PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII dla GMINY JANOWIEC WIELKOPOLSKI na 2012 r.

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII dla GMINY JANOWIEC WIELKOPOLSKI na 2012 r. Janowiec Wielkopolski, 30 grudnia 2011 r.

2 Załącznik do uchwały Nr XI/89/2011 Rady Miejskiej w Janowcu Wielkopolskim z dnia 30 grudnia 2011 roku. PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII dla GMINY JANOWIEC WIELKOPOLSKI na 2012 r. Wstęp Alkoholizm i narkomania to nadal bardzo poważny problem społeczny w Polsce. Na mocy ustawy z dnia 26 października 1982r.( Dz.U. z 2007 r. Nr 70 poz. 473 z późn. zm.) o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, prowadzenie dziełań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gminy. To właśnie gmina ma podejmować działania zmierzające do ograniczenia spożywania napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, przeciwdziałać powstawaniu i usuwaniu następstw nadużywania alkoholu i narkotyków a także zapobiegać, czyli edukować, uświadamiać, wskazywać alternatywne sposoby spędzenia wolnego czasu oraz jak skutecznie bez używek rozładować napięcie i rodzącą się agresję. Nadużywanie alkoholu i narkotyków przez człowieka niszczy jego godność, wolność oraz kulturę ducha. Aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się tych niebezpiecznych używek w naszej gminie prowadzone muszą być działania profilaktyczno-informacyjne mające na celu propagowanie zdrowego stylu życia oraz zmianę postaw przy użyciu sprawdzonych programów profilaktycznych. Podstawę działania w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii dla gminy Janowiec Wielkopolski stanowi Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii, który dostosowany jest do lokalnych potrzeb i celów. Program skierowany jest do wszystkich mieszkańców gminy a szczególnie do grup społecznych związanych z uzależnieniem bądź zagrożonych prawdopodobieństwem jego wystąpienia. Jest kontynuacją działań profilaktyczno-terapeutycznych realizowanych w latach ubiegłych.

3 I. DIAGNOZA GMINY: - ludność ogółem w tym: mężczyźni kobiety ilość osób w przedziale wiekowym: od 0 do od 19 do pow Na terenie gminy funkcjonują następujące placówki oświatowo-wychowawcze i instytucje kulturalne: - Szkoła Podstawowa w Janowcu Wielkopolskim - Publiczne Gimnazjum w Janowcu Wielkopolskim - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Janowcu Wielkopolskim - Szkoła Podstawowa w Sarbinowie Drugim - Szkoła Podstawowa w Żernikach - Szkoła Podstawowa w Świątkowie - Szkoła Podstawowa w Laskowie - Przedszkole Samorządowe w Janowcu Wielkopolskim - Biblioteka Publiczna im. Stefanii Popiołek, - Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Janowcu Wielkopolskim. Opiekę zdrowotną zabezpiecza Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Janowcu Wielkopolskim. Problemy społeczne w gminie Janowiec Wielkopolski rozwiązuje przede wszystkim Miejsko- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim, przy współpracy z zakładami, instytucjami, stowarzyszeniami, w tym: ze szkołami, Komendą Powiatową Policji, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Żninie oraz Sądem Rejonowym w Żninie. 1. Ilość rodzin z problemem alkoholowym objętych pomocą społeczną Przestępczość pod wpływem alkoholu: Jak wynika z informacji uzyskanych z posterunku Policji w Janowcu Wielkopolskim w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 30 listopada 2011 r. odnotowano: przestępczość pod wpływem alkoholu w tym: - jazda samochodem pod wpływem alkoholu nietrzeźwi kierujący rowerzyści interwencje domowe występujące pod wpływem alkoholu interwencje domowe ( przemoc- Niebieska Karta) ilość skierowań do izby wytrzeźwień ilość osób zatrzymanych do wytrzeźwienia w PDOZ Żnin - 34 (Pomieszczenie Dla Osób Zatrzymanych) Mandaty karne: - zakłócenie porządku nieobyczajne wybryki 21 - z ustawy o wychowaniu w trzeźwości - 5

