e-book Keyboard od podstaw

Transkrypt

1 e-book Keyboard od podstaw

2 Spis treści I. Podstawy 1. Postawa grającego UłoŜenie rąk na klawiaturze Budowa klawiatury PołoŜenie nut na pięciolinii Trochę o czarnych klawiszach, półton i cały ton Takty, oznaczenia taktowe...8 II. Ćwiczenia dla prawej ręki 1. Lekcja pierwsza c Lekcja druga c1, d Lekcja trzecia c1, d1, e Lekcja czwarta c1, d1, e1, f Lekcja piąta c1, d1, e1, f1, g Lekcja szósta ćwiczenie na pięć palców Lekcja siódma Pojedziemy na łów...16 III. Ćwiczenia dla lewej ręki 1. Lekcja pierwsza c Lekcja druga c1, h Lekcja trzecia c1, h, a Lekcja czwarta c1, h, a, g Lekcja piąta c1, h, a, g, f Lekcja szósta ćwiczenie na pięć palców # Lekcja siódma ćwiczenie na pięć palców # Lekcja ósma ćwiczenie na pięć palców #

3 IV. Melodie ludowe 1. Melodia pierwsza śuraw Melodia druga Pojedziemy na łów Melodia trzecia Walc Melodia czwarta Wlazł kotek Melodia piąta Mało nas Melodia szósta Mam chusteczkę Melodia siódma Panie Janie Melodia ósma Kurki trzy Melodia dziewiąta W murowanej piwnicy Melodia dziesiąta Sto lat

4 I. PODSTAWY 1. Postawa grającego Bardzo waŝne jest, abyś zajął właściwą pozycję, siadając do instrumentu klawiszowego. Siądź do połowy siedziska stołka i wyprostuj kręgosłup, czyli siądź prosto. Po pierwsze, usiądź w takiej odległości od instrumentu, aby twoje ręce wyciągnięte przed siebie, z dłońmi zaciśniętymi w pięści, dosięgały do linii, gdzie kończą się klawisze instrumentu. Po drugie, wysokość stołka ma być taka, aby po postawieniu dłoni obu rąk, na opuszkach wszystkich palców na klawiaturze, łokcie znalazły się troszkę nad linią klawiatury. To bardzo waŝne jak siedzisz przy instrumencie, dlatego zwróć na to szczególną uwagę. 2. UłoŜenie rąk na klawiaturze W czasie grania, ustaw dłonie na klawiaturze tak, jakbyś trzymał w dłoni małą piłeczkę pasującą wielkością do wnętrza twojej dłoni, lub jabłko, czy inny, okrągły przedmiot. Gdy trzymasz taki przedmiot w dłoni, palce są lekko, łagodnie zaokrąglone, opuszki palców ustawiają się prawie w tej samej linii, a palce są bardzo blisko siebie. Jest to pozycja zamknięta dłoni. Tak właśnie naleŝy trzymać palce obu rąk na klawiaturze, poniewaŝ zapewnia to swobodę ruchu palcom w czasie grania, i bardzo ułatwia wykonywanie kolejnych ćwiczeń. To bardzo waŝne, więc pamiętaj zawsze o tym, jak ma wyglądać twoja dłoń postawiona na klawiaturze. WaŜne jest równieŝ, abyś był ogólnie rozluźniony a szczególnie, jeśli chodzi o mięśnie barków, ramienia, przedramienia i dłoni. 4

5 3. Budowa klawiatury Oktawa wielka oktawa mała oktawa razkreślna oktawa dwukreślna oktawa trzykreślna W tym przykładzie pokazane są nazwy poszczególnych klawiszy. Siedem klawiszy białych i wśród nich pięć czarnych tworzą obszar, który nazywa się oktawą. Klawiatura na rysunku przedstawia 5 oktaw. Większość popularnych, elektronicznych instrumentów klawiszowych, ma właśnie klawiaturę pięciooktawową. 4. PołoŜenie nut na pięciolinii 5

