Sprawozdanie z posiedzenia Zespołu ds. Zarybiania w dniu 14 marca 2013 r.

Transkrypt

1 Gdańsk, r. Sprawozdanie z posiedzenia Zespołu ds. Zarybiania w dniu 14 marca 2013 r. Na wniosek Prof. Ryszarda Bartla Przewodniczącego Zespołu ds. Zarybiania w dniu 14 marca 2013 r., zwołano pierwsze w tym roku posiedzenie ww. Zespołu organu pomocniczego Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawach związanych z zarybianiem polskich obszarów morskich oraz utrzymaniem i ochroną zasobów ryb dwuśrodowiskowych w powierzchniowych wodach śródlądowych. W posiedzeniu obok członków Zespołu, w tym wytypowanych przez organizacje rybackie upoważnionych przedstawicieli, uczestniczyli reprezentanci instytucji zaproszonych do udziału w spotkaniu przez Przewodniczącego (przedstawiciele administracji OIRM, RZGW, urzędów marszałkowskich, inspekcji weterynarii, przedstawiciele nauki z Dyrektorem IRS na czele, przedstawiciele gospodarstw hodowlanych, użytkowników rybackich, firm transportujących; lista obecności w załączeniu). Członkowie Zespołu oraz zaproszeni goście zebrali się w siedzibie Zarządu Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Gdańsku, przy ul. Rajskiej 2. Program posiedzenia obejmował przedstawienie informacji o realizacji zarybień w 2012 r., planach zarybienia polskich obszarów morskich (POM) na 2013 r., planach zarybiania węgorzem oraz przedstawienie informacji o wrzodzienicy. Dodatkowo porządek zebrania uzupełniono o dyskusję na temat wymagań weterynaryjnych stawianych zarybieniom. Otwarcie zebrania, przywitanie uczestników, sporządzenie listy obecności, przyjęcie protokołu Przewodniczący otworzył zebranie witając uczestników. Szczególnie ciepło Prof. R. Bartel przywitał Dyrektora IRŚ oraz przedstawicieli inspekcji weterynarii. Przewodniczący podziękował również Prezesowi Okręgu PZW w Gdańsku za tradycyjne użyczenie sali konferencyjnej pod obrady. Następnie poinformował, że zgodnie z zarządzeniem członkowie Zespołu otrzymali zaproszenie z Departamentu Rybołówstwa MRiRW, natomiast pozostali uczestnicy spotkania zostali zaproszeni przez Przewodniczącego. Wszyscy wraz z zaproszeniami otrzymali plan zebrania, który poszerzono o dodatkowy punkt obejmujący wymagania weterynaryjne stawiane zadaniu zarybiania POM. Prof. R. Bartel poprosił również o wpisywanie się zebranych na listy obecności odrębne dla członków Zespołu, w tym upoważnionych przedstawicieli organizacji rybackich oraz pozostałych uczestników spotkania. Wśród członków Zespołu rozdysponowano protokół z poprzedniego spotkania Zespołu ( ). Do protokołu uwag nie zgłoszono. Realizacja zarybiania w 2012 r. (i co dalej?) Przewodniczący rozpoczął od wyjaśnienia, co kryje się pod tym znakiem zapytania. W zeszłym roku wyhodowano bardzo mało smoltów łososia, a troci zresztą też nie wyprodukowano za dużo. Wobec tego osoby w MRiRW zaangażowane bezpośrednio w realizację zadania zarybiania POM musiały składać wyjaśnienia dlaczego zarybiono tak małymi ilościami smoltów. Przewodniczący poprosił przedstawiciela MRiRW o bliższe informacje w sprawie. I. Wawrzyniak poinformował, że obecny budżet tzw. zadaniowy planowany jest w ujęciu trzyletnim i wymaga określenia wskaźników osiągnięcia celu. W momencie pierwszego planowania budżetu zadaniowego przyjęto, w uzgodnieniu z Przewodniczącym, że dla zadania zarybiania POM wskaźnikiem realizacji będzie liczba wypuszczonych smoltów troci i łososia wynosząca 1,5 mln szt. W roku 2012 wielkość ta była 1

2 wyraźnie mniejsza (na poziomie 1,2 mln szt. materiału zarybieniowego równoważnego smoltom łososia i troci, a więc z uwzględnieniem również wylęgu i narybku). Dlatego też trzeba było złożyć stosowne wyjaśnienia Departamentowi Finansów MRiRW. Lepiej jednak żeby do takich sytuacji nie dochodziło. Prof. B. Zdanowski zadał pytanie, czy punktem odniesienia był przygotowywany obecnie program wieloletni, który ma obejmować również działania na rzecz restytucji ryb dwuśrodowiskowych. I. Wawrzyniak wyjaśnił, że w projekcie programu wieloletniego wskaźniki są nieco inne (zasadniczo przypisane dla każdego gatunku, bardziej szczegółowe). Podsumowując tę informację Przewodniczący wyraził nadzieję, że tak słabe wyniki już się nie powtórzą. Zwrócił uwagę, iż programy zarybieniowe zawsze układane były pod kątem troci i łososia i to się nie zmieniło również, gdy program poszerzono o nowe gatunki priorytetowe najpierw sieję, a potem certę. Zatem w roku bieżącym cały czas należy mieć na uwadze założony wskaźnik odnoszący się do troci i łososia. Następnie Przewodniczący przedstawił sumaryczną informację o wykonanych w ubiegłym roku zarybieniach (dane w zaokrągleniu). Przypomniał, że łącznie wypuszczono materiał zarybieniowy o wartości zł. Smoltów troci wypuszczono ponad 910 tys. szt. za kwotę tys. zł. Inne formy (narybek i wylęg troci łącznie tys. szt.) o wartości prawie 570 tys. zł. Smoltów łososia wypuszczono 79 tys. szt. o wartości niemal 195 tys. zł. Liczba wypuszczonych smoltów łososia zadecydowała o niższym niż zakładany wskaźniku realizacji zadania. Jednocześnie za cały materiał zarybieniowy hodowcy po raz pierwszy uzyskali pełną wartość wynikającą z cennika, a niewykorzystana kwota została przekazana na materiał zarybieniowy certy. Narybek letni i wiosenny łososia, łącznie 52 i 524 tys. szt. o łącznej wartości w zaokrągleniu 152 tys. zł. Dokonano przerzutów 63 kg tarlaków certy przez zaporę we Włocławku (więcej nie udało się złowić; nie złowiono także troci). Łącznie materiału zarybieniowego certy wypuszczono szt. za kwotę tys. zł. Narybku siei wpuszczono 187 tys. szt. o wartości 134 tys. zł. Na zarybienia jesiotrem wydatkowano zł. Wymagania weterynaryjne stawiane zadaniu zarybiania POM Przewodniczący wyjaśnił, iż ujęcie w programie tego punktu zrodziło się po spotkaniu w Wojewódzkim Zakładzie Higieny Weterynaryjnej. Następnie poprosił przedstawicieli inspekcji weterynaryjnej o zabranie głosu. Powiatowy lekarz weterynarii w Pruszczu Gdańskim wyjaśnił, iż zgodnie z poleceniem wojewody obejmują nadzorem całe zarybienia na terenie województwa pomorskiego. Poinformował, iż wspólnie z obecnym tu dyrektorem chcieliby prosić o wprowadzenie pewnych zasad, których należałoby ściśle przestrzegać. Na dzień dzisiejszy chcieliby się skupić na samym zarybianiu i przestrzeganiu jednej podstawowej zasady każdy właściwy terytorialnie powiatowy lekarz weterynarii przed planowanym zarybianiem