Kronika. Mazowiecka. Mazowsze przed EURO 2012 s. 10 Sportowa odsłona Mazowsza s. 30 Ewaluacja potencjału mazowieckich jst s. 22

Transkrypt

1 Kronika NR 4 (110) 2012 ROK / ISSN X Pismo Samorządu Województwa Mazowieckiego Mazowiecka Mazowsze przed EURO 2012 s. 10 Sportowa odsłona Mazowsza s. 30 Ewaluacja potencjału mazowieckich jst s. 22

2 Z PRAC SAMORZąDU XV sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego 1 Nowi patroni Mazowsza w 2012 roku 2 XI edycja Nagrody im. Cypriana Kamila Norwida (ogłoszenie) 4 W komisjach 4 Zaproszenie do udziału w szkoleniu Opłaty za korzystanie ze środowiska 7 Komentarz marszałka. M@zowsze twórcze i aktywne 8 TEMAT MIESIąCA THE ISSUE 9 Mazowsze przed EURO Samorządowe Forum Mazowsza 12 WARTO WIEDZIEć Zając nie tylko wielkanocny 14 Dopłaty do materiału siewnego (ogłoszenie) 16 Czy wiesz, że 17 INFRASTRUKTURA Inwestycje na Mazowszu 18 Ewaluacja potencjału mazowieckich jst wyniki badania 22 WSPółPRACA Podpisano kolejny program współpracy 26 BIZNES 1500 nowych firm na Mazowszu 27 Wybitny Eksporter Roku 2012 (ogłoszenie) 27 Chcesz inwestować z COIE będzie znacznie łatwiej 28 SPORT Sportowa odsłona Mazowsza 30 ZDROWIE Z promocją zdrowia za pan brat 32 BEZPIECZEńSTWO Pozarządowe Mazowsze 33 ROlNICTWO ekspresowy przegląd wydarzeń 34 EKOlOGIA Mazowsze źródłem energii 35 KUlTURA Kulturalne Mazowsze 36 Rodzinnie w muzeum? To się sprawdza 40 Książki z mazowieckiej półki 42 TURySTyKA Powiat przasnyski 43 FOlKlOR Długa tradycja drewna 46 W SKRóCIE 48 Zarząd z przymrużeniem oka 49 Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie ul. Jagiellońska Warszawa Miejsce redakcji: Wydział Komunikacji Zewnętrznej w Kancelarii Marszałka tel tel faks kronika.mazowiecka@mazovia.pl Redaguje Zespół w składzie: Redaktor Naczelna Elwira Kasprzak Redaktorzy Agnieszka Bogucka Justyna Michniewicz Urszula Sabak Elżbieta Tomaszewska Stale współpracują: Pracownicy departamentów i delegatur UMWM oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych Projekt layoutu: Agencja Reklamowa Opus B Opracowanie graficzne i skład komputerowy: Pracownia C&C Sp. z o. o. Druk: Drukarnia Wydawnicza Trans-Druk, Golina Mapa źródło: Raport z badania ewaluacyjnego pn. Ocena wykorzystania projektów realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego województwa mazowieckiego współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej jako czynnika rozwoju lokalnego i regionalnego (opracowano na podstawie badania ankietowego) Nakład: egz. Samorząd Województwa Mazowieckiego i Kronika Mazowiecka w Internecie: Na okładce: Fot. arch. Pracownia C&C Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania, adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. XV sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego 13 kwietnia Wniosek o odwołanie marszałka Sejmik, po wysłuchaniu argumentów wnioskodawców za odwołaniem Marszałka Województwa Mazowieckiego, a także opinii Komisji Rewizyjnej, wypowiedzi skarbnika, wielu radnych, marszałka oraz przybyłych na posiedzenie starostów odrzucił wniosek Klubu Radnych PiS o odwołanie marszałka Adama Struzika. Stanowisko W związku z zapowiedzią Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, dotyczącą przełożenia do 2030 r. realizacji pierwszej w Polsce linii Kolei Dużych Prędkości, Sejmik Województwa Mazowieckiego wystosował stanowisko, w którym apeluje o kontynuowanie prac nad tym projektem. Chcemy, aby oprócz opracowania studium wykonalności, zostały wypełnione zadania fundamentalne dla realizacji przedsięwzięcia, tj. wytyczenie korytarzy transportowych, rezerwacja i wykup terenów pod budowę linii Kolei Dużych Prędkości, a także szerokie konsultacje społeczne, pozwalające na wypracowanie stanowisk kompromisowych, które są w interesie wszystkich zainteresowanych stron czytamy w stanowisku. Radni podkreślają, że sprawna sieć szybkich połączeń kolejowych, poprzez zapewnienie optymalnych połączeń między najważniejszymi ośrodkami miejskimi i regionami, przyczynia się do poprawy spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej. Dostępność transportowa jest dziś kluczem do zwiększenia społeczno-gospodarczej atrakcyjności regionów i kreowania szeroko pojętego ich rozwoju. Moje Boisko Orlik 2012 W tym roku zarząd województwa wskazał trzydzieści osiem lokalizacji kompleksów sportowych, które powstaną w ramach programu Moje Boisko Orlik Przewidziane na ten cel 5 mln zł podzielono według schematu: po 164 tys. zł dla gmin, w których powstanie pierwszy Orlik, po 130 tys. zł dla jednostek o wskaźniku G poniżej 1000 oraz po 100 tys. zł dla pozostałych gmin. W programie uwzględniono wszystkie wnioski mazowieckich gmin, Z prac samorządu Sejmik odrzucił wniosek Klubu Radnych PiS o odwołanie marszałka. Przyjęto m.in. projekt uchwały w sprawie przekazania dotacji gminom realizującym program Moje Boisko Orlik 2012 oraz stanowisko dotyczące wstrzymania realizacji linii Kolei Dużych Prędkości. Głosowanie w sprawie wniosku Klubu Radnych PiS o odwołanie marszałka było tajne. Nad jego przebiegiem czuwała komisja skrutacyjna Fot. Konrad Wojnarowski Jakie znaczenie dla Mazowsza ma projekt budowy Kolei Dużych Prędkości? Radny Krzysztof Gawkowski Projekt budowy Kolei Dużych Prędkości to bardzo perspektywiczne przedsięwzięcie, które w swoich założeniach służyć miało milionom mieszkańców województwa mazowieckiego oraz całego kraju. Podejmując decyzje o wstępnych założeniach projektowych, ustalono, że do roku 2020 po Polsce będziemy mogli podróżować koleją z prędkością nawet 350km/h. Ta bardzo oczekiwana inwestycja powinna być priorytetem zarówno dla rządu, jak też samorządu i dlatego bardzo niepokojące są ostatnie plany rządu dotyczące możliwości wstrzymania wspominanego projektu. Wymierne korzyści, które przyniosłaby budowa KDP w bardzo dużej części byłyby udziałem Mazowsza. Szybkie, wygodne i bezpieczne połączenie z innymi regionami daje duże możliwości rozszerzenia rynku pracy, korzyści gospodarcze czy rekreacyjno-kulturalne. W takiej sytuacji nie pozostaje nam nic innego, jak trzymać kciuki za realizację projektu w terminie i wierzyć, że rok 2020 to szybka kolej na Mazowszu. Radny Andrzej Łuczycki W związku z zapowiedziami ministra transportu dotyczącymi odsunięcia w czasie realizacji linii Kolei Dużych Prędkości, podzielam opinię tych, którzy wyrażają poparcie dla kontynuacji tego projektu. Transport kolejowy powinien być priorytetem w opracowaniu strategicznych dokumentów rozwoju województwa mazowieckiego. KDP winny stać się ważnym elementem tej strategii. Odsunięcie w czasie inwestycji daje szanse na wytyczenie korytarza przebiegu tej linii w sposób uwzględniający interesy samorządów, podmiotów, osób prywatnych. Jestem przekonany, iż nie oznacza to zaniedbania budowy. 1

3 Z prac samorządu Z prac samorządu które jeszcze w tym roku wyraziły chęć budowy na swoim terenie kompleksów sportowych. Jest to ostatni rok wdrażania tego projektu. PFRON W 2012 r. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przekazał Samorządowi Województwa Mazowieckiego przeszło 8,16 mln zł, z czego zarząd województwa zaproponował przeznaczyć 1 mln zł na dofinansowanie robót budowlanych, ponad 4 mln zł na utworzenie i działanie zakładów aktywności zawodowej oraz przeszło 3 mln zł na zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Sejmik przyjął propozycję zarządu. Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Nowi patroni Mazowsza w 2012 roku Sejmik Województwa Mazowieckiego ogłosił rok 2012 Rokiem kardynała Aleksandra Kakowskiego (z okazji przypadającej 150. rocznicy urodzin) oraz Stanisława Ostoja-Kotkowskiego malarza, rzeźbiarza, fotografa i scenografa w 90. rocznicę urodzin. Artysta z Przasnysza Znany i ceniony na całym świecie Stanisław Ostoja-Kotkowski jako pierwszy przy użyciu laserów i elektroniki przekładał dźwięki na obrazy. W perfekcyjny sposób potrafił w swojej twórczości wykorzystać osiągnięcia najnowszej techniki. Okrzyknięty mistrzem sztuki kinetycznej, wyprzedził swoją epokę, łamiąc stereotypy tradycyjnego pojęcia sztuki. Urodził się 28 grudnia 1922 r. w Golubiu na Pomorzu, a w 1937 r. z rodziną przeprowadził się do Przasnysza. W wyniku zawirowań wojennych znalazł się w Niemczech (tam podjął studia malarskie), skąd po wojnie wyemigrował do Australii. Niezwykłość barw australijskiego kontynentu rozbudziła jego artystyczną wyobraźnię. Na wiele lat przed wprowadzeniem farb polimerowych do ogólnego użytku, opracował własną technologię ich nakładania oraz łączenia z emalią szklistą wypalaną na stali. W latach 70. XX w. zrealizował swoje artystyczne marzenia dotyczące przełożenia dźwięku na wyobrażenia plastyczne, tworząc malowidło ścienne w szklistej emalii sprzężone z urządzeniem zwanym Theremin Fot. arch. Muzeum Historyczne w Przasnyszu Radni uchwalili nowy statut Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, który umożliwi zarządowi województwa dokonywanie analiz i oceny przedkładanych przez tę jednostkę dokumentów pod obrady sejmiku. Urząd marszałkowski jest bowiem instytucją, która zapewnia w praktyce obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną sejmiku oraz jego komisji. Dlatego też dyrektor ośrodka będzie składał dokumenty i wnioski za pośrednictwem zarządu województwa, który przedstawi swoją opinię i przekaże materiały sejmikowi. Do Komisji: Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego skierowano projekt uchwały w sprawie przyjęcia rocznego sprawozdania z działalności Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych za okres 1 stycznia 31 grudnia 2011 r. Stanisław Ostoja-Kotkowski. Eksperymenty ze światłem, Stirling, czerwiec 1986 r. Ponadto radni przyjęli m.in. projekty uchwał w sprawie: uchwalenia Programu ochrony środowiska Województwa Mazowieckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r. wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, określenia ogólnej powierzchni przeznaczonej pod uprawy maku i konopi włóknistych oraz rejonizacji tych upraw w roku 2012, Zasad przyznawania i rozliczania dotacji podmiotowych dla instytucji kultury, dla których organizatorem jest Samorząd Województwa Mazowieckiego, zainicjowania działań na rzecz włączenia Kolegium Nauczycielskiego w Ciechanowie do Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie, likwidacji Liceum Profilowanego Specjalnego wchodzącego w skład Zespołu Szkół Specjalnych w Mazowieckim Centrum Rehabilitacji w Konstancinie-Jeziornie, nadania statutów czternastu jednostkom służby zdrowia, dla których organem założycielskim jest Samorząd Województwa Mazowieckiego. Justyna Michniewicz (zwierciadło ze stali, produkujące muzykę przy kontakcie z ludzkim ciałem; wysokość dźwięku zależała od odległości, na jakiej znajdował się człowiek). Ostoja-Kotkowski wprowadził również rewolucję w fotografice. Zaprezentował pokaz fotografiki kinetycznej, używając do tego rzutników, muzyki oraz zdjęć robionych przy użyciu filtrów, urządzeń optycznych i wytwarzanych domowym sposobem luster giętych. Przasnyskie obchody Roku Stanisława Ostoja-Kotkowskiego, przygotowane przez Miejski Dom Kultury w Przasnyszu: 1 lutego odbył się wernisaż wystawy biograficznej Obraz, Światło, Dźwięk w Muzeum Historycznym i pokaz laserowy do muzyki Fryderyka Chopina; Lato z Kotkowskim w MDK w Przasnyszu szereg imprez kulturalnych dla dzieci (warsztaty plastyczne i fotograficzne, plener malarski, happening przeniesienie na plac przed MDK szablonu jednej z grafik komputerowych Kotkowskiego, który dzieci wypełnią kolorową kredą, dyskoteka z laserami dla młodzieży); koncert z laserami; przegląd zespołów muzyki alternatywnej; jesienią planowany jest VI Przegląd Sztuki im. Stanisława Ostoja-Kotkowskiego, w ramach którego w Przasnyszu odbędą się: spotkanie z podróżnikiem i fotografem Ryszardem Wójcikiem przyjacielem artysty i świadkiem jego realizacji artystycznych, wykład Krzysztofa Gadomskiego poświęcony sztuce laserowej Kotkowskiego oraz w jednej z sal na Wydziale Sztuki Mediów na warszawskiej ASP wbudowanie tablicy pamiątkowej (tablica zaprojektowana i wykonana przez studentów) i być może wystawa prac Kotkowskiego; w grudniu planowana jest sesja naukowa poświęcona twórczości Kotkowskiego z udziałem przedstawicieli najbardziej prestiżowych uczelni artystycznych w Polsce oraz wystawa grafiki komputerowej z wykorzystaniem oryginalnych slajdów; ogólnopolski konkurs grafiki komputerowej dla studentów i profesjonalistów. Odkryć barwę dźwięku W połowie lat 50. pochłonęła go scenografia, do której wykorzystywał innowacyjną technikę zmodyfikowanych, kinetycznych i abstrakcyjnych dekoracji świetlnych, używając kilku projektorów, by rzucać kolorowe obrazy między wykonujących program artystów. W 1968 r. po raz pierwszy zetknął się z laserem i jeszcze w tym samym roku wystawił pierwszy na Prymas Królestwa Polskiego To dożywotni tytuł kardynała Aleksandra Kakowskiego metropolity warszawskiego, jednego z najwybitniejszych Polaków przełomu XIX i XX w. Urodził się 5 lutego 1862 r. w Dębinach koło Przasnysza. Wychowywany w duchu patriotyzmu, postanowił służyć nie tylko Ojczyźnie, ale i Bogu. Podjął studia teologiczne w Warszawie, Petersburgu i Rzymie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1886 r. Pełnił funkcję profesora i rektora warszawskiego seminarium duchownego oraz od 1910 r. rektora Akademii Duchownej w Petersburgu. W 1913 r. został mianowany metropolitą warszawskim, a w 1919 r. kardynałem. Wielki patriota i człowiek niezłomny W czasie I wojny światowej zachęcał duchowieństwo do współdziałania w organizowaniu życia publicznego i szkolnictwa. Gdy w 1920 r. Sowieci szli na Warszawę, kardynał Kakowski wystąpił z odezwą do wiernych: Nadeszła chwila, kiedy cały Naród, a w szczególności m.st. Warszawa ma zdobyć się na siłę, aby odeprzeć najeźdźców i spełnić względem Ojczyzny obowiązek. (...) Nie trwoga, świecie pokaz z zastosowaniem wiązki laserowej Sound and Image. Na początku lat 70. zaprojektował i skonstruował laser chromasoniczny, który automatycznie tłumaczył dźwięki na kolory i ruchome wyobrażenia wzrokowe. Tworzył pod niebem Australii gigantyczne widowiska dźwiękowo-świetlne, wykorzystując tzw. lasery parowe czy kinetyczny fresk słoneczny realizowany przy pomocy kinooptyki, przyrządu optycznego wykonującego nie zemsta pchać nas winna, lecz płomienne wołanie Matki Ojczyzny o pomoc i ratunek. Sam wykazał się niebywałą odwagą, pozostając w zagrożonej Warszawie, by towarzyszyć żołnierzom pierwszej linii w okopach obronnych wokół Radzymina. W wolnej Polsce kardynał Kakowski rozwijał szeroką działalność duszpasterską, organizacyjną i oświatową. Brał aktywny udział w organizowaniu Akcji Katolickiej, powołując w 1930 r. Katolicki Związek Instytucji i Zakładów Wychowawczych Caritas. Wspierał rozwój zakonów w swojej diecezji oraz prasy katolickiej. Zorganizował duszpasterstwo akademickie i Wydział Teologiczny na Uniwersytecie Kardynał Aleksander Kakowski Fot. arch. Muzeum Historyczne w Przasnyszu nieprzerywane i niepowtarzające się obrazy laserowe. Uznany został za wizjonera nowej techniki chromasonics. Jeszcze w latach 60. zrodziła się u niego idea wykorzystania komputera w sztuce. Swoją pierwszą biało-czarną grafikę wykonał w amerykańskim laboratorium w 1967 r., a w kolorze w 1989 r., stając się prekursorem grafiki komputerowej. Zmarł w Stirling (Australia) 2 kwietnia 1994 r. Planowane uroczystości związane z obchodami Roku kardynała Aleksandra Kakowskiego: konferencja naukowa poświęcona kardynałowi, której przygotowanie zapowiedziała Archidiecezja Warszawska; msza w kościele pw. św. Wojciecha w Przasnyszu, gdzie został ochrzczony kardynał; konkursy w szkołach; wznowienie wydania pamiętników kardynała; uroczystości w parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Świętym Miejscu. Warszawskim, a także erygował pięćdziesiąt parafii oraz w 1934 r. Dom Pracy dla Najbiedniejszych na Bródnie. W 1926 r. przyczynił się do zawarcia konkordatu ze Stolicą Apostolską, za co uhonorowano go Orderem Orła Białego. Zmarł w Warszawie 30 grudnia 1938 r. i pochowany został, zgodnie ze swą wolą, na cmentarzu komunalnym na Bródnie, wraz z najuboższymi. Opracowała Justyna Michniewicz 2 3

4 Z prac samorządu Z prac samorządu Samorząd Województwa Mazowieckiego ZAPRASZA DO ZGŁASZANIA KANDYDATUR do XI edycji Nagrody im. Cypriana Kamila Norwida w kategoriach: LITERATURA, MUZYKA, SZTUKI PLASTYCZNE, TEATR W komisjach Absorpcja środków unijnych przyznawanych za wybitne dzieło lub kreację powstałe w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2011 r. na terenie województwa mazowieckiego Komisja Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego oraz Komisja Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu 29 lutego i 19 marca W siedzibie Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych (MJWPU) komisje wysłuchały informacji o realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego i komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Mariusz Frankowski, p.o. dyrektor MJWPU, omówił temat absorpcji środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego Komisja Europejska przeznaczyła na inwestycje w ramach RPO WM 1,86 mld euro. Od czerwca 2007 r. (pierwszy nabór) wpłynęło ponad 6 tys. wniosków dotyczących inwestycji na Mazowszu. Ponad 1,2 tys. zatwierdzono do finansowania. Dotychczas zakończono i rozliczono 473 inwestycje. oraz do VIII edycji Nagrody DZIEŁO ŻYCIA przyznawanej za wybitne dzieła, kreacje lub za całokształt twórczości artyście tworzącemu na terenie województwa mazowieckiego. Kandydatów do nagrody mogą zgłaszać: instytucje kultury, oddziały ogólnopolskich stowarzyszeń twórczych, uczelnie wyższe, wydawnictwa i redakcje oraz twórcy indywidualni z województwa mazowieckiego. W przypadku Nagrody Dzieło życia uprawnionymi do zgłaszania kandydatów są ponadto mieszkańcy województwa mazowieckiego. Zgłoszenia (w formie wniosku, dostępnego na stronie internetowej: zawierające dane kandydata, jego notkę biograficzną oraz szczegółowe uzasadnienie wniosku wraz z udokumentowaną charakterystyką osiągnięcia, prosimy przesyłać na adres: Przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Plac Bankowy 3/5, Warszawa (z dopiskiem Nagroda Norwida ). Termin zgłaszania kandydatur upływa 25 maja 2012 r. Komisja otrzymała informację o wartości zawartych umów w podziale na subregiony i priorytety oraz bardziej szczegółową w podziale na podmioty publiczne i niepubliczne, a nawet na typ beneficjenta (uczelnie, jednostki naukowe, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, związki wyznaniowe). Na ten rok mamy największy z dotychczasowych budżet na dofinansowanie wniosków prawie 2 mld zł. W budżecie województwa przewidziano na ten cel 158 mln zł, pozostałe 85 proc. pochodzić będzie ze środków unijnych. Program Operacyjny Kapitał Ludzki Zastępca dyrektora ds. realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) Elżbieta Szymanik przekazała komisji informację o priorytetach oraz liczbie złożonych wniosków. Alokacja na lata dla MJWPU to blisko 671,7 mln euro, czyli prawie 2,8 mld zł. Od początku okresu programowania do chwili obecnej, MJWPU ogłosiła 122 nabory o wartości 2,37 mld zł, czyli blisko 85 proc. dostępnej alokacji. Jest coraz lepiej z wykorzystywaniem środków unij- nych. Porównując liczbę umów o dofinansowanie w kolejnych latach, zauważa się wyraźny wzrost. W pierwszym roku działania programu podpisano 359 umów, ale rok później, tj. w 2009 już 960, a w minionym trzykrotnie więcej, dokładnie 3123 umowy. Są rokowania, że w 2012 r. liczba umów przekroczy 5 tys. W ramach PO KL realizowane są cztery priorytety VI, VII, VIII i IX, które zostały ustalone na podstawie pełnej diagnozy sytuacji społecznej. Oczywiście, każda diagnoza zmienia się i ewoluuje. Samorząd województwa niezmiennie kładzie nacisk na zrównoważony rozwój regionu, ale realizacja tego kryterium jest trudna. Jednym z powodów jest niższy poziom wiedzy ogólnej mieszkańców małych miejscowości, w szczególności o pozyskiwaniu środków unijnych. W małych gminach czy w szkołach gminnych osoby tam pracujące boją się składać wnioski aplikacyjne o środki z UE. Z góry zakładają, że będą one niedoskonałe i przy ocenie formalnej zostaną odrzucone, a ewentualna ich późniejsza realizacja może napotkać trudności nie do pokonania. Zdaniem radnych należałoby zmienić formę przyznawania środków finansowych. Jeżeli uznaje się, że w danym priorytecie ważne jest to, aby wzmocnić małe ośrodki, gminy wiejskie, które wyraźnie nie radzą sobie z formalnościami, to być może należałoby stworzyć coś w rodzaju opiekuna wniosku 1, który namówi na wystąpienie o środki unijne i pomoże zrealizować projekt na każdym jego etapie. To zwiększyłoby dostępność do środków unijnych, a tym samym zapobiegłoby migracji, pozwoliło na rozwój i pracę w miejscu zamieszkania. Komisję interesowała realizacja poszczególnych priorytetów. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich. Wsparcie w ramach tego priorytetu koncentruje się głównie na grupach docelowych, doświadczających największych trudności z wejściem na rynek pracy i później utrzymaniem się na nim (młodzież bez doświadczenia, samotne matki, niepełnosprawni, etc.). Środki na podjęcie działalności gospodarczej otrzymało ponad 1,5 tys. osób oraz zrealizowano 138 inicjatyw społecznych. Priorytet VII Promocja integracji społecznej. Środki z tego priorytetu mają ułatwić dostęp do rynku pracy osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym (skorzystało z tego prawie 20 tys. osób). Mogą być również przeznaczane na szkolenia pomagające w wytwarzaniu więzi społecznych, czyli na rozwijanie instytucji ekonomii społecznej jako skutecznej formy integracji społeczno-zawodowej (6,5 tys. osób otrzymało wsparcie, przeszkolono ponad 1,6 tys. pracowników instytucji pomocy społecznej). Szkolenia, jak wykazały badania, odniosły doskonały skutek. Wartość umów o dofinansowanie z podziałem na siedzibę beneficjenta Warszawa miasto zł 697 umów warszawski wschodni zł 451 umów warszawski zachodni zł 307 umów beneficjenci spoza województwa mazowieckiego zł 228 umów ciechanowsko-płocki zł 440 umów radomski zł 355 umów ostrołęcko-siedlecki zł 645 umów Źródło: opracowała Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Priorytet VIII, czyli Regionalne kadry gospodarki, pozwala na wsparcie przedsiębiorców mazowieckich w procesach przemian gospodarczych, związanych z restrukturyzacją lub zmianami profilu działalności. Współfinansowane są m.in. projekty stymulujące podnoszenie i aktualizację kwalifikacji zawodowych osób pracujących. Szkolenia ukończyło prawie 46 tys. osób, a ponad 4,5 tys. przedsiębiorstw objęto wsparciem w zakresie projektów szkoleniowych. Najwięcej wniosków złożono w Priorytecie IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach. Szczególnym wsparciem objęto mieszkańców obszarów wiejskich, m.in. w zakresie tworzenia oddolnych, lokalnych inicjatyw i powoływanych paktów na rzecz rozwoju edukacji i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców wsi. Ważnym elementem Priorytetu IX są programy rozwojowe szkół i placówek oświatowych, które obejmują m.in. dodatkowe zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne. Dotychczas udzielono wsparcia 365 ośrodkom wychowania przedszkolnego, a ponad 980 szkół zrealizowało projekty rozwojowe, prawie 3,5 tys. uczniów szkół zawodowych wdrożyło programy rozwojowe. Z tego priorytetu sfinansowano szkolenia podnoszące kompetencje zawodowe u prawie 4 tys. nauczycieli. Ten ostatni priorytet bardzo zainteresował radnego Krzysztofa Skolimowskiego (od lat jest odpowiedzialny za szkolnictwo w warszawskiej dzielnicy Mokotów). Zwrócił on uwagę na potrzebę zwiększenia efektywności działań umożliwiających wdrażanie tego priorytetu. Trzeba, powiedział, stwarzać szanse na pozyskanie środków unijnych przez małe ośrodki gminne Mazowsze nie może być województwem dwóch prędkości. Stefan Kotlewski, przewodniczący Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego zapytał o efekty wynikające z przyznawania dotacji przedsiębiorcom Kiedy zostaną przeprowadzone badania ewaluacyjne, jak one będą przebiegać?. Na razie wiedza na ten temat pochodzi od grupy przedsiębiorców, którzy informują o wykorzystaniu przyznanych im środków. Według stanu na koniec 2011 r. złożono blisko 13 tys. wniosków o dofinansowanie w ramach czterech priorytetów PO KL, z czego zawarto ponad 2,8 tys. umów o wartości ponad 1,6 mld zł. Wartość wkładu własnego beneficjentów to tylko w porównaniu z pozyskanymi środkami unijnymi 75 mln zł. Wypracowanie koncepcji podziału funduszy unijnych w latach Dyrektor Departamentu Strategii i Rozwoju Regionalnego UMWM Agnieszka Rypińska przybliżyła temat nowej perspektywy finansowania unijnego w okresie Podkreśliła, że prace w zakresie przygotowania nowego okresu programowania nadal trwają. Zaznaczyła m.in., że do tej pory nie rozstrzygnięto jeszcze na poziomie Komisji Europejskiej niektórych kluczowych kwe- 1 Wyjaśnienie MJWPU. Beneficjent, realizujący projekt współfinansowany ze środków wdrażanych przez mazowiecką jednostkę, ma swojego opiekuna. Pracownicy wydziałów wdrażania MJWPU służą pomocą w zakresie prawidłowej realizacji i rozliczania przyznanej dotacji, ale także na etapie przygotowywania wniosku aplikacyjnego. Poza tym prowadzone są działania informacyjno-promocyjne, w tym bezpośrednie konsultacje, bezpłatne szkolenia, m.in. z pisania wniosku. W regionie działają także ROEFS (regionalne ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego), finansowane ze środków UE. Mają one za zadanie m.in. wspierać potencjalnych wnioskodawców w przygotowaniu wniosku aplikacyjnego o dofinansowanie. ROEFS to swoiste ciało doradcze, opiekunowie działający non-profit. 4 5