6 Na dolnej pięciolinii pokazane jest rozmieszczenie nut, gdy na początku jest klucz basowy. Wyznacza on połoŝenie nuty f na czwartej linii, a wiedząc to właśnie, moŝemy umieścić pozostałe nuty w odpowiednich, kolejno w górę lub w dół, miejscach. W kluczu basowym piszemy nuty odpowiadające dźwiękom oktawy wielkiej, których nazwy zapisane są duŝą literą (C D E F G A H), oktawy małej (c d e f g a h), oraz kilka dźwięków oktawy razkreślnej (c1 d1 e1 f1 g1 a1). Górna pięciolinia zawiera nuty odpowiadające dźwiękom oktawy małej, razkreślnej, dwukreślnej, trzykreślnej. Piszemy na niej głównie nuty dla dźwięków wysokich. Oczywiście są dźwięki bardzo wysokie, z oktawy czterokreślnej, pięciokreślnej, oraz bardzo niskie, poniŝej oktawy wielkiej, czyli oktawy o nazwie kontra i jeszcze niŝsze, z oktawy subkontra. Na początek jednak, będziemy się zajmować nutami mieszczącymi się w obszarze pokazanym na przykładzie u góry. W przykładzie powyŝszym widać część nut odpowiadających tym samym dźwiękom zapisanych w kluczu wiolinowym i basowym (od g do a1). 5. Trochę o czarnych klawiszach, półton i cały ton 6

7 Najmniejsza róŝnica w wysokości dźwięków to półton. Na klawiaturze tę najmniejszą róŝnicę dają dźwięki wydobyte z najbliŝszych, sąsiadujących ze sobą klawiszy. W większości, to klawisze biały i najbliŝszy czarny, tworzą półton. W dwóch przypadkach jest jednak wyjątek. Zawsze, w kaŝdej oktawie, między białymi klawiszami e i f oraz h i c, jest półton. Rozumiesz juŝ dlaczego nie ma między nimi czarnego klawisza? Bo między dźwiękami z tych klawiszy jest najmniejsza róŝnica w wysokości. Właśnie półton. Te dwa półtony między e i f oraz h i c nazywają się "naturalne". W innych przypadkach, półton jest między klawiszem białym, a najbliŝszym czarnym lub odwrotnie, między czarnym, a którymś z sąsiadujących z nim klawiszy białych. Jak widzisz na rysunku, na kaŝdym czarnym klawiszu są umieszczone dwie nazwy. Nazwa kaŝdego czarnego klawisza bierze się od nazwy któregoś z sąsiadujących z nim klawiszy białych. Klawisz czarny, między c i d, będzie się nazywał cis lub des. Pewnie pomyślałeś sobie w tej chwili, kiedy więc, którą przybiera nazwę? OtóŜ klawisze czarne wprowadzono, by podzielić większą odległość, całego tonu, między białymi klawiszami na dwie równe, mniejsze, czyli półtony. Nie dotyczy to tylko, jak czytałeś wyŝej, białych klawiszy e i f, oraz h i c, gdzie od zawsze jest półton. Jak juŝ czytałeś wyŝej, nazwa kaŝdego czarnego klawisza bierze się od nazwy któregoś z klawiszy białych sąsiadujących z nim. Jeśli idziemy z klawisza c w prawo, na najbliŝszy czarny to jego dźwięk usłyszymy jako wyŝszy o pół tonu od c. Wtedy nazwa powstaje od nazwy c i klawisz czarny oraz wydobyty z niego dźwięk, nazywają się cis. Gdy natomiast od klawisza d idziemy na najbliŝszy czarny w lewo, dźwięk czarnego klawisza będzie niŝszy o pół tonu od d a nazwa klawisza czarnego, oraz dźwięku, powstaje od d czyli des. Ogólnie więc, dźwięk czarnego klawisza traktuje się jako skutek podwyŝszenie dźwięku głównego, czyli dźwięku z najbliŝszego białego klawisza, po lewej stronie, i wtedy do nazwy dźwięku głównego dodaje się końcówkę is. Jeśli natomiast dźwięk klawisza czarnego uznaje się jako skutek obniŝenia dźwięku głównego, pochodzącego 7