4 Wnioski o ukaranie do sądu: - zakłócenia porzadku 3 - kierowanie w stanie po użyciu alkoholu -7 - nietrzeźwych pieszych nieobyczajne wybryki osoby zatrzymane za posiadanie narkotyków ilość osób bezrobotnych - 786, w tym 481 kobiet (stan na r.) w tym: - z prawem do zasiłku ogólnie z prawem do zasiłku kobiety bez prawa do zasiłku II. DIAGNOZA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOMANII NA TERENIE GMINY JANOWIEC WIELKOPOLSKI (stan na r.) 1. Diagnoza została opracowana na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród dzieci i młodzieży szkół na terenie Janowca Wielkopolskiego: a) Szkoła Podstawowa ( w ankiecie uczestniczyło 159 uczniów klas IV-VI) Na pytanie czy proponował Tobie ktoś narkotyki tak odpowiedziało 4 uczniów; - czy zażywałeś kiedykolwiek narkotyki tak odpowiedziało 4 uczniów; - czy w szkole można kupić narkotyki tak odpowiedziało 2 uczniów; Na pytanie czy piłeś kiedykolwiek alkohol tak odpowiedziało 65 uczniów; - czy upiłeś się kiedykolwiek tak odpowiedziało 5 uczniów; Na pytanie czy palisz papierosy tak odpowiedziało 2 uczniów; - czy Twoi koledzy palą papierosy tak odpowiedziało 40 uczniów; - czy uczniowie palą w czasie przerw tak odpowiedziało 23 uczniów; Na pytanie czy w szkole czujesz się bezpiecznie tak odpowiedziało 112 uczniów; - czy ktoś groził ci w szkole tak odpowiedziało 21 uczniów; - czy ktoś w szkole bił Cię tak odpowiedziało 26 uczniów; - czy byłeś prześladowany psyczicznie tak odpowiedziało 9 uczniów; b) Publiczne Gimnazjum (liczba ankietowanych uczniów 234 ) Na pytanie czy ktoś proponował Tobie narkotyki tak odpowiedziało 20 uczniów;

5 czy zażywałeś kiedykolwiek narkotyki tak odpowiedziało 10 uczniów; czy w szkole można kupić narkotyki tak odpowiedziało 10 uczniów; Na pytanie - czy piłeś kiedykolwiek alkohol tak odpowiedziało 183 uczniów; - czy upiłeś się kiedykolwiek tak odpowiedziało 62 uczniów; - jeśli piłeś podaj gdzie - na uroczystościach rodzinnych, na weselach, 18-tce, w pubie, na rynku, na moście, w szkole na imprezie; Na pytanie - czy palisz papierosy tak odpowiedziało 18 uczniów; - czy Twoi koledzy palą papierosy tak odpowiedziało 122 uczniów; - czy uczniowie palą w czasie przerw tak odpowiedziało 82 uczniów; Na pytanie czy czujesz się w szkole bezpiecznie tak odpowiedziało 220 uczniów; - czy ktoś groził ci w szkole tak odpowiedziało 32 uczniów; - czy ktoś w szkole bił Cię tak odpowiedziało 25 uczniów; - czy byłeś prześladowany psychicznie tak odpowiedziało 17 uczniów; c) Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Janowcu Wielkopolskim - Klasa I Zasadnicza Szkoła Zawodowa ( ankietą objęto 24 uczniów) Alkohol 96% uczniów zna skutki picia alkoholu; 87% piło alkohol; 79% piło piwo i wino, 46% piło wódkę, 12% piło inne napoje alkoholowe; 70% uczniów było pijanych, często 33% uczniów; 79% uczniów potrafi odmówić picia alkoholu; 4% uczniów oczekuje pomocy; Narkotyki 75% uczniów deklaruje, że zna skutki brania narkotyków; 29% uczniów wie gdzie można kupić narkotyki; 4% uczniów przyznało się, że zażyło jeden raz 4% uczniów brało kilka razy; - pomocy nie szuka żaden uczeń; Papierosy 96% uczniów zna skutki palenia; 29% uczniów pali papierosy; - Klasa II Zasadnicza Szkoła Zawodowa ( ankietą objęto 14 uczniów) Alkohol 92% uczniów zna skutki picia alkoholu; 92% uczniów piło alkohol; 92% uczniów piło piwo, 64% piło wino, 78% piło wódkę, 7,1% piło inne napoje alkoholowe; 71% uczniów było pijanych, 21% upiło się raz, 21% często;

