LKA /2014 P/14/075 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 LKA /2014 P/14/075 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

2 I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontrolerzy Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej P/14/075 Utrzymanie i wykorzystanie hal widowiskowo-sportowych. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Katowicach 1. Dariusz Bienek, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr z dnia 25 lipca 2014 r. 2. Waldemar Góra, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr z dnia 4 sierpnia 2014 r. 3. Bogusław Gębica, doradca ekonomiczny. Urząd Miasta Częstochowy 1. Krzysztof Matyjaszczyk, Prezydent Miasta Częstochowy 2. (dowód: akta kontroli str. 1-4) (dowód: akta kontroli str. 5-7) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli 3 ocenia negatywnie 4 działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie w latach (I półrocze). Powyższą ocenę uzasadnia: niezapewnienie wyboru operatora Hali wielofunkcyjnej sportowej przy ul. Żużlowej 4 w Częstochowie 5 przed jej otwarciem, w tym niewszczęcie postępowania w trybie z wolnej ręki, na które wcześniej uzyskano zgodę Instytucji Zarządzającej Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 6, wskutek czego przez jedenaście miesięcy funkcjonowania Hali, Gmina Miasto Częstochowa 7 nie mogła odpłatnie udostępniać Hali, a także uzyskiwać zakładanych przychodów z tytułu podatku od nieruchomości w łącznej kwocie 485,1 tys. zł, określenie warunków udziału w IV postępowaniu na zarządzanie Halą w sposób, który nie zapewniał uczciwej konkurencji, co stanowiło naruszenie art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych 8, nieosiąganie w 2013 r. przez Miasto oraz przez operatorów Hali wyników finansowych założonych w umowie o dofinansowanie budowy Hali, poprzez 1 Zwany dalej Urzędem. Nr Regon Gminy Miasta Częstochowy: Zwany dalej Prezydentem. Pełni funkcję od 10 grudnia 2012 r. Wcześniej urząd Prezydenta piastował Tadeusz Wrona w okresie od 19 listopada 2002 r. do 18 listopada 2009 r. oraz Piotr Kurpios, pełniący funkcję Prezydenta od 27 listopada 2009 r. do 9 grudnia 2010 r. 3 Zwana dalej NIK. 4 NIK stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 5 Zwanej dalej halą lub halą sportową. 6 Funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnego Programu Operacyjnego pełnił Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, dalej zwany Urzędem Marszałkowskim lub IZ RPO. 7 Zwana dalej Miastem lub Miastem Częstochowa. 8 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.), zwana dalej Prawem zamówień publicznych lub Pzp. 2

3 przekroczenie planowanych kosztów utrzymania Hali oraz nieuzyskanie zakładanych przychodów, niepobranie od operatora Hali podatku od nieruchomości za sierpień 2013 r. w wysokości 44,1 tys. zł, nieosiągnięcie przez Miasto w 2013 r. wskaźnika rezultatu liczba osób korzystających z obiektu, przyjętego w umowie o dofinansowanie w wysokości 250 tys. osób. Faktyczne liczba osób korzystających z Hali nie przekroczyła (88,9 % planowanej wartości wskaźnika). Opis stanu faktycznego III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Realizacja założeń rzeczowych i finansowych przyjętych na etapie projektowania hali sportowej w Częstochowie 1.1. Określenie potrzeb, funkcji, wielkości i docelowych użytkowników Hali w dokumentach programowych Budowa Hali sportowej była przewidziana w Strategii rozwoju Miasta Częstochowy w perspektywie roku oraz w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym Miasta na lata Dane określające m.in. funkcję, wielkość oraz przeznaczenie Hali sportowej, zostały zawarte w dokumencie pn. Studium wykonalności 11, stanowiącym załącznik do wniosku o dofinansowanie realizacji projektu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, w dniu 28 października 2010 r. została zawarta umowa o dofinansowanie projektu pn. Hala sportowa wielofunkcyjna przy ul. Żużlowej w Częstochowie pomiędzy Województwem Śląskim a Miastem Częstochowa 13. Budowa Hali została również dofinansowana przez Ministra Sportu i Turystyki ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej 14. (dowód: akta kontroli str. 8, 40, 184, 215, 285, , 317, , ) W umowie o dofinansowanie założono m.in., że Hala będzie posiadała widownię o pojemności widzów 15, a bezpośrednim celem budowy miało być zwiększenie dostępności nowoczesnej infrastruktury sportowo rekreacyjnej oraz wzrost uczestnictwa w wydarzeniach sportowych o znaczeniu ponadregionalnym. 9 Przyjętej uchwałą nr 520/XLV/2009 Rady Miasta Częstochowy z dnia 24 sierpnia 2009 r. w sprawie przyjęcia strategii rozwoju miasta Częstochowy w perspektywie roku Przyjętym uchwałą nr 378/XXXIII/2008 Rady Miasta Częstochowy z dnia 2 października 2008 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Miasta Częstochowy na lata Studium wykonalności zostało opracowane w 2009 r. przez firmę zewnętrzną Vertigo Consulting Sp. z o.o. z Częstochowy. Studium zostało podpisane przez pełniącego funkcję Prezydenta Miasta Częstochowy Piotra Kurpiosa oraz Naczelnik Wydziału Inwestycji i Zamówień Publicznych Jolantę Zaborowską. 12 Zwany dalej wnioskiem o dofinansowanie. Pierwotny wniosek został złożony przez Gminę Miasto Częstochowę 28 grudnia 2009 r. 13 Umowa nr UDA-RPSL /09-00 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata , zawarta w Katowicach pomiędzy Województwem Śląskim a Gminą Miastem Częstochowa, zwana dalej umową o dofinansowanie. 14 Na podstawie umowy nr 2086/1394/FRKF/S/10 z 23 listopada 2010 r. na dofinansowanie zadania inwestycyjnego ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, zawartej pomiędzy Ministrem Sportu i Turystyki a Gminą Miastem Częstochowa. 15 W ostatecznej wersji wniosku o dofinansowanie podano pojemność widowni widzów, w tym miejsc na trybunach stałych żelbetowych, z czego 240 miejsc dla VIP-ów, 56 w lożach VIP, miejsca na trybunach składanych teleskopowych oraz 19 miejsc dla niepełnosprawnych. Pierwotnie, w studium wykonalności oraz we wniosku o dofinansowanie założono liczbę miejsc na widowni

4 Zgodnie z umową o dofinansowanie 16, budowana Hala miała pełnić funkcje sportowe, targowo wystawiennicze, kulturalne oraz rekreacyjne. Założono, że podstawową rolą Hali będzie zapewnienie możliwości organizowania imprez sportowych na szczeblu krajowym i międzynarodowym w piłce siatkowej (w szczególności Mistrzostw Świata w siatkówce) i innych grach zespołowych oraz masowych imprez kulturalnych (m.in. koncerty) dla około 7 tys. osób. Hala miała być wykorzystywana jako miejsce imprez sportowych, sportowo rekreacyjnych, komercyjnych oraz zajęć sekcji sportowych. W Hali planowano zorganizowanie m.in. meczów siatkówki, koszykówki, turniejów szermierczych, walk bokserskich i zawodów innych sportów walki, a także imprez komercyjnych (koncerty, targi, konferencje, kongresy i wystawy). Hala miała być główną areną meczów rozgrywanych przez drużynę siatkarską AZS Częstochowa występującą w rozgrywkach siatkarskiej Polskiej Ligi Siatkówki. (dowód: akta kontroli str. 15, 113, , , ) Pierwotnie założono 17, że zarządzanie Halą zostanie powierzone Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Częstochowie 18, który miał gospodarować przekazaną infrastrukturą jako komunalny zakład budżetowy, podlegający Prezydentowi Miasta. W dniu 23 grudnia 2009 r. pełniący funkcję Prezydenta Miasta Piotr Kurpios podpisał oświadczenie beneficjenta o braku możliwości odzyskania podatku VAT, stanowiące załącznik do wniosku o dofinansowanie. Zgodnie z podpisanym oświadczeniem Miasto Częstochowa zobowiązało się, że przez okres trwałości projektu, tj. pięć lat od daty rozliczenia projektu 19, nie będzie wykonywało czynności opodatkowanych związanych z infrastrukturą i sprzętem sfinansowanym w ramach projektu, takich jak m.in. wynajem, dzierżawa, odpłatne udostępnianie powierzchni i sprzętu związanego z realizowanym projektem. Urząd Marszałkowski przedstawił uwagi do złożonego wniosku o dofinansowanie w dniu 26 lutego 2010 r. 20, formułując zastrzeżenia m.in. do realizacji projektu zgodnie z przepisami dotyczącymi stosowania pomocy publicznej 21, kwestionując m.in. zarządzanie Halą przez samego beneficjenta (w tym przez MOSiR w imieniu Miasta). Uwzględniając opinię Urzędu Marszałkowskiego, dokonano zmian w studium wykonalności i we wniosku o dofinansowanie. W marcu 2010 r. 22 Prezydent Miasta Częstochowa podjął decyzję o powierzeniu zarządzania Halą Operatorowi, wybranemu w przetargu otwartym, zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych. W efekcie dokonanych zmian, w studium wykonalności zawarto zapis, że Miasto nie będzie prowadzić żadnej działalności gospodarczej ani osiągać przychodów związanych z eksploatacją Hali. W uzasadnieniu zmiany podano, że ze względu na fakt zakwestionowania przesłanek, które Wnioskodawca wskazywał jako wykluczające występowanie pomocy publicznej, przeprowadzono nową analizę projektu z uwzględnieniem nowych założeń dotyczących wyboru jednostki zarządzającej powstałą w ramach projektu infrastrukturą oraz sposobu przyszłego zarządzania tą infrastrukturą. 16 Dane zaprezentowano w Studium wykonalności oraz we wniosku o dofinansowanie. 17 W studium wykonalności oraz we wniosku o dofinansowanie złożonym w dniu 28 grudnia 2009 r. 18 Zwany dalej MOSiR, jest komunalnym zakładem budżetowym i podlega Prezydentowi Miasta Częstochowy. 19 Okres trwałości projektu został określony na 5 lat od daty zakończenia realizacji projektu, tj. do 23 sierpnia 2017 r. 20 Pismo z 26 lutego 2010 r. znak RR.III.1.AO/647/27/33/10 podpisane przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Rozwoju Regionalnego Małgorzatę Nogę. 21 Tj. ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59 poz. 404 ze zm.). 22 W studium wykonalności oraz we wniosku o dofinansowanie złożonym w dniu 16 marca 2010 r. 4