8 z białego klawisza po prawej stronie, to do nazwy dźwięku głównego dodajemy końcówkę es. W ten sposób kaŝdy klawisz czarny ma dwie nazwy. Uwaga! Nie mówimy ees tylko es ani nie aes tylko as. Nie czytamy równieŝ cis tak, jakby to była nazwa drzewa, tylko zgodnie z zapisem. Wyjątek! Gdy obniŝamy dźwięk h to dźwięk obniŝony oraz czarny klawisz nazywamy b, a nie hes. Cały ton to odległość (róŝnica wysokości) między dźwiękami z dwóch klawiszy, które dzieli tylko jeden klawisz, np.: c, d, lub f, g, albo e, fis, czy gis, ais. Jeśli zagrasz dwa dźwięki z klawiszy, między którymi jest tylko jeden inny klawisz, to z całą pewnością odległość między takimi dźwiękami to cały ton. 6. Takty, oznaczenia taktowe 8

9 Pięciolinia jest dzielona na mniejsze odcinki, czyli takty. Dzieli się ją kreskami taktowymi (czyli takt jest odcinkiem od kreski do kreski ). TuŜ za kluczem, na początku pięciolinii, wstawiamy oznaczenie taktowe. Mogą być róŝne oznaczenia taktu, np.: i inne... Dolna cyfra: 4 oznacza ćwierćnutę, jako podstawową jednostkę w takcie; 8 oznacza ósemkę, jako podstawową jednostkę w takcie; Górna cyfra: wskazuje, ile tych jednostek występuje w kaŝdym takcie. 9

10 Przykłady oznaczeń taktowych 1. Oznaczenie taktowe: 2 4 W kaŝdym takcie utworu z takim oznaczeniem na początku, będzie tyle wartości, Ŝe w sumie zajmą one tyle miejsca, ile zajmują dwie ćwierćnuty. Czyli na przykład mogą to być: dwie ćwierćnuty, cztery ósemki, jedna ćwierćnuta i dwie ósemki, półnuta. W takim takcie liczymy do dwóch, czyli raz dwa itd. przez cały utwór. Liczymy w rytmie dwóch ćwierćnut, równo w kaŝdym takcie, utrzymując stałe tempo liczenia przez cały czas trwania utworu. Raz to pierwsza ćwierćnuta, pierwsza część taktu. Dwa to druga ćwierćnuta, druga część taktu. Licząc głośno wyznaczam miejsca gdzie trzeba zagrać kolejne nuty w takcie. 2. Oznaczenie taktowe: 3 4 Wielkość tego taktu wyznaczają trzy ćwierćnuty. W kaŝdym takcie mieszczą się trzy ćwierćnuty lub tyle innych wartości, by po zsumowaniu dały trzy ćwierćnuty. W takim takcie liczymy do trzech, czyli raz dwa trzy itd. przez cały utwór. Tu liczymy w rytmie trzech ćwierćnut, równo przez cały utwór. Raz oznacza pierwszą ćwierćnutę w takcie, dwa drugą, trzy trzecią a cztery czwartą ćwierćnutę. Liczenie oznacza kolejne części taktu. W ten sposób wiemy, kiedy zagrać kolejne nuty w takcie. 10

