Kodeks spółek handlowych

Transkrypt

1 Kodeks spółek handlowych z komentarzem PRZYGOTOWANYM PRZEZ ADWOKATA MACIEJA SZUPŁATA

2 Kodeks spółek handlowych z komentarzem przygotowanym przez adwokata macieja szupłata Stan prawny: 1 kwietnia 2015 r.

3 Redaktor prowadząca Joanna Banasiak-Lach Autor Maciej Szupłat Korekta Zespół Wydawca Rafał Duluk ISBN: Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa, tel , faks DTP: Studio Igawa, Ireneusz Gawliński Druk: Miller Druk sp. z o.o. Książka Kodeks spółek handlowych. Z komentarzem chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w książce bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przy ul. Łotewskiej 9a w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów i usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażenia sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Zaproponowane w niej wskazówki, porady oraz interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku wymaga dodatkowych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Kodeks spółek handlowych. Z komentarzem wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

4 Spis treści Założenia i objaśnienia skrótów... 4 Wprowadzenie... 5 Przyczyny i cele nowelizacji... 6 Omówienie głównych aspektów nowelizacji... 7 Nowe definicje pojęć używanych w Kodeksie spółek handlowych... 7 Zawarcie umowy spółki jawnej za pomocą wzorca umowy... 7 Zbycie praw i obowiązków wspólnika spółki powstałej z wykorzystaniem wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym... 8 Zmiana umowy spółki jawnej utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym... 8 Zmiana adresu siedziby spółki jawnej, rozwiązanie spółki i składanie sprawozdań finansowych w spółce jawnej utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym... 9 Mniejsze wymogi dotyczące wzorów podpisów w spółkach jawnych i komandytowych.. Ustanawianie prokury... 9 Zawarcie umowy spółki komandytowej za pomocą wzorca umowy... 9 Zmiany dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej Podwyższenie kapitału zakładowego w spółkach zawiązanych z wykorzystaniem wzorca umowy Zbycie udziałów w spółce z o.o Lista wspólników spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca Odstąpienie od obowiązku zgłaszania wzorów podpisów w spółce z o.o. i akcyjnej Podejmowanie uchwał w spółce, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca Prokura w spółce, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca Instytucja pełnomocnika do zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Obniżenie niektórych opłat w postępowaniu rejestrowym Zestawienie zmian w ksh wprowadzonych ustawą z 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw

5 Założenia i objaśnienie skrótów Kodeks spółek handlowych (ksh) Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz Kodeks cywilny (kc) Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm. Kodeks handlowy (kh) Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy, Dz.U. z 1934 r. nr 57, poz. 502 ze zm. Oznaczenie zmian w tekście ustawy Kodeks spółek handlowych: zmiany weszły w życie 15 stycznia 2015 r. pogrubienie tekstu zmiany wejdą w życie 1 kwietnia 2016 r. pogrubienie i pochylenie tekstu 4