5 Z prac samorządu Z prac samorządu stii. Wskazała, że Wspólne Ramy Finansowe zostały wstępnie zaakceptowane w 2011 r. Jednocześnie podkreśliła, że obecnie trwają konsultacje tego dokumentu, który ma przełożyć strategię Europa 2020 ( Strategię na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu ) na język polityk wspólnotowych i realizujących je funduszy spójności. W związku z trwającymi pracami wciąż nie zostało przesądzone, jakie zagadnienia tematyczne będą dotyczyły poszczególnych krajów członkowskich czy regionów. Należy zaznaczyć, że w nowym okresie programowania zostały zdefiniowane trzy kategorie regionów: regiony słabiej rozwinięte (PKB na mieszkańca < 75 proc. średniej unijnej), regiony przejściowe (PKB na mieszkańca na poziomie proc.), regiony lepiej rozwinięte (PKB na mieszkańca > 90 proc. średniej unijnej). Na podstawie danych Eurostat z 2006 r. Mazowsze zostałoby zaliczone do kategorii regionów przejściowych. Taka kwalifikacja będzie miała duży wpływ na zakres celów tematycznych, do których realizacji będziemy zobligowani. Jest to również ściśle związane m.in. z koniecznością przestrzegania limitów finansowych, przewidzianych na poszczególne cele. Przykładem takiego limitu dla regionu przejściowego jest konieczność przeznaczenia 70 proc. alokacji z Europejskiego Funduszu Społecznego na najwyżej cztery priorytety inwestycyjne, zgodnie z art. 4 ust. 3 projektu rozporządzenia w sprawie EFS. O podziale alokacji O działalności Agencji Rozwoju Mazowsza, spółce kapitałowej, której jedynym akcjonariuszem jest województwo mazowieckie, oraz o najnowszych programach wcielanych w życie, poinformował komisję Krzysztof Filiński, prezes ARM S.A. Misją Agencji Rozwoju Mazowsza jest kreowanie i wspieranie rozwoju społeczno-ekonomicznego Mazowsza. Dlatego też podstawowymi zadaniami statutowymi agencji są: realizacja Strategii e-rozwoju Województwa Mazowieckiego, rozwój kapitału ludzkiego, promocja gospodarcza regionu, obsługa inwestora i eksportera, konsulting oraz projekty i zadania związane z rewitalizacją. Przede wszystkim jednak agencja kieruje swoje działania na pomoc w rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw oraz na wsparcie jednostek samorządu terytorialnego. Kończy się realizacja dwuletniego projektu Turystyka szansa dla rolnika, realizowanego w ramach działania PO KL (od 1 czerwca 2010 r. do 31 lipca 2012). Projekt skierowany był do osób zamieszkałych na terenach wiejskich województwa mazowieckiego, odchodzących z rolnictwa, pragnących podjąć zatrudnienie poza sektorem rolnym. Przeprowadzanych jest szereg szkoleń pozwalających na uzyskanie zawodów: kelnera, kucharza i barmana. W programie ostatecznie zadecyduje KE i Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Samorząd naszego województwa jest zobowiązany do zaktualizowania Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego i Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego. Przygotowanie tych dokumentów wiąże się z dużym nakładem prac, w tym także z przygotowaniem dokumentów pod nową perspektywę i ich opiniowaniem, przestrzeganiem harmonogramu, weryfikowaniem prac, a także konsultacjami w zakresie tworzenia partnerstwa z innymi województwami. Mazowsze w ramach ZPORR na lata otrzymało środki w wysokości blisko 300 mln euro, czyli ponad 1,2 mld zł. Obecna alokacja, w perspektywie finansowej , dla Mazowsza to 1,86 mld euro w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO WM) oraz ponad 900 mln euro w ramach komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Według informacji przekazanych przez MRR alokacja na kategorię regionów przejściowych wyniesie 2,2 mld euro w Polsce. Minister Rozwoju Regionalnego wspomniała o ewentualnym dodatkowym miliardzie złotych, z tworzonych tzw. rezerw. Andrzej Łuczycki, przewodniczący Komisji Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu zapytał, czy Mazowsze walczy o pozyskanie środków finansowych zewnętrznych, w jakiej wysokości oraz czy Mazowsze będzie traktowane jako jednolity obszar w pozyskiwaniu środków, czy brana jest pod uwagę koncepcja podziału na subregiony? Zdaniem dyrektor Departamentu Strategii i Rozwoju Regionalnego, problem subregionalizacji dystrybucji środków unijnych powinien wynikać z analiz. Dla każdego obszaru, do którego będą dystrybuowane środki, powinny być przygotowane dokumenty strategiczne, o czym mówi Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego. Ważne jest zlokalizowanie zarówno regionalnych ośrodków wzrostu, jak i obszarów problemowych, na terenie których widać wyraźne zahamowanie. Pozwoli to określić w dokumentach strategicznych, gdzie znajduje się potencjał Mazowsza. Radny Krzysztof Gawkowski podkreślił, że dziś ważne jest skupienie się na możliwości pozyskania wspomnianego miliarda złotych z tzw. rezerw. Przedstawiciel Mazowieckiego Biura Rozwoju Regionalnego w Warszawie poinformował o pracach rządu nad systemem podziału nowych środków finansowych. Brana jest pod uwagę liczba składanych wniosków z terenu województwa mazowieckiego. Aby nowy podział był najskuteczniejszy, trzeba myśleć o tak zwanej inteligentnej specjalizacji jednym z warunków, który będzie realizowany przy okazji analizy absorpcji. W niej należy upatrywać szansy dla tych obszarów województwa, które leżą poza metropolią stołeczną. W założeniach do Strategii zakłada się rozwój przemysłu. To wielka możliwość dla tych obszarów, które mają wewnętrzny potencjał w tym zakresie, np. dla Radomia. Komisja Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu 21 marca Programy proponowane i realizowane przez Agencję Rozwoju Mazowsza (ARM S.A.) mogą pomóc w zwalczaniu bezrobocia. uczestniczy 1050 osób. W ramach projektu 840 osób uzyska wsparcie doradcze, psychologiczne i motywacyjne, pozwalające zdobyć osobom zamierzającym rozpocząć działalność gospodarczą umiejętności samodzielnego i aktywnego poszukiwania pracy. ITeraz Mazowsze II to trzyletni (trwający do października 2013 r.) projekt szkoleniowy, którego głównym celem jest budowa kompetencji cyfrowych wśród pracujących mieszkańców Mazowsza. Mogą uczestniczyć w nim osoby zainteresowane nabyciem nowych umiejętności lub uzupełnieniem bądź podwyższeniem kwalifikacji. Rozpoczęła się rekrutacja na bezpłatne szkolenia. Skorzystać z niej może ponad 6 tys. osób. Tematyka szkoleń obejmuje zagadnienia związane z wykorzystaniem w codziennej pracy sprzętu IT w stopniu podstawowym, zaawansowanym (szkolenia grafików komputerowych, administratorów sieci komputerowych, audytorów bezpieczeństwa informacji), a także wysoce specjalistyczne, np. związane z zarządzaniem Komisja Promocji Województwa Mazowieckiego i Współpracy Zagranicznej 21 marca Komisja spotkała się z delegacją Kazachstanu, która zainteresowana była rozwiązaniami prawnymi i funkcjonalnymi polskiego systemu samorządu terytorialnego. projektami, systemami informacji przestrzennej. Warunkiem uczestnictwa jest zatrudnienie na Mazowszu, zwłaszcza na terenach wiejskich lub w środowisku okołorolniczym, w szczególności w: jednostkach organizacyjnych samorządu terytorialnego, ośrodkach doradztwa rolniczego, Kazachstan podjął działania zmierzające do wprowadzenia na terenie swojego państwa reformy samorządowej. Jako wzór władze Kazachstanu postawiły sobie system panujący w Polsce. W skład delegacji weszli m.in. przedstawiciele rządu, w tym Wiceminister Rozwoju Ekonomicznego i Handlu Marat Kusainow, oraz władzy terenowej: obwodu akmolińskiego (z którym Samorząd Województwa Mazowieckiego nawiązał współpracę międzyregionalną), miasta Temiratu i okręgu uszaralskiego. Celem spotkania było zapoznanie się z funkcjonowaniem i rolą samorządu województwa, jak również relacjami z powiatami i gminami. Zastępca akima obwodu akmolińskiego (wicemarszałek) Dauren Adilbekow skierował wiele pytań do radnych, które dotyczyły m.in.: organizacjach samorządowych i pozarządowych, wspomagających działalność na terenach wiejskich, małych, średnich, dużych przedsiębiorstwach. współpracy sejmiku z zarządem województwa, kompetencji i sposobu działania komisji oraz procedury uchwałodawczej, jak również roli gminy i sołtysa. Delegacja spotkała się również z marszałkiem Adamem Struzikiem oraz przedstawicielami polskiego rządu i samorządu gminnego. Zaproszenie do udziału w szkoleniu Opłaty za korzystanie ze środowiska, opłata produktowa, opłata za substancje kontrolowane oraz opłaty wynikające z ustawy o bateriach i akumulatorach Opracowała Elżbieta Tomaszewska Justyna Michniewicz Departament Opłat Środowiskowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie wraz z delegaturami urzędu zaprasza przedsiębiorców, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prowadzące działalność w zakresie wymagającym pozwoleń środowiskowych oraz przedstawicieli innych jednostek organizacyjnych na jednodniowe bezpłatne szkolenie. Celem organizatora jest przekazanie teoretycznej i praktycznej wiedzy z zakresu opłat za korzystanie ze środowiska, opłaty produktowej, opłaty za substancje kontrolowane oraz opłat wynikających z ustawy o bateriach i akumulatorach, niezbędnej do prawidłowego naliczania opłat za korzystanie ze środowiska. W trakcie szkolenia omówione zostaną aspekty praktyczne i prawne z zakresu ww. opłat. Trenerami prowadzącymi spotkania będą przedstawiciele Departamentu Opłat Środowiskowych oraz Departamentu Środowiska UMWM. Osoby zainteresowane udziałem w szkoleniu prosimy o przesłanie faksem ( ) lub pocztą elektroniczną (oplaty.srodowiskowe@mazovia.pl) kompletnie i czytelnie wypełnionej oraz własnoręcznie podpisanej karty zgłoszenia. Karta zgłoszenia dostępna jest na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego w zakładce Komunikaty. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, decyduje kolejność zgłoszeń. Osoby zakwalifikowane otrzymają informację pocztą elektroniczną na wskazany w zgłoszeniu . W przypadku braku możliwości wzięcia udziału w szkoleniu w zadeklarowanym terminie prosimy o zgłoszenie tego faktu lub wyznaczenie zastępstwa. Termin szkolenia Termin składania zgłoszeń na szkolenie 12 czerwca 5 czerwca 14 czerwca 6 czerwca 19 czerwca 11 czerwca 20 czerwca 13 czerwca 12 września 5 września 20 września 13 września Miejsce szkolenia Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie ul. Narutowicza 9, sala wykładowa nr 30 Urząd Miasta Siedlce ul. Skwer Niepodległości 2, sala konferencyjna Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie ul. Skoczylasa 4, sala konferencyjna II piętro Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie Oddział w Płocku, ul. 1 Maja 7b, sala konferencyjna II piętro Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Delegatura w Radomiu, ul. Kościuszki 5A, sala nr 306 Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Delegatura w Ostrołęce, ul. Piłsudskiego 38, sala konferencyjna nr 105 I piętro 6 7

6 Z prac samorządu temat miesiąca Jak budować i wspierać kapitał kreatywny? Duże znaczenie ma tu tworzenie właściwej infrastruktury atrakcyjność oferty, możliwość uczestniczenia w kulturze, kształcenie i działalność artystyczna, twórcze wykorzystanie technologii cyfrowych Samorząd Województwa Mazowieckiego, kierując się przekonaniem, że droga do nowoczesnej gospodarki prowadzi również przez kulturę, stawia na jej dostępność, ale też na aktywizację i integrację mieszkańców oraz nowoczesność. I chociaż janosikowe zmusza Mazowsze do ograniczania wydatków i rygorystycznego zarządzania finansami, są obszary, w które trzeba i zawsze warto inwestować. Niewiele rzeczy motywuje do działania tak skutecznie, jak rywalizacja, także w dziedzinie kultury. Już po raz szósty będziemy typować najciekawsze zeszłoroczne wystawy i wydawnictwa, najlepsze imprezy, pokazy czy ekspozycje zorganizowane przez placówki z Mazowsza. Szukamy pomysłów interesujących i niekomercyjnych, dając małym projektom i instytucjom szansę faktycznego zaistnienia w społecznej świadomości. Konkurs Mazowieckie Zdarzenia Muzealne Wierzba ma na celu nie tylko zmniejszanie dysproporcji pomiędzy instytucjami kultury w regionie, ale także podnoszenie prestiżu mazowieckiego muzealnictwa. Wierzba nie jest jednak jedyną formą promocji inicjatyw zachęcających do poszerzania wiedzy i poszukiwania atrakcyjnych form wyrazu. Decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego, już po raz czwarty w konkursie Innowator Mazowsza, nagrodzeni zostaną najlepsi i najbardziej twórczy lokalni M@zowsze twórcze i aktywne Kultura jest jednym z podstawowych mechanizmów rozwoju budzi i kształtuje społeczną kreatywność. Jednak niepotrzebne są twórcze jednostki, jeśli nie chcemy aprobować zmian, gdy jesteśmy wycofani czy nietolerancyjni. Postęp społeczny i gospodarczy w dużej mierze uzależniony jest od zdolności do tworzenia i akceptacji innowacji. naukowcy. To konkurencja dla odważnych. Wygrywają ci, którzy nie ulegają stereotypom, przełamują stagnację i eksperymentują. Wysoko rozwinięte regiony w Europie i na świecie dostrzegają ogromny potencjał w odpowiednim zarządzaniu innowacjami. Samorząd województwa również zauważa możliwości, jakie daje nam postęp, a praktyczny wymiar zgłaszanych do konkursu prac każdorazowo traktujemy jako impuls do zmian służących wszystkim mieszkańcom Mazowsza. O przestrzeniach kreatywnych możemy również mówić w odniesieniu do komunikacji elektronicznej. Podążajmy za światowymi trendami i bądźmy twórczy on-line! W minionym miesiącu województwo przystąpiło do realizacji kolejnego etapu budowy Mazowieckiej Sieci Społeczeństwa Informacyjnego. Kluczowym zadaniem jest obecnie tworzenie Regionalnych i Lokalnych Centrów Kompetencji. A do tego potrzebne jest partnerstwo pomiędzy samorządami wszystkich szczebli od gminy po województwo. Wspólne działania zwiększają efektywność, obniżają koszty i pozwalają uniknąć dublowania przedsięwzięć. Skompletowanie dokumentacji ze 160, spośród 176 zgłoszonych do projektu, gmin to optymistyczna prognoza. Prowadzimy rozmowy i uzupełniamy brakujące materiały, by wszyscy Mazowsz@nie mieli dostęp do informacji na światowym poziomie technologicznym. Nie zapominamy też o najmłodszych. Ich start w życie i możliwości rozwijania twórczych pasji są szczególnie istotne z punktu widzenia przyszłości regionu. Pamiętajmy, że dzieci potrzebują wsparcia i opieki, ale też dobrego słowa dającego wiarę w siebie i własne umiejętności. Najmłodsi są i powinni czuć się najważniejsi, niezależnie od sytuacji rodzinnej. Dla nich nigdy nie może zabraknąć pieniędzy. Dlatego zgodnie z dziesięcioletnią już tradycją, również w tym roku, dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo wyjadą Na wakacje po uśmiech i będą mogły wziąć udział w projekcie Pogodne Lato. Na wsparcie realizacji tych zadań w budżecie województwa zabezpieczone zostały środki finansowe w wysokości 2 mln zł. Każda gospodarka potrzebuje dodatkowej stymulacji zwłaszcza w dobie recesji. Społeczna kreatywność współgra z poziomem innowacyjności, dlatego tak istotne okazuje się docenianie ludzi, którzy nowatorskim podejściem starają się zmienić oblicze regionu. Aktywizacja poprzez program Szkoła Promocji Zdrowia, odkrywanie inspirujących zakątków naszego województwa dzięki kolejnej edycji konkursu fotograficznego Mazowsze bliskie sercu czy promowanie edukacji ekologicznej w ramach akcji Lasy Dzieciom to tylko niektóre przedsięwzięcia zachęcające do działania i poszukiwania form wyrażenia samego siebie. Pod znakiem projektów kulturalnych upłynął kolejny miesiąc pracy Zarządu Województwa Mazowieckiego. Bo kultura, jak zgoda, buduje i efektywnie wspiera rozwój kreatywności. Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik Od 1 do 31 marca odbyło się 11 posiedzeń Zarządu Województwa Mazowieckiego, na których podjęto 202 uchwały. Są one dostępne na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego. THE ISSUE To najnowszy międzynarodowy projekt, do którego wraz z regionami East Midlands (Wielka Brytania), Molise (Włochy), Midi Pyrénées, Akwitania (Francja) przystąpiło województwo mazowieckie. Rozwinięciem jego nazwy są słowa Traffic Health Environment Intelligent Solutions for Sustaining Urban Economies, czyli Transport Zdrowie Środowisko Inteligentne Rozwiązania dla Zrównoważonej Gospodarki Miejskiej. Idea projektu powstała na Uniwersytecie Leicester w regionie East Midlands w Wielkiej Brytanii. Kluczowymi obszarami zainteresowania są transport, zdrowie i środowisko. Założono, że projekt ma szanse powodzenia, jeśli będzie realizowany przez partnerów z różnych krajów Unii Europejskiej, reprezentantów Stowarzyszenia Regionów Europejskich Wykorzystujących Technologie Kosmiczne NEREUS. Jednym z jego członków założycieli jest Mazowsze, reprezentowane w zarządzie stowarzyszenia przez dyrektora Departamentu Geodezji i Kartografii UMWM Krzysztofa Mączewskiego. Projekt zyskał poparcie Komisji Europejskiej i został zakwalifikowany do finansowania w ramach Programu Regiony Wiedzy (Regions of Knowledge), objętego 7. Programem Ramowym (7 th Framework Programme). Zgodnie z ich wymaganiami, partnerstwo powinno odbywać się przy udziale władz regionalnych, jednostek badawczych oraz firm komercyjnych wspólnie tworzących klaster. W polskim klastrze władzę regionalną reprezentuje Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, jednostką badawczą jest Instytut Geodezji i Kartografii w Warszawie, natomiast firmą komercyjną Intergraph Polska. Projekt obliczony został na 3 lata, od 1 grudnia 2011 r. do 30 listopada 2014 r. Jego głównym celem jest wypracowanie trwałego partnerstwa regionalnych klastrów badawczych, pozwalającego na zbieranie i koordynowanie już istniejących oraz planowanych programów badawczych i rozwojowych, istotnych z punktu widzenia inteligentnych systemów transportowych, zdrowia i środowiska. Współpraca ta wzmocni też rozpowszechnianie najlepszych praktyk i koordynowanie działań w zakresie nowych technologii. Będzie miała również przełożenie na realizację strategii rozwoju regionalnego poprzez korzystanie z rozwiązań wypracowanych w ramach prac badawczych realizowanych w projekcie. Efektem THE ISSUE będzie raport, który wskaże możliwości zastosowania inteligentnych systemów transportowych na Mazowszu, wspomagających komunikację w regionie, ale też wpływających pozytywnie na ogólne zdrowie mieszkańców poprzez poprawę jakości środowiska, w którym mieszkają. Ważne w przyszłości będzie ograniczanie czynników wpływających na utrudnienia komunikacyjne w aglomeracjach poprzez zmniejszanie ruchu pojazdów indywidualnych, wprowadzanie opłat za wjazd do centrów miast, preferencji dla pojazdów napędzanych alternatywnymi źródłami energii czy też wyprowadzanie z miast ruchu ciężkiego i tranzytowego. Bardzo istotne jest także uwzględnienie i promowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych, organizacyjnych i użytkowych w komunikacji, w tym rozwoju systemów zarządzania ruchem, rozwijanie systemów sprawnej i punktualnej komunikacji zbiorowej, stała modernizacja taboru, budowa parkingów typu Parkuj i Jedź czy promowanie alternatywnych źródeł napędów. Natomiast do kwestii dbałości o środowisko należy stałe monitorowanie wpływu transportu na środowisko i zdrowie mieszkańców poprzez rozwój systemów monitorowania jakości środowiska, stosowanie odpowiednich konstrukcji dróg czy też instalacji ograniczających oddziaływanie na środowisko przyrodnicze (np. ekrany dźwiękochłonne, nawierzchnie wygłuszające). Jednak należy pamiętać, że upowszechnienie inteligentnych rozwiązań dotyczących systemu transportowego w obszarach zurbanizowanych może być możliwe jedynie przy współpracy międzynarodowej między regionami i innowacyjnymi klastrami badawczymi. Promocja projektu THE ISSUE na Mazowszu odbyła się pod koniec marca podczas Seminarium Transport a środowisko i zdrowie człowieka. Wpływ transportu na środowisko i zdrowie człowieka kierunki działań. Obecny na spotkaniu marszałek Adam Struzik zaznaczył, że transport jest jednym z fundamentalnych priorytetów naszego regionu oraz podkreślił wpływ, jaki wywiera na środowisko i zdrowie człowieka. Opowiedział się także za wykorzystaniem potencjału tego projektu na Mazowszu. Jacek Leszko Departament Geodezji i Kartografii UMWM Fot. arch. Pracownia C&C 8 9

