ZASADY OCENIANIA Z FIZYKI. Nauczyciel: Jadwiga Gerek

Transkrypt

1 ZASADY OCENIANIA Z FIZYKI Nauczyciel: Jadwiga Gerek Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych 2. Podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie nauczania chemii w gimnazjum (Dz. U. z 2009 r. nr 4, poz. 17). 3. Programu nauczania Program nauczania chemii w gimnazjum wydawnictwa OPERON 4. Wewnątrzszkolnych Zasad Oceniania zawartych w Statucie Gimnazjum nr2 im. Obrońców Westerplatte w Wyszkowie Cele oceniania wewnątrzszkolnego: 1. Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie; 2. Udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; 3. Motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu; 4. Dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia; 5. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno - wychowawczej. Cele ogólne oceniania z fizyki: 1. Rozpoznanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań programowych w gimnazjum, 2. Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć w zakresie fizyki i postępach w tym zakresie, 3. Pomoc uczniowi w samodzielnym kształceniu fizycznym, 4. Motywowanie ucznia do pracy, 5. Dostarczanie rodzicom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia. 1

2 Cele szczegółowe oceniania w fizyki: Sprawdzanie stopnia: przyswojenia i operowania informacjami fizycznymi, znajomości pojęć fizycznych, faktów, praw, zasad i reguł, rozumienia tekstu fizycznego i komunikowania informacji, odczytywanie informacji z różnych źródeł, umiejętności posługiwania się fizyką, umiejętności dokonywania spostrzeżeń i wyciągania na ich podstawie wniosków, umiejętności stosowania zdobytych wiadomości i umiejętności w sytuacjach podobnych do ćwiczeń szkolnych i w życiu codziennym, umiejętności formułowania problemów, dokonywania analizy i syntezy nowych zjawisk, umiejętności stosowania metod fizycznych i matematycznych do rozwiązywania zadań praktycznych ZASADY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ I POSTĘPÓW UCZNIÓW: 1. Sprawdzanie osiągnięć i postępów uczniów cechuje: obiektywizm, indywidualizacja, konsekwencja, systematyczność, jawność. 2. Każdy dział programowy może się kończyć pomiarem sumatywnym (test, praca klasowa). 3. Prace klasowe zapowiedziane są co najmniej na tydzień wcześniej i zapisane w dzienniku. każda praca klasowa poprzedzona jest lekcją powtórzeniową z podaniem wymagań edukacyjnych, prace klasowe są oddawane w ciągu dwóch tygodni, uczeń może poprawić niekorzystny dla siebie wynik z zapowiedzianej pracy pisemnej w ciągu 14 dni z wyłączeniem na ocenę celującą. Przy poprawianiu sprawdzianu otrzymana ocena wpisana jest do dziennika. Poprawa jest dobrowolna i uczeń poprawia ocenę jeden raz uczeń nieobecny na pracy pisemnej, pisze ją niezwłocznie w terminie ustalonym z nauczycielem nie później jednak niż w ciągu tygodnia, prace klasowe pozostają do wglądu dla uczniów i rodziców u nauczyciela do końca roku szkolnego. kartkówka z 3 ostatnich lekcji jest zapowiedziana, z podanym zakresem wymagań, wpisana do dziennika, trwać będzie nie dłużej niż 20 minut; można poprawić niekorzystny wynik z wyłączeniem poprawy na ocenę celującą w ciągu 14 dni. Przy poprawianiu kartkówki otrzymana ocena wpisana jest do dziennika. Poprawa jest dobrowolna i uczeń poprawia ocenę jeden raz 2

3 4. Uczeń, który podczas kartkówek i sprawdzianów korzysta z niedozwolonych materiałów, nie pisze pracy samodzielnie, dostaje z niej ocenę niedostateczną 5. Uczeń może być w semestrze 2 razy lub 1 raz (gdy jest jedna godzina tygodniowo) nieprzygotowany do lekcji, jednak musi to zgłosić przed zajęciami. Uczeń zgłasza nieprzygotowanie poprzez podniesienie ręki na początku lekcji Nieprzygotowanie odnotowane jest w dzienniku i nie ma to wpływu na ocenę końcową Nieprzygotowanie nie będzie uwzględniane, jeśli którakolwiek z form sprawdzania wiadomości była wcześniej zapowiedziana 6. Oceny są jawne zarówno dla uczniów jak i rodziców (prawnych opiekunów). 7. Nieobecność na lekcji zobowiązuje do uzupełnienia materiału i możliwości odpowiedzi. 8. Uczeń jest zobowiązany do napisania wszystkich zapowiadanych prac pisemnych 9. Na miesiąc przed wystawieniem ocen nauczyciel informuje o przewidywanych ocenach uczniów. 10. W przypadku uzyskania oceny niedostatecznej lub nieklasyfikowania za I semestr, uczeń jest zobowiązany zaliczyć materiał z I semestru na w terminie ustalonym z nauczycielem. 11. W przypadku uzyskania oceny niedostatecznej na koniec roku szkolnego uczeń zdaje egzamin poprawkowy zgodnie z zasadami Wewnątrzszkolnych Zasad Oceniania. 12. Uczeń może się odwołać od przewidywanej na koniec roku szkolnego oceny na zasadach określonych w Statucie Szkolnym i w Wewnątrzszkolnych Zasadach Oceniania 13. W przypadku sprawdzianów pisemnych lub kartkówek przyjmuje się skalę punktową przeliczoną na oceny wg kryteriów: % ocena bardzo dobry % ocena dobry 51 74% ocena dostateczny % ocena dopuszczający 0-30 % ocena niedostateczny 14. Obowiązkiem każdego ucznia jest noszenie zeszytu przedmiotowego, podręcznika i zbioru zadań. 15. Zaliczenie różnic programowych odbywa się na zasadach określonych w Statucie Szkoły Sposoby informowania o postępach w nauce: 1. Informacje o otrzymanej przez ucznia ocenie z odpowiedzi, z zadania domowego, z pracy na lekcji, z prac pisemnych (sprawdzian, kartkówka) są przekazywane rodzicom podczas zebrań, w uzasadnionych przypadkach rodzice informowani są indywidualnie. 3