5 W opisie wprowadzonych zmian dodano, że przeprowadzono analizę występowania pomocy publicznej, zakładając wybór operatora infrastruktury sportowej w procedurze przetargowej zgodnie z ustawą Prawo Zamówień Publicznych. W wyniku zastosowanych rozwiązań Beneficjent nie będzie osiągał przychodów wynikających z eksploatacji obiektu ani prowadził w nim komercyjnej działalności. W efekcie, w studium wykonalności zawarto m.in. zapis, że niedochodowość przedsięwzięcia jest jedną z przesłanek, aby infrastrukturę przekazać do zarządzania profesjonalnemu operatorowi, wybranemu w procedurze przetargowej, co miałoby zagwarantować efektywne gospodarowanie majątkiem, a tym samym ograniczenie (likwidację) dofinansowania działalności podmiotu obsługującego w takiej formie (jak przyjęto w analizie, gdyby operatorem był Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji). Pełniący wówczas obowiązki Prezydenta Miasta Piotr Kurpios wyjaśnił, że podejmując ww. decyzję miał na uwadze fakt, że powierzenie Hali operatorowi zewnętrznemu będzie korzystniejsze z punktu widzenia finansów Miasta. (dowód: akta kontroli str , 39, 81-83, 193, , 716, , , ) 1.2. Faktyczne zagospodarowanie i wykorzystanie Hali Hala sportowa została oddana do użytku 12 września 2012 r. 23, a pierwsza impreza została zorganizowana 23 września 2012 r. (pokazowy turniej koszykówki w ramach dnia otwartego na Hali). W umowie o dofinansowanie jako wskaźniki rezultatu przyjęto zorganizowanie w ciągu roku czterech międzynarodowych imprez sportowych lub kulturalnych oraz uzyskanie wskaźnika 250 tys. 24 osób korzystających z Hali. Osiągnięty poziom realizacji tych wskaźników był przedmiotem sprawozdania z 8 stycznia 2014 r. 25 podpisanego przez Zastępcę Prezydenta Miasta Przemysława Koperskiego i przekazanego do Urzędu Marszałkowskiego, w którym poinformował on m.in. o zorganizowaniu w 2013 r. dziewięciu imprez międzynarodowych oraz o osobach korzystających z Hali 26, w tym: seminarium z zakresu sztuk walki, polsko ukraiński festiwal siatkówki studenckiej, letnia szkoła Iaido (japońskiej sztuki walki), konferencja zorganizowana przez Fundację Pomocy Kobietom Eurohelp, Międzynarodowy Turniej Szermierczy w szpadzie, koncert zespołu Modern Talking oraz trzy gale boksu zawodowego. W toku kontroli NIK zweryfikowano dane dotyczące liczby uczestników 29 imprez zorganizowanych na Hali w 2013 r. (osiem meczów drużyny AZS Częstochowa w lidze siatkówki, 18 konferencji i spotkań organizowanych przez Fundację Pomocy Kobietom Eurohelp, koncerty zespołów Dżem i Modern Talking oraz dwudniowy turniej finałowy Pucharu Polski w siatkówce) i ustalono, że faktyczna liczba osób korzystających z Hali była niższa od podawanej w sprawozdaniu - łącznie o osób (różnica wynosiła od 500 do osób na poszczególnych imprezach). (dowód: akta kontroli str. 25, , , 219, , , , ) 23 Na podstawie pozwolenia na użytkowanie wydanego decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr 392/2012 z 12 września 2012 r. 24 W Studium wykonalności określono ilość uczestników zajęć sportowych oraz imprez w latach w łącznej liczbie , w tym: w 2013 r , w 2014 r , w 2015 r , w 2016 r , w 2017 r Sprawozdanie przekazano w piśmie z 8 stycznia 2014 r. znak IŻ-I , podpisanym przez Zastępcę Prezydenta Miasta, Przemysława Koperskiego. 26 Podana w sprawozdaniu frekwencja została ustalona na podstawie danych uzyskanych od zarządzających halą: MOSiR, Wydział KPS Urzędu oraz HSC Sp. z o.o. a przekazanych do Urzędu przez HSC Sp. z o.o. pismem z 3 stycznia 2014 r. 5

6 Ponadto na Hali zorganizowano 26 imprez o charakterze krajowym, w tym mecze drużyny AZS Częstochowa (seniorów oraz drużyny młodzieżowej w tzw. Młodej lidze ). W 2013 r. w Hali zorganizowano także szereg imprez o charakterze lokalnym i regionalnym głównie młodzieżowe turnieje piłkarskie i inne zawody sportowe dla młodzieży. Ponadto, w 2013 r. obiekt był wykorzystywany jako miejsce treningów przez siatkarzy Klubu Sportowego AZS Częstochowa, miejscowe szkoły, kluby i instytucje prywatne. (dowód: akta kontroli str ) 1.3. Planowane i faktyczne koszty budowy Hali i termin oddania obiektu do użytku Budowa Hali została ukończona 29 czerwca 2012 r. (tj. w terminie określonym w umowie o dofinansowaniu) i oddana do użytkowania 12 września 2012 r. 27. Zgodnie z ww. umową całkowity koszt budowy Hali wyniósł ,5 tys. zł i został sfinansowany ze środków własnych Miasta Częstochowy w kwocie ,3 tys. zł (tj. 30,3%), środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 28 w kwocie ,2 tys. zł (tj. 41,5%) oraz środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej 29 w kwocie ,0 tys. zł (tj. 28,2%). W porównaniu z planowaną kwotą (69 165,9 tys. zł) określoną w pierwotnej wersji umowy o dofinansowanie z 28 października 2010 r., koszt budowy Hali wzrósł o 1 733,6 tys. zł, tj. o 2,5%. Zwiększenie wyniknęło m.in. z dodatkowego wykonania monitoringu (1 219,8 tys. zł), opłat przyłączeniowych na rzecz zakładu energetycznego (554,0 tys. zł) oraz zwiększenia stawki podatku VAT z 22% na 23% (458,8 tys. zł). Zmniejszeniu uległy m.in. wydatki na dokumentację projektową (o 118,5 tys. zł) oraz promocję projektu (o 70,8 tys. zł). (dowód: akta kontroli str. 9, 30-34, , 184, , 218, 258, ) W okresie objętym kontrolą Hala była zarządzana przez MOSiR w okresie od 3 września 2012 r. do 31 marca 2013 r., Wydział Kultury, Promocji i Sportu Urzędu 30 w okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2013 r. oraz Halę Sportową Częstochowa Sp. z o.o. 31 od 1 sierpnia 2013 r. (do dnia zakończenia kontroli 32 ), co szczegółowo opisano w punkcie 1.7. wystąpienia pokontrolnego. (dowód: akta kontroli str , ) 1.4. Zakładane i faktyczne koszty utrzymania Hali W umowie o dofinansowanie 33 podano projekcje finansowe odrębnie dla zarządzającego obiektem Operatora (podmiotu wybranego zgodnie z przepisami Prawa zamówień publicznych) oraz beneficjenta umowy, tj. Miasto. Roczne koszty utrzymania Hali przez Operatora w 2013 r. 34 zaplanowano w kwocie 1 598,3 tys. zł, w tym zużycie materiałów i energii (m.in. media i środki czystości) 27 Na podstawie pozwolenia na użytkowanie wydanego decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr 392/2012 z 12 września 2012 r. 28 Na podstawie umowy o dofinansowanie z dnia 28 października 2010 r. 29 Na podstawie umowy nr 2086/1394/FRKF/S/10 z 23 listopada 2010 r. zawartej z Ministrem Sportu i Turystyki. 30 Zwany dalej Wydział KPS Urzędu. 31 Zwana dalej HSC Spółka z o.o.. Spółka została utworzona w 1997 r. jako Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., a całość udziałów w Spółce objęła Gmina Częstochowa. W listopadzie 2012 r. zmieniono nazwę Spółki na Hala Sportowa Częstochowa Sp. z o.o. 32 Na podstawie umowy nr IŻ zawartej 31 lipca 2013 r. pomiędzy Gminą Miastem Częstochowa a Halą Sportową Częstochowa Sp. z o.o. 33 Szczegółowe dane dotyczące przychodów i kosztów zostały podane w studium wykonalności, stanowiącym załącznik do wniosku o dofinansowanie, na podstawie którego została zawarta umowa o dofinansowanie i który stanowił integralną część tej umowy. Zaprezentowane w niniejszym wystąpieniu planowane przychody i koszty utrzymania hali wynikają z ostatniej wersji studium wykonalności, po zmianach wprowadzonych aneksem z października 2012 r. 6