7 temat miesiąca Mazowsze przed EURO 2012 Największe Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej coraz bliżej. Dla Polski to olbrzymie wyzwanie logistyczne, wymagające międzyregionalnej i międzyinstytucjonalnej współpracy. Jak Mazowsze zdaje ten egzamin? Prognozy napawają optymizmem. Pierwszy mecz na Stadionie Narodowym w Warszawie rozegrany zostanie 8 czerwca, jednak deklarowany stan gotowości organizacyjnej województwa ma być osiągnięty już 15 maja. EURO coraz bliżej Na terenie Mazowsza odbędzie się pięć meczy, w tym jeden półfinałowy. Bazy noclegowe będą tu miały cztery reprezentacje narodowe oprócz polskich piłkarzy, w regionie przebywać będą także Rosjanie, Grecy i Chorwaci. Wstępne analizy pokazują, że w czasie trwania mistrzostw Warszawę i Mazowsze odwiedzi łącznie około miliona podróżnych. Z myślą o nich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna oraz Koleje Mazowieckie podjęli szereg działań promocyjnych. Mazowiecki System Informacji Turystycznej O przygotowaniach do EURO dyskutowano 2 kwietnia, podczas konferencji w siedzibie urzędu. Polska Organizacja Turystyczna przekazała wówczas Marszałkowi Województwa Mazowieckiego oraz prezesowi Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej specjalny Voucher, dzięki któremu Mazowiecki System Informacji Turystycznej wzbogaci się o dziesięć komputerów i trzynaście infokiosków. Komputery trafić mają do certyfikowanych centrów i punktów Informacji Turystycznej na Mazowszu. Dzięki nim turyści odwiedzający placówki Informacji Turystycznej będą mogli bezpłatnie korzystać z Internetu. Pierwsze infokioski będą ulokowane w miejscach związanych z dużym przepływem turystów przyjeżdżających na turniej piłkarski EURO Łącznie na terenie całego kraju pojawi się ich 135. Punkty Informacji Turystycznej Na terenie całego województwa działać będzie około trzydziestu punktów informacyjnych. W Warszawie przewodniki i ulotki na temat Mazowsza dostępne będą w ośmiu punktach: Mazowieckim Centrum Informacji Turystycznej na Placu Zamkowym, Centrum Warszawskiej Informacji Turystycznej na Placu Defilad, w Punktach Warszawskiej Informacji Turystycznej zlokalizowanych na Starym Rynku, na Krakowskim Przedmieściu, przy Alejach Jerozolimskich, przy ul. Żwirki 10 Niezbędnik kibica EURO 2012 mecze na Stadionie Narodowym w Warszawie: 8 czerwca, godz Polska Grecja, 12 czerwca, godz Polska Rosja, 16 czerwca, godz Grecja Rosja, 21 czerwca, godz pierwszy zespół grupy A drugi zespół grupy B, 28 czerwca, godz zwycięzca ćwierćfinału II zwycięzca ćwierćfinału IV. Otwarte sesje treningowe: reprezentacja Rosji jeden trening otwarty na Stadionie Miejskim w Sulejówku, reprezentacja Grecji cztery treningi otwarte na Stadionie Miejskim w Legionowie, reprezentacja Chorwacji jeden trening otwarty na stadionie w Warce, reprezentacja Polski trzy treningi otwarte na Stadionie Polonii w Warszawie. i Wigury, a także w Punkcie Informacji Turystycznej przy ul. Ząbkowskiej i w Archidiecezjalnym Centrum Informacji przy ul. Miodowej. W regionie uruchomionych zostanie ponadto około dwudziestu centrów i punktów Informacji Turystycznej. Informacje dotyczące Mazowsza będzie można znaleźć także w warszawskiej Strefie Kibica. Wydawnictwa EURO 2012 to doskonała okazja do zaprezentowania najciekawszych miejsc na Mazowszu. Samorząd Województwa Mazowieckiego przygotował zbiór przewodników poświęconych m.in.: turystyce weekendowej, konnej, pieszej, rowerowej i wodnej. Są w nich zaznaczone mazowieckie restauracje, karczmy i zajazdy, a także miejsca z regionalnymi przysmakami. Poza tym przewodniki opisują zamki, pałace i dworki oraz instytucje kultury, dla których organem prowadzącym jest samorząd województwa. Wspólnie z Mazowiecką Regionalną Organizacją Turystyczną oraz Mazowieckim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego opracowany został także katalog 300 gospodarstw agroturystycznych zlokalizowanych na terenie województwa oraz katalog wydarzeń kulturalnych odbywających się na Mazowszu w czasie trwania EURO Wszystkie wydawnictwa dostępne będą w warszawskich i regionalnych punktach Informacji Turystycznej. Strona internetowa Portal internetowy prezentujący informacje o tym, gdzie i w jaki sposób można ciekawie spędzić czas na Mazowszu został uzupełniony i dostosowany do potrzeb EURO-turystów. Oprócz przydatnych informacji o regionie, największych miastach zlokalizowanych na jego terenie i ich atrakcjach kulturalnych, znaleźć tu można także szeroką ofertę noclegową i gastronomiczną. Strona dostępna będzie w wersji angielskiej, rosyjskiej i niemieckiej. Portal odwiedzać można również dzięki przekierowaniu ze strony głównej Samorządu Województwa Mazowieckiego zakładka EURO Koleje Mazowieckie W związku z Mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej 2012 Koleje Mazowieckie KM sp. z o. o. podjęły szereg działań mających na celu jak najlepsze przygotowanie się do obsługi podróżnych: zakupionych zostało szesnaście nowoczesnych elektrycznych zespołów trakcyjnych Elf, które podczas EURO 2012 będą dowozić kibiców na Lotnisko Chopina w Warszawie; w trakcie trwania mistrzostw planowane jest uruchomienie dodatkowych pociągów, odwożących podróżnych w godzinach nocnych pomiędzy a z Warszawy do Żyrardowa, Sochaczewa, Ciechanowa, Łochowa, Siedlec, Pilawy oraz Radomia. Ponadto trwają uzgodnienia z Zarządem Transportu Miejskiego, dotyczące zapewnienia odwożenia kibiców po meczach z przystanku Warszawa Stadion; pracownicy Kolei Mazowieckich uczestniczą w projekcie szkoleniowym Akademia Euro, organizowanym przez PL.2012 Sp. z o. o. Są to szkolenia z zakresu znajomości języka angielskiego, wiedzy na temat różnic międzykulturowych i atrakcji turystycznych w regionie w kontekście organizowanych imprez masowych; Mazowiecki System Informacji Turystycznej na Mazowszu Źródło: opracował Departament Geodezji i Kartografii UMWM spółka uruchomiła profesjonalne Call Center (tel ). Podróżni przez całą dobę mogą uzyskać informacje na temat rozkładu jazdy czy cen biletów; na czas turnieju spółka planuje wprowadzenie oferty specjalnej pod nazwą Bilet Kibica. Obejmie ona trzy rodzaje biletów: 5-dniowe, 9-dniowe oraz 21-dniowe. Oferta adresowana jest nie tylko do osób, które przyjadą do Warszawy na rozgrywki w ramach EURO 2012, ale także do wszystkich, którzy w czasie turnieju zechcą odwiedzić stolicę i podróżować pociągami Kolei Mazowieckich; w dni meczowe planowane jest usytuowanie stanowisk informacyjnych na wybranych stacjach kolejowych informatorzy KM i ZTM będą udzielali informacji Nie tylko na sportowo 27 kwietnia rusza projekt Legionowska rozgrywka. Sportowy detektyw. Gra internetowa, składająca się z kilku epizodów połączonych wątkiem fabularnym, ma propagować ideę pozytywnego kibicowania, promować miasto, a scenariuszem nawiązywać do zaangażowania Legionowa w mistrzostwa. 29 kwietnia Wielki Mecz Gwiazd Obu Narodów Polska Ukraina mecz charytatywny, nad którym honorowy patronat objął m.in. Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. Dochód przekazany zostanie dzieciom-wychowankom Domu Dziecka nr 1 w Warszawie oraz Domu Dziecka nr 1 w Kijowie. Uzyskane środki mają umożliwić dzieciom obejrzenie na żywo spotkania reprezentacji Polski i Ukrainy. 19 maja od godz Piłkarska Noc w Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. W ofercie: zwiedzanie muzeum, malowanie twarzy w barwy narodowe w Strefie Kibica, stanowiska z grą komputerową FIFA 2012, bicie rekordu w podbijaniu piłki, pokazy filmów o tematyce sportowej, opowieści futbolowe i wiele innych piłkarskich atrakcji. 16 czerwca start honorowy V Biegu Marszałka w Sulejówku. Celem imprezy, upamiętniającej marszałka Józefa Piłsudskiego, jest popularyzacja sportu, zwłaszcza biegania jako zdrowej i prostej formy aktywnego wypoczynku. 31 lipca ruszają regionalne rozgrywki w ramach projektu Orlik Polska & Orlik Euro pod honorowym patronatem m.in. Marszałka Województwa Mazowieckiego. To pierwszy społeczny projekt futbolu amatorskiego na zapleczu sportowym Orlik Rozgrywki na szczeblu regionalnym, wojewódzkim, ogólnopolskim i europejskim mają zachęcać do realizacji pasji sportowych. 23 listopada konferencja Krajobraz po Euro 2012 organizowana przez Wyższą Szkołę Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide de Gasperi w Józefowie, pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego. p temat miesiąca o rozkładach jazdy pociągów, autobusów, tramwajów, metra, dojazdach do stref kibica i ofertach. Miejsca zgrupowań piłkarzy Na Mazowszu podczas mistrzostw przebywać będą cztery reprezentacje narodowe: reprezentacja Grecji zamieszka w położonym nad Zalewem Zegrzyńskim Hotelu Warszawianka w Jachrance. Na treningi dojeżdżać będzie do położonego w odległości 15 km Legionowa znajdujący się tam Stadion Miejski został specjalnie na ten cel wyremontowany; reprezentacja Chorwacji jako swoją bazę pobytowo-treningową wybrała oddaloną o 60 km od Warszawy Warkę. Jednym z największych atutów tej miejscowości jest funkcjonowanie ośrodka w oparciu o koncepcję dwa w jednym, czyli zakwaterowanie i możliwość odbywania treningów. Farma Sielanka, która docelowo stanowić będzie bazę pobytowo-treningową reprezentacji Chorwacji, jest jedynym tego rodzaju obiektem na Mazowszu i jednym z trzech rekomendowanych przez UEFA w Polsce; reprezentacja Rosji zakwaterowana zostanie w Hotelu Le Meridien Bristol, znajdującym się w samym centrum Warszawy. Treningi, sparingi oraz mecze odbywać się będą na Stadionie Miejskim w Sulejówku; reprezentacja Polski podczas mistrzostw przebywać będzie w Hotelu Hyatt Regency w Warszawie. Na swoją bazę treningową wybrała znajdujący się tu Stadion Polonii. To nie kryzys Im bliżej rozgrywek, tym więcej spotkań, podsumowań, szczegółowych strategii i propozycji praktycznych rozwiązań. Coraz rzadziej zastanawiamy się, co należało jeszcze zrobić. Podejmujemy raczej dialog i konkretne działania. Skupiamy się na celach i uświadamiamy sobie, że Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, choć wymagają szczególnych procedur, nie są sytuacją kryzysową. To szansa na efektywną promocję i zaistnienie w świadomości narodów, które dotychczas nie brały Polski pod uwagę, planując inwestycje, edukację czy wypoczynek. Z wieloma projektami nie zdążyliśmy powiedzą sceptycy. Jednak nawet te rozpoczęte służyć nam mają przez kolejne lata. Przed nami sprawdzian solidaryzmu społecznego, gościnności i odpowiedzialności. Bądźmy godnymi ambasadorami naszego regionu. Na podst. mat. Biura Prasowego UMWM oprac. Iwona Dybowska Wydział Komunikacji Zewnętrznej 11

8 TEMAT miesiąca temat miesiąca Wicemarszałek Leszek Ruszczyk Do rozpoczęcia UEFA EURO 2012 pozostały dwa miesiące. Dla instytucji zaangażowanych w organizację imprezy oznacza to, że nadchodzi chwila podsumowania i oceny ich wysiłków. To miasta, województwa i gminy wybudowały stadiony, drogi, zmodernizowały system transportowy, przystosowały szpitale oraz zaplecze medyczne. Nad wszystkim czuwały sztaby bezpieczeństwa wojewodów, Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz specjalnie powołana podkomisja sejmowa do spraw organizacji mistrzostw. Mazowsze, w związku z przygotowaniami, pełniło rolę nie tylko gospodarza, ale także platformy współpracy podmiotów zaangażowanych w obsługę i organizację EURO 2012, m.in. m.st. Warszawy, Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, Polskiej Organizacji Turystycznej, Mazowieckiego Związku Piłki Nożnej, PTTK czy ZHP. Samorząd Województwa Mazowieckiego prowadził przygotowania dotyczące newralgicznych obszarów budowy lotniska w Modlinie, przystosowania Mazowieckiego Szpitala Wojewódzkiego w Warszawie Sp. z o.o. jako referencyjnego na wypadek zdarzenia masowego oraz udziału Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego Meditrans w zabezpieczaniu Warszawy. Zamierzenia te udało się zrealizować. Na lotnisku w Modlinie trwają ostatnie prace i tym samym port jeszcze przed EURO 2012 będzie przyjmował samoloty pasażerskie. Mazowiecki Szpital Wojewódzki został doposażony, przeszedł szereg modernizacji i informatyzację. WSPRiTS Meditrans zwiększyła stan posiadanych karetek do pięćdziesięciu pięciu. Ponadto przygotowała bazę dla udzielenia pomocy poszkodowanym w zakresie ratownictwa medycznego w przypadku wystąpienia zdarzenia masowego oraz wdrożyła system zarządzania i monitorowania pojazdów. Obie placówki uzyskały pozytywną rekomendację UEFA w zakresie obsługi medycznej mistrzostw. Skala i nakłady poniesione na EURO 2012 przewyższają wszystkie organizowane dotąd w kraju i regionie uroczystości. Jednak warto zwrócić uwagę na to, że nie są one jednorazowym wydatkiem czy kaprysem organizacji rozgrywek. Stanowią wymierną wartość, wpływającą na standard ofert, a zatem i odbiór Polski przez świat. Szacuje się, że na Mazowsze przyjedzie ponad 1 mln osób, które zechcą poczuć atmosferę ME. Dlatego ważne jest, abyśmy wspólnie pokazali nasze województwo jako region atrakcyjny turystycznie, bezpieczny i dobrze przygotowany do Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej! EURO 2012 Prezydent Miasta Legionowa Roman Smogorzewski szansą dla Mazowsza Legionowo zostało wybrane przez Grecką Federację Piłkarską na centrum treningowe podczas EURO 2012 spośród 150 zgłoszonych miejscowości. Pokazaliśmy, że infrastruktura sportowa w naszym mieście jest na najwyższym poziomie i śmiało może konkurować w tej sferze z największymi aglomeracjami. Fakt umieszczenia Legionowa na sportowej mapie Europy cieszy tym bardziej, że sport i aktywność fizyczna są ważnymi elementami kampanii budowania marki naszego miasta. Staramy się przedstawiać Legionowo jako miasto nastawione na aktywną rekreację, stale rozwijające infrastrukturę sportową. To właśnie dzięki sportowym inwestycjom, takim jak Arena Legionowo i położony tuż obok Stadion Miejski, nasze miasto jest jednym z graczy podczas tegorocznych mistrzostw. Nowe hasło Legionowo. Porusza! świadczy o tym, że swych działań nie ograniczamy jedynie do EURO Zakrojone przez nas plany i zabiegi promocyjne mają długofalowe znaczenie. Mistrzostwa trwają przecież tylko miesiąc, a inwestycje w infrastrukturę sportową są robione z myślą o mieszkańcach zarówno miasta, jak i całego powiatu. Włączenie się w organizację piłkarskiego święta Europy nie jest działaniem dochodowym w finansowym aspekcie. Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej to przede wszystkim wielka uczta sportowa dla kibiców i mieszkańców. Oczywiście to także promocja dla naszego miasta o Legionowie mówi się dużo w mediach, w których bez EURO 2012 byśmy nie zaistnieli. Wzmożony ruch kibiców, nie tylko z Grecji, ale i innych drużyn, jest szansą dla ośrodków wypoczynkowych na terenie powiatu, punktów gastronomicznych czy sklepów, które mogą sprzedawać pamiątki związane z piłkarskimi zmaganiami. Istnieje zatem realna szansa na profity dla tych, którzy zechcą tę wielką szansę i okazję wykorzystać. Liczymy, że kibice, chcąc być blisko swoich ulubionych drużyn, grających na Stadionie Narodowym, przy okazji zapoznają się z ofertą i atrakcjami całego powiatu legionowskiego. Samorządowe Forum Mazowsza Prezes Zarządu Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej Jan Błoński Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 stanowią ogromne wyzwanie, ale są również niepowtarzalną szansą dla rozwoju Mazowsza. Dla środowisk związanych z gospodarką turystyczną mistrzostwa to nie tylko impreza sportowa. To również niepowtarzalna okazja promocji walorów i atrakcji województwa mazowieckiego. Szansa zdynamizowania rozwoju turystyki w regionie, dzięki możliwości prezentacji jego turystycznego potencjału. Położona w sercu Mazowsza Warszawa oraz jej okolice będą jednymi z głównych aren mistrzostw. To tutaj znajdować się będą centra pobytowe narodowych reprezentacji Polski, Rosji, Grecji i Chorwacji. Doceniając znaczenie EURO 2012, Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna w ścisłej współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego podjęła szereg działań mających na celu należyte przygotowanie oferty turystycznej regionu oraz jej atrakcyjną prezentację wśród kibiców i gości. W tym celu zorganizowaliśmy specjalne konferencje dotyczące stanu przygotowań regionu do EURO 2012, cykl szkoleń dla przedstawicieli instytucji kulturalnych oraz pracowników Informacji Turystycznej. Dla dziennikarzy i pracowników IT przygotowaliśmy natomiast study-toury po najciekawszych atrakcjach turystycznych Mazowsza. Wydaliśmy również cykl publikacji promujących walory naturalne i kulturowe oraz prezentujących ofertę turystyczną (np. Mazowsze koleją, Mazowsze samochodem, mazowieckie wydarzenia kulturalne). Ofertę turystyczną można też zobaczyć na specjalnym, prowadzonym przez nas, portalu travel. Podczas mistrzostw MROT będzie gospodarzem stoiska promocyjnego Mazowsza w Centrum Prasowym Mistrzostw, znajdującym się w Pałacu Kultury i Nauki. Jesteśmy przekonani, że nasze działania przybliżą uczestnikom EURO mazowieckie walory oraz atrakcje i będą asumptem dla promocji regionu jako miejsca ciekawego i godnego odwiedzania. Burmistrz Miasta Sulejówka Arkadiusz Śliwa Wielkie imprezy sportowe, zwłaszcza piłkarskie, są świetną okazją do promowania kraju, regionu czy miasta. Taką szansę otrzymało Mazowsze po wyborze Polski na gospodarza Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO Powinniśmy wykorzystać ten czas i pokazać najlepiej jak to możliwe walory turystyczne i przyrodnicze Mazowsza. To w naszym województwie zagoszczą aż cztery reprezentacje narodowe: Polska, Rosja, Grecja, Chorwacja. Powinniśmy zadbać o to, aby kibice, którzy przybędą na mistrzostwa, poznali naszą kulturę, historię czy zabytki i stali się propagatorami walorów Polski w swoich krajach. Myślę, że takie działanie zaowocuje zwiększeniem ruchu turystycznego w następnych latach. Drugim aspektem mistrzostw EURO 2012 jest rozbudowana infrastruktura drogowa, kolejowa czy sportowa. Ona pozostanie na Mazowszu i będzie służyła mieszkańcom. Na EURO 2012 planowane są udogodnienia komunikacyjne, m.in. bezpośrednie połączenie Sulejówka z Lotniskiem Chopina pociągami Szybkiej Kolei Miejskiej. Skorzystają z tego nasi mieszkańcy i turyści odwiedzający miasto marszałka Józefa Piłsudskiego. Faktem jest, że po niektórych inwestycjach zostają długi obciążające samorządy i kontrowersje, co do jakości inwestycji budowanych w pośpiechu czy zbyt wysokich kosztów niektórych z nich. W Sulejówku mamy tego przykład. Z jednej strony stadion zbudowany jako centrum treningowe na EURO za tzw. kredyt kupiecki blokuje powstanie wielu innych, potrzebnych dla miasta inwestycji (dług będziemy spłacać do 2020 r.). Z drugiej jednak strony, miejski klub sportowy Victoria notuje wzrost zapisów dzieci. Tworzy się w ten sposób warunki dla rozwoju nowych talentów sportowych i zaszczepia aktywny i zdrowy styl życia. Mam nadzieję, że w przyszłości, kiedy dzieci uprawiające sport na nowoczesnych obiektach dorosną, polscy kibice nie będą zastanawiali się, czy reprezentacja Polski wyjdzie z grupy, ale jakiego koloru medal zdobędzie