6 Wprowadzenie Ustawa Kodeks spółek handlowych została uchwalona 15 września 2000 r. i weszła w życie 1 stycznia 2001 r. Kodeks spółek handlowych (dalej: ksh) zastąpił wprowadzony rozporządzeniem Prezydenta RP z 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy. Warto pamiętać, że Kodeks handlowy (dalej: kh) to jeden z najdłużej funkcjonujących aktów prawnych, gdyż obowiązywał w pewnym zakresie jeszcze po wejściu w życie ksh, aż do 2003 roku, czyli przez 69 lat. Nie można też pominąć faktu, że ksh w dużej mierze opiera się na wyrażonym w kh dorobku przedwojennej myśli prawniczej oraz że to pod rządami kh kształtował się obrót gospodarczy po transformacji ustrojowej w 1989 roku. Realia prawne i gospodarcze wymagały jednak rozwiązań horyzontalnych i systemowych. Odpowiedzią było stworzenie, po zakrojonych na dużą skalę pracach kodyfikacyjnych, Kodeksu spółek handlowych, który wraz z ustawą z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym rejestrze sądowym, ustawą z 9 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (zastąpioną następnie przez ustawę z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej) tworzy system prawny polskiego obrotu gospodarczego z udziałem spółek handlowych, a dla którego klamrą jest główna regulacja prawa cywilnego, czyli Kodeks cywilny (dalej: kc). Kodeks spółek handlowych jednoznacznie wskazuje bowiem w art. 2, że jego przepisy należy traktować jako lex specialis (przepisy szczególne) w stosunku do kc będącego lex generalis. Przepis ten potwierdza zasadę bezpośredniego stosowania przepisów kc do materii podlegającej przedmiotowo ksh, w sytuacjach nieuregulowanych w ksh. Według tej zasady, jeżeli w jakiejś kwestii ksh zawiera własną, odmienną od kc regulację, pierwszeństwo mają jego przepisy. Natomiast w sprawach wchodzących w zakres przedmiotowy ksh, lecz w nim nieuregulowanych, przepisy kc stosuje się odpowiednio wówczas, gdy wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej. Co oznacza odpowiednie stosowanie przepisu Kodeksu cywilnego? Otóż, jak podkreśla Sąd Najwyższy, w zależności od kontekstu sytuacyjnego i prawnego pojęcie odpowiedniości stosowania określonego przepisu (tutaj kc) oznacza, że niektóre jego postanowienia będzie można stosować bez żadnej modyfikacji, inne trzeba będzie odpowiednio zmodyfikować, a jeszcze innych w ogóle nie będzie można stosować. Kodeks spółek handlowych podkreśla, że punktem odniesienia w takich sytuacjach jest właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej. Niniejsze wydanie ksh przestawia stan prawny na 1 kwietnia 2015 r. Wydanie obejmuje w szczególności zmiany, jakie wprowadziła nowelizacja Kodeksu spółek handlowych, wprowadzona ustawą z 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. 5

7 Należy pamiętać, że większość zmian weszła w życie 15 stycznia 2015 r., jednakże część przepisów będzie obowiązywać dopiero od 1 kwietnia 2016 r. 6 Przyczyny i cele nowelizacji Ujęta w tym wydaniu ksh nowelizacja jest kontynuacją procesu wprowadzania regulacji, które ułatwiają przedsiębiorcom wspólne, zorganizowane w formie spółek prawa handlowego, prowadzenie działalności gospodarczej. Początkiem zmian było wprowadzenie ustawą z 1 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych i niektórych innych ustaw trybu internetowego zakładania i rejestracji spółek z o.o., którego celem było przyspieszenie i ułatwienie rejestracji spółek z o.o. oraz obniżenie jej kosztów. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2012 r. Od tego dnia wspólnicy spółki z o.o. mogą, przy użyciu podpisu elektronicznego, zakładać i rejestrować spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za pomocą Internetu, korzystając z systemu teleinformatycznego dostępnego na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości. Rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez Internet polega na wypełnieniu i uzupełnieniu specjalnie przygotowanych wzorców umowy spółki z o.o., udostępnionych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Wspólnicy oprócz zawarcia umowy spółki mogli również zgłosić spółkę do rejestru przedsiębiorców KRS. W ciągu pierwszego roku od wprowadzenia możliwości rejestracji spółki z o.o. przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym liczba utworzonych w ten sposób spółek z o.o. wyniosła ponad 15% ogólnej liczby spółek z o.o. w Polsce. Wynik ten świadczył o pozytywnym przyjęciu w obrocie gospodarczym tego rozwiązania i spowodował jego rozszerzenie także w stosunku do dwóch popularnych typów spółek osobowych: spółki jawnej i spółki komandytowej. Ponadto, zarówno w stosunku do nich, jak i w stosunku do spółek z o.o. zakładanych przy wykorzystaniu wzorca, wprowadzono dodatkowe rozwiązania i modyfikacje, których potrzebę wskazały praktyka i realia obrotu gospodarczego. Jeżeli więc skala przedsiębiorstwa nie wymaga w ocenie wspólników bardziej skomplikowanych umów, mogą oni dzięki omówionej nowelizacji od 1 kwietnia 2015 r. skorzystać z wzorców umów dostępnych w systemie teleinformatycznym również dla utworzenia i rejestracji spółek osobowych: jawnej i komandytowej. Nowelizacja ma na celu ułatwienie podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że do osiągnięcia opisanych wyżej celów konieczne jest: a) wprowadzenie możliwości zawiązania spółki jawnej i spółki komandytowej poprzez wykorzystanie wzorca umowy zamieszczonego w systemie teleinformatycznym (podobnie jak jest to już uregulowane dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością); a) umożliwienie dokonywania zmian umowy spółki jawnej, spółki komandytowej i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zawartej z wykorzystaniem wzorca, w zakresie jej postanowień zmiennych, poprzez wykorzystanie wzorca zamieszczonego w systemie teleinformatycznym;