6 - pomocy nie szuka żaden uczeń; Narkotyki 93% uczniów zna skutki brania narkotyków; 36% uczniów wie gdzie można kupić narkotyki; 7,1% uczniów przyznało się, że zażyło narkotyki jeden raz, 28% kilka razy - pomocy nie szuka żaden uczen; Papierosy 100% uczniów zna skutki palenia; 57% uczniów pali papierosy; - Klasa III LO ( ankietą objęto 13 uczniów) Alkohol 100% zna skutki picia alkoholu; 100% uczniów piło alkohol; 92,3% uczniów piło piwo, 53,8% uczniów piło wino, 7,6% piło wódkę, 0% wypiło inne napoje alkoholowe; 53,8% uczniów było pijanych 84,6% uczniów stwierdza, że potrafi odmówić picia; Narkotyki 92,3% uczniów zna skutki brania narkotyków; 30,7% uczniów wie, gdzie można kupić narkotyki; 0 % uczniów przyznało, że jeden raz zażywali narkotyki; 0% uczniów, że kilka razy brali narkotyki; Papierosy 100% zna skutki palenia tytoniu; 7,6% uczniów pali papierosy; Agresja i przemoc (ankietą objęto 72 uczniów szkoły ponadgimnazjalnej) 27,2% uczniów było zaczepianych na terenie szkoły; - była to forma zaczepki: a) słowna 27,7%; b) pobicie 8,3%; c) zabranie własności 6,9%; d) zniszczenie własności 4,1%; - najczęściej stosowane formy agresji i przemocy to: a) plotkowanie, obmawienie 37,5%; b) poniżanie, ośmieszenia 30,5% c) szantaż, straszenie 18,05%; d) odbieranie pieniędzy, wymuszanie 2,7% e) niszczenie zeszytów, książęk 9,7%; (wyniki ankiet pochodzą od pedagogów szkolnych) Przedstawiona wyżej ogólna charakterystyka gminy daje podstawę do opracowania lokalnego programu działań dla potrzeb naszego środowiska w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. Alkoholizm i narkomania należy do poważnych problemów społecznych. Alkohol wpływa negatywnie na procesy uczenia się, zapamiętywania, koncentrację uwagi, uczucia-rozregulowuje życie uczuciowe, powoduje zmiany w psychice. Nawet najmniejsze ilości alkoholu mogą uszkadzać procesy rozwojowe dzieci i młodzieży. Tolerancja na alkohol u młodych ludzi jest znacznie niższa aniżeli u osób dorosłych, szybciej się

7 uzależnieją. Należy rozmawiać, uczyć dziecko jak ma sobie radzić z presją rówieśników namawiających do picia alkoholu - uczyć skutecznych metod odmawiania. Rodzice winni być dobrym przykładem dla dziecka, nie nadużywać alkoholu w jego obecności i nie pokazywać mu, że zabawa musi być związana z piciem alkoholu. Używanie narkotyków jest nadal nielegalne i często ukrywane, trudno jest więc ocenić rozmiar występowania tego zjawiska. Dlatego też należy przeprowadzić zajęcia psychoedukacyjne oraz warsztaty profilaktyczne. Uczulić rodziców aby baczniej przyglądali się swoim dzieciom, starali się poznać swoje dziecko, znali jego potrzeby, problemy i zainteresowania, mieli lepsze rozeznanie w jego kontaktach z rówieśnikami. Należy też zwrócić uwagę rodziców na dopalacze, które działają podobnie jak narkotyki, uzależniają, odurzają i pobudzają. Poważnie należy traktować również każdy przejaw agresji wśród dzieci i młodzieży, nie bagatelizować małej agresji w klasie, w szkole. Utrzymywać stały kontakt z rodzicami uczniów, uświadomić im przyczyny zachowań agresywnych i sposoby postępowania z dziećmi agresywnie zachowującymi się. Niezależnie od przyczyn agresji jednym ze sposobów pomocy jest uczenie zasad i norm społecznych w grupie rówieśniczej, aprobata koleżeństwa, przyjaźni, wzajemnej życzliwości, zrozumienia i pomocy słabszym. Należy też docenić dobre zachowanie uczniów. Uczyć rozwiązywania problemów bez uciekania się do agresji, która nie rozwiązuje problemu, lecz go potęguje. III. ANALIZA ZASOBÓW I POTRZEB Na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski istnieje Punkt Konsultacyjny do spraw Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii Prowadzona jest terapia dla osób uzależnionych, współuzależnionych, dzieci i młodzieży z rodzin patologicznych. Działalność swą prowadzi grupa wsparcia AA Wiktoria W związku z brakiem Poradni Odwykowej, Punkt Konsultacyjny do spraw Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych po terapii wstępnej kieruje na leczenie ambulatoryjne i stacjonarne. W Punkcie Konsultacyjnym do spraw Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii działa dwóch psychologów, którzy udzielają porad dla osób uzależnionych i współuzależnionych oraz porad dla dzieci i młodzieży z rodzin patologicznych. W Punkcie Konsultacyjnym Dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Żninie mieszkańcy z terenu gminy Janowiec Wielkopolski mogą korzystać z porad i wiedzy terapeuty oraz prawnika, który udziela porad prawnych, sporządza pisma procesowe, w tym m.in. pozwy rozwodowe, pozwy alimentacyjne, odwołania od decyzji administracyjnych zwłaszcza ZUS - u i Komisji ds. Orzecznictwa oraz szereg innych pism procesowych z zakresu różnych gałęzi prawa. Można także skorzystać z telefonicznych porad prawnych dotyczących bieżących zagadnień. IV. PODSTAWOWE CELE I STRATEGIE DZIAŁANIA NA SZCZEBLU GMINNYM CELE GŁÓWNE PROGRAMU: 1). zapobieganie powstawaniu nowych problemów uzależnień wśród mieszkańców gminy Janowiec Wielkopolski; 2). propagowanie zdrowego trybu życia wolnego od alkoholu, narkotyków i innych

