Gitara rockowa dla bystrzaków

Transkrypt

1 Gitara rockowa dla bystrzaków Autor: Jon Chappell, Carl Verheyen T³umaczenie: Marcin Machnik, Seweryn Wrona ISBN: Tytu³ orygina³u: Rock Guitar for Dummies Format: 180x235, stron: 336 Dowiedz siê wiêcej, i zostañ gwiazd¹ rocka! Przygotuj siê na niez³¹ rock and roll'ow¹ jazdê! Gitara pojawi³a siê w Europie oko³o XIII wieku i na dobre zadomowi³a siê w Hiszpanii, staj¹c siê tam instrumentem narodowym. W 1935 roku George Beauchamp u ywaj¹c prostych narzêdzi, kawa³ków drutu oraz magnesów, skonstruowa³ pierwszy przetwornik gitarowy. Czy wyobra asz sobie najwiêksze przeboje Jimiego Hendrixa, Led Zeppelin, Pata Methen'ego, Pink Floyd, Metallicy, czy Carlosa Santany bez charakterystycznych dzwiêków nie do podrobienia? Bez wyj¹tkowego brzmienia gitary elektrycznej? Nie na darmo Stare Dobre Ma³ eñstwo œpiewa³o Woli gitarê mieæ za onê, z gitar¹ bierze œlub. Gitara gra tak g³oœno, jak chcesz, mo esz po yczyæ j¹ przyjacielowi i nie wychodzi z innymi gitarami na krêgle. Nie musisz mieæ makija u, by czule siê do niej tuliæ, nigdy te nie boli jej wzmacniacz. Ponadto, nie jest adnym obciachem korzystaæ z kursów gry na wioœle, a ta ksi¹ ka idealnie siê do tego nadaje! Niezale nie od tego, czy planujesz karierê rockowego idola, czy po prostu chcia³byœ poimprowizowaæ trochê ze znajomymi -- ten podrêcznik wraz z p³yt¹ stanowi najbardziej przystêpny zestaw do nauki podstaw gry na gitarze elektrycznej. WeŸ j¹ w ramiona: dzia³anie gitary, wzmacniacza i uzyskiwanie zamierzonych efektów, od prostych akordów po soczyste, rozpalaj¹ce riffy, motywy w ró nych stylach klasyczny rock, heavy metal, hip-hop, rock po³udniowoamerykañski czy progresywny, power chordy i figury rytmiczne, solówki oraz bluesowa i rockandrollowa gitara prowadz¹ca, ró ne zagrywki, od rockabilly po rap rock, konserwacja Twojego sprzêtu. P³yta CD zawiera: riffy na gitarê prowadz¹c¹ podk³ady gry rytmicznej

2 Spis tre ci O autorze Podzi kowania od autora...17 S owo wst pne Wprowadzenie O ksi ce...21 Nie a tak bardzo naiwne za o enia...22 Konwencje u yte w tej ksi ce...22 Jak podzielona jest ksi ka...23 Cz I: Chc by gwiazd rock and rolla...23 Cz II: Podstawowe techniki gry...23 Cz III: Zaawansowane techniki, które zrobi z Ciebie prawdziwego rockmana...24 Cz IV: Ró ne style rocka...24 Cz V: W poszukiwaniu idealnego brzmienia...24 Cz VI: Dekalogi...24 Dodatek...24 Ikony wykorzystane w ksi ce...25 Co dalej...25 Cz I: Chc by gwiazd rock and rolla...27 Rozdzia 1: To tylko gitara rockowa ale tego w a nie chc! Ró nice mi dzy gitar rockow i akustyczn to nie tylko g o no...30 Tembr, czyli cechy brzmienia...30 Sygna...31 Przesterowanie i wybrzmienie...32 No i g o no...32 Przyk ady do s uchania...33 Poznawanie podstaw: Trio Mocy...34 Gitara elektryczna...34 Wzmacniacz...38 Efekty...39 Zrozumie, jak dzia a gitara elektryczna...40 Drgania strun i wysoko d wi ku...41 Naci g kontra d ugo...41 Twoje r ce...42 Przetworniki i wzmocnienie...42

3 6 Gitara rockowa dla bystrzaków Dodatki do Twojej gitary...43 Kostki (piórka)...43 Paski...44 Kable...44 Tunery...44 Rozdzia 2: We j w ramiona Najpierw musisz j chwyci...45 Pozycja siedz ca...46 Pozycja stoj ca...46 Pozycja lewej r ki...47 Przyciskanie progów...48 Wkrocz do akcji...48 Pozycja prawej r ki...49 Gra za pomoc piórka...50 Gra za pomoc palców...51 Wa ny jest w a ciwy strój: tuner elektroniczny...51 Co to w a ciwie jest?...51 Jak to dzia a?...52 Podstawy zapisu d wi ków, które nie zrobi Ci krzywdy...52 Czytanie diagramu akordu...53 Czytanie rytmicznych slashów...54 Czytanie tabulatury...55 Tworzenie muzyki, czyli jak zagra akord...55 Palcowanie akordów...55 Uderzanie akordu...56 Rozdzia 3: Jej druga po ówka wzmacniacz Jak dzia a wzmacniacz...58 cie ka sygna u...58 Przedwzmacniacz...59 Regulacja barwy...59 Efekty...60 Wzmacniacz mocy...61 Krótka wycieczka po wn trzu wzmacniacza...61 Obudowa: wszystko na swoim miejscu...61 Panel sterowania: przejmij kontrol...62 Wej cia poszczególnych kana ów...62 Ga ki przedwzmacniacza i wzmacniacza mocy...63 Ga ki barwy...64 Wbudowane efekty...65 Zawsze mo esz wybra inne wyj cie...66 Speaker out...67 Wyj cie s uchawkowe...67 Direct out...67 P tla efektów...67 Wej cie liniowe...68 Ró ne inne otwory...68 Ostatnie ogniwo: g o nik... 69

4 Spis tre ci 7 Pod czenie i w czenie...69 Przede wszystkim bezpiecze stwo...69 W czanie i wy czanie w sze ciu krokach...70 Pierwsze d wi ki...71 Ustawianie ga ek...71 Prze czanie kana ów...73 Co zrobi, gdy nie masz wzmacniacza...73 Pod czenie gitary do zestawu stereo lub boomboksa...74 Pod czenie do wzmacniacza s uchawkowego...75 Teraz to ju nie jest czarna magia...75 Cz II: Podstawowe techniki gry...77 Rozdzia 4: Co dla lewej r ki: akordy Bez akordów si nie ob dzie...79 Zacznij od otwartych akordów...80 W cz do gry power chordy...80 Ruchome power chordy...82 Power w praktyce...83 Wejd w barowy nastrój...84 Jak si upora z akordami barowymi...84 Akordy barowe oparte na E...85 Przemieszczanie akordu E wzd u gryfu...86 Inne rodzaje akordu E: molowe, septymowe, molowe septymowe i zawieszone...86 Akordy barowe oparte na A...88 Przemieszczanie akordu A...89 Inne rodzaje akordu A: molowe, septymowe, molowe septymowe, zawieszone i durowe septymowe...89 Rozdzia 5: W prawo patrz: techniki rytmiczne prawej r ki Uderzanie w struny...91 Uderzenia w dó...92 Uderzenia w gór...93 czenie uderze w gór i uderze w dó...93 czenie pojedynczych d wi ków i akordów...96 Technika grania d wi ków basowych z akordami...97 Bum-czik...97 Zmienna linia basu...98 Zak ócenia rytmu: uderzenia synkopowane...99 Odczytywanie synkopy: kropki i uki legato...99 Granie synkopowanych schematów rytmicznych...99 Daj lewej r ce chwil przerwy T umienie strun lew r k Sugerowanie synkopowania Wró my do prawej r ki T umienie strun praw r k Prze am schemat gry akordowej: zmiany palcowania lewej r ki w trakcie bicia...103