11 3. Oznaczenie taktowe (zamiennie stosuje się oznaczanie literą C): 4 4 W kaŝdym takcie zmieszczą się cztery ćwierćnuty lub róŝne inne wartości, które zastąpią cztery ćwierćnuty w takcie. Wielkość tego taktu wyznaczają zatem cztery ćwierćnuty. W takim takcie liczymy do czterech, czyli raz dwa trzy cztery itd. przez cały utwór. Liczymy równo, w rytmie czterech ćwierćnut, w czasie ćwiczenia utworu. Tu liczenie wyznacza kolejno następujące aŝ cztery części taktu, a kaŝda część ma wielkość, czas trwania, jednej ćwierćnuty. W odpowiednim czasie zatem, gramy nuty, znajdujące się w kolejnych częściach taktu wyznaczanych równym rytmem liczenia. 4. Oznaczenie taktowe: 3 8 W kaŝdym takcie utworu z takim oznaczeniem na początku mieszczą się trzy ósemki. Mogą być teŝ inne wartości, które zastąpią te trzy ósemki. Liczymy w tym takcie do trzech. W takim takcie liczymy w rytmie trzech ósemek. Trzy części taktu odpowiadają tutaj wielkością, czasem trwania, trzem ósemkom. Licząc, wyznaczamy właśnie kolejne części taktu i gramy znajdujące się w tej części taktu nuty. 5. Oznaczenie taktowe:

12 Wielkość tego taktu wyznacza 6 ósemek. Mogą zatem wystąpić takie wartości, które po zsumowaniu dadzą 6 ósemek. Liczymy w takim takcie do sześciu. Taki takt ma zatem jakby sześć mniejszych części, z których kaŝda wielkością odpowiada jednej ósemce. Licząc, wyznaczamy kolejne części taktu, i odgrywamy zapisane tam nuty. 12

13 II. ĆWICZENIA DLA PRAWEJ RĘKI 1. Lekcja pierwsza c1 Ćwiczenie to oparte jest na nucie c1 (czyt. "c razkreślne"). Piszemy ją na pierwszej dodanej dolnej linii pod pięciolinią. Nuta c1 powtarzana jest w całym ćwiczeniu. Zmienia się tylko jej wartość, czyli czas trwania. Na końcu ćwiczenia umieszczony jest znak powtórzenia, czyli ćwiczenie wykonujemy dwa razy grając bez przerwy. Nutę c1 gramy uderzając kciukiem, czyli pierwszym palcem klawisz c1. W czasie grania głośno licz do czterech, w kaŝdym takcie, przez cały utwór. Uderzaj w klawisz dopiero, gdy wypowiadasz cyfrę, nad którą umieszczona jest nuta. Do tego momentu trwa poprzedni dźwięk. 2. Lekcja druga c1, d1 W tym ćwiczeniu uŝyte zostały nuty c1 oraz d2. Nutę d1 zapisujemy pod pierwszą linią. Ćwiczenie to jest w takcie na 4/4, czyli liczymy do czterech. Gramy uderzając palcami 1 (kciuk) i 2 (wskazujący) prawej dłoni. Uderzaj klawisz 13

14 szybkim, zdecydowanym ruchem odpowiedniego palca. Zawsze uderzaj w momencie, gdy wypowiadasz cyfrę znajdującą się pod daną nutą. Na końcu jest znak powtórzenia, więc gramy ćwiczenie dwa razy bez przerwy. 3. Lekcja trzecia c1, d1, e1 Melodia tego ćwiczenia oparta jest na dźwiękach c1, d1, e1. Nutę e1 zapisujemy na pierwszej linii. Nucie e1 odpowiada klawisz e1 uderzany trzecim, środkowym palcem. Takt 4/4, więc liczymy do czterech, uderzając we właściwym czasie odpowiednie klawisze dla kolejnych nut. Ćwiczenie gramy z powtórzeniem. Staraj się uderzać z jednakową siłą kaŝdy klawisz, aby dźwięki były pod względem głośności takie same. Licz głośno i wykonuj kaŝde ćwiczenie z tego działu kilka razy. 14