danej rzeki lub jeziora powinien zostać o nim poinformowany na cztery tygodnie przed planowanym zarybieniem. Po tej deklaracji nastąpiło duże poruszenie na sali, padły głosy, że jest to niemożliwe. Przewodniczący przywołał zebranych do porządku informując, iż później nastąpi dyskusja. Referent wyjaśnił, iż w dalszej dyskusji wysłucha wszystkich argumentów i właśnie po to dzisiaj się spotykamy, by wypracować odpowiedni model nadzoru administracyjnego przez inspekcję weterynaryjną. Termin czterech tygodni wynika stąd, iż planuje się każdy narybek z gatunków wrażliwych na VHS i IHN przebadać w laboratorium na obecność tych jednostek chorobowych. Z kolei badanie takie trwa od dwóch do trzech tygodni i stąd właśnie wynika proponowany termin powiadomień. Dodatkowo, aby skutecznie przeprowadzić tę akcję oczekuje się również przedstawienie szacunkowego harmonogramu planowanych zarybień. Inspekcja weterynaryjna dokonała już podziału właściwości terytorialnej powiatowych lekarzy weterynarii do poszczególnych obwodów rybackich i te informacje będą sukcesywnie z PZW wymieniać oczekując przekazania harmonogramów zarybień. Dzięki temu będzie 2

3 możliwe przygotowanie laboratorium w Oliwie do tego, by te badania skutecznie i w miarę szybko przeprowadzić. Kolejna akcja planowana na jesieni będzie dotyczyła pozyskiwania tarlaków. Oczekuje się przedstawienia informacji o miejscach pozyskiwania ikry do wychowu narybku. Inspekcja weterynaryjna planuje skupić się na badaniu tarlaków i to nie tylko w kierunku wspomnianych wirusowych jednostek chorobowych, ale również wrzodzienicy. Wiadomo, że nie jest to jednostka chorobowa zwalczana z urzędu, dlatego też podjęte zostaną starania o dodatkowe środki finansowe na rozpoczęcie badań urzędowych, tak by nadmiernie nie obciążać budżetów poszczególnych jednostek organizacyjnych. Badania te będą wykonywane po przeprowadzeniu analizy ryzyka. Rozpoczęcie prowadzenia badań przyczyni się również do oceny stopnia zakażenia środowiska na terenie województwa pomorskiego. Inspektorzy z poszczególnych powiatowych inspektoratów weterynarii będą również przyjeżdżali na miejsca zarybień i odłowu tarlaków. Został przygotowany wzór protokołu, w ramach którego lekarze weterynarii będą skupiać się na badaniach klinicznych (objawy chorobowe u tarlaków). Nie jest to akcja jednoroczna, lecz proces wieloletni. Wydaje się, że potrzeba minimum trzech lat, aby dokładniej ocenić sytuację i przedsięwziąć działania naprawcze. Planuje się także skorzystać z doświadczeń innych państw, które z podobnymi problemami się borykały. Aby całe zamierzenie zrealizować musimy wzajemnie ściśle współpracować, a inspekcja weterynaryjna musi mieć dane na temat miejsca zarybiania poszczególnymi gatunkami, tak by przeprowadzić badania. Po wystąpieniu przedstawiciela weterynarii, jako pierwszy głos zabrał Prof. K. Goryczko. Poinformował, iż wszyscy hodowcy zobowiązani są do prowadzenia badań w kierunku chorób zwalczanych z urzędu. Zgodnie z prawem dwa razy do roku pod nadzorem powiatowego lekarza weterynarii próby są pobierane i wysyłane są do Puław (próby mogą być wysyłane także do innych laboratoriów, np. w Gdańsku). Jak zatem ta akcja, o której słyszymy ma się do dotychczasowych standardów? Powiatowy lekarz weterynarii z Pruszcza Gdańskiego wyjaśnił, że te badania jak najbardziej są ważne. Natomiast wszystko wskazuje na to, że należy przedsięwziąć dodatkowe działania, by poprawić obecną sytuację epizootyczną. Na terenie województwa pomorskiego zarejestrowane są 22 gospodarstwa, które zajmują się wylęgiem ryb. Te gospodarstwa są objęte nadzorem weterynaryjnym i tu nadal ścisły nadzór będzie prowadzony. Chodzi jednak o to, by świadectwa zdrowotności na narybek wystawiane były prawidłowo. Nie może bowiem być tak, by w świadectwie nie określać miejsca przeznaczenia i środka transportu. Wszyscy zainteresowani na sali zaoponowali stwierdzając, że w ich przypadku świadectwa wystawiane są prawidłowo z podaniem takich właśnie informacji. Przedstawiciel weterynarii poinformował natomiast o niedawnym przypadku zarybiania Wierzycy pstrągiem potokowym, gdzie świadectwo zdrowotności nie było wystawione prawidłowo. Zebrani wyjaśnili lekarzowi weterynarii, że nie są to zarybienia prowadzone w ramach zarybiania POM. Z kolei lekarz weterynarii zadał pytanie dlaczego zatem jest tyle głosów wzbraniających się przed tym 4 tyg. terminem? Zebrani wskazali na dużo krótszy termin obowiązywania świadectwa zdrowia (nawet 48 h). Lekarz weterynarii poinformował, że dopiero planuje się wprowadzenie zezwoleń ważnych 48 h. W tym momencie głos zabrał Przewodniczący informując, że jeżeli zostaną wprowadzone tak krótkotrwałe świadectwa zdrowia, to należy się liczyć z możliwością całkowitego zawieszenia zarybień. Nie da się po prostu każdej z partii zarybieniowej przebadać. Przecież te gospodarstwa są pod nadzorem weterynaryjnym. Lekarz weterynarii wyjaśnił, że w takim przypadku nie będzie potrzeby badania wszystkich partii. Konieczne jest natomiast informowanie o zarybieniach, by móc sprawować nad nimi pełną kontrolę weterynaryjną. I. Wawrzyniak zwrócił uwagę by jednak w dyskusji rozróżniać zarybienia realizowane przez MRiRW w ramach zadania zarybiania POM oraz zarybienia indywidualnych 3

4 użytkowników rybackich. W tym momencie Przewodniczący zdecydował szczegółowo wyjaśnić procedury jakie obowiązują podczas realizacji zarybiania POM. Zarybienia te wykonywane są ze środków budżetu państwa będących w dyspozycji MRiRW, które w ubiegłym roku wyniosły 5 mln zł. Wszystkie działania w ramach tego zadania nadzorowane są przez MRiRW oraz niniejszy organ pomocniczy Ministra Zespół ds. Zarybiania. Państwo otrzymali osiem tabel, gdzie podano przewidywane liczby wypuszczanych smoltów troci, smoltów łososia, narybku letniego i wylęgu troci, narybku letniego i wylęgu łososia oraz w jednym przypadku narybku jednorocznego troci (hodowca p. J. Ryba). Ponadto oczekiwane liczby wypuszczanego narybku certy i siei. Przy czym zarybienia smoltami troci i łososia zasadniczo wykonywane są do 15 maja (od momentu gdy woda osiągnie 7 C), natomiast pozostałym materiałem zarybieniowym w terminie późniejszym. Dlatego też Przewodniczący wyraził zdziwienie, że ktoś tak wcześnie zarybiał pstrągiem potokowym o czym poinformował lekarz weterynarii. W ramach zarybiania POM nie zarybiamy w czasie, gdy panują tak niskie