8 b) umożliwienie rozwiązania spółki jawnej, spółki komandytowej i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, działającej na podstawie umowy zawartej z wykorzystaniem wzorca, poprzez uchwałę podjętą z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego; c) likwidacja zbędnych obowiązków w postępowaniu rejestrowym, nieistotnych dla pewności i bezpieczeństwa obrotu, utrudniających wnoszenie wniosków drogą elektroniczną. Nowelizacja, realizując te założenia, nie tylko wprowadza możliwość zawiązania spółki jawnej i komandytowej w trybie elektronicznym, ale też rozszerza katalog czynności wykonywanych z użyciem Internetu, przy wykorzystaniu wzorców udostępnianych w systemie teleinformatycznym, o zmianę i rozwiązanie spółek jawnej, komandytowej i z ograniczoną odpowiedzialnością. Ponadto przez zmiany m.in. w ustawie o Krajowym rejestrze sądowym nowelizacja wprowadza udogodnienia w zakresie składania wniosków do rejestru i w zakresie uiszczania opłat sądowych od tych wniosków. Omówienie głównych aspektów nowelizacji Nowe definicje pojęć używanych w Kodeksie spółek handlowych Na wstępie należy podkreślić znaczenie uporządkowania i zdefiniowania pojęć używanych w kodeksie i stworzenie ich definicji ustawowych. Należy zwrócić uwagę na wprowadzenie do art. 4 ksh, czyli tzw. słowniczka, następujących czterech nowych definicji: 1. wzorca umowy jest nim wzorzec umowy spółki udostępniony w systemie teleinformatycznym, 2. podpisu potwierdzonego profilem zaufania epuap jest nim podpis, o którym mowa w art. 3 pkt 15 ustawy z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, 3. postanowień zmiennych wzorca są nimi postanowienia umowy spółki zawartej przy wykorzystaniu wzorca umowy, które zgodnie ze wzorcem mogą być modyfikowane przez wybór odpowiednich wariantów poszczególnych postanowień albo przez wprowadzenie odpowiednich danych w określone pola wzorca, umożliwiające ich wprowadzenie, 4. spółek, których umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy są nimi spółki, których umowy zostały zawarte przy wykorzystaniu wzorca umowy, z wyłączeniem spółki utworzonej przy wykorzystaniu wzorca, której umowa została zmieniona w inny sposób niż przy wykorzystaniu wzorca. Zawarcie umowy spółki jawnej za pomocą wzorca umowy Podobnie jak w przypadku spółki z o.o., zawarcie umowy spółki jawnej jest już możliwe przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym. W celu zawarcia umowy należy wypełnić formularz umowy i opatrzyć go bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap. 7

