- regionalne repozytorium informacji o kulturze

Transkrypt

1 Wojciech Kowalewski Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie - regionalne repozytorium informacji o kulturze PROBLEMY ARCHITEKTURY INFORMACJI O KULTURZE REGIONU KONFERENCJA: listopada 2007 r. Gdańsk, ul. Piastowska 198

2 Plan prezentacji misja, historia i uczestnicy projektu, zadania, funkcje wobec prasy lokalnej i regionalnej w Małopolsce Media a prasa lokalna i regionalna - statystyka Zasoby regionalne MBC podział formalny, kolekcje, metadane, Fidkar Małopolski i MBC MBC - organizacja pracy procedury, normatyw, pracownia MBC, cele i zadania na przyszłość ść, Zespół ds. MBC

3 Misja (MBC) gromadzi i udostępnia dziedzictwo kulturowe Małopolski (książ ążki, czasopisma, dokumenty życia społecznego), zabytki kultury narodowej przechowywane w małopolskich bibliotekach oraz publikacje regionalne z kolekcji małopolskich twórc rców w i instytucji. W wyborze udostępniany jest zasób b edukacyjny, publikacje naukowe oraz informacja biznesowa i urzędowa.

4 Platforma systemowa MBC wykorzystuje pierwsze polskie środowisko służące do budowy bibliotek cyfrowych: Digital Library Framework [dlibra].. Celem projektu jest stworzenie środowiska biblioteki cyfrowej nowej generacji, umożliwiaj liwiającej zarządzanie, przetwarzanie, przeszukiwanie i udostępnianie dokumentów w pełnotekstowych w formie elektronicznej w sieci Internet.

5 Historia projektu (1) 2005 grant; rozpoczęcie cie digitalizacji Dziennika Polskiego i Życia Literackiego 2005 instalacja testowa dlibry (serwery WBP); prace przygotowawcze (testy, badania) 2006 kwiecień MBC w OAISTER 2006 listopad instalacja dlibry grudzień pierwsze publikacje w MBC; Zespół ds. MBC; umowy z wydawcami; próby z Fidkarem

6 Historia projektu (2) 2007 kwiecień porozumienie o współpracy pracy WBP i UMWM 2007 maj instalacja dlibry 3.0; interfejs Wrót 2007 czerwiec własna wizualizacja MBC; innowacyjne technologie i produkcja DjVu 2007 lipiec MBC w multiwyszukiwarce FBC 2007 lipiec MBC oficjalnie otwarta (ok dok.)

7 Uczestnicy projektu Urząd d Marszałkowski Województwa Małopolskiego Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie Biblioteka Książą ążąt t Czartoryskich Miejska Biblioteka Publiczna w Tarnowie Stowarzyszenie Willa Decjusza Zespół Efektywnych Technik Obliczeniowych ZETO Wydawnictwo Jagiellonia SA Fundacja Tygodnika Powszechnego Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie Ponad 100 wydawców w regionalnych (w tym MZ RTK)

8 Przyszli uczestnicy projektu W przygotowaniu: Archiwum Państwowe w Krakowie Muzeum Narodowe w Krakowie Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie Perły y literatury polskiej (e-booki, UGd) Muzeum Ziemi Chrzanowskiej Inne

9 Zadania (1) Digitalizacja archiwalnych dzienników w oraz czasopism: zasoby czasopiśmiennicze o charakterze lokalnym i regionalnym (zbiory WBP) wydane głównie g po 1945 roku - kwaśny papier zbiory z tematyki Cracoviana (zbiory WBP) zbiory obecnych i przyszłych ych partnerów w MBC: archiwa, biblioteki, muzea, teatry, etc. Integracja zasobów w małopolskiej prasy regionalnej i lo- kalnej (druk cyfrowy);

10 Zadania (2) Zapewnienie dostępu do zasobów w informacyjnych oraz edukacyjnych instytucji publicznych regionu; Udostępnienie on-line wysokiej jakości pełnotekstowych materiałów w bibliotecznych ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów w regionalnych dotyczących cych Małopolski. W przyszłości fundament bazy dla edukacji na odległość (elearning); Poszanowanie prawa autorskiego.

11 Dlaczego prasa lokalna i regionalna? Wydawnictwa regionalne i lokalne nie sąs systematycznie gromadzone ani przez BN ani przez inne biblioteki naukowe (bezpowrotnie wymyka się rejestracji 30-50% z nich). Charakteryzują się przy tym niskimi nakładami adami (kolportowane na niewielkim obszarze, przeznaczone dla niewielkiego audytorium). W efekcie wydawnictwa te bezpowrotnie giną w lawinie informacji.

