmniejszyć wskaźnik wynagrodzeń o 12% w stosunku do sezonu 2014/15. Szkocja Mimo braku awansu Celticu do fazy grupowej Ligi Mistrzów dwa sezony z rzędu, łączne przychody klubów szkockiej Premiership wzrosły o 10% (14 mln ) do 148 mln. Celtic wygrywając ligę piąty raz z rzędu w dalszym ciągu generuje ponad 50% łącznych przychodów całej ligi. Udział Celticu w fazie grupowej Ligi Mistrzów 2016/2017 jeszcze bardziej zwiększy dystans względem innych klubów w przyszłorocznym raporcie. Wybrane przychody innych europejskich klubów ligowych /16 (mln ) % % 76 16% % % 79 39% 48 24% 15 7% 39 23% % Holandia Dania Szwecja Austria Szkocja Polska Dzień meczowy Transmisje Komercyjne Inne komercyjne *Dane za rok kalendarzowy % 26 16% 78 49% 34 21% 23 14% * 62 41% % 21% 43 34% 56 38% 22 17% 19

20 Wielka Piątka odjeżdża Europie Rosnące przychody z transmisji telewizyjnych spowodowały, że "Wielka Piątka" jeszcze bardziej wyprzedza pozostałe ligi europejskie. Na wyniki finansowe Wielkiej Piątki lig europejskich w sezonie 2015/16 duży wpływ miały istotne zmiany na rynku sprzedaży praw telewizyjnych. Nowy kontakt niemieckiej Bundesligi, scentralizowane umowy w Hiszpanii oraz Włoszech przyczyniły się do wzrostu łącznych przychodów w każdej z lig. Coraz większa dominacja w połączeniu z ciągle rosnącymi przychodami z udziału w europejskich pucharach powiększa dystans między Wielką Piątką a pozostałymi ligami europejskimi. Europejskie TOP 5 Kluby Bundesligi zanotowały wzrost łącznych przychodów o 320 mln (13%), pozostając drugą co do wielkości przychodów ligą na świecie i drugą najszybciej rozwijającą się ligą Wielkiej Piątki w sezonie 2015/16. Tak duży wzrost był możliwy dzięki podpisaniu nowej, międzynarodowej umowy sprzedaży praw do transmisji, które przyczyniły się do wzrostu przychodów o około 100 mln w porównaniu do sezonu 2014/15. Dzięki udziałom w europejskich pucharach, niemiecki kluby zarobiły o 46 mln więcej, co przełożyło się na łączny 28% wzrost przychodów z tytuły transmisji. Tradycyjnie niemiecki kluby wygenerowały wysokie wyniki z kategorii komercyjnych przychodów uzyskując wynik 1,3 mld, co daje 47% łącznych przychodów ligi. Więcej z tytułu przychodów komercyjnych zarobiła tylko angielska Premiere League 1,5 mld. Dzięki wpływowi rocznej przejściowej umowy sprzedaży zbiorowych praw do transmisji łączne przychody klubów La Liga wzrosły o 19% do ponad 2,4 mld w sezonie 2015/16. La Liga powróciła do pełnej sprzedaży zbiorowej w sezonie 2016/17 wraz z rozpoczęciem nowej umówy na trzy lata. Podczas gdy wzrost przychodów z transmisji tradycyjnie był napędzany umowami o indywidualne prawa, zabezpieczonymi przez Barcelonę i Real Madryt, w ramach jednorocznego przejściowego modelu sprzedaży zbiorowej średnie przychody z emisji wygenerowane przez 18 klubów La Liga, w tym wpływy z UEFA, wyniosły prawie 45 milionów euro, co dało wzrost o 39% w stosunku do sezonu 2014/15. W pierwszym roku współpracy z Infront Sports & Media większość wzrostu przychodów we Włoszech pochodziła z praw do transmisji, co w połączeniu z zwiększonymi wpływami z UEFA dało wzrost przychodów z transmisji o 75 milionów (7%). z działalności komercyjnej wzrosły o 58 mln (12%), przy czym sam Juventus odpowiada za około połowę tej kwoty. Kluby Ligue 1 w dalszym ciągu generują najmniejsze przychody w europejskich ligach "Wielkiej Piątki", a łączny wzrost o 5% był mniejszy niż w każdej z porównywanych lig. Średnia frekwencja Ligue 1 i przychody z dni meczowych po 3 latach wzrostu w sezonie 2015/2016 pozostały na tym samym poziomie klubów europejskiej ligi - Wielka Piątka /16 (mln ) 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1, ,865 1,457 30% 2,577 53% % Anglia 2, % % % % 2, % 1,232 51% % 1, % 1,190 62% co sezon wcześniej. Słabe wyniki Olympique Marsylia spowodowały spadek średniej frekwencji o fanów w stosunku do sezonu 2014/15. Paris Saint-Germain jest odpowiedzialne za 35% łącznych przychodów ligi i 60% całkowitego wzrostu przychodów % % 1, % Niemcy Hiszpania Włochy Francja % % Dzień meczowy Transmisje Komercyjne Inne komercyjne Uwaga: przychody komercyjne nie są podzielone na "sponsoring" i "inna przychody komercyjne" dla klubów z Anglii, Hiszpanii i Włoch. 20

21 Frekwencja Obecność kibiców na meczach piłkarskich jest jednym z kluczowych czynników determinujących sukces sportowy oraz finansowy klubu piłkarskiego. W najsilniejszych ligach zachodnich przychody z dnia meczowego wynoszą kilkanaście procent łącznych przychodów. Wysokie zapełnienie stadionu daje bezpośrednie korzyści w postaci wpływów do kasy klubowej, jak również korzyści niemierzalne takie jak na przykład budowanie siły marki klubu. Sezon 2017/2018 pod względem średniej frekwencji na mecz w Ekstraklasie okazał się podobny od poprzedniego. W ubiegłym sezonie średnia frekwencja wynosiła blisko 9,6 tysięcy kibiców na mecz ligowy. W sezonie 2017/2018 było to nieco ponad 9,4 tysięcy widzów, co jest spadkiem o ok. 2%. Nowym liderem minionego sezonu pod względem frekwencji został Lech Poznań, który wyprzedził dominującą w ostatnich latach warszawską Legię. Mecze w Poznaniu średnio oglądało ponad 20 tysięcy osób co jest wzrostem o 5% w stosunku do sezonu 2016/2017. Największym wygranym tego sezonu można nazwać zespół Górnika Zabrze, beniaminka tego sezonu, którego mecze na stadionie przy ul. F. Roosevelta oglądało średnio powyżej 19 tysięcy kibiców, co jest wzrostem o 78% w stosunku do frekwencji jaką zabrzanie gromadzili grając w I. lidze piłkarskiej. Duży spadek średniej frekwencji (17%) zanotowała druga w zestawieniu Legia. Brak awansu do europejskich pucharów przełożył się na mniejsze zainteresowanie meczami Ekstraklasy wśród kibiców stołecznej drużyny. Średnio na meczach przy ul. Łazienkowskiej było 17 tysięcy kibiców. Podobnie do warszawskiej Legii spory spadek frekwencji zanotowała Lechia Gdańsk. Średnio mecze Lechii w minionym sezonie oglądało o 6,6 tysiąca kibiców mniej niż w sezonie 2016/2017. Wpływ na tak duży spadek z pewnością miały wyniki osiągane przez gdańszczan, gdzie zamiast walki o europejskie puchary do ostatnich kolejek kibice musieli martwić się o utrzymanie Lechii w Ekstraklasie. Średnia frekwencja w Gdańsku w sezonie 2017/2018 spadła o 38% do 10,8 tysięcy widzów na mecz. Ranking średniej frekwencji w sezonie 2016/2017 klub frekwencja 2017/2018 zmiana frekwencji w porówaniu do sezonu 2016/2017 Lech Poznań % komentarz Górnik Zabrze % Awans do Ekstraklasy Legia Warszawa % Mistrz Polski Wisła Kraków % Jagiellonia Białystok % Lechia Gdańsk % Śląsk Wrocław % Arka Gdynia % Korona Kielce % Pogoń Szczecin % KGHM Zagłębie Lubin % Wisła Płock % Cracovia % Piast Gliwice % Bruk-Bet Termalica Nieciecza % Spadek Sandecja Nowy Sącz % Źródło: ekstrastats.pl Awans/Spadek z Ekstraklasy; Brak własnego stadionu 21

