BIT-04 SYSTEM ZARZĄDZANIA ZIARNEM

Transkrypt

1 BIT-04 SYSTEM ZARZĄDZANIA ZIARNEM z bio-sondą Monitorowanie składowanego ziarna: temperatura: automatyczne wyznaczanie temp. maksymalnej, alarm temperatury od ustalonego poziomu, max liczba czujników: 30; wskaźnik zachowania jakości (najczulsze kryterium rozwoju pleśni w utajonej formie zanim stają się niebezpieczne dla ziarna); wilgotność równowagowa powietrze ziarno (12 rodzajów ziarna); wilgotność względna i temperatura powietrza; opcja: wilgotność powietrza w warstwie ziarna i wilgotność ziarna. Sterowanie: automatyczne sterowanie suszeniem niskotemperaturowym ziarna zbóż i nasion rzepaku w miejscu składowania (z użyciem podgrzewacza i bez); automatyczne sterowanie chłodzeniem i przewietrzaniem ziarna wszystkich surowców roślinnych przechowywanych w silosach lub magazynach płaskich; najniższe zużycie energii ponieważ parametry sterowania zoptymalizowane; umożliwia całkowite zautomatyzowanie pożniwnej konserwacji ziarna.

2 Sterownik BIT-04 z sondami I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T 04 2

3 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Przykład ustawienia BIT-a na SUSZENIE 1 Uwaga! Należy sprawdzić, czy dobrze mierzona jest temperatura ziarna: (1) na ekranie 5-tym dobrze ustawić nr silosu, w którym odbywa się suszenie; (2) jeśli jest zainstalowana sonda przenośna STZ-1P należy ją włożyć do górnej warstwy ziarna.

4 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Przykład ustawienia BIT-a na CHŁODZENIE Uwaga! Należy sprawdzić, czy dobrze mierzona jest temperatura ziarna: (1) na ekranie 5-tym dobrze ustawić nr silosu, w którym chłodzimy ziarno; (2) jeśli jest zainstalowana sonda przenośna STZ-1P należy ją włożyć do górnej warstwy ziarna.

5 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Jeden tor pomiarowo-kontrolny a) jeden wentylator podłączony do jednego silosu b) jeden wentylator z trójnikiem wentylacyjnym podłączony do dwóch silosów

6 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Dwa tory pomiarowo-kontrolne dwa wentylatory

7 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T 04 7 Część II - dla tych co chcą wiedzieć więcej

8 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T 04 8 WYŚWIETLANIE WYBRANEJ WIELKOŚCI Sterownik BIT połączony jest z czujnikami temperatury ziarna i powietrza oraz czujnikiem wilgotności względnej powietrza. BIT oblicza wilgotność równowagową powietrze - ziarno. Posiada również bio-sondę, która wyznacza ryzyko pogorszenia jakości ziarna suszonego metodą niskotemperaturową lub ziarna składowanego. Dzięki temu może informować użytkownika o zmianach tych ważnych wielkości, które wiele mówią o powietrzu wdmuchiwanym do warstwy ziarna jak również o stanie biologicznym ziarna. Wszystkie wielkości, które są wyświetlane na wyświetlaczu opisano poniżej. EKRAN 1, linia górna: WPa - WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Wilgotność względna powietrza mówi o możliwościach powietrza do przyjęcia wilgoci odparowywanej z wilgotnego materiału. Im wilgotność względna powietrza jest mniejsza, tym więcej wilgoci w postaci pary wodnej może ono wchłonąć (podczas suszenia). Z kolei podczas chłodzenia mówi jakie jest ryzyko niepożądanego nawilżenia ziarna. Sonda do pomiaru wilgotności powietrza atmosferycznego powinna być umieszczona tak, by wskazywała wilgotność powietrza w pobliżu wentylatora. Zakres pomiaru wilgotności względnej powietrza w BIT-cie wynosi %. Raz w roku, przed sezonem powinno się sprawdzić dokładność pomiaru - sposób podano w poradniku Dobrze przechowane zboże w części: UPK - urządzenia pomiarowo-kontrolne. Jeżeli jest to konieczne do pamięci BIT-a można wprowadzić korektę (sposób opisano w dalszej części tej instrukcji). Uwaga 1: jeżeli BIT zbyt długo wskazuje wilgotność względną powietrza 99% może to oznaczać, że nastąpiło skroplenie pary wodnej na czujniku, zamoczenie go lub oblodzenie. Trzeba wtedy sondę delikatnie osuszyć, np. włączając przedmuch ciepłego powietrza. Jeżeli to nie pomaga i BIT wskazuje awarię można go przełączyć na pracę bez sondy wilgotności patrz część Uruchamianie serwisowe BIT-a. Funkcje BIT-a są wtedy ograniczone do pomiaru temperatury ziarna i trybu pracy CHŁODZENIE. Uwaga 2: nie należy mylić wilgotności względnej powietrza z wilgotnością ziarna. Tę ostatnią można zmierzyć testerami wilgotności ziarna. EKRAN 1, linia dolna: TPa - TEMPERATURA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Czujnik temperatury powietrza znajduje się w jednej obudowie lub w pobliżu czujnika wilgotności względnej powietrza. Zakres pomiaru: od 15 do 65 C, dokładność ±0.7 C ale rozdzielczość wyświetlania 1 C (w trybie serwisowym 0,1 C). Przykład: Wilgotność powietrza atmosferycznego WPa wynosi 75%, a jego tempera-tura TPa = 18 C. Wyświetlacz będzie wyglądał następująco: 1 WilgP.WPa=75% TempPo.Tpa=18 C