4 2. Nauczyciel informuje ucznia na bieżąco o otrzymanych ocenach: słownie, wpis w dzienniku, wpis w zeszycie, wpis na pracy pisemnej. 3. Nauczyciel powiadamia wychowawcę o osiągnięciach uczniów za pomocą: wpisów w dzienniku lekcyjnym, wpisów w dzienniku elektronicznym, rozmów z wychowawcą, rozmów z nauczycielem, przekazywanych informacji o uczniach, którzy są zagrożeni oceną niedostateczną. 4. Uczniowie zostają zapoznani z PZO z fizyk na pierwszej lekcji organizacyjnej 5. Rodzice są informowani o sposobach dostępu do PZO z fizyki poprzez podpis w zeszycie pod skróconymi zasadami oceniania. Zasady oceniania z chemii 1. Ocenę celującą z chemii na koniec półrocza / semestru może otrzymać uczeń który : * zajmuje punktowane miejsce w znaczącym konkursie fizycznym lub *z zapowiadanych prac pisemnych otrzymuje oceny celujące (rozwiązuje zadania dodatkowe) a inne oceny ma co najmniej bardzo dobre. 2. Uczeń nieobecny na zapowiadanej pracy pisemnej pisze ją niezwłoczne w terminie uzgodnionym z nauczycielem, nie później jednak niż w ciągu dwóch tygodni. Uczeń jest zobowiązany do napisania wszystkich prac pisemnych. 3. Uczeń może poprawić oceny w terminie 14 dni od momentu otrzymania pracy. 4.W sytuacjach losowych każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. 5. Uczeń, który podczas kartkówek i sprawdzianów korzysta z niedozwolonych materiałów, nie pisze pracy samodzielnie, dostaje z niej ocenę niedostateczną. 6. Uczeń może być w semestrze raz, dwa lub trzy razy l (w zależności od ilości godzin w tygodniu) nieprzygotowany do lekcji, jednak musi to zgłosić przed zajęciami. Nieprzygotowanie odnotowane jest w dzienniku i nie ma to wpływu na ocenę końcową Nieprzygotowanie nie będzie uwzględniane, jeśli którakolwiek z form sprawdzania wiadomości była wcześniej zapowiedziana. 7. Przy ocenianiu uwzględniane są dysfunkcje ucznia ( zgodnie z opinią PPP) Zasady udostępniania do wglądu prac pisemnych: 1. Uczeń ma prawo zanalizować ocenę otrzymaną z pracy pisemnej w dniu oddania tych prac do wglądu uczniom. 2. Nauczyciel ma obowiązek na prośbę ucznia uzasadnić wystawioną ocenę. 4

5 3. Nauczyciel ma obowiązek przechowywania prac pisemnych przez do końca roku szkolnego. 4. Rodzic ma prawo w obecności nauczyciela przedmiotu wglądu do prac pisemnych ucznia. Informacja o grożącej ocenie niedostatecznej klasyfikacyjnej jest przekazywana zgodnie z procedurą WZO. Sposoby korygowania niepowodzeń szkolnych i podnoszenia osiągnięć uczniów: 1. Możliwość poprawy każdej oceny ze sprawdzianu lub kartkówki. 2. Nauczyciel prowadzi zajęcia w ramach zajęć wyrównawczych w celu podniesienia osiągnięć uczniów i uzupełnienia braków w umiejętnościach uczniów. (wtorek godz s. 110) 3. Pomoc koleżeńska. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana oceny rocznej klasyfikacyjnej 1. Uczeń ma możliwość uzyskania wyższej o jeden stopień, niż przewidywana, oceny klasyfikacyjnej z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych (z wykluczeniem poprawy na ocenę celującą). 2. Uczeń w ciągu 2 dni od uzyskania informacji o przewidywanych dla niego ocenach klasyfikacyjnych zgłasza się do nauczyciela danego przedmiotu z prośbą, o umożliwienie mu poprawy oceny. 3. Nauczyciel przedmiotu, z którego uczeń chce uzyskać ocenę klasyfikacyjną wyższą niż przewidywana, w ciągu kolejnych dwóch dni, przygotowuje konkretne wymagania edukacyjne. 4. W ciągu tygodnia od dnia otrzymania przez ucznia wymagań, pisze on sprawdzian, w trakcie którego może być obecny wychowawca.. 5. Termin sprawdzianu ustala nauczyciel w porozumieniu z uczniem. 6. Jeżeli na tydzień przed terminem wystawienia ocen klasyfikacyjnych uczeń nie poprawi oceny, to ocena przewidywana zostaje wpisana jako ocena klasyfikacyjna. 5

6 SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ I POSTĘPÓW UCZNIÓW: odpowiedź ustna, zadania domowe, kartkówka (obejmujący niewielką partię materiału i trwa nie dłużej niż 15 minut), praca klasowa, test egzaminacyjny, praca w grupach, praca samodzielna, praca pozalekcyjna( konkursy, olimpiady, koła zainteresowań), opracowanie i wykonanie pomocy dydaktycznych, prezentacje multimedialne, aktywność na zajęciach, projekt edukacyjny INDYWIDUALNE DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DLA UCZNIÓW OBJĘTYCH POMOCĄ PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNĄ Podstawa prawna: Rozporządzeniem MEN z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, są zobowiązani 6

7 do dostosowania wymagań edukacyjnych -posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, posiadającego opinię poradni PPP, nieposiadającego orzeczenia lub opinii, który objęty jest pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole Uczniom objętym pomocą psychologiczno-pedagogiczną oferuje się pomoc poprzez: dostosowanie prac domowych do możliwości ucznia ułatwienie uczniom odpowiedzi ustnych poprzez zadawanie dodatkowych pytań aktywizacja uczniów poprzez zachęcanie do wykonania dodatkowych prac domowych, wykonania pomocy dydaktycznych uwzględnianie w pracach klasowych możliwości wszystkich uczniów, poprzez układanie pytań o różnorodnym stopniu trudności uczniowie stresujący się przy odpowiedziach ustnych, mogą odpowiedzi udzielić na piśmie wydłużenie czasu przeznaczonego na wykonanie ćwiczeń praktycznych, możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami, wydłużenie czasu na nauczenie się partii materiału lub rozłożenie na mniejsze części konieczność odczytania na głos poleceń otrzymywanych przez innych uczniów tylko w formie pisemnej, podczas odpowiedzi ustnych zadawanie większej liczby prostych pytań zamiast jednego złożonego, wydłużenie czasu pracy na wykonanie zadania, wykonanie pracy pod kierunkiem nauczyciela, Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb oraz możliwości psychofizycznych ucznia 1. dla ucznia ze sprawnością intelektualną niższą niż przeciętna 7