5 8 Gitara rockowa dla bystrzaków Prawa d o to nie tylko piórko Wprowadzenie do ró nych styli gry rytmicznej Prosty rytm na cztery Two-beat Rytm szesnastkowy Metalowy galop Rytm reggae Rytm na trzy Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej Przejmij prowadzenie Jak trzyma piórko? Przejd do ataku Uderzanie pojedynczych strun w gór i w dó Granie pojedynczych d wi ków Technika gry pojedynczych d wi ków Naprzemienne piórkowanie Granie melodii na ró nych strunach Skale Pasa e czenie zmian o jeden stopie z pasa owymi przeskokami Zacznij od do u: melodie na ni szych d wi kach Droga na szczyt: melodie na wy szych d wi kach Pozycje na gryfie Otwarta pozycja Wy sze, zamkni te pozycje Bli sze spotkanie z riffami na ni szych rejestrach Czy mo na to jako upro ci : skala pentatoniczna Skala pentatoniczna, czyli trzy sposoby grania solówek Pentatonika w utworze o tonacji durowej Pentatonika w utworze o tonacji molowej Pentatonika w utworze o progresji bluesowej Improwizowanie Nuta ko cowa Rozdzia 7: Porywaj ce riffy Wejd w klimat: najprostsze riffy Riffy na ca ych nutach i pó nutach Riffy na ósemkach i wier nutach Riffy szesnastkowe Synkopowanie ósemkowe Co dwie nuty, to nie jedna: technika double-stop czenie riffów na pojedynczych nutach z akordami Poszukiwanie w asnego stylu...140

6 Spis tre ci 9 Cz III: Zaawansowane techniki, które zrobi z Ciebie prawdziwego rockmana Rozdzia 8: Granie w wy szych pozycjach Si gaj wy ej, czyli w drówka w gór gryfu Pierwsze skoki na wy sze progi Technika double-stop w górze gryfu Skale do gry solowej w zamkni tych pozycjach Granie w okre lonej pozycji Jak okre li pozycj Jak wybra pozycj Stosowanie ruchomych skal pentatonicznych Pozycja wyj ciowa Wyj cie z pozycji wyj ciowej Zej cie poni ej pozycji wyj ciowej Poruszanie si mi dzy pozycjami W poszukiwaniu pi ciu pozycji skali pentatonicznej Nie bój si zmian Zagrywki podró nicze Z otch ani na szczyt Sk d wiedzie, gdzie zagra Pozycja a tonacja Wybór pozycji Pi pozycji w praktyce Rozdzia 9: Ekspresja, czyli jak sprawi, e gitara zacznie piewa M otkowanie, czyli hammer-on Sztuka podrywania, czyli pull-off Slide, czyli lizgawka Podci gnij si w podci ganiu Podci ganie i opuszczanie Podci ganie wst pne Wibrato, które wprawi Ci w dr enie Fla olety, czyli muzyczna przyprawa Nie wahaj si gra wajch A teraz wszystko naraz Cz IV: Ró ne style rocka Rozdzia 10: Wczesne lata rock and rolla Kluczow spraw jest w a ciwy sposób uderzania w struny R&B wychodzi na powierzchni Bo Diddley Kiedy rock pozna teksa skie brzmienie Buddy Holly Doo wop zdobywa rzesze fanów I-vi-ii-V: 12/ I-vi-IV-V: zwyk e ósemki I-vi-ii-V: rytm mieszany...177

7 10 Gitara rockowa dla bystrzaków Po czenie country z bluesem, czyli rytm rockabilly Powstanie rockandrollowego stylu gry na gitarze Chuck Berry Muzyka surfowa Nadci ga brytyjska inwazja The Beatles I Saw Her Standing There Melodyjne riffy w stylu The Beatles Riffy na wysokich i niskich d wi kach Rozdzia 11: Z ote lata klasycznego rocka Trudniejsze riffy i figury rytmiczne Motyw rytmiczny oparty na riffie Motyw rytmiczny oparty na akordach Studiowanie klasycznych mistrzów rocka Inwazja brytyjska Blues przebija si na powierzchni Rock latynoski Carlos Santana Rock po udniowy Wskrzeszenie dogorywaj cego bluesa Stevie Ray Vaughan Rock neoklasyczny Aerosmith Po czenie country i rockowego stylu grania gitary prowadz cej The Eagles The Edge nadaje muzyce epick struktur Rozdzia 12: Heavy metal Pojawienie si metalu Riffy Black Sabbath, które rozsadz Ci czaszk Barokowa eksplozja Ritchiego Blackmore a Era gwiazd, czyli rock stadionowy Kiss makija e i p on ce gitary Przyjazne dla radia riffy Bostonu Rewolucja d wi kowa Van Halena Ha as barowy Angusa Younga Pocz tki inwazji europejskiego metalu Upychanie fanów na trybunach, czyli heavy metalowe hity lat osiemdziesi tych Metalowy atak Randy ego Rhoadsa Yngwie Malmsteen, szwedzki demon szybko ci Ci kie riffy Metalliki Z impetem w nowe stulecie Szalona szybko Dimebaga Darrella Alice in Chains Kornografia Rozdzia 13: Rock progresywny i jazzrock Pierwsza fala rocka progresywnego Powiedz tak! Yes i eklektyczna wirtuozeria Steve a Howe a Upiorne gitary Genesis Wycieczki gitarowe Roberta Frippa Przestrzenny blues Pink Floyd Akustyczny art rock Emerson, Lake & Palmer...229

8 Spis tre ci 11 Unia dwóch styli progresywny rock czy si z metalem Na scenie z Alexem Lifesonem z Rush Pi owanie drewna riffy Jethro Tull Jazzrock trafia na listy przebojów Elegancki jazzpop grupy Steely Dan Uczuciowy jazz George a Bensona Wyszukany jazzpop Pata Metheny ego Toto Steve a Lukathera rockowe monstrum Legendy jazzrocka Czysta wirtuozeria John McLaughlin i Al Di Meola Jazzowy powrót Jeffa Becka Cz V: W poszukiwaniu idealnego brzmienia Rozdzia 14: W pogoni za sprz tem jak znale ten wymarzony Jak wydoby z gitary to, czego oczekujesz Otaksuj jej cia o, czyli korpus gitary Sprawdzanie gryfu i podstrunnicy Dostrój si do stroików, mostka i siode ka Sprawdzanie przetworników i elektryki Jaki rodzaj gitary wybra? Wybór najlepszego wzmacniacza, który o ywi Twoj gitar Konfiguracje wzmacniaczy Najwa niejsze cechy Podsumowanie Rozdzia 15: Dzikie i szalone brzmienia efekty gitarowe Ró ne grupy efektów Wybór typu efektu Kostki Multiefekty pod ogowe Efekty montowane w racku Wbudowane efekty Najwa niejsze poj cia zwi zane z efektami Efekty modyfikuj ce wzmocnienie overdrive, distortion i fuzz Overdrive Distortion Fuzz Podbijanie lub t umienie, czyli regulacja dynamiki Kompresory Bramki szumów Granie ze s uchu efekty modyfikuj ce barw EQ, czyli equalizer Filtry Panuj nad nat eniem d wi ku, czyli inne efekty modyfikuj ce g o no Peda g o no ci Tremolo...270