7 557,2 tys. zł, usługi obce (wywóz nieczystości, usługi konserwacyjne, telekomunikacyjne, marketingowe i reklamowe) 51,2 tys. zł, podatki i opłaty (podatek od nieruchomości) 126,0 tys. zł, wynagrodzenia 690,3 tys. zł, świadczenia na rzecz pracowników 138,1 tys. zł. 35 oraz pozostałe (ubezpieczenie mienia) 35,5 tys. zł, (dowód: akta kontroli str , , ) Faktycznie poniesione koszty utrzymania Hali w 2013 r. wyniosły 2 247,4 tys. zł i były wyższe od zakładanych o 649,1 tys. zł (tj. o 40,6%), z czego: MOSiR w okresie styczeń marzec poniósł koszty utrzymania Hali w wysokości 612,6 tys. zł (średnio 204,2 tys. zł miesięcznie), Wydział KPS Urzędu w okresie kwiecień lipiec poniósł koszty utrzymania w wysokości 524,9 tys. zł (średnio 131,2 tys. zł miesięcznie), HSC Sp. z o.o. w okresie sierpień grudzień poniosła koszty utrzymania w wysokości 1 109,9 tys. zł (średnio 222,0 tys. zł miesięcznie). W okresie sierpień grudzień 2013 r. Miasto przekazało HSC Spółka z o.o. kwotę 1 148,8 tys. zł (229,8 tys. zł miesięcznie) z tytułu wynagrodzenia wypłaconego operatorowi Hali, na podstawie umowy o zarządzanie, zawartej pomiędzy Miastem a ww. Spółką 36. (dowód: akta kontroli str ) Porównanie zakładanych i faktycznych kosztów utrzymania Hali wskazuje m.in. na wyższe łączne koszty w 2013 r. od zakładanych w następujących pozycjach: zużycie materiałów i energii (m.in. media) zaplanowano w kwocie 557,2 tys. zł, podczas gdy ich faktyczna wysokość wyniosła 1 032,7 tys. zł i była wyższa o 475,5 tys. zł, tj. o 85,3%; zakup usług obcych zaplanowano w kwocie 51,2 tys. zł, podczas gdy ich faktyczna wysokość wyniosła 370,8 tys. zł i była wyższa o 319,6 tys. zł, tj. o 624,2%. Nie zostały przekroczone planowane łączne wydatki na wynagrodzenia (planowano 690,3 tys. zł, wydatkowano 585,9 tys. zł), świadczenia na rzecz pracowników (planowano 138,1 tys. zł, wydatkowano 93,0 tys. zł) oraz na podatki i opłaty (planowano 126,0 tys. zł, wydatkowano 115,2 tys. zł), przy czym w tym ostatnim przypadku było to rezultatem udzielenia w 2013 r. operatorowi Hali (HSC Sp. z o.o.) zwolnienia z podatku od nieruchomości w ramach programu pomocy de minimis w wysokości 176,5 tys. zł (za okres od września do grudnia 2013 r.) udzielone przez Prezydenta Miasta na podstawie uchwały Rady Miasta Częstochowa 37. (dowód: akta kontroli str , ) 1.5. Zakładane i faktyczne przychody z udostępniania Hali W umowie o dofinansowanie zaplanowano na 2013 rok przychody Operatora w łącznej kwocie 1 401,6 tys. zł, w tym przychody z wynajmu Hali na zajęcia i zawody sportowe 468,6 tys. zł, z wynajmu na imprezy komercyjne (m.in. targi, koncerty, wystawy) 168,0 tys. zł, przychody z wynajmu powierzchni usługowych (w tym zaplecze gastronomiczne, odnowa biologiczna, centrum konferencyjne) 674,2 tys. zł oraz przychody z reklamy w kwocie 90,8 tys. zł. 34 W trakcie kontroli szczegółowemu badaniu poddano wyniki uzyskane w 2013 r., w związku z faktem, że był to jedyny pełen rok funkcjonowania hali. 35 Ponadto w Studium wykonalności założono roczny odpis z tytułu amortyzacji w wysokości 1 772,5 tys. zł. 36 Umowa nr IŻ zawartej 31 lipca 2013 r. pomiędzy Gminą Miastem Częstochowa a Halą Sportową Częstochowa Sp. z o.o. 37 Uchwała nr 315/XX/2012 Rady Miasta Częstochowy z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie zwolnienia od podatku od nieruchomości w ramach programu pomocy de minimis na tworzenie nowych miejsc pracy. 7

8 Wysokość planowanych przychodów została opracowana na podstawie cen obowiązujących w funkcjonującej w Częstochowie Hali sportowo widowiskowej Polonia 38 oraz cennika usług stosowanego w hali sportowo widowiskowej Łuczniczka w Bydgoszczy. (dowód: akta kontroli str. 133, , , 707) W okresie kiedy Hala zarządzana była przez MOSiR (3 września 2012 r. 31 marca 2013 r.), z tytułu użytkowania Hali nie uzyskano żadnych przychodów. W tym okresie zorganizowano m.in. pięć imprez międzynarodowych (trzy gale boksu zawodowego, pokazowy turniej Polonijna Gwiazdka na sportowo oraz seminarium z zakresu sztuk walki) oraz 22 imprezy o charakterze krajowym, w tym m.in. mecz o superpuchar w siatkówce czy dwudniowy turniej finałowy o Puchar Polski w siatkówce, a MOSiR ponosił koszty organizacji tych imprez, m.in. 66,4 tys. zł związane z organizacją meczu o superpuchar oraz 11,7 tys. zł na organizację towarzyskiego spotkania reprezentacji Polski z drużyną PGE Bełchatów. W tym okresie średni szacunkowy godzinny koszt utrzymania Hali wynosił 220 zł (w okresie wrzesień-grudzień 2012 r.) oraz 280 zł (w okresie styczeń-marzec 2013 r.) 39. MOSiR nie osiągnął również żadnych przychodów z tytułu udostępniania Hali innym podmiotom, np. klubom, szkołom, firmom prywatnym (łącznie 18 podmiotów), które organizowały zajęcia treningowe lub rekreacyjne i nie wnosiły z tego tytułu żadnych opłat. (dowód: akta kontroli str , , ) W okresie od kwietnia 2013 r. do lipca 2013 r., tj. kiedy Hala była zarządzana przez Wydział KPS, z tytułu jej użytkowania nie uzyskano żadnych przychodów. W tym okresie zorganizowano m.in. jedną imprezę międzynarodową (festiwal siatkówki studenckiej) oraz pięć imprez o charakterze krajowym. W ww. okresie z Hali korzystało nieodpłatnie 14 podmiotów (kluby sportowe, szkoły, instytucje prywatne), a także była udostępniana osobom indywidualnym. W ww. okresie średni szacunkowy koszt utrzymania Hali wynosił 180 zł za godzinę 40. (dowód: akta kontroli str , , 710) W okresie od sierpnia do grudnia 2013 r., tj. w okresie, kiedy Hala była zarządzana przez HSC Sp. z o.o., z tytułu użytkowania Hali uzyskano przychody w łącznej kwocie 1 064,2 tys. zł (netto), w tym kwota 961,9 tys. zł (90,4%) stanowiła wynagrodzenie za zarządzanie przekazane przez Miasto, a kwota 102,3 tys. zł (9,6%), została uzyskana z tytułu udostępniania Hali (43,5 tys. zł) lub za wynajem powierzchni (58,8 tys. zł). W tym okresie średni szacunkowy koszt jej utrzymania wynosił 340 zł za godzinę. 41 Porównanie zakładanych w studium wykonalności i faktycznie uzyskanych przychodów z tytułu udostępniania Hali wskazuje na nieosiągnięcie założonych przychodów: przychody z wynajmu Hali na zajęcia i zawody sportowe oraz imprezy komercyjne (np. koncerty, targi i wystawy) zaplanowano w wysokości 636,6 tys. zł (rocznie), podczas gdy ich faktyczna wartość za pięć miesięcy 38 Zwanej dalej Halą Polonia. Obiekt oddany do użytku w 1986 r., posiada widownię o 1657 miejscach siedzących 39 Koszty zarządzania halą przez MOSiR w 2012 r. wyniosły 627,92 tys. zł; liczba dni zarządzania: 120 dni, koszt dzienny 5,23 tys. zł; w 2013 r. koszty wyniosły 612,55 tys. zł; liczba dni zarzadzania: 90 dni, koszt dzienny 6,81 tys. zł. 40 Koszty zarządzania halą przez Wydział KPS Urzędu w 2013 r. wyniosły 524,88 tys. zł; liczba dni zarzadzania: 122 dni, koszt dzienny 4,30 tys. zł. 41 Koszty zarządzania halą przez HSC Sp. z o.o. w 2013 r. wyniosły 1263,03 tys. zł; liczba dni zarządzania: 153, koszt dzienny 8,25 tys. zł. 8

9 wyniosła 43,5 tys. zł, tj. 6,8% zakładanej kwoty, (16,4% kwoty planowanej, przypadającej na pięć miesięcy), przychody z wynajmu powierzchni usługowych zaplanowano w kwocie 674,2 tys. zł (rocznie) a ich faktyczna wartość za pięć miesięcy wyniosła 58,8 tys. zł, tj. 8,7% założonej kwoty, (20,9% kwoty planowanej przypadającej na pięć miesięcy), przychody z reklamy założono w rocznej kwocie 90,8 tys. zł, a faktycznie nie uzyskano z tego tytułu żadnych przychodów. (dowód: akta kontroli str. 706, ) W wyniku zawartej umowy 42, HSC Sp. z o.o. przedstawiła planowane przychody z tytułu użytkowania Hali w 2013 r. 43 w wysokości 1 657,4 tys. zł (brutto, w tym przychody z tytułu umowy zawartej z Miastem 1 148,8 tys. zł, przychody z wynajmowania lub dzierżawienia Hali 370,0 tys. zł, przychody ze sprzedaży powierzchni reklamowych 15,0 tys. zł i przychody ze sprzedaży biletów na organizowane imprezy 123,6 tys. zł.) oraz planowane koszty w wysokości 3 186,1 tys. zł (brutto). Zastępca Prezydenta Miasta Wanda Kukla wyjaśniła, że Miasto nie wnosiło uwag do kwot planowanych przychodów przez HSC Sp. z o.o., ponieważ ich wartość była równa cenie oferty i nie budziła wątpliwości biorąc pod uwagę upływ czasu od dnia podpisania umowy o dofinansowanie projektu budowy Hali oraz założenie, że wybrany operator dokonał właściwego rozeznania w tym zakresie. W rzeczywistości, Operator Hali HSC Sp. z o.o. osiągnęła zaplanowane przychody z tytułu wynagrodzenia za zarządzanie Halą (1 148,8 tys. zł), natomiast z pozostałej zaplanowanej kwoty przychodów w wysokości 508,6 tys. zł (brutto), Spółka uzyskała jedynie 120,6 tys. zł brutto, tj. 23,7% planowanej kwoty. (dowód: akta kontroli str , , 1467) 1.6. Wynik finansowy użytkowania obiektu W umowie o dofinansowanie 44 podano założenia finansowe odrębnie dla zarządzającego obiektem Operatora oraz beneficjenta umowy, tj. Miasta: dla Operatora obiektu założono uzyskanie w 2013 r. przychodów w wysokości 1 401,6 tys. zł, przy kosztach w wysokości 1 598,3 tys. zł, po stronie beneficjenta umowy (Miasta) zaplanowano przychody w wysokości 125,9 tys. zł, stanowiącej równowartość podatku od nieruchomości płaconego przez Operatora Hali oraz koszty w kwocie 1 772,5 tys. zł, stanowiącej równowartość dokonywanych odpisów amortyzacyjnych. (dowód: akta kontroli str , , , ) Faktycznie w 2013 r. Miasto nie uzyskało żadnych przychodów, ponieważ Operator Hali (HSC Sp. z o.o.) uzyskał zwolnienie z podatku od nieruchomości w ramach programu pomocy de minimis udzielonej przez Prezydenta Miasta na podstawie uchwały Rady Miasta. 42 Umowa nr IZ z 31 lipca 2013 r. zawartej przez HSC Sp. z o.o. z Gminą Miastem Częstochowa, której przedmiotem było kompleksowe świadczenie usług, we własnym imieniu i na własny rachunek, w zakresie zarządzania, administrowania i używania hali, a także jej kompleksowe utrzymanie. 43 Kwoty zaplanowane przez HSC Sp. z o.o. dotyczyły okresu od sierpnia do grudnia 2013 r. 44 Szczegółowe dane dotyczące przychodów i kosztów zostały podane w studium wykonalności, stanowiącym załącznik do wniosku o dofinansowanie, na podstawie którego została zawarta umowa o dofinansowanie i który stanowił integralną część tej umowy. Zaprezentowane w niniejszym wystąpieniu planowane przychody i koszty utrzymania hali wynikają z ostatniej wersji studium wykonalności, po zmianach wprowadzonych aneksem z października 2012 r. 9

10 Ponadto, w 2013 r. Miasto poniosło koszty związane z utrzymaniem Hali (nie wliczając amortyzacji) w wysokości 2 286,4 tys. zł, w tym 1 137,6 tys. zł z tytułu kosztów utrzymania Hali w okresie styczeń lipiec przez MOSiR (612,6 tys. zł) i Wydział KPS Urzędu (525,0 tys. zł) oraz 1 148,8 tys. zł z tytułu wynagrodzenia wypłaconego operatorowi Hali (HSC Sp. z o.o.) na podstawie umowy o zarządzanie. Całość kosztów utrzymania Hali w 2013 r. została pokryta z budżetu Miasta i ze środków MOSiR. (dowód: akta kontroli str , 707, 717, ) 1.7. Sposób i warunki przekazania Hali operatorowi W związku z niewyłonieniem operatora Hali w sposób przewidziany w umowie o dofinansowanie, od momentu oddania do użytkowania, Hala była zarządzana przez MOSiR (w okresie 3 września 2012 r. 31 marca 2013 r.), Wydział KPS Urzędu (w okresie 1 kwietnia 31 lipca 2013 r.) oraz HSC Sp. z o.o. (od 1 sierpnia 2013 r. do nadal), co szczegółowo opisano poniżej: (dowód: akta kontroli str ) MOSiR zarządzał Halą na podstawie trzech umów użyczenia: umowa nr MN-IV z 3 września 2012 r. została zawarta na podstawie zarządzenia Prezydenta Miasta nr 997/12 z 10 sierpnia 2012 r., na okres od 1 września do 31 grudnia 2012 r., umowa nr MN-IV z 20 grudnia 2012 r. została zawarta na podstawie zarządzenia Prezydenta Miasta nr 1240/12 z 20 grudnia 2012 r., na okres do 28 lutego 2013 r., umowa nr MN-IV z 21 maja 2013 r. została zawarta na podstawie zarządzenia Prezydenta Miasta nr 1482/13 z 20 maja 2013 r., na okres od 1 do 31 marca 2013 r. W powołanych umowach zawarto zapis, że Miasto użycza i zezwala MOSiR-owi na bezpłatne używanie Hali sportowej. (dowód: akta kontroli str ) Wydział KPS Urzędu administrował Halą w okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2013 r. na podstawie obowiązków powierzonych w regulaminie organizacyjnym Urzędu, a środki na ten cel zostały ujęte w budżecie miasta na rok (dowód: akta kontroli str ) HSC Sp. z o.o. zarządza Halą od 1 sierpnia 2013 r. na podstawie umowy nr IZ z 31 lipca 2013 r. zawartej z Miastem Częstochowa, której przedmiotem było kompleksowe świadczenie usług, we własnym imieniu i na własny rachunek, w zakresie zarządzania, administrowania i używania Hali, a także jej kompleksowe utrzymanie. (dowód: akta kontroli str , , 1467) 1.8. Sposób i warunki przekazania Hali operatorowi Pierwotnie zakładano 45, że zarządzającym Halą zostanie MOSiR. W związku ze złożeniem przez Prezydenta Miasta Częstochowa oświadczenia o kwalifikowalności VAT, w marcu 2010 r. podjęto decyzję, że zarządzanie Halą zostanie powierzone Operatorowi, wybranemu w przetargu otwartym, zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych. (dowód: akta kontroli str , 39, 81-83, 193, , 716, ) 45 W studium wykonalności oraz we wniosku o dofinansowanie złożonym w dniu 28 grudnia 2009 r. 10

11 W ramach realizacji ww. założenia, w styczniu 2012 r. ogłoszono pierwsze postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego. W ogłoszeniu o zamówieniu zamieszczonym w Biuletynie Zamówień Publicznych (BZP) w dniu 31 stycznia 2012 r., jako przedmiot zamówienia określono Utrzymanie i kompleksowe zarządzanie, we własnym imieniu i na własny rachunek wielofunkcyjną halą sportową przy ul. Żużlowej, w tym organizowanie wszelkich imprez (sportowych, kulturalnych, itp.), zgodnie z funkcją hali. Wartość zamówienia została określona na podstawie studium wykonalności w kwocie 2 032,5 tys. zł. (na okres pięciu lat, od 2013 r. do 2017 r.). W Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ), jako warunki udziału w postępowaniu stawiane oferentom wyszczególniono, m.in. udokumentowanie zarządzania w ostatnich 3 latach obiektem sportowym stadionem lub Halą o pojemności 3 tysięcy miejsc (nie krócej niż 12 miesięcy) oraz dysponowanie osobami, które zorganizowały co najmniej 10 imprez masowych na 1000 widzów. W wyniku przeprowadzonego postępowania, do dnia 12 marca 2013 r. do Urzędu nie wpłynęła żadna oferta. (dowód: akta kontroli str ) Drugie postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego zostało ogłoszone w marcu 2012 r. W ogłoszeniu o zamówieniu zamieszczonym w BZP w dniu 26 marca 2012 r. podano identyczne warunki udziału w postępowaniu, jak w pierwszym postępowaniu ze stycznia 2012 r. Powtórnie wartość przedmiotu zamówienia została określona na podstawie studium wykonalności w kwocie 2 032,5 tys. zł. Do Urzędu nie wpłynęła żadna oferta w terminie określonym w ogłoszeniu, tj. do 7 maja 2012 r. Na pytanie, dlaczego w drugim postępowaniu pozostawiono bez zmian wartość i warunki udziału w postępowaniu, Zastępca Prezydenta, Ryszard Stefaniak stwierdził, że spowodowane to było faktem, że przedmiot zamówienia obejmował ten sam zakres zamówienia oraz ten sam termin realizacji zamówienia. (dowód: akta kontroli str , , 1242) Po zorganizowaniu dwóch ww. postępowań Zastępca Prezydenta Miasta Częstochowa Mirosław Soborak, powołując się na art. 67 ust. 1 pkt 4 Pzp 46 poinformował o zamiarze powierzenia zarządzania Halą MOSiR-owi (jako tzw. zamówienie wewnętrzne poza przepisami Pzp) i zwrócił się do Urzędu Marszałkowskiego 47 o zaakceptowanie tego rozwiązania. Marszałek Województwa Śląskiego 48 wyraził zgodę na udzielenie zamówienia na wybranie operatora Hali w trybie z wolnej ręki z zaznaczeniem, że wyboru tego należy dokonać przestrzegając przepisów Prawa zamówień publicznych 49. (dowód: akta kontroli str ) Mimo uzyskania zgody Urząd w okresie od 12 marca 2012 r. (unieważnienie drugiego przetargu) do 23 listopada 2012 r. (ogłoszenie o trzecim przetargu) nie wszczął postępowania o udzielenie zamówienie publicznego na usługę zarządzania Halą w trybie z wolnej ręki i nie prowadził żadnych czynności na podstawie Pzp w celu wyłonienia operatora Hali. 46 Zgodnie z którym m.in. Zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli w prowadzonych kolejno postępowaniach o udzielenie zamówienia, z których co najmniej jedno prowadzone było w trybie przetargu nieograniczonego, nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione. 47 Pismo Zastępcy Prezydenta Mirosława Soboraka z dnia 15 maja 2012 r. znak IZ-I W piśmie z 27 czerwca 2012 r. znak RR RKP Iwy. 49 MOSiR jako gminny zakład budżetowy (jednostka nieposiadająca osobowości prawnej) nie mógł brać udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne. 11