9 Momentem zawarcia umowy spółki jawnej jest opatrzenie umowy podpisami elektronicznymi wszystkich wspólników spółki, po uprzednim wprowadzeniu do systemu teleinformatycznego wszystkich danych koniecznych do jej zawarcia. Należy pamiętać o dwóch ograniczeniach, jakie dotyczą możliwości zakładania i rejestracji spółek przy wykorzystywaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Ponieważ sąd rejestrowy nie ma możliwości weryfikacji zakresu i wartości wkładów niepieniężnych (aportu), w przypadku zawarcia lub zmiany umowy spółki przy wykorzystaniu wzorca umowy wkład wspólnika może być wyłącznie pieniężny. Z podobnych przyczyn z trybu zawarcia umowy spółki jawnej za pomocą wzorca umowy nie można korzystać w przypadku przekształcania spółki cywilnej w spółkę jawną. Następne regulacje są konsekwencją umożliwienia zawarcia umowy spółki jawnej za pomocą tego uproszczonego trybu i dotyczą funkcjonowania spółki. Zbycie praw i obowiązków wspólnika spółki powstałej z wykorzystaniem wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym Nowela wprowadza regulację pozwalającą na przenoszenie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej, przy wykorzystaniu wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Ustawa wymaga, żeby oświadczenia stron takiej umowy były opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap. Często używane sformułowanie sprzedaży udziałów odnośnie spółki jawnej i innych spółek osobowych jest błędne. W spółkach osobowych nie funkcjonuje pojęcie udziału jak w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W spółkach osobowych można przenieść na inną osobę wyłącznie ogół praw i obowiązków wspólnika, co wiąże się ze zmianą umowy spółki. Zasady zmiany umowy spółki w takim przypadku uregulowane są w art. 10 ksh. Podstawową przesłanką jest uprzednie przewidzenie takiej możliwości w umowie spółki, gdyż jeżeli umowa spółki takiej możliwości nie przewiduje, konieczna jest zmiana umowy przed dokonaniem zmiany wspólnika. Regulacja w tym zakresie wejdzie w życie 1 kwietnia 2016 r. Zmiana umowy spółki jawnej utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym W umowie spółki jawnej utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym, nowelizacja umożliwia również dokonywanie zmian przy wykorzystaniu wzorca umowy, postanowień zmiennych, czyli tych, które zgodnie ze wzorcem mogą być modyfikowane przez wybór odpowiednich wariantów poszczególnych postanowień albo przez wprowadzenie odpowiednich danych w określone pola wzorca, umożliwiające ich wprowadzenie. 8

10 Zmiana adresu siedziby spółki jawnej, rozwiązanie spółki i składanie sprawozdań finansowych w spółce jawnej utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym Wzorzec umowy będzie też mógł być wykorzystywany do podejmowania uchwał o rozwiązaniu spółki, zmianie adresu i o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Dużym ułatwieniem będzie możliwość dołączenia do uchwały (w formie elektronicznej) tego sprawozdania. Regulacja w tym zakresie wejdzie w życie 1 kwietnia 2016 r. Mniejsze wymogi dotyczące wzorów podpisów w spółkach jawnych i komandytowych Istotnym ułatwieniem jest odstąpienie od obowiązku zgłaszania do rejestru sądowego wzorów podpisów wspólników uprawnionych do reprezentacji spółki jawnej i komandytowej oraz ich likwidatorów. Ustanawianie prokury Prokura jest to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę jednej lub kilku osobom fizycznym, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zasadą ogólną jest, że prokura pod rygorem nieważności powinna zostać udzielona na piśmie. Należy pamiętać, że instytucja prokury jest uregulowana nie w ksh, ale w art kc. Nowelizacja ksh wprowadza wyjątek od zasady pisemności i umożliwia ustanowienie prokury w spółce jawnej, komandytowej i z ograniczoną odpowiedzialnością, które utworzono za pomocą wzorca umowy również przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. W tym przypadku wniosek o wpis do rejestru składany jest również za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Uchwała w tym przedmiocie powinna być opatrzona bezpiecznymi podpisami elektronicznymi weryfikowanymi za pomocą ważnych kwalifikowanych certyfikatów albo podpisami potwierdzonymi profilem zaufanym epuap i jest równoważna z uchwałą w formie pisemnej. Według nowelizacji, do 31 marca 2016 r. ustanowienie prokury za pomocą wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym jest możliwe wyłącznie dla podmiotu niewpisanego dotychczas do rejestru i podlega zgłoszeniu do rejestru wraz z pierwszym wnioskiem o wpis. Zawarcie umowy spółki komandytowej za pomocą wzorca umowy Od 1 kwietnia 2015 r. także umowa spółki komandytowej może zostać zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zamieszczonego w systemie teleinformatycznym. Oznacza to, że przy zawiązywaniu spółki komandytowej z wykorzystaniem wzorca nie jest wymagany udział notariusza i forma aktu notarialnego, co jest obowiązkowe w myśl art. 106 ksh w przypadku tradycyjnie zawieranej umowy spółki komandytowej. 9