9 12 Gitara rockowa dla bystrzaków Wyra na zmiana, czyli efekty modulacyjne Chorus Flanger Phase shifter lub phaser Rotating speaker lub Leslie Pitch shifter i octave divider Dajcie mi wi cej przestrzeni, czyli czwarty rodzaj efektów Delay lub echo Reverb Projektowanie linii sygna u Przeno ny organizer, czyli skrzynka na efekty Rozdzia 16: Konserwacja i opiekowanie si gitar elektryczn Niezb dny zestaw narz dzi Podstawowe wyposa enie Zaawansowane narz dzia Wymiana strun Wybór w a ciwych strun ci ganie starych strun Zak adanie nowych strun Czyszczenie poszczególnych elementów gitary Struny Korpus, gryf i elementy osprz tu Progi Uk ad elektryczny Regulacja, czyli co zrobi, eby Twoja gitara gra a jak najlepiej Sygna y ostrzegawcze Napi cie spr yn mostkowych Rozwi zywanie mniejszych problemów z uk adem elektrycznym Naprawa wzmacniacza i efektów Wymiana bezpiecznika Czyszczenie i wymiana lamp pró niowych G o niki Rozwi zania najcz stszych problemów Przechowywanie gitary Cz VI: Dekalogi Rozdzia 17: Dziesi ciu gitarzystów rockowych, którzy zmienili histori Chuck Berry Eric Clapton Jimi Hendrix Jeff Beck Jimmy Page Eddie Van Halen Stevie Ray Vaughan Eric Johnson Steve Vai Kurt Cobain...304

10 Spis tre ci 13 Rozdzia 18: Dziesi albumów rockowych, które musisz mie The Beatles, Rubber Soul (1965) Jimi Hendrix Experience, Are You Experienced (1967) Led Zeppelin, Led Zeppelin II (1969) The Who, Who s Next? (1971) The Rolling Stones, Exile on Main Street (1972) Jeff Beck, Blow by Blow (1975) Van Halen, Van Halen (1978) Joe Satriani, Surfing with the Alien (1987) Metallica, Metallica (The Black Album) (1991) Korn, Issues (1999) Rozdzia 19: Dziesi klasycznych gitar rockowych Fender Telecaster Gibson Les Paul Fender Stratocaster Gibson z serii ES Gibson Flying V Mosrite Ventures Model Rickenbacker 360/ Ibanez Iceman Super Strat Paul Reed Smith Dodatek Jak korzysta z p yty Jak znale w a ciw cie k Naliczanie Aran acja stereofoniczna cie ki na p ycie Skorowidz

11 Rozdzia 6 W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej W tym rozdziale: Poznasz skale, arpeggia i typowe zagrywki. Nauczysz si czyta zapis nutowy. Po wiczysz riffy. Dowiesz si, jak improwizowa dobre solówki. S olówki stanowi najbardziej widowiskowy i ol niewaj cy rockowy sposób gry na gitarze. Potrafi przekaza pe n gam emocji od a o ci i sentymentalizmu po wrzaskliw i szalon beztrosk czasem w tym samym motywie. Podczas gdy riffy s ugruntowane, skomponowane i emanuj si za pomoc swej niewzruszonej sta o ci, gitara prowadz ca wznosi si na wy yny muzycznej bosko ci, szybuj c w bezkresnych przestrzeniach inspiracji. Wszyscy najwi ksi gitarzy ci od Erica Claptona i Jimiego Hendrixa po Eddiego Van Halena i Stevego Vaia potrafili si w ten sposób wznosi, ale oprócz tego byli zdyscyplinowanymi mistrzami swoich instrumentów. Uda o im si rozwi za odwieczny artystyczny paradoks i uzyska ca kowicie kontrolowan absolutn wolno. Kiedy zaczniesz rozwija podstawowe techniki gry gitary prowadz cej, nie zapominaj o tym, e w Twojej muzyce kryje si potencja wywo ywania pot nych emocji. Uwa aj, eby ich nadmiar nie spali Twojego wzmacniacza! W tym rozdziale skupimy si na palcach lewej r ki i precyzyjnym piórkowaniu. Zdradz Ci tak e, dlaczego ca a ta gra jest warta wieczki. Przejmij prowadzenie Musisz umie zagra wiele d wi ków, aby w a ciwie wydoby nieliczne. To powiedzenie nieznanego (prawdopodobnie wschodniego) pochodzenia z pewno ci stosuje si do rocka, poniewa najlepiej by by o, gdyby najpierw nauczy si akordów (które sk adaj si z przynajmniej trzech d wi ków), a potem zacz gra pojedynczymi d wi kami, co jest istot gitary prowadz cej.