temperatury. Aktualnie nikt jeszcze nie wie kiedy rozpoczniemy zarybienia ponieważ decyzja o rozpoczęciu zarybień podejmowana jest przez Przewodniczącego na podstawie spływających informacji o temperaturze wody w poszczególnych rzekach. Warunkiem jest, że temperatura w rzece musi przekroczyć 7 C, gdyż jest to najniższa temperatura kiedy smolty możemy wypuszczać i są one gotowe do spływania. Uzgodnienie z hodowcą materiału zarybieniowego i użytkownikiem rybackim danego obwodu wykonania zarybienia musi nastąpić na cztery dni przed planowanym zarybieniem. Natychmiast po tym uzgodnieniu IRŚ powiadamia szereg instytucji kontrolnych i nadzorczych właściwe OIRM, RZGW, PSR, urząd marszałkowski, MRiRW o planowanym zarybieniu podając informacje o rodzaju materiału zarybieniowego, miejscu i przewidywanym terminie odbioru ryb, miejscu i orientacyjnej godzinie jego wypuszczenia oraz danych osoby nadzorującej zarybienie oraz odpowiedzialnego za transport. Jeżeli mówimy o inspekcji weterynaryjnej to wydaje ona zaświadczenia weterynaryjne poświadczające zdrowotność materiału zarybieniowego. Niestety z ustandaryzowaniem tego dokumentu zawsze były problemy. I. Wawrzyniak dodatkowo wyjaśnił, iż umowa na realizację zarybienia podpisywana pomiędzy MRiRW a IRŚ przewiduje m.in. konieczność zagwarantowania odpowiedniej zdrowotności ryb. W kolejnych latach prowadzono dyskusje jaki dokument powinien potwierdzać tę zdrowotność. Początkowo wymagano świadectw zdrowia, jednak to służby weterynaryjne wzbraniały się przed wydawaniem tych dokumentów. Z tego względu obecnie umowa zarybieniowa przewiduje odpowiednie zaświadczenia weterynaryjne. Lekarze weterynarii wystawiają różne dokumenty zaświadczenia, świadectwa zdrowia, z różnymi terminami ważności, często jest to informacja, że gospodarstwo jest pod stała opieką weterynaryjną, a ryby nie wykazują objawów klinicznych. Zgodnie z obowiązującymi standardami jest to obecnie wystarczający dokument (procedury zarybiania określają szczegółowo wytyczne opracowane przez Prof. R. Bartla, które zresztą zostały opublikowane w Komunikatach Rybackich; ostatnio zostały one uaktualnione). Każda partia ryb przeznaczonych do zarybienia zaopatrzona jest w dokument wystawiony przez powiatowego lekarza weterynarii. Przewodniczący poinformował ponadto, że dwukrotnie się zdarzyło, iż materiał zarybieniowy nie został wypuszczony ponieważ w danym gospodarstwie w badaniach wykonanych na pstrągu tęczowym stwierdzono VHS (wówczas cały materiał zarybieniowy podlegał utylizacji). Takie zasady po prostu obowiązują. Wobec tego Przewodniczący proponuje, aby wszystkie obiekty produkujące na rzecz zarybiania polskich obszarów morskich (ich liczba jest zmienna w poszczególnych latach, ostatnio jest to kilkanaście gospodarstw) nadal podlegały okresowym kontrolom pod kątem występowania chorób zwalczanych z urzędu, a w razie potrzeby, by służby weterynaryjne dokonywały dodatkowych kontroli. Przewodniczący zaproponował również, że rozdzielnik powiadomień 4

5 wysyłanych z IRŚ o planowanych zarybieniach (tych wysyłanych zwykle cztery dni przed zarybieniem) zostanie poszerzony o właściwych powiatowych lekarzy weterynarii. Powiatowy lekarz weterynarii upewnił się, co do obowiązujących obecnie standardów, powtarzając, że obecnie cztery dni przed planowanym zarybieniem wysyłana jest informacja do odpowiednich instytucji, o planowanym zarybieniu, że każde z gospodarstw podlega nadzorowi weterynaryjnemu i ryby dwa razy w roku są badane na występowanie VHS i IHN, a dodatkowo prowadzone są badania kliniczne przez powiatowego lekarza weterynarii. Na tej podstawie każda z partii ryb zaopatrzona zostaje w dokument wystawiany przez powiatowego lekarza weterynarii poświadczający zdrowotność. Zwykle korzystano ze wzorów unijnych, ale w obiegu są także inne wzory. Wspomniano również o problemach z wystawieniem świadectw. Wyjaśniono, że świadectwa zdrowia w myśl dyrektywy unijnej wystawiane są na partie ryb transportowane do stref o odpowiednim statusie zdrowotnym i stąd trudności w uzyskaniu konkretnie takiego dokumentu. Obecnie jednak w związku ze zwiększonym występowaniem wrzodzienicy i decyzją wojewody pomorskiego inspekcja weterynaryjna planuje wzmożony nadzór gospodarstw rybackich oraz działalności zarybieniowej i będzie dopilnowywać, by zaświadczenia zdrowotności były wystawiane. W województwie pomorskim takie świadectwa będą wystawiane według opracowanego jednego wzoru i zapewne zgłaszane obecnie problemy w tym zakresie (wystawiania świadectw i ich standaryzacji) będą już poza nami. Zaświadczenie nie będzie mogło jednak być wystawione raz na cały okres zarybiania. Inspekcja weterynaryjna będzie wystawiała zaświadczenia na konkretną partię oceniając prowadzoną dokumentację w gospodarstwie oraz weryfikując przeprowadzone badania (okresowe i kliniczne). Inspekcja weterynaryjna planuje być na dobrą sprawę przy każdym załadunku. Wiadomo, że wektorem zakażeń nie jest tylko ryba, może nim być także środek transportu, dlatego i on będzie kontrolowany (przede wszystkim obowiązkowa dokumentacja stwierdzająca przeprowadzenie dezynfekcji). Następnie głos zabrał p. J. Juchniewicz prezentując pogląd, iż prawdopodobnie inspekcja weterynaryjna nie ma takich zasobów ludzkich, by być przy każdym odbiorze i zarybieniu. Specyfika zarybień jest również taka, że czas załadunku jest dość nieprzewidywalny, co wynika z różnych sytuacji drogowych, tego co się dzieje podczas załadunku itp. Zatem jedno zarybienie z jednego gospodarstwa potencjalnie może zająć bardzo dużo czasu, może się ono odbywać również z kilku gospodarstw w jednym powiecie. Więc od strony logistycznej jest to trudne, choć oczywiście nie niemożliwe. Cechą charakterystyczną dla tych zarybień jest również to, że są one bardzo ograniczone w czasie. Rozpoczęcie zarybień jest dozwolone od konkretnego dnia i należy je wykonać również w wyznaczonym terminie. Jeżeli jest taka wola by objąć specjalnym nadzorem gospodarstwa, które uczestniczą w zarybieniach, to przecież są one znane ich lista jest zamknięta, można je odwiedzić, przebadać, przyjrzeć się wszystkiemu i biurokratycznie troszeczkę uprościć kontrole w tym sensie, żeby nie było sytuacji, że nieobecność lekarza wstrzymuje zarybienie, bo to jest też duża machina, w którą zaangażowanych jest wiele osób. Lekarz weterynarii od razu uspokoił, że taka sytuacja jest niedopuszczalna, by z powodu nieobecności lekarza weterynarii, który nie dojechał uniemożliwić przeprowadzenie zarybień. Potwierdził również, że z pewnością lekarze weterynarii nie będą przy każdym odbiorze ryb i zarybieniu i zdaje sobie sprawę z ograniczeń kadrowych i czasowych, ale obecnie na kontrole działań zarybieniowych zostaną skierowane większe środki. Jak wcześniej wspomniano zostanie przeprowadzona analiza ryzyka i harmonogram kontroli, które usprawnią kontrole, choć wiadomo, że nie można być przy każdej akcji. Przewodniczący wyjaśnił również, że w wysyłanej informacji jest podany telefon do osoby nadzorującej zarybienie. Osoba ta przyjeżdża na zaplanowaną godzinę w celu dokonania odbiory ryb. Wykonuje pomiary, które stanowią podstawę wypełnienia protokołu odbioru. Następnie nadzoruje transport i uczestniczy w zarybieniu, po którym wypełnia 5

