Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów województwa wielkopolskiego

Transkrypt

1 Kod ucznia Data urodzenia ucznia Dzień miesiąc rok Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów ETAP REJONOWY Rok szkolny 2013/2014 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy test zawiera 11 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś Komisji. 2. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. 3. Pisz czytelnie i używaj tylko długopisu lub pióra z czarnym lub niebieskim tuszem/atramentem. Nie używaj korektora. 4. Test, do którego przystępujesz, zawiera 25 zadań. Wśród nich są zadania zamknięte i zadania otwarte wymagające krótkiej oraz dłuższej odpowiedzi. 5. Do każdego zadania zamkniętego zaproponowano cztery odpowiedzi, oznaczone literami: A, B, C, D. Wybierz tylko jedną odpowiedź i zamaluj długopisem odpowiednią kratkę (do kodowania odpowiedzi nie można używać ołówka) z odpowiadającą jej literą na karcie odpowiedzi, np. gdy wybrałeś odpowiedź A : Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź: Za każdą poprawnie udzieloną odpowiedź otrzymasz jeden punkt, a za odpowiedzi błędne lub brak odpowiedzi zero punktów. 6. W zadaniach otwartych, zapisz pełne rozwiązania starannie i czytelnie w miejscach wyznaczonych przy poszczególnych zadaniach. Pamiętaj, że pominięcie argumentacji lub istotnych obliczeń w rozwiązaniu zadania otwartego może spowodować, że za to rozwiązanie nie będziesz mógł dostać pełnej liczby punktów. Pomyłki przekreślaj (nie stosuj korektora). 7. Redagując odpowiedzi do zadań, możesz wykorzystać miejsca opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane. 8. Możesz korzystać z układu okresowego pierwiastków, tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie oraz kalkulatora prostego. 9. Podczas trwania konkursu nie możesz korzystać ani z pomocy naukowych, ani podpowiedzi kolegów narażasz ich i siebie na dyskwalifikację. Nie wolno Ci również zwracać się z jakimikolwiek wątpliwościami do członków Komisji. 10. Do etapu wojewódzkiego zakwalifikują się uczniowie, którzy zdobędą co najmniej 80% punktów, czyli 40 punktów. 11. Na udzielenie odpowiedzi masz 120 minut. Życzymy Ci powodzenia! Wypełnia Komisja (po rozkodowaniu prac) Imię i nazwisko ucznia Uczeń uzyskał:.. /50 pkt.

2 KARTA ODPOWIEDZI (do zadań zamkniętych) Kod ucznia Numer zadania Odpowiedzi Liczba punktów (wypełnia komisja) Data urodzenia ucznia 1 2 dzień miesiąc rok (wypełnia komisja) 9 Suma punktów za zadania zamknięte 10 Suma punktów za zadania otwarte Suma punktów za cały arkusz ZADANIA Część II zadanie max pkt uzyskane punkty Strona 2 z 12

3 Część I 1. W czterech identycznych naczyniach o tej samej objętości znajdują się w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury cztery różne gazy: tlen, metan, amoniak, tlenek węgla (IV). Najlżejsze jest naczynie z: A. amoniakiem C. tlenkiem węgla(iv) B. metanem D. tlenem. 2. Do naczynia z zapalonymi świeczkami wprowadzono tlenek węgla(iv). Wybierz poprawne zdanie. A. Najpierw zgasła świeca I, potem II a na końcu III. B. Najpierw zgasła świeca I, a na końcu II. C. Wszystkie świeczki zgasły równocześnie. D. Wszystkie świeczki pozostały zapalone. 3. Po zmieszaniu ZnO z roztworem wodnym H 2 SO 4 zaobserwowano że: A. powstał bezbarwny roztwór z którego wydzielił się gaz o przykrym zapachu. B. powstał roztwór o niebieskiej barwie. C. zaraz po zmieszaniu wytrącił się biały osad. D. powstał bezbarwny roztwór z którego po odparowaniu wody wydzielił się biały osad. 4. Przeanalizuj podane niżej procesy chemiczne: I. spalanie żelaza w tlenie II. redukcja tlenku ołowiu(iv) wodorem III. otrzymywanie tlenu w wyniku ogrzewania tlenku rtęci(ii) IV. rozpuszczanie tlenku siarki(iv) w wodzie V. zobojętnienie roztworu kwasu fosforowego(v) roztworem wodorotlenku potasu Przykładami reakcji wymiany są procesy oznaczone numerami: A. III, IV C. II, V B. II, IV D. I, IV 5. Siarka nie może: A. tworzyć prostych jonów dwuujemnych. B. tworzyć prostych jonów dwudodatnich. C. wchodzić w skład anionów złożonych. D. tworzyć związków o wiązaniu jonowym. Strona 3 z 12