9 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T 04 9 EKRAN 2, linia górna: TP - TEMPERATURA POWIETRZA WDMUCHIWANEGO DO ZIARNA Czujnik do pomiaru tej temperatury powinien być umieszczony w kanale doprowadzającym sprężone powietrze do warstwy ziarna. Zakres pomiaru wynosi od 15 do 65 C, dokładność ±0.7 C ale rozdzielczość wyświetlacza 1 C (w trybie serwisowym 0,1 C). EKRAN 2, linia dolna: WP - WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA POWIETRZA WDMUCHIWANEGO DO ZIARNA Wilgotność ta nie jest mierzona ale obliczana na podstawie wilgotności i temperatury powietrza atmosferycznego (pokazywane są na ekranie 1-szym) oraz temperatury powietrza w kanale doprowadzającym sprężone powietrze do warstwy ziarna (pokazywana jest w górnej linii ekranu 2-go). Informacja o tej wilgotności powietrza wykorzystywana jest przez BITa do automatycznego sterowania suszeniem. W suszeniu chodzi o to, by wilgotność względna powietrza była niższa od wilgotności równowagowej powietrza. Najprostszym sposobem obniżenia wilgotności względnej powietrza jest podgrzewanie powietrza. Zakres pomiaru wilgotności powietrza WP w BIT-cie jest taki sam jak wilgotności powietrza atmosferycznego. Przykład: Temperatura powietrza zmierzona w kanale doprowadzającym powietrze do warstwy ziarna TP wynosi 21 C. Obliczona wilgotność powietrza w tym miejscu WP = 63%. Ustawiono tor pomiarowo-kontrolny a. Wyświetlacz będzie wyglądał następująco: 2a Temp.TP1=21 C WilgPo.WP1=63% EKRAN 3, linia górna: RODZAJ SUROWCA - na przykład pszenica. EKRAN 3, linia dolna: WR - WILGOTNOŚĆ RÓWNOWAGOWA - dokładniej wilgotność równowagowa powietrza. Jest to graniczna wilgotność powietrza mówiąca o stanie równowagi wilgotnościowej między ziarnem, a powietrzem znajdującym się w przestrzeniach między-ziarnowych. Jeżeli wilgotność względna powietrza w przestrzeniach między-ziarnowych jest wyższa od obliczonej wilgotności równowagowej, wtedy ziarno jest nawilżane. BIT czuwa, by wilgotność względna powietrza wdmuchiwanego do warstwy ziarna była niższa od wilgotności równowagowej. Wilgotność równowagowa wykorzystywana jest w trybie pracy SUSZENIE 1 i CHŁODZENIE. Na podstawie badań ustalono, że BIT oblicza wilgotność równowagową powietrza dla: a) bezpiecznej wilgotności ziarna (np. dla zbóż jest to 14,5%, dla rzepaku 7,5%), b) zmierzonej temperatury ziarna w górnej warstwie, oraz c) ustawionego rodzaju surowca - a może nim być:

10 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T pszenica jęczmień żyto i pszenżyto owies rzepak kukurydza soja pszenica durum pszenica twarda ( hard ) słonecznik ryż fasola. Przykład: Ustawiono na pszenicę, a BIT obliczył wilgotność równowagową WR = 77%. Ustawiono tor pomiarowo-kontrolny a. Wyświetlacz będzie wyglądał następu-jąco: 3a Pszenica -+ Wilg.Równ.WR=77 EKRAN 4: SPOSÓB ZAŁĄCZANIA WENTYLATORA lub PODGRZEWACZA dla trybu SUSZENIE 1 (z podgrzewaczem): linia górna: podaje sposób obliczenia wilgotności załączania podgrzewacza. Jest to wilgotność równowagowa powietrza WR pomniejszona o wskaźnik prędkości suszenia wps. Wartość wps można zmieniać przyciskami - lub +. Wynik czyli wilgotność załączania podgrzewacza jest wyświetlany w dolnej linii. linia dolna: podaje sposób załączania podgrzewacza: Podgrzewacz załączony jest wtedy, gdy wilgotność względna powietrza wdmuchiwanego do warstwy ziarna WP jest większa od wilgotności załączania podgrzewacza. Przykład: Wilgotność równowagowa WR = 77%, ustawiony wskaźnik prędkości suszenia wps = 15, wtedy wilgotność załączenia podgrzewacza = = 62%. Wyświetlacz będzie wyglądał następująco: 4 WR:77-wps15%-+ Podg.gdy WP>62% Z sytuacji przykładowo przedstawionej na wyświetlaczu wynika, że jeżeli wilgotność powietrza WP będzie wyższa od 62% to podgrzewacz powinien być załączony. b) dla trybu SUSZENIE 2 (bez używania podgrzewacza): linia górna: wskazuje aktualną wilgotność względną powietrza wdmuchiwanego do warstwy ziarna (WP). linia dolna: podaje sposób załączania wentylatora: Wentylator załączony jest wtedy, gdy wilgotność powietrza wdmuchiwanego do ziarna WP jest mniejsza od wskazywanej wilgotności załączania wentylatora, którą można zmieniać przyciskami - lub +. Przykład: Wilgotność powietrza WP1 = 55%, natomiast ustawiona wilgotność załączania wentylatora = 60%. Wyświetlacz będzie wyglądał następująco: 4 Wilg.P.WP1=55% -+Wen.gdyWP1<60%