22 Na ogólny spadek frekwencji całej Ekstraklasy wpływ miały ponadto spadki średniej liczby widzów na mecz w Niecieczy, Gliwicach, Płocku, Białymstoku czy stadionie Cracovii. Najniższą frekwencje w sezonie 2017/2018 zanotowała drużyna Sandecji. Klub z Nowego Sącza swoje mecze domowe rozgrywał na stadionie w Niecieczy, co utrudniało kibicom liczne dotarcie na mecze swojego zespołu. Średnio mecze Sandecji oglądało 1,7 tysiąca osób. Porównując Ekstraklasę do innych lig europejskich względem frekwencji nie ma powodów do wstydu. Mimo delikatnego spadku średniej frekwencji w sezonie 2017/2018 Ekstraklasa prezentuje się dobrze na tle lig będących wyżej w rankingu UEFA, jak chociażby ligi czeska oraz ukraińska. Tak jak w ubiegłorocznym zestawieniu drugie miejsce pod kątek średnich frekwencji przypada angielskiej Premier League. Średnio mecze na wyspach oglądało w minionym sezonie na żywo blisko 38,3 tysięcy kibiców. Podium zamyka hiszpańska La Liga. Mecze na Półwyspie Iberyjskim w sezonie 2017/2018 gromadziły średnio 27,3 tysięcy kibiców na mecz, co jest spadkiem o niespełna 3% w stosunku do sezonu ubiegłego. Włoska Serie A oraz francuska Ligue 1 zanotowały wzrost frekwencji, uzyskując średni wynik kolejno na poziomie 24,7 oraz 22,5 tysięcy widzów na mecz. Wśród lig Wielkiej Piątki jedyny spadek frekwencji na mecz przypadł drużynom hiszpańskiej La Liga. Pozostałe ligi zanotowały niewielkie wzrosty frekwencji. Średnia frekwencja na mecz 2017/ Niemcy Anglia Hiszpania Włochy Francja Najwyższe frekwencje w Europie, co wydaje się być oczywiste, są na stadionach lig z Wielkiej Piątki. Po raz kolejny najwięcej widzów zgromadziły mecze niemieckiej Bundesligi. Średnio mecze najwyżej klasy rozgrywkowej u naszych zachodnich sąsiadów gromadziły ponad 44,5 tysiąca widzów, co jest wzrostem o ok. 7% w stosunku do sezonu 2016/ Holandia Rosja Portugalia Belgia Polska Czechy Ukraina Rumunia 22

23 Transfery Transfery zawodników to przesunięcie środków między klubami, które nie budują globalnej wartości klubowej piłki nożnej. Dtatego przychodów z tytułu transferów nie uwzględniamy w naszym raporcie. Niemniej ze względu ma rekordową wartość transferów zagranicznych przeprowadzonych przez polskie kluby w 2017 roku zdecydowaliśmy się zaprezentować dane o transferach aby pokazać pełniejszy obraz możliwości generowania przychodów przez kluby Ekstraklasy z tyt. transferów 2017 (mln PLN) , , ,3 0,3 Zagraniczne Krajowe Po raz pierwszy w historii raportów przygotowywanych przez Deloitte prezentujemy państwu dane na temat przychodów z tyt. transferów. W tym roku postanowiliśmy zaprezentować je oddzielnie, co oznacza, że przychody z tyt. transferów są oddzielną, dodatkową kategorią przychodów, nieujętą we wcześniej prezentowanych danych. Aby osiągnąć pełną kwotę przychodów w danym roku kalendarzowym należy zsumować przychody ujęte w rankingu oraz przychody z transferów Lech Poznań 33,9 Legia Warszawa 22,4 Lechia Gdańsk 12,9 Cracovia Wisła Kraków Jagiellonia Białystok Piast Gliwice * z transferówarka Gdynia zaprezentowane są łącznie jako przychody krajowe i zagraniczne. 0,1 1,7 9,8 0,7 6 0,3 2,8 0,9 1,1 1,3 Wisła Płock Śląsk Wrocław 0,4 0,8 Pogoń Szczecin 0,4 KGHM Zagłębie Lubin 0,4 Korona Kielce 0,2 Arka Gdynia* 0,1 Górnik Zabrze 0,0 Sandecja Nowy Sącz W roku 2017 to Lech Poznań zarobił najwięcej na transferach. Łączne przychody z transferów wyniosły 56 mln złotych. Kluczową kategorią są transfery zagraniczne. W ostatnim roku Lech przeprowadził duże transfery do Anglii, gdzie odszedł Jan Bednarek (21 lat), do Włoch, gdzie poszedł Dawid Kownacki (20 lat) i na Ukrainę, 23

24 gdzie odeszli Tomasz Kędziora (23 lata) i Tamas Kadar (26 lat). Widać zatem, że sprzedaż młodych letnich polskich piłkarzy może przynosić duże jak na polskie warunki przychody (z uwzględnieniem transferów) mln (PLN) , Komercyjne Transmisje Za Lechem w tym roku znalazła się Legia Warszawa z przychodami na poziomie 34 mln złotych. Legia przyjęła inną strategię transferową. Jej najgłośniejsze transfery 2017 roku to: Vadis Odjidja-Ofoe (28 lat), który odszedł do greckiego Olympiacosu, Nemanja Nikolić (29 lat) transfer do Chicago Fire i Aleksandar Prijovic (26 lat), który odszedł do PAOKu Saloniki. Jedynym polskim piłkarzem, sprzedanym za granicę był Bartosz Bereszyński (24 lata), który odszedł do włoskiej Sampdorii. Wśród pozostałych klubów warto wspomnieć o przychodach Lechii Gdańsk, której przychody z tytułu transferów przekroczyły 20 mln złotych. Na tak dobry wynik bez wątpienia miały wpływ transfery zagraniczne serbskich piłkarzy. 20-letni Vanja Milinković-Savić został sprzedany do włoskiego Torino, a 25-letni Aleksandar Kovacevic do norweskiego Haugesund. Transfer Macieja Makuszewskiego do Lecha Poznań miał wpływ na przychody z tytułu transferów krajowych Legia Warszawa 121,9 Lech Poznań 62,6 Lechia Gdańsk 45,1 Cracovia Wisła Kraków Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 38,1 37,5 36,7 KGHM Zagłębie Lubin Jagiellonia Białystok 33 31,3 29,7 Śląsk Wrocław Piast Gliwice Pogoń Szczecin 21 19,7 Arka Gdynia Korona Kielce 16,2 16,1 13,8 Wisła Płock Górnik Zabrze Bruk-Bet Termalica Nieciecza* 8,1 Sandecja Nowy Sącz Dzień meczowy Transfery 24