12 112 Cz II: Podstawowe techniki gry Tak naprawd nie musisz opanowa gry akordowej, zanim zabierzesz si do gitary prowadz cej. Takie podej cie jest jednak uzasadnione chocia by z technicznego punktu widzenia do grania rytmu nie potrzebujesz a tak precyzyjnych uderze prawej r ki. Dla wi kszo ci pocz tkuj cych gitarzystów tr canie wielu strun jest atwiejsze ni trafianie w pojedyncze. Teraz jednak nadszed czas na wypraw w wiat pojedynczych d wi ków, w którym uderzasz tylko jedn strun jednocze nie, a kluczowe znaczenie ma trafienie we w a ciw. Wymaga on tak e znacznie wi kszej ruchliwo ci lewej r ki. Pojedyncze d wi ki mo esz gra na ró ne sposoby. Cztery najwa niejsze to: Melodia: to podstawowy sposób gry pojedynczymi d wi kami na gitarze. Mo e stanowi skomponowany motyw lub improwizowany przerywniki, a tak e solówk, która wykorzystuje melodi jako punkt wyj cia. Arpeggio: polega na graniu akordów roz o onych na poszczególne d wi ki, wi c tak e jest sposobem grania pojedynczych d wi ków. Arpeggio mo esz stosowa jako rodzaj akompaniamentu (tak jak w palcowanym przyk adzie z rozdzia u 5.) lub jako gitar prowadz c, co stosuje wielu hardrockowych i heavymetalowych gitarzystów, takich jak Eddie Van Halen i Randy Rhoads. Wielu z nich wplata w swoje solówki kilka taktów arpeggia, czego rezultaty bywaj nies ychanie emocjonuj ce. Riff: to autonomiczna fraza muzyczna, skomponowana zazwyczaj z pojedynczych d wi ków i wykorzystywana jako strukturalna cz utworu lub jego cz ci. czy on melodi i gitar rytmiczn, poniewa ma wspólne cechy z jednym i drugim sposobem grania. Jest zazwyczaj kilka razy powtarzany i w danej cz ci utworu s u y jako motyw akompaniuj cy. Przypomnij sobie wpadaj ce w ucho riffy z utworów Day Tripper i Birthday The Beatles, Satisfaction The Rolling Stones, Walk This Way Aerosmith, Sunshine of Your Love Cream, Whole Lotta Love i Black Dog Led Zeppelin, Crazy Train Ozzy ego Osbourne a oraz You Give Love a Bad Name Bon Jovi. Wszystkie te piosenki opieraj si na rozpoznawalnych i atwych do zapami tania motywach. Riffy nie zawsze s zbudowane z pojedynczych d wi ków. Na przyk ad w Smoke on the Water Deep Purple i Iron Man Black Sabbath s one z o one z wielod wi ków granych jednocze nie. Riff mo e by tak e zagrany w harmonii przez dwie lub wi cej gitar. Z takich zagrywek s znani The Allman Brothers i The Eagles. Swobodna improwizacja: nie jest to uznany termin muzyczny, tylko fraza opisuj ca dowolny fragment partii gitary prowadz cej, który niekoniecznie opiera si na melodii. Swobodna improwizacja nie musi nawet by melodyjna. Przeskoki o du e interwa y, granie perkusyjne, efekty muzyczne i sekwencje d wi ków (takie jak na przyk ad schematy szybko powtarzanych nut, a nawet jednej nuty) wszystkie te rodki wyrazu mog bra udzia w budowaniu ekscytuj cej solówki lub pasa u. Terminy gitara prowadz ca, melodia, g ówny motyw, riff, solówka czy improwizacja oznaczaj ró ne sposoby grania pojedynczymi d wi kami i s cz sto stosowane wymiennie. Fraza granie pojedynczymi d wi kami jest nieco niepor czna, dlatego ka dy rodzaj grania, który nie jest gitar rytmiczn, mo esz okre li mianem gitary prowadz cej, nawet je li b dzie to oznacza o riff. ci le rzecz ujmuj c, gitara prowadz ca to g ówna gitara, której partia zazwyczaj opiera si na pojedynczych d wi kach. Lecz nie jest to regu, poniewa mo esz gra dwud wi ki technik double-stop. Dodatkowo termin gitara prowadz ca pozwala na odró nienie jej od innej gitary (lub gitar) w zespole, która gra partie rytmiczne.

13 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 113 Czasami partia g ównej gitary mo e si sk ada z akordów. Przerywnik gitarowy w Peggy Sue Buddy ego Holly ego oraz riff otwieraj cy utwór Pinball Wizard The Who to dwa najbardziej znane przyk ady gitary rytmicznej, która gra g ówn rol. Jak trzyma piórko? Sposób trzymania jest generalnie taki jak w przypadku gry rytmicznej. Chwy je tak, aby koniec wystawa prostopadle z boku kciuka, i umie d o w pobli u struny, któr zamierzasz uderzy. Zalecany przeze mnie sposób trzymania piórka znajdziesz na rysunku 2.6. Zapewne odkryjesz, e trzymasz piórko nieco mocniej, szczególnie gdy b dziesz chcia zagra g o niej lub agresywniej. To normalne. Z czasem zaczniesz je postrzega jako naturalne przed u enie jednego z paznokci. Przejd do ataku Tr canie lub uderzanie okre lonego d wi ku jest okre lane jako atak. Nie oznacza to, e powiniene gra agresywnie jest to termin odró niaj cy pocz tek nuty od jej wybrzmiewania (czyli tej cz ci, która nast puje po pierwszym, perkusyjnym d wi ku). Aby zaatakowa pojedyncz strun, umie piórko tak, aby dotyka o jej od góry lub znajdowa o si nieznacznie ponad ni, i tr j szybkim, p ynnym ruchem. Uderz j na tyle mocno, eby d wi k by wyra ny, lecz aby nie zahaczy przy okazji s siedniej struny. Ten ruch to uderzenie w dó, które jest dok adnie takie samo jak to, które opisa em w rozdziale 5., tyle e tym razem tr casz tylko jedn strun. Aby uderzy w gór, po prostu wykonaj odwrotny ruch. Uderzanie pojedynczych strun w gór i w dó Uderzanie struny w dó (w stron ziemi) oznacza si symbolem, a uderzanie struny w gór symbolem V. Rockowi gitarzy ci rytmiczni preferuj uderzenia w dó, poniewa s one mocniejsze i s u do podkre lania d wi ków w równych, miarowych schematach. Natomiast naprzemienne uderzenia w gór i w dó, zwane naprzemiennym piórkowaniem (które opisz w dalszej cz ci tego rozdzia u), s istot gitary prowadz cej. Granie pojedynczych d wi ków Akordy zazwyczaj grasz do szerokimi ruchami przedramienia i nadgarstka. Pojedyncze d wi ki nie wymagaj takiego rozmachu, poniewa wi kszo si y uderzenia bierze si z nadgarstka. Zapewne b dziesz mia sk onno do opierania podbicia d oni na mostku. To w porz dku, zwró jednak uwag na to, aby przypadkowo nie t umi strun w trakcie gry. Je li najpierw uderzasz d wi ki na ni szych strunach, a nast pnie na wy szych, naturalnie dopasujesz pozycj r ki i przesuniesz j wzd u mostka. Oczywi cie nie musisz jej opiera na strunach równie dobrze mo esz jej pozwoli swobodnie zwisa mniej wi cej w okolicy mostka.

14 114 Cz II: Podstawowe techniki gry Yin i Yang gitary rytmicznej i prowadz cej Je li w zespole s dwaj gitarzy ci, najlogiczniejszy podzia obowi zków sprowadza si do tego, e jeden z nich pe ni rol gitarzysty prowadz cego, a drugi rytmicznego. Cz sto g ówn gitar gra lepszy z nich. Czasem jednak podzia ról nie wynika z talentów muzycznych, lecz z tego, e gitarzysta rytmiczny jest jednocze nie g ównym kompozytorem (tak jak w przypadku Toma Petty ego i Metalliki). W wielu zespo ach te role nie s wyra nie zdefiniowane przyk adem mog by Lynyrd Skynyrd, The Allman Brothers i Judas Priest. Jednak w tych, które znalaz y si na poni szej li cie, wiadomo, kto jest gitarzyst prowadz cym, a kto rytmicznym. Zespó Gitara rytmiczna Gitara prowadz ca The Beatles John Lennon George Harrison The Rolling Stones Keith Richards Brian Jones/Mick Taylor/Ron Wood The Kinks Ray Davies Dave Davies Grateful Dead Bob Weir Jerry Garcia AC/DC Malcolm Young Angus Young Creedence Clearwater Revival Tom Fogerty John Fogerty Aerosmith Brad Whitford Joe Perry Kiss Paul Stanley Ace Frehley Tom Petty Tom Petty Mike Campbell The Cars Ric Ocasek Elliot Easton The Clash Joe Strummer Mick Jones Def Leppard Steve Clark Phil Collen Bruce Springsteen Bruce Springsteen Nils Lofgren Metallica James Hetfield Kirk Hammett Guns N Roses Izzy Stradlin Slash Nawet graj c g o no i agresywnie, powiniene w pe ni panowa nad praw r k. Twój ulubiony wykonawca, który m óci ramieniem niczym skrzyd em wiatraka, z pewno ci gra gitar rytmiczn, a nie solow. Zaczniemy od kilku prostych wicze w graniu pojedynczych d wi ków, a nast pnie przejdziemy do zagrywek, które nie le brzmi, a ich granie b dzie dla Ciebie przyjemno ci. Technika gry pojedynczych d wi ków Zagraj motywy z rysunku 6.1 wy cznie za pomoc uderze w dó. Jest to sze pasa y na ró nych strunach. Ka dy z nich sk ada si z trzech ró nych d wi ków. Wszystkie s oparte na wier nutach, co oznacza, e na jeden takt przypadaj cztery nuty (lub je li wystukujesz rytm stop, na jedno tupni cie przypada jedna nuta).

