Mniejszości narodowe:

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Mniejszości narodowe:"

Grzegorz Rybak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce Mniejszości narodowe: Mniejszości etniczne: (Dz. U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141; Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym) (Dz. U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141; Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym) Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy, Żydzi Karaimi, Łemkowie,Romowie,Tatarzy. Źródło: Ponadto tereny województwa pomorskiego zamieszkują Kaszubi - społeczność posługująca się językiem regionalnym. Źródło:

141; Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym) Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie,

2 Łemkowie to mniejszość etniczna, do której przynależność, podczas narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań przeprowadzonego w 2002 r., zadeklarowało obywateli RP w tym: w województwie dolnośląskim , małopolskim , lubuskim - 784, podkarpackim 147, zachodniopomorskim Na zdjęciu po lewej: Łemkowski Zespół Pieśni i Tańca Kyczera" na scenie Centrum Sztuki- Teatr Dramatyczny w Legnicy, 1996 W przeszłości zamieszkiwali tzw. Łemkowszczyznę, czyli Beskid Niski i część Beskidu Sądeckiego. W związku z akcją "Wisła" (z 1947 roku; potępioną przez Senat RP w 1990 r.), w wyniku której Łemkowie zostali przesiedleni, większość mieszka poza swoim rodzimym terenem w województwach: warmińsko-mazurskim, lubuskim, zachodniopomorskim i dolnośląskim. Współcześnie jedynie część Łemków mieszka na terenach Łemkowszczyzny (województwo małopolskie). Środowisko łemkowskie dzieli się na dwie grupy: Łemków uważających się za odrębną mniejszość narodową i Łemków identyfikujących się jako grupa etniczna narodu ukraińskiego. Nauka łemkowskiego jako języka mniejszości jest realizowana w 21 placówkach dla około 270 uczniów przez Stowarzyszenie Łemków i publiczne placówki oświatowe. Łemkowie należą do dwóch Kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku Greckokatolickiego oraz do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Na zdjęciu powyżej: Lilliana Hurej i Boghan Kapiec członkowie Łemkowskiego Zespołu Pieśni i Tańca "Kyczera" w strojach łemkowskich z Komańczy (wschodnia Łemkowszczyzna) Legnica 1998

Na zdjęciu po lewej: Łemkowski Zespół Pieśni i Tańca Kyczera" na scenie Centrum Sztuki- Teatr Dramatyczny w Legnicy, 1996 W przeszłości zamieszkiwali tzw.

3 Karaimi Tatarzy są najmniej liczną mniejszością etniczną i jednocześnie wyznaniową. to mniejszość etniczna, do której przynależność podczas przeprowa- Podczas narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań dzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Miesz- przeprowadzonego w 2002 r. narodowość karaimską zadeklarowało kań zadeklarowało 447 obywateli polskich, w tym: w województwie pod- 43 obywateli RP. Karaimi mieszkają przede wszystkim w Warszawie i laskim - 319, pomorskim - 28, mazowieckim - 22, wielkopolskim Ta- okolicach, Wrocławiu oraz w Trójmieście. tarzy zamieszkują rdzenne kolonie tatarskie na Białostocczyźnie (Boho- Pierwsze grupy Karaimów przybyły z Krymu w XIII wieku i osiedliły niki i Kruszyniany) oraz miasta: Białystok, Sokółkę, Dąbrowę Białostocką się na ziemiach księstwa halicko-wołyńskiego (Łuck, Halicz, Lwów). i Gdańsk. Na przełomie XII/XIV w. duża grupa Karaimów została osiedlona w Trokach koło Wilna. Karaimi zatracili znajomość ojczystego języka, wyróżnia ich natomiast religia karaimska, wywodząca się z judaizmu. Na zdjęciu: dzieci w strojach tatarskich Polscy Tatarzy mieszkali na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego od końca XIV wieku. Ich przodkami byli emigranci lub uciekinierzy z terenów ówczesnej Złotej Ordy oraz z Krymu. Tatarzy w Polsce zatracili znajomość swojego ojczystego języka, pozostali natomiast wierni religii Na zdjęciu: mężczyzna i dwie kobiety w tradycyjnych strojach karaimskich muzułmańskiej. Istotne znaczenie w życiu mniejszości tatarskiej odgrywa działalność Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Miesz- przeprowadzonego w 2002 r. narodowość karaimską zadeklarowało kań zadeklarowało 447 obywateli polskich, w tym: w województwie pod- 43 obywateli RP.

4 Romowie - Cyganie Pierwszy dokument po- świadczający obecność Romów w Polsce datowany jest na rok 1401 i pochodzi z Krakowa. Od XV w. wzdłuż łuku Karpat i od strony Niziny Węgierskiej przybywały do Polski i osiedlały się grupy wędrujących Romów. Ich potomkami są Romowie Karpaccy. Od XVI wieku do Polski zaczęli przybywać z Niemiec Romowie nazwani później Polska Roma. W II połowie XIX w. z terenów Siedmiogrodu i Wołoszczyzny rozpoczęła się migracja Kełderaszy (Kelderari - kotlarze) i Lowarów (Lovari handlarze końmi). Na zdjęciu:cygański tabor Autor: Janusz Helfer Źródło: Cyganie - Romowie. Zapomniane obrazy. Warszawa 2005

Od XVI wieku do Polski zaczęli przybywać z Niemiec Romowie nazwani później Polska Roma. W II połowie XIX w.

5 Romowie - Cyganie Na zdjęciu poniżej: Młoda matka karmiąca niemowlę Mężczyźni z reguły czekali popołudniową porą, aż przybędą kobiety z miasta; przyniosą jakieś pieniądze, jakieś kury. W czasie tego oczekiwania pito wódeczkę i dopiero po przybyciu kobiet przygotowywało się taką obiadokolację. A to, co zostało, jedzono rano. (przypis autora) Na zdjęciu: kilku Romów grających w karty Autor: Janusz Helfer Źródło: Cyganie - Romowie. Zapomniane obrazy. Warszawa 2005

W czasie tego oczekiwania pito wódeczkę i dopiero po przybyciu kobiet przygotowywało się taką obiadokolację.

6 U nas dole i niedole : sytuacja Romów w Polsce / pod red. Ewy Nowickiej. - Kraków : "Nomos", U nas dole i niedole : sytuacja Romów w Polsce / pod red. Ewy Nowickiej. - Kraków : "Nomos", 1999.

7 Mniejszości narodowe - bogactwo czy problem? : instytucjonalizacja mniejszości narodowych w Polsce w latach / Małgorzata BudytaBudzyńska. - Warszawa : Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Mniejszości społeczne w państwie i społeczeństwie III Rzeczypospolitej Polskiej / Hanna Bojar. Wrocław : Funna, Mniejszości społeczne w państwie i społeczeństwie III Rzeczypospolitej Polskiej / Hanna Bojar. Wrocław : Funna, 2000.

- Warszawa : Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 2003.

8 Społeczne tworzenie ojczyzn : studium tożsamości mieszkańców Mazur / Wojciech Łukowski. - Warszawa : "Scholar", Problemy narodowościowe i wyznaniowe na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach w XX wieku : zbiór studiów / pod red. Ryszarda Sudzińskiego. - Toruń : Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Równi i równiejsi, zwycięzcy i przegrani : dynamika zróżnicowań społecznych w Polsce na przełomie XX i XXI wieku : praca zbiorowa / pod red. Ewy Jurczyńskiej-McCluskey, Marka S. Szczepańskiego, Zbigniewa Zagały ; Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej. - Tychy : Śląskie Wydawnictwa Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych ; Bielsko-Biała : Wydawnictwo Akademii TechnicznoHumanistycznej, 2006.

Równi i równiejsi, zwycięzcy i przegrani : dynamika zróżnicowań społecznych w Polsce na przełomie XX i XXI wieku : praca zbiorowa / pod red. Ewy Jurczyńskiej-McCluskey, Marka S.

9 Wokół śląskiej tożsamości / red. Kazimiera Wódz. - Katowice : OBS-K TZK, Polacy i Niemcy na Ziemi Kłodzkiej : pamięć teraźniejszość - przyszłość / Lesław Koćwin. - Wrocław : Uniwersytet Wrocławski, Śląsk w myśli politycznej i działalności Polaków i Niemców w XX wieku. Cz. 2 / red. nauk. Danuta Kisielewicz i Lech Rubisz ; Uniwersytet Opolski. - Opole : Wydaw. UO, 2004.

- Wrocław : Uniwersytet Wrocławski, 2002.

10 Studia i szkice z dziejów Żydów w regionie Bałtyku / pod red. Zenona Huberta Nowaka przy współpr. Zbigniewa Karpusa. Toruń : Wydaw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Żydzi i My w Cieszynie / Franciszek Pasz. Wyd. 2 - Cieszyn : nakł. autora, 1997.

Toruń : Wydaw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1998.

11 Polskie stroje ludowe. 3 / Elżbieta Piskorz-Branekova. Warszawa : Sport i Turystyka - Muza, Tożsamość Polaków na pograniczach / Andrzej Sadowski, Mirosława Czerniawska. - Białystok : Uniwersytet, Polska grzeczność językowa / Małgorzata Marcjanik. - Wyd 3 popr. i zm - Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2002.

Tożsamość Polaków na pograniczach / Andrzej Sadowski, Mirosława Czerniawska.

Podobne dokumenty

Mniejszości narodowe i etniczne na Mazowszu

Mniejszości narodowe i etniczne na Mazowszu - Działania Pełnomocnika Wojewody Mazowieckiego do spraw mniejszości narodowych i etnicznych. Warszawa, dnia 11 czerwca 2013 r. Przestawione dane dotyczą społeczności