8 szerokie stosowanie zasady poglądowości; odrębne instruowanie uczniów; ukierunkowanie i naprowadzanie w myśleniu, nawiązując do codziennych sytuacji życiowych; zwiększenie ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału. unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć unikanie pytań problemowych, przekrojowych uwzględnianie wolniejszego tempa pracy zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie częste odwoływanie się do konkretu ( np. graficzne przedstawianie treści zadań ), szerokie stosowanie zasady poglądowości omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopni trudności ( pamiętając, że obniżenie wymagań nie może zejść poniżej podstawy programowej ) podawanie poleceń w prostszej formie ( dzielenie złożonych treści na proste, bardziej zrozumiałe części ) wydłużanie czasu na wykonanie zadania podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania 2. dla ucznia z objawami zaburzeń funkcji słuchowo językowych : naukę definicji, reguł, wzorów rozkłada się w czasie, często przypomina i utrwala; uczeń ten nie jest wyrywany do natychmiastowej odpowiedzi, wcześniej jest przygotowany zapowiedzią, że będzie pytany; w trakcie rozwiązywania zadań tekstowych sprawdza się, czy uczeń przeczytał treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał, w razie potrzeby udziela się dodatkowych wskazówek. 3. dla ucznia z objawami zaburzeń funkcji wzrokowo - przestrzennych, integracji percepcyjno - motorycznej i lateralizacji : materiał sprawiający trudność jest dłużej utrwalany, dzielony na mniejsze porcje; oceniany jest tok rozumowania, nawet gdy ostateczny wynik zadania jest błędny (co wynikać może z pomyłek rachunkowych); w czasie sprawdzianów uczeń ten ma zwiększoną ilość czasu na rozwiązanie zadań. 4. dla uczniów z dysleksją rozwojową 8

9 Stosować metody poszukujące, obserwacyjne i badawcze. Ułatwia to uczniom przyswojenie wiadomości. Należy mieć na uwadze zasadę stopniowania trudności oraz od bliższego do dalszego. Szczególnie przydatne i ważne jest wykonywanie prostych doświadczeń. Nastawienia na działanie mobilizuje i aktywizuje uczniów do pracy. Działanie ułatwia zapamiętanie. Pozostawić więcej czasu na naukę trudnych pojęć, symboli. Łagodniej oceniać rysunki, które są mniej przejrzyste i mniej starannie wykonane. W pracach klasowych, czy zadaniach przeznaczonych do samodzielnego wykonania upewnić się, czy uczeń rozumie czytany tekst. Nie dyktować tekstu zadań, uczeń powinien dostać zapisane na kartce zadanie (uchroni go to przed błędnym zapisem danych, nadmiernym pośpiechem, popełnianiem błędów w pisaniu). Nie dyskwalifikować pracy z powodu złego wyniku arytmetycznego przy właściwym toku rozumowania zapytać jak uczeń rozwiązał zadanie. Zapisywać na tablicy obce nazwy. Przygotować na kartce zwięzłe polecenia do pracy grupowej. Uwzględniać trudności w zapisywaniu wzorów strukturalnych Uwzględniać niewłaściwe stosowanie małych i dużych liter w zapisie symboli chemicznych pierwiastków Uwzględniać trudności z zapamiętaniem danych zorganizowanych przestrzennie np.. Układ Okresowy Uwzględniać problemy z opanowaniem terminologii chemicznej np. nazwy związków chemicznych Pisemne sprawdziany powinny ograniczać się do sprawdzanych wiadomości, wskazane jest, zatem stosowanie testów wyboru, zdań niedokończonych, tekstów z lukami pozwoli to uczniowi skoncentrować się na kontrolowanej tematyce, a nie na poprawności pisania 5. dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w miarę możliwości i potrzeb ucznia stosowanie ułatwienia typu: wykonaj według wzoru, uzupełnij fragment, odszukaj błąd itp. systematyczne sprawdzanie stopnia rozumienia treści poleceń, treści zadań i kierowanie aktywnością ucznia właściwy dobór reprezentatywnych dla przedmiotu treści, które uczeń będzie w stanie tylko zapamiętać. nadrzędną regułą pracy powinien być pokaz lub prowadzenie doświadczeń, obserwacji i eksperymentów. 9

10 w pracach klasowych, czy zadaniach przeznaczonych do samodzielnego wykonania upewnić się, czy uczeń rozumie czytany tekst. Nie dyktować tekstu zadań, uczeń powinien dostać zapisane na kartce zadanie (uchroni go to przed błędnym zapisem danych, nadmiernym pośpiechem, popełnianiem błędów w pisaniu). wydłużenia czasu realizacji wybranych zagadnień. prace kontrolne (sprawdziany, kartkówki ) powinny mieć formę : uzupełnij,dopasuj, podkreśl, wybierz,podpisz rysunek itp. 6. dla uczniów z ADHD prezentowanie materiału na konkretnych przykładach, przedstawianie na początku lekcji ramowego planu jej przebiegu, formułowanie pracy domowej w jasny i przejrzysty sposób, wprowadzenie jasnych wymagań określających dokładnie czas wykonania zleconego zadania, ustalenie realnych i możliwych do przestrzegania wymagań, sprawdzanie, czy uczeń rozumie przekazywane mu informacje, proszenie ucznia, żeby powtórzył otrzymane polecenie, powtarzanie wielokrotnie ważnych informacji, zachęcanie do pytań i komentarzy, wprowadzenie jasnych i zrozumiałych reguł postępowania i konsekwentne ich stosowanie, 7. dla uczniów słabo widzących właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność ) udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej 10

11 podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową ( wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań ) częste zadawanie pytania- co widzisz? w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych. 8. dla uczniów z dysgrafią oceniając pracę ucznia nie oceniamy rysunków i estetyki. dajemy uczniom więcej czasu na wykonanie zadania, przypominamy o sprawdzeniu poprawności odpowiedzi, dajemy więcej czasu na pisanie, pozwalamy na pisanie drukowanymi literami, często stosujemy wzmocnienie pozytywne, chwalimy za najmniejsze osiągnięcia. nie dyktujemy tekstu zadań, klasówek, kartkówek, uczeń powinien dostać je zapisane na kartce pisemne sprawdziany powinny ograniczać się do sprawdzanych wiadomości, wskazane jest, zatem stosowanie testów wyboru, zdań niedokończonych, tekstów z lukami pozwoli to uczniowi skoncentrować się na kontrolowanej tematyce, a nie na poprawności pisania jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego zakresu materiału. 9. dla uczniów z zespołem Aspergera Treści nauczania pozostają takie same jak dla całej klasy. Dostosowania: (zasady, metody, formy i środki dydaktyczne) należy bazować na materiale odpowiadającym zainteresowaniom ucznia. w procesie uczenia - bazować na pamięci wzrokowej i długoterminowej (aby uczeń dobrze zapamiętał sekwencję wspomóc wykład poprzez wizualizację). powtarzać indywidualnie uczniowi polecenia kierowane do całej klasy 11