15 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 115 Rysunek 6.1. wier nutowe melodie w otwartej pozycji na ka dej z sze ciu strun gitary Ca a sztuka polega na tym, eby zagra w a ciwe d wi ki, nie tr caj c przypadkowo z ej struny. Nie musisz wygrywa wyszukanych rytmów lub kombinacji uderze w gór i w dó wystarczy, e trafisz we w a ciw strun. Jak si domy lasz, trudniej jest to zrobi na wewn trznych strunach (drugiej, trzeciej, czwartej i pi tej) ni na zewn trznych (pierwszej i szóstej). Spróbuj zagra te motywy samodzielnie (bez pomocy nagra na p ycie), naliczaj c (i wystukuj c stop ) tempo o jeden takt wcze niej, ni zaczniesz gra. Zagraj z p yt, gdy uznasz, e wiczenie masz ju opanowane i grasz je bez przerw lub pomy ek. Ka de wiczenie jest w innym klimacie (co s ycha na p ycie), ale nie powinno Ci to onie miela. Je li b dziesz liczy wier nuty zgodnie ze stukaniem na p ycie (czyli rytmicznym d wi kiem hi-hatu, stosowanym przez perkusistów, aby wskaza tempo przed utworem) oraz skupisz si na p ynnym wydobywaniu jednego d wi ku przy ka dym uderzeniu, wszystko pójdzie g adko.

16 116 Cz II: Podstawowe techniki gry Nast pne wiczenie (z rysunku 6.2) jest nieco trudniejsze, poniewa wymaga zmiany strun w trakcie grania motywu. Graj c je, staraj si p ynnie przechodzi mi dzy strunami, nie traci rytmu i nie zmienia dynamiki (czyli si y uderze piórkiem). Rysunek 6.2. wier nutowa melodia na ró nych strunach Graj c na gitarze, musisz pilnowa rytmu nie tylko mi dzy taktami, lecz tak e wtedy, gdy zmieniasz struny. Naprzemienne piórkowanie Teraz zwi kszysz tempo i zaczniesz gra ósemki. Jak wiesz, w grze rytmicznej cz sto wystarczy zwi kszy cz stotliwo uderze w dó. Lecz gitara prowadz ca wymaga w takiej sytuacji wykorzystania naprzemiennego piórkowania. Aby naprzemiennie piórkowa ósemki, musisz pami ta o jednej, prostej zasadzie: na 1, 2, 3 i 4 uderzasz w dó, a na i uderzasz w gór. Brzmi banalnie, lecz w praktyce utrzymanie tego schematu podczas przechodzenia na s siedni, a nawet dalsz strun jest do trudne. Mimo to naprzemienne piórkowanie jest dobr technik nawet gdy wydaje si nielogiczne czy nieefektywne i korzysta z niej praktycznie ka dy w miar uzdolniony gitarzysta. Granie melodii na ró nych strunach Niezale nie od tego, czy zmieniasz struny, czy nie, powiniene piórkowa naprzemiennie. W melodii ósemkowej oznacza to, e d wi ki przypadaj ce na 1, 2, 3 i 4 uderzasz w dó, a d wi ki przypadaj ce na i (czyli te, które przypadaj mi dzy liczbami) w gór. Skale Skale ze swej natury sk adaj si z kolejnych stopni. Stanowi one straszliwe narz dzie muzycznych tortur w r kach bezwzgl dnych wychowawców (takich jak Twoja nauczycielka muzyki w czwartej klasie), ale to wszystko ma swój cel. Skala to wietny sposób na rozgrzanie palców za pomoc rozpoznawalnych uk adów, dzi ki któremu uczysz si po o enia na gryfie nale cych do niej d wi ków. Dodatkowo skale uk adaj si w znajomo brzmi ce melodie ( do re mi fa sol la si do ), a ich poprawne wykonanie daje swego rodzaju przyjemno a przynajmniej do momentu, gdy zagrasz je ju trzy miliony razy i nie b dziesz ich w stanie zdzier y.

17 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 117 Na razie jednak spróbuj zagra kolejne d wi ki skali C-dur w gór i w dó, zaczynaj c od podstawy (czyli pierwszego stopnia skali lub akordu). Skale durowe Rysunek 6.3 przedstawia jedn oktaw skali C-dur (czyli osiem d wi ków). Zwró uwag na to, e tylko w pierwszej po owie taktu znajduj si oznaczenia uderze, a tu po nich pojawia si termin sim. (skrót od ang. simile podobnie), informuj cy, e reszt powiniene zagra w ten sam sposób. Rysunek 6.3. Jedna oktawa skali C-dur w gór i w dó W tradycyjnym zapisie nutowym pojawi o si tak e palcowanie lewej r ki. Nie chodzi jednak o to, eby ogarnia wzrokiem wszystkie te informacje nuty, wskazówki dotycz ce lewej i prawej r ki, i tak dalej tylko eby nauczy si tej skali i gra j za ka dym razem, gdy potrzebujesz rozgrzewki. Mo esz j te wykona, gdy inspiracja schowa si, st umiona i wycofana, w najg bszych zakamarkach umys u, a Ty nie b dziesz w stanie wymy li adnej innej spójnej melodii. Skala z rysunku 6.4 tak e jest durowa, chocia sk ada si z innych d wi ków i nieco trudniej j zagra. S to dwie oktawy skali G-dur w gór i w dó. Jest trudniejsza ze wzgl du na palcowanie, poniewa b dziesz przyciska struny wszystkimi palcami lewej r ki na rozpi to ci czterech progów. Trzymaj lew r k mniej wi cej w tym samym miejscu nad strunami i si gaj palcami do odpowiednich progów (pierwszy palec wskazuj cy naciska pierwszy próg, drugi rodkowy drugi próg, i tak dalej). Gdy wyrobisz sobie wi ksz gi tko palców, zwi kszy si ich rozpi to, dzi ki czemu b dziesz w stanie si gn do poszczególnych progów, praktycznie nie zmieniaj c pozycji d oni. Skale molowe Poniewa wprowadzi em Ci w skal durow, pokazuj c jej kolejne stopnie, czuj, e powinienem przedstawi Ci tak e jej mroczniejszego kuzyna, czyli skal durow. Rodzinna analogia jest tu jak najbardziej na miejscu, poniewa skale molowe s faktycznie spokrewnione z durowymi. Ka da skala durowa posiada odpowiadaj c jej, pokrewn gam molow, któr mo esz zapisa za pomoc tych samych znaków przy kluczu wiolinowym. Naturalna skala molowa dowolnej skali durowej (nazywana tak dlatego, e mo esz j zagra, u ywaj c tych samych d wi ków) zaczyna si od jej szóstego stopnia. Szóstym stopniem skali C-dur jest A (pami taj, e muzyczny alfabet ko czy si na G, a mi dzy A i C znajduje si H). Rysunek 6.5 przedstawia jedn oktaw skali molowej, zaczynaj c si od otwartej pi tej struny, czyli A.