12 Uwagi dotyczące badanej działalności W czerwcu 2012 r. zgłosiła się do Urzędu firma Gegenbauer Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie 50, która wyraziła zainteresowanie pełnieniem funkcji operatora Hali. Rozmowy z ww. firmą nie były prowadzone w żadnym z trybów przewidzianych w Pzp. W ramach rozmów m.in. umożliwiono firmie Gegenbauer Polska Sp. z o.o. zapoznanie się z dokumentacją i dokonanie wizji lokalnej Hali. Następnie firma ta przedstawiła Miastu, w czasie spotkania w dniu 1 sierpnia 2012 r., dwa warianty kalkulacji kosztów i przychodów w przypadku powierzenia jej funkcji operatora Hali: Wariant I w przypadku zorganizowania w Hali 3 imprez rocznie łączne koszty wynosiłyby 5 731,7 tys. zł, natomiast przychody 2 157,5 tys. zł (deficyt 3 574,1 tys. zł) 51. Wariant II w przypadku zorganizowania w Hali 27 imprez rocznie koszty wynosiłyby ,9 tys. zł, natomiast przychody ,5 tys. zł (deficyt 32,4 tys. zł) 52. Następnie Gegenbauer Polska przygotował i przekazał do Urzędu opracowanie pn. Warunki współpracy firmy Gegenbauer Polska Sp. z o.o. z Urzędem Miasta Częstochowa w zakresie przejęcia w zarządzanie operatorskie Hali Widowiskowo Sportowej w Częstochowie 53, w którym zaproponowali powołanie zespołu składającego się z 4-5 pracowników firmy, który pracowałby w okresie, kiedy Hala zarządzana byłaby przez Urząd 54 (koszt pracy proponowanego zespołu miał wynosić 33,5 tys. zł brutto, z czego Miasto ponosiłoby koszty w wysokości 27,4 tys. zł 81 %). W odpowiedzi z dnia 9 września 2012 r. Urząd zaproponował zmianę proporcji finansowania prac zespołu (Miasto Częstochowa zgodziło się finansować 30 % kosztów funkcjonowania zespołu). Dnia 10 września 2012 r. Gegenbauer Polska poinformował, że zaproponowane warunki finansowe są nie do przyjęcia, zaś Miasto, w piśmie z dnia 2 października podtrzymało swoje stanowisko w sprawie podziału kosztów funkcjonowania zespołu. Dalszych rozmów nie podejmowano. W uzasadnieniu podjętej decyzji podano m.in., że przyjęcie oferty firmy było niemożliwe, gdyż zostałyby w sposób istotny zmienione warunki wcześniej przeprowadzonych przetargów nieograniczonych. (dowód: akta kontroli str , , , ) NIK zwraca uwagę, że nie było podstaw do uznania, iż przyjęcie oferty Gegenbauer Polska było niemożliwe, gdyż zostałyby w sposób istotny zmienione pierwotne warunki wcześniej przeprowadzonych przetargów nieograniczonych, ponieważ nie doszło do złożenia oferty przez Gegenbauer Polska (na spotkaniu w dniu 1 sierpnia 2012 r. firma ta przedstawiła jedynie warianty wstępnej kalkulacji kosztów utrzymania obiektu). Jak wyjaśnił Zastępca Prezydenta Miasta Mirosław Soborak, oprócz rozmów z firmą Gegenbauer oficjalnie nie podjęto rozmów z potencjalnymi wykonawcami, chociaż 50 Zwana dalej Firmą Gegenbauer. 51 Roczne koszty utrzymania budynku w obu prezentowanych wariantach i przychodów z udostępniania jego elementów były takie same, odpowiednio: 4 614,4 tys. zł oraz 597,5 tys. zł. Różnica wynikała z kosztów i przychodów imprez organizowanych w Hali. 52 Jak wynika z protokołu spotkania z dnia 1 sierpnia 2013 r. przedstawiciele firmy Gegenbauer przedstawili jeszcze wariant pośredni, przy założeniu organizacji 15 imprez w przeciągu roku, ze sprzedażą biletów na poziomie co najmniej 60%. W tym przypadku wysokość dofinansowania działalności obiektu z budżetu Miasta wynosiłby tys. zł rocznie. 53 W przedstawionych warunkach firma Gegenbauer zaproponowała prace pięcioosobowego zespołu implementacyjnego mające na celu m.in. opracowanie kalendarza imprez na 2013 r., ustalenie rzeczywistych kosztów utrzymania obiektu, opracowanie planów w zakresie sponsorowania, marketingu i reklamy, ustalenie strategii działań i zasad współpracy z agencjami reklamowymi i zewnętrznymi firmami, prace nad sprzedażą praw do nazwy hali oraz opracowanie cennika hali. Pismo ws. Warunków współpracy datowane było na 13 sierpnia 2012 r. 54 Zespół miał wg propozycji Gegenbauer sp. z o.o. opracować kompletną dokumentację powykonawczą budynku, rozpoznać lokalny rynek i podjąć wzmożone działania marketingowe. 12

13 ich szukano, wskazując jako potwierdzenie działań Urzędu w tym zakresie wizytę w Wydziale Inwestycji i Zamówień Publicznych Urzędu pana A.P. 55, który jednak nie podjął dalszych kontaktów z przedstawicielami Urzędu. (dowód: akta kontroli str. 1486) NIK zwraca uwagę, że Urząd nie przedstawił w toku kontroli żadnych dokumentów potwierdzających fakt poszukiwania potencjalnych wykonawców zamówienia, lub podejmowania innych czynności zmierzających do wszczęcia postepowania o zamówienie usługi zarządzania Halą. Wobec niewybrania operatora zgodnie z postanowieniami umowy o dofinansowanie (na podstawie przepisów Pzp), zarządzeniem Prezydenta Miasta nr 997/12 z 10 sierpnia 2012 r., Hala została oddana do użytku i przekazana w zarządzanie MOSiR w dniu 1 września 2012 r., na podstawie umowy użyczenia nr MN- IV z 3 września 2012 r. Równocześnie podjęto działania mające na celu przygotowania do pełnienia funkcji operatora Hali przez należącą do Miasta spółkę Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej sp. z o.o. W tym celu Zgromadzenie Wspólników ww. spółki dokonało zmiany jej nazwy na Hala Sportowa Częstochowa Sp. z o.o. oraz rozszerzyło przedmiot jej działalności 56, m.in. o wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, zarządzanie nieruchomościami na zlecenie, działalność obiektów sportowych oraz pozostałą działalność związaną ze sportem. (dowód: akta kontroli str , , ) Trzecie postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego zostało ogłoszone w listopadzie 2012 r. W ogłoszeniu o zamówieniu zamieszczonym w BZP w dniu 23 listopada 2012 r., jako przedmiot zamówienia określono Kompleksowe świadczenie usług, we własnym imieniu i na własny rachunek, w zakresie zarządzania, administrowania i używania wielofunkcyjnej Hali sportowej przy ul. Żużlowej 4 w Częstochowie, zgodnie z jej przeznaczeniem i funkcją, a także kompleksowe utrzymanie obiektu. Wartość zamówienia została określona na podstawie studium wykonalności w kwocie 2 439,0 tys. zł. W SIWZ, jako warunki udziału w postępowaniu stawiane oferentom podano, m.in. dysponowanie osobami zdolnymi do wykonywania zamówienia, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, tj. zorganizowali min. 10 imprez masowych na co najmniej 1000 widzów 57. W odpowiedzi na ww. ogłoszenie o zamówieniu, do Urzędu wpłynęły dwie oferty spełniające warunki udziału w postępowaniu: firmy Skup i Sprzedaż Metali Kolorowych VAT D.B. z siedzibą w Cielętnikach, w której zaproponowana została kwota ,2 tys. zł (brutto) oraz, HSC Sp. z o.o., w której zaproponowana została kwota ,0 tys. zł (brutto). Postępowanie zostało unieważnione w dniu 8 stycznia 2013 r. na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych ze względu na fakt, że wartość oferty z najniższą ceną przewyższała kwotę, którą zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. (dowód: akta kontroli str , ) Zdolność do wykonania zamówienia została potwierdzona przez HSC Sp. z o.o. poprzez dołączenie do oferty przedwstępnej warunkowej umowy zlecenia zawartej 55 Na potwierdzenie wizyty A. P. w Urzędzie nie przedstawiono żadnych dokumentów. 56 Zmiany zostały dokonane aktem notarialnym z 16 listopada 2012 r. Rep. A Nr 4718/2012 i zostały wpisane w Krajowy Rejestrze Sądowym postanowieniem z 22 listopada 2012 r. 57 Zrezygnowano z warunku udokumentowanie zarządzania w ostatnich 3 latach obiektem sportowym stadionem lub halą o pojemności 3 tysięcy miejsc (nie krócej niż 12 miesięcy). 13