12 w kontakcie z uczniem należy posługiwać się krótkimi, konkretnymi zdaniami, używać i interpretować język dosłownie oraz unikać: - idiomów (np. podaruj sobie!, nie bądź taki szybki Bill! czy nie taki diabeł straszny ), - podwójnych znaczeń, - sarkazmu unikać zadawania niejasnych pytań, takich jak Dlaczego to zrobiłeś? wydłużyć czas pracy przeznaczony na wykonanie prac pisemnych. pozwolić aby uczeń ważniejsze prace mógł pisać na komputerze. w trudnej sytuacji pozwolić uczniowi na zapisanie tylko najważniejszych fragmentów notatki z lekcji. uczeń nie powinien odpowiadać przy tablicy nie będąc o tym wcześniej uprzedzony, często oceniać ucznia za prace wykonane w domu. częste stosowanie na lekcjach tablic dydaktycznych, modeli, schematów, ilustracji, fotografii; przy prowadzeniu doświadczeń sporządzanie precyzyjnych instrukcji; wykonywanie przez ucznia referatów w oparciu o książki lub czasopisma popularno-naukowe; zalecana forma prac klasowych testy z wykorzystaniem krótkich pytań Inne rodzaje dysfunkcji ocenianie zgodnie ze wskazaniami poradni OGÓLNE KRYTERIA OCEN SZKOLNYCH: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - ma wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania - stosuje wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych) - formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk 12

13 - proponuje rozwiązania nietypowe - osiąga sukcesy w konkursach chemicznych na szczeblu wyższym niż szkolny - potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, będącej skutkiem zdobytej samodzielnie wiedzy. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone w programie - stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów i zadań w nowych sytuacjach - wykazuje dużą samodzielność i potrafi bez pomocy nauczyciela korzystać z różnych źródeł wiedzy - projektuje i bezpiecznie wykonuje doświadczenia chemiczne - biegle zapisuje i bilansuje równania reakcji chemicznych oraz samodzielnie rozwiązuje zadania obliczeniowe o dużym stopniu trudności - potrafi poprawnie rozumować o kategoriach przyczynowo - skutkowych wykorzystując wiedzę przewidzianą programem również pokrewnych przedmiotów - wykazuje się aktywnością podczas lekcji. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone w programie - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów - korzysta z układu okresowego pierwiastków chemicznych, wykresów, tablic chemicznych i innych źródeł wiedzy chemicznej - bezpiecznie wykonuje doświadczenia chemiczne - zapisuje i bilansuje równania reakcji chemicznych - samodzielnie rozwiązuje zadania obliczeniowe o średnim stopniu trudności 13

14 - jest aktywny podczas lekcji. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w zakresie podstawowym te wiadomości i umiejętności określone w programie, które są konieczne do dalszego kształcenia - z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania typowych zadań i problemów - z pomocą nauczyciela korzysta z innych źródeł wiedzy - z pomocą nauczyciela bezpiecznie wykonuje doświadczenia chemiczne - z pomocą nauczyciela zapisuje i bilansuje równania reakcji chemicznych oraz rozwiązuje zadania obliczeniowe o niewielkim stopniu trudności - w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w sposób zadowalający. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma pewne braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych w programie, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia - z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności - z pomocą nauczyciela bezpiecznie wykonuje proste doświadczenia chemiczne, zapisuje proste wzory i równania reakcji chemicznych - przejawia pewne niesystematyczne zaangażowanie w proces uczenia się. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował tych wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne do dalszego kształcenia się - nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela - nie zna symboliki chemicznej - nie potrafi napisać prostych wzorów chemicznych i najprostszych równań chemicznych nawet z pomocą nauczyciela 14

15 - nie potrafi bezpiecznie posługiwać się prostym sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi - nie wykazuje zadowalającej aktywności poznawczej i chęci do pracy SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Spełnienie wymagań z poziomu wyższego uwarunkowane jest spełnieniem wymagań z poziomu niższego, co oznacza, że ubiegając się o kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi mieć opanowane również zagadnienia przyporządkowane ocenie niższej. Wymagania z klasy niższej obowiązują przez cały cykl kształcenia. (załącznik 1) Wszystkie nie ujęte w PZO zasady oceniania reguluje Statut Szkoły WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI Dział Dopuszczajacy Dostateczny Dobry Bardzo dobry Klasa *odróżnia pojęcia: ciało *wymienia ciała fizyczne *wymienia i odróżnia *opisuje różne rodzaje I fizyczne i substancja oraz wykonane z wielu substancji, rodzaje oddziaływań między oddziaływań, podaje odpowiednie *odróżnia i porównuje cechy ciałami, *wyjaśnia na czym polega przykłady, sił, stosuje jednostkę siły w *podaje przykłady wzajemność oddziaływań, siły Układzie SI do zapisu wartości oddziaływań zachodzących *wskazuje i nazywa do określenia wielkości siły, w życiu codziennym, źródło siły działającej na odziaływań (jako ich miarą), *przedstawia siłę graficznie, *bada doświadczalne dane ciało, *podaje przykłady sił i *odróżnia wielkości skalarne wzajemność i skutki *przewiduje skutki rozpoznaje je w różnych od wektorowych, różnego rodzaju różnego rodzaju sytuacjach praktycznych, *podaje przykłady sił oddziaływań, oddziaływań, *dokonuje pomiaru siły za równoważących się z życia *wykazuje na przykładach, *podaje przykłady pomocą siłomierza, codziennego, że oddziaływania są rodzajów i skutków *wie jakie są inne jednostki, *znajduje graficznie siłę wzajemne, oddziaływań inne niż w których można podawać równoważącą inną siłę, *wymienia i rozróżnia poznane na lekcji, wartość siły, podaje przykłady sił skutki oddziaływań, *podaje przykłady ciał *określa cechy siły wypadkowych z życia *odróżnia oddziaływania fizycznych, które są Oddziaływa nia 15