25 Pierwszą piątkę zamykają zespoły Cracovii i Wisły Kraków, które osiągnęły przychody powyżej 10 mln złotych. Wisła może pochwalić się najwyższymi przychodami z tyt. transferów krajowych (1,7 mln zł), na który wpływ niewątpliwie miała sprzedaż Krzysztofa Mączyńskiego do Legii Warszawa. Wśród klubów, których wpływy transferowe nie są znaczne znalazły się KGHM Zagłębie Lubin oraz Górnik Zabrze. Mając na uwadzę dobrą bazę treningową dla młodych piłkarzy w Lubinie można oczekiwać że przychody Zagłębia ze sprzedaży młodych talentów pojawią się w najbliższej przyszłości. Podobnie w przypadku Górnika Zabrze, który wypromował w sezonie 2017/2018 kilku ciekawych młodych zawodników jak np. wybrany odkryciem sezonu Szymon Żurkowski. Takie transfery to tylko kwestia czasu. 25

26 Wynagrodzenia Koszty wynagrodzeń to największa grupa kosztów w klubach piłkarskich. Bardzo ważne jest w związku z tym stałe monitorowanie poziomu tych kosztów w porównaniu do przychodów. W analizowanym roku poziom wskaźnika wynagrodzeń wskazuje, że kluby Ekstraklasy można podzielić na 3 grupy. Do grupy klubów znacząco przekraczających optymalny poziom wskaźnika wynagrodzeń zaliczyć można Wisłę Płock, Lechię Gdańsk, Górnik Zabrze, Koronę Kielce, Wisłę Kraków, Piast Gliwice, Sandację Nowy Sącz. W przypadku pierwszego z wymienionych klubów koszty wynagrodzeń przekroczyły nawet poziom przychodów, a tego typu sytuacja nie jest możliwa do utrzymania w dłuższym terminie. Natomiast w przypadku Górnika Zabrze mamy tu do czynienia z awansem do Ekstraklasy zatem zrozumiałe jest, że poziom wynagrodzeń był jak na możliwości przychodowe I ligi dość wysoki. Wartość wskaźnika wynagrodzenia/przychody klubów Ekstraklasy w roku 2016 i % 120% 109% 114% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Wisła Płock 87% 81% Lechia Gdańsk 129% 81% Górnik Zabrze 81% 74% Korona Kielce 54% Wisła Kraków Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 73% 53% 72% Piast Gliwice 72% 68% Sandecja Nowy Sącz 47% 60% 71% Legia Śląsk Warszawa Wrocław 59% 55% 58% KGHM Zagłębie Lubin 80% 58% 60% 57% 55% 50% Jagiellonia Białystok Pogoń Szczecin Arka Gdynia 57% 54% Cracovia 60% 52% Lech Poznań Grupę drugą stanowią kluby o zbliżonym do optymalnego poziomie wskaźnika wynagrodzeń, są to: Legia Warszawa, Śląsk Wrocław, Zagłębie Lubin, Jagiellonia Białystok i Pogoń Szczecin. Wszystkie te kluby kontrolowały wskaźnik wynagrodzeń także w roku ubiegłym i utrzymały koszty wynagrodzeń na porównywalnym poziomie. 26

27 Trzecią grupę stanowią kluby o niskim wskaźniku wynagrodzeń. Do tej grupy możemy zaliczyć Arkę Gdynia, Cracovię i Lech Poznań. Dwa ostatnie kluby mogą pochwalić się wysokimi przychodami, zatem próg wynagrodzeń jest również odpowiednio wyższy. Wynik sportowy klubów w sezonie 2017/2018 a wysokość kosztów wynagrodzeń w roku Sandecja Nowy Sącz Bruk-Bet Termalica Nieciecza (brak danych) Piast Gliwice Nie można jednoznacznie stwierdzić, że przeznaczanie na wynagrodzenia większych kwot jest pewną drogą do sukcesu w Ekstraklasie, choć niewątpliwie jest niezbędnym elementem, by z sukcesem brać udział w rozgrywkach europejskich. Konsekwentna i rozsądna strategia w tym obszarze może prowadzić do pozytywnych efektów na boisku i w konsekwencji przynosić coraz większe przychody Arka Gdynia Pogoń Szczecin Sląsk Wrocław Cracovia Korona Kielce Lechia Gdańsk 7 KGHM Zagłębie Lubin Wisła Kraków Wisła Płock Górnik Zabrze Lech Poznań 2 Jagiellonia Białystok 1 Legia Warszawa Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 27

28 Przegląd klubów szczegółowe wyniki Piłkarskiej ligi finansowej 1. Legia Warszawa 2. Lech Poznań 3. Lechia Gdańsk 4. KGHM Zagłębie Lubin 5. Cracovia 6. Śląsk Wrocław 7. Jagiellonia Białystok 8. Pogoń Szczecin 9. Piast Gliwice 10. Wisła Kraków 11. Arka Gdynia 12. Korona Kielce 13. Górnik Zabrze 14. Wisła Płock 15. Sandecja Nowy Sącz 28

29 1. Legia Warszawa Tegorocznym zwycięzcą raportu Piłkarska Liga Finansowa jest Legia Warszawa. Już od 2011 roku pod względem finansowym klub ze stolicy dominuje w Ekstraklasie. Tegoroczny Mistrz Polski osiągnął w 2017 roku łączne przychody na poziomie aż 138,3 mln złotych. Największą kategorią generującą przychody klubu są przychody komercyjne - 38%. Głównym sponsorem Legii jest Fortuna zakłady bukmacherskie. Firma ta należy do czeskiej grupy Fortuna Holding, lidera na rynku zakładów wzajemnych w Europie Środkowej. Drugie co do wielkości są przychody z transmisji, które wyniosły 36% całości przychodów, tutaj trzeba zaznaczyć, że w przychody klubu włączone są jeszcze wpływy za udział w Lidze Mistrzów w wysokości 25 mln złotych oraz za udział w 1/16 Ligi Europy, gdzie po zaciętym dwumeczu Legia przegrała z Ajaxem Amsterdam. Trzecią kategorią są natomiast przychody z dnia meczu, które wyniosły 26%. Wskaźnik kosztów wynagrodzeń wynosi 60% przychodów. Sezon 2017/2018 Legia zakończyła na 1 miejscu i została Mistrzem Polski. Po meczu z Arką Gdynia na Stadionie Narodowym zdobyła też Puchar Polski. Zakończyła więc sezon z podwójną koroną. Nieudane dla klubu były natomiast rozgrywki europejskie. Po wyeliminowaniu fińskiego IFK Mariehamn Legia odpadła w III rundzie eliminacyjnej Ligi Mistrzów, gdzie w dwumeczu przegrała z kazachskim klubem FK Astana. Co ciekawe kazachski klub odpadł z europejskich pucharów dopiero w 1/16 Ligi Europy, gdy mierzył się z portugalskim Sportingiem Lizbona. Następnie w rozgrywkach Ligi Europy po dwóch remisach została wyeliminowana przez mołdawski Sheriff Tiraspol. Średnia frekwencja na Stadionie Miejskim Legii Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego podczas meczów Ekstraklasy wyniosła 17 tys. widzów, co dało Legii 3. miejsce w tej klasyfikacji. Komplet widzów gościł na Stadionie przy ul. Łazienkowskiej podczas meczu z Górnikiem Zabrze w 36. Kolejce, gdy na stadionie było blisko 26 tys. widzów. Jednocześnie do szerokiej kadry reprezentacji Polski na Mistrzostwa Świata powołani zostali zawodnicy Legii: Artur Jędrzejczyk, Michał Pazdan, Krzysztof Mączyński i młody Sebastian Szymański. Legia nie sprostała zadaniu powtórzenia dobrego sezonu w europejskich pucharach i wejścia na inny piłkarski poziom, niemniej awans do fazy grupowej Ligi Europy wciąż jest dla klubu realnym celem. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 7,7 10,5 9,6 10,9 26,0 33,6 34,7 40,0 42,1 53,1 52,1 Transmisje 4,0 6,9 11,1 9,5 19,1 10,5 30,1 32,8 34,8 114,8 50,1 Dzień meczu 4,2 3,8 3,0 7,9 18,8 22,2 30,0 30,8 31,1 39,6 36,2 RAZEM 15,9 21,2 23,7 28,3 63,9 66,3 94,9 103,6 108,1 207,4 138,3 26% Dzień meczu w 2017 r. 138,3 mln PLN w 2016 r. 207,4 mln PLN Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 36% Transmisje Pozycja w Lidze 1 38% Komercyjne Średnia frekwencja