11 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Z sytuacji przykładowo przedstawionej powyżej wynika, że wentylator powinien być załączony ponieważ wilgotność powietrza WP1=55% jest niższa od 60%. d) dla trybu CHŁODZENIE: linia górna: podaje sposób obliczenia temperatury załączania wentylatora. Jest to temperatura górnej warstwy ziarna (TZ) pomniejszona o wskaźnik chłodzenia wch. Wartość wch można zmieniać przyciskami - lub +. Wynik czyli temperatura załączania wentylatora jest wyświetlany w dolnej linii. linia dolna: podaje sposób załączania wentylatora: Wentylator załączony jest wtedy, gdy temperatura powietrza wdmuchiwanego do warstwy ziarna TP jest mniejsza od wskazywanej temperatury załączania wentylatora, którą można zmieniać przyciskami - lub + oraz gdy wilgotność powietrza uniemożliwia nawilżanie ziarna. Ten drugi warunek krótko symbolizuje znak (&). Przykład: Temperatura ziarna TZ = 20 C, ustawiony wskaźnik chłodzenia wch = 3 C, wtedy temperatura załączenia wentylatora = 20 3 = 17 C. Ustawiono tor pomiarowo-kontrolny a. Wyświetlacz będzie wyglądał następująco: 4aTZ:20-wch3 C-+ Wen.gdyTP1<17 C& Z sytuacji przykładowo przedstawionej na wyświetlaczu wynika, że jeżeli temperatura powietrza TP1 będzie niższa od 17 C i nie będzie ryzyka nawilżenia ziarna to wentylator 1-szy powinien być załączony. EKRAN 5, linia górna: - TEMPERATURA ZIARNA z SONDY Górnej (Gó) Do BIT-a można podłączyć kilkadziesiąt czujników temperatury ziarna. Najczęściej w silosie metalowym instaluje się jedną sondę ruchomą (STZ-1P) i wbija się w warstwę ziarna od góry w miejscu, które użytkownik uważa za najbardziej wilgotne. Jeżeli w silosie nie zainstalowano sondy ruchomej jedno-czujnikowej a tylko sondę nieruchomą wielo-czujnikową (na przykład w dużych silosach w których tylko chłodzi się ziarno) można zastąpić czujnik sondy ruchomej jednym z czujników sondy nieruchomej patrz ustawienia serwisowe BIT-a. W sytuacji gdy do BIT-a podłączone są dwa lub więcej silosów (lub komór w magazynie płaskim) - należy wybrać żądany silos przyciskami (-) lub (+). Temperatura TZ_Gó z wybranego czujnika jest wykorzystywana do sterowania chłodzeniem ziarna oraz do obliczania wilgotności równowagowej powietrza WR i dopuszczalnego czasu suszenia. Zakres, dokładność i rozdzielczość pomiaru temperatury ziarna jest taka sama jak pomiaru temperatury powietrza. EKRAN 5, linia dolna: - TEMPERATURA ZIARNA z SONDY NIERUCHOMEJ (SN) Niezależnie od sond ruchomych do sterownika BIT-04 można podłączyć czujniki z sond nieruchomych temperatury ziarna (na przykład STZ-xN - 3, 4, 5 lub 6 czujnikowych). Wyboru czujnika temperatury ziarna z sond nieruchomych dokonuje się przyciskami (-) lub (+). Uruchamianie serwisowe BIT-a umożliwia zmianę zakresu czujników. Na przykład gdy podłączono dwie sondy STZ-6N, to znaczy w sumie 12 czujników TZ_SN, użytkownik może

12 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T zawęzić pomiar tylko z jednej sondy i przeglądać temperaturę zamiast z 12 tylko z 6 czujników. Jest to o tyle ważne, że BIT automatycznie przegląda wszystkie czujniki z wybranego zakresu i jeżeli temperatura przekracza poziom alarmu zapala sygnalizację Alarm Temp.. Temperatura TZ_SN z dolnego czujnika w wybranym silosie jest wykorzystywana do obliczania ryzyka nawilżