Między nami Scenariusze do lektury

Między nami Scenariusze do lektury Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania Opracowała Katarzyna Bandulet Spis treści Temat 1. Pierwsza wizyta w Mirmiłowie 2 Temat 2. Poznajemy język komiksu 7 Temat 3. Malowanie słowami, czyli jak opowiedzieć komiksową historyjkę 10 Temat 4. Komiksowe story cubes 13 Temat 5. Test podsumowujący 15

Temat 1...1 lekcja Temat: Pierwsza wizyta w Mirmiłowie CELE WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ: [uczeń] omawia elementy świata przedstawionego I.1.1, wskazuje wątek główny oraz wątki poboczne I.1.13, wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio I.2.2. METODY, TECHNIKI: gra edukacyjna, metoda zajęć praktycznych praca z tekstem. FORMY PRACY: indywidualna, zbiorowa. MATERIAŁY DODATKOWE: karty do gry Komiksowe TABOO, karta pracy. PRZEBIEG LEKCJI 1. Zadanie wstępne zabawa w Zgadnij, kto to lub Komiksowe TABOO, sprawdzająca znajomość tekstu. Zabawy pozwalają sprawdzić znajomość tekstu lektury przez uczniów, a także powtórzyć informacje o jej bohaterach i elementach świata przedstawionego. Zgadnij, kto to uczeń staje tyłem do tablicy, na której nauczyciel zapisuje hasło (imię bohatera, motyw, miejsce akcji). Zadaniem ucznia jest odgadnięcie hasła. W tym celu zadaje klasie pytania, na które otrzymuje jedynie odpowiedzi tak lub nie. Komiksowe TABOO uczniowie grają w kilkuosobowych zespołach, z których każdy otrzymuje zestaw kart ułożonych hasłami do dołu. Gracze kolejno losują karty, a ich zadanie polega na wyjaśnieniu pozostałym graczom wylosowanego hasła bez wykorzystania zapisanych pod nim zakazanych słów. Za złamanie zakazu gracz otrzymuje żółtą kartkę równoznaczną z utratą jednego punktu (jednej karty). Osoba, która jako pierwsza odgadnie hasło, przejmuje kartę z nim. Wygrywa gracz, który po zakończeniu rozgrywki ma najwięcej kart. 2. Wprowadzenie w tematykę dalszej części zajęć i przygotowanie uczniów do wykonania zadania: Dzisiaj wybierzemy się z pierwszą wizytą do Mirmiłowa. Wyobraźcie sobie, że jesteście przybyszami, którzy obserwują gród, jego życie codzienne, mieszkańców oraz okolicę, a następnie notują swoje spostrzeżenia. Pracując z tekstem, uzupełnijcie kartę pracy. Samodzielna praca uczniów z tekstem pod kierunkiem nauczyciela. Nauczyciel w razie potrzeby może przypomnieć, czym jest wątek (ciąg zdarzeń w porządku przyczynowo- -skutkowym skupiony np. wokół jakiejś postaci). 3. Prezentacja i omówienie wyników pracy. Zebranie i podsumowanie informacji oraz ewentualne uzupełnienie przez uczniów notatek o elementach świata przedstawionego książki. Przykładowe rozwiązanie schematu strona 3. 4. Zadanie pracy domowej: Wyobraź sobie, że możesz przenieść się na jeden dzień do Mirmiłowa. Napisz, jak go spędziłeś i z którymi bohaterami spotkałeś się osobiście. 2 Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji

Przykładowe rozwiązanie schematu 1 Karta pracy Pierwsza wizyta w Mirmiłowie 1. Uzupełnij schemat. położenie wśród lasów i borów na terenach dawnych Słowian... gród niewielki; drewniany i obronny, otoczony wałami,... zabezpieczony bramą i mostem zwodzonym;... znajdują się w nim chaty mieszkańców, dwór... kasztelana Mirmiła i klubo-gospoda... okolica lasy obfitujące w zwierzynę, w pobliżu jezioro... i chata czarownicy Jagi oraz Łamignata, nieco... dalej warownia Zbójcerzy...... mieszkańcy... dawni Słowianie pragnący prowadzić spokojny tryb życia...... zagrożenia rycerze rozbójnicy zwani... Zbójcerzami, łupiący podróżnych... i próbujący pod wodzą Hegemona... zdobyć Mirmiłowo... woje obrońcy grodu Kajko wierny woj Mirmiła i towarzysz Kokosza, drobny, czarnowłosy, odważny, rozsądny kasztelan pan w grodzie, mąż Lubawy, łagodny, nieco nadwrażliwy, miły Kokosz woj Mirmiła, przyjaciel Kajka, tęgi i potężny, wiecznie głodny, nieco roztargniony życie codzienne Życie codzienne w Mirmiłowie toczyło się... spokojnie mieszkańcy uczciwie pracowali,... polowali w okolicznych lasach. Wolny czas... spędzali w klubo-gospodzie, biesiadowali.... Władzę sprawował kasztelan, którego... rozkazy (takie jak np. zamykanie na noc... bram lub trzymanie ich zawsze i dla wszystkich otworem) ogłaszano na placu i poprze-...... dzano biciem w bębny. O bezpieczeństwo... mieszkańców dbali wojownicy zwani wojami.... Wątek główny:... wyprawa Mirmiła na Łysą Górę Wątki poboczne: próba zdobycia grodu przez Zbójcerzy... wiosenne osłabienie i czarodziejska fujarka Łamignata... Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji 3

Karta pracy Pierwsza wizyta w Mirmiłowie 1 1. Uzupełnij schemat. położenie... gród............ okolica............ mieszkańcy......... zagrożenia............ woje Kajko kasztelan Kokosz życie codzienne.............................. Wątek główny:... Wątki poboczne:......

5 Karty TABOO KAJKO woj mały czarnowłosy czapka KOKOSZ woj gruby duży łysy ŁAMIGNAT maczuga silny fujarka zbój LUBAWA żona Mirmił kasztelan Mirmiłowo JAGA czarować wiedźma Łamignat fujarka MIRMIŁ kasztelan wódz latać Mirmiłowo HEGEMON napadać wróg zbójcerze wódz ZBÓJCERZE wrogowie warownia Hegemon napadać ŁYSA GÓRA szkoła latać wzgórze czarownice WAROWNIA zbójcerze Hegemon obronna kamienna GRÓD drewniany Mirmiłowo palisada most zwodzony MIRMIŁOWO gród Mirmił osada mieszkać SZKOŁA LATANIA szkoła latać miotły Łysa Góra GOSPODA jedzenie picie stoły karczma KOWAL kuć podkowy wyrywać zęby KUFER latać drewniany skrzynia wieko LATAĆ miotła szkoła Mirmił unosić się MIOTŁA latać zamiatać kij czarownica FUJARKA zaczarowana grać Łamignat Jaga MACZUGA broń Łamignat drewniana uderzać CZAROWNICA Jaga czarować wiedźma Łamignat WOJE Kajko Kokosz wojownicy obrońcy MOST ZWODZONY drewniany opuszczać podnosić brama LATAJACY DYWAN latać dywan siedzieć unosić się 1