30 2. Lech Poznań W 2017 roku Lech Poznań może pochwalić się przychodami na poziomie 65,8 mln złotych, co daje mu 2. miejsce w rankingu Piłkarska Liga Finansowa. W porównaniu do roku 2016 klub zanotował wzrost przychodów o 19%. Różnica wynika przede wszystkim ze wzrostu przychodów z dnia meczowego oraz z tyt. transmisji. Klub posiada zrównoważoną strukturę przychodów. 44% całości stanowią wpływy z przychodów komercyjnych. Sponsorem strategicznym klubu jest Grupa Finansowa Aforti. Pozostałe źródła przychodów wyniosły odpowiednio: 29% - przychody z transmisji i 28% - przychody z dnia meczu. Na przychody z transmisji wpływ miał udział w europejskich pucharach, gdzie poznaniacy wyeliminowali macedoński FK Pelister i norweski FK Haugesund. Odpadli w III rundzie eliminacyjnej Ligi Europy po dwóch remisach z holenderskim FC Utrecht. Potężnym zastrzykiem gotówki były jednak niewliczane w naszym rankingu przychody z transferów, a które można było zobaczyć na wcześniejszych stronach naszego raportu. Łączne przychody z tyt. transferów wyniosły niemal drugie tyle co przychody ze wszystkich kategorii razem wziętych. Sprzedaż takich piłkarzy jak Tamás Kádár, czy Tomasz Kędziora, a zwłaszcza Dawid Kownacki i Jan Bednarek okazała się być znaczącym zasileniem klubowego konta. Wskaźnik wynagrodzeń znajduje się na bezpiecznym poziomie 52%. Podczas zakończonego sezonu 2017/2018 Lech przystępował do rundy finałowej na pierwszym miejscu, lecz ostatecznie zajął 3. miejsce w lidze. Do szerokiej kadry reprezentacji Polski powołany został Maciej Makuszewski. W klasyfikacji frekwencji Lech zajął 1. miejsce ze średnią na poziomie 20,5 tys. widzów, co jest wzrostem w porównaniu do poprzedniego roku. Rekordowym meczem okazał się mecz z Legią Warszawa w 11. kolejce. 1 października 2017 roku na stadion przy ul. Bułgarskiej przybyło 36,8 tys. widzów, co było najlepszym frekwencyjnie meczem w całej Ekstraklasie w minionym sezonie. Celem na kolejny sezon powinien być awans do fazy grupowej Ligi Europy. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 14,6 15,6 21,5 25,9 17,1 15,3 20,4 21,4 23,7 29,2 28,8 Transmisje 3,2 8,4 11,0 11,5 8,9 8,1 9,8 11,7 33,7 14,4 18,9 Dzień meczu 7,1 15,1 7,8 23,6 12,8 12,0 12,7 11,5 20,6 11,4 18,1 RAZEM 24,9 39,1 40,3 61,0 38,8 35,4 42,9 44,6 78,0 55,1 65,8 28% Dzień meczu w 2017 r. 65,8 mln PLN w 2016 r. 55,1 mln PLN Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 29% Transmisje Pozycja w Lidze 3 44% Komercyjne Średnia frekwencja

31 3. Lechia Gdańsk Łączne przychody Lechii Gdańsk w roku 2017 wyniosły ponad 80 mln zł, jednak na potrzeby rankingu Deloitte, aby dane były porównywalne z innymi klubami, przeanalizowano przychody w trzech kategoriach (dzień meczu, komercyjne, transmisje). z transferów oraz pozostałe przychody operacyjne związane np. z umożeniem zadłużenia nie zostały uwzględnione w przychodach klubu z Gdańska w rankingu Deloitte. Analizowane przychody w roku 2017 wyniosły 39.9 mln zł, co pozwoliło Lechii zająć trzecie miejsce na podium tegorocznego zestawienia. Struktura przychodów klubu z Trójmiasta prezentowała się następująco: 58% stanowiły przychody komercyjne, 27% przychody z tytułu transmisji oraz 15% z dnia meczu. W sezonie 2017/2018 Lechia zanotowała znaczny spadek frekwencji. Zainteresowanie meczami Lechii wyniosło średnio 10,8 tys. widzów. Dało jej to 6 miejsce w klasyfikacji frekwencji. Meczem, który przyciągnął najwięcej kibiców była mecz z 30. kolejki, gdy Lechia Gdańsk podejmowała Arkę Gdynia, wtedy na trybuny przybyło 22,9 tys. widzów. Piłkarsko, gdański klub długo, ale z sukcesem walczył o utrzymanie w Ekstraklasie i zajął ostatecznie 13. miejsce w ligowej tabeli. Celem dla klubu powinna być walka o udział w europejskich pucharach. Do szerokiej kadry reprezentacji Polski na Mistrzostwa Świata powołany został Sławomir Peszko. Struktura przychodów klubu (mln zł) 09/10 10/11 11/12 12/ Komercyjne 5,9 7,5 12,3 13,6 14,5 11,7 28,5 24,42 23,3 Transmisje 6,6 7,0 5,2 6,5 5,4 8,0 10,2 12,53 10,6 Dzień meczu 3,0 3,1 5,4 3,7 3,3 5,2 6,0 4,74 6,0 RAZEM 15,5 17,6 22,9 23,8 23,2 24,9 44,7 41,5 39,9 Głównymi sponsorami klubu są: Energa sprzedawca prądu oraz grupa ETL międzynarodowa sieć kancelarii prawniczych, podatkowych i biegłych rewidentów. Według stosowanej przez Deloitte metody wskaźnik wynagrodzenia wyniósł 87%. 15% Dzień meczu 27% Transmisje 58% Komercyjne w 2017 r. 39,9 mln PLN w 2016 r. 41,5 mln PLN Pozycja w Lidze 13 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 31