14 z panem T.Ł. 58, w której oświadczył on m.in., że był organizatorem imprez masowych, sportowych oraz artystyczno-rozrywkowych dla co najmniej 1000 widzów. W powołanej umowie zapisano, że jej wykonanie nastąpi w razie wyłonienia Spółki jako zwycięzcy organizowanego przez Urząd trzeciego postępowania przetargowego. Natomiast firma VAT D.B. przedstawiła oświadczenie L.M. o zobowiązaniu się do pełnienia funkcji organizatora imprez masowych w obrębie Hali, organizowanych przez tę firmę oraz wykaz imprez organizowanych przez tę osobę. (dowód: akta kontroli str , , 1092) Prezydent Miasta poinformował IZ RPO 59 o wyniku przetargu, jednocześnie zwracając się o zgodę na powierzenie funkcji operatora Hali przez spółkę miejską HSC Sp. z o.o. poza Pzp, uzasadniając, że powierzenie funkcji operatora spółce miejskiej nie jest zamówieniem publicznym w rozumieniu art. 2 pkt 13 Prawa zamówień publicznych i nie wymaga stosowania procedury udzielania zamówień publicznych. W odpowiedzi 60, Wicemarszałek Województwa Śląskiego poinformował, że Miasto, aby zachować warunki określone we wniosku o dofinansowanie w zakresie pomocy publicznej, winno dokonać wyboru operatora Hali zgodnie z Prawem zamówień publicznych i podał w wątpliwość dotychczas przeprowadzone postępowania: Zdaniem IZ RPO WSL powierzenie zarządzania obiektem Hali sportowej spółce własnej»hala Sportowa Częstochowa«Sp. z o.o. budzi szereg wątpliwości. Przetarg został anulowany ze względu na brak środków finansowych, tymczasem Beneficjent nie wyklucza możliwości, że w przypadku złożenia ofert w pierwszych dwóch przetargach, stosowne środki zostałyby zabezpieczone. Finalnie, środki na realizację umowy ze spółką miejską zostały lub zostaną zabezpieczone w najbliższym czasie, a ich wysokość jest porównywalna z ofertą firmy»vat«. Informacje te nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że procedura przetargowa przeprowadzona została w sposób gwarantujący wyłonienie podmiotu zarządzającego w otwartej, niedyskryminującej procedurze i tym samym wykluczenie wystąpienia pomocy publicznej dla operatora. Ponadto Spółka powstała z przekształcenia Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. nieposiadającej doświadczenia w zarządzaniu infrastrukturą sportową, a tymczasem brak posiadania odpowiedniego doświadczenia był podnoszony przez Beneficjenta w kontekście oferty przetargowej na zarządzanie obiektem złożonej przez Skup i Sprzedaż Metali Kolorowych»VAT«. (dowód: akta kontroli str ) Mimo stanowiska IZ RPO, w dniu 31 stycznia 2013 r. Rada Miasta Częstochowy, na wniosek Prezydenta, podjęła uchwałę 61, w której powierzyła gospodarowanie Halą (w tym kompleksowe utrzymanie, zarządzanie i administrowanie) spółce HSC Sp. z o.o. 62. Przewodniczący Rady Miasta Częstochowy, Zdzisław Wolski stwierdził, że był zobowiązany poddać pod obrady Rady Miasta projekt uchwały w sprawie gospodarowania Halą wniesiony przez Jarosława Marszałka Zastępcę Prezydenta 58 Pan T.Ł. do czasu zakończenia czynności kontrolnych był Dyrektorem MOSiR-u. 59 Pismo znak IZ-I z dnia 9 stycznia 2013 r. oraz nr IZ-I z dnia 19 lutego 2013 r. 60 Pismo znak RR RKP Iwy z dnia 18 stycznia 2013 r. oraz pismo nr RR RKP Iwy z dnia 29 marca 2013 r. 61 Uchwała nr 574/XXXI/2013 Rady Miasta Częstochowy z dnia 31 stycznia 2013 r. w sprawie określenia sposobu gospodarowania wielofunkcyjną halą sportową przy ul. Żużlowej 4 w Częstochowie. Mimo podjęcia uchwały Halą nadal zarządzał MOSiR. 62 Zarządzenie nr 1240/12 Prezydenta Miasta Częstochowy z 20 grudnia 2012 r. w sprawie użyczenia nieruchomości gruntowej, położonej w Częstochowie przy ul. Żużlowej 4. 14

15 Uwagi dotyczące badanej działalności i dodał, że także na wniosek Prezydenta, we wrześniu 2013 r. Rada Miasta uchyliła ww. uchwałę o powierzeniu gospodarowania Halą Spółce 63. (dowód: akta kontroli str. 399, 1275, 1467, ) W dniu 8 lutego 2013 r. Miasto Częstochowa dokonało zmiany aktu założycielskiego HSC Sp. z o.o., poprzez rozszerzenie przedmiotu działalności 64 o zapis: Podstawowym celem działalności HSC Sp. z o.o. jest wykonywanie zadania powierzonego przez Gminę Miasto Częstochowa polegającego na gospodarowaniu, w tym kompleksowym utrzymaniu, zarządzaniu i administrowaniu wielofunkcyjną halą sportową przy ul. Żużlowej 4 w Częstochowie. (dowód: akta kontroli str , ) Jak wynika z ustaleń kontroli, w tym czasie funkcję operatora Hali pełnił faktycznie MOSiR. W związku ze stanowiskiem Marszałka Województwa Śląskiego w sprawie sposobu wyboru operatora Hali ogłoszono w BZP 10 maja 2013 r., czwarty przetarg nieograniczony na zarządzanie obiektem. Wartość zamówienia ustalono w kwocie ,5 tys. zł na podstawie cen wskazanych w ofertach złożonych we wcześniejszym postępowaniu. Mimo iż oferenci spełniający warunki uczestnictwa w postępowaniu zgłosili się dopiero w III postępowaniu, w którym złagodzono warunki udziału w przetargu, w SIWZ dodano dodatkowe warunki, m.in.: 1) Dysponowanie osobami zdolnymi do wykonywania zamówienia, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, tj.: a) zarządzali i administrowali pięcioma obiektami sportowo-rekreacyjnymi lub obiektami wielofunkcyjnymi, z których co najmniej dwa to hale sportowowidowiskowe w tym jedna o pojemności min miejsc; b) wykonywali usługi polegające na pozyskaniu w obiektach co najmniej 30 imprez sportowych, kulturalnych i innych - każda dla min widzów; c) zorganizowali min. 10 imprez masowych na co najmniej 1000 widzów; d) min. 1 osoba posiada licencję zawodową zarządcy nieruchomości. 2) Ubezpieczenie z tytułu odpowiedzialności cywilnej na kwotę 15 mln zł. Jak wyjaśnił Zastępca Prezydenta, Ryszard Stefaniak, warunki udziału w czwartym postępowaniu były efektem doświadczeń zamawiającego uzyskanych w poprzednich postępowaniach, a w szczególności trzeciego. Okazało się bowiem, że ofertę może złożyć wykonawca całkowicie nieprzygotowany do realizacji tego typu zamówień, tj. nieposiadający żadnych możliwości organizacyjnych, technicznych czy osobowych, niezbędnych do prawidłowego zarządzania Halą. Wybór takiego wykonawcy wiązałby się z olbrzymim ryzykiem nieosiągnięcia zakładanych we wniosku aplikacyjnym wskaźników, a w konsekwencji zwrotem wraz z odsetkami uzyskanego dofinansowania. Ofertę w czwartym postępowaniu złożył jeden wykonawca HSC Sp. z o.o., który zaoferował realizację usługi za cenę brutto ,7 tys. zł i z którym w dniu 31 lipca 2013 r. zawarto umowę nr IZ (dowód: akta kontroli str , , ) Odnosząc się do podanych powodów ustalenia dodatkowych warunków, jakie wprowadzone zostały do SIWZ w czwartym postępowaniu przetargowym NIK zwraca uwagę, że żaden z oferentów w III przetargu nie został wykluczony ze względu na to, iż nie spełniał warunków udziału w postępowaniu określonych przez zamawiającego, stąd nie znajduje uzasadnienia do twierdzenia, że zamówienie mógł złożyć oferent całkowicie nieprzygotowany do realizacji tego 63 Uchwała nr 759/XLII/2013 Rady Miasta Częstochowy z dnia 30 września 2013 r. w sprawie uchylenia uchwały nr 574/XXXI/2013 Rady Miasta Częstochowy z dnia 31 stycznia 2013 r. w sprawie określenia sposobu gospodarowania wielofunkcyjną halą sportową przy ul. Żużlowej 4 w Częstochowie. 64 Zmiany dokonane aktem notarialnym z 8 lutego 2013 r. Rep. A Nr 554/