4 6. Rozpuszczono w wodzie: I. 110 g K 2 S II. 200 g CaBr 2 Wybierz poprawne stwierdzenie. A. W obu przypadkach otrzymano jednakową liczbę jonów. B. W pierwszym przypadku powstała większa liczba jonów niż w drugim. C. W drugim przypadku powstała większa liczba jonów niż w pierwszym. D. Na podstawie tych danych nie można określić liczby jonów występujących w roztworze. 7. W wyniku działania 1 mola Br 2 na 1 mol pewnego węglowodoru otrzymano dibromopochodną o masie cząsteczkowej 200 u. Reakcji bromowania poddano: A. propan C. propyn B. propen D. buten 8. Eten nie ulega reakcji: A. całkowitego spalania C. addycji z chlorem B. polimeryzacji D. substytucji z chlorem 9. Pewien związek chemiczny poddano przemianom. X Y Z polietylen Pod literą X należy wpisać: A. węglik wapnia C. etyn B. węglik glinu D. eten 10. Przeanalizuj ciąg przemian: propan propen propan 2-chloropropan Wybierz poprawną odpowiedź dotyczącą typu poszczególnych reakcji. I II III A eliminacja addycja addycja B substytucja addycja eliminacja C addycja eliminacja substytucja D eliminacja addycja substytucja Strona 4 z 12

5 Część II ZADANIE 1 (3 pkt.) W chemografie podano liczby cząsteczek nieznanych substratów oraz liczby cząsteczek znanych produktów reakcji. Ułóż pełne równania reakcji tych procesów. 2P 2 R 5W 3CO 2 4H 2 O 3 4CO 2 1 T 3W 2H 2 O 2CO 2 Równania reakcji: ZADANIE 2 (2 pkt.) Wykonano doświadczenie z wykorzystaniem sprzętu przedstawionego na rysunku: Napisz równania reakcji zachodzących przemian stosując wzory półstrukturalne związków organicznych. Proces I:.. Proces II:. Strona 5 z 12

6 ZADANIE 3 (2 pkt.) Uzupełnij tabelę. ETAP REJONOWY Dane dotyczące atomu Atom pierwiastka, który w warunkach normalnych jest żółtozielonym gazem o właściwościach bakteriobójczych. Atom pierwiastka, który występuje w postaci kilku odmian alotropowych. Jeden z jego izotopów ma znaczenie przy oznaczaniu wieku wykopalisk archeologicznych. Liczba powłok elektronowych Liczba elektronów walencyjnych ZADANIE 4 (3 pkt.) Wapień to skała, której głównym składnikiem jest węglan wapnia. W piecu wapienniku pokruszona skała ulega rozkładowi na tlenek wapnia i tlenek węgla(iv). 50 ton wapienia poddano rozkładowi i otrzymano 25,9 ton wapna palonego (tlenku wapnia). Napisz odpowiednie równanie reakcji i oblicz ile procent zanieczyszczeń nie ulegających rozkładowi zawiera skała wapienna. Równanie reakcji:. Obliczenia: Odpowiedź:.. Strona 6 z 12

7 ZADANIE 5 (3 pkt.) Do naczynia zawierającego 100 g wody wrzucono 12,4 g Na 2 O. Oblicz stężenie procentowe roztworu wodorotlenku. Zamieść obliczenia. Podaj wynik z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku. Obliczenia: Odpowiedź: ZADANIE 6 (3 pkt.) Do każdej substancji z grupy A (w tabeli) dobierz odpowiednią substancję z grupy B, która przereaguje z nią całkowicie. Dobrane substancje wpisz do tabeli. Substancje z grupy B a) 67,2 dm 3 O 2 (warunki normalne) b) 6, atomów Zn c) 2 mole ZnO d) 10 g NaOH e) 11,2 dm 3 Cl 2 (warunki normalne) Substancje z grupy A Substancje z grupy B I para 32 g siarki II para 33,6 dm 3 metanu III para 0,25 mola kwasu solnego Strona 7 z 12