32 4. KGHM Zagłębie Lubin Zagłębie Lubin zajęło 4. miejsce w tegorocznym raporcie. w 2017 roku były na podobnym poziomie co w roku ubiegłym i wyniosły 37 mln zł. Struktura przychodów klubu z Lubina prezentuje się następująco: 69% przychodów to przychody komercyjne, 27% stanowiły przychody z tytułu transmisji, a 3% to przychody z dnia meczu. Wskaźnik wynagrodzeń utrzymywany jest na bezpiecznym poziomie i wynosi 58%. Dla Zagłębia fundamentalne znaczenie ma współpraca z Spółką KGHM Polska Miedź, która jest właścicielem klubu. Sezon 2017/2018 Zagłębie Lubin zakończyło w grupie mistrzowskiej na 7. miejscu. Średnia frekwencja podczas rozgrywek Ekstraklasy prezentowała się niemal identycznie jak w poprzednim sezonie i wyniosła 6,2 tys. Wynik ten plasuje klubowi z Lubina na 11. miejscu w rankingu frekwencji. Największą liczbę kibiców klub odnotował podczas meczu z Lechem Poznań, gdy na stadionie zjawiło się ok. 12,7 tys. widzów. Celem dla Zagłębia Lubin jest awans do Ligi Europy, ostatni raz w Lidze Europy Zagłębie grało w sezonie 2016/2017. Niestety w kolejnych latach nie powtórzyło tego sukcesu, choć możliwości finansowe niewątpliwie predestynują ten klub do regularnej gry na tym poziomie. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 24,8 13,1 15,6 24,0 31,0 33,2 30,5 28,5 25,4 23,6 25,7 Transmisje 6,4 2,4 2,4 6,4 6,0 5,8 6,6 2,7 2,8 13,6 10,1 Dzień meczu 1,2 0,5 1,9 1,8 1,5 1,0 1,2 1,0 0,8 1,6 1,2 RAZEM 32,4 16,0 19,9 32,2 38,5 40,0 38,3 32,2 29,1 38,8 37,0 3% Dzień meczu 27% Transmisje 69% Komercyjne w 2017 r. 37,0 mln PLN w 2016 r. 38,8 mln PLN Pozycja w Lidze 7 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 32

33 5. Cracovia Cracovia osiągnęła przychody na poziomie 32,2 mln zł, co dało jej 5. miejsce w tegorocznym rankingu. Delikatny spadek poziomu przychodów wynika przede wszystkim z braku udziału w europejskich pucharach oraz niskiej pozycji w tabeli na zakończenie sezonu 2016/2017. Spowodowało to mniejsze przychody z tytułu transmisji, które stanowiły w 2017 roku 22% przychodów. Wzrósł za to poziom przychodów komercyjnych, które stanowią teraz 69%. Głównym sponsorem Cracovii jest producent i dostawca systemów informatycznych firma Comarch. Warto zaznaczyć, że klub ma także dodatkowe źródła przychodów, na które składają się przede wszystkim przychody z kompleksów sportowych oraz przychody z najmu i dzierżawy pasażu przy stadionie. z dnia meczu niemal nie zmieniły się w stosunku do roku ubiegłego i wyniosły 3 mln zł. Wskaźnik wynagrodzeń klubu z Krakowa był na bezpiecznym poziomie i wyniósł w minionym roku 54%. Sezon 2017/2018 Cracovia zakończyła na 9. miejscu. Pomimo świetnej rundy wiosennej, słaba jesień 2017 spowodowała, że Cracovia nie awansowała do grupy mistrzowskiej. Wyróżniającym piłkarzem klubu był jednak Krzysztof Piątek, który uzyskał powołanie do szerokiej kadry reprezentacji Polski na Mistrzostwa Świata. Frekwencja na stadionie przy ul. Kałuży spadła w stosunku do ubiegłego sezonu i wyniosła średnio 4,9 tys. widzów, co dało 13 miejsce w rankingu frekwencji w Ekstraklasie. Meczem o najwyższej frekwencji był derbowy mecz z Wisłą Kraków, na który przybyło 14 tys. widzów. Celem dla Cracovii powinien być ponowny awans do europejskich pucharów. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 9,0 8,6 8,4 8,3 9,0 8,6 9,0 18,8 18,4 20,5 22,2 Transmisje 3,4 5,5 5,2 6,0 5,2 2,2 2,6 5,1 7,4 11,7 6,9 Dzień meczu 1,4 1,2 0,7 1,1 1,6 1,1 1,9 2,8 2,9 3,1 3,0 RAZEM 13,8 15,3 14,3 15,4 15,8 11,9 13,6 26,8 28,8 35,3 32,2 9% Dzień meczu 22% Transmisje 69% Komercyjne w 2017 r. 32,2 mln PLN w 2016 r. 35,3 mln PLN Pozycja w Lidze 9 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 33

34 6. Śląsk Wrocław Śląsk Wrocław z przychodami na poziomie 31,8 mln złotych uplasował się na 6. miejscu w tegorocznym rankingu. Klub z Wrocławia zanotował znaczący wzrost w klasyfikacji, i odwrócił trend zapoczątkowany w 2012 roku. Struktura przychodów prezentuje się następująco: 68% stanowią przychody komercyjne, 23% przychody z transmisji, a 9% przychody z dnia meczowego. Klub pod względem finansowym, zanotował w 2017 roku swoiste nowe otwarcie oparte w dużej mierze o współpracę z lokalnym samorządem terytorialnym. Niewykluczone, że wpływ na tak wysoki poziom przychodów miała także nowa wspólna oferta sponsorska, która Klub wypracował razem ze Stadionem Wrocław. Czy zmiany umożliwią w przyszłości nawiązanie do sukcesów z sezonu 2011/2012, gdy Śląsk z powodzeniem reprezentował Polskę w Lidze Europy i zdobył tytuł Mistrza Polski, przekonamy się już w kolejnym sezonie. Przy takim poziomie budżetu walka o awans do europejskich pucharów wydaje się to być realnym celem. W 2017 roku wskaźnik wynagrodzeń wyniósł 59%, co było blisko optimum. W sezonie 2017/2018 tak jak w poprzednim sezonie wrocławski klub uplasował się w grupie spadkowej na 10. miejscu. Frekwencja na stadionie Śląska wyniosła 10,7 tys. widzów. Wynik ten plasuje klub na 7. miejscu w tabeli średniej frekwencji. Rekord frekwencji klub zanotował podczas meczu z Legią Warszawa kiedy to na trybunach było 24,1 tys. widzów. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 2,8 6,2 9,3 10,0 14,4 20,3 13,4 17,2 11,6 8,9 21,7 Transmisje 0,0 3,3 8,9 6,0 8,9 8,8 10,6 5,4 10,5 7,9 7,3 Dzień meczu 0,8 1,8 2,4 1,8 4,6 6,9 4,8 3,7 4,0 2,7 2,8 RAZEM 3,6 11,3 20,6 17,8 27,9 36,0 28,8 26,4 26,1 19,5 31,8 9% Dzień meczu 23% Transmisje 68% Komercyjne w 2017 r. 31,8 mln PLN w 2016 r. 19,5 mln PLN Pozycja w Lidze 10 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 34