6 Żółte kartki 1

Temat 2...1 lekcja Temat: Poznajemy język komiksu CELE WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ: [uczeń] charakteryzuje komiks jako tekst kultury; wskazuje charakterystyczne dla niego cechy I.2.7, rozumie swoistość tekstów kultury przynależnych do: literatury, muzyki I.2.8, dokonuje selekcji informacji III.1.4. METODY, TECHNIKI: praca z tekstem słuchanym, metoda zajęć praktycznych praca z tekstem, metoda śnieżnej kuli, dyskusja. FORMY PRACY: indywidualna, zbiorowa. MATERIAŁY DODATKOWE: nagranie (np. z serwisu YouTube) lub tekst piosenki Majki Jeżowskiej Komiksy, magiczne obrazki. PRZEBIEG LEKCJI 1. Przygotowanie uczniów do zajęć: podział klasy na 6 grup. Wprowadzenie w tematykę lekcji polecenie dla uczniów: Posłuchajcie piosenki i powiedzcie, czego możemy się z niej dowiedzieć o komiksach lub przeczytajcie tekst piosenki i powiedzcie, czego możemy się z niej dowiedzieć o komiksach. 2. Wysłuchanie nagrania lub lektura tekstu i zapisanie spostrzeżeń uczniów w formie notatki graficznej. Przykładowa notatka: opowiadają o przygodach i podróżach ciekawe pełne niezwykłych zdarzeń mają obrazki np. Kajko i Kokosz KOMIKSY wciągają pełne zwrotów akcji zabawne np. Tytus, Romek i A tomek 3. Praca z tekstem. Podanie polecenia. Polecenie dla uczniów: Za chwilę poznacie lepiej język komiksu. Pracując w grupach i korzystając z tekstu lektury, powiedzcie, jak autor komiksu wyraził i zapisał: dźwięki (grupa I), krzyk (grupa II), myśli bohaterów (grupa III), wypowiedzi bohaterów (grupa IV), wypowiedzi grupy osób (grupa V), wypowiedzi narratora (grupa VI). Znajdźcie w tekście odpowiednie przykłady, które posłużą wam do stworzenia notatki. 7

Uczniowie odnajdują w tekście lektury przykłady wskazanych sposobów wyrażania różnych treści w komiksie, prezentują je i omawiają. 2 4. Tworzenie notatki w formie strony ze Słownika komiksowego języka. Warto przypomnieć dzieciom zasady dotyczące budowy słownika: kolejne hasła umieszczamy w nim w porządku alfabetycznym, każdemu z nich towarzyszą odpowiednie informacje, np. wyjaśnienie lub przykład. Przykładowa notatka: Słownik komiksowego języka Sposoby wyrażania różnych treści w komiksie dźwięki zapisane są bezpośrednio na obrazkach, zwykle bardzo dużymi, drukowanymi i pogrubionymi literami; towarzyszą im wykrzykniki krzyk oznaczony jest za pomocą pogrubionej, wyraźnej czcionki; im głośniej krzyczy bohater, tym większą czcionką pisane są jego słowa myśli bohaterów znajdują się w chmurkach nad głowami postaci, które formułują myśli wypowiedzi bohaterów słowa wypowiadane przez postaci na głos umieszczone są w dymkach prowadzących do ust postaci, która właśnie się wypowiada wypowiedzi grupy osób umieszczone są bezpośrednio na obrazku nad głowami mówiących albo w dymkach prowadzących do wielu postaci jednocześnie wypowiedzi narratora informacje o czasie, miejscu i okolicznościach zdarzeń znajdują się w prostokątnych ramkach zwykle umieszczonych w górnej części niektórych obrazków 5. Podsumowanie zajęć tworzenie definicji komiksu metodą śnieżnej kuli. Uczniowie zapisują indywidualnie propozycje definicji, następnie omawiają je w parach i uzgadniają wspólne stanowisko. Czynność powtarzają w czwórkach i większych grupach, aż do stworzenia przez klasę wspólnej definicji komiksu. Zapisanie wyników pracy w formie definicji. Komiks to np. Komiks to historia opowiedziana za pomocą obrazków, na które naniesione są w dymkach wypowiedzi i myśli bohaterów oraz krótkie informacje od narratora. Informacje dotyczące dźwięków, ruchu czy emocji znajdują się bezpośrednio na obrazkach. 8 Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji

Tekst piosenki Majka Jeżowska Komiksy, magiczne obrazki Jeden woli Lady Pank, Drugi za to lubi tran. Ten by wszystko dał za ptysie, Tamten kocha tylko misie. Ten kolego klocki Lego, Ale ja się śmieję z tego. Mnie nie bawi z klocków domek, Za to Tytus Romek i Atomek. Komiksy, komiksy, magiczne obrazki, Pogonie i walki, pułapki, zasadzki. Podróże przez burze, kowbojskie ło ho! Komiksy to jest to! Jeden woli Disneyland, Do zająca czuje wstręt. Ten uwielbia dyskoteki, Tamten tylko Jecky, Jecky. Gdy klasówka się nie uda, Wini za to Robin Horda. Ja do wilka robię oko, Na mnie czeka Kajko i Kokosz. Komiksy, komiksy, magiczne obrazki, Pogonie i walki, pułapki, zasadzki. Podróże przez burze, kowbojskie ło ho! Komiksy to jest to! Tekst piosenki Majka Jeżowska Komiksy, magiczne obrazki Jeden woli Lady Pank, Drugi za to lubi tran. Ten by wszystko dał za ptysie, Tamten kocha tylko misie. Ten kolego klocki Lego, Ale ja się śmieję z tego. Mnie nie bawi z klocków domek, Za to Tytus Romek i Atomek. Komiksy, komiksy, magiczne obrazki, Pogonie i walki, pułapki, zasadzki. Podróże przez burze, kowbojskie ło ho! Komiksy to jest to! Jeden woli Disneyland, Do zająca czuje wstręt. Ten uwielbia dyskoteki, Tamten tylko Jecky, Jecky. Gdy klasówka się nie uda, Wini za to Robin Horda. Ja do wilka robię oko, Na mnie czeka Kajko i Kokosz. Komiksy, komiksy, magiczne obrazki, Pogonie i walki, pułapki, zasadzki. Podróże przez burze, kowbojskie ło ho! Komiksy to jest to! Tekst piosenki Majka Jeżowska Komiksy, magiczne obrazki Jeden woli Lady Pank, Drugi za to lubi tran. Ten by wszystko dał za ptysie, Tamten kocha tylko misie. Ten kolego klocki Lego, Ale ja się śmieję z tego. Mnie nie bawi z klocków domek, Za to Tytus Romek i Atomek. Komiksy, komiksy, magiczne obrazki, Pogonie i walki, pułapki, zasadzki. Podróże przez burze, kowbojskie ło ho! Komiksy to jest to! Jeden woli Disneyland, Do zająca czuje wstręt. Ten uwielbia dyskoteki, Tamten tylko Jecky, Jecky. Gdy klasówka się nie uda, Wini za to Robin Horda. Ja do wilka robię oko, Na mnie czeka Kajko i Kokosz. Komiksy, komiksy, magiczne obrazki, Pogonie i walki, pułapki, zasadzki. Podróże przez burze, kowbojskie ło ho! Komiksy to jest to! Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji 9

Temat 3...1 lekcja Temat: Malowanie słowami, czyli jak opowiedzieć komiksową historyjkę CELE WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ: [uczeń] opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną zależność I.1.7, rozumie swoistość tekstów kultury przynależnych do: literatury, sztuk plastycznych I.2.8, tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie III.2.1, opowiada o przeczytanym tekście III.2.5, dokonuje selekcji informacji III.1.4. METODY, TECHNIKI: metoda zajęć praktycznych praca z tekstem, karty pracy. FORMY PRACY: indywidualna, zbiorowa. MATERIAŁY DODATKOWE: karty pracy. PRZEBIEG LEKCJI 1. Rozdanie uczniom kart pracy i wyjaśnienie celu lekcji będzie nim przygotowanie do opowiedzenia jednej z przygód ukazanych w komiksie Kajko i Kokosz. Szkoła latania. Nawiązanie do treści poprzedniej lekcji i rozmowa na temat różnic pomiędzy komiksem a opowiadaniem wykonanie przez dzieci zadania 1 z kart pracy. 2. Praca z tekstem uczniowie otwierają komiksy na stronie 3, na której zaczyna się historia, i dowiadują się, co zaszło pewnego dnia w chatce Jagi i Łamignata, uważnie czytają tekst. 3. Rozmowa na temat przeczytanego fragmentu i opowiadanie jego treści. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat tego, co się zdarzyło. Próba określenia, na czym polega humorystyczny charakter historyjki. Uczniowie opowiadają ją krótko własnymi słowami. Możemy przeczytać informacje zamieszczone w ramce na pierwszym obrazku, a następnie poprosić, aby każdy z uczniów formułował kolejno po jednym zdaniu dotyczącym treści przedstawionej na pozostałych ilustracjach. W efekcie, przy udziale i zaangażowaniu całej klasy, powstanie jedna opowieść. Ćwiczenie to rozwija koncentrację i uczy dzieci uważnego słuchania siebie nawzajem. 4. Omówienie kolejnego polecenia: Pracując z tekstem, wykonajcie kolejne zadania z karty pracy. Przygotują was one do stworzenia opowiadania o tym, co przydarzyło się bohaterom komiksowej historyjki. Dalsza indywidualna praca uczniów pod kierunkiem nauczyciela. 5. Zadanie pracy domowej polecenia 7 z kart pracy. 10 Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji

Karta pracy Malowanie słowami, czyli jak opowiedzieć komiksową historyjkę 3 1. Zastanów się, czym różni się komiks od opowiadania. Uzupełnij wniosek odpowiednimi wyrazami ramki. słowom opowiada wypowiedzi opisuje myśli obrazków W komiksie historia jest opowiedziana za pomocą ułożonych kolejno...., na których umieszczone są w dymkach...... i... bohaterów. W opowiadaniu poznajemy historię dzięki..... narratora, który..... o kolejnych wydarzeniach i..... świat przedstawiony. 2. Uporządkuj punkty tak, aby powstał plan wydarzeń zgodny z tym, co zdarzyło się w chatce Jagi i Łamignata. Pomysł Jagi. Zmartwienie Łamignata. Efekt użycia niezwykłej fujarki. Spokojne życie w chatce. Próby podniesienia męża na duchu. 3. Przyjrzyj się uważnie bohaterom ukazanym na obrazkach i postaraj się jak najdokładniej ich opisać. Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji 11

4. Do postaci dobierz odpowiednie cechy z ramki. brak wiary w siebie zaradność spryt łatwowierność pomysłowość naiwność Jaga Łamignat 5. Jaga dała Łamignatowi pewien przedmiot. Napisz, jak wyglądał i o jakich jego niezwykłych właściwościach zapewniała męża czarownica................. 6. Zastanów się, co mógł czuć każdy z bohaterów, i przyporządkuj mu odpowiednie uczucie. Wyjaśnij, co było przyczyną takich emocji. irytacja radość zniechęcenie smutek rozbawienie oburzenie Jaga Łamignat uczucie przyczyna uczucie przyczyna 1............ 2............ 3............ 1............ 2............ 3............ 7. Napisz w zeszycie opowiadanie o tym, co zdarzyło się w chatce Jagi i Łamignata. Wykorzystaj materiał z wcześniejszych ćwiczeń. 12 Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji

Temat 4...2 lekcje Temat: Komiksowe story cubes CELE WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ: [uczeń] charakteryzuje komiks jako tekst kultury; wskazuje charakterystyczne dla niego cechy I.2.7, tworzy opowiadania związane z treścią utworu, np. ma podstawie ilustracji III.2.7. METODY, TECHNIKI: metoda zajęć praktycznych tworzenie komiksu. FORMY PRACY: zbiorowa. MATERIAŁY DODATKOWE: obrazki story cubes. PRZEBIEG LEKCJI 1. Podział klasy na grupy i wyjaśnienie zasad zabawy: będzie nią tworzenie Nowych przygód Kajka i Kokosza z uwzględnieniem wylosowanych motywów. 2. Podział funkcji w obrębie grup. Warto krótko omówić z uczniami zadania wynikające z poszczególnych funkcji i dać im możliwość samodzielnego ich podziału. autorzy fabuły, rysownicy, specjaliści od tekstu, graficy odpowiedzialni za szatę graficzną. 3. Losowanie obrazków, które będą inspiracją do tworzenia historii. Każda z grup może losować własny zestaw obrazków, ale można też wylosować jeden obowiązujący wszystkie grupy. Wyjaśnienie uczniom zadania: Wykorzystując w dowolnej kolejności wylosowane motywy, stwórzcie komiks opowiadający kolejną, nieznaną dotąd przygodę Kajka i Kokosza. W tym celu: przedyskutujcie, co mogło się zdarzyć i o czym będzie opowiadać wasza historia, zapiszcie pomysły w formie planu wydarzeń (autorzy fabuły), naszkicujcie odpowiednie obrazki (rysownicy), zapiszcie na obrazkach wypowiedzi i myśli postaci, a w ramkach informacje o czasie, miejscu i okolicznościach zdarzeń (specjaliści od tekstu), pokolorujcie obrazki (graficy). 4. Praca w grupach tworzenie Nowych przygód Kajka i Kokosza (plan wydarzeń, szkice, wypowiedzi bohaterów, wykonanie szaty graficznej). 5. Prezentacja prac i przygotowanie gazetki ściennej. 13

Komiksowe story cubes 14 Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji 4

TEST PODSUMOWUJĄCY CYKL LEKCJI O LEKTURZE Kajko i Kokosz. Szkoła latania 1. Podpisz wizerunki postaci właściwymi imionami......................... 2. Połącz bohaterów komiksu z odpowiednimi określeniami: Mirmił Kajko Kokosz Hegemon podstępny, zawzięty wiecznie głodny łatwowierny, ulęgający wpływom odważny, rozsądny, zaradny 3. Która z informacji nie dotyczy Mirmiła? Zaznacz właściwą odpowiedź. a. Marzył o lataniu. b. Cechowały go spryt i przebiegłość. c. Był kasztelanem grodu. d. Bywał nadwrażliwy i łatwo ulegał emocjom. 4. Uszereguj zdarzenia tak, aby powstał plan wydarzeń zgodny z treścią komiksu. Wpisz w kwadraty odpowiednie cyfry od 1 do 8. Podstępny pomysł Hegemona na pozbycie się Kajka i Kokosza. Wyprawa Mirmiła na Łysą Górę. Lekcje latania u czarownicy Jagi. Powrót bohaterów i odparcie ataku na gród. Wdarcie się Zbójcerzy w przebraniu do grodu. Podróż latającym kufrem. Wiosenne osłabienie Łamignata. Nauka w szkole latania. Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji 15

5. Wpisz wypowiedzenia z ramki w odpowiednie miejsca tak, aby przypominały sposób zapisywania myśli i słów bohaterów w komiksie oraz sposób oznaczania dźwięków i wypowiedzi narratora. BAM!!! WŚRÓD GĘSTYCH BORÓW, NA WZGÓRZU, STAŁA ZBUDOWANA Z KAMIENI I DREWNA WAROWNIA RYCERZY ROZBÓJNIKÓW, ZWANYCH ZBÓJCERZAMI. MYŚLĘ, ŻE MÓJ CHYTRY PLAN SIĘ POWIEDZIE... CHI, CHI... PLAF! MY, ZBÓJCERZE, NIE LĘKAMY SIĘ NIKOGO!!! PRZESTAŃ, ŁAMIGNATKU. WMAWIASZ SOBIE JAKIEŚ CHOROBY. 6. Przypomnij sobie jedną z zabawnych przygód bohaterów komiksu i krótko o niej opowiedz. 16 Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji

Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji 17

W niniejszej publikacji wykorzystano następujące materiały: s. 3, 4, 11, 15 Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania (fragmenty), Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988 s. 9 Jacek Cygan, Komiksy, magiczne obrazki, źródło: http://www.tekstowo.pl/ piosenka,majka_jezowska,komiksy magiczne_obrazki.html [dostęp 16.08.2016] 18 Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania scenariusze lekcji