16 równoważącej inną silę, *opisuje sytuacje, w których na ciało działają siły równoważące się i przedstawia je graficznie, *odróżnia siłę wypadkową od siły równoważącej, *określa cechy siły wypadkowej dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej, codziennego, *znajduje graficznie wypadkową dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej, bezpośrednie i na odległość, *podaje przykłady skutków oddziaływań w życiu codziennym, *planuje doświadczenie związane z badaniami cech sił i wybiera właściwe narzędzie pomiaru, *wyjaśnia na przykładach, że skutek działania siły zależy od jej wartości, kierunku i zwrotu, *przelicza wielokrotności i podwielokrotności jednostki siły, wykonane z różnych substancji, *porównuje siły na podstawie ich wektorów, *wyjaśnia czym różnią się wielkości wektorowe od skalarnych, *rysuje siłę równoważącą kilka sił działających wzdłuż tej samej prostej, *rysuje siłę wypadkową kilka sił działających wzdłuż tej samej prostej, Budowa materii *odróżnia trzy stany skupienia substancji, *podaje przykłady ciał stałych cieczy i gazów, *wie na czym polega zjawisko dyfuzji, *podaje przykłady zjawiska dyfuzji w przyrodzie i życiu codziennym, *wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą oddziaływań międzycząsteczkowych, *wykorzystuje pojęcia sił spójności i przylegania do *wskazuje przykłady zjawisk świadczących o cząsteczkowej budowie materii, *demonstruje doświadczalnie i opisuje zjawiska rozpuszczania i dyfuzji, *wyjaśnia od czego zależy szybkość dyfuzji, *odróżnia siły spójności i siły przylegania oraz podaje odpowiednie przykłady ich występowania i wykorzystywania, *opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego na wybranym przykładzie, *wie, jakie były poglądy starożytnych filozofów na budowę cząsteczkową materii, *wyjaśnia na przykładach, czym różnią się siły spójności od sił przylegania, oraz kiedy tworzy się menisk wklęsły, a kiedy wypukły, *opisuje znaczenie występowania napięcia powierzchniowego wody w przyrodzie na wybranym przykładzie, *wyjaśnia, dlaczego krople *wymienia podstawowe założenia teorii kinetyczno-cząsteczkowej budowy materii i wykorzystuje je do wyjaśnienia zjawiska dyfuzji *wyjaśnia zjawisko zmiany objętości cieczy w wyniku mieszania się, opierając się na doświadczeniu modelowym, *opisuje zjawisko dyfuzji w ciałach stałych, *wyjaśnia różnice w I 16

17 opisu menisków, *podaje przykłady ciał stałych: plastycznych, kruchych i sprężystych, *odróżnia przewodniki ciepła i izolatory cieplne oraz przewodniki i izolatory elektryczne, *omawia budowę kryształów na przykładzie soli kuchennej, cząsteczkową materii, *posługuję się pojęciem masy ciała i wskazuje jej jednostkę w Układzie SI, *wyznacza masę ciała za pomocą wagi, *rozróżnia wielkości dane i szukane, *wie jak oznacza się objętość i jaka jest jednostka podstawowa objętości w Układzie SI, *wyznacza objętość ciała stałego o kształtach regularnych i nieregularnych oraz objętość cieczy, gęstości ciała i podaje jej jednostkę w Układzie SI, *wyznacza gęstość *wymienia sposoby zmniejszania napięcia powierzchniowego wody i wskazuje ich wykorzystanie w codziennym życiu człowieka, *bada doświadczalnie właściwości ciała stałych, cieczy i gazów, opisuje wyniki obserwacji i wyciąga wnioski, *posługuje się pojęciami: powierzchnia swobodna cieczy i elektrolity przy opisywaniu właściwości cieczy, *porównuje właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, *wie, jakie są właściwości fizyczne trzech stanów skupienia substancji, *zna budowę cząsteczkową materii, *planuje doświadczenie związane z wyznaczaniem masy ciała za pomocą wagi laboratoryjnej *przelicza jednostki masy, *rozróżnia pojęcie masy i ciężaru ciała, *oblicza wartość siły ciężkości działającej na ciało o znanej masie, *przelicza jednostki gęstości, *planuje doświadczenia wody tworzą się i przyjmują kształt kulisty, *projektuje doświadczenia wykazujące właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, *wyjaśnia na przykładach, kiedy ciało wykazuje własności sprężyste, kiedy plastyczne, a kiedy kruche, i jak temperatura wpływa na te własności, *wyjaśnia, że podział na ciała sprężyste, plastyczne i kruche jest podziałem nieostrym, *wykorzystuje wzór na ciężar ciała do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, *przelicza jednostki objętości, *zna inne jednostki objętości, *posługuje się tabelami wielkości fizycznych do określenia (odczytu) gęstości substancji, *wykorzystuje wzór na gęstość i ciężar do rozwiązywania zadań obliczeniowych, budowie ciał krystalicznych i ciał bezpostaciowych oraz czym różni się monokryształ od polikryształu, *wykorzystuje wzór na ciężar ciała do rozwiązywania złożonych zadań obliczeniowych, *wyjaśnia, dlaczego ciała zbudowane z różnych substancji różnią się gęstością, *na podstawie wyników pomiarów wyznacza gęstość cieczy i ciał stałych, krytycznie ocenia wyniki pomiarów, doświadczenia lub obliczeń, 17

18 Hydrostatyk a i aerostatyka substancji, z jakiej wykonano przedmiot, parcia, podaje przykłady z życia codziennego obrazujące działanie siły nacisku, *określa, czym jest parcie i wskazuje jego jednostkę w Układzie SI, *wymienia nazwy przyrządów do pomiaru ciśnienia, *wie, w jakich innych jednostkach podaje się ciśnienie, *bada, od czego zależy ciśnienie hydrostatyczne, opisuje przebieg doświadczenia, formułuje wniosek, że ciśnienie w cieczy zwiększa się wraz z głębokością i zależy od związane z wyznaczaniem gęstości ciał stałych i cieczy, niepewności pomiarowej, *stosuje do obliczeń związek między masą, gęstością i objętością ciał stałych oraz cieczy, *rozróżnia wielkości dane i szukane, zapisuje wynik obliczenia jako przybliżony, *bada, od czego zależy ciśnienie, ciśnienia i podaje jego jednostkę w Układzie SI, *odróżnia wielkości fizyczne: parcie i ciśnienie, *wykorzystuje zależność między ciśnieniem, parciem i polem powierzchni do rozwiązywania prostych zdań obliczeniowych, *odróżnia pojęcie: ciśnienie hydrostatyczne i ciśnienie atmosferyczne, *posługuje się pojęciami ciśnienia hydrostatycznego i ciśnienia atmosferycznego, wskazuje przykłady zjawisk opisywanych za ich pomocą, *wskazuje w otaczającej *interpretuje ciśnienie o wartości 1 paskala, *przelicza jednostki powierzchni i jednostki ciśnienia stosując przedrostki, *posługuje się proporcjonalnością prostą (zależność ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy i gęstości cieczy), *wyjaśnia na przykładach znaczenie ciśnienia hydrostatycznego i ciśnienia atmosferycznego w przyrodzie i życiu codziennym, *wyjaśnia, dlaczego poziom cieczy w naczyniach połączonych jest jednakowy, *rozwiązuje złożone zadania z wykorzystaniem wzoru na ciśnienie, ciężar i gęstość, *uzasadnia, dlaczego w naczyniu z cieczą jednorodną we wszystkich miejscach na tej samej głębokości ciśnienie jest jednakowe i nie zależy od kształtu naczynia, *rozwiązuje złożone zadania dotyczące ciśnienia w cieczach i gazach, *wykorzystuje prawo Pascala do opisu zasady działania prasy hydraulicznej i hamulca hydraulicznego, *wykazuje I 18