8 środków uzaleźniających; 3). zwiększenie wiedzy dzieci, młodzieży i osób dorosłych w zakresie skutków nadużywania alkoholu i narkotyków; 4). zwiększenie efektywności profilaktyki w szkołach; 5). zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi już problemami; 6). objęcie pomocą większej liczby osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków; 7). zwiększenie świadomości społecznej motywującej do leczenia. Zadania szczegółowe: 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków. 1) Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego do spraw Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii dla osób zagrożonych uzależnieniami, uzależnionych i ich rodzin; 2) Prowadzenie rozmów z osobami uzależnionymi i członkami ich rodzin w celu nakłonienia ich do podjęcia leczenia odwykowego; 3) Kierowanie na terapię osób uzależnionych i współuzależnionych; 4) Zapewnienie rodzinom osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej; 5) Podawanie do publicznej wiadomości wykazu placówek zajmujących się leczeniem i profilaktyką; 6) Kierowanie do sądu wniosków o przymusowe leczenie w stosunku do osób, które odmówiły dobrowolnego leczenia, bądź je przerwały; 7) Wspieranie realizacji programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży. 2. Udzielenie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i narkotykowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 1) Przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie: a) doskonalenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie z uwzględnieniem procedury Niebieskiej Karty ; b) podjęcie wspólnych działań służb i instytucji stosujących procedury Niebieskiej Karty - policji, MGOPS-u, GKRPA, Sądu. 2) Funkcjonowanie Punktu Konsultacyjnego do spraw Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii jako miejsca pierwszego kontaktu mającego na celu informowanie o chorobie alkoholowej i możliwościach leczenia osób uzależnionych i członków ich rodzin, oraz zmotywowanie osoby uzależnionej do podjęcia terapii: - przyjmowanie zgłoszeń w przypadku wystąpienia nadużywania alkoholu oraz