6 protokół zarybiania. Przy czym miejsce odbioru i zarybienia często są w odrębnych powiatach (a nawet województwach). Czy służby weterynaryjne będą uczestniczyły obecnie na podobnych zasadach w zarybieniu? Lekarz weterynarii wyjaśnił, że powiatowi lekarze weterynarii będą zachowywać właściwość miejscową. Zatem w takim przypadku odrębni inspektorzy będą nadzorować załadunek ryb, a ich koledzy będą mogli skontrolować zarybienie. Uzgodniono zatem, że w rozdzielniku powiadamiającym o zarybieniu należy ująć obu powiatowych lekarzy weterynarii właściwych miejscowo ze względu na odbiór ryb i miejsce zarybienia. Lekarz weterynarii poinformował również, że podawanie w zawiadomieniu telefonu do osoby odpowiedzialnej jest bardzo ważne gdyż umożliwia kontakt i wymianę informacji np. o opóźnieniach. Następnie głos zabrał Dyrektor IRŚ B. Zdanowski. Zwrócił uwagę, iż zarybienia prowadzone przez IRŚ na zlecenie MRiRW obejmują całą Polskę i chciałby, aby skądinąd słuszna decyzja wojewody o uporządkowaniu pewnych spraw chorobowych na ternie województwa pomorskiego nie spowodowała w ogóle zawieszenia zarybień. Należy zwrócić uwagę, że te zarybienia, o których tu dziś rozmawiamy, to jedynie część wszystkich zarybień (zarybienia prowadzi każde gospodarstwo, każdy użytkownik rybacki). Problem z chorobami jest raczej związany z tym typem zarybień, które są czasowo nieokreślone, decyduje o nich użytkownik (wyznacza sobie termin, wyznacza materiał i dostawcę). Tych dwóch rodzajów działalności nie można wsadzać do jednego worka. Standardy w ramach zarybiania POM są bardzo wysokie. Należałoby się skupić np. na gospodarstwach, które funkcjonują bez numeru weterynaryjnego. Lekarz weterynarii jeszcze raz uspokoił, że niedopuszczalne jest, by działania weterynarii doprowadziły do zawieszenia zarybień. Pan S. Połomski wrócił jeszcze do sprawy świadectw zdrowia i potwierdził, iż na jego terenie w województwie zachodniopomorskim lekarze weterynarii nie wystawiają konkretnie świadectw zdrowia. Chciałby zwrócić uwagę na ujednolicenie tej nazwy dokumentu weterynaryjnego, ponieważ lekarz weterynarii, z którym współpracuje wystawia jedynie orzeczenia lekarsko-weterynaryjne. Lekarz weterynarii wyjaśnił, że zdaje sobie sprawę z tego, iż jego koledzy wystawiają dokumenty nazywając je bardzo różnie, a to orzeczeniem, a to poświadczeniem zdrowotności, a to zaświadczeniem. Natomiast chcą na terenie województwa pomorskiego pilotażowo wprowadzić system ujednolicony. Po ustaleniu zasad dla województwa pomorskiego na pewno nastąpi współpraca z innymi województwami. Stoimy u progu zmian i czeka nas dużo pracy, a cały proces będzie długotrwały. S. Robak stwierdził, że jest trochę zdziwiony tą sytuacją, ponieważ w Polsce są określone prawnie szczegółowe procedury postępowania. Są on wdrażane i surowo przestrzegane przez powiatowych lekarzy weterynarii. Istnieje stały nadzór weterynaryjny nad gospodarstwami, prowadzone są badania ryb, konieczne jest informowanie o prowadzonych zarybieniach. Lekarz weterynarii wyjaśnił, że w tym właśnie problem, że tych zgłoszeń jest bardzo mało, np. na jego terenie nie było żadnych takich zgłoszeń. Dr Robak wyjaśnił, że wydaje mu się, że każdy z tu zebranych przestrzega wyznaczonych reguł, o czym świadczą zawiadomienia i RZGW i lekarzy weterynarii (zaświadczenia zdrowotne). Mówienie z kolei, że w województwie pomorskim to teraz zrobimy porządek, a świętokrzyskie nas nie interesuje jest bardzo dziwnym podejściem ponieważ wszędzie obowiązuje nas to samo prawo. Lekarz weterynarii wyjaśnił, że został źle zrozumiany. Obecnie dąży się po prostu do lepszej realizacji obowiązujących reguł, ponieważ nie każdy ich przestrzega. Również ma nastąpić usprawnienie pracy lekarzy weterynarii. J. Grudniewska stwierdziła, że największym problem jest po prostu brak ichtiopatologów. Przewodniczący podsumował dotychczasowe działania doraźne informując, iż wręczył przedstawicielom weterynarii cały program zarybiania POM dotyczący nie tylko województwa pomorskiego, ale całej Polski. Przekazał również informacje o samochodach, które dotychczas transportowały materiał zarybieniowy (numery rejestracyjne). Ponadto w 6

7 informacji wysyłanej z IRŚ o zarybieniu zawsze podawany jest środek transportu. Jako dodatkowe namiary Przewodniczący przekazał swój telefon kontaktowy. I. Wawrzyniak podkreślił, iż Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi odpowiadając za zarybianie polskich obszarów morskich zgodnie ze zobowiązaniem ustawowym bardzo dużą uwagę przywiązuje do zabezpieczenia zdrowotnego ryb i środowiska. W związku z tym wszelkie działania muszą się odbywać zgodnie z obowiązującymi wymogami weterynaryjnymi. W ramach zadania zarybianie polskich obszarów morskich wypracowano standardy, które z powodzeniem mogą być brane za wzór. Dostępne są informacje o tym kto, gdzie i na jakich zasadach uczestniczy w danej akcji zarybieniowej. Wiemy, które konkretnie gospodarstwa prowadzą chów i hodowlę materiału zarybieniowego na rzecz zarybiania POM. Do nich jest dostęp cały czas i każda służba kontrolna, jeżeli działa zgodnie z obowiązującymi przepisami może je skontrolować. Można przykładowo w każdym odpowiednim momencie umówić się z danym gospodarstwem na pobranie prób i wykonanie badań pod kątem interesujących nas jednostek chorobowych. Natomiast dzięki dodatkowym informacjom, których dostarcza plan zarybiania, mamy orientacyjne dane kiedy zarybiami, jakimi gatunkami i sortymentami i w jakiej ilości. Te informacje pozwalają na przygotowanie się do takich doraźnych kontroli na miejscu. Z kolei konkretne informacje o danym zarybieniu i konieczność uzyskania zaświadczenia o zdrowotności dają możliwość przeprowadzenia badań klinicznych, sprawdzenia warunków sanitarnych gospodarstwa, środka transportu już podczas samego odbioru ryb i zarybienia. W ocenie I. Wawrzyniaka obecnie funkcjonujący termin zgłaszania zarybień na 4 dni przed ich wykonaniem jest w takiej sytuacji odpowiedni. W zawiadomieniu tym jest informacja kto nadzoruje dane zarybienie. Jest podany do niego kontakt telefoniczny i zawsze można się umówić na przeprowadzenie kontroli. W MRiRW również korzystamy z takiej możliwości i przeprowadzamy wyrywkowe kontrole zarybień na miejscu (oprócz kontroli dokumentacji, która przeprowadzana jest w każdym przypadku). Zresztą kontroli i kontrolujących jest bardzo dużo. Wspomniano już, że zawiadamiani są Okręgowi Inspektorzy Rybołówstwa Morskiego oraz Państwowa Straż Rybacka wyspecjalizowane służby kontrolne, które bardzo często nadzorują zarybienia. Dodatkowo zawiadamiane są właściwe urzędy marszałkowskie oraz regionalne zarządy gospodarki wodnej, które sprawują nadzór nad użytkownikami rybackimi wód. Co najistotniejsze istnieje również wymóg, by dostarczać dokumenty potwierdzające odpowiedni status zdrowotności ryb. Po stronie hodowcy leży obowiązek powiadomienia lekarza weterynarii i uzyskania stosownego zaświadczenia. Bez tego dokumentu dana partia nie zostanie po prostu rozliczona przez MRiRW. Zresztą nie można jej nawet załadować na środek transportu, ponieważ nie zostanie ona odebrana przez osobę nadzorującą zarybienie. Wydaje się zatem, że jeżeli rozmawiamy o działalności zarybieniowej nadzorowanej przez nas tutaj w ramach Zespołu ds. Zarybiania, to można te dobre praktyki brać jako wzór. Ewentualnie możemy natomiast dyskutować, jak to wygląda w przypadku innych zarybień. Takich zarybień jest bardzo dużo, często są to zobowiązania użytkowników rybackich na rzecz Skarbu Państwa. Być może są tam sytuacje, które należałoby usprawnić. Część osób z sali stwierdziła, że w przypadku tych zarybień obowiązują bardzo podobne standardy i nie ma możliwości braku nadzoru weterynaryjnego. Padły jednak głosy, że przecież część gospodarstw nie jest nawet zarejestrowana u powiatowych lekarzy weterynarii. I. Wawrzyniak wyjaśnił, że znany mu jest problem, iż część powiatowych lekarzy weterynarii nie wprowadza do rejestru podmiotów nadzorowanych jeziorowych gospodarstw rybackich (użytkowników rybackich wód). Lekarz weterynarii poinformował, że jeżeli chodzi o zarybienia rządowe prowadzone przez IRŚ, to problemu tutaj nie widzi, gdyż uzgodniono powiadamianie inspekcji weterynaryjnej. Przewodniczący poprosił w tym momencie o namiary (fax) poszczególnych 7

8 powiatowych lekarzy weterynarii. Lekarz weterynarii potwierdził, że takie zastawienie zostanie przygotowane z wykazem, właściwości zlewniowej lekarzy weterynarii. Prof. Goryczko stwierdził, iż dobrze się stało, że się tutaj spotkaliśmy ze służbami weterynaryjnymi, ale wydaje mu się, że nadal nie ma zrozumienia, co do jednej istotnej kwestii. Otóż to nad czym tutaj debatujemy to jest dyspozycja milionami pochodzącymi z podatków. W związku z tym został tu wpracowany niezwykle szczelny i racjonalny sposób gospodarowania i kontroli merytorycznej. Wydaje mu się, że już naprawdę niewiele można poprawić w przypadku gospodarki trociowej i łososiowej w ramach zarybiania POM. Drugą kwestią jest to, że rybactwo w Polsce jest zorganizowane mamy Polskie Towarzystwo Rybackie oraz Stowarzyszenie Hodowców Ryb Łososiowatych. Jeżeli służby weterynaryjne będą się przymierzały do dopracowania systemu kontroli, to Prof. Goryczko radzi serdecznie zwrócić się do obu tych organizacji. Wówczas we własnym wspólnym interesie od razu unikniemy wielu przeszkód, gdyż łatwiej będzie się porozumieć. Prof. Zdanowski zauważył, że jak dotarły do niego informacje o działaniach prowadzonych w województwie pomorskim, o których tu mówimy, to odbyło się to w kontekście zastrzeżeń do programu zarybiania POM. To ten program był głównie atakowany, z takim przesłaniem, że odpowiada on za występowanie wrzodzienicy. Prof. Zdanowski stanowczo się sprzeciwia takiemu stawianiu sprawy. Należy podchodzić do sprawy kompleksowo i pamiętać o wszystkich zajmujących się chowem, hodowlą i połowami ryb. W szczególności należy zwrócić uwagę na podmioty, które działają jednak na granicy prawa (choćby nie podlegają nadzorowi weterynaryjnemu). J. Juchniewicz stwierdził, że rozmawiamy tutaj o dwóch aspektach. Jedna kwestia to sposób informowania i to jest chyba najprostsze do rozwiązania, bo gospodarstwa są zdefiniowane, program jest, zmienny może być tylko okres zarybienia, ale informacja z czterodniowym wyprzedzeniem jest wystarczająca do przeprowadzenia kontroli. Natomiast pozostaje kwestia diagnostyczna. Na początku usłyszeliśmy, że każda partia byłaby badana. Ze strony praktycznej byłoby to bardzo trudne, dlatego sugerowałby stosowanie nieco innego rozwiązania. Okres zarybienia smoltami trwa zaledwie siedem tygodni, podczas gdy badanie trwa trzy tygodnie. W związku z tym biorąc pod uwagę specyfikę pracy tego Zespołu i tych zarybień, upraszczając sobie życie i wszystkim, bez szkody dla sztuki, a przy tej woli politycznej ze strony wojewody i inspekcji weterynaryjnej, dokonać wzmożonej kontroli i odpowiednich badań nieco wcześniej. Te ryby są i później nie pojawią się skądś tam. Powiatowi lekarze weterynarii mogą przed okresem zarybieniowym pobrać próby i dokonać wzmożonej inspekcji, by później nie dochodziło do nieprzewidzianych zdarzeń. Powiatowy lekarz weterynarii z Pruszcza Gdańskiego poinformował, że również jest zdania, że bardzo dobrze się stało, iż tu się spotkaliśmy. Po tym spotkaniu wiemy co robić. Mamy harmonogram zarybień i listę gospodarstw. Gospodarstwa te obejmujemy szczegółowym nadzorem i będziemy już od dnia dzisiejszego wizytować te gospodarstwa i sprawdzać miedzy innymi wyniki przeprowadzonych badań. Lekarze weterynarii indywidualnie będą podchodzić do kontroli gospodarstw i decydować o przeprowadzeniu dodatkowych badań, bądź nie. Według lekarza weterynarii nie będzie potrzeby badania każdej partii testami na obecność VHS i IHN. Nadal natomiast bardzo istotną kwestią będzie przesyłanie zawiadomień do lekarzy weterynarii o każdych zarybienach. J. Juchniewicz zadał pytanie jaką ścieżką? Kto ma odpowiadać za przesłanie zawiadomienia? Lekarz weterynarii powiedział, że hodowca powinien wysyłać zawiadomienie. I. Wawrzyniak stwierdził, że to wynika z przepisów prawa i dotychczas, zgodnie z prawem, za przesyłanie informacji do powiatowego lekarza weterynarii o wysyłce ryb odpowiadał hodowca. Niemniej, tak jak ustalono również IRŚ będzie przekazywał zawiadomienie do lekarzy weterynarii o planowanych zarybieniach. Pani B. Kasperska wyjaśniła, że hodowcy spełniali wymóg powiadomienia lekarza weterynarii poprzez 8

9 zgłoszenie informacji o potrzebie wystawienia świadectwa zdrowia. Lekarz przyjeżdża, ogląda ryby i wystawia świadectwo z informacją o miejscu przeznaczenia i środku transportu. T. Łuczkiwicz z OIRM Słupsk zadał pytanie jak lekarze weterynarii woj. pomorskiego będą podchodzić do sytuacji, gdy ośrodek zarybieniowy będzie w innym województwie, a zarybienie nastąpi w województwie pomorskim. Kogo ma poinformować prowadzący gospodarstwo? Lekarz weterynarii wyjaśnił, iż dobrze byłoby, aby poinformowany został lekarz właściwy ze względu na miejsce zarybiania. Zresztą przygotowywane są wzory zawiadomienia, z których jasno powinno wynikać, jakie dane i komu zostają przekazane. Jeżeli przykładowo hodowca jest w woj. kujwsko-pomorskim i powiadomi właściwego powiatowego lekarza weterynarii w tym województwie, to nic nie stoi na przeszkodzie, by ten powiatowy lekarz weterynarii przekazał informację swojemu koledze właściwemu ze względu na miejsce zarybienia. W końcu jesteśmy jedną inspekcją weterynaryjną. Jeżeli będzie przesyłana informacja, a z tego co państwo mówicie takie informacje są przesyłane, to trzeba to tylko kontynuować. Teraz będziemy na tej podstawie przeprowadzali szczegółowe statystyki, mamy harmonogramy i rozpoczynamy działania. Tu na razie mówiliśmy o zarybieniach. Natomiast kolejnym etapem będzie nadzór weterynaryjny nad pozyskiwaniem ikry. Przewodniczący wyjaśnił, że za ok. miesiąc będzie kolejne spotkanie Zespołu, na którym będzie relacja o tym jak przebiega zarybianie. Prawdopodobnie na zakończenie wiosennego zarybiania w czerwcu będzie jeszcze jedno spotkanie podsumowujące. Kolejne, jesienne spotkanie Zespołu poświęcone będzie pozyskiwaniu materiału zarybieniowego. Wówczas zostaną przygotowane tabele, podobne do tych, które dzisiaj przekazałem. Będą one informowały, z której rzeki są pozyskiwane tarlaki i kto za to odpowiada. Zatem ten element również jest sformalizowany. Prof. Bartel wyraził podziękowania za udział przedstawicieli inspekcji weterynaryjnej w dzisiejszym spotkaniu Zespołu. Przedstawił pogląd, że wyjaśniliśmy sobie wiele rzeczy i w spokojnej atmosferze dalej będziemy współpracować. Plany zarybieniowe na 2013 r. Przewodniczący poinformował, iż według wstępnych planów w obecnym roku budżet zarybieniowy będzie wynosił zł, a wiec będzie tej samej wysokości jak w roku ubiegłym. Przewodniczący proponuje pieniądze te podzielić w ten sposób, by na materiały przeznaczyć zł, z czego na materiał zarybieniowy zł, a na znaczki zarybieniowe przeznaczyć zł. Kwota wyodrębniona na usługi powinna łącznie wynieść prawie zł, z czego na transport planuje się przeznaczyć zł, natomiast niemal złotych na pozostałe usługi, takie jak odbiór ryb, a więc koszty wynagrodzenia osób nadzorujących zarybienia, koszty znakowania, premie za znaczki, wydruk zakładek do książek i nagrody dla młodzieży szkolnej, w ramach tych akcji promocyjnych, które prowadzi mgr M. Skóra. Na koszty pośrednie, tak jak w ubiegłym roku planuje się przeznaczyć zł. Z kolei te zł przeznaczone na materiał zarybieniowy, Przewodniczący proponuje podzielić w następujący sposób (w zaokrągleniu): - jesiotr zł (o zł mnij niż w ubiegłym roku); - sieja zł (Miastko z przeznaczeniem na j. Łebsko, Rutki Zat. Pucką i Redę); - certa zł; - troć i łosoś zł (zgodnie z zasadą 2/3 na troć i 1/3 na łososia). Zatem na troć planuje się przeznaczyć zł, z tego na troć wiślaną do zł, na troć pomorską zł. Na inne formy materiału zarybieniowego planuje się przeznaczyć ok zł. W tym przypadku chodzi nie tylko o wylęg, narybek letni i narybek jesienny, ale również narybek jednoroczny. W związku z zaakceptowaniem propozycji PZW Słupsk, by Słupię zarybiać wyłącznie wylęgiem, w tym roku do Słupi 9

10 zostanie wypuszczony cały pozostały materiał z gospodarstwa p. J. Ryby, a więc także ryby jednoroczne. Na łososia planuje się przeznaczyć ok zł, z czego na smolty ok zł i na narybek zł. Jak te przedstawione plany mają się do ofert, które mi państwo dotychczas przesłali. Otóż w przypadku dorzecza Wisły oferta opiewała na szt. smoltów troci (o wartości ok zł, przyjmując średnią cenę smolta 2,60 zł, jak się to kształtowało w ub. roku). Na Pomorze zaoferowali państwo szt. smoltów troci (o wartości zł). Zatem oferta w przypadku smoltów troci wyniosła ok szt. Przy tej ofercie w planowanym budżecie brakuje sporej kwoty, aby można było wykupić materiał zarybieniowy w pełnej cenie (Przewodniczący przedstawił odpowiednie kalkulacje). Smolty łososia oferta opiewa na zł, natomiast przewidziane jest zgodnie z rozdzielnikiem zł. Wobec tego pozostanie do dyspozycji ok zł. Kwota ta zostanie przeznaczona na ponadlimitowe smolty troci. Oczywiście te wyliczenia są jedynie przybliżone, ponieważ np. oferty nie zawsze pokrywają się z rzeczywistymi wielkościami, smolty mogą także być nieco mniejsze i wówczas wykupywane są za mniejsze pieniądze. Obecne wyliczenia wskazują na to, że ponadlimitowe smolty troci będą wykupywane za ok. 40 gr. Następnie odbyła się krótka dyskusja na temat terminów rozpoczęcia i zakończenia zarybień. Przewodniczący zwrócił uwagę, że w tym roku z pewnością zarybienia rozpoczną się bardzo późno, co związane jest z warunkami pogodowymi i późniejszym osiągnieciem wymaganej temperatury rzek (7 C). Nie zakłada jednak z góry przesunięcia wyznaczonego terminu zakończenia zarybień (15 maja). Uważa, że właśnie ten termin na dzień dzisiejszy obowiązuje. Padło jednak kilka głosów, że przy prawdopodobnie wyjątkowo późnym terminie rozpoczęcia zarybień trudno będzie zrealizować wszystkie zarybienia smoltami do 15 maja (może się okazać, że wówczas na zarybienia będzie tylko 4-5 tygodni). Pani B. Kasperska zgłosiła problem dotyczący podejścia inspekcji weterynaryjnej do znakowania smoltów przez obcięcie płetwy tłuszczowej. Powiatowy lekarz weterynarii uznał, że jest to działanie niezgodne z ustawą o ochronie