35 7. Jagiellonia Białystok W rankingu Piłkarska Liga Finansowa Jagiellonia Białystok zajęła 7. miejsce, z przychodami w 2017 roku na poziomie 30,1 mln złotych, co stanowi istotny wzrost w porównaniu do roku ubiegłego. W strukturze przychodów najważniejszą część stanowią przychody z tytułu transmisji w wysokości 15,6 mln złotych. Tak dobry wynik Jagiellonia zawdzięcza 2. miejscu w sezonie 2016/2017 i krótkiemu udziałowi w europejskich pucharach. Po wyeliminowaniu gruzińskiego Dinamo Batumi, piłkarze z Białegostoku odpali w II rundzie eliminacyjnej po przegranym dwumeczu z azerskim Qebele FK. komercyjne to 9,6 mln złotych. Partnerem strategicznym klubu jest miasto Białystok, a sponsorem głównym zakłady bukmacherskie STS. z dnia meczowego wzrosły do wysokości 4,9 mln złotych, co dało ostatecznie 16% udziałów w łącznej strukturze przychodów. Wskaźnik wynagrodzeń osiągnął poziom 58%, jest zatem niemal optymalny. Sezon 2017/2018 Jagiellonia zakończyła na 2. miejscu, a do szerokiej kadry reprezentacji Polski na Mistrzostwa Świata powołany został Przemysław Frankowski. Na stadion Jagiellonii przychodziło średnio 11 tys. widzów, co dało Jagiellonii 5 miejsce w klasyfikacji frekwencji. Rekord frekwencji miał miejsce 20 maja, podczas meczu z Wisłą Płock kiedy to na stadion przybyło ponad 20 tys. widzów. Celem Jagiellonii na kolejny rok jest ponowna walka o udział w europejskich pucharach. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 3,3 2,4 5,8 7,5 11,2 9,5 10,0 15,9 12,4 4,3 9,6 Transmisje 0,0 4,5 4,9 6,5 5,2 2,6 1,4 4,3 5,5 8,3 15,6 Dzień meczu 1,6 1,8 1,5 2,0 1,8 0,9 0,8 1,4 4,0 2,9 4,9 RAZEM 4,9 8,7 12,2 16,0 18,2 13,0 12,1 21,6 21,9 15,4 30,1 16% Dzień meczu 52% Transmisje 32% Komercyjne w 2017 r. 30,1 mln PLN w 2016 r. 15,4 mln PLN Pozycja w Lidze 2 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 35

36 8. Pogoń Szczecin Pogoni Szczecin wyniosły w 2017 roku 28,5 mln złotych, co dało jej 8. miejsce w tegorocznym rankingu. Struktura przychodów prezentuje się następująco: 62% stanowią przychody komercyjne parterem głównym jest Grupa Azoty, a partnerem strategicznym Miasto Szczecin. W porównaniu do roku ubiegłego przychody komercyjne są nieco wyższe, nieco spadły natomiast przychody z tyt. transmisji i dnia meczowego. Wskaźnik wynagrodzeń wynosi 57%, co sytuuje Pogoń w grupie klubów o optymalnym poziomie wynagrodzeń. Pogoń Szczecin, inaczej niż w 3 poprzednich sezonach, zakończyła rozgrywki w grupie spadkowej, na 11. miejscu. Średnia widownia na stadionie Pogoni wyniosła 6,5 tys., co dało 10. miejsce w klasyfikacji frekwencji. Meczem cieszącym się największą popularnością wśród kibiców był mecz z Sandecją Nowy Sącz w 33. kolejce zakończony zwycięstwem 2:0. Wtedy stadion im. Floriana Krygiera przyciągnął 15,3 tys. widzów. Celem dla Pogoni jest niezmiennie budowa nowego stadionu, według zapowiedzi prace związane z przetargiem mają rozpocząć się już w drugiej połowie 2018 roku. Jednocześnie w 2018 roku Pogoń Szczecin obchodzi okrągły jubileusz. 21 kwietnia minęło dokładnie 70 lat od powstania największego klubu sportowego na Pomorzu Zachodnim. O tym, że Pogoń Szczecin jest marką nie tylko regionalną nie trzeba nikogo przekonywać. W przeprowadzanych niedawno badaniach nastrojów opinii społecznej podobną rozpoznawalnością wśród badanych cieszą się jedynie Stocznia Szczecińska i paprykarz. To jedynie potwierdza, że przez lata klub był nierozłączną częścią historii Szczecina i na dobre wrósł w świadomość Polaków. W Szczecinie robią wszystko, by 70-lecie obchodzić w radosnych nastrojach. Na kwietniowe 36 spotkanie z Sandecją Nowy Sącz klub w ramach prezentu dla kibiców rozdał darmowe wejściówki. Spotkanie zainteresowało kilkunastotysięczną publiczność i było prawdziwym świętem. Kibice zaprezentowali rocznicową oprawę i serpentyniadę, klub rozdał też fanom wiele upominków. Akcje profrekwencyjne były kontynuowane w kolejnych meczach, w których fani, dzięki wygranym zakładom o frekwencję, mogli oglądać mecze za sjecjalną cenę 10 zł. Przełożyło się to na bardzo dobrą frekwencję w fazie finałowej rozgrywek Ekstraklasy. Ostatnie cztery mecze w sezonie oglądało z trybun średnio ponad 10 tysięcy osb. Przez całą jesień klub zapraszał kibiców na stadion w ramach akcji Bitwa powiatów. Dzięki niej, na trybunach w trakcie rundy zasiadło kilkanaście tysięcy fanów z regionu, którzy mecze oglądali z biletami za 1 zł. Na przełomie listopada i grudnia na ulicach miasta zawisło kilkadziesiąt banerów z hasłem Czy wygrywasz, czy nie!. Druga część akcji miała miejsce już w kwietniu 2018 roku. Wtedy fani mogli spotkać banery z kolejnym hasłem ja i tak kocham Cię!. Równolegle klub prowadził też kampanię billboardową, którą zapraszał kibiców na mecze rozgrywane w Szczecinie. To oczywiście nie wszystko. Klub wydaje książkę, na kartach której siedemdziesięciu bohaterów opowiada niezwykłe historie związane z Pogonią. Od początku sezonu drużyna występuje w specjalnie przygotowanych na 70-lecie strojach meczowych (zawierają m.in. złote wstawki z hasłem POGOŃ 70 ), a w dniu meczu pojazdy największej korporacji taksówkarskiej w Szczecinie oraz tramwaje miejskie jeżdżą z granatowo-bordowymi flagami. W sklepach Pogoni na fanów czeka też kilkadziesiąt produktów (zarówno odzież, jak i akcesoria) z jubileuszowej kolekcji. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 5,9 4,2 7,3 10,8 16,0 14,2 14,8 17,6 Transmisje 0,0 0,1 2,3 5,3 4,4 8,7 9,7 8,8 Dzień meczu 1,3 0,8 1,8 1,9 2,2 1,9 2,4 2,1 RAZEM 7,2 5,1 11,4 18,1 22,7 24,9 26,9 28,5 7% Dzień meczu w 2017 r. 28,5 mln PLN w 2016 r. 26,9 mln PLN Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 31% Transmisje Pozycja w Lidze 11 62% Komercyjne Średnia frekwencja 6 527

37 9. Piast Gliwice Piast Gliwice zajął 9. miejsce w tegorocznym rankingu. Struktura przychodów klubu z Gliwic prezentuje się następująco: kluczową pozycją są przychody komercyjne, które wynoszą 19,5 mln złotych (w tym 4 mln z tytułu transferu zawodników), następnie 7,7 mln zł stanowią przychody z transmisji, a 1 mln złotych to przychody z dnia meczowego. Najważniejszą kategorią w budżecie Piasta są dotacje, które klub otrzymuje od miasta Gliwice. Stanowią one główne źródło wsparcia działalności, z tego przeznaczane są środki na utrzymanie stadionu. W stosunku do roku 2017 wzrosły przychody komercyjne, natomiast spadły z tytułu transmisji, gdzie grupowane są również przychody za wyniki sportowe. W 2017 roku stosunek kosztów wynagrodzeń do przychodów ukształtował się na poziomie 72% co jest wynikiem znacznie wyższym niż w roku ubiegłym. W sezonie 2017/2018 Piast Gliwice uplasował się w grupie spadkowej na 14. miejscu, choć wydaje się, że przy tym poziomie budżetu celem klubu powinna być raczej walka o udział w europejskich pucharach. Średnia frekwencja na stadionie w Gliwicach wyniosła w minionym sezonie ponad 4,4 tys. widzów, co dało 14 miejsce wśród wszystkich klubów Ekstraklasy. Rekordowym meczem był mecz 37. kolejki decydujący o utrzymaniu w Ekstraklasie przeciwko Bruk-Bet Termalice; wtedy na stadion przybyło 6,2 tys. widzów, a mecz zakończył się zwycięstwem 4-0. Struktura przychodów klubu (mln zł) 09/10 10/11 11/12 12/ Komercyjne 4,9 1,1 2,0 1,9 15,2 17,6 15,9 19,5 Transmisje 0,0 0,1 0,1 6,9 5,2 7,2 13,8 7,7 Dzień meczu 0,4 0,1 0,8 1,4 1,1 1,6 1,7 1,0 RAZEM 5,3 1,3 2,9 10,1 21,5 26,4 31,4 28,2 4% Dzień meczu 27% Transmisje 69% Komercyjne w 2017 r. 28,2 mln PLN w 2016 r. 31,4 mln PLN Pozycja w Lidze 14 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 37