9 używania narkotyków - wzywanie na rozmowy osób co do których wpłyneło zgłoszenie i pouczenie o konieczności zaprzestanie działań demoralizujących nieletnich, zakłócanie spokoju i porządku publicznego, uchylanie się od pracy - przygotowanie dokumentacji związanej z postępowaniem sądowym i złożenie wniosku do sądu rejonowego o wszczęcie postępowania - motywowanie do udziału w grupie wsparcia AA - pomoc psychologiczna dla dzieci z rodzin z problemami alkoholowymi i narkotykowymi, a) udzielanie rodzinom pomocy psychospołecznej, prawnej, socjalnej; b) dofinansowanie działalności świetlicy środowiskowej w Brudzyniu; c) zwiększenie dostępności pomocy wobec przemocy psychicznej i fizycznej w rodzinie na terenie szkół podstawowych i gimnazjum poprzez: informację społecznoprawną przekazywaną przez pedagogów i nauczycieli oraz ulotki i biuletyny dostępne u pedagogów szkolnych: - dofinansowanie szkoleń i kursów służących podniesieniu kompetencji w zakresie zagadnień związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie - współpraca z zespołem interdyscyplinarnym ds. rozwiązywania bieżących spraw wymagających szybkiej interwencji w związku z nadużywaniem alkoholu, narkotyków bądź przemocy w rodzinie - finansowanie zadania o nazwie Telefon Zaufania dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia. 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności dla dzieci i młodzieży. 1) Prowadzenie programów profilaktyczno - wychowawczych dla dzieci w szkołach podstawowych, gimnazjum i przedszkolu na terenie gminy. 2) Organizowanie konkursów plastycznych, literackich, profilaktyka przez sztukę w placówkach oświatowych i instytucjach kultury na terenie gminy. 3) Zakup niezbędnych pomocy tj. nagród, artykułów biurowych, spożywczych i materiałów edukacyjno- informacyjnych niezbędnych do realizacji szkoleń, konkursów, programów profilaktycznych, zawodów sportowych oraz festynów. 4) Zorganizowanie, wspólnie z terapeutami, specjalistami ds. uzależnień, spotkań profilaktyczno - edukacyjnych dla uczniów w szkołach na terenie naszej gminy. 5) Włączanie się w ogólnopolskie i regionalne kampanie profilaktyczno- edukacyjne mające na celu zapoznanie społeczeństwa z prawnymi regulacjami z zakresu problematyki alkoholowej i narkotykowej realizacja ogólnopolskiej kampanii Państwowej Agencji Rozwiązania Problemów Alkoholowych Zachowaj Trzeźwy Umysł. 6) Współorganizowanie i współfinansowanie lokalnych imprez profilaktycznych i zdrowego stylu życia dla dzieci, młodzieży i ich rodziców (festyny, pikniki, imprezy sportowe). 4. Wspomaganie działalności i instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkotykowych. 1) Finansowanie Grupy Wsparcia AA Wiktoria poprzez udostępnienie świetlicy, zakup artykułów papierniczych, drobnych artykułów żywnościowych.

10 2) Współfinansowanie punktu dla ofiar przemocy w rodzinie w Żninie. 3) Cykliczne badanie i systematyczne monitorowanie problematyki alkoholowej i narkotykowej w społeczności naszej gminy. V. KOMPETENCJE CZŁONKÓW GMINNYCH KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH. 1) Budowanie gminnego programu na podstawie diagnozy lokalnych problemów, potrzeb i zasobów. 2) Prowadzenie rozmów motywujących do podjęcia leczenia osób uzależnionych i wsparcie dla osób współuzależnionych. 3) Kierowanie na badania dotyczące uzależnień oraz kierowanie wniosków do Sądu o przymusowe leczenie. 4) Kontrole punktów sprzedaży w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń. 5) Realizacja zadań wynikających z ustawy. VI. REALIZATORZY ORAZ PARTNERZY GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZAYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII. Realizatorem Programu jest Gminna Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy współpracy z: 1) pracownikami socjalnymi Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim, 2) psychoterapeutą w dziedzinie uzależnień, pracującym w Punkcie Konsultacyjnym ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii, 3) pielęgniarkami i lekarzami Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Janowcu Wielkopolskim, 4) policją 5) Strażą Miejską w Janowcu Wielkopolskim 6) pedagogami szkolnymi szkół podstawowych, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych, 7) dyrektorami placówek oświatowych i instytucji kultury z terenu gminy Janowiec Wielkopolski, 8) instytucjami pozarządowymi, kościołami. VII. SKUTECZNOŚĆ REALIZACJI PROGRAMU. Skuteczna realizacja programu nadal będzie wymagała ścisłej współpracy ze wszystkimi instytucjami i osobami, które stykają się z problemem alkoholowym i narkotykowym. W 2011 r. Komisja skupi się na zapobieganiu powstawania problemów związanych z nadużywaniem alkoholu oraz udzielaniu pomocy rodzinom dotkniętych problemem narkomanii poprzez stały kontakt z psychologiem oraz współpracę z poradniami odwykowymi. Szczególne znaczenie mają działania profilaktyczne i edukacja publiczna, które realizowane będą na terenie szkół w gminie. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałaniu Narkomanii jest przedsięwzięciem mającym na celu konkretną pomoc uzależnionym i ich rodzinom przy zastosowaniu nowoczesnego podejścia traktującego alkoholizm i narkomanię jako chorobę.

11 VIII. ŹRÓDŁA FINANSOWNIA 1. Źródłem finansowania Programu są środki finansowe budżetu gminy pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. 2. Koszty planowanych wydatków na realizację zadań Programu określa załącznik do niniejszego programu.