18 118 Cz II: Podstawowe techniki gry Rysunek 6.4. Dwie oktawy skali G-dur w gór i w dó Rysunek 6.5. Jedna oktawa skali a-moll Pasa e Pasa e to melodie, w których wysoko ci kolejnych d wi ków zmieniaj si o wi cej ni jeden stopie (czyli z pomini ciem jednej lub kilku liter), na przyk ad A, C, E, G, H. Mog mie rozpi to dowolnego interwa u i nie musz sk ada si wy cznie z d wi ków okre lonego akordu. Tak wi c wszystkie arpeggia to pasa e, lecz nie wszystkie pasa e to arpeggia. Rysunek 6.6 przestawia arpeggio na akordzie a7, w którym grasz jego kolejne d wi ki, czyli A-C-E-G.

19 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 119 Rysunek 6.6. Arpeggio na akordzie a7 czenie zmian o jeden stopie z pasa owymi przeskokami Wi kszo melodii jest zbudowana na zasadzie kombinacji tych dwóch rodzajów zmian wysoko ci d wi ków. Czasami zawieraj one fragmenty arpeggio (tak jak wojskowa pobudka i sygna na posi ki, grane na tr bce). Granie skali polega na wydobyciu jej kolejnych d wi ków w porz dku rosn cym lub malej cym. Granie arpeggia umo liwia ruchy zarówno w gór, jak i w dó, lecz jeste wówczas ograniczony do d wi ków akordu. Zacznij od do u: melodie na ni szych d wi kach Z nieznanych bli ej przyczyn wszystkie tradycyjne podr czniki do gitary zaczynaj si od najwy szych strun i stopniowo przechodz do coraz ni szych. Lecz my, zgodnie z prawdziwie rewolucyjn natur rock and rolla oraz serii Dla bystrzaków, zaczniemy od do u. To, e zaczniemy od do u, nie wynika wy cznie z buntowniczego nastawienia (chocia sprzeciw dla samego sprzeciwu jest ca kiem zabawny!) po prostu si a nap dowa wi kszo ci najbardziej znanych motywów, riffów i zagrywek rytmicznych pochodzi z nizin (patrz c z perspektywy d wi ków na gitarze). Przypomnij sobie klasyczne riffy, o których pisa em w tym rozdziale Smoke on the Water, Iron Man czy Day Tripper i pomy l, ile z nich opiera si na niskich d wi kach. Maj c to na uwadze, zagraj motyw na niskich strunach z rysunku 6.7, który przypomina typowy rockowy riff. Ws uchaj si w jego upajaj ce, podziemne brzmienie. Muzycy Spinal Tap byliby z Ciebie dumni. Rysunek 6.8 przedstawia inn melodi, nieco ywsz ni ta z rysunku 6.7. Opiera si ona na równomiernych ósemkach i zawiera kilka zaskakuj cych zwrotów. Znajdziesz w niej tak e seri przeskoków o wi ksze interwa y, które w tym przypadku stanowi arpeggio na akordzie a-moll.

20 120 Cz II: Podstawowe techniki gry Rysunek 6.7. Rockowa melodia na niskich d wi kach, wykorzystuj ca najni sze struny gitary Rysunek 6.8. Dynamiczne ósemki w melodii na niskich d wi kach Droga na szczyt: melodie na wy szych d wi kach Partie gitary prowadz cej zazwyczaj w du ym stopniu korzystaj z wy szych rejestrów gitary, gdzie melodie brzmi najbardziej naturalnie. Zanim przejdziesz na sam gór gryfu, zagraj przyk ad z rysunku 6.9, aby sprawdzi potencja gitary do przebicia si przez zgie k sekcji rytmicznej. Rysunek 6.9. Melodia na wy szych d wi kach w otwartej pozycji Je li Twoja gitara brz czy, zamiast dawa mi siste i kremowe brzmienie, zwi ksz ilo przesteru. Gdyby tego potrzebowa, w rozdziale 3. znajdziesz szczegó owe wskazówki, jak tego dokona.

21 Pozycje na gryfie Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 121 Jak dot d wszystkie melodie i wiczenia gra e na najni szych progach (mi dzy pierwszym a czwartym). W tej pozycji naj atwiej znale na gryfie zapisane w nutach d wi ki. Gitara jest jednak wyposa ona w znacznie wi cej progów ni pierwsze cztery. W najni szej pozycji mo esz gra wi kszo akordów, riffów na niskich strunach oraz cz melodii, lecz kluczowym elementem solówek s wy sze pozycje. Jest tak z dwóch powodów: Im wy ej na gryfie si znajdziesz, tym wy szy d wi k b dziesz w stanie zagra. Gitara jest instrumentem o niskim rejestrze nuty, które czytasz z pi ciolinii, na gitarze s o oktaw ni sze. Z tego powodu przej cie na wy sze progi pozwala Ci si przebi z melodi przez pomruk basu oraz ha as perkusji i innych gitar graj cych akordy w podstawowej pozycji. Na wy szych progach struny s bardziej elastyczne, co u atwia zmian progów oraz stosowanie takich technik, jak podci ganie strun, wibrato, hammer-on, pull-off, slide i innych rodków ekspresji (wszystkie zosta y opisane w rozdziale 9.). Otwarta pozycja Dotychczas gra e g ównie w otwartej pozycji, ale by o to celowe. Kiedy opanujesz ca y gryf i b dziesz w stanie zagra w ka dym miejscu, z którego da si wydoby jaki d wi k, otwarta pozycja stanie si kwesti wyboru. Inaczej mówi c, b dziesz gra w otwartej pozycji, gdy b dzie to pasowa o do muzycznego efektu, jaki zamierzasz osi gn. Gitarzy ci rockowi graj zarówno w otwartej, jak i w wy szych pozycjach (numer pozycji jest okre lany przez próg, który przyciskasz palcem wskazuj cym), poniewa ró ni si one brzmieniem. Dla porównania: gitarzy ci jazzowi staraj si unika otwartej pozycji, natomiast folkowi niemal wcale nie korzystaj z wy szych. W rocku jednak stosuje si wszystkie, dlatego musisz wiedzie, jakie s zalety i jednych, i drugich. Pami tasz skal G-dur z rysunku 6.4? By a to skala G w otwartej pozycji, poniewa wykorzystywa a otwarte struny gitary. Teraz spróbujemy zagra te same d wi ki w tym samym rytmie, ale w nieco inny sposób. Wy sze, zamkni te pozycje Zmiana pozycji pozwala na przetransponowanie motywu w dowolne miejsce gryfu. Melodi bez d wi ków na otwartych strunach mo esz zacz od dowolnego progu niezale nie od tego, czy b dzie to pierwszy, czy pi tnasty. Pozosta e d wi ki b d w takich samych interwa ach. To tak jak z p ywaniem je li opanujesz technik utrzymywania si na powierzchni i poruszania si, nie ma znaczenia, czy woda b dzie mia a pi metrów g boko ci, czy pi kilometrów. No mo e poza tym, e ta druga przypuszczalnie b dzie znacznie zimniejsza. Wy sze pozycje czasami nazywa si zamkni tymi, poniewa nie wykorzystuj otwartych strun. Kiedy opanujesz jaki motyw w dowolnej zamkni tej pozycji, mo esz przemie ci go w dowolne miejsce na gryfie dzi ki temu uzyskasz ten sam motyw, tylko przetransponowany na inn tonacj. Ta regu a stosuje si tak e do akordów, jak ju wiesz z rozdzia u 4., w którym pozna e akordy ruchome i barowe.