9 w Warszawie organizuje konferencje związane z tematyką ochrony zwierzyny drobnej pod nazwą Nauka Łowiectwu. Samorząd województwa własnym sumptem wydał kilka pokonferencyjnych publikacji, w tym m.in. książkę Zającowi na ratunek, kompendium wiedzy na temat gatunku znikającego z naszych pól. Propawarto wiedzieć warto wiedzieć Zając nie tylko wielkanocny Pora zawalczyć o to, by kolejne pokolenie nie myślało, że zając to tylko czekoladowa figurka stojąca w towarzystwie pisanek na wielkanocnym stole. Sejmik Województwa Mazowieckiego zapoznał się ostatnio z założeniami Programu odbudowy populacji zwierzyny drobnej w województwie mazowieckim. Stan populacji tych zwierząt jest alarmująco niski. W ciągu ostatnich dwudziestu lat na Mazowszu o 60 proc. spadła liczba zajęcy, o 45 proc. bażantów i aż o 70 proc. kuropatw. Zagrożenie dotyczy także wielu innych gatunków zwierząt bytujących na polach uprawnych i łąkach. Dlatego coraz trudniej usłyszeć w marcu godowe nawoływania kogutów bażanta, śpiew skowronka nad polami czy przenikliwy krzyk czajki. Najważniejsze dostrzec potrzebę zmian Od lat niski stan populacji zwierzyny drobnej budzi niepokój. Ponad 5 lat temu Sejmik Województwa Mazowieckiego podjął uchwałę w sprawie przyjęcia stanowiska dotyczącego odbudowy populacji zwierzyny drobnej 1. Było to hasło do rozpoczęcia prac. Powstanie programu stało się możliwe dzięki zapisom ustawy z grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju 2. Czytamy w niej, że politykę rozwoju prowadzą Rada Ministrów, samorządy województw, powiatów i gmin. W przypadku regionalnego programu operacyjnego i zgodnie z podziałem kompetencji przyjętym w tym dokumencie, instytucją zarządzającą jest zarząd województwa w tym wypadku mazowieckiego, reprezentowany przez Departament Środowiska UMWM, instytucją wdrażającą (i w połowie finansującą program) jest Polski Związek Łowiecki, a konkretnie zarządy okręgowe (ZO PZŁ) Program odbudowy populacji zwierzyny drobnej w województwie mazowieckim ma być realizowany w latach Wartość projektu to blisko 6,68 mln zł. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie ma pokryć koszty zakupu młodych zwierząt. Poniesie także część kosztów działań edukacyjnych. z terenu województwa mazowieckiego. Instytucją finansującą jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, który dofinansuje pozostałe 50 proc. przewidzianej wartości przedsięwzięcia. Zgodnie z ustawą, projekt Programu odbudowy populacji zwierzyny drobnej w województwie mazowieckim przekazano do konsultacji z jednostkami samorządu terytorialnego oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi, a wyniki podano do publicznej wiadomości. Sejmikowi Województwa Mazowieckiego przedstawiono projekt już poprawiony, przewidziany do realizacji w latach Przyczyny złej sytuacji Fot. Andrzej Wierzbieniec Zając szarak doskonale przystosowuje się do zmiennych warunków odżywczych i reprodukcyjnych. W dużej mierze przyczyną recesji tego gatunku jest wpływ wysokiego stężenia metali ciężkich obecnych w środowisku (m.in. w pokarmie), które w konsekwencji powoduje zaburzenia w ich rozrodzie Załamanie się stanów zwierzyny drobnej na Mazowszu nie jest zjawiskiem odosobnionym. Tak dzieje się w całej Polsce, jak również w pozostałej części Europy. Przyczyn jest wiele, ale ich źródło jest jedno cywilizacja. Drobna zwierzyna, m.in. kuropatwy, bażanty, zające, lubi małe powierzchnie pól z różnorodnymi roślinami uprawnymi. Dawniej w międzyrzędziach takich upraw rosły chwasty, żyło mnóstwo owadów. Dziś w przeważających uprawach monokulturowych, prowadzonych na dużych powierzchniach, międzyrzędzia to twarde, gołe podłoże. Melioracja zlikwidowała tereny podmokłe, doskonałe żerowiska i miejsce schronienia dla wielu gatunków zwierząt. Intensywne rolnictwo jest równoznaczne ze stosowaniem coraz większych dawek nawozów azotowych. W niekorzystnych warunkach (brak słońca, nadmiar wilgoci, więdnięcie) azotany nie są przez rośliny w pełni wykorzystywane i przechodzą w niebezpieczne dla zwierząt, toksyczne azotyny. Kolejną przyczyną recesji zwierzyny drobnej jest mechanizacja rolnictwa ogromne maszyny, przemierzając pola uprawne, zagrażają bytującym tam zwierzętom. Zające, młode sarny czy ptaki gniazdujące na ziemi, słysząc nadjeżdżające maszyny, zamierają w bezruchu i giną. Większość z nich ma ochronne ubarwienie i czuje się bezpiecznie, myśląc, że jest niewidoczna. Zagrożeniem dla małych zwierząt jest także coraz większa sieć ruchliwych dróg, urbanizacja i postępująca za nią antropopresja oraz drapieżniki. (To zdziczałe psy i koty, ptaki krukowate oraz lisy, których jest coraz więcej.) Od czasu, gdy zaczęto rozsypywać w lasach szczepionkę przeciw wściekliźnie, żyją one długo, nie mając w dodatku naturalnego wroga. Reintrodukcja wybranych gatunków Reintrodukcja polega na wypuszczaniu osobników pochodzących z zakupu (np. od ośrodków hodowli lub chowu) do ich środowiska naturalnego we wcześniej wybranych i odpowiednio przygotowanych obwodach łowieckich. Na terenie województwa przewidziane jest wsiedlanie w każdym roku trwania programu 350 zajęcy, 6 tys. kuropatw i 14,5 tys. bażantów. Obecnie na 1000 ha przypada trzydzieści dziewięć zajęcy, trzydzieści trzy kuropatwy i dwadzieścia pięć bażantów. W 2016 r. liczby te mają wynosić odpowiednio: pięćdziesiąt, czterdzieści trzy, trzydzieści sześć. Wstępnie wybrano ośrodki hodowli zwierzyny znajdujące się na terenie nadleśnictw Garwolin, Łochów, Mińsk Mazowiecki i Ostrów Mazowiecka. Wydaje się, że to rozwiąże problem. Wymaga to jednak zbiorowego wysiłku, edukacji społeczeństwa, wiele pracy i środków finansowych. Wspólne działania W programie przewidziano m.in. działania polegające na prowadzeniu spotkań promujących ideę rolnictwa przyjaznego środowisku, zachęcanie rolników do pozostawiania pasów bogatej w roślinność zieleni między polami, tzw. miedz oraz zakładanie remiz niewielkich terenów wśród pól, porośniętych krzewami lub drzewami, stanowiących dzienną, chwilową ostoję dla zwierzyny drobnej i ptactwa łownego czy zakładanie lub po prostu pozostawianie małych oczek wodnych. Takie miejsca stanowią bazę żerową dla tych gatunków zwierząt, zwiększając szansę na ich przetrwanie i powrót na mazowieckie pola. W programie uwzględniono prowadzenie zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży co powinni zrobić, by chronić zwierzynę drobną, jak zakładać poletka karmowe na fragmentach nieużytków. W trakcie realizacji programu, zgodnie z jego założeniami, podjęta zostanie współpraca ze 120 mazowieckimi szkołami. Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego 1 Sejmik Województwa Mazowieckiego w październiku 2006 r. podjął uchwałę w sprawie przyjęcia stanowiska Nr 5/06 dotyczącego Ramowego Programu Odbudowy Niektórych Gatunków Zwierzyny Drobnej. 2 Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 z późn. zm. Te wyhodowane bażanty już wkrótce zostaną wpuszczone do swojego środowiska naturalnego Fot. Radny Marek Papuga, od lat zaangażowany w ratowanie zwierzyny drobnej na Mazowszu Jestem miłośnikiem przyrody. Wynika to z pasji, wykonywanej pracy zawodowej i obowiązku publicznego, jaki na siebie przyjąłem, stając się z woli mieszkańców radnym województwa mazowieckiego. Dlatego od początku bardzo intensywnie pracuję przy powstaniu Programu odbudowy populacji zwierzyny drobnej w województwie mazowieckim. Zajęło to prawie 6 lat. W tym czasie myśliwi, jako jedyna grupa społeczna, mimo ograniczonych możliwości finansowych, podejmowali działania na rzecz ratowania ginących populacji. W tym czasie wsiedlono łącznie 900 zajęcy, 20 tys. kuropatw, 60 tys. bażantów. Wydano prawie 3,9 mln zł, z czego ponad 2,5 mln zł to pieniądze kół łowieckich, pochodzące ze składek myśliwych. Nie do przecenienia jest także wkład ich pracy społecznej. Ratowanie populacji zwierzyny drobnej i jej odbudowa wymaga permanentnych działań rozłożonych w dłuższym czasie. Krokiem decydującym o powstaniu programu (oprócz uchwały sejmiku z 2006 r.) było porozumienie się sześciu zarządów okręgowych Polskiego Związku Łowieckiego na Mazowszu. Program powstał dzięki zrozumieniu problemu i przekonaniu, iż człowiek tak dalece zmienił i zmienia środowisko naturalne, niszcząc tym samym dotychczasowe siedliska niektórych zwierząt, że bez jego pomocy sama natura nie da sobie rady. Potrzeba znacznego wysiłku nie tylko organizacyjnego, społecznego, ale i finansowego, by sprostać temu ambitnemu zadaniu. Jestem przekonany, że władze Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie będą wspierały realizację programu, a myśliwym nie zabraknie determinacji. Przyjęty w programie zakres działań nie poprawi sytuacji na całym Mazowszu, ale na pewno na tych obszarach, na których będzie realizowany

10 warto wiedzieć Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Terenów Wiejskich Leszek Przybytniak zabiega o ochronę głuszca i cietrzewia Utrzymanie dla przyszłych pokoleń spuścizny naszych pradziadów jest niezmiernie istotne. Działania w tym kierunku powinny być podejmowane stale, niezależnie od czasu czy sytuacji ogólnej. Znakomitym rozwiązaniem jest sformalizowanie tego w opracowanym programie, ale to często nie wystarcza, gdyż obejmuje on tylko kilka wybranych gatunków. Wiele zależy od ludzi i od ich wewnętrznej potrzeby ratowania przyrody. Jedną z takich inicjatyw oddolnych podjęło koło łowieckie, którego jestem członkiem. Naszym celem jest odbudowa i zachowanie w naturalnych siedliskach głuszca i cietrzewia, niegdyś licznie występujących ptaków, dziś gatunków wymierających. Ich siedliska znajdują się na Podlasiu, ale obejmują również tereny południowego Mazowsza. Osobiście jestem zaangażowany w starania o rozpowszechnianie technologii nowoczesnej introdukcji tych pięknych ptaków, by znów mogły się wpisać w mazowiecki krajobraz. gowanie wiedzy na ten temat jest jednym z pierwszych kroków niezbędnych do zażegnania występującego kryzysu populacji zwierzyny drobnej, z którego istnienia niewiele osób zdaje sobie sprawę. Konsekwentne realizowanie programu poprzez edukowanie całej miejscowej społeczności oraz włączanie się wielu ludzi w ratowanie zwierząt powinno zaowocować. Musi się udać, bo inaczej będziemy oglądać kuropatwy w Muzeum Narodowym, na obrazie Józefa Chełmońskiego Kuropatwy na śniegu. Opracowała Elżbieta Tomaszewska Dopłaty do materiału siewnego Kuropatwy żyją na granicy pól uprawnych. W Anglii nie opryskuje się pestycydami sześciometrowego pasa okalającego uprawę. To działanie wyraźnie poprawiło liczebność kuropatwy, a przede wszystkim przeżywalność piskląt Uwaga rolnicy! Przypominamy! Szkody powstałe w uprawach zbóż w wyniku przezimowania na przełomie roku 2011/2012 są objęte dopłatami w ramach de minimis. Producenci rolni, którzy zużyli do siewu materiał siewny kategorii elitarny lub kwalifikowany, mogą ubiegać się o dopłatę z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału, mającą charakter pomocy de minimis w rolnictwie do upraw, które uległy zniszczeniu w wyniku ujemnych skutków przezimowania. W tym celu do 25 czerwca br. należy złożyć do właściwego, ze względu na siedzibę lub adres zamieszkania, oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego (ARR) wniosek o przyznanie dopłaty. Jednocześnie informujemy, że przed podjęciem prac agrotechnicznych, mających na celu likwidację zniszczonej uprawy (założonej z materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany), producent rolny powinien powiadomić właściwy oddział terenowy ARR o planowanych czynnościach w formie pisemnej, przekazanej za pośrednictwem poczty, faksu lub poczty elektronicznej. Dopłata ma charakter pomocy de minimis w rolnictwie. W związku z tym, w okresie 3 lat łączna kwota pomocy dla producenta rolnego nie może przekroczyć 7500 euro. Szczegółowe informacje dotyczące uzyskania dopłaty znajdują się na stronie internetowej ARR: w zakładce Warunki uzyskania dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany w ramach pomocy de minimis w rolnictwie w 2012 r.. Infolinia ARR: Fot. Cezary Korkosz Czy wiesz, że Jego talent artystyczny został dostrzeżony przez księdza Aleksandra Rzewnickiego, który wysłał młodego Biegasa na nauki do warszawskiego rzeźbiarza Antoniego Panasiuka. Jego kolejnymi protektorami byli: ciechanowski mecenas sztuki Franciszek Rajkowski oraz Aleksander Świętochowski, pisarz i filozof, któremu Biegas jawił się jako samorodny talent rzeźby. Dzięki Świętochowskiemu zebrano fundusze na edukację artysty w Krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Został on jednak z niej usunięty za wykonanie rzeźby Księgi życia o syntetycznej, silnie zgeometryzowanej formie. Zagraniczna krytyka była bardziej przychylna jego twórczości, na co wskazują znakomite recenzje zebrane podczas udziału w X Wystawie Wiedeńskiej Secesji w 1901 r. Prezentował też swoje rzeźby na warszawskim Salonie Krywulta oraz w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Dzięki stypendium wyjechał do Paryża i pozostał tam do końca życia. Wspierany finansowo przez nowych mecenasów, baronostwo Henryka i Jadwigę Trütschelów, tworzył niezwykłe dzieła. Zyskał uznanie w kręgu symbolistów francuskich, a jego prace wystawiane były w licznych odsłonach Salonu Niezależnych, Salonu Narodowego Towarzystwa Sztuk Pięknych i Salonu Jesiennego. Zmarł w 1954 r. i został pochowany na cmentarzu emigracji polskiej w Montmorency, w grobowcu Towarzystwa Historyczno-Literackiego, którego członkiem został pod koniec życia. Rzeźba Biegasa ulegała m.in. wpływom filozofii Stanisława Przybyszewskiego. To z inspiracji jego utworami tworzył alegoryczno-symboliczne prace poruszające kwestie ludzkiej egzystencji. Równolegle powstawały rzeźby o syntetycznej, zgeometryzowanej formie. Około 1900 r. zaczął uprawiać malarstwo, początkowo inspirując się Wyspiańskim, później wykształcił charakterystyczny styl widoczny w cyklu portretów sferycznych, satyrycznym malarstwie politycznym, obrazach przedstawiających przestylizowane postaci mitologiczne Tytanid i Tytanów, cyklu Mistyka nieskończoności czy serii Wampiry wojny. Wystawa Bolesław Biegas malarstwo i rzeźba skupia ponad 140 obrazów i blisko 80 rzeźb pochodzących ze zbiorów Polskiego Towa- warto wiedzieć jeden z najbardziej oryginalnych polskich rzeźbiarzy i malarzy nurtu symbolistycznego dzieciństwo spędził na mazowieckiej wsi? Mowa o Bolesławie Biegasie, który urodził się w 1877 r. w Koziczynie pod Ciechanowem, w ubogiej chłopskiej rodzinie. Fot. arch. Muzeum Mazowieckie w Płocku Gadziny życia, 1917, brąz, 88x72x33 cm Fot. arch. Muzeum Mazowieckie w Płocku Bolesław Biegas Tragedia życia, 1910, gips, 180x33x39 cm rzystwa Historyczno-Literackiego/Biblioteki Polskiej w Paryżu, z prywatnej kolekcji Roberta Szustkowskiego oraz Muzeum Mazowieckiego w Płocku. W ubiegłym roku ekspozycja ta zainaugurowała obchody 190-lecia tego muzeum, będącego najstarszą publiczną placówką muzealną w kraju powstałą z inicjatywy społecznej. Jest bezprecedensowym przedsięwzięciem i okazją do kompleksowego zapoznania się z twórczością Biegasa. Zaprezentowane zostały obrazy z cyklów: Wampiry wojny, Sferyzm, Mistyka nieskończoności oraz rzeźby ze wszystkich okresów twórczości. Od 18 maja 2012 r. Muzeum Mazowieckie w Płocku zaprasza na wystawę Bolesław Biegas malarstwo i rzeźba również w Warszawie. Dzięki gościnności filii Fabryki Trzciny na Krakowskim Przedmieściu 60a, zaprezentowanych zostanie trzydzieści dziewięć wybranych dzieł artysty, w tym dwadzieścia cztery obrazy i piętnaście rzeźb. Będzie można je oglądać do 28 maja. Na podst. zebr. mat. oprac. Beata Kamińska Muzeum Mazowieckie w Płocku Tytan mgielnej burzy , olej na płótnie, 215x158 cm 16 17

11 infrastruktura Inwestycje na Mazowszu Siedlce Call Center w Kolejach Mazowieckich to nowy numer informacji dla klientów Spółki Koleje Mazowieckie KM. Podróżni przez całą dobę mogą uzyskać tu informacje na temat rozkładu jazdy, cen biletów, aktualnych ofert czy bieżących utrudnień. Usługa łączy w sobie interaktywny kontakt z osobami dzwoniącymi oraz pełną obsługę telekomunikacyjną. Dzięki zaawansowanym możliwościom systemu, konsultanci mogą obsłużyć nawet dziesięć połączeń jednocześnie. Na chwilę obecną funkcjonuje siedem stanowisk (dwa z nich poza Warszawą w Siedlcach i Radomiu). Dla wygody pasażerów, udzielane informacje są podzielone tematycznie i wybierane tonowo, a rozmowy są nagrywane. W każdej chwili podróżny może połączyć się z konsultantem, wybierając tonowo odpowiedni numer z klawiatury telefonu. Fot. arch. Koleje Mazowieckie KM Samochody strażackie dla Sokołowa Podlaskiego W ramach projektu w Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Sokołowie Podlaskim dwa spośród jedenastu wysłużonych aut zastąpią nowe pojazdy. Jeden z nich to ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy z funkcją ograniczania stref skażeń, a drugi lekki samochód ratownictwa wodnego. Zakupiony sprzęt zwiększy możliwości operacyjne sokołowskiej straży w zakresie prowadzenia akcji ratowniczych na wypadek powodzi, pożarów lasów i infrastruktury rolno-przemysłowej oraz wycieków substancji toksycznych w wyniku awarii przemysłowych i katastrof transportowych. Nowoczesne auta pozwolą strażakom na szybsze dotarcie do miejsca akcji. Umożliwią też sprawniejsze prowadzenie działań ratowniczo-gaśniczych w wielu miejscach jednocześnie podczas zagrożeń o dużym nasileniu i zasięgu. Samochody trafią do jednostki latem tego roku. Wartość projektu: zł Kwota dofinansowania: zł Beneficjent: powiat sokołowski Fot. Magdalena Miłkowska Fot. arch. UMWM Płock Nowe karetki dla płockiego pogotowia Płocczanie i mieszkańcy okolic mogą czuć się bezpiecznie. W razie wypadku lub zasłabnięcia lekarze dyżurujący w Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego przybędą na miejsce zdarzenia trzema nowoczesnymi i kompleksowo wyposażonymi ambulansami. W ramach podnoszenia standardu usług medycznych stacja postawiła również nowy budynek, który będzie służył jako baza dydaktyczno-szkoleniowa. Inwestycja kosztowała ponad 2 mln zł. Nowe karetki o wartości 890 tys. zł, zastąpią wysłużone już pojazdy wykorzystywane w miejscach wyczekiwania przy ul. Strzeleckiej i ul. Armii Krajowej. Tak wzbogacona flota płockiego pogotowia W Gostyninie będzie bezpieczniej Do Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Gostyninie trafi nowy średni Dzięki unijnemu wsparciu m.in. taki sprzęt otrzymają gostynińscy strażacy Fot. Anna Groszyk-Książak jest wsparciem dla fachowców pracujących w stacji. Dwa z zakupionych pojazdów to mercedesy Sprinter typu C z silnikami wysokoprężnymi i turbodoładowaniem, o pojemności 2143 cm 3 i mocy 120 kw. samochód ratowniczo-gaśniczy z funkcją ograniczania skażeń chemiczno-ekologicznych. Obecnie jednostka dysponuje dziewięcioma specjalistycznymi samochodami. Wyposażone są w nowoczesne sterowane elektrycznie podstawy noszy głównych z amortyzacją hydropneumatyczną, posiadające przesuw boczny z możliwością pochyłu, umożliwiające dostęp do pacjenta z trzech stron. Poza tym w ambulansach znajdują się nosze główne reanimacyjne na transporterze wielopoziomowym, defibrylator i respirator, centralna instalacja tlenowa oraz krzesełko kardiologiczne. Przedział medyczny i kabina kierowcy są klimatyzowane. Ambulanse są również wyposażone w terminale statusów i radiotelefony. Trzecia karetka to volkswagen ambulans transportowy typu A1 z silnikiem wysokoprężnym o pojemności 1598 cm 3 i mocy 75 kw. Zakupiony został na potrzeby nocnej i świątecznej wyjazdowej opieki medycznej. Wyposażony jest w nosze monoblokowe przystosowane do przeprowadzania reanimacji, centralną instalację tlenową, krzesełko kardiologiczne oraz radiotelefon. Co ważne, wszystkie trzy karetki spełniają normę spalin Euro 5. Nowe auto zastąpi dziesięcioletni pojazd, który zostanie przekazany do innej jednostki OSP w powiecie. W ramach dofinansowania zakupiony zostanie także specjalistyczny sprzęt pożarniczy, tj.: zestaw hydrauliczny tnąco-rozpierający z osprzętem, poduszki pneumatyczne z osprzętem, namiot ratowniczy pneumatyczny z osprzętem, aparat powietrzny nadciśnieniowy ochrony dróg oddechowych, zestaw uszczelnień pneumatycznych z osprzętem, agregat piany lekkiej z rękawem podającym, działko wodnopianowe przenośne, sygnalizator bezruchu, maska oddechowa do hełmu. Całkowita wartość projektu: ,66 zł Kwota dofinansowania: ,56 zł Beneficjent: powiat gostyniński Warszawa Nowa droga w Wiskitkach oddana do użytku W ramach projektu przebudowana została ul. Kościuszki wzdłuż Placu Wolności, na którym skupia się lokalna działalność gospodarcza, instytucje publiczne oraz aktywność społeczna mieszkańców gminy Wiskitki. Prace budowlane prowadzone były na 600-metrowym odcinku drogi. Obejmowały m.in. korektę szerokości jezdni oraz wykonanie nowej nawierzchni. Na skrzyżowaniu z drogą powiatową powstało małe rondo, a na placu przed kościołem wydzielono miejsca parkingowe. Wybudowano również odwodnienia i kanalizację deszczową wraz z przepompownią. Oprócz tego powstały nowe chodniki, skarpy oraz oświetlenie. Wartość projektu: ,74 zł Kwota dofinansowania: ,15 zł Beneficjent: gmina Wiskitki (w powiecie żyrardowskim) Fot. arch. UMWM Im więcej wiesz, tym zdrowiej jesz! SGGW uruchamia nowatorski w skali kraju projekt, który pozwoli m.in. na śledzenie towaru od producenta, przez dostawców, po odbiorcę. Przedsięwzięcie możliwe jest dzięki ścisłej współpracy uczelni, przedsiębiorstw: EWA-BIS Sp. z o.o., Logopak East Sp. z o.o., Freshmazovia.com Sp. J., Agrovative, Marsz Consult, BOC Information Technologies Consulting Sp. z o.o., Ekorynki.pl oraz dwóch branżowych instytucji Krajowej Izby Gospodarczej Przemysł Spożywczy i Izby Zbożowo-Paszowej. Efektem współpracy będzie internetowa platforma źródło informacji o innowacjach w agrobiznesie. Umożliwi ona również przedsiębiorcom skupionym w klastrze bezpłatne korzystanie z pięciu nowatorskich usług, udostępnianych za pośrednictwem sieci Internet w ramach dwóch modułów: Food Safety i Food Professional. W ramach pierwszego użytkownicy uzyskają dostęp do oprogramowania wspierającego śledzenie pochodzenia produktów oraz umożliwiającego odwzorowywanie przepływu towarów w łańcuchu żywnościowym. Będą mieli również możliwość korzystania z usług doradczych świadczonych online. Drugi moduł to przede wszystkim internetowe szkolenia, m.in. z bezpieczeństwa żywnościowego, higieny, prawa żywnościowego, międzynarodowego prawa transportowego, logistyki, pakowania, znakowania żywności. Drugi moduł umożliwi również wymianę informacji i pozyskiwanie inwestorów do realizowanych wspólnie projektów. Całkowita wartość projektu: ,28 zł Kwota dofinansowania: ,63 zł Beneficjent: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Pruszkowski szpital z ekologiczną energią Szpital Kolejowy w Pruszkowie będzie w pełni samodzielny pod względem zaopatrzenia w energię elektryczną, centralne ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową. Nowe rozwiązania pozwolą na pełniejsze korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Szpital od około 10 lat korzysta z pomp ciepła do ogrzewania części budynków oraz energii słonecznej dzięki kolektorom o powierzchni około 60 m, zainstalowanym na dachu. Dodatkowo, w okresach spadków temperatur, wykorzystywany jest piec zasilany olejem. Dofinansowany z UE projekt dotyczy zastosowania pięciu pomp ciepła wykorzystujących energię geotermalną. Ciepła woda z głębi ziemi będzie ogrzewać wszystkie budynki szpitala. Aby zapewnić optymalne ogrzewanie, przebudowie ulegnie również kotłownia, w której zainstalowany zostanie agregat kogeneracyjny zasilany gazem. Pozwoli to wytwarzać energię elektryczną i energię cieplną. Takie zmiany przyniosą korzyści zarówno dla środowiska (ograniczenie emisji spalin i dwutlenku węgla), jak i dla budżetu szpitala (ograniczenie kosztów dostawy prądu o około 300 tys. zł rocznie). Wartość projektu: ,17 zł Kwota dofinansowania: ,39 zł Beneficjent: Szpital Kolejowy im. Włodzimierza Roeflera SPZOZ w Pruszkowie 18 19