38 10. Wisła Kraków Wisła Kraków zajęła 10. miejsce w tegorocznym ranking Piłkarska Liga Finansowa i jest to spadek o 3 pozycje. Łączna suma przychodów wyniosła w 2017 roku 26,6 mln złotych i jest nieco niższa niż w roku ubiegłym. klubu z Krakowa są zrównoważone. Składają się na nie w 36% przychody komercyjne, w 34% przychody z transmisji, a w 30% przychody z dnia meczowego. Wskaźnik wynagrodzeń wyniósł w 2017 roku 73%, co oznacza znaczny wzrost w stosunku do roku ubiegłego i jest wartością powyżej optymalnej. Sponsorem głównym Wisły są zakłady bukmacherskie LV BET. Wisła zakończyła sezon 2017/2018 w grupie mistrzowskiej na 6 miejscu. Jednocześnie wciąż jest najpopularniejszym klubem w Krakowie, co zaowocowało średnią frekwencją na poziomie 14,4 tys. widzów i pozwoliło zająć 4. miejsce w klasyfikacji ligowej frekwencji. Rekordową frekwencję zgromadziło spotkanie 13. kolejki rundy zasadniczej z Legią Warszawa. Na stadion przybyło wtedy 33 tys. widzów. Wisła Kraków drugi sezon z rzędu lokuje się w grupie mistrzowskiej i to blisko miejsca gwarantującego udział w europejskich pucharach, na kolejne lata celem powinien być wzrost przychodów komercyjnych, który może zaowocować awansem na miejsce w pierwszej czwórce w ligowej tabeli. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 9,3 11,8 14,8 11,3 15,7 13,3 15,0 14,1 15,3 14,0 9,5 Transmisje 4,3 12,2 11,9 11,8 27,6 8,8 6,9 8,5 7,3 9,2 9,0 Dzień meczu 5,9 9,6 3,4 4,1 12,0 9,3 5,5 5,9 7,2 6,1 8,1 RAZEM 19,5 33,6 30,1 27,2 55,3 31,4 27,4 28,4 29,8 29,3 26,6 30% Dzień meczu 34% Transmisje 36% Komercyjne w 2017 r. 26,6 mln PLN w 2016 r. 29,3 mln PLN Pozycja w Lidze 6 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 38

39 11. Arka Gdynia Arki Gdynia wyniosły w 2017 roku 20,7 mln złotych, co przełożyło się na 11. miejsce w tegorocznym rankingu. Największą część przychodów stanowią przychody z tyt. transmisji wynoszące 48%. komercyjne stanowią 37%. Partnerem strategicznym jest miasto Gdynia. Najmniejszą kategorią przychodów są przychody z dnia meczu, które stanowią 14% wszystkich przychodów. Wskaźnik wynagrodzeń wyniósł 55% przychodów. klub zanotował podczas derbowego meczu 15 kolejki z Lechią Gdańsk, gdy na stadion przybyło 14,1 tys. widzów. Celem klubu jest pozyskanie kolejnego sponsora, którego wsparcie umożliwiłoby walkę o grupę mistrzowską, a w przyszłości być może także o kolejne szanse by reprezentować Polskę w europejskich pucharach. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 7,6 7,7 Transmisje 2,7 10,0 Dzień meczu 2,7 3,0 RAZEM 12,9 20,7 Sezon 2017/2018 klub z Gdyni zakończył udziałem w finale Pucharu Polski. Jednocześnie Arka reprezentowała Ekstraklasę w rozgrywkach Ligi Europy, gdzie po walecznej grze z duńskim FC Midtjylland odpadła w III rundzie eliminacyjnej. W Ekstraklasie gdynianie już na kilka kolejek przed końcem sezonu zapewnili sobie utrzymanie i ostatecznie zajęli 12. miejsce w tabeli. Średnia frekwencja w sezonie 2017/2018 wyniosła na stadionie przy ul. Olimpijskiej 8,1 tys. widzów, co dało Arce 8. miejsce w klasyfikacji. Najwyższą frekwencję 14% Dzień meczu 48% Transmisje 37% Komercyjne w 2017 r. 20,7 mln PLN w 2016 r. 12,9 mln PLN Pozycja w Lidze 12 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 39

40 12. Korona Kielce Korona Kielce zajęła 12. miejsce w tegorocznym rankingu z przychodami na poziomie 19,3 mln zł. Największą kategorię przychodów stanowią przychody z tytułu transmisji i wynoszą 10,3 mln zł. z tego źródła ze względu na dobry wynik w sezonie 2016/2017, gdy Korona zajęła 5. miejsce w tabeli, wzrosły w porównaniu do roku Zwiększyły się także przychody komercyjne, które w 2017 roku stanowiły 36% całości przychodów. Głównym sponsorem klubu jest polska sieć handlowa Lewiatan. Najmniejszą grupą były przychody z dnia meczu, które wyniosły 2,1 mln zł. Ten strumień przychodów także wzrósł w porównaniu z rokiem Wskaźnik wynagrodzeń w klubie wynosi 74% i jest nieco niższy niż w roku ubiegłym. W sezonie 2017/2018 średnia frekwencja na stadionie w Kielcach wyniosła 7,5 tys. widzów, co dało 9. miejsce w klasyfikacji liczby widzów. Rekord frekwencji padł 25 listopada podczas 17. kolejki rozgrywek grupy mistrzowskiej, gdy Korona podejmowała Legię Warszawa. Wtedy to na stadionie zjawił się komplet 15 tys. widzów. Wynik sportowy osiągnięty przez klub z Kielc był nieco gorszy niż w poprzednim sezonie, ale wciąż bardzo dobry. Klub ukończył rozgrywki na 8. miejscu w grupie mistrzowskiej. Kolejnym krokiem, pozwalającym na rozwój klubu powinno być nawiązanie współpracy ze sponsorem strategicznym, który umożliwiłby popularnym złocisto-krwiści utrzymanie się w górnej połowie tabeli w kolejnych latach. Struktura przychodów klubu (mln zł) 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/ Komercyjne 13,6 1,9 3,8 4,3 4,0 4,0 4,9 7,0 4,3 5,1 6,9 Transmisje 3,0 0,3 6,9 5,6 6,3 4,9 4,2 4,6 5,3 9,2 10,3 Dzień meczu 2,8 1,6 2,3 2,1 1,5 1,2 1,5 1,3 1,6 1,4 2,1 RAZEM 19,4 3,8 13,0 12,0 11,8 10,1 10,6 13,0 11,2 15,7 19,3 11% Dzień meczu 53% Transmisje 36% Komercyjne w 2017 r. 19,3 mln PLN w 2016 r. 15,7 mln PLN Pozycja w Lidze 8 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 40

41 13. Górnik Zabrze Górnik Zabrze osiągnął w 2017 roku przychody na poziomie 16 mln złotych, co dało mu 13. miejsce w tegorocznym rankingu. Główną kategorią składającą się na ten wynik są przychody komercyjne oraz przychody z dnia meczowego. Akcjonariuszami klubu są miasto Zabrze oraz Allianz grupa kapitałowa oferująca usługi finansowe. Głównym sponsorem klubu są zakłady bukmacherskie STS oraz browar Łomża. Zabrzanie przez pierwszą połowę 2017 roku grali jeszcze na zapleczu Ekstraklasy, z tego właśnie wynika stosunkowo niski poziom przychodów z tyt. transmisji. Ekstraklasowy beniaminek utrzymuje dość wysoki poziom wynagrodzeń kształtujący się na poziomie 81% przychodów. Wydaje się to jednak przemyślana strategia, biorąc pod uwagę awans do Ekstraklasy i zwiększone z tego tyt. przychody. Swój pierwszy sezon po powrocie do Ekstraklasy Górnik zakończył na 4. miejscu i uzyskał prawo do reprezentowania Ekstraklasy w rundach eliminacyjnych rozgrywek Ligi Europy. Jednocześnie do szerokiej kadry reprezentacji Polski na Mistrzostwa Świata powołanych zostało kilku piłkarzy: Damian Kądzior, Rafał Kurzawa i Szymon Żurkowski. Średnia frekwencja na stadionie przy ul. Roosevelta wyniosła w tym sezonie 18,9 tys, widzów, co dało 2 miejsce w klasyfikacji frekwencji. Najwyższą frekwencję Górnik zanotował podczas meczu 15. kolejki z Lechem Poznań oraz 37. kolejki z Wisłą Kraków wtedy to na stadion przy ul Roosevelta przybyło 24,5 tys. widzów! Celem na kolejny rok dla zabrzańskiego klubu powinno być pozyskanie dodatkowych środków z tyt. przychodów komercyjnych, aby zbliżyć się do ligowej czołówki finansowej i ugruntować poziom sportowy. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 3,5 8,2 8,5 8,7 6,9 5,9 2,8 7,4 Transmisje 2,6 7,1 6,3 8,5 8,2 7,3 3,7 3,1 Dzień meczu 3,2 1,3 0,6 0,8 0,7 1,2 2,8 5,5 RAZEM 9,3 16,6 15,4 18,1 15,8 14,4 9,3 16,0 35% Dzień meczu 19% Transmisje 46% Komercyjne w 2017 r. 16,0 mln PLN w 2016 r. 9,3 mln PLN Pozycja w Lidze 4 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 41

42 14. Wisła Płock Wisła Płock zajęła 14. miejsce w tegorocznym rankingu Piłkarska Liga Finansowa. Jej przychody w 2017 roku wyniosły 14,2 mln złotych i są wyższe od roku 2016 o ok. 3 mln złotych. Największą część przychodów stanowią przychody komercyjne wynoszące 52% oraz przychody z transmisji stanowiące 44%. z dnia meczowego stanowią jedynie 4% udziałów w budżecie klubu. Większy budżet związany jest przede wszystkim z wyższymi przychodami komercyjnymi. Głównymi sponsorami klubu są koncern paliwowo-energetyczny Orlen, producent dachów, elewacji oraz systemów rynnowych Budmat oraz Płocki Ośrodek Kultury i Sztuki. Jednocześnie Klub utrzymuje bardzo wysoki wskaźnik wynagrodzeń, który w 2017 roku wyniósł 114% przychodów. W sezonie 2017/2018 Wisła uplasowała się na 5. miejscu w rozgrywkach i do końca walczyła o udział w europejskich pucharach. Średnia frekwencja w tym sezonie wyniosła 5 tys. widzów, co dało 12. miejsce w klasyfikacji frekwencji. Najwięcej widzów klub zgromadził podczas meczu 34. kolejki z Lechem Poznań, gdy Wisła Płock walczyła o prawo do udziału w europejskich pucharach. Wtedy na stadion przy ul. Łukasiewicza przybyło ponad 10 tys. widzów, a mecz zakończył się remisem 0:0. Cele dla Wisły Płock na najbliższe sezony, to budowa nowego stadionu, który umożliwiłby generowanie przychodów z tyt. dnia meczowego oraz pozyskanie sponsora strategicznego zwiększającego poziom przychodów komercyjnych. Nowy stadion jest już zaprojektowany na zlecenie Urzędu Miasta Płock i aktualnie gromadzona jest niezbędna dokumentacja umożliwiająca rozpoczęcie budowy. Struktura przychodów klubu (mln zł) Komercyjne 2,7 5,0 7,3 Transmisje 0,2 5,2 6,2 Dzień meczu 0,2 0,7 0,6 RAZEM 3,1 11,0 14,2 4% Dzień meczu 44% Transmisje 52% Komercyjne w 2017 r. 14,2 mln PLN w 2016 r. 11,0 mln PLN Pozycja w Lidze 5 Średnia frekwencja Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 42

43 15. Sandecja Nowy Sącz Sandecja Nowy Sącz w 2017 roku osiągnęła przychody na poziomie 8,1 mln złotych, co dało jej 15. miejsce w naszym rankingu. Największą pozycję stanowią przychody z transmisji, które wynoszą 51% wszystkich przychodów. Drugą istotną pozycję stanowią przychody komercyjne, wynoszące 3,4 mln zł. Najmniejszą kategorią są przychody z dnia meczu stanowiące 6% przychodów. Głównym udziałowcem klubu jest Miasto Nowy Sącz, a głównymi sponsorami Zakłady Mięsne Szubryt oraz producent okien Fakro. Poziom wynagrodzeń wynosi 68%. wyniosła 1,7 tys, widzów, co dało jej 16. miejsce w rankingu frekwencji. Meczem, który przyciągnął na trybuny najwięcej kibiców był mecz z 21 października, gdy Sandecja w Niecieczy podejmowała Cracovię. Wtedy na trybuny przybyło prawie 3 tys. widzów. W związku ze spadkiem z Ekstraklasy, celem klubu powinna być dobra gra na jej zapleczu mając na celu powrót do Ekstraklasy. Struktura przychodów klubu (mln zł) * Komercyjne 3,1 3,4 Transmisje 0,2 4,2 Dzień meczu 0,2 0,5 RAZEM 3,5 8,1 W sezonie 2017/2018 Sandecja zajęła 16. miejsce w rozgrywkach, co spowodowało, że spadła z Ekstraklasy. Sandecja ze względów licencyjnych nie mogła rozgrywać meczy Ekstraklasy na swoim stadionie, korzystając z gościny w Niecieczy oraz Mielcu. Średnia frekwencja na meczach domowych Sandecji 6% Dzień meczu 51% Transmisje 43% Komercyjne w 2017 r. 8,1 mln PLN w 2016 r. 3,5 mln PLN Pozycja w Lidze 16 Średnia frekwencja * Pierwsze pół roku, gdy Sandecja występowała jeszcze w I lidze oszacowane na podstawie danych ubiegłorocznych Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przekazanych przez kluby. 43

44 Kontakt Marcin Diakonowicz Partner, dział Audytu Lider Sports Business Group Tel.: +48 (22) Przemysław Zawadzki Dyrektor Sports Business Group Tel.: +48 (22) Jan Bondyra Starszy Konsultant Dział Audytu Tel.: +48 (22) Paweł Jakóbik Clients & Markets Sports Business Group Tel.: +48 (22) Partnerzy biznesowi 44