22 122 Cz II: Podstawowe techniki gry Najlepsze jest jednak to, e mo esz przenosi ca e melodie od razu zmieniaj c ich tonacj czego piani ci, tr bacze czy fleci ci mog gitarzystom tylko zazdro ci, poniewa nie s w stanie tego zrobi z równ atwo ci na swoich instrumentach. Aby pozna wy sze pozycje w praktyce, zagraj dwie oktawy skali G-dur na tych samych d wi kach, ale nie u ywaj c adnej otwartej struny. W ten sposób uzyskasz skal G-dur w drugiej pozycji, tak jak na rysunku Jest to druga pozycja, poniewa najni szy próg, jaki naciskasz, definiuje nazw pozycji; w tym przypadku jest to drugi. Rysunek Dwie oktawy skali G-dur w drugiej pozycji Kiedy j opanujesz, zagraj ten sam uk ad palców w innych pozycjach. W ten sposób przetransponujesz skal G-dur na inn tonacj. Bli sze spotkanie z riffami na ni szych rejestrach Riffy pojawi y si ju wcze niej w tym rozdziale w przyk adach melodii na niskich d wi kach, lecz teraz zajmiemy si nimi na powa nie nie dlatego, e pomagaj zilustrowa naprzemienne piórkowanie lub zmian strun, lecz dla nich samych. W ko cu przecie zajmujesz si muzyk dla muzyki! Najlepsze w niskich riffach s pot ne, basowe d wi ki. Nie ma lepszego wyboru, je li chodzi o mia d ce, wstrz saj ce ziemi, soczyste i trzeszcz ce, rozwalaj ce mózg na strz py tony, dlatego 99% riffów opiera si na tych w a nie d wi kach.

23 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 123 Zacznij od klasycznego riffu na wier nutach z rysunku 6.11, zwanego boogie-woogie, boogie lub krocz cym basem. Sk ada si on wy cznie z d wi ków akordów oraz szóstego stopnia, a ka dy akord jest ogrywany wed ug tego samego schematu. Lecz si a tego motywu polega w a nie na powtórzeniu. Jest on tak zara liwy, e Twoje uszy chcia yby s ysze ten sam schemat przy ka dym akordzie! Rysunek Klasyczny riff boogie-woogie oparty na krocz cym basie w G-dur Czy mo na to jako upro ci : skala pentatoniczna Skale durowe i molowe by mo e stanowi podwaliny edukacji muzycznej, lecz jako materia melodyczny do ogrywania akordów brzmi, no có, akademicko. Gitarzy ci rockowi maj lepszy sposób na zaspokajanie swojego g odu melodii: skal pentatoniczn. Nie jest to rzecz jasna jedyna skala stosowana w solówkach rockowych, lecz z pewno ci najbardziej popularna i naj atwiejsza do nauczenia. Jej urok polega na tym, e dobrze brzmi z ka dym akordem w danej tonacji, wi c niemal natychmiast mo esz na jej podstawie zacz tworzy muzyk. Jak sugeruje jej nazwa, sk ada si ona z pi ciu d wi ków, czyli dwóch mniej ni normalna, siedmiod wi kowa skala durowa lub molowa. Dzi ki temu uzyskujesz bardziej otwarte i mniej linearne brzmienie. Jest ona tak e w znacznym stopniu ambiwalentna, co stanowi jej zalet, poniewa trudniej zagra z y d wi k czyli taki, który mimo i nale y do danej tonacji, nie pasuje do aktualnego akordu. Skala pentatoniczna wykorzystuje jedynie te najbardziej uniwersalne d wi ki.

24 124 Cz II: Podstawowe techniki gry Nie jestem w stanie w a ciwie wyrazi jej znaczenia. Dla muzyki rockowej jest ona tym, czym narkoza, prasa drukarska i wkr tarka akumulatorowa dla wspó czesnej cywilizacji niezb dnym narz dziem, bez którego ycie by oby znacznie trudniejsze. Pierwsz skal pentatoniczn, jak poznasz, b dzie a-moll. Mo esz jej u ywa w solówkach, ogrywaj c akordy w tonacji a-moll, C-dur oraz progresji bluesowej w a-moll (przymiotnik bluesowy mo e oznacza albo specjaln, sze ciod wi kow skal, albo okre lon progresj akordów). Dobrze sprawdza si tak e w tonacji A-dur i progresji bluesowej w C-dur. Ca kiem nie le jak na skal, która ma o dwa d wi ki mniej ni normalna. Rysunek 6.12 przedstawia diagram gryfu, na którym znajduje si skala pentatoniczna w pi tej pozycji. Gryf jest w takim u o eniu, jak gdyby patrza na gitar od przodu, a nast pnie przekrzywi j na lew stron. Jego diagram przypomina wi c tabulatur w tym sensie, e pierwsza struna znajduje si na samej górze jednak jest to faktyczny schemat gryfu, a nie tabulatura. Na cie ce 31. z do czonej do ksi ki p yty ta skala jest grana z góry (czyli od ósmego progu pierwszej struny) na dó (do pi tego progu na szóstej strunie). Spróbuj j zagra, chocia niekoniecznie w takim samym tempie jak na p ycie to nagranie jest po to, eby mia pewno, i przyciskasz w a ciwe struny w odpowiednich miejscach. Rysunek Diagram gryfu przedstawiaj cy skal pentatoniczn w pi tej pozycji Na diagramie gryfu, tak jak na tabulaturze, najwy sza linia oznacza pierwsz strun. Poza tym to nie jest akord, tylko wszystkie mo liwe d wi ki skali pentatonicznej. Palec wskazuj cy przyciska te, które wypadaj na pi tym progu, serdeczny te z siódmego progu, a ma y te z ósmego. W tym schemacie skali palec rodkowy nie ma nic do roboty. Skala pentatoniczna, czyli trzy sposoby grania solówek Teraz nauczysz si gra skal pentatoniczn do trzech ró nych muzycznych podk adów: progresji w tonacji durowej, progresji w tonacji molowej, progresji bluesowej.