19 gęstości cieczy, *zna wzór na ciśnienie hydrostatyczne, *stwierdza, że w naczyniu z cieczą jednorodną we wszystkich miejscach na tej samej głębokości ciśnienie jest jednakowe i nie zależy od kształtu naczynia, *demonstruje zasadę naczyń połączonych, wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny, formułuje wniosek, *wskazuje przykłady zastosowania naczyń połączonych, *podaje przykłady zastosowania prawa Pascala, siły wyporu oraz dokonuje pomiaru jej wartości za pomocą siłomierza, *wskazuje przykłady występowania siły wyporu w życiu codziennym, *formułuje treść prawa Archimedesa, *wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą praw oraz zależności dotyczących ciśnień hydrostatycznego i atmosferycznego, *wykorzystuje prawa i zależności dotyczące ciśnienia w cieczach i gazach do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, przelicza wielokrotności i podwielokrotności, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku i na tej podstawie ocenia wynik obliczeń, *demonstruje doświadczenie obrazujące, że ciśnienie wywierane z zewnątrz jest przekazywane w gazach i cieczach jednakowo we wszystkich kierunkach, analizuje wynik doświadczenia i formułuje prawo Pascala, *bada doświadczalnie warunki pływania ciał według przedstawionego opisu, opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, *podaje warunki pływania ciał, *wykorzystuje zasadę naczyń połączonych do opisu działania wieży ciśnień i śluzy, *projektuje i wykonuje model naczyń połączonych, *posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów dotyczących wykorzystania w życiu codziennym prawa Pascala, *wymienia cechy siły wyporu, ilustruje siłę wyporu, *wyjaśnia na podstawie prawa Archimedesa, kiedy ciał tonie, kiedy pływa częściowo zanurzone lub tonie, *przedstawia graficznie wszystkie siły działające na ciało, które pływa w cieczy, tkwi w niej zanurzone lub tonie, *planuje i wykonuje doświadczenia związane z badaniem siły wyporu i warunków pływania ciał, *posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów doświadczalnie, od czego zależy siła wyporu i że jej wartość jest równa ciężarowi wypartej cieczy, *wykorzystuje wzór na siłę wyporu, ciężar, gęstość oraz warunki pływania ciał do rozwiązywania zadań złożonych i nietypowych, 19

20 zjawisk opisywanych za pomocą prawa Archimedesa i przykłady praktycznego wykorzystania prawa Archimedesa, Kinematyka *wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu, *wyjaśnia na przykładach, kiedy ciało jest w spoczynku, a kiedy w ruchu względem ciał przyjętych za układy odniesienia, *odróżnia ruch prostoliniowy od krzywoliniowego, podaje przykłady, *posługuje się jednostką drogi w Układzie SI, *posługuje się jednostką prędkości w Układzie SI, *na podstawie danych liczbowych lub wykresu rozpoznaje, że w ruchu jednostajnym prostoliniowym droga jest wprost proporcjonalna do *oblicza i porównuje wartość siły wyporu dla ciał zanurzonych w cieczy lub gazie, *wykorzystuje zależność opisującą wartość siły wyporu do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, *odróżnia ruch prostoliniowy od krzywoliniowego, podaje przykłady, *wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do opisu ruchu jednostajnego prostoliniowego, wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykładu tego ruchu, * przeprowadza doświadczenie związane z wyznaczaniem prędkości ruchu pęcherzyka powietrza w zamkniętej rurce wypełnionej wodą: mierzy czas, zapisuje wyniki pomiaru w tabeli, opisuje przebieg i wynik doświadczenia, posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej, zapisuje wynik obliczenia jako przybliżony i wyciąga wnioski z otrzymanych wyników, dotyczących prawa Archimedesa i pływania ciał, *wyjaśnia, na czym polega względność ruchów, podaje przykłady układów odniesienia i przykłady względności ruchu we Wszechświecie, przemieszczenia i wyjaśnia na przykładzie różnicę między drogą a przemieszczeniem, *analizuje wykres zależności położenia ciała od czasu i odczytuje z wykresy przebytą drogę, *rozwiązuje zadania z zastosowaniem zależności między drogą, prędkością czasem w ruchu jednostajnym prostoliniowym, *analizuje wykres *rysuje wykres zależności położenia od czasu, *wyjaśnia, dlaczego w ruchu prostoliniowym kierunki i zwroty prędkości oraz przemieszczenia są zgodne, *sporządza wykresy zależności drogi i prędkości od czasu dla ruchu jednostajnego prostoliniowego na podstawie danych z tabeli, *planuje doświadczenie związane z wyznaczeniem prędkości przemieszczania się, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, wyznacza prędkość, krytycznie ocenia wyniki doświadczenia I 20