15 4. Lekcja czwarta c1, d1, e1, f1 Takt 4/4. Nowa nuta f1 - umieszczamy ją pod drugą linią na pięciolinii. Nucie f1 odpowiada klawisz f1, który uderzamy czwartym, serdecznym palcem. Licz głośno i uderzaj właściwymi palcami kolejne klawisze odpowiadające nutom zapisanym na pięciolinii. Graj z powtórzeniem, zgodnie z zapisem nutowym. Graj tyle razy, ile potrzebujesz aby zagrać kaŝde ćwiczenie bezbłędnie od początku do końca, w tempie dowolnie wybranym przez ciebie. Na początku jednak zawsze ćwicz wolno, licząc w tempie jakbyś spacerował, potem coraz szybciej, aŝ do tempa, jakbyś szybko biegł. 5. Lekcja piąta c1, d1, e1, f1, g1 Melodia tego ćwiczenia oparta jest na dźwiękach c1, d1, e1, f1, g1. Ręka znajduje się w pozycji c (pozycję ręki wskazuje kciuk) zajmując obszar klawiatury od c1 do g1. Nutę g1 wykonujemy uderzając klawisz g1 piątym, małym palcem. Gramy w tym ćwiczeniu wykorzystując juŝ wszystkie palce prawej dłoni. Uderzaj kaŝdy klawisz zgodnie z liczeniem. Licząc głośno, precyzyjnie wyznaczasz miejsce dla kolejnych dźwięków utworu i z pewnością grasz rytmicznie. Na końcu ćwiczenia jest znak powtórzenia. Pamiętaj zatem o powtórzeniu utworu. 15

16 6. Lekcja szósta ćwiczenie na pięć palców Melodia zawiera dźwięki od c1 do g1. Takt 4/4. Licz głośno do czterech i wydobywaj kolejne dźwięki melodii w odpowiednim czasie. Powtórz ćwiczenie. 7. Lekcja siódma Pojedziemy na łów Popularna, bardzo przyjemna melodia piosenki Pojedziemy na łów, zapisana w takcie 4/4. Powtórzenie, w tym ćwiczeniu, obejmuje jedynie fragment utworu zawarty między znakami powtórzenia. Ręka w pozycji c. Melodia składa się z dźwięków od c1 do g1. Graj najpierw wolno, a potem w coraz szybszym tempie. Ćwicz tyle razy, abyś był w stanie zagrać z pamięci cały utwór. Za kaŝdym wykonaniem utworu zapamiętuj kolejne fragmenty grając coraz więcej z pamięci, bardziej "przy pomocy nut" niŝ patrząc bez przerwy w nuty. 16

17 17

18 III. ĆWICZENIA DLA LEWEJ RĘKI 1. Lekcja pierwsza c1 Ćwiczenie oparte jest na nucie c1. Nutę c1 w kluczu basowym umieszczamy na pierwszej dodanej górnej linii, nad pięciolinią. Kciuk lewej dłoni znajduje się na klawiszu c1. Grając, w kaŝdym takcie, licz do czterech. Taką wielkość ma takt 4/4 czyli tyle, ile trwają cztery ćwierćnuty. Licząc głośno do czterech uderzaj kciukiem klawisz c1, a kaŝdy dźwięk niech trwa tyle, ile odpowiadająca mu nuta zajmuje miejsca w takcie. Na końcu ćwiczenia znajduje się znak powtórzenia co oznacza, Ŝe naleŝy ćwiczenie wykonać raz i powtórzyć, czyli w sumie naleŝy zagrać dwa razy. 2. Lekcja druga c1, h Pojawia się nowa nuta h (małe), którą piszemy nad piątą linią. Zbudowane jest zatem z dźwięków c1 oraz h. Nucie h odpowiada klawisz h, który uderzamy drugim, wskazującym palcem lewej dłoni. Kciuk znajduje się na klawiszu c1. Zagraj teraz, licząc do czterech w kaŝdym takcie, kolejno, wszystkie nuty utworu. 18

19 Na końcu masz znak powtórzenia więc graj dwa razy. Wtedy utwór będzie wykonany zgodnie z zapisem nutowym. Licz głośno i uderzaj klawisze c1 oraz h w miejscach wskazanych przez nuty. 3. Lekcja trzecia c1, h, a Nowa nuta a (małe). Piszemy ją na piątej linii w kluczu basowym. Klawisz odpowiadający tej nucie to klawisz a. Uderzamy go trzecim palcem lewej ręki. Całe ćwiczenie zatem składa się z dźwięków c1, h, a. Takt 4/4. Licz zatem do czerech w kaŝdym takcie. Licząc głośno przez cały utwór uderzaj kolejne klawisze, właściwymi palcami, zgodnie z zapisem nutowym. Równe, głośne liczenie ułatwi ci zagranie nut w odpowiednim czasie. 4. Lekcja czwarta c1, h, a, g 19

20 Nowa nuta g (małe). Na pięciolinii, w kluczu basowym, umieszczamy tę nutę pod piątą linią. Klawisz g odpowiadający tej nucie uderzamy czwartym palcem lewej ręki. Ćwiczenie to składa się zatem z czterech róŝnych dźwięków wydobywanych przez uderzanie właściwych klawiszy palcami 1, 2, 3, 4, lewej ręki. Takt 4/4 czyli liczymy do czterech. Licz głośno i uderzaj klawisze odpowiadające nutom zgodnie z liczeniem. Na końcu zapisu znajduje się znak powtórzenia więc powtórz utwór. 5. Lekcja piąta c1, h, a, g, f Nowa nuta f (małe). Na pięciolinii piszemy nutę na czwartej linii. Gramy ją uderzając małym, piątym palcem lewej ręki klawisz f. Ćwiczenie obejmuje dźwięki c1, h, a, g, f. W tym ćwiczeniu uderzamy w odpowiednie klawisze uŝywając wszystkich palców lewej ręki odpowiednio do zapisu nutowego. Licz głośno do czterech i uderzaj klawisze właściwymi palcami lewej ręki. Zgodnie z liczeniem i zapisem nutowym graj utwór i powtórz, poniewaŝ na końcu jest umieszczony znak powtórzenia. 20

21 6. Lekcja szósta ćwiczenie na pięć palców #1 Ćwiczenie zawiera wszystkie dotychczas poznane nuty dla lewej ręki. Graj w takcie 4/4 licząc głośno do czterech. Na końcu utworu jest znak powtórzenia. Pamiętaj zatem, aby utwór powtórzyć. 7. Lekcja siódma ćwiczenie na pięć palców #2 W tym ćwiczeniu pojawia się półnuta z kropką. Kropka przy nucie wydłuŝa nutę o połowę jej wartości. Trwa ona w tym przypadku tyle ile trzy ćwierćnuty lub tyle co półnuta i ćwierćnuta. Liczymy ją zatem do trzech. Zajmuje trzy części taktu na 4/4. Posłuchaj, a potem dokładnie wykonuj ćwiczenie licząc głośno, by precyzyjnie grać kolejne dźwięki. 21

22 8. Lekcja ósma ćwiczenie na pięć palców #3 Graj to ćwiczenie wykorzystując to, czego juŝ nauczyłeś się w poprzednich ćwiczeniach dla lewej ręki. Obejmuje ono zakres dźwięków od c1 do f, granych wszystkimi palcami lewej ręki ustawionymi na kolejnych klawiszach począwszy od kciuka na c1. Licz głośno grając i pamiętaj o znaku powtórzenia. 22

23 IV. MELODIE LUDOWE 1. Melodia pierwsza śuraw 23

24 2. Melodia druga Pojedziemy na łów 3. Melodia trzecia Walc 24

25 4. Melodia czwarta Wlazł kotek 5. Melodia piąta Mało nas 25

26 6. Melodia szósta Mam chusteczkę 7. Melodia siódma Panie Janie 26

27 8. Melodia ósma Kurki trzy 9. Melodia dziewiąta W murowanej piwnicy 27

28 10. Melodia dziesiąta Sto lat 28