16 typu zamówień. NIK podziela opinię wyrażoną przez Marszałka Województwa Śląskiego, że gminna spółka powstała z przekształcenia Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. (która ostatecznie została operatorem Hali) również nie posiadała doświadczenia w zarządzaniu infrastrukturą sportową. W dniu 15 maja 2013 r. HSC Sp. z o.o. podpisała polisę ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej na 15 mln zł 65, a w dniu 11 czerwca 2013 r. zawarła przedwstępną warunkową umowę zlecenia z T. Ł, będącym wówczas Dyrektorem MOSiR-u, w której zapisano, że HSC Sp. z o.o. dokłada starań, aby przystąpić do przetargu nieograniczonego mającego na celu wyłonienie zarządcy Hali a Dyrektor MOSiR-u potwierdził, że spełnia warunki stawiane przez Miasto Częstochowa w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego ogłoszonego 10 maja 2013 r. w zakresie: zarządzania pięcioma obiektami sportowo-rekreacyjnymi lub obiektami wielofunkcyjnymi, z których co najmniej dwa to hale sportowowidowiskowe w tym jedna o pojemności min miejsc, wykonywania usług polegających na pozyskaniu w obiektach co najmniej 30 imprez sportowych, kulturalnych i innych - każda dla min widzów oraz zorganizowania min. 10 imprez masowych na co najmniej 1000 widzów. W umowie zawarto zapis, że wykonanie umowy warunkuje wyłonienie HSC Sp. z o.o. jako zwycięzcy przetargu nieograniczonego ogłoszonego 10 maja 2013 r. (dowód: akta kontroli str , ) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1) W umowie o dofinansowanie założono, że z wybudowana Hala nie będzie generować kosztów po stronie Miasta, co więcej uzyska ono w 2013 r. przychody w wysokości 125,9 tys. zł, stanowiącej równowartość podatku od nieruchomości oraz poniesie koszty operacyjne w kwocie 1 772,5 tys. zł, stanowiącej równowartość dokonywanych odpisów amortyzacyjnych. Tymczasem faktycznie w 2013 r. Miasto nie tylko nie uzyskało żadnych przychodów, ale ponosiło koszty związane z utrzymaniem obiektu, które (bez odpisów amortyzacyjnych) wyniosły 2 286,4 tys. zł, w tym 1 137,6 tys. zł z tytułu kosztów utrzymania Hali w okresie styczeń lipiec przez MOSiR (612,6 tys. zł) i Wydział KPS Urzędu (525,0 tys. zł) oraz 1 148,8 tys. zł z tytułu wynagrodzenia wypłaconego operatorowi Hali (HSC Sp. z o.o.) na podstawie umowy o zarządzanie. Odpowiadając na pytanie o przyczyny ponoszenia kosztów, których nie przewidywano, Zastępca Prezydenta, Mirosław Soborak stwierdził, że na etapie sporządzania wniosku o dofinansowanie zakładano, że operator Hali będzie pobierał przychody z wynajmu Hali, a tymczasem w okresie, kiedy Halą administrował MOSiR lub Wydział KPS Urzędu, Miasto nie mogło pobierać z tego tytułu żadnych przychodów. (dowód: akta kontroli str , , , 1485) Niewyłonienie operatora Hali nie może usprawiedliwiać nieosiągania przychodów, gdyż fakt, iż Miasto nie mogło pobierać przychodów w okresie, kiedy Halą administrował MOSiR lub Wydział KPS Urzędu nie wynikał z przyczyn niezależnych od kontrolowanego, lecz był skutkiem złożonej przez niego deklaracji. NIK wskazuje ponadto, że to również Urząd Miasta Częstochowy, który prowadził procedury związane z wyłonieniem operatora Hali, jest odpowiedzialny za to, iż proces ten 65 Polisa podpisana 15 maja 2013 r. z Sopockim Towarzystwem Ubezpieczeń ERGO HESTIA S.A. z siedzibą w Sopocie na ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i użytkowania mienia. Suma ubezpieczenia wyniosła 15 mln zł. 16

17 trwał ponad 16 miesięcy, w tym 11 miesięcy już po oddaniu obiektu do użytku. Tym samym Miasto nie mogło odpłatnie udostępniać Hali oraz uzyskiwać przychodów z tytułu podatku od nieruchomości w łącznej kwocie 485,1 tys. zł (jedenaście miesięcy po 44,1 tys. zł). 2) Wskutek złożenia oświadczenia o kwalifikowalności VAT, którego konsekwencją był brak możliwości osiągania przychodów przez Miasto oraz przedłużającego się postępowania wyboru operatora Hali, w okresie od września 2012 r. do lipca 2013 r., tj. w czasie, kiedy Halą zarządzały MOSiR oraz Wydział KPS Urzędu nie uzyskano żadnych przychodów z tytułu użytkowania Hali. 66 Przychody uzyskane w okresie od sierpnia do grudnia 2013 r. przez operatora Hali (HSC Spółka z o.o.) z udostępniania Hali i wynajmu powierzchni wyniosły 102,3 tys. zł, co stanowiło 7,3% zaplanowanej na 2013 r. kwoty przychodów operatora Hali (1 401,6 tys. zł). Zastępca Prezydenta, Mirosław Soborak wyjaśnił, że opracowane w 2009 r. studium wykonalności zawierało jedynie szacunkowe kwoty przychodów przy założeniu, że operator Hali będzie udostępniał i wynajmował powierzchnię Hali przez cały rok. Tymczasem do lipca 2013 r. Hala była zarządzana przez MOSiR oraz Wydział KPS Urzędu, które nie mogły uzyskiwać z tego tytułu przychodów, natomiast operator, który zarządzał Halą od sierpnia 2013 r. osiągnął niższe od zakładanych przychody, ponieważ przetargi na wynajem powierzchni Hali przeprowadzone w pierwszych miesiącach działania Spółki nie przyniosły oczekiwanych wyników, a tym samym moment zawarcia umów i osiągnięcia przychodów przesuwał się w czasie. Ponadto, Zastępca Prezydenta stwierdził: Działania, których celem jest pozyskanie reklamodawców, a także najemców powierzchni w tego typu obiektach jak Hala sportowa są długofalowe i wiążą się z licznymi rozmowami oraz koniecznością podejmowania czynności marketingowo organizacyjnych. (dowód: akta kontroli str , , , 1491) Przychody osiągnięte w 2013 r. przez HSC sp. z o.o. były również znacznie niższe od założonych na ten rok przez samą spółkę, która powinna znać czynniki warunkujące uzyskiwanie przychodów z udostępniania Hali. Ponadto fakt, iż zarządzania Halą zostało powierzone operatorowi dopiero w lipcu 2013 r. był skutkiem przewlekłego postępowania prowadzonego przez Miasto (od stycznia 2012 r. do czerwca 2013 r.). 3) łączne koszty utrzymania Hali poniesione w 2013 r. przez zarządzające Halą podmioty (MOSiR, Wydział KPS Urzędu oraz HSC Sp. z o.o.) były o 649,1 tys. zł, tj. o 40,6% wyższe niż zakładano i wyniosły 2 247,4 tys. zamiast 1 598,3 tys. zł. Wskazując na przyczynę rozbieżności pomiędzy planowanymi i faktycznymi kosztami Zastępca Prezydenta, Mirosław Soborak stwierdził, że powyższe wynika głównie z niedoszacowania poziomu kosztów wskazanych w studium wykonalności, które zostały ustalone szacunkowo, w oparciu o rozwiązania techniczne i ceny obowiązujące w 2009 r. Zdaniem Zastępcy Prezydenta, planowane koszty stanowiły dla Miasta jedynie wartości orientacyjne, a nie graniczne limity kosztów utrzymania nowoczesnego obiektu Hali. (dowód: akta kontroli str , , , ) Podzielając stanowisko Zastępcy Prezydenta, iż jedną z przyczyn rozbieżności pomiędzy planowanymi i faktycznie poniesionymi kosztami utrzymania Hali było ich niedoszacowanie przez Miasto na etapie ubiegania się o dofinansowanie budowy Hali przez Marszałka Województwa Śląskiego oraz Ministra Sportu i Turystyki, 66 Wartość podatku VAT w kwocie dofinansowania wyniosła 5 300,7 tys. zł, natomiast okres trwałości projektu został określony na 5 lat od daty zakończenia realizacji projektu, tj. do 23 sierpnia 2017 r. 17

18 NIK zwraca uwagę, że poziom cen od 2009 r. wzrósł o 11,5% 67, zaś koszty utrzymania Hali były wyższe niż zakładano o 40,6%. Nie można więc uznać tego czynnika za znaczący dla osiągniętego rezultatu. Ponadto, wg założeń Urzędu, powierzenie Hali do zarządzania profesjonalnemu operatorowi, wybranemu w procedurze przetargowej miałoby zagwarantować efektywne gospodarowanie majątkiem, a tym samym ograniczenie (likwidację) dofinansowania działalności podmiotu obsługującego ( ). (dowód: akta kontroli str. 529) 4) Prezydent Miasta udzielił Operatorowi Hali spółce HSC zwolnienia z podatku od nieruchomości w ramach programu pomocy de minimis za miesiące od września do grudnia 2013 r. Jednak ww. operator Hali, nie zapłacił podatku od nieruchomości w kwocie 44,1 tys. zł również za sierpień 2013 r., tj. od momentu od kiedy użytkował obiekt na podstawie umowy zawartej z Miastem Częstochowa, w której zawarto zapis ( 8, pkt 12), że do wydatków, które są finansowane przez HSC Sp. z o.o. należy m.in. podatek od nieruchomości. Zastępca Prezydenta, Mirosław Soborak potwierdził, że Spółka błędnie złożyła deklarację na podatek od nieruchomości za okres od września do grudnia 2013 r. i w dniu 2 października 2014 r. (w trakcie niniejszej kontroli NIK) Prezydent Miasta skierował do Spółki wezwanie do złożenia korekty deklaracji na podatek od nieruchomości za 2013 rok, by uzyskać niezapłacony podatek za miesiąc sierpień 2013 r. w wysokości zł. (dowód: akta kontroli str , , ) 5) W 2013 r. Miasto nie osiągnęło zakładanego wskaźnika liczby osób korzystających z Hali, który w umowie o dofinasowanie określono na Uzyskana wartość tego wskaźnika była elementem sprawozdania sporządzonego w dniu 8 stycznia 2014 i przekazanego do Urzędu Marszałkowskiego. W sprawozdaniu tym zawarto jednak nierzetelne dane, podano bowiem liczbę osób korzystających z Hali, a rzeczywista, zweryfikowana w toku kontroli liczba była niższa o osób (11,8%) od podanej w sprawozdaniu i osób (11,1%) od przyjętej w umowie o dofinansowanie. W odpowiedzi na pytanie o przyczynę podania w sprawozdaniu nierzetelnych danych Zastępca Prezydenta, Mirosław Soborak stwierdził: Trudno zgodzić się z tezą, że frekwencja na takim właśnie poziomie jest frekwencją rzeczywistą, biorąc pod uwagę okoliczność, że jest prawdopodobnie również oparta na szacunkach organizatorów imprez i nie wiadomo czy obejmuje liczbę uczestników cyklicznych zajęć treningowych i rekreacyjnych. (dowód: akta kontroli str , , 1492, ) NIK zwraca uwagę, że pomimo iż Miasto Częstochowa przyjęło do realizacji wskaźnik rezultatu liczba osób korzystających z Hali, Urząd nie przygotował systemu jego monitorowania, nie podjęto również weryfikacji zawartych w sprawozdaniu danych, mimo że przynajmniej dla niektórych z imprez, w których podano w sprawozdaniu zawyżoną liczbę uczestników były powszechnie dostępne 68. Ponadto należy podkreślić, że dane prezentowane w wystąpieniu 67 Według danych podanych na portalu informacyjnego Głównego Urzędu Statystycznego ( roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach wyniosły (wskaźnik cen przy podstawie rok poprzedni = 100): 2010 rok: 102,6, 2011 rok: 104,3, 2012 rok: 103,7 oraz 2013 rok: 100,9. 68 Np. dane o frekwencji na meczach PLPS opublikowane są na stronach:

19 pokontrolnym NIK podane zostały na podstawie informacji, uzyskanych bezpośrednio od organizatorów imprez (w większości biletowanych), natomiast podjęta przez Zastępcę Prezydenta próba podważenia podanej w wystąpieniu pokontrolnym rzeczywistej wartości osiągniętego wskaźnika rezultatu nie została oparta o żadne dane źródłowe. 6) Postępowanie o wyłonienie operatora Hali było przewlekłe, na co miały wpływ nierzetelne działania oraz zaniechanie podjęcia działań przez Urząd: Wobec faktu, iż we wniosku o dofinansowanie, który był załącznikiem do umowy o dofinansowanie z Województwem Śląskim, Prezydent Miasta zadeklarował, że Hala zostanie przekazana do gospodarowania operatorowi wybranemu zgodnie z Prawem Zamówień Publicznych, istniały przesłanki, aby skorzystać z możliwości zamówienia usługi z wolnej ręki 69, jaką dawał art. 67 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych. Na zastosowanie tego trybu Marszałek Województwa Śląskiego wyraził zgodę 70. Jednak po przeprowadzeniu dwóch przetargów nieograniczonych w styczniu i marcu 2012 r., unieważnionych, ponieważ nie zostały złożone żadne oferty, nie skorzystano ze zgody IZ RPO na przeprowadzenie postępowania w trybie z wolnej ręki. Jak wynika z pisma Zastępcy Prezydenta Miasta Częstochowa Mirosława Soboraka, podjęto działania w celu powierzenia zarządzania Halą MOSiR-owi 71 z pominięciem przepisów Pzp, jako zamówienie wewnętrzne. Pomimo zgody na udzielenie zamówienia z wolnej ręki wyrażonej przez IZ RPO, przez okres 6 miesięcy 72 w Urzędzie nie podjęto decyzji o wszczęciu postępowania o zamówienie usługi zarządzania Halą. Wprawdzie po II przetargu (od czerwca do września 2012 r.) Urząd prowadził rozmowy z firmą Gegenbauer Polska sp. z o.o. (z inicjatywy tej firmy), ale nie były one prowadzone na podstawie Pzp i zakończyły się przedstawieniem przez spółkę Gegenbauer jedynie wstępnej kalkulacji kosztów i przychodów użytkowania obiektu 73. Urząd nie przystąpił do czynności niezbędnych do przeprowadzenia postępowania w trybie z wolnej ręki, takich jak: określenie wartości zamówienia, lub wytypowanie i zaproszenie potencjalnego wykonawcy zamówienia do złożenia oferty. W ocenie NIK dopuszczenie do nieuzasadnionej zwłoki w przypadku ogłoszenia II i III przetargu na wyłonienie operatora Hali należy uznać za postępowanie nierzetelne. Zastępca Prezydenta, Ryszard Stefaniak stwierdził, że powodem wszczęcia trzeciego postępowania po upływie ponad pół roku (192 dni) od zakończenia poprzedniego, były negocjacje prowadzone z firmą Gegenbauer. Natomiast wszczęcie czwartego postępowania po upływie czterech miesięcy (122 dni), od zakończenia trzeciego, spowodowane było prowadzeniem rozmów z Urzędem Marszałkowskim, mających na celu wyrażenie przez IZ RPO zgody na pełnienie funkcji operatora Hali przez spółkę miejską HSC Sp. z o.o. (dowód: akta kontroli str ) 69 Nie było jednak podstaw do odstąpienia od stosowania zasad i trybów udzielania zamówień publicznych, przewidzianych w Pzp. 70 W piśmie nr RR.RKP Iwy z 27 czerwca 2012 r. 71 MOSiR Częstochowa, jako gminny zakład budżetowy (jednostka nieposiadająca osobowości prawnej) nie mógł brać udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne. 72 Od zakończenia II przetargu (15 maja 2012 r.) do ogłoszenia III przetargu (23 listopada 2012 r.). 73 Szczegółowy opis kontaktów z Gegenbauer sp. z o.o. oraz przedstawionych przez tę firmę kalkulacji znajduje się na str. 12 wystąpienia. 19

20 7) W IV przetargu na utrzymanie i kompleksowe zarządzanie, we własnym imieniu i na własny rachunek wielofunkcyjną halą sportową przy ul. Żużlowej, w tym organizowanie wszelkich imprez (sportowych, kulturalnych, itp.), zgodnie z funkcją Hali dopuszczono do naruszenia zasady przygotowania i przeprowadzania postępowania o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, określonej w art. 7 ust. 1 Prawa zamówień publicznych. W ocenie NIK wskazują na to działania podjęte przez Urząd w okresie od listopada 2012 r. do maja 2013 r., oraz określenie warunków udziału w postępowaniu: W listopadzie 2012 r. Prezydent Miasta dokonał zmian w akcie założycielskim spółki miejskiej Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., polegających na rozszerzeniu przedmiotu jej działalności o wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, zarządzanie nieruchomościami na zlecenie, działalność obiektów sportowych oraz pozostałą działalność związaną ze sportem oraz na zmianie jej nazwy na Hala Sportowa Częstochowa Sp. z o.o. Dopiero po dokonaniu tych zmian Urząd ogłosił III przetarg na utrzymanie i kompleksowe zarządzanie Halą. W ocenie NIK, zmiana nazwy spółki przed ogłoszeniem przetargu świadczy o uprzednim zamiarze powierzenia temu podmiotowi funkcji operatora. Ponadto w dniu 8 lutego 2013 r. Miasto Częstochowa rozszerzyło przedmiot działalności HSC Sp. z o.o. o zapis: Podstawowym celem działalności HSC Sp. z o.o. jest wykonywanie zadania powierzonego przez Miasto Częstochowa polegającego na gospodarowaniu, w tym kompleksowym utrzymaniu, zarządzaniu i administrowaniu wielofunkcyjną halą sportową przy ul. Żużlowej 4 w Częstochowie. Po unieważnieniu III przetargu ze względu na fakt, iż najkorzystniejsza oferta przewyższała kwotę, którą zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia 74 i była to cena zaproponowana przez oferenta innego niż HSC sp. z o.o., Prezydent Miasta podjął próbę oddania Hali w zarząd właśnie tej spółce z pominięciem przepisów Pzp. W tym celu, w dniu 9 stycznia 2013 r. zwrócił się do IZ RPO o wyrażenie zgody na pełnienie funkcji Operatora Hali przez Spółkę miejską Hala Sportowa Częstochowa sp. z o.o., utworzoną dla wykonywania zadań własnych Gminy 75. Mimo obowiązku wybrania operatora w sposób zgodny z Prawem zamówień publicznych oraz odmowy udzielenia zgody na odstąpienie od stosowania przepisów Pzp przez Marszałka Województwa Śląskiego, Rada Miasta Częstochowy w dniu 31 stycznia 2013 r., na wniosek Prezydenta, podjęła uchwałę, w której powierzyła gospodarowanie Halą spółce HSC sp. z o.o. Jakkolwiek uchwała nie weszła w życie i została później uchylona, stanowi dowód na to, że działania Urzędy były ukierunkowane na powierzenie tej spółce funkcji operatora Hali z pominięcie zasad określonych w Pzp. W piśmie do Marszałka Województwa Śląskiego z dnia 19 lutego 2013 r. Prezydent Miasta jednoznacznie wskazał oferenta, którego udział w III postępowaniu uznał za niepożądany: Oferty złożyło dwóch wykonawców: spółka kapitałowa będąca w 100 % własnością Miasta oraz firma o nazwie: Skup 74 Art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp. Najkorzystniejsza oferta (firmy VAT Cielętniki) opiewała na kwotę 17,1 mln, natomiast Miasto przeznaczyło na sfinansowanie zamówienia 6 mln zł. W tym samym przetargu HSC sp. z o.o. zaoferowała cenę 17,7 mln zł. 75 Podobnie w piśmie nr IZ_I /41477 z dnia 19 lutego 2013 r. Prezydent Miasta przekonywał, iż jedynym racjonalnym wyjściem z tej sytuacji będzie odstąpienie od procedury wyboru operatora na zasadach Prawa zamówień publicznych i pilne powierzenie zarządzana halą własnej spółce, na którą Miasto ma bezpośredni wpływ. 20