21 czasu, Odczytuje dane z tabeli oraz prędkość i przebytą odległość z wykresów zależności drogi i prędkości od czasu, *przelicza jednostki drogi, czasu i prędkości, *odróżnia prędkość średnią od chwilowej w ruchu niejednostajnym, *wykorzystuje pojęcie prędkości średniej do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, *wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu jednostajnie przyspieszonego prostoliniowego, *rozpoznaje zależność rosnącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu, przyspieszenia do opisu ruchu jednostajnie przyspieszonego prostoliniowego, *odczytuje prędkość i przyspieszenie z wykresów zależności prędkości i prędkości do opisu ruchu, interpretuje wartość prędkości jako drogę przebytą przez poruszające się ciało w jednostce czasu, *wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, *wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do opisu ruchu niejednostajnego prostoliniowego, wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady tego ruchu i odróżnia go od ruchu jednostajnego prostoliniowego, *przeprowadza doświadczenie związane z badaniem ruchu kulki swobodnie staczającej się po metalowych prętach (mierzy czas, drogę i zapisuje wyniki w tabeli), opisuje przebieg i wynik doświadczenia, oblicza wartości prędkości średniej w kolejnych sekundach ruchu, wyciąga wnioski z zależności prędkości od czasu, odczytuje dane z tego wykresu, wskazuje wielkość maksymalną i minimalną, *sporządza wykres zależności prędkości od czasu na podstawie danych w tabeli oraz analizuje te dane i wykres, formułuje wnioski, *rozpoznaje zależność proporcjonalną na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli lub na podstawie sporządzonego wykresu zależności drogi od kwadratu czasu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą, *sporządza wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym na podstawie danych w tabeli, *na podstawie wartości przyspieszenia określa, o ile zmienia się wartość prędkości w jednostkowym czasie, interpretuje jednostkę przyspieszenia w Układzie SI, przelicza *wyjaśnia, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym prędkość jest wprost proporcjonalna do czasu, a droga wprost proporcjonalna do kwadratu czasu na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu, *sporządza wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym na podstawie danych w tabeli, *rozpoznaje zależność proporcjonalną na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli lub na podstawie sporządzonego wykresu zależności drogi od kwadratu czasu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą, *rozwiązuje złożone zadania z zastosowaniem poznanych wzorów, *sporządza wykresy 21

22 przyspieszenia od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym, *zna wzór na drogę w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym, *odczytuje z wykresu zależności drogi od czasu wartość przebytej drogi w kolejnych przedziałach czasu, *wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu jednostajnie opóźnionego prostoliniowego, *określa rodzaje ruchów na podstawie kształtów wykresów, otrzymanych wyników, *określa wartość przyspieszenia jako przyrost wartości prędkości w jednostce czasu, *rysuje wykresy zależności prędkości i przyspieszenia od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym na podstawie opisu słownego, *sporządza wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym na podstawie danych w tabeli, *rozpoznaje zależność malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu, *stosuje poznane wzory do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, jednostki przyspieszenia, *rozpoznaje zależność proporcjonalną na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli lub na podstawie sporządzonego wykresu zależności drogi od kwadratu czasu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą, *wyjaśnia, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym droga jest wprost proporcjonalna do kwadratu czasu na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu, *wyjaśnia, że w ruchu jednostajnie opóźnionym prostoliniowym prędkość jest wprost proporcjonalna do czasu, a droga wprost proporcjonalna do kwadratu czasu na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu, *sporządza wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie opóźnionym prostoliniowym na podstawie danych w zależności drogi od czasu i przyspieszenia/opóźnienia od czasu na podstawie obliczeń, 22

23 tabeli, *rozwiązuje złożone zadania z zastosowaniem poznanych wzorów, Dynamika *wyjaśnia pojęcie siły wypadkowej, podaje przykłady, *wymienia sposoby zmniejszania lub zwiększania tarcia, *formułuje I zasadę dynamiki Newtona, *opisuje zachowanie się ciał na podstawie I zasady dynamiki, *formułuje treść II zasady dynamiki Newtona, *odróżnia siły akcji i reakcji, *podaje przykłady sił akcji i reakcji, *formułuje treść III zasady dynamiki, *wie, że wszystkie ciała swobodnie spadające poruszają się ruchem jednostajnie przyspieszonym, pędu i jego jednostką w Układzie SI, *wyznacza doświadczalnie wypadkową dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej, podaje cechy siły wypadkowej i przedstawia ją graficznie, *posługuje się pojęciami: tarcie, opór powietrza, *opisuje wpływ oporów ruchu na poruszające się ciało, *rozwiązuje proste zadania obliczeniowe, stosując do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą, rozróżnia wielkości dane i szukane, *wie, że swobodny spadek nie zależy od masy spadającego ciała, *formułuje treść zasady zachowania pędu, *wyznacza kierunek i zwrot wypadkowej sił działających wzdłuż różnych prostych, *rozróżnia tarcie statyczne i kinetyczne, wskazuje odpowiednie przykłady, *opisuje zachowanie się ciał na podstawie II zasady dynamiki, *opisuje wzajemne oddziaływanie ciał, posługując się III zasadą dynamiki, *opisuje zjawisko odrzutu i jego zastosowanie w technice, *poszukuje, selekcjonuje i wykorzystuje wiedzę naukową do przedstawienia przykładów wykorzystania zasady odrzutu w przyrodzie i w technice, *rozwiązuje zadania obliczeniowe stosując wzory na swobodne spadanie ciał, *stosuje zasadę zachowania pędu w prostych *rysuje siły działające na klocek wprawiany w ruch lub poruszający się, *wyjaśnia na przykładach, kiedy tarcie i inne opory ruchu są pożyteczne, a kiedy niepożądane, *wykazuje doświadczalnie istnienie bezwładności ciała, opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyciąga wniosek, *przedstawia i analizuje siły działające na opadającego spadochroniarza, *rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe, stosując do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą oraz wzory z ruchu jednostajnie przyspieszonego prostoliniowego, *rozwiązuje zadania I 23

24 przykładach, obliczeniowe z zastosowaniem zasady zachowania pędu, Praca. Moc. Energia *odróżnia pracę w sensie fizycznym od pracy w języku potocznym, wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady wykonania pracy mechanicznej, pracy i jej jednostką w Układzie SI, *wie, jakie są warunki wykonania pracy mechanicznej, *rozróżnia pojęcia pracy i mocy, mocy i jej jednostkę w Układzie SI, *interpretuje moc urządzenia o wartości 1 wata, *porównuje moce różnych urządzeń, energii potencjalnej ciężkości, *bada, od czego zależy energia potencjalna *wykorzystuje wzór na pracę mechaniczną i moc do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, *wykorzystuje wzór na energię potencjalną ciężkości do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, *wykorzystuje wzór na energię kinetyczną do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, *podaje przykłady przemian energii, *opisuje na przykładach przemiany energii, stosując zasadę zachowania energii, *wykorzystuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, *wyjaśnia zasadę działania dźwigni dwustronnej, *stosuje zależność między energią potencjalną ciężkości, masą i wysokością, na której ciało się znajduje, do *wyjaśnia na przykładach, kiedy mimo działania siły, praca jest równa zeru, *posługuje się informacjami z analizy przeczytanych tekstów dotyczących mocy różnych urządzeń, *opisuje związek pracy wykonanej podczas podnoszenia ciała na określoną wysokość ze zmianą energii potencjalnej ciała, energii potencjalnej sprężystości, *stosuje zależność między energią kinetyczną ciała, jego masą i prędkością do porównywania energii kinetycznej ciał, *opisuje związek pracy wykonanej podczas zmiany prędkości ciała ze zmianą energii kinetycznej ciała, *formułuje zachowania mechanicznej, zasadę energii posługując *rozwiązuje złożone zadania dotyczące pracy mechanicznej i mocy, *wykorzystuje do obliczeń wzory na ciężar i gęstość, *wykorzystuje wzór na energię potencjalną ciężkości do rozwiązywania złożonych zadań obliczeniowych, *wykorzystuje wzór na energię kinetyczną do rozwiązywania złożonych i nietypowych zadań, *wykorzystuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania złożonych i nietypowych zadań obliczeniowych, *wykorzystuje warunek równowagi dźwigni dwustronnej do rozwiązywania zadań złożonych i nietypowych, I, II 24