11 Do spółki komandytowej, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, stosowane są odpowiednio przepisy o spółce jawnej, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy. Zmiany dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej Nowelizacja umożliwia dokonywanie zmian umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z wykorzystaniem wzorca udostępnianego w systemie teleinformatycznym. Podwyższenie kapitału zakładowego w spółkach zawiązanych z wykorzystaniem wzorca umowy W przypadku spółki z o.o., której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, wspólnicy mogą podwyższyć kapitał zakładowy, z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego. Podwyższenie kapitału zakładowego może być pokryte w takim przypadku jedynie wkładami pieniężnymi. Założeniem ustawy jest, aby zawiązanie spółki z wykorzystaniem wzorca umowy było ograniczone do najbardziej typowych, rozpowszechnionych i w miarę możliwości najmniej skomplikowanych sytuacji. Wzorzec umowy spółki wprawdzie daje możliwość wyboru pewnych alternatywnych postanowień umowy, ale nie pozwala na takie jej kształtowanie, które wykracza poza nieskomplikowany szablon. Sytuacja, w której sąd rejestrowy musiałby oceniać prawidłowość i wycenę aportów, jak np. prawa na dobrach niematerialnych, byłaby sprzeczna z postulatem szybkiego rozpoznawania spraw o wpis takich spółek. Regulacja w tym zakresie wejdzie w życie 1 kwietnia 2016 r. Zbycie udziałów w spółce z o.o. Dużym ułatwieniem dla wspólników sp. z o.o., których umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, jest umożliwienie zbycia udziałów przez wspólnika także przy wykorzystaniu specjalnego wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Regulacja w tym zakresie wejdzie w życie 1 kwietnia 2016 r. Lista wspólników spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca Nowelizacja umożliwia, w razie zmiany wspólników, żeby nowa lista wspólników w przypadkach, w których zmiana w księdze udziałów następuje w związku z umową zbycia udziałów zawartą z wykorzystaniem wzorca albo uchwałą podjętą w taki sposób, była sporządzana również za pomocą wzorca. Odstąpienie od obowiązku zgłaszania wzorów podpisów w spółce z o.o. i akcyjnej Ważnym udogodnieniem technicznym jest odstąpienie od obowiązku zgłaszania do rejestru sądowego wzorów podpisów członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej oraz ich likwidatorów. Pewność obrotu gospodarczego zapewnić powinien natomiast obowiązek dołączania adresów członków zarządu przy zgłoszeniu spółki oraz zmian w jej składzie osobowym, a także w przypadku każdorazowej zmiany adresu. 10