12 Funkcje wobec prasy regionalnej archiwalna (zabezpieczenie) - zachowanie wydawnictw dla przyszłych ych pokoleń promocyjna (upowszechnienie) - włączenie wydawnictw do obiegu informacji (remediacja) konsolidacyjna próba semantycznego uporządkowania rozproszonych w sieci e-wydawnictw e stworzenie: silva rerum małopolskiego e-regionalizmue

13 Materiały y do badań (1) Kolasa WładysW adysław aw Marek Michalska Mariola Katalog małopolskich mediów lokalnych i regionalnych 2005 Kraków w : Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, , [3] s. ; 24 cm ISBN

14 Materiały y do badań (2) Polskie media lokalne na przełomie XX i XXI wieku : historia, teoria, zjawiska / red. nauk. J. Jarowiecki, A. Paszko, W. M. Kolasa Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie Komisja Prasoznawcza Polskiej Akademii Nauk. Oddział w Krakowie Kraków w : WBP, s. ; 24 cm. - (BiblioTheca ; 17) (Prace Naukowe ; nr 3). - ISBN

15 Materiały y do badań (3)

16 Małopolska na tle kraju Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie Wrmińsko-Mazurskie 3,1% Sprzedaż gazet wg regionów wydawniczych [Mediatak 2004] Podlaskie 2,4% Opolskie 2,3% Mazow ieckie 12,3% Lubelskie 3,4% Lubuskie 3,5% Świętokrzyskie 3,7% Śląskie 12,0% Statystyka małopolskich mediów w lokalnych i regionalnych Podkarpackie 4,5% Dolnośląskie 6,0% Pomorskie 6,5% Kujaw sko-pomorskie 9,4% Wielkopolskie 6,9% Zachodniopomorskie 7,0% Małopolskie 7,9% Łódzkie 9,0%

17 Statystyka ogólna Małopolskie media lokalne i regionalne 2005 Liczba tytułow, stacji, serwisów Prasa 498 Radio 20 TV 12 Serwisy internetowe 380 0

18 Prasa regionalna a ogólnopolska (sprzedaż) Wykres 1, Średnie dzienne rozpowszechnianie gazet w Małopolsce [ZKDP - maj 2005] Fakt 20,7% Dziennik Zachodni 1% Dziennik Polski 26,6% Dziennik Sportowy 4% Gazeta Krakowska 16,0% Rzeczpospolita 5,7% Regionalne razem 62,07% rynku Super Express 5,9% Gazeta Wyborcza Kraków 20%

19 Prasa regionalna a prasa lokalna Małopolska prasa lokalna i regionalna - nakład globalny pism treści ogólnej [100% = egz.] Inne lokalne razem 41% Dziennik Polski 25% Gazeta Krakowska 17% Gazeta Wyborcza Kraków 17%

20 Nakłady ady i częstotliwo stotliwość tys. 7% 5-10 tys. 5% więcej niż 20 tys. 2% do 500 egz. 31% 1-5 tys. 30% egz. 25% Inne 30% dziennik 1% tygodnik 6% dwutygodnik 4% dwumiesięcznik 13% miesięcznik 46%

21 Zasoby regionalne MBC

22 Podział formalny Czasopismo [5333] Książ ążka [107] Mapa [74] Nuty [53] Starodruk [24] Ulotka [21] Raport [20] Artykuł [14] Rękopis [11] Wystawa [6] Inkunabuł [5] Folder [2] Atlas [1] Całkowity zasób: dok. [ ]

23 Dziedzictwo kulturowe [Cracoviana] Kolekcje Zabytki piśmiennicze (XV w.)

24 Dziedzictwo kulturowe [Cracoviana] Książ ążki ( r.) Kolekcje

25 Kilkadziesiąt t tytułów lokalnych i regionalnych wydawnictw

26 Prasa regionalna Kolekcje

27 Prasa regionalna Kolekcje

28 Prasa lokalna Kolekcje

29 Prasa lokalna Kolekcje

30 Metadane i DublinCore

31 DublinCore Standard Dublin Core Metadata Element Set (v. 1.1) stosują biblioteki cyfrowe systemu dlibra dla następuj pujących elementów (15) metadanych w opisie: Title (tytuł) Creator (twórca) Subject and Keywords (temat i słowa s kluczowe) Description (opis) Publisher (wydawca) Contributor (współtw twórca) Date (data) Resource Type (typ zasobu) Format (format) Resource Identifier (identyfikator zasobu) Source (źródło)( Language (język) Relation (odniesienie) Coverage (zakres) Rights Management (zarządzanie prawami)

32 Wysokie pozycjonowanie (rank) w Google.pl, dzięki właściwemuw skatalogowaniu.

33 Im większa szczegółowo owość semantyczna metadanych, tym większe prawdopodobieństwo znalezienia.

34 Dokładne opisy zasobów w informacyjnych mogą powodować konkurencję dla rodzimych stron WWW.

35 Fidkar Małopolski i MBC

36 MARC21 + hipertekst

37

38 MBC - organizacja pracy

39 Przebieg procesów w pracy etapy początkowe selekcja i typowanie dokumentów w do digitalizacji sprawdzenie praw autorskich; sporządzenie umów w o współpracy pracy przygotowanie techniczne dokumentów