8 ZADANIE 7 (4 pkt.) Określ zachowanie się wybranych tlenków w wodzie. Jeśli tlenek ulega reakcji z podanym odczynnikiem wpisz słowo TAK, jeśli reakcja nie zachodzi wpisz NIE. odczynniki Wzór tlenku H 2 O NaOH HCl BaO.... SiO CO.. SO ZADANIE 8 (3 pkt.) Wykonano doświadczenie przedstawione schematycznym rysunkiem. Al Roztwór Ca(NO 3 ) 2 I II roztwór HCl roztwór K 3 PO 4 a) Napisz równania reakcji jonowych skróconych, które zaszły w poszczególnych probówkach. Probówka I.. Probówka II.. b) Osad, powstały w probówce II poddano sączeniu. Wymień wzory chemiczne jonów, które znalazły się w przesączu... Strona 8 z 12

9 ZADANIE 9 (1 pkt.) Styropian, materiał stosowany w budownictwie uzyskuje się w wyniku polimeryzacji związku o nazwie styren i wzorze: C 6 H 5 CH = CH 2 Narysuj fragment struktury polimeru zawierający trzy mery. ZADANIE 10 (3 pkt.) Pierwiastki X i Y tworzą ze sobą związek o ogólnym wzorze X 4 Y 3, w którym X stanowi 75% masowych związku. Pierwiastek Y łatwo reaguje z tlenem. Jego tlenek YO 2 jest gazem o gęstości 1,964 g/dm 3 (warunki normalne). Wyprowadź wzór związku X 4 Y 3. Zamieść niezbędne obliczenia. Obliczenia: Odpowiedź:. ZADANIE 11 (3 pkt.) Zmieszano parami podane niżej ilości kwasów i zasad. Określ ph powstałego roztworu wpisując odpowiednio: ph > 7, ph = 7 lub ph < 7. wniosek dotyczący ph roztworu para 1 0,5 mola HNO 3 i 6, Ca(OH) 2.. para 2 56 g KOH i 0,5 mola H 2 SO 4... para 3 16 g NaOH i 9,8 g H 2 SO 4.. Strona 9 z 12

10 ZADANIE 12 (5 pkt.) Zidentyfikuj substancje chemiczne kryjące się pod literami A, B, X, Y, Z, W. Napisz równania reakcji przemian oznaczonych cyframi. O 2 C 2 H 2 A B W HCl Ca(OH) 2 X Y Z 4 5 Y CaCl 2 Y Równania reakcji: X ZADANIE 13 (2 pkt.) Podaj po jednym przykładzie jonów reagujących zgodnie z podanymi niżej ogólnymi zapisami. Przykład równania reakcji z wybranym jonem: a) X 3 3OH - X(OH) 3 b) X 2 2Y - XY 2 Strona 10 z 12

11 ZADANIE 14 (1 pkt.) W probówkach A, B, C umieszczono substancje stałe o wzorach: CuS, Na 2 CO 3, Al 4 C 3. W każdej z probówek po dodaniu roztworu HCl zaobserwowano wydzielenie się gazu. Zbadano gazy, a wyniki zestawiono w tabeli. Badanie zapachu gazu Próba palności gazu probówka A brak zapachu pali się probówka B nieprzyjemny zapach pali się probówka C brak zapachu nie pali się Na podstawie powyższych informacji wyciągnij wniosek i napisz wzory chemiczne substancji znajdujących się w poszczególnych probówkach. probówka A: probówka B: probówka C: ZADANIE 15 (2 pkt.) Narysuj wszystkie możliwe wzory półstrukturalne lub strukturalne alkenów, których cząsteczki są izomerami zbudowanymi z 5 atomów węgla. Każda z nich zawiera jedno wiązanie podwójne... Strona 11 z 12

12 BRUDNOPIS Strona 12 z 12