12 Ustawa wprowadza domniemanie prawne, polegające na tym, że do chwili zgłoszenia zmiany adresu adres zgłoszony do rejestru jest adresem, na który dokonuje się doręczeń dla członka zarządu. Podejmowanie uchwał w spółce, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, wspólnicy będą mogli podjąć uchwały przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. W takim przypadku wniosek o wpis do rejestru składany jest za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Podjęcie uchwały w ten sposób nie wymaga formalnego zwołania zgromadzenia wspólników, warunkiem jej podjęcia jest jednak wykonanie co do niej prawa głosu przez wszystkich wspólników. Prawo głosu wykonuje się poprzez oświadczenie złożone w systemie teleinformatycznym, opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap. Przy wykonywaniu prawa głosu wspólnik będzie mógł zgłosić sprzeciw co do uchwały. Podobny tryb będzie można stosować odpowiednio do uchwał innych organów spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, jeżeli podlegają one przesłaniu sądowi rejestrowemu w celu ich złożenia w aktach rejestrowych. Umowa spółki zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy może być również zmieniona, w zakresie postanowień zmiennych umowy, w tym również co do wysokości kapitału spółki, przy wykorzystaniu wzorca uchwały zmieniającej umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Regulacja w tym zakresie wejdzie w życie 1 kwietnia 2016 r. Prokura w spółce, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca Nowelizacja ksh również dla spółek z o.o. wprowadza wyjątek od zasady pisemności i wprowadza możliwość ustanowienia prokury w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, które utworzono za pomocą wzorca umowy również przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Instytucja pełnomocnika do zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Nowelizacja wprowadza możliwość powołania pełnomocnika do zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej z wykorzystaniem wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym, poprzez podjęcie stosownej uchwały z wykorzystaniem wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Obniżenie niektórych opłat w postępowaniu rejestrowym Nowelizacja obniża opłaty sądowe od wniosku o wpis spółki zawiązanej przy wykorzystaniu wzorca umowy. W ustawie z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz z późn. zm.) wprowadzone zostały następujące zmiany: 11

13 1. Od wniosku o zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym spółki jawnej, spółki komandytowej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, których umowy zostały zawarte przy wykorzystaniu wzorców umowy udostępnionych w systemie teleinformatycznym, pobiera się opłatę stałą w kwocie 250 zł (zamiast 500 zł). Regulacja weszła w życie 1 stycznia 2015 r. 2. Od wniosku o zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym zmiany dotyczącej spółki jawnej, spółki komandytowej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dokonanej przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym pobiera się opłatę stałą w kwocie 200 zł (zamiast 250 zł). Regulacja w tym zakresie wejdzie w życie 1 kwietnia 2016 r. Zestawienie zmian w ksh wprowadzonych ustawą z 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 4): przepisy dodane: art. 4 1 pkt 12 15, art i 5 6, art i 4, art , art , art i 5 6, art , art , art , art , art , art , art , art , przepisy zmienione: art i 4, art , art , art pkt 2, art , art , przepisy uchylone: art. 74 2, art , art pkt 2, art , art , art

14 USTAWA z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z dnia 8 listopada 2000 r.) PRZEPISY OGÓLNE DZIAŁ I Przepisy wspólne Art Ustawa reguluje tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcanie spółek handlowych. 2. Spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna. Art. 2. W sprawach określonych w art. 1 1 nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Jeżeli wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio. Art. 3. Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób. Art Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) spółka osobowa spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną, 2) spółka kapitałowa spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkę akcyjną, 3) spółka jednoosobowa spółkę kapitałową, której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza, 4) spółka dominująca spółkę handlową w przypadku, gdy: a) dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub 13

15 b) jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub c) jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub d) członkowie jej zarządu stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), lub e) dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub f) wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej, w szczególności na podstawie umów określonych w art. 7, 5) spółka powiązana spółkę kapitałową, w której inna spółka handlowa albo spółdzielnia dysponuje bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik lub użytkownik, albo na podstawie porozumień z innymi osobami lub która posiada bezpośrednio co najmniej 20% udziałów albo akcji w innej spółce kapitałowej, 6) spółka publiczna spółkę w rozumieniu przepisów o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, 7) instytucja finansowa bank, fundusz inwestycyjny, towarzystwo funduszy inwestycyjnych lub powierniczych, zakład ubezpieczeń, zakład reasekuracji, fundusz powierniczy, towarzystwo emerytalne, fundusz emerytalny lub dom maklerski, mające siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie należącym do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) *, 8) rejestr rejestr przedsiębiorców, 9) głosy głosy za, przeciw lub wstrzymujące się oddane podczas głosowania w sposób zgodny z ustawą, umową albo statutem spółki, 10) bezwzględna większość głosów więcej niż połowę głosów oddanych, 11) sprawozdanie finansowe sprawozdania finansowe w rozumieniu przepisów o rachunkowości, 12) wzorzec umowy wzorzec umowy spółki udostępniony w systemie teleinformatycznym, 13) podpis potwierdzony profilem zaufanym epuap podpis, o którym mowa w art. 3 pkt 15 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2014 r. poz. 1114), 14) postanowienia zmienne umowy postanowienia umowy spółki zawartej przy wykorzystaniu wzorca umowy, które zgodnie z wzorcem mogą być modyfikowane przez wybór odpowiednich wariantów poszczególnych postanowień albo * Zmiana wprowadzona na podstawie przepisów ustawy z 30 marca 2012 r. o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 596). Stan prawny: 20 stycznia 2014 r. 14