40 Przebieg procesów w pracy etapy równolegr wnoległe skanowanie wielkoformatowych czasopism - skaner Zeutschel Omniscan [zlec. zewn.] skanowanie czasopism i książ ążek A4 - skaner Canon, oprogr. open source fotografia cyfrowa - dslr: Nikon d40x + 50 mm f1.8; kolumna reprodukcyjna, ośw. o stałe - halogenowe pozyskanie e-wydawnictw e (PDF, inne) inet: download WWW, FTP / poczta: CD/DVD

41 Przebieg procesów w pracy etapy końcowe sprawdzenie jakości obiektów w po digitalizacji (skanowanie / fotografowanie) oraz optymalizacja PDF przetworzenie plików w TIF (600 DPI) do formatu DjVu oraz: PDF DjVu DjVu / TIF JPG mapy (Zoomify) korekta po konwersji oraz zastosowanie technologii rozpozn. druku (OCR) katalogowanie publikacji: sporządzenie opisów w w formacie Dublin Core publikacja obiektu na platformie cyfrowej dlibra oraz połą łączenie z opisem i przydzielenie do kolekcji

42 Normatyw / 1 pracownik (1) skanowanie gazet A4 ok. 20 s./godz. (wł.. technologia: skan. wsadowe (TIF, 600 DPI) + konwersja DjVu; skaner: CanoScan 8400F, IrfanView, XnView, DjVu Express) fotografia cyfrowa ok. 20 s./godz. (zależne od formatu + testy) (wł.. technologia: lustrzanka + zdalne sterowanie z PC, ośw. o Stałe e i rozproszone; format RAW, TIF (300 DPI, matrycowy pomiar światła MultiPattern + ręczny r balans bieli), obróbka bka graficzna (Corel PhotoShop CS, konwersja DjVu, opr. j.w.+nikon)

43 Normatyw / 1 pracownik (2) katalogowanie zasobu (wyd. ciągłe) ok. 20 opisów/godz. katalogowanie zasobu (wyd. zwarte) ok. 5 opisów/godz. logistyka duże e obciąż ążenie (ok. 70%) (promocja, poczta, rozmowy z wydawcami, umowy prawne, dokumentacja, inwentarz, archiwum, )

44 Innowacje - automatyzacja procesów Maszyna: Serwer DjVu - wydawnictwa PDF do 2000 publ./doba (konwersja PDF do DjVu + miniaturka okładki + adnotacja copyright) Człowiek: Windows wydawnictwa PDF ok. 50 publ./dziennie

45 Pracownia MBC (1)

46 Pracownia MBC (2)

47 Pracownia (zlecenia zewn.) rozdzielczość ść: : 300 dpi (opcjonalnie 600 dpi) szybkość skanowania: 5 sek. dla 300 dpi wielkość skan.: format A1 (871 x 610 mm) interfejs: SCSI-3 3 Ultra Wide przestrzeń: : RGB listwa światła a o szer. ok. 5 cm światło o włąw łączane podczas procesu skanowania brak emisji promieni UV zapis plików w w formatach TIF, JPG, PDF opcje korekty obrazu (ostrość ść,, jasność ść, kontrast) automatyczne pozycjonowanie obiektu Orthoscan - funkcja służąca do programowego wyprostowania zagięcia grzbietu książ ążki.

48 Normatyw: 10 tys. publikacji rocznie lub więcej. Wnioski grantowe na digitalizację zbiorów w regionalnych (dok. kartograficzne, ikonograficzne, muzyczne, dżs). d Współpraca praca ze wszystkimi instytucjami kultury w Małopolsce Cele i zadania na przyszłość opolsce (archiwa, muzea, urzędy, biblioteki, teatry, ośrodki o kultury, towarzystwa regionalne, wydawnictwa, miłośnicy małych ojczyzn i lokalni pasjonaci). Doposażenie pracowni digitalizacyjnej (profesjonalna lustrzanka + akcesoria; oświetlenie, o etc.) Pełna automatyzacja procesów w archiwalnych (back struktury sieciowej, plików w TIF, PDF, DjVu, JPG). (back-up:

49 DYREKTOR WBP przewodniczący cy Zespołu koordynator merytoryczny i techniczny koordynator organizacyjny specjalista ds. digitalizacji specjalista ds. aplikacji dlibra (admin) redaktorzy (4): Zespół ds. MBC 2 pełne etaty (skanowanie, przetwarzanie, kontakty z wydawcami, umowy prawne, katalogowanie, archiwizacja) 2 etaty dorywczo (katalogowanie, kontakty z firmą Digital Center, poszukiwanie opisów, np. Estreicher) Nadto specjaliści: ci: ds. prawnych, ds. czasopism, ds. dżs d

50 Zespól l ds. MBC

51 Wojciech Kowalewski Dziękuj kuję za uwagę