25 ciężkości, *bada, od czego zależy energia kinetyczna ciała, energii mechanicznej jako sumy energii kinetycznej i potencjalnej, *stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do opisu jej przemian np. podczas swobodnego spadania, *wymienia rodzaje maszyn prostych, wskazuje odpowiednie przykłady, porównywania energii potencjalnej ciał, energii kinetycznej, wskazuje przykłady ciał mających energię kinetyczną, odróżnia energię kinetyczną od różnych form energii, *bada doświadczalnie, kiedy dźwignia dwustronna jest w równowadze, wykonuje pomiary, wyciąga wniosek, się pojęciem układu izolowanego, *posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów, dotyczących praktycznego wykorzystania wzajemnej zmiany energii potencjalnej i kinetycznej, *planuje doświadczenie związane z wyznaczeniem masy ciała za pomocą dźwigni dwustronnej, wybiera właściwe narzędzia pomiaru, przewiduje wyniki, Termodyna mika *wykorzystuje pojęcie energii i wymienia różne formy energii, *wskazuje w otoczeniu przykłady zmiany energii wewnętrznej spowodowanej wykonaniem pracy, *rozróżnia pojęcia: ciepło i temperatura i wyjaśnia, czym się różnią, *planuje pomiar temperatury, mierzy temperaturę, *rozróżnia przewodniki ciepła i izolatory, wskazuje przykłady ich *analizuje jakościowo zmiany energii wewnętrznej spowodowane wykonaniem pracy i przepływem ciepła, *formułuje I zasadę termodynamiki, *wymienia sposoby przekazywania energii wewnętrznej, podaje przykłady, *przeprowadza doświadczenia związane z badaniem zjawiska rozszerzalności cieplnej ciał, *na podstawie obserwacji opisuje zmiany objętości ciał stałych, cieczy i gazów pod *wskazuje inne niż poznane na lekcji przykłady z życia codziennego, w których wykonywaniu pracy towarzyszy efekt cieplny, *przeprowadza doświadczenie związane z badaniem zmiany energii wewnętrznej spowodowanej wykonaniem pracy lub przepływem ciepła, *wyjaśnia związek między energią kinetyczną cząsteczek a temperaturą, *odróżnia skale temperatury, posługuje się *wykorzystuje związek: E=W+Q oraz I zasadę termodynamiki do rozwiązywania prostych zadań związanych ze zmianą energii wewnętrznej, *posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów dotyczących historii udoskonalania silników cieplnych i tzw. Perpetuum mobile oraz na temat wykorzystania II 25

26 wykorzystania w życiu codziennym, *odczytuje dane z tabeli porównuje przyrosty długości ciał stałych wykonanych z różnych substancji i przyrosty objętości różnych cieczy przy jednakowym wzroście temperatury, *wyjaśnia, w jakim celu stosuje się przerwy dylatacyjne, ciepła właściwego, interpretuje jego jednostkę w Układzie SI, *posługuje się tabelami wielkości fizycznych w celu odszukania ciepła właściwego, porównuje wartości ciepła właściwego różnych substancji, *rozróżnia zjawiska: topnienie, krzepnięcia, parowania, skraplania, wrzenia, sublimacji i resublimacji, podaje przykłady tych zjawisk, wpływem ogrzewania, *rozróżnia rozszerzalność liniową ciał stałych i rozszerzalność objętościową, *przeprowadza doświadczenie związane z badaniem zależności ilości ciepła potrzebnego do ogrzania wody od przyrostu temperatury i masy ogrzewanej wody, wyznacz ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elektrycznego lub grzałki o znanej mocy, odczytuje moc czajnika lub grzałki, mierzy czas, masę i temperaturę, zapisuje wyniki w tabeli, *wie, że energia cieplna przepływa od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze, *posługuje się pojęciami ciepło topnienia i ciepło krzepnięcia, interpretuje ich jednostki w Układzie SI, *posługuje się pojęciami ciepło parowania i ciepło skraplania, interpretuje ich jednostki w Układzie SI, *rozwiązuje proste zadania obliczeniowe związane ze zmianami stanu skupienia ciał, nimi, *opisuje ruch cieczy i gazów w zjawisku konwekcji, *wyjaśnia, dlaczego ciała zwiększają objętość wraz ze wzrostem temperatury, *opisuje znaczenie zjawiska rozszerzalności cieplnej ciał w przyrodzie i technice, *przedstawia budowę i zasadę działania różnych rodzajów termometrów, *opisuje i wyjaśnia zjawisko anomalnej rozszerzalności wody, *wyjaśnia, co się dzieje z energią pobieraną/oddawaną podczas topnienia/krzepnięcia w stałej temperaturze, analizuje zmiany energii wewnętrznej, *sporządza wykres zależności temperatury od czasu ogrzewania (oziębiania) dla zjawisk wrzenia i skraplania na podstawie danych z tabeli, odczytuje dane z wykresu, *wyjaśnia, co się dzieje z energią pobieraną/oddawaną podczas wrzenia/skraplania przewodnictwa cieplnego, zjawiska konwekcji oraz promieniowania słonecznego, *opisuje doświadczenie Joule`a, *analizuje dane w tabeli porównuje wartości ciepła właściwego wybranych substancji, interpretuje te wartość, szczególnie dla wody, *wykorzystuje wzór na ciepło właściwe do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych *układanie bilansu cieplnego do określania zysków i strat energii, *wykorzystuje wzory na ciepła do rozwiązywania zadań obliczeniowych, *sporządza wykres zależności temperatury od czasu ogrzewania (oziębiania) dla zjawisk topnienia i krzepnięcia na podstawie danych z tabeli, odczytuje dane z wykresu, 26