16 przez wprowadzenie odpowiednich danych w określone pola wzorca, umożliwiające ich wprowadzenie, 15) spółka, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy - spółkę, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, z wyłączeniem spółki utworzonej przy wykorzystaniu wzorca, której umowa została zmieniona w inny sposób niż przy wykorzystaniu wzorca. 2. Ilekroć w ustawie mowa jest o umowie spółki, należy przez to rozumieć także akt założycielski sporządzony przez jedynego wspólnika albo akcjonariusza spółki kapitałowej. 3. W przypadku gdy dwie spółki handlowe dysponują wzajemnie większością głosów obliczoną zgodnie z 1 pkt 4 lit. a), za spółkę dominującą uważa się spółkę handlową, która posiada większy procent głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu drugiej spółki (spółki zależnej). W przypadku gdy każda ze spółek handlowych posiada równy procent głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu drugiej spółki, za spółkę dominującą uważa się tę spółkę, która wywiera wpływ na spółkę zależną także na podstawie powiązania przewidzianego w 1 pkt 4 lit. b f). 4. W przypadku gdy stosując kryteria przewidziane w 3, nie można ustalić stosunku dominacji i zależności między dwiema spółkami handlowymi, za spółkę dominującą uważa się tę spółkę handlową, która może wywierać wpływ na inną spółkę na podstawie większej liczby powiązań, o których mowa w 1 pkt 4 lit. b f). 5. W przypadku niemożności ustalenia na podstawie 3 i 4, która ze spółek jest spółką dominującą, obie spółki są spółkami wzajemnie dominującymi i zależnymi. Art Dokumenty i informacje o spółce kapitałowej oraz spółce komandytowo- -akcyjnej wymagają ogłoszenia lub złożenia dokumentu lub informacji do sądu rejestrowego, z uwzględnieniem przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym. 2. Ogłoszeniu podlegają również informacje o osiągnięciu lub utracie przez spółkę handlową pozycji dominującej w spółce akcyjnej. Statut może przewidywać, że zamiast ogłoszenia wystarczy zawiadomić wszystkich akcjonariuszy listami poleconymi. 3. Wymagane przez prawo ogłoszenia pochodzące od spółki są publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Umowa spółki albo statut może nałożyć obowiązek ogłoszenia również w inny sposób. 4. Złożenie przez spółkę wniosku o ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o zdarzeniu podlegającym obowiązkowi publikacji zgodnie z 2 powinno być dokonane w terminie dwóch tygodni od zajścia zdarzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Art Spółka dominująca ma obowiązek zawiadomić spółkę kapitałową zależną o powstaniu stosunku dominacji w terminie dwóch tygodni od dnia powstania tego stosunku, pod rygorem zawieszenia wykonywania prawa głosu z akcji albo udziałów spółki dominującej reprezentujących więcej niż 33% kapitału zakładowego spółki zależnej. 2. Nabycie lub wykonywanie praw z akcji albo udziałów przez spółkę albo spółdzielnię zależną uważa się za nabycie albo wykonywanie praw przez spółkę dominującą. 15