12 infrastruktura Fot. Marcin Gajowniczek Warszawa E-usługi w Milanówku Mieszkańcy Milanówka szybciej załatwią sprawy w lokalnych instytucjach publicznych, dzięki uruchomieniu w nich e-obiegu dokumentów. Korzystanie z elektronicznych usług, wsparte szkoleniami dla użytkowników, wpłynie na rozwój społeczeństwa informacyjnego. Rodzice będą mogli np. korzystać z portalu oświatowego, dzięki któremu komunikacja ze szkołą stanie się łatwiejsza. W ramach prac wykonano już przyłącza teletechniczne do jednostek podległych wraz z zakupem zaawansowanych urządzeń sieciowych. Gmina wprowadziła elektroniczny system obiegu i archiwizacji dokumentów w urzędzie miasta. Dodatkowo w centralnej serwerowni zainstalowano specjalistyczne systemy zabezpieczeń. Wartość projektu: ,53 zł Kwota dofinansowania: ,29 zł Beneficjent: gmina Milanówek (w powiecie grodziskim) Inwestycje na Mazowszu Orlik w gminie Latowicz otwarty Promesa na usuwanie skutków klęsk żywiołowych 6,8 mln zł tyle z budżetu państwa otrzymał samorząd Mazowsza na dofinansowanie odbudowy drogi wojewódzkiej nr 575 oraz rozbiórkę i odbudowę mostu na rzece Bzurze (powiat sochaczewski). W latach , na usuwanie zniszczeń w infrastrukturze wyrządzonych przez powódź, mazowieckim samorządom oraz Wojewódzkiemu Zarządowi Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie przekazano ponad 114 mln zł. 14 mln z nich pochodziło z Funduszu Solidarności UE, Energetycznie i ekologiczne Fot. arch. MZDW Jeszcze w tym roku powstanie tu nowy most a 100 z rządowej rezerwy celowej na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych. W tym roku wsparcie z Funduszu Solidarności w wysokości 2,1 mln zł otrzyma również WZMiUW. Nowy Dwór Mazowiecki stawia na odnawialne źródła energii. Już wkrótce mieszkańcy miasta zaoszczędzą na ogrzewaniu wody. Będzie to możliwe dzięki otrzymanej na ten cel dotacji unijnej. Pieniądze zostaną wykorzystane na zakup oraz montaż kolektorów słonecznych. Instalacje solarne do produkcji ciepłej wody użytkowej będą stanowić swoistą konkurencję dla funkcjonujących obecnie, standardowych i konwencjonalnych systemów zaopatrywania mieszkańców w energię. Inwestycja obejmie 146 gospodarstw domowych. Głównym celem przedsięwzięcia jest obniżenie kosztów związanych z wytwarzaniem ciepłej wody użytkowej. Odpowiednio zwymiarowana i dobrana instalacja kolektorów słonecznych pozwala zaoszczędzić aż do 90 proc. kosztów przygotowania ciepłej wody w okresie letnim i do 60 proc. kosztów liczonych średniorocznie. Wartość projektu: ,90 zł Kwota dofinansowania: ,93 zł Beneficjent: miasto Nowy Dwór Mazowiecki Pierwszy w gminie Latowicz kompleks boisk sportowych, powstałych w ramach programu Moje Boisko Orlik 2012, już działa. Obiekt wybudowany został przy Zespole Szkół im. Rodziny Wyleżyńskich w Wielgolesie. W ramach inwestycji powstało boisko piłkarskie o wymiarach 30x62m z nawierzchnią z trawy syntetycznej oraz boisko wielofunkcyjne, pokryte warstwą poliuretanową, przeznaczone m.in. do gry w piłkę ręczną i koszykową. Wartość projektu: zł Kwota dofinansowania: z budżetu państwa zł z budżetu województwa zł Beneficjent: gmina Latowicz (w powiecie mińskim) Otwocki szpital MSWiA zostanie zmodernizowany Do tej pory przeprowadzona została kompleksowa termomodernizacja w budynkach: głównym, Oddziału Zaburzeń Nerwicowych, Hydroterapii, Kinezyterapii, Krioterapii (Prosektorium) oraz portierni. W każdym z nich ocieplono ściany zewnętrzne i stropodach. Wymieniono także okna i drzwi, a dodatkowo w budynkach Oddziału Zaburzeń Nerwicowych oraz portierni zmodernizowano instalację c.o. i zamontowano grzejniki z termostatami. Oprócz tego w łazienkach wykonana zostanie wentylacja mechaniczna wywiewna. Planując modernizację szpitala, nie zapomniano o komforcie pacjentów i ekologii. W budynku głównym oraz Kinezyterapii pojawi się klimatyzacja, w której czynnikiem Radom Przekształcą na świetlicę chłodzącym będzie ekologiczny freon 410A. Zainstalowanych zostanie również 105 kolektorów słonecznych, które będą ogrzewać wodę. Inwestycja zostanie ukończona już we wrześniu. Za kilka miesięcy mieszkańcy Strykowic Błotnych będą mieć do dyspozycji świetlicę z siłownią i klubem fitness. Powstanie ona na bazie istniejącej remizy Ochotniczej Straży Pożarnej, która zostanie przebudowana na cele społeczno-kulturalne. Prace modernizacyjne obejmą m.in. wymianę dachu oraz wykonanie wewnętrznych instalacji: wodno-kanalizacyjnej, grzewczej i elektrycznej, a także zagospodarowanie terenu wokół obiektu wymianę ogrodzenia, położenie nowych chodników i stworzenie klombów. Dofinansowanie udało się pozyskać w ramach PROW. Wartość projektu: ,99 zł Kwota dofinansowania: zł Beneficjent: gmina Zwoleń Fot. arch. UM w Zwoleniu Wartość projektu: ,61 zł Kwota dofinansowania: ,79 zł Beneficjent: SPZOZ Szpital Specjalistyczny MSWiA w Otwocku Przyjazne wysypisko Na terenie Gminnego Składowiska Odpadów w Garbatce-Zbyczyniu przeprowadzonych zostanie szereg działań mających na celu jego rekultywację. Dzięki pomocy unijnej odzyskane zostanie blisko 0,70 ha obszaru, który będzie obsiany trawą i obsadzony drzewami. W ramach prac przewidziano m.in. rozbiórkę drogi wykonanej z płyt betonowych oraz usunięcie samosiewów, rozplantowanie, zagęszczenie i ukształtowanie bryły składowiska wraz z podwyższeniem przylegającej do niego skarpy. Podczas prac służących przywróceniu wysypisku jego pierwotnego charakteru, korona składowiska zostanie zabezpieczona przed erozją wodną i wietrzną odpowiednią okrywą rekultywacyjną. Dodatkowo powierzchnia składowiska zostanie uszczelniona za pomocą bentomaty, geowłókniny oraz warstwy glebotwórczej, z wierzchnią warstwą gleby urodzajnej. Dzięki tym pracom grunty odzyskają swoje naturalne właściwości użytkowe. Wartość projektu: ,43 zł Kwota dofinansowania: ,86 zł Beneficjent: gmina Garbatka-Letnisko (w powiecie kozienickim) Fot. arch. MJWPU Wybrała Monika Guzowska Wydział Komunikacji Zewnętrznej 20 21

13 i budową konkurencyjności są traktowane w sposób wyraźnie drugoplanowy. Również projekty realizowane w Warszawie w ograniczonym stopniu wspierają rozwój gospodarczy, co może wskazywać na niewystarczające wykorzystanie potencjału gospodarczego i innowacyjnego obszaru metropolitalnego. Widoczny jest także deinfrastruktura Ewaluacja potencjału mazowieckich jst wyniki badania Znamy już wyniki badania ewaluacyjnego pn. Ocena wykorzystania projektów realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego województwa mazowieckiego współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej jako czynnika rozwoju lokalnego i regionalnego 1. Jego głównym celem była ocena zasięgu oddziaływania projektów realizowanych przez samorządy gminne i powiatowe województwa ze środków Unii Europejskiej. Cele Osiągnięciu celu głównego badania służyły cele szczegółowe. Obejmowały one, po pierwsze, analizę gminnych i powiatowych jst województwa mazowieckiego w zakresie korzystania ze środków UE. Zidentyfikowano też czynniki determinujące zakres zarówno przygotowywanych, jak i realizowanych projektów, w tym bariery napotykane na etapie ubiegania się o dotację oraz wdrażania projektu. Istotnym elementem badania była również ocena zasięgu oddziaływania projektów mazowieckich jst, w szczególności pod kątem identyfikacji przedsięwzięć o zasięgu wykraczającym poza teren danej jednostki. Duży nacisk położono na ocenę wykorzystania dostępnych środków UE na rzecz budowania potencjału rozwojowego i konkurencyjności danej jednostki oraz wpływu realizowanych projektów przez pryzmat czynników rozwoju lokalnego i regionalnego. i zakres badania Badaniem objęto jst województwa mazowieckiego, tj. czterdzieści dwa powiaty oraz 314 gmin. Przedmiotem zainteresowania były wszystkie projekty realizowane, od 2007 r. przy udziale współfinansowania ze środków UE, przez mazowieckie jst oraz przez Samorząd Województwa Mazowieckiego. Analiza obejmowała projekty wdrażane w ramach następujących programów operacyjnych (PO): Infrastruktura i Środowisko, Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki, Rozwój Polski Wschodniej, Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich, a także w ramach Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego Badanie przeprowadzono w okresie wrzesień grudzień 2011 r. Istotnych informacji dostarczyły również wywiady z przedstawicielami mazowie- ckich jst. Zebranie opinii lokalnych liderów oraz ekspertów z zakresu szeroko rozumianego rozwoju regionalnego umożliwiło spojrzenie na wykorzystanie środków UE przez mazowieckie jst z odmiennej perspektywy. Prezentowane wyniki badania uwzględniają również analizy eksperckie oraz informacje pozyskane od przedstawicieli IZ (Instytucji Zarządzających) wybranych programów operacyjnych i RPO WM oraz ekspertów zagranicznych mających wiedzę na temat rozwiązań w zakresie dystrybucji funduszy UE wśród jst funkcjonujących w reprezentowanych krajach. Dlaczego fundusze UE? U podstaw polityki regionalnej Unii Europejskiej leży założenie, że fundusze zewnętrzne mogą stanowić pozytywny czynnik lokalnego rozwoju gospodarczego. Zastrzyk finansowy w postaci dofinansowania UE powinien więc stanowić impuls rozwojowy dla regionów objętych wsparciem. Obecnie fundusze UE stanowią rzeczywiście istotne uzupełnienie budżetów mazowieckich samorządów i umożliwiają realizację wielu ważnych inwestycji. Gminy, powiaty i samorząd województwa mogą korzystać z kilku programów o zasięgu wojewódzkim, krajowym oraz międzynarodowym. Warto przyjrzeć się, w jakim stopniu i w jaki sposób środki te są wykorzystywane, by realizować projekty przyczyniające się do rozwoju lokalnego i regionalnego oraz jaki jest zasięg oddziaływania tychże projektów. Jaka jest skala dofinansowania? Do tej pory Samorząd Województwa Mazowieckiego wraz z powiatami i gminami pozyskał łącznie 16,5 mld zł z funduszy UE na realizację ponad 2700 projektów. Bardzo wysoko należy ocenić aktywność w ubieganiu się o wsparcie ze środków UE. Wszystkie mazowieckie samorządy starają się o finansowanie dla projektów w ramach programów na lata Mazowsze zajmuje pierwsze miejsce w rankingu województw pod względem liczby środków pozyskanych z funduszy Unii Europejskiej na realizację projektów samorządowych. Warto przyjrzeć się, w jaki sposób fundusze te są wydatkowane. Przeanalizowano, gdzie płyną najwyższe kwoty wsparcia, jakie inwestycje są realizowane z wykorzystaniem funduszy UE, jakie czynniki mogą sprzyjać lub hamować realizację projektów samorządowych oraz w jakim stopniu zdobyte dofinansowanie sprzyja rozwojowi lokalnemu i regionalnemu na Mazowszu. Ważnym elementem badania było też zidentyfikowanie dalszych planów inwestycyjnych mazowieckich gmin i powiatów. Łączna wartość realizowanych projektów wynosi 27,8 mld zł, co oznacza, że dofinansowanie UE pozwala pokryć średnio 60 proc. wartości inwestycji. Największą część środków, które udało się pozyskać z programów UE, wykorzystują samorządy gminne około 70 proc. dofinansowania. Pozostała część funduszy UE przypada w równym udziale samorządowi województwa oraz mazowieckim powiatom. Wynika to w znacznej mierze z przyjętego w Polsce podziału środków własnych na poszczególne szczeble samorządowe w ramach systemu finansów publicznych. Wsparcie Unii Europejskiej nie płynie jednak w równomiernym stopniu do wszystkich samorządów danego szczebla. W przypadku projektów realizowanych przez gminy, niemal połowę środków pozyskała stolica. Natomiast na poziomie powiatów pod względem wysokości pozyskanego finansowania przoduje powiat przasnyski. 1 Na zlecenie Samorządu Województwa Mazowieckiego badanie było realizowane przez firmę ECORYS Polska Spółka z o.o. Jakie inwestycje realizują samorządy? Największa część finansowania UE przeznaczana jest na inwestycje w obszarze transportu. W kategorii tej mieszczą się przede wszystkim remonty i budowa dróg, a także rozwijanie połączeń kolejowych i transportu miejskiego. Projekty realizowane są głównie na poziomie gmin. W puli inwestycji transportowych znalazł się też największy z realizowanych projektów, związany z budową II linii metra w Warszawie. Drugą pod względem wielkości strumieni finansowych UE grupą projektów są inwestycje w obszarze ochrony środowiska. Kategoria ta obejmuje projekty związane z rozbudową sieci wodno-kanalizacyjnych, regulacją rzek i zabezpieczeniami przeciwpowodziowymi, a także gospodarką odpadami. Pochłania ona jednak ponad dwukrotnie mniej środków niż projekty drogowe. Następną w kolejności grupę projektów stanowią te związane z turystyką i kulturą. Realizowane są one zarówno przez urzędy, jak i samorządowe centra kultury, muzea czy biblioteki. Największe inwestycje obejmują budowę Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, centrum folklorystycznego Matecznik Mazowsze w Otrębusach czy rewitalizację Zespołu Pałacowo-Parkowego im. Fryderyka Chopina w Sannikach. Równolegle realizowanych jest wiele mniejszych projektów, np. warsztaty teatralne, imprezy muzyczne, remonty lokalnych muzeów czy domów kultury. Kolejna grupa przedsięwzięć to projekty związane ze wspieraniem innowacyjności i przedsiębiorczości, obejmujące np. przygotowanie terenów inwestycyjnych, rozwijanie instrumentów finansowych dla przedsiębiorców (fundusze pożyczkowe i doręczeniowe) oraz promocję gospodarczą. Największy projekt tego typu dotyczy dokapitalizowania Mazowieckiego Funduszu Poręczeń Kredytowych, spółki powołanej przez samorząd województwa, ułatwiającej małym i średnim firmom dostęp do kredytów. Piątą pod względem wysokości dofinansowania UE grupę stanowią projekty z zakresu infrastruktury ochrony zdrowia. Obejmują remonty i przebudowy placówek opieki zdrowotnej, zakup specjalistycznego wyposażenia, ambulansów czy budowę lądowisk dla śmigłowców ratunkowych. Największy projekt realizowany jest w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Płocku i pochłania niemal 40 proc. środków UE na inwestycje w obszarze ochrony zdrowia. Wyniki analizy pokazują, że na Mazowszu pierwszoplanowe znaczenie ma konwencjonalne podejście do rozwoju, więc nacisk położony jest głównie na budowę infrastruktury podstawowej. Priorytety związane z rozwojem innowacyjnej gospodarki Wysokość dofinansowania UE pozyskana przez mazowieckie samorządy, według typów inwestycji (mld zł) Transport 7,59 Energia i ochrona środowiska 3,19 Turystyka i kultura Innowacja, B+R i przedsiębiorczość Infrastruktura ochrony zdrowia Rynek pracy i integracja społeczna Infrastruktura systemu oświaty Społeczeństwo informacyjne Kształcenie Rewitalizacja 1,26 1,14 0,92 0,84 0,43 0,40 0,30 0,30 Pozostała infrastruktura społeczna 0,10 Dobre rządzenie 0,01 2,00 4,00 6,00 8,00 Źródło: Raport z badania ewaluacyjnego pn. Ocena wykorzystania projektów realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego województwa mazowieckiego współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej jako czynnika rozwoju lokalnego i regionalnego, ECORYS Polska Sp. z o.o. Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Wiesław Raboszuk Samorządy na Mazowszu są jednym z głównych adresatów wsparcia oferowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego , a także znaczącym beneficjentem Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Zarówno typy finansowanych przedsięwzięć, jak i oferowane kwoty wsparcia są w dużym stopniu dopasowane do potrzeb jednostek samorządu terytorialnego. Realizowane w ramach programów projekty mogą obejmować bardzo szeroki wachlarz typów inwestycji od transportowych przez te związane z energetyką i ochroną środowiska, wspieraniem innowacyjności czy rozwijaniem produktów turystycznych, remonty szkół i szpitali, po projekty umożliwiające rozwój potencjału ludzkiego. Istotny jest tu fakt, że mazowieckie samorządy niezwykle aktywnie starały się o środki unijne: w porównaniu do pierwszego okresu programowania lat (ZPORR), kiedy to prawie połowa samorządów w ogóle nie ubiegała się o wsparcie z UE w ostatnich latach praktycznie wszystkie miasta, powiaty i gminy realizują przedsięwzięcia dzięki środkom unijnym. W związku z powyższym Zarząd Województwa Mazowieckiego był szczególnie zainteresowany pozyskaniem informacji na temat tego, jakiego typu projekty są wdrażane przez samorządy w naszym regionie, jakie jest ich oddziaływanie oraz wpływ na potencjał całego województwa. Informacje uzyskane w trakcie wywiadów z przedstawicielami samorządów oraz opinie lokalnych liderów będą stanowiły inspirację do jeszcze lepszego wykorzystania szansy, jaką stwarza nam członkostwo w UE w obecnym okresie programowania oraz będą brane pod uwagę przy programowaniu wsparcia w perspektywie finansowej Unii Europejskiej