zwierząt. Przewodniczący uspokajał, że rozpatrywano już ten aspekt i ustalono, że znakowanie jest zgodne z obowiązującymi przepisami. Prof. Zdanowski poinformował z kolei, iż wygląda na to, że interpretacja służb weterynaryjnych się zmieniła i faktycznie jest coś na rzeczy, o czym informował Prof. Siwicki. Rozgorzała dłuższa dyskusja w tej sprawie. Wskazywano m.in. na niedawny artykuł w Przeglądzie Rybackim o odczuwaniu bólu przez ryby w nie tak wrażliwy sposób jak by się wydawało przykładając ludzką miarę. J. Juchniewicz zauważył jednak, że znakowanie ryb przez obcięcie płetwy tłuszczowej wcale nie musi być na cenzurowanym ze względu na zadawanie bólu, który z pewnością jest znikomy przy odpowiednim wykonaniu zbiegu, ale po prostu ze względu na sam fakt okaleczania. S. Robak wyraził zdziwienie, ponieważ łowienie ryb na blachę, czy w ogóle haczyk też jest okaleczeniem, a nie jest zabronione. Prof. Dębowski przypomniał, że podobna kwestia rozpatrywana była na komisji etyki w przypadku znakowania Carlinami i wówczas uzyskano zezwolenie. Przy czym powiedzmy sobie szczerze, że znakowanie Carlinami jest nieporównanie bardziej inwazyjne. Prof. Dębowski zadeklarował, że może sprawdzić, jak w innych krajach to uregulowano, że wszyscy znakują i nie mają z tym problemów. I. Wawrzyniak podziękował za tę inicjatywę i powiedział, że prawdopodobnie jest to po prostu uregulowane prawnie. Ustawa o ochronie zwierząt jest konikiem organizacji, które zajmują się poprawą losu zwierząt. Co jakiś czas dzięki swoim wpływom przeforsowują jakąś zmianę, która nie zawsze przystaje do panujących realiów. Interpretacja przepisów ustawy o ochronie zwierząt w ocenie I. Wawrzyniaka jest niestety niejednoznaczna. Ale oznacza to również, że może być korzystna dla propagowanych przez nas praktyk znakowania ryb hodowlanych. Prof. Goryczko poinformował, że skoro Komisja 10

11 Bałtycka i ICES ustalili, że tak się znakuję, to dlaczego nagle okazuje się, że w Polsce mamy z tym problem? J. Juchniewicz zauważył, że to może być clou do rozwiązania tej sprawy. Po prostu trzeba by sięgnąć do decyzji, która sankcjonuje ten sposób i go zaleca. I. Wawrzyniak stwierdził, że jest to bardzo dobry kierunek działania (działania wynikające z prawa międzynarodowego mogą mieć pierwszeństwo w stosowaniu). Jednocześnie poinformował, że w MRiRW wielokrotnie mieliśmy do czynienia z różnymi takimi postulatami i nawet interpelacjami, które wskazywały że np. łowienie ryb na wędkę jest sprzeczne z ustawą o ochronie zwierząt, bo dochodzi do kaleczenia. Inne wystąpienia krytykowały metodę C&R, gdyż jest to łowienie wyłącznie dla przyjemności a nie dla złowienia i zjedzenia ryby, zatem jest najokrutniejszym sposobem znęcania się nad rybami. W tamtych przypadkach wskazywaliśmy na przepisy szczególne, a wiec ustawę o rybactwie śródlądowym lub o rybołówstwie i ich przepisy wykonawcze, które po prostu dopuszczają takie metody łowienia. W tym przypadku jest nieco inaczej ponieważ jak dotąd nasze przepisy nie dotykają znakowania ryb. Prof. Mikołajczyk zaproponował, aby sprawdzić jak to jest w przypadku znakowania i kolczykowania bydła. I. Wawrzyniak wyjaśnił, iż jest przekonany, iż zapewne specjalny przepis reguluje te kwestie. Również na poziomie przepisów rybackich można byłoby wprowadzić taką regulację. Od 2010 r. istnieje podstawa prawna do wydania rozporządzenia regulującego szczegółowe zasady zarybiania. Rozporządzenie takie mogłoby m.in. określać dopuszczalne metody znakowania ryb przeznaczonych do zarybień, pochodzenie ryb, temperatury zarybień itd. Zatem są to dość skomplikowane merytorycznie kwestie i bez współpracy z naukowcami się nie obędzie. Prawdopodobnie zasady te powinny zostać ustalone jedynie dla kluczowych gatunków, a więc właśnie łososia, troci, być może węgorza. W dyskusji zastanawiano się również dlaczego właśnie teraz dany powiatowy lekarz weterynarii uznaje obcinanie płetw za niewłaściwe, a wcześniej przy takich samych uregulowaniach prawnych nie zwracano na to uwagi. Prof. Goryczko stwierdził, że należy zaangażować Komisję Etyczną, która po prostu wyda stosowne zezwolenie. I. Wawrzyniak jeszcze raz potwierdził, że w jego ocenie z przepisów ustawy o ochronie zwierząt można wyinterpretować, że takie znakowanie jest dopuszczalne. Świadczy o tym np. przepis mówiący, iż za zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień jest w myśl przykładowego katalogu znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub wymrażanie. Zatem ustawodawca odróżnia w sposobie znakowania zwierzęta stałocieplne i zmiennocieplne, jakimi są ryby. Oznacza to, że tego rodzaju znakowanie należy uznać za dopuszczalne w przypadku ryb. Interpretację te można również poszerzyć na znakowanie przez obcięcie płetwy tłuszczowej, co już można uzasadniać a to zaleceniami ICES, a to niską inwazyjnością tego zabiegu itd. Faktem jednak jest, że te argumenty mogą po prostu nie przekonać powiatowego lekarza weterynarii i wówczas jedynie sąd może rozstrzygnąć o sprawie. J. Juchniewicz w związku z tym zwrócił się o stanowisko powiatowego lekarza weterynarii z Pruszcza Gdańskiego. Lekarz weterynarii stwierdził, że w jego ocenie jest to praktyka niezgodna z ustawą o ochronie zwierząt. Na razie nie ma problemu ponieważ nikt bliżej nie zainteresował się tą sprawą, a zwłaszcza żadna instytucja ochrony praw zwierząt. I. Wawrzyniak zauważył, że stanowisko takiej organizacji nie jest jedyną słuszną wykładnią i nie powinno stanowić przesłanki do wykładni stosowanej przez służby weterynaryjne. Stanowisko inspekcji, przy odpowiedniej dozie pragmatyzmu, jak najbardziej mogłoby wskazywać, iż interpretując ustawę uznajemy ten zabieg za dopuszczalny. Lekarz weterynarii zaoponował wskazując, iż ta ryba przyżyciowo czuje to cięcie. W dyskusji wskazano, iż ustawa rozróżnia zadawanie bólu poprzez znakowanie zwierząt stałocieplnych i zmiennocieplnych. Jest to jak najbardziej zasadne ponieważ organizmy zmiennocieplne inaczej odczuwają ból. J. Juchniewicz poinformował, że są naukowe doniesienia 11

12 stwierdzające, że tego bólu nie ma lub jest go znacznie miej. Jest to swego rodzaju dyskusja akademicka, ale jednak szkodliwość zabiegu obcięcia płetwy tłuszczowej jest praktycznie żadna w porównaniu z wieloma innymi manipulacjami z innymi zwierzętami, ale również rybami. Stosując nadinterpretację przepisów powinniśmy właściwie rozwiązać Polski Związek Wędkarski i w ogóle zakazać sportowego łowienia ryb. Lekarz weterynarii czytając ustawę o ochronie zwierząt powinien o to zawnioskować. W tej sytuacji możemy doprowadzić rzeczy do absurdu i obecnie trochę w tym kierunku zmierzamy pastwiąc się nad tak małą sprawą już od dwóch godzin. Lekarz weterynarii zaproponował, aby organizacje rybackie wystosowały pismo do Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii, przedstawiły opinie fachowców, swoje interpretacje. Wówczas powstanie pisemne stanowisko, którego będzie można się trzymać. Obecnie faktycznie jeden lekarz weterynarii może to zinterpretować w ten sposób, a inny w odrębny. W. Pelczarski zaproponował, by Zespół upoważnił I. Wawrzyniaka, do działań na rzecz przygotowania odpowiedniej interpretacji wydanej, czy to przez Ministra RiRW, jak odpowiedzialnego za ustawę o ochronie zwierząt, czy też Głównego Lekarza Weterynarii. I. Wawrzyniak stwierdził, że spróbować zawsze warto, zastrzegł jednak, że nie zależy to wyłącznie od Departamentu Rybołówstwa i wymaga porozumienia z odpowiednimi komórkami, ponieważ przedmiotowa ustawa, na poziomie departamentów jest we właściwości Departamentu Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii. Dyrektor Zdanowski zaproponował, by jednak z wnioskiem o taką interpretację wystąpił Zespół. P. Mielcarski zapytał się, czy może ktoś z obecnych może przedstawić jak sytuacja z obcinaniem płetw wygląda w krajach ościennych. R. Bernaś wyjaśnił, że wśród krajów nadbałtyckich obcinanie jest obligatoryjne w Szwecji i w Estonii, natomiast w innych krajach jest zalecane. W wyniku dyskusji zasugerowano, aby nie wstrzymywać znakowania ryb, które nadal jest zasadne m.in. ze względów naukowych i działać w kierunku uzyskania odpowiedniej interpretacji przepisów zezwalającej na te praktyki. Zarybianie węgorzem Dr S. Robak poinformował, iż zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami w roku bieżącym planowane są uzupełniające zarybienia węgorzem w ramach Planu gospodarowania zasobami węgorza. Zarybienia te będą obejmowały wielkości przewidziane w roku 2012 (kiedy to niestety nie przeprowadzono zarybień) oraz zarybienia przypadające w harmonogramie na rok Jak państwu wiadomo w roku 2012 dostawca, który wygrał przetarg nie wywiązał się ze swojego zadania i stąd w tym roku przewidziano podwójną dawkę zarybieniową 2, 5 mln szt. (narybek o średniej masie 10 g). W tym momencie trwa przetarg i oferty będą przyjmowane jeszcze przez dwa tygodnie. Dr Robak zasugerował, aby zaproponowane przez użytkowników rybackich w zeszłym roku miejsca zarybienia nieco zmienić w przypadku, gdy miejsce to wyznaczono w nurcie rzeki. Plan węgorzowy określa bowiem, iż to jeziora (zbiorniki) są miejscem odrostu ryb. S. Robak poinformował, iż z roku na rok spada wymagana wielkość zarybień uzupełniających ponieważ użytkownicy rybaccy zwiększają swoje zarybienia. Ostatnio ten wzrost był znaczący i wyniósł 200 tys. szt. Stąd też w roku bieżącym zarybienia uzupełniające obliczono na nieco ponad 1 mln szt. Jednocześnie dr Robak zaapelował do wszystkich, iż w związku z tym, że IRŚ składa nowy projekt, potrzebne są również nowe wnioski o uwzględnienie obszarów do zarybień. Podania te są podłączane do wniosków o płatność. Wrzodzienica Przewodniczący poinformował, że sytuacja z UDN na Słupi była bardzo zła, natomiast w pozostałych rzekach była mniej więcej taka sama jak w ostatnich latach. Można przyjąć, że na Wiśle tradycyjnie nie było żadnych objawów wrzodzienicy. Podobnie na Łebie ryby nie wykazywały objawów chorobowych. Badania w zakresie występowania wrzodzienicy są 12

13 prowadzone obecnie przez zespół naukowców z IRŚ i UWM. Badania te są kontynuowane od kilku lat i zebrane informacje są na bieżąco publikowane w Komunikatach Rybackich. Obecnie planowane jest opublikowanie danych z ostatniego sezonu. Wolne wnioski W wolnych wnioskach T. Kuczyński przedstawił informację, iż w dniach marca od godz w hotelu Orbis w Gdyni będą obywać się konsultacje społeczne programów ochrony obszarów Natura 2000 Zatoka Pucka (25.03) i Ujście Wisły (26.03). Być może to niektórych z państwa zainteresuje ponieważ w obu obszarach przedmiotem ochrony jest także ichtiofauna w Zat. Puckiej wśród gatunków kluczowych ochrony siedlisk zaproponowano sieję i troć. I. Wawrzyniak powiadomił zebranych, iż otrzymał informację o decyzji RDOŚ w Szczecinie o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia budowy falochronu osłonowego dla portu zewnętrznego w Świnoujściu. Jednym z warunków określonych w tej decyzji jest, by inwestor, a więc UM w Szczecinie partycypował w Zwiększeniu wolumenu i kosztów zarybiania obszarów morskich, realizowanych przez Komisję Zarybieniową przy Ministrze Rolnictwa, a finansowanych dotąd w całości z budżetu państwa. Zwiększenie zarybiania powinno wynosić nie mniej niż 20% kwot przeznaczanych przez Komisję Zarybieniową w poszczególnych latach na zarybianie dorzeczy Odry i Zalewu Szczecińskiego. Okres partycypowania powinien trwać minimum 3 lata od zakończenia prac. Powyższa informacja została przekazana Przewodniczącemu już nieco wcześniej. Istotne jest, abyśmy byli przygotowani w tej sprawie, to znaczy zebrali dane o zarybieniach w dorzeczu Odry, określili roczne koszty tych zarybień, uwzględniając również zarybienia węgorzem. Konieczne jest także uzyskanie dodatkowych informacji, takich jak kiedy ta inwestycja zostanie zakończona, uzgodnienie z Urzędem Morskim ile lat ma trwać partycypacja w kosztach i jaka ma być roczna kwota tej partycypacji. Po stronie Zespołu powinno leżeć określenie gatunków i sortymentów oraz miejsca pochodzenia materiału zarybieniowego przeznaczonego do zarybień kompensacyjnych. Na koniec poruszony został problem oddziaływania kormorana na zasoby ryb. I. Wawrzyniak poinformował, że w Parlamencie Europejskim w dniu bodajże 23 marca będzie miała miejsce debata nad wpływem kormorana na środowisko i rybactwo, co związane jest z tym, że PE już wcześniej w 2008 r. wydał rezolucję w sprawie rozwiązania problemu kormorana. Rezolucja ta jednak nie była wykonywana. Obecnie na zlecenie PE Prof. I. Cowx opracował interesujące, obszerne opracowanie o konflikcie na linii kormoran i rybactwo. Warto się z nim zapoznać. Po dyskusji na temat oddziaływania kormorana na zasoby ryb Przewodniczący zakończył zebranie. Sprawozdanie sporządził: Igor Wawrzyniak Załączono: Listę obecności 13