17 3. Uchwała zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, powzięta z naruszeniem 1, jest nieważna, chyba że spełnia wymogi kworum oraz większości głosów bez uwzględnienia głosów nieważnych. 4. Akcjonariusz, wspólnik, członek zarządu albo rady nadzorczej spółki kapitałowej może żądać, aby spółka handlowa, która jest wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej spółce, udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej albo spółdzielni będącej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spółce kapitałowej. Uprawniony może żądać również ujawnienia liczby akcji lub głosów albo liczby udziałów lub głosów, jakie spółka handlowa posiada w spółce kapitałowej, o której mowa w zdaniu pierwszym, w tym także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami. Żądanie udzielenia informacji oraz odpowiedzi powinny być złożone na piśmie. 5. Odpowiedzi na pytania określone w 4 należy udzielić uprawnionemu oraz właściwej spółce kapitałowej w terminie dziesięciu dni od dnia otrzymania żądania. Jeżeli żądanie udzielenia odpowiedzi doszło do adresata później niż na dwa tygodnie przed dniem, na który zwołano zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie, bieg terminu do jej udzielenia rozpoczyna się w dniu następującym po dniu, w którym zakończyło się zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie. Od dnia rozpoczęcia biegu terminu udzielenia odpowiedzi do dnia jej udzielenia zobowiązana spółka handlowa nie może wykonywać praw z akcji albo udziałów w spółce kapitałowej, o której mowa w 4 zdanie pierwsze. 6. Przepisy 1, 2, 4 i 5 stosuje się odpowiednio w razie ustania stosunku zależności. Obowiązki określone w tych przepisach spoczywają na spółce, która przestała być spółką dominującą. 7. Przepisy 1 6 nie naruszają przepisów odrębnych ustaw dotyczących obowiązku zawiadomienia o nabyciu akcji, udziałów lub o uzyskaniu pozycji dominującej w spółce handlowej albo spółdzielni. W razie zbiegu przepisów, które nie mogą być stosowane łącznie, stosuje się przepisy tej ustawy, która przewiduje surowsze obowiązki lub sankcje. Art W przypadku zawarcia między spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę, złożeniu do akt rejestrowych spółki zależnej podlega wyciąg z umowy zawierający postanowienia, które określają zakres odpowiedzialności spółki dominującej za szkodę wyrządzoną spółce zależnej z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy oraz zakres odpowiedzialności spółki dominującej za zobowiązania spółki zależnej wobec jej wierzycieli. 2. Ujawnieniu podlega także okoliczność, że umowa nie reguluje lub wyłącza odpowiedzialność spółki dominującej, o której mowa w Zgłoszenia do sądu rejestrowego okoliczności wymagających ujawnienia zgodnie z 1 i 2 dokonuje zarząd spółki dominującej lub spółki zależnej albo wspólnik prowadzący sprawy spółki dominującej lub spółki zależnej. Niezgłoszenie okoliczności wymagających ujawnienia w terminie trzech tygodni od dnia zawarcia umowy powoduje nieważność postanowień ograniczających lub wyłączających odpowiedzialność spółki dominującej wobec spółki zależnej lub jej wierzycieli. 16

18 DZIAŁ II Spółki osobowe Art Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. 2. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Art. 9. Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej. Art Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. 2. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. 3. W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki. 4. Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może nastąpić przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy wymagają w takiej sytuacji opatrzenia bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap. 5. Oświadczenia woli złożone w sposób, o którym mowa w 4, są równoważne z oświadczeniami woli złożonymi w formie pisemnej. Art Jeżeli spółka osobowa nie jest obowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych na podstawie ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. nr 121, poz. 591, z 1997 r. nr 32, poz. 183, nr 43, poz. 272, nr 88, poz. 554, nr 118, poz. 754, nr 139, poz. 933 i 934, nr 140, poz. 939 i nr 141, poz. 945, z 1998 r. nr 60, poz. 382, nr 106, poz. 668, nr 107, poz. 669 i nr 155, poz. 1014, z 1999 r. nr 9, poz. 75 i nr 83, poz. 931, z 2000 r. nr 60, poz. 703, nr 94, poz i nr 113, poz oraz z 2001 r. nr 102, poz. 1117) przepisy kodeksu, które przewidują konieczność sporządzania sprawozdania finansowego, wykonuje się w oparciu o podsumowanie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz innych ewidencji prowadzonych przez spółkę dla celów podatkowych, spis z natury, a także inne dokumenty pozwalające na sporządzanie tego sprawozdania. 17