25 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 125 Ten sam schemat mo esz wykorzysta do trzech ró nych akompaniamentów. To niewiarygodne zrz dzenie losu dla pocz tkuj cego gitarzysty, e mo e zastosowa skrót my lowy, szybk kalkulacj, pozwalaj c na natychmiastowe zagranie solówki do ka dego durowego, molowego lub bluesowego utworu po prostu wykonuj c co, co zasadniczo stanowi salonow sztuczk muzyczn. To wietne i b yskawiczne rozwi zanie, które pozwala Ci niemal od r ki zagra przyzwoicie brzmi c muzyk. Kiedy poznasz ju podstawy, by mo e zechcesz si dowiedzie, dlaczego te d wi ki wspó brzmi tak, a nie inaczej, ale na razie zacznijmy jam session! Umie palec wskazuj cy na pi tym progu pierwszej struny. Rozlu nij d o, aby palce swobodnie zwisa y nad gryfem w okolicach szóstego, siódmego i ósmego progu. Twoja r ka jest gotowa do gry w pi tej pozycji. Zagraj motyw z rysunku Jest to oparta na ósemkach schodz ca skala pentatoniczna C-dur, zaczynaj ca si od czwartego palca, który przyciska pierwsz strun na ósmym progu. Rysunek Oparta na ósemkach schodz ca skala pentatoniczna C-dur Staraj si, aby ka dy d wi k od góry do do u zabrzmia osobno, aby przyzwyczai si do przyciskania progów i zmiany strun. Nie zastanawiaj si nad tym, czy uderzasz struny w gór, czy w dó, póki nie b dziesz w stanie swobodnie przebiega palcami lewej r ki po wszystkich strunach jak paj k po swojej sieci. Ten schemat umo liwia trzymanie lewej r ki w niezmienionej pozycji, poniewa wszystkie palce s w stanie bez napinania dosi gn odpowiednich progów. Teraz, gdy zagra e ju skal, spróbuj j wykorzysta w kontek cie muzycznym. Dzi ki temu do wiadczysz magii, która b dzie mia a miejsce, kiedy zagrasz te same d wi ki do utworów w ró nych tonacjach. Przedstawienie czas zacz! Pentatonika w utworze o tonacji durowej Rysunek 6.14 przedstawia progresj w C-dur w umiarkowanym tempie na 4/4. Solówka stanowi mieszanin wier nut i ósemek, które nale do pentatonicznej skali C-dur, granej w ró nych pozycjach na gryfie. Na nagraniu w lewym kanale s ycha sekcj rytmiczn, natomiast w prawym gitar prowadz c. Kiedy za apiesz ju melodi gitary prowadz cej, przekr balans na lewy kana (nie obra si ) i spróbuj zagra j do podk adu, a nast pnie ustaw balans na rodku i sprawd, jak dobrze Ci posz o.

26 126 Cz II: Podstawowe techniki gry Rysunek Solówka w umiarkowanym tempie 4/4 w tonacji C-dur Pentatonika w utworze o tonacji molowej A teraz, jak mawiali w Monty Pythonie, co z zupe nie innej beczki. Czy by? Rysunek 6.15 przedstawia motyw w innym klimacie (ci ki backbeat na 4/4), w innej tonacji (a-moll), lecz gitara prowadz ca jest oparta na tych samych d wi kach. Zwró uwag na uderzaj co odmienny efekt. Rysunek Solówka do ci kiego backbeatu na 4/4 w a-moll Pentatonika w utworze o progresji bluesowej A teraz, co niewiarygodne, nast pi kolejna zmiana klimatu, za Twoja partia b dzie si opiera a na tej samej skali, co przyk ady z rysunków 6.14 i Motyw z rysunku 6.16 to ywio owy blues w rytmie mieszanym w tonacji A-dur. Zwró uwag na to, e ósemki z tego przyk adu s nierównomierne powiniene je gra jako d u sz i krótsz. Spraw, e b d ka.

27 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 127 Rysunek Bluesowa solówka w ywym, mieszanym rytmie na 4/4 W nast pnej cz ci nie b dziesz ju musia si uczy adnych motywów zaczniesz samodzielnie je wymy la.

28 128 Cz II: Podstawowe techniki gry Improwizowanie W rocku, jazzie i bluesie improwizacja zajmuje poczesn rol. Umiej tno dobrego improwizowania jest znacznie wa niejsza od czystej techniki. Tworzenie szczerych, wiarygodnych i inspiruj cych solówek ma du o wi ksze znaczenie od technicznej dok adno ci i precyzji. Najlepsi muzycy wiata to najwybitniejsi improwizatorzy, co nie oznacza, e s biegli technicznie. Jedyna umiej tno, która jest równie istotna jak improwizowanie wietnych solówek, to pisanie piosenek. Ostatni przyk ad w tym rozdziale b dzie wi c po wi cony improwizacji, która polega na wybraniu zestawu d wi ków i stworzeniu z nich muzyki. Aby tego dokona, wykorzystaj pentatoniczn skal w pi tej pozycji, której nauczy e si wcze niej. Rysunek 6.17 przedstawia wolny, jazzuj cy blues w rytmie mieszanym w tonacji A-dur. Nie zapomnij o nierównomiernym graniu ósemek oraz bluesowym credo: nie musisz czu si le, eby gra bluesa ale to pomaga. Rysunek Wolny blues w rytmie mieszanym w tonacji A-dur Nuta ko cowa Improwizowanie to naj atwiejsza umiej tno na wiecie (wystarczy znale w a ciwe d wi ki i mo na gra ), a zarazem jedna z najtrudniejszych (trzeba na poczekaniu stworzy poruszaj c melodi ). Im wi cej d wi ków masz do wyboru, tym bogatsze jest Twoje muzyczne s ownictwo, za pomoc którego mo esz wyrazi swój przekaz.

29 Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz cej 129 Pentatoniczna skala stanowi wietny sposób na b yskawiczne rozpocz cie tworzenia muzyki, lecz istnieje ogromna liczba innych skal, które mog Ci pomóc w tworzeniu melodii. Mo esz te s ucha innych gitarzystów w poszukiwaniu pomys ów. Wykraczaj poza wszystkie skale, do których przywykniesz, aby wydoby niecodzienne d wi ki, oraz ucz si klasycznych solówek z nagra, aby przekona si, co je nap dza o. A przede wszystkim rozwijaj w asny sposób frazowania i styl. Techniki, które pomog Ci w zrealizowaniu tych celów, opisz w cz ci III oraz IV, wi c na razie trenuj swobodne przebiegi palców w dó i gór gryfu. Zaskakuj si, zmieniaj c kierunek, przeskakuj c struny, a nawet dramatycznie powtarzaj c pewne d wi ki. Cz Twoich najwspanialszych dokona muzycznych b dzie rezultatem zupe nie niezamierzonych dzia a szcz liwym przypadkiem. Lecz aby trafi na owe zbiegi okoliczno ci, nie mo esz i najprostsz cie k. B d mia y, odwa ny, podejmuj ryzyko i improwizuj!