14 infrastruktura Razem czy osobno? Znakomita większość projektów mazowieckich samorządów skupia się na zaspokojeniu potrzeb lokalnych i ogranicza się do takiego właśnie zasięgu oddziaływania. Niewielka ich część realizowana jest we współpracy kilku gmin czy powiatów. Wśród projektów realizowanych we współpracy dominują te z zakresu budowy i remontów dróg oraz sieci wodno-kanalizacyjnych. Są to inwestycje, które niejako automatycznie wymuszają współdziałanie z sąsiadami, którzy odpowiadają za fragment sieci na swoim terytorium. O ponadlokalnym zasięgu oddziaływania można mówić też w przypadku niektórych obiektów turystyczno-kulturalnych, które swoją ofertę kierują do grona szerszego niż lokalni mieszkańcy, np. przebudowy średniowiecznego grodu w Ostrowi Mazowieckiej czy rewitalizacji zespołu pałacowo-parkowego w Sannikach. Najważniejsze czynniki sprzyjające maksymalizacji oddziaływania projektów to szeroka promocja prowadzonych działań, partnerstwo kilku samorządów, dobry przepływ informacji między gminami, zbieżność potrzeb i celów rozwojowych oraz silne przywództwo. Bariery dla nawiązywania partnerstwa w dużej mierze sprowadzają się do osobistych uprzedzeń i braku zaufania. Widoczna jest zatem potrzeba budowania wzajemnego zrozumienia i świadomości, że nawet lokalne działania powinny wpisywać się w realizację szerszych, ponadlokalnych celów, a nawiązywanie współpracy umożliwia osiąganie bardziej spektakularnych efektów. ficyt interwencji dotyczących integracji społecznej oraz poprawy jakości rządzenia i kompetencji administracji. Co wpływa na wykorzystanie funduszy UE w samorządach? Zgodnie z deklaracjami przedstawicieli samych gmin i powiatów, punktem wyjścia dla decyzji o wykorzystaniu funduszy UE są lokalne strategie rozwoju i wyznaczone w nich cele. Na drugim miejscu znalazły się potrzeby mieszkańców, ważnym czynnikiem jest również konieczność spełnienia wymogów wynikających z regulacji prawnych UE (związanych z ochroną środowiska). Praktyka pokazuje jednak, że w wielu Największa część finansowania UE przeznaczona jest na Mazowszu na inwestycje w obszarze transportu przypadkach o tym, jakie inwestycje są realizowane, decyduje po prostu oferta programów wsparcia UE. Dostępność środków UE skłania więc samorządy do podjęcia przedsięwzięć także w obszarach mniej priorytetowych. Cele, potrzeby i problemy lokalnych samorządów, a także dostępność środków UE są następnie konfrontowane z własną sytuacją finansową i możliwościami zapewnienia tzw. wkładu własnego, czyli tej części kosztów inwestycji, której nie pokrywa UE. Wysokość dofinansowania, jakie można pozyskać, w znacznym stopniu warunkuje zakres realizowanych projektów. Ponadto konieczność wystartowania w konkursie motywuje samorządy do zwrócenia uwagi na proponowany zakres projektu z punktu widzenia jego atrakcyjności i możliwości otrzymywania wysokiej oceny merytorycznej. Samorządy borykają się z szeregiem problemów i barier, które ograniczają ich możliwości realizacji projektów współfinansowanych z funduszy UE. Do najważniejszych zaliczyć należy dużą konkurencję o środki UE, brak doświadczenia w ubieganiu się o finansowanie zewnętrzne czy też zbyt późne ogłoszenie informacji o naborze projektów. Istotnym utrudnieniem jest także konieczność zgromadzenia wkładu własnego. Wiele samorządów podkreśla, że ze względu na sytuację finansową zmuszone są ograniczać aktywność w zakresie korzystania z funduszy UE. Znaczna część urzędów przyznaje też, że byłyby gotowe podjąć się realizacji kolejnych projektów, natomiast istotną barierę stanowi obecne zadłużenie, uniemożliwiające pokrycie wymaganej części kosztów inwestycji. Stosunkowo dużą trudność sprawiają też skomplikowane procedury konkursowe i niejasne, zdaniem samorządów, zasady oceny projektów. Urzędy oczekują więc większego wsparcia ze strony instytucji dystrybuujących środki UE, w szczególności jeśli chodzi o objaśnianie obowiązujących wymogów, udzielanie przejrzystych i rzetelnych informacji oraz przyspieszanie procesów decyzyjnych. Ponadto, zauważalna jest istotna potrzeba wsparcia merytorycznego ze strony urzędników odpowiedzialnych za zarządzanie programami UE w całym cyklu realizacji projektów. Jakie są dalsze potrzeby i plany inwestycyjne? Wśród najważniejszych potrzeb rozwojowych, deklarowanych przez mazowieckie samorządy dominują te związane z podstawową infrastrukturą transportową i wodnokanalizacyjną. Dość duże znaczenie mają także inwestycje w placówki oświatowe i ośrodki zdrowia. Stosunkowo małą wagę przykłada się zaś do takich obszarów potencjału rozwojowego, jak rozwój przedsiębiorczości, przyciąganie inwestorów, informatyzacja czy integracja społeczna. Zgodnie z deklarowanymi potrzebami, mazowieckie samorządy chciałyby zatem skupiać się w dalszym ciągu na podobnych projektach, jak te realizowane do tej pory. Niemniej jednak faktyczne plany inwestycyjne na najbliższe lata obejmują też inne obszary tematyczne. Na stosunkowo wysokim miejscu znalazły się chociażby: budowa sieci informatycznych, inwestycje w infrastrukturę kultury czy poprawa jakości rządzenia (szkolenia dla pracowników urzędów i wdrażanie e-administracji). Oznacza to, że oferta programów operacyjnych poniekąd wymusza na samorządowcach myślenie także o innych niż podstawowa infrastruktura potrzebach i ukierunkowywanie działań bardziej wielotorowo. Należy więc uznać, że dostępność dofinansowania UE w istotny sposób stymuluje nie tylko wielkość inwestycji, ale także ich zakres tematyczny, dzięki czemu wzmacnianie rozwoju lokalnego odbywa się w sposób wieloaspektowy. Wszystkie wymieniane przez mazowieckie jst potrzeby rozwojowe mogą być realizowane z wykorzystaniem funduszy UE. Problemem pozostaje natomiast wielkość dostępnych strumieni finansowych. Wiele jst ubolewa nad faktem, że alokacje dla poszczególnych konkursów są zbyt małe, przez co część projektów nie otrzymuje dofinansowania. Biorąc pod uwagę deklarowane plany inwestycyjne mazowieckich gmin i powiatów oraz kwoty, które do tej pory były przeznaczane na realizację podobnych projektów, szacowana wielkość oczekiwanego dofinansowania wynosi aż 29 mld zł, czyli niemal dwukrotność puli, którą do tej pory mazowieckie samorządy wykorzystały. Z drugiej strony, szczególnie dla najmniejszych samorządów, barierą okazują się zbyt wysokie progi dofinansowania, ponieważ potrzeby niewielkich, wiejskich gmin można zaspokoić, realizując projekty o nieco mniejszej skali niż przewidują to duże programy krajowe. Jakie działania są rekomendowane? Wynikiem przeprowadzonego badania są rekomendacje dotyczące sposobu wspierania mazowieckich samorządów z wykorzystaniem funduszy UE. Zachęcanie samorządów do podejmowania wspólnych działań poprzez gromadzenie i upowszechnianie informacji na temat inwestycji realizowanych w poszczególnych gminach i powiatach oraz planów inwestycyjnych tychże samorządów; taki przepływ informacji powinien ułatwić samorządom lokalnym zidentyfikowanie potencjalnych obszarów współpracy, przełoży się także na wyższą świadomość zbieżności potrzeb i celów. W efekcie powinno to przyczynić się do realizacji projektów lepiej przemyślanych pod kątem komplementarności i zasięgu oddziaływania. Dalsze organizowanie naborów na zróżnicowane typy projektów, przede wszystkim tych, dla których zidentyfikowano istotny wpływ na rozwój lokalny i regionalny, a które do tej pory były realizowane w ograniczonym stopniu: wspieranie przedsiębiorczości, transferu wiedzy z instytucji naukowych do praktyki gospodarczej, integracja i aktywizacja lokalnych społeczności, podnoszenie jakości kształcenia, podnoszenie jakości rządzenia. Podejmowanie działań ukierunkowanych na promowanie zarządzania strategicznego; realizacja praktycznych szkoleń, promowanie Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego jako przydatnego narzędzia zarządzania rozwojem, a także zaangażowanie samorządów lokalnych w proces aktualizacji tego dokumentu. Zwiększenie nacisku na konieczność utrzymania budowanych obiektów w dłuższym okresie poprzez promowanie partnerstwa publiczno-prywatnego i działania informacyjne skierowane do mieszkańców Mazowsza, u których należy budować poczucie współodpowiedzialności za utrzymanie nowej infrastruktury. Stymulowanie współpracy między samorządami, np. poprzez tworzenie subregionalnych programów rozwojowych, podobnych do tych utworzonych w województwie śląskim. Rozwiązanie takie powinno przyczynić się do zwiększenia spójności i komplementarności wykonywanych inwestycji. Realizacja projektów parasolowych przez samorząd województwa; inicjatywa większej jednostki umożliwia włączenie gmin i powiatów w działania o znacznie szerszej skali, a jednocześnie wprowadzanie zmian w sposób usystematyzowany i ujednolicony. Podejście takie rekomenduje się przede wszystkim w obszarach podnoszenia jakości rządzenia, informatyzacji, promocji gospodarczej i turystycznej. Poprawa obsługi projektodawców w instytucjach dystrybuujących środki UE; przyjęcie podejścia pro-klienckiego i zwiększenie nacisku na wsparcie merytoryczne, które przełoży się na wyższą jakość realizowanych projektów, np. poprzez tworzenie punktów kontaktowych, pełniących nie tylko funkcję informacyjną, ale także rolę opiekunów merytorycznych projektów. Konsekwencja w stosowaniu kryteriów oceny projektów i zapewnienie stabilności harmonogramów naboru projektów, ogłaszanie obowiązujących wymogów konkursów z większym niż do tej pory wyprzedzeniem, skrócenie czasu, jaki upływa od momentu zamknięcia naboru do ogłoszenia wyników, a następnie zawarcia umów z projektodawcami. Źródło: Raport z badania ewaluacyjnego pn. Ocena wykorzystania projektów realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego województwa mazowieckiego współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej jako czynnika rozwoju lokalnego i regionalnego, ECORYS Polska Sp. z o.o. Dalsze wspieranie samorządów w podnoszeniu kompetencji pracowników w obszarze przygotowywania i obsługi administracyjno-finansowej projektów UE, w formie praktycznych szkoleń, warsztatów i konsultacji. Wnioski i rekomendacje z przedmiotowego badania, po poddaniu procesowi konsultacji z ich adresatami, zostaną zatwierdzone przez Zarząd Województwa Mazowieckiego. Wyniki badania będą również brane pod uwagę przy opracowywaniu programu na perspektywę finansową Raport z przeprowadzonej ewaluacji jest dostępny na stronie w zakładce dotyczącej ewaluacji RPO WM oraz na stronie poświęconej badaniu: Opracowali Anna Kuźmiuk, Marcin Pawlak Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego UMWM 24 25

15 WSpółpraca biznes Podpisano kolejny program współpracy Jedną z najważniejszych dat dokumentujących relacje Mazowsza z obwodem moskiewskim na pewno stanie się dzień podpisania programu współpracy między województwem mazowieckim a Rządem Obwodu Moskiewskiego na lata Pod koniec marca wizytę u wschodniego partnera złożyła delegacja naszego regionu, której przewodniczył wicemarszałek Leszek Ruszczyk. Na szeroką skalę O wzajemnych relacjach z obwodem moskiewskim możemy mówić już od 2004 r. 1, kiedy to zawarto pierwsze porozumienie. Mimo obecnego kryzysu finansowego współpraca między regionami układa się dobrze, jest ciągła i dynamiczna. Czołowe miejsce zajmuje w niej kultura, chociaż nie brakuje współdziałania i w innych dziedzinach, takich jak ochrona zdrowia czy infrastruktura. Pierwsze dwa programy, realizowane w latach , sprzyjały wzrostowi wzajemnych obrotów handlowych, rozwojowi współpracy w dziedzinie rolnictwa, transportu, samorządu terytorialnego oraz w sferze kultury. W ubiegłym roku trzykrotnie mieliśmy okazję zaprezentować polską kulturę rosyjskiej publiczności: dwa razy podczas występów Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym im. Antoniego Czechowa w Mielichowie i na deskach Obwodowego Teatru Dramatycznego w Nogińsku oraz podczas objazdowej wystawy rysunków uczniów szkół województwa mazowieckiego w obwodzie moskiewskim. Wzajemne relacje w jeszcze większym zakresie Fot. arch. obwodu moskiewskiego Podpisany program współpracy zacieśni relacje między dwoma regionami Obwód moskiewski jest jednym z największych i dynamicznie rozwijających się podmiotów Federacji Rosyjskiej. Jest regionem przemysłowo-rolniczym. Posiada doskonale rozwiniętą infrastrukturę transportową. Pod względem wielkości produkcji przemysłowej zajmuje drugie miejsce po Moskwie. Główną gałęzią przemysłu jest przemysł lekki. W regionie jest także rozwinięty przemysł maszynowy, chemiczny, energetyczny i budowlany. Na terenie obwodu działa najwięcej inwestycji zagranicznych, m.in. południowokoreańska firma LG, produkująca urządzenia AGD, firma spożywczo-cukiernicza Ferrero i skandynawska firma z branży meblarskiej Skanska. Program współpracy gospodarczej, naukowo-technicznej i kulturalnej na lata , podpisany w końcu marca br. jest trzecim z kolei porozumieniem między naszymi regionami. Zakłada współdziałanie w dziedzinie przemysłu i nauki, rolnictwa, ochrony zdrowia, kultury, edukacji, ochrony środowiska, transportu, gospodarki, przedsiębiorczości oraz polityki zatrudnieniowej. Dodatkowo, na wniosek strony rosyjskiej, do programu została włączona tematyka komunalnej gospodarki mieszkaniowej, która jest priorytetowym zadaniem władz obwodu moskiewskiego. Obie strony zadeklarowały ożywienie współpracy w sferze gospodarczej (przetwórstwa rolno-spożywczego, budownictwa i infrastruktury transportowej) oraz w dziedzinie sportu i turystyki. Stosując się do wcześniejszych ustaleń, strona polska przekazała partnerom bogatą ofertę mazowieckich firm zainteresowanych współpracą z obwodem moskiewskim. Podczas uroczystości podpisania dokumentu przewodniczący grupy roboczej ds. współpracy z województwem mazowieckim, Minister Współpracy Gospodarczej z Zagranicą Obwodu Moskiewskiego Tigran Karachanow powiedział: Jestem przekonany, że podpisany przez nas program współpracy będzie impulsem do dalszej działalności, nada jej nowy wymiar i będzie kontynuacją dobrych tradycji. Natomiast wicemarszałek Leszek Ruszczyk, przewodniczący grupy roboczej ds. współpracy z obwodem moskiewskim stwierdził, że najwyższy czas, by polskie firmy wróciły na rosyjski rynek i zmierzyły się z obecną w Rosji konkurencją. Polskie wyroby w niczym nie ustępują światowym standardom, a nasze słowiańskie korzenie powinny być gwarancją dobrej współpracy. Inwestycje w Rosji Kontakty między województwem mazowieckim i obwodem moskiewskim mają swoje wieloletnie tradycje. Mazowsze jest najbardziej rozpoznawalnym polskim regionem w Rosji, gdzie jest postrzegane jako region ważny i pewny, o olbrzymim potencjale gospodarczym i kulturalnym, z którym powinno się współpracować. Rosjanie są dumni z faktu, że największe polskie inwestycje w Rosji są realizowane na terenie obwodu moskiewskiego. Obserwuje się ponadto, że z roku na rok jest ich coraz więcej w 2011 r. obrót handlowy z Rosją przekroczył kwotę 1,1 mld dolarów, w porównaniu z 2005 r. liczba inwestycji wzrosła trzykrotnie. Tylko na terenie obwodu moskiewskiego z powodzeniem działa ponad dwadzieścia przedsiębiorstw z udziałem polskiego kapitału, wśród nich najbardziej znane w Rosji Zakłady Produkcji Wyrobów Opatrunkowych Bella w rejonie jegoriewskim. Opracowała Halina Olczak-Wierzbicka Kancelaria Marszałka UMWM 1 Szerzej na ten temat pisaliśmy w nr. 7-8 Kroniki Mazowieckiej z 2011 r., s nowych firm na Mazowszu Według prognoz na Mazowszu może powstać nawet 1500 nowych firm dzięki zrealizowaniu unijnych projektów przez Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie i jego filie. W czerwcu i lipcu tego roku planowane są kolejne nabory wniosków, które pozwolą czterystu osobom rozpocząć działalność gospodarczą. Powstały już 1104 firmy W 2009 r. Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie przygotował pierwsze projekty finansowane z unijnej pomocy, z Działania 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia PO KL, które umożliwiają rozpoczęcie działalności gospodarczej dzięki bezzwrotnej dotacji do 40 tys. zł i specjalistycznym szkoleniom przygotowującym do prowadzenia firmy. Do końca 2011 r. powstały już 1104 firmy. Działają one w różnych branżach, np. doradztwo księgowe, mechanika samochodowa, ale też agroturystyka, produkcja ekologicznych produktów, hipoterapia. Na ich utworzenie przeznaczono około 60 mln zł. Szansa dla innych W czerwcu i lipcu br. oraz w pierwszym kwartale 2013 r. Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie planuje kolejne projekty o wartości około 25 mln zł, dzięki którym szansę na utworzenie działalności gospodarczej będą miały 404 osoby. Dokumenty konkursowe będzie można składać w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Warszawie i filiach w Ciechanowie, Ostrołęce, Płocku, Radomiu i Siedlcach. Szczegółowe informacje oraz terminy naborów będą podane na stronie internetowej mazowsze.pl. O dotację na założenie własnej firmy mogą starać się mieszkańcy powiatów podwarszawskich (z wyłączeniem Warszawy) i Mazowsza, którzy nie prowadzili zarejestrowanej działalności gospodarczej przez ostatnie dwanaście miesięcy, a ponadto spełniają jeden lub kilka warunków: mają poniżej 25 lub powyżej 45 lat, zamieszkują tereny wiejskie, są długotrwale bezrobotni. Uczestnicy projektu otrzymują pomoc szkoleniowo-doradczą z zakresu przedsiębiorczości i finansową w formie jednorazowej, bezzwrotnej dotacji do 40 tys. zł oraz wsparcie pomostowe do wysokości 1,2 tys. zł wypłacane przez sześć miesięcy. Warunkiem jest prowadzenie działalności Wybitny Eksporter Roku 2012 gospodarczej co najmniej dwanaście miesięcy po zarejestrowaniu firmy. Kapitał na przyszłość Założenie działalności gospodarczej to najlepszy instrument aktywizacji zawodowej bezrobotnych. Blisko 80 proc. spośród tych, którzy dzięki wsparciu ze środków unijnych założyli własną firmę, nie wraca już do rejestru bezrobotnych podkreśla Tomasz Sieradz, p.o. dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie. Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczestników naszego radomskiego projektu Własny Biznes wskazują, że ich firmom udało się przetrwać pierwszy, najtrudniejszy okres i stopniowo się rozwijają. Właściciele nowo utworzonych mikroprzedsiębiorstw podkreślają, że udział w projekcie jest cennym doświadczeniem i stanowi kapitał na przyszłość. Wiesława Lipińska WUP w Warszawie Zapraszamy mazowieckich przedsiębiorców do udziału w konkursie Wybitny Eksporter Roku 2012, którego organizatorem jest Stowarzyszenie Eksporterów Polskich. Przedsięwzięcie to honorowym patronatem objęli m.in. Wicemarszałek Sejmu RP, Minister Gospodarki, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Marszałek Województwa Mazowieckiego. Celem konkursu jest promocja firm małych, średnich i dużych, prowadzących działalność eksportową, a także promocja firm i produktów branży m.in. chemicznej, elektromaszynowej, metalurgicznej, meblarskiej, motoryzacyjnej czy rolno-spożywczej. Konkurs to szansa dla uczestników na promocję firmy i produktów eksportowych, zarówno w katalogu, jak i na stronie internetowej stowarzyszenia, a także poprzez wydziały promocji handlu i inwestycji ambasad RP, prasę, radio i telewizję. Więcej na ten temat w regulaminie konkursu. Termin nadsyłania zgłoszeń do końca czerwca 2012 r. Udział w konkursie jest bezpłatny. Finał VIII edycji ogólnopolskiego konkursu nastąpi podczas X Jubileuszowego Kongresu Eksporterów Polskich, który odbędzie się w Warszawie 19 listopada 2012 r. Kartę zgłoszenia oraz ankietę konkursową można przesyłać na nr faksu: lub pocztą elektroniczną: poczta@eksporterzy.org. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej Stowarzyszenia Eksporterów Polskich:

16 biznes Chcesz inwestować z COIE będzie znacznie łatwiej Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera (COIE) jest miejscem pierwszego kontaktu zarówno dla inwestorów zagranicznych, rozważających ulokowanie swojego kapitału w województwie mazowieckim, jak też dla przedsiębiorców mazowieckich zainteresowanych działalnością eksportową. Funkcjonujące w strukturze Agencji Rozwoju Mazowsza S.A. Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera wspiera inwestorów i eksporterów, a także realizuje działania, których założeniem jest promocja gospodarcza Mazowsza w kraju i na świecie. COIE jest jednym z certyfikowanych partnerów regionalnych Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych (PAIiIZ S.A.). Uczestniczy równolegle w ogólnopolskim projekcie systemowym Ministra Gospodarki pn. Sieć Centrów Obsługi Inwestorów i Eksporterów (COIE), realizowanym w ramach Poddziałania Wsparcie dla sieci centrów obsługi inwestorów i eksporterów Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (PO IG) na lata Sytuacja gospodarcza Jak wskazuje uważna obserwacja sytuacji gospodarczej oraz trendów handlowo- -inwestycyjnych, szlak na rynki krajów zachodnich został już przetarty. Świadczy o tym nie tylko dobrze rozwinięta wymiana handlowa, lecz także ożywione kontakty gospodarcze, zarówno ze strony polskich eksporterów, jak i zagranicznych inwestorów. Według prognoz Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE), wartość eksportu za 2011 r. ma wynieść 138,3 mld euro, co oznaczałoby wzrost o 10,6 proc. w porównaniu z rokiem Przy kalkulacji w polskiej walucie, eksport wynosi 569,5 mld zł, co oznacza wzrost o 14,1 proc. Jak wynika ze wstępnych danych resortu gospodarki, w styczniu 2012 r. polskie firmy sprzedały za granicą produkty rolno-spożywcze za blisko 1,2 mld euro, co stanowi o 8,4 proc. lepszy wynik niż w 2011 r. Szacuje się, że w tym roku eksport może być o 400 mln euro większy niż w ubiegłym lub nawet przyjmując najbardziej optymistyczny scenariusz o 1,2 mld euro. Natomiast, biorąc pod uwagę szacunki Ministerstwa Gospodarki, napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski w 2011 r. osiągnął wartość ponad 9,9 mld euro i był prawie o 3,2 mld euro większy niż rok wcześniej. Z kolei według danych UNCTAD, cytowanych przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych, napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Polski w całym roku 2011 wzrósł o 46,7 proc., osiągając wartość 14,2 mld dolarów. Kierunek Wschód Obecnie bardzo perspektywicznym kierunkiem jest Wschód. Jak twierdzi w The Times Jonathan Holslag, dyrektor brukselskiego Institute of Contemporary China Studies, Chińczycy szykują się do przekroczenia Dunaju. Nie za pomocą czołgów, ale gotówki. I chociaż u podstaw tych działań są powody natury ściśle ekonomicznej, to osiągnięte w ten sposób zyski mogą okazać się ratunkiem dla osłabionych gospodarek w tym rejonie. Zgodnie z wytycznymi chińskiego ministerstwa gospodarki, Europa Wschodnia znalazła się w centrum zainteresowania tego państwa. Korzystając z sytuacji, w której kryzys osłabia kraje Unii Europejskiej, Chiny zaczynają podbijać takie rynki, jak Rumunia, Bułgaria i Polska. Jak poinformował Chen Deming, minister handlu Państwa Środka, w 2011 r. nadwyżka handlowa tego kraju wyniosła około 160 mld dolarów. Część tych pieniędzy może, potencjalnie, wpłynąć na rynek wschodnioeuropejski. Według polskiego Ministerstwa Gospodarki, Chiny stały się trzecim największym uczestnikiem handlowym na świecie i jednym z największych odbiorców bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Z tego powodu jednym z rynków, na których Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera skupia swoją aktywność i uwagę, są właśnie Chiny. W telegraficznym skrócie W ubiegłym roku delegacja COIE obecna była na Targach CIFIT (China International Fair for Investment & Trade) w Xiamen. Tego typu wydarzenia stwarzają szczególną okazję do skutecznego promowania mazowieckiego potencjału gospodarczego oraz bezpośrednich kontaktów z przedsiębiorcami i inwestorami. Mazowsze zostało zaprezentowane jako region o dużym potencjale inwestycyjnym dla przedsiębiorców z Chin. Jako zalety województwa podkreślono takie cechy, jak otwartość na inwestycje, centralne położenie oraz przebiegające przez region najważniejsze szlaki komunikacyjne. Podczas targów odbyła się także sesja matchmakingowa, umożliwiająca prowadzenie indywidualnych rozmów między polskimi i chińskimi przedsiębiorcami. W lutym 2012 r. Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera wraz z Polsko-Chińską Izbą Inwestycyjną zorganizowało przyjazdową misję inwestycyjno-gospodarczą na Mazowszu, w której wzięła udział ośmioosobowa delegacja inwestorów z Chin. Do tej pory trzech z nich uruchomiło już swą działalność na terenie województwa. Przychylność krajów arabskich Kolejnym rynkiem, na którym można zaobserwować rosnące zainteresowanie nawiązywaniem kontaktów oraz bezpośrednią współpracą handlową i gospodarczą z Polską jest rynek krajów arabskich. Za potrzebą rozszerzania współpracy z Arabią Saudyjską przemawia jej potencjał ekonomiczny oraz komplementarność jej gospodarki z gospodarką polską. W 2010 r. kraj ten był drugim pod względem wielkości obrotów partnerem handlowym Polski na Bliskim Wschodzie (po Izraelu), zaś wśród krajów tworzących Ligę Państw Arabskich zajmował pierwsze miejsce. Jeśli chodzi o Zjednoczone Emiraty Arabskie, to zajęły one odpowiednio trzecie i drugie miejsce. Znakomitą okazją do nawiązania kontaktów z przedsiębiorcami z Arabii Saudyjskiej było odbywające się w 2011 r. Polsko-Saudyjskie Forum Gospodarcze, które zostało zorganizowane przez Agencję Rozwoju Mazowsza S.A. i Krajową Izbę Gospodarczą. Jego częścią były spotkania bezpośrednie B2B (Business-to-Business), które stały się szansą dla mazowieckich firm do rozpoczęcia lub poszerzenia kontaktów handlowych na rynku saudyjskim. Ze strony polskiej w forum wzięło udział około sześćdziesięciu przedstawicieli mazowieckich firm, natomiast ze strony saudyjskiej dwudziestu przedsiębiorców. Forum okazało się sukcesem, a zainteresowanie mazowiecką ofertą inwestycyjną było tak duże, że zostaliśmy zaproszeni do udziału w misji gospodarczej w Dubaju w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Umożliwiła ona nawiązanie kontaktu z inwestorem szukającym możliwości rozpoczęcia działalności spedycyjno-handlowej na Mazowszu. Po spotkaniu z przedstawicielem inwestora w Polsce pracownicy COIE przygotowali dostosowaną do potrzeb zagranicznego przedsiębiorcy ofertę lokalizacyjną terenów inwestycyjnych. Inwestor jest w trakcie podejmowania decyzji. W myśl zasady kropla drąży skałę Proces inwestycyjny jest ze swej natury skomplikowany, często wieloetapowy, a decyzji w tym względzie nie podejmuje się z dnia na dzień. Często efekty długotrwałych działań są widoczne dopiero w dalszej perspektywie. Dlatego tak ważne jest korzystanie z każdej możliwości bezpośredniego kontaktu z osobami zainteresowanymi rozwijaniem swojej działalności i udzielanie im wszelkich informacji. To z pewnością będzie procentować w przyszłości i ekonomicznie, i gospodarczo. Zasadą COIE jest, by żadnego pytania nie pozostawić bez odpowiedzi, a każdemu przedsiębiorcy udzielić pomocy w sposób pełny i kompetentny, dostarczając merytorycznych informacji na dany temat. Wiele zależy od jst Bardzo ważną rolę podczas procesu inwestycyjnego odgrywają jednostki samorządu terytorialnego (jst), które poprzez udzielanie szczegółowych informacji o posiadanych przez nie terenach inwestycyjnych i korzystną prezentację swojej gminy, mogą mieć w dużym stopniu wpływ na ostateczną decyzję inwestora co do ulokowania biznesu w konkretnym miejscu. Także z punktu widzenia działań eksportowych świadomość atrakcyjności oraz potencjału regionu, w którym przedsiębiorca prowadzi lub ma zamiar prowadzić swą działalność, ma duży wpływ na podejmowane przez niego działania. Mając na uwadze kwestie, z jakimi codziennie borykają się pracownicy jst odpowiedzialni za bezpośrednią obsługę inwestorów, COIE wspólnie z PAIiIZ S.A. Okazją do nawiązania kontaktów z przedsiębiorcami z Arabii Saudyjskiej było odbywające się w IV kwartale ubiegłego roku Polsko-Saudyjskie Forum Gospodarcze. Za potrzebą rozszerzania współpracy z Arabią Saudyjską przemawia jej potencjał ekonomiczny oraz komplementarność jej gospodarki z gospodarką polską zorganizowało w ubiegłym roku seminarium pn. Nowe standardy obsługi inwestora źródłem sukcesu Mazowsza. Jego uczestnicy mogli zapoznać się z takimi zagadnieniami, jak: profesjonalna obsługa inwestorów na Mazowszu, praktyczne wykorzystanie raportów atrakcyjności inwestycyjnej województwa, profesjonalne przygotowanie oferty inwestycyjnej, zastosowanie protokołu dyplomatycznego w samorządzie i biznesie, inwestycje zagraniczne w Polsce oraz możliwości współpracy z Agencją Rozwoju Mazowsza S.A. przy obsłudze inwestorów na Mazowszu. Podczas seminarium zostały przedstawione także dwa zrealizowane ostatnio projekty, mające na celu kompleksowe przedstawienie kluczowych informacji na temat potencjału gospodarczego Mazowsza: innowacyjny portal Obserwatorium Atrakcyjności Inwestycyjnej Mazowsza oraz Raport atrakcyjności inwestycyjnej województwa mazowieckiego. Na ich temat napiszemy już w następnym numerze Kroniki. Zapraszamy do współpracy. Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera Agencja Rozwoju Mazowsza S.A. tel coie@armsa.pl Fot. arch. ARM S.A

17 SPORT Sportowa odsłona Mazowsza We współczesnym świecie sport jest ważną wartością cywilizacyjną, kulturową i społeczną. Służy wszechstronnemu rozwojowi człowieka, w tym zachowaniu zdrowia i sprawności fizycznej. To forma aktywności, która może być prawdziwą przyjemnością i sposobem na życie, a także doskonałym pomysłem na spędzenie wolnego czasu. W propagowanie zdrowego stylu życia wśród mieszkańców Mazowsza wpisuje się szereg inicjatyw, które uzyskały wsparcie ze środków samorządu województwa. W ubiegłym roku w regionie powstawały m.in. kolejne, ogólnodostępne kompleksy sportowo-rekreacyjne, realizowanych było szereg inwestycji z zakresu infrastruktury sportowej oraz zadań w obszarze kultury fizycznej i ratownictwa wodnego. Podejmowane działania służyły zwiększeniu dostępności do sportu i aktywności fizycznej oraz popularyzacji zdrowego stylu życia zarówno wśród młodzieży, jak i dorosłych. Orlików na Mazowszu coraz więcej W ramach realizacji pięcioletniego rządowego ogólnopolskiego programu Moje Boisko Orlik 2012, który zakłada budowę w latach w każdej gminie co najmniej jednego kompleksu sportoworekreacyjnego, w 2011 r. w województwie mazowieckim zrealizowano sześćdziesiąt cztery inwestycje, dofinansowane ze środków samorządu województwa na łączną kwotę 21,3 mln zł. Nowoczesne kompleksy sportowe, składające się z boisk do piłki nożnej, siatkowej i koszykówki wraz z zapleczem sanitarnym, służą młodzieży szkolnej oraz wszystkim mieszkańcom, przyczyniając się nie tylko do promocji aktywnego stylu życia, ale również niwelując różnice w jakości infrastruktury sportowej w całym województwie. Inwestycje współfinansowane są po jednej trzeciej przez samorząd województwa, Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz samorządy gminne. Do grudnia 2011 r. zakończona została budowa pięćdziesięciu trzech obiektów, pozostałe powstaną do końca 2012 r. Program Rozwoju Bazy Sportowej Podstawowym celem realizowanego corocznie programu jest poprawa stanu bazy sportowej na Mazowszu oraz równomierne rozłożenie obiektów o charakterze sportowo-rekreacyjnym na terenie całego województwa. Wieloletnia inicjatywa zakłada, że w perspektywie najbliższych kilku lat przy każdej szkole podstawowej powstaną sala gimnastyczna oraz boisko do gier zespołowych, przy gimnazjum i szkole średniej hala sportowa, natomiast w każdej gminie stadion lub wielofunkcyjne boisko wyposażone w bieżnię i płytę do piłki nożnej, w powiecie zaś kryty basen. W 2011 r. w programie ujęto czterdzieści trzy zadania na łączną kwotę ponad 18,3 mln zł. Dofinansowano trzydzieści hal sportowych, osiem terenowych urządzeń sportowych oraz pięć krytych pływalni. Dotychczas zrealizowano trzynaście przedsięwzięć. Zadania publiczne w obszarze kultury fizycznej i ratownictwa wodnego W 2011 r. realizowało je dziewięćdziesiąt dziewięć organizacji pozarządowych. Wsparcie finansowe uzyskało 147 zadań, w tym dwadzieścia siedem całorocznych, obejmujących wiele przedsięwzięć, o bardzo zróżnicowanym charakterze, zasięgu i skali oddziaływania, poczynając od regionalnych imprez sportowo-rekreacyjnych dla dzieci i młodzieży, a kończąc na zawodach sportowych o randze mistrzostw Europy, np. Mistrzostwa Europy Juniorów do lat 17 w podnoszeniu ciężarów, Grey Bikejoring Cup 2011, Puchar Europy w bikejoringu, canicrossie i scooterze, Mistrzostwa Europy kadetów w zapasach. Łączna kwota dotacji to ponad 8 mln zł. Dzięki dotacjom Samorządu Województwa Mazowieckiego przeprowadzono cykliczne imprezy o charakterze sportowym, a także inicjatywy wojewódzkie. Ważną rolę odgrywają tu programy środowiskowe: szkolny, akademicki, wiejski, osób niepełnosprawnych czy też sport powszechny. Przedsięwzięcia, współfinansowane przez samorząd województwa, realizowane były w ścisłej współpracy z organizacjami pozarządowymi, działającymi w obszarze kultury fizycznej i sportu. Obszary współdziałania Szkolenia dla uczniów uzdolnionych sportowo: szkolenie wojewódzkiej kadry młodzika i juniora młodszego, obejmujące około 2500 zawodników w pięćdziesięciu pięciu dyscyplinach. Łącznie odbyło się 317 akcji szkoleniowych oraz konsultacji. Kwota dofinansowania: 870 tys. zł; szkolenie zaplecza kadry wojewódzkiej; na podstawie punktów zdobytych w Ogólnopolskim Systemie Współzawodnictwa Sportowego Dzieci i Młodzieży mazowieckie kluby otrzymały środki finansowe na szkolenie. Wysokość wsparcia uzależniona była od wypracowanych w systemie punktów. W programie uczestniczyło sześćdziesiąt jeden klubów z terenu Mazowsza, które zdobyły min. 30 pkt. (z wyłączeniem Warszawy), uprawiających sport w czterdziestu jeden dyscyplinach. Kwota dofinansowania: 1,4 mln zł; przygotowanie i udział reprezentantów Mazowsza w XVII Ogólnopolskiej Olimpiadzie Młodzieży w biegach przełajowych, halowych i letnich. Łącznie program ten objął 886 zawodników startujących w pięćdziesięciu trzech dyscyplinach. Kwota dofinansowania: 330 tys. zł. Sport szkolny. XIII Mazowieckie Igrzyska Młodzieży Szkolnej, zorganizowane przez Szkolny Związek Sportowy Warszawy i Województwa Mazowieckiego systemowe zawody sportu szkoleniowego, rozgrywane na szczeblach: gminnym, powiatowym i wojewódzkim, obejmujące dzieci i młodzież ze szkół podstawowych i gimnazjów. W gminnych rozgrywkach igrzysk startowało w 2011 r. kilkanaście tysięcy dzieci, zaś w finałach wojewódzkich ponad 5 tys. zawodników z całego województwa. Kwota dofinansowania: 300 tys. zł. Sport w środowisku wiejskim. W 2011 r. programem objęte zostały sześćdziesiąt dwie inicjatywy i imprezy sportowe oraz sportowo-rekreacyjne w najbardziej popularnych w tym środowisku dyscyplinach, takich jak: podnoszenie ciężarów, lekkoatletyka, zapasy, kolarstwo, taekwon-do. Wzięło w nich udział ponad 20 tys. zawodników. Kwota dofinansowania: 320 tys. zł. Sport akademicki. Akademicki Związek Sportowy Środowisko Warszawa zrealizo- Alokacja środków z budżetu województwa na zadania publiczne w obszarze kultury fizycznej i ratownictwa wodnego z podziałem na poszczególne subregiony Ciechanów 8 Ostrołęka 11 Płock Liczba dotacji 21 Radom 1 Siedlce 88 Warszawa Źródło: opracowała Anna Lewczuk, Departament Edukacji Publicznej i Sportu UMWM wał kilka cyklicznych zadań, obejmujących szkolenie wojewódzkiej reprezentacji akademickiej w wielu dyscyplinach. Kwota dofinansowania: 260 tys. zł. Sport osób niepełnosprawnych. Program ten objął trzydzieści osiem zadań publicznych o różnej skali, zasięgu i charakterze, dofinansowanych na łączną kwotę 128 tys. zł. Jednym z większych przedsięwzięć było makroregionalne szkolenie i przygotowywanie niepełnosprawnych reprezentantów Mazowsza (kadry wojewódzkiej) w szermierce na wózkach, zorganizowane przez Integracyjny Klub Sportowy AWF Warszawa. 14 Województwo 2 Inne Organizacja imprez rekreacyjnych o zasięgu wojewódzkim i ogólnopolskim na terenie Mazowsza. Jednym z głównych organizatorów imprez rekreacyjnych dla mieszkańców regionu jest Mazowieckie Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, które w 2011 r. zrealizowało trzydzieści siedem tego typu przedsięwzięć oraz zorganizowało Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich. W szesnastu miastach i gminach regionu (Sierpc, Opinogóra, Jastrząb, Kałuszyn, Tarczyn, Pilawa, Długosiodło, Grójec, Ostrów Mazowiecka, Warka, Sokołów Podlaski, Błonie, Otwock, Siedlce, Warszawa-Bielany, Radom) odbył się także Mazowiecki Sportowy Turniej Miast i Gmin Rozegrano 447 gier i zabaw w dwudziestu dyscyplinach oraz wiele imprez rekreacyjnych w różnych kategoriach wiekowych. Ogółem w rozgrywkach wzięło udział blisko 122 tys. uczestników. Kwota dofinansowania: 125 tys. zł. Wojewódzki program szkolenia kadr ratownictwa wodnego. W ramach tego zadania w 2011 r. przeprowadzono jedenaście kursów na młodszego ratownika, w których wzięło udział 165 osób oraz dziewięć kursów na ratownika Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w Warszawie (wyszkolono 80 osób). Kwota dofinansowania: 60 tys. zł. Najciekawsze inicjatywy Systematyczne działania podejmowane przez samorząd województwa w zakresie kultury fizycznej i sportu przynoszą wymierne efekty w postaci sukcesów, jakie odnosi mazowiecka młodzież w ogólnopolskim systemie rywalizacji sportowej dzieci i młodzieży, plasując się od 2000 r. w ścisłej czołówce. Każdego roku na terenie Mazowsza odbywa się szereg zawodów sportowych o randze ogólnopolskiej i międzynarodowej. Stanowią one doskonałą okazję do promocji regionu. W 2011 r. województwo mazowieckie było gospodarzem Finałów Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w sportach letnich Mazowsze W ramach OOM młodzież rywalizowała w dwudziestu czterech dyscyplinach. Wystartowało 4,3 tys. zawodników, reprezentujących 885 klubów sportowych z szesnastu województw. W klasyfikacji końcowej Mazowsze zajęło I miejsce, zdobywając dziewięćdziesiąt osiem medali (dwadzieścia sześć złotych oraz po trzydzieści sześć srebrnych i brązowych). Kwota dofinansowania ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego to 1,5 mln zł. Inwestycje w sport zostały docenione Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie oraz marszałek Adam Struzik za wyjątkowe zaangażowanie, a także podejmowanie działań wspierających i promujących rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej w regionie, zostali nagrodzeni tytułem Promotor Infrastruktury Sportowej w konkursie Budowniczy polskiego sportu. Inicjatywa, organizowana od 1999 r., jest jedynym tego typu konkursem w Polsce, w którym nagradzane są osoby, instytucje, a także samorządy wyjątkowo zaangażowane oraz promujące działania związane z rozwojem nowoczesnej infrastruktury sportowej i rekreacyjnej. W 2011 r. odbyła się jego dwunasta edycja. Piłka w grze Obecny rok zdominowany został przez Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej EURO Święto futbolu zbliża się wielkimi krokami. O czym warto wiedzieć, gdzie zasięgnąć informacji w artykule Mazowsze przed EURO 2012, na s Na podst. mat. Departamentu Edukacji Publicznej i Sportu UMWM oprac. Agnieszka Stabińska Wydział Komunikacji Zewnętrznej 30 31

18 zdrowie Z promocją zdrowia za pan brat 12 maja, od 1973 r., obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek i Położnych. Święto jest okazją do podziękowań, ale przypomina również, że zawód pielęgniarki jest szczególną profesją powołaniem wynikającym z potrzeby serca. Jest zarówno sztuką, jak i nauką sięgającą po wiedzę z wielu dziedzin. Mimo ciągłego postępu technologicznego w medycynie, nic nie jest w stanie zastąpić fachowej opieki pielęgniarek i położnych. Nawet najnowocześniejsza aparatura nie zdoła bowiem zastąpić troski o pacjenta, który szuka zrozumienia i emocjonalnego wsparcia. Zawód Wicemarszałek Krzysztof Grzegorz Strzałkowski Pielęgniarka, pielęgniarz, jak również położna i położny to zawody z misją. Wymagają gruntownej, praktycznej wiedzy oraz stałego podnoszenia kwalifikacji. Niezwykle ważne u osób wykonujących te profesje są zdolności interpersonalne oraz umiejętność łączenia odporności psychicznej z troską i współczuciem. Personel ten pracuje najbliżej pacjenta, najczęściej są to pierwsze osoby, które udzielają pomocy i to one tworzą atmosferę placówki opieki medycznej. Sytuacja w służbie zdrowia stawia aktualnie wiele wyzwań. Obecny spadek zainteresowania kształceniem w zakresie szkolnictwa pielęgniarskiego oraz emigracja zarobkowa świetnie przygotowanych zawodowo osób, sprawiają, że za kilka lat gwałtownie zmniejszy się liczba osób świadczących tę pracę. Należy więc uczynić wszystko, by przedstawicielom tych zawodów zapewnić warunki pracy, które nie wymuszą wyjazdu z kraju oraz zachęcać młode osoby do wybierania szkół o profilu pielęgniarskim. Ostre zespoły wieńcowe profilaktyka wtórna 26 kwietnia 2012 r. w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie odbędzie się, współorganizowana ze Stowarzyszeniem CEESTAHC, konferencja edukacyjna Modelowy program zdrowotny dotyczący profilaktyki wtórnej pacjentów po ostrych zespołach wieńcowych. Przykład kompleksowego rozwiązania dla jednostek samorządu terytorialnego. Na spotkaniu zostaną zaprezentowane modelowe rozwiązania w obszarze profilaktyki wtórnej u pacjentów po tej grupie schorzeń. 32 położnej, stojącej na straży zdrowia kobiety, dotyka tajemnicy życia i niesie w swoim powołaniu pomoc w chwili najważniejszej, w cudzie narodzin. Pielęgniarki i położne stanowią najliczniejszą w opiece zdrowotnej grupę zawodową i wykonują szczególną profesję zaufania publicznego. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, liczba pielęgniarek w Polsce, w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej, jest jednak niewystarczająca. Wskaźnik pielęgniarek na 1000 mieszkańców wynosi 6,42 (Francja 7,5, Węgry 8,6, Niemcy 9,6, UE 7,95). W województwie mazowieckim, w stosunku do kraju, wskaźnik ten jest mniejszy i wynosi 5,66-6,27 pielęgniarek na 1000 mieszkańców. Według raportu konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa, w wybranych szpitalach województwa mazowieckiego stwierdzono niedobór od 50 do 100 pielęgniarek. Sytuację pogarsza niekorzystna struktura demograficzna tej grupy zawodowej. Ponad 60 proc. z nich jest w wieku powyżej 40 lat, a 20 proc. przekroczyło 50 rok życia. Niepokój budzi niewspółmierny napływ kadr do zawodu w stosunku do osób odchodzących na emeryturę (24,9 proc.). Przewiduje się, że w latach około 1000 pielęgniarek uzyska świadczenia emerytalne, a jednocześnie można zaobserwować Fot. arch. Pracownia C&C alarmujące zjawisko dramatyczny spadek zainteresowania kształceniem w tym kierunku. W ostatniej dekadzie niemal dziesięciokrotnie zmniejszył się nabór do szkół przygotowujących do zawodu pielęgniarki i położnej. Jednocześnie wiele pielęgniarek, dobrze wykształconych, poszukuje pracy za granicą, z wiadomych względów. Anna Jurkiewicz Departament Zdrowia UMWM Sportowe zmagania szkół promocji zdrowia Przed nami XII Olimpiada Szkół Promocji Zdrowia, odbywająca się pod hasłem Bez tytoniu w dorosłe życie. 25 maja 2012 r. w Warszawie wezmą w niej udział uczniowie z siedmiu szkół promocji zdrowia działających przy szpitalach, dla których podmiotem tworzącym jest Samorząd Województwa Mazowieckiego. W tym roku gospodarzem imprezy jest Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie. bezpieczeństwo pozarządowe Mazowsze Aktualności Majowe spotkania z organizacjami pozarządowymi Spotkania przedstawicieli Samorządu Województwa Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi na dobre wpisały się w maju do kalendarza wydarzeń na Mazowszu. Ich formuła z roku na rok jest rozbudowywana chcemy poruszać tematy aktualne i ważne zarówno dla samorządu, jak i trzeciego sektora. Rok 2012 upływa pod znakiem obchodów Roku Janusza Korczaka oraz Europejskiego Roku Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, stąd program tegorocznych spotkań obejmował będzie tematy związane z prawami dziecka, ideami Janusza Korczaka, aktywnością seniorów. Już teraz organizacje pozarządowe, którym bliska jest działalność na rzecz młodszego i starszego pokolenia mogą zarezerwować czas w swoich kalendarzach. Do grona prelegentów zaprosiliśmy przedstawicieli Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej i organizacji pozarządowych z nim współpracujących, przedstawicieli Zarządu Mazowieckiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej oraz Instytutu Żywności i Żywienia. Podczas tegorocznych spotkań nie może zabraknąć tematu dotyczącego aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego i Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego. Na pytania odpowiadać będą pracownicy Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego. Liczymy na Państwa aktywny udział aktualizowana w tym roku Strategia będzie miała bowiem bezpośrednie przełożenie na przyszły okres programowania i wykorzystanie środków unijnych. Powodzenie ubiegłorocznego konkursu Mazowieckie Barwy Wolontariatu sprawiło, że zapraszamy Państwa do udziału w jego drugiej edycji. O szczegółach opowiemy podczas naszych majowych spotkań. Oczywiście podsumujemy także ubiegłoroczną współpracę samorządu województwa z sektorem pozarządowym. Wypracowane wspólnie wnioski posłużą nam do opracowania założeń do projektu programu współpracy na rok Spotkania, zawsze o godz , odbędą się w następujących terminach: 18 maja Płock, sala konferencyjna w siedzibie Filii Wojewódzkiego Urzędu Pracy, ul. 1 Maja 7b, 21 maja Ciechanów, sala konferencyjna w siedzibie PWSZ, ul. Narutowicza 9, 23 maja Ostrołęka, sala konferencyjna w siedzibie delegatury UMWM, ul. Piłsudskiego 38, 25 maja Siedlce, sala konferencyjna w siedzibie Starostwa Powiatowego w Siedlcach, ul. Piłsudskiego 40, 28 maja Radom, sala konferencyjna w siedzibie delegatury UMWM, ul. Kościuszki 5a, 31 maja Warszawa, sala konferencyjna na parterze w siedzibie głównej UMWM, ul. Jagiellońska 26. Spotkania wiosenne, a od dwóch lat także jesienny cykl spotkań, to sprawdzająca się forma wymiany informacji między urzędnikami i działaczami organizacji pozarządowych. Ich szczegółowy program już wkrótce opublikujemy na stronie internetowej Informację o spotkaniach przekażemy także drogą mailową. Zapraszamy Państwa serdecznie do aktywnego udziału. Rusza nowa strona dla osób niepełnosprawnych Źródło: Osoby niepełnosprawne z Mazowsza mogą korzystać z nowej strony internetowej dostosowanej do ich potrzeb Jej oficjalne uruchomienie (oraz prezentacja) odbyło się 29 marca podczas posiedzenia III Mazowieckiego Sejmiku ds. Osób Niepełnosprawnych w Warszawie. Strona jest dostosowana do potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami. Zawiera szereg udogodnień zwiększających jej dostępność. Szata graficzna jest prosta, minimalistyczna, po to, by informacje na stronie były jak najbardziej czytelne. Kolorystyka strony również służyć ma przejrzystości. W standardowej wersji są to kontrastowe kolory głównie biały, czarny i grafitowy, istnieje również możliwość zwiększenia kontrastu poprzez zastosowanie żółtego tła. Strona daje możliwość zwiększenia rozmiaru czcionki; ma również wbudowany program czytający tekst. Informacje na niej zawarte adresowane są do szerokiego grona osób i instytucji zaangażowanych w działania na rzecz niepełnosprawnych. Znajdziemy tu zatem podstawowe wiadomości na temat zadań samorządu województwa dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, kontakt do Pełnomocnika Zarządu Województwa Mazowieckiego ds. Osób Niepełnosprawnych oraz skład Wojewódzkiej Społecznej Rady do Spraw Osób Niepełnosprawnych dla Województwa Mazowieckiego. Przedsiębiorcy, instytucje samorządowe czy organizacje pozarządowe będą mogli zapoznać się z zasadami dofinansowania budowy i rozbudowy obiektów służących rehabilitacji czy też zakładów aktywizacji zawodowej. Na stronie umieszczono również informator adresowany bezpośrednio do osób niepełnosprawnych. Zawiera on zestawienie ulg i świadczeń, jakie przysługują z tytułu niepełnosprawności. A docelowo planowana jest również giełda pracy, na której ogłoszenia zamieszczać będą poszukujący pracy, jak i pracowników. Ważnym elementem strony jest forum internetowe, które stanie się miejscem wirtualnych spotkań niepełnosprawnych oraz osób zaangażowanych w działania na ich rzecz. Poza tym organizacje pozarządowe będą mogły informować na tej stronie o swoich działaniach. Da to pełniejszy obraz życia osób niepełnosprawnych w województwie. Zmodyfikowana strona to na razie wersja testowa. Do 2 maja 2012 r. można zgłaszać uwagi, do czego namawiamy. Wszelkie propozycje zmian to szansa na jeszcze lepsze przystosowanie strony do potrzeb osób, dla których została przygotowana. Joanna Malarczyk, Michał Jakubowski Biuro Dialogu Obywatelskiego UMWM 33

19 rolnictwo ekspresowy przegląd wydarzeń Wiosna to dla Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich przede wszystkim Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki Agrotravel w Kielcach, ale także cała gama innych targów, szkoleń, spotkań i seminariów. Po zimowym okresie planowania i sprawozdawczości nadszedł bowiem, jak co roku, czas aktywnej realizacji zarówno Planu Działania KSOW, jak i projektów sieciujących. Trzy krótkie pytania... Zarząd Województwa Mazowieckiego zdecydował, wzorem lat ubiegłych, o organizacji cyklu konferencji Produkt tradycyjny i lokalny elementem promocji i szansą rozwoju regionu. Na spotkania te zaprasza Krajowa Sieć Obszarów Wiejdo Grażyny Opolskiej, prezes Lokalnej Grupy Działania Przyjazne Mazowsze Dlaczego targi Agrotravel w Kielcach są tak istotne dla lokalnych grup działania? Targi Agrotravel już od kilku lat stanowią najważniejszą imprezę zarówno dla lokalnych grup działania, samorządów, organizacji turystycznych, jak i samych gospodarstw agroturystycznych. Każdego roku, obok widzów zainteresowanych aktywnym wypoczynkiem na wsi, przyjeżdżają na nie także specjaliści z zakresu marketingu, turystyki, hotelarstwa czy nawet styliści wnętrz. Chcemy zatem nie tylko pokazać swój potencjał i ofertę, ale także podejrzeć lepszych od siebie i skorzystać z doświadczenia innych podmiotów działających na rynku. Jak wspomina Pani poprzednie edycje? 34 Newsletter ZA NAMI Mazowiecki KSOW był współorganizatorem i pokrył część kosztów II Kongresu Demograficznego, który odbył się w dniach marca w Warszawie. Spotkanie pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej określiło m.in. trendy demograficzne na obszarach wiejskich. Także w marcu współuczestniczyliśmy w warsztatach Ido Śwenta Źelgejnocy, które z kolei dzieciom i młodzieży przybliżyły kurpiowski folklor i tradycyjne obrzędy. Kwiecień natomiast to m.in. projekty: Wielkanoc na Mazowszu, XIX Mazowieckie Targi Rolne i Przedsiębiorczości (oba przedsięwzięcia w powiecie sochaczewskim) oraz Targi Produktów Regionalnych Regionalia w Warszawie. PRZED NAMI Kiełbasa staropolska szydłowiecka znajduje się już na liście produktów tradycyjnych Targi gromadzą wielu wystawców z bardzo różnorodną ofertą od atrakcji kulturalnych po kulinarne. Jest tu zatem i coś dla ciała, i coś dla ducha. Stanowiska targowe tętnią życiem można usłyszeć gwary i tradycyjne śpiewy, a także obejrzeć lokalne, kolorowe stroje. Sporo jest seminariów i wykładów. Mazowsze i moja lokalna grupa działania stawia także na różnorodność oferty, będziemy zatem pokazywać zarówno piękno mazowieckiej przyrody, jak i atrakcyjność zabytków. I oczywiście walor niezaprzeczalny dobry dostęp komunikacyjny i centralne położenie wokół Warszawy stolicy Polski. Czy podobnych imprez targowo- -wystawienniczych powinno być więcej? Każda okazja do pokazania się jest dobra i warta wsparcia, dlatego cenimy sobie ofertę KSOW nie tylko z zakresu targów, ale także warsztatów, kiermaszy czy wyjazdów studyjnych. Moim zdaniem dla wszystkich tych propozycji jest miejsce w Planie Działania KSOW. Fot. arch. UMWM skich i Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego 26 kwietnia do Wyszkowa; 5 lipca do Płońska Poświętnego; 20 września do Gostynina; 4 października do Myszyńca i 18 października do Łosic. Szczegółowy program konferencji i lokalizacja na WIESZ ROZUMIESZ Produkt tradycyjny a produkt regionalny W europejskim systemie produkty tradycyjne to takie, których wybitna jakość związana jest z tradycyjnymi metodami wytwarzania lub tradycyjnym składem surowców i są one rejestrowane w Unii Europejskiej jako Gwarantowane Tradycyjne Specjalności. Wybitna jakość produktów regionalnych związana jest z obszarem wytwarzania oraz jego specyfiką naturalną i kulturową. Produkty te są rejestrowane w Unii Europejskiej jako Chronione Nazwy Pochodzenia lub Chronione Oznaczenia Geograficzne. Według przepisów europejskich produkt tradycyjny lub regionalny kształtuje się w ciągu długiego czasu i w wyniku oddziaływania wielu czynników naturalnych i kulturowych, dlatego jest dobrem wspólnym danego regionu i nie może zostać zawłaszczony przez jednego producenta. Zatem warunkiem koniecznym do przyjęcia wniosku jest jego złożenie przez grupę producentów 1. Szczegółowe informacje w omawianym zakresie, a także więcej o mazowieckiej liście produktów tradycyjnych znajdą państwo na w zakładce Rolnictwo lub w Wydziale Rolnictwa i Żywności Departamentu Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, tel lub Piotr Marzec, Marcin Rzońca Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich 1 Tak zakłada jedna z procedur rejestracji w UE. Więcej na ten temat na portalu ekologia Polski sektor energetyczny stoi obecnie przed poważnymi wyzwaniami. Główne z nich to: wysokie zapotrzebowanie na energię, nieadekwatny poziom rozwoju infrastruktury wytwórczej oraz transportowej paliw i energii, znaczne uzależnienie od zewnętrznych dostaw gazu ziemnego i niemal pełne od zewnętrznych dostaw ropy naftowej oraz zobowiązania w zakresie ochrony środowiska, w tym dotyczące klimatu. Wyzwania te powodują konieczność podjęcia zdecydowanych działań zapobiegających pogorszeniu się sytuacji odbiorców paliw i energii. Jednocześnie w ostatnich latach w gospodarce światowej wystąpił szereg niekorzystnych zjawisk. Istotne wahania cen surowców energetycznych, rosnące zapotrzebowanie na energię ze strony krajów rozwijających się, poważne awarie systemów energetycznych oraz wzrastające zanieczyszczenie środowiska wymagają nowego podejścia do prowadzenia polityki energetycznej. Wszystkie te globalne czynniki mają wpływ na lokalny rynek energetyczny, także na sytuację w województwie mazowieckim. W ramach zobowiązań ekologicznych Unia Europejska wyznaczyła na 2020 r. cele ilościowe, tzw. 3x20%, tj. zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20 proc. w stosunku do 1990 r., zmniejszenie zużycia energii o 20 proc. w porównaniu z prognozami dla UE na 2020 r., zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 20 proc. całkowitego zużycia energii w UE. W grudniu 2008 r. został przyjęty przez UE pakiet klimatyczno-energetyczny, w którym zawarte są konkretne narzędzia prawne służące realizacji ww. celów. Inicjatorzy Mazowieckiego Paktu na rzecz Oszczędności Energii, przy jego tworzeniu, mieli na uwadze, iż wywiązanie się przez Unię Europejską, w tym Polskę, ze zobowiązania do ograniczenia emisji dwutlenku węgla do 2020 r. będzie możliwe jedynie pod warunkiem zaangażowania podmiotów lokalnych, obywateli i ich ugrupowań. Dodatkowym motywem powstania MPOE jest konieczność stworzenia warunków do zrównoważonego rozwoju Mazowsze źródłem energii W tym miesiącu omówimy Mazowiecki Pakt na rzecz Oszczędności Energii (MPOE) dokument, który 10 kwietnia został zawarty przez przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych województwa, MAE, a także innych kluczowych aktorów na rynku energetycznym Mazowsza. W artykule przedstawimy motywy, jakie kierowały twórcami Paktu regionu oraz społeczności lokalnych województwa mazowieckiego. 5 Sygnatariuszami MPOE są następujące instytucje: Samorząd Województwa Mazowieckiego, Konwent Powiatów Województwa Mazowieckiego, Konwent Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Województwa Mazowieckiego, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, ENERGA SA, PGE Energia Odnawialna SA, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, RWE Polska SA, Politechnika Radomska, Politechnika Warszawska oraz Mazowiecka Agencja Energetyczna. 6 MPOE, a co za tym idzie jego sygnatariusze będą propagować wszelkie działania na rzecz ochrony środowiska, nowoczesne metody wytwarzania i przesyłania energii oraz transfer nowych technologii energetycznych. Ponadto będą też wspólnie działać na rzecz promocji racjonalnego wykorzystania energii, wspierania rozwoju energetyki odnawialnej, wykorzystania lokalnych zasobów energetycznych na Mazowszu oraz zwiększania efektywności energetycznej. Tak nakreślone działania sygnatariuszy MPOE doskonale wpisują się w ramy określone w Polityce energetycznej Polski do 2030 r., która jest dla naszego kraju dokumentem o charakterze strategicznym. 7 Celem podpisania Paktu jest przede wszystkim zachęcenie pomiotów publicznych z terenu Mazowsza do podjęcia działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej, a także zmierzających do efektywnego wykorzystania lokalnych surowców energetycznych. 8 Mamy nadzieję, że podpisanie Paktu przyniesie wymierne skutki społeczne, środowiskowe i ekonomiczne dla mieszkańców, przedsiębiorców i samorządowców województwa mazowieckiego. Bartosz Dubiński Prezes Zarządu Mazowieckiej Agencji Energetycznej Sp. z o.o. Fot. Konrad Wojnarowski

20 KULTURA Kulturalne Mazowsze Brama do wolności międzynarodowa konferencja naukowa 25 maja, godz Dom Arcybiskupów Warszawskich Konferencja poświęcona jest III pielgrzymce Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski i odbywa się pod patronatem honorowym kardynała Kazimierza Nycza. W programie m.in. wystąpienia dr. A. Grajewskiego, prof. G. Larios Mengottiego, prof. J. Żaryna oraz prof. A. Dudka. Organizatorami konferencji są: Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego oraz partnerzy: Instytut Papieża Jana Pawła II, Fundacja Dzieło Nowego Tysiąclecia, Narodowe Centrum Kultury. Sztuka a poznanie Radziejowice 2011 do 6 maja Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu Zapraszamy na prezentację prac artystów uczestniczących w 29. Plenerze Sympozjum dla Artystów Posługujących się Językiem Geometrii. Zdecydowaną większość stanowią dzieła malarskie. Uzupełnia je kilka druków cyfrowych, prac graficznych oraz obiektów przestrzennych. Jak pisze we wstępie do katalogu wystawy dr Bożena Kowalska inicjatorka i kurator wszystkich dotychczasowych plenerów, fakt uczestnictwa w radziejowickim spotkaniu artystów działających w tak wielu krajach, a jednocześnie wysokiej próby i w wielu przypadkach nowatorska twórczość na poplenerowym pokazie dowodzą, że sztuka spod znaku geometrii nie tylko nie wygasa, ale wciąż się rozwija i wciąż przynosi nowe propozycje. Wacław Wantuch. Akt otwarcie wystawy 27 kwietnia godz (ekspozycja do 17 czerwca) Muzeum Mazowieckie w Płocku Siedemdziesiąt czarno-białych fotografii, prezentowanych w formie dużych wydruków, to wybór z ostatnich 10 lat pracy fotografa. Wacław Wantuch (ur. w 1965 r.) jest absolwentem Krakowskiej ASP i członkiem ZPAF-u. Od wielu lat konsekwentnie realizuje w fotografii tematykę aktu kobiecego. Miał 8 wystaw indywidualnych oraz brał udział w ponad 20 wystawach zbiorowych w kraju i za granicą. Mieszka i pracuje w Krakowie. Wystawa jest współorganizowana z agencją reklamową ARF Magnat. Festyn łowicki i Noc Muzeów w MHPRL 19 maja, w godz Żółta Karczma, siedziba Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie Na tegoroczną Noc Muzeów MHPRL przygotowało bogatą ofertę: Festyn łowicki, Spotkanie pokoleń Związku Młodzieży Wiejskiej, prezentację wystaw oraz koncerty zespołów ludowych i muzyki pop. Na festyn zapraszamy już o godz ; przygotowaliśmy: prezentację rzemiosła artystycznego i ludowego, specjały kuchni regionalnej, występy Akademickiego Zespołu Folklorystycznego Masovia (ok. godz ) i Zespołu Śpiewaczego Oddziału LTN-K z Łowicza (ok. godz ), a także o godz koncert muzyki pop. Odbędzie się również wernisaż wystawy Adam Chętnik Kurp i Polak (godz ), którą udostępnimy zwiedzającym do 31 lipca. Piłka nożna na poważnie i wesoło do 9 maja Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie Egon Wielgus, lat 9 W oczekiwaniu na Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, które po raz pierwszy odbędą się w Polsce, Muzeum Sportu i Turystyki zaprosiło Fundację Dziecko i Sztuka w Warszawie oraz Miejski Ośrodek Kultury w Pruszkowie do zorganizowania wystawy twórczości dziecięcej, inspirowanej wydarzeniem sportowym, jakim jest EURO Autorami prac są dzieci i młodzież szkolna w wieku 5-17 lat. Stworzone przez nich dzieła są niezwykle ciekawe, odzwierciedlają dynamikę tej dyscypliny sportu, pozytywne emocje tłumu kibiców, uśmiechnięte twarze piłkarzy i widzów. Tak piłkę nożną widzą dzieci. Wszyscy młodzi autorzy prac zostaną uhonorowani certyfikatami i upominkami. Nagrody ufundowali: Minister Sportu i Turystyki, Marszałek Województwa Mazowieckiego, Burmistrz Dzielnicy Żoliborz, Prezydent Miasta Pruszkowa oraz Fundacja Dziecko i Sztuka. Rozpoczęcie Sezonu Retro maja, godz Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie. Oddział Muzeum Kolejnictwa Zapraszamy m.in. na pokaz muzealnego taboru kolejowego, zwiedzanie muzeum, przejazd zabytkowym pociągiem do Tułowic (Puszcza Kampinoska) i piknik w Osadzie Puszczańskiej. Przejazdy zabytkowym pociągiem odbywają się we wszystkie soboty, od 26 maja do 29 września, we wszystkie środy lipca i sierpnia, a także po ustaleniu z dyrekcją muzeum w inne dni tygodnia na przełomie maja i października. Noc Muzeów w Ciechanowie 19 maja, w godz Muzeum Szlachty Mazowieckiej, Zamek Książąt Mazowieckich w Ciechanowie oraz oddział w Gołotczyźnie W programie bezpłatne zwiedzanie ekspozycji muzealnych, projekcje filmów, koncerty, spektakle, nocne czytanie bajek. Kwiaty Ogrodów 20 maja, w godz Oddział w Gołotczyźnie Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie Zapraszamy na wystawę połączoną ze sprzedażą kwiatów i krzewów ozdobnych, rzeźb i obrazów o tematyce florystycznej, plastyki obrzędowej, wyrobów pszczelarskich i z surowców naturalnych o przeznaczeniu ogrodowym. W programie koncerty muzyczne i występy zespołów folklorystycznych. Intuicja intelekt. Malarstwo i grafika otwarcie wystawy 25 kwietnia, godz (ekspozycja do 1 czerwca) Galeria Test MCKiS w Warszawie Andrzej Bartczak Retoryka malowania Idea wystawy powstała w Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi i tam też dokonano wyboru artystów, którzy wzięli w niej udział. Intuicja intelekt to dwa bieguny każdej dziedziny naszego życia, życia twórczego i duchowego. Znalezienie równowagi pomiędzy tymi pojęciami powoduje powstawanie nowych form i wyzwań, które inspirują, wzmacniają naszą codzienność. Krzysztof M. Bednarski. I coraz więcej bieli do 25 maja Galeria Foksal. MCKiS w Warszawie Przestrzeń galerii wypełni instalacja z około 40 drewnianych lasek splątanych, niczym korzeniami, białymi, stalowymi drutami. Wijące się, giętkie formy raz po raz zakończone są brązowymi i niebieskimi plamami. To szklane protezy oczu wyłaniają się z wszechogarniającej przestrzeń galerii bieli. Twórczość Paula Celana, poety nierozerwalnie związanego z Holokaustem, od lat fascynuje nie tylko miłośników poezji, badaczy literatury, lecz także twórców różnych dziedzin artystycznych. Stała się także inspiracją dla Krzysztofa M. Bednarskiego, którego twórczość rzeźbiarska mocno zakorzeniona jest w literaturze pięknej. Tytuł wystawy Bednarskiego I coraz więcej bieli zaczerpnięty jest z wiersza Paula Celana Skrzydlata noc ( Flügelnacht ). Kluczem do wystawy jest wszechobecny w poezji Celana motyw oka i patrzenia, czyli PAMIĘCI. Noc Muzeów we Wsoli 18 maja, od godz Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli W tym roku czeka nas noc aktorska zatytułowana Wszystko (to) gra. O godz Czytanie Gombrowicza w wykonaniu Adama Ferencego, a po lekturze rozmowa z wybitnym aktorem w cyklu Twarze i Gęby. Zapraszamy nie tylko ludzi teatru, ale także postaci publiczne, które albo są znawcami teatru dnia codziennego, albo też świadomie lub nie stali się jego aktorami. Próbujemy konfrontować ich doświadczenie z doświadczeniem zapisanym w tekstach Witolda Gombrowicza. O godz proponujemy jeszcze koncert Mariusza Lubomskiego, wybitnego wykonawcy i autora zaliczanego do nurtu piosenki literackiej. Noc Muzeów w Muzeum Literatury 19 maja, w godz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie W tym roku zapraszamy naszych gości do zwiedzania stałej wystawy Adam Mickiewicz , wystawy czasowej Broniewski. Próba portretu oraz wyjątkowej, przeznaczonej dla dzieci ekspozycji Pimpuś Sadełko na 102!. A ponadto zachęcamy wszystkich do udziału w bogatym programie przygotowanym specjalnie na tę wyjątkową noc: godz wernisaż wystawy Dzieła nieznane. Dary, zakupy, depozyty z kolekcji Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Wystawa w 60. rocznicę powstania Muzeum ; godz Tadeusz Baird. Koncert muzyki kameralnej ; godz spektakl Czarna godzina. Biesy i inne wiersze Władysława Broniewskiego. Gala rozdania Teatralnych Nagród Muzycznych im. Jana Kiepury 16 maja, godz Matecznik Mazowsze w Otrębusach Kapituła Teatralnej Nagrody Muzycznej im. Jana Kiepury już po raz szósty przyzna statuetki twórcom teatrów muzycznych w 12 kategoriach. Na podstawie zgłoszeń nadesłanych przez teatry muzyczne z całej Polski wybrani zostaną najlepsi twórcy. Jedynie w kategorii nagroda specjalna za całokształt pracy artystycznej wyboru dokona kapituła razem z internautami. Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się w dniu urodzin Jana Kiepury, czyli 16 maja. Gośćmi specjalnymi wieczoru będą soliści i pierwszy dyrygent Volksoper w Wiedniu. Wieczór poprowadzi Maestro Wiesław Ochman i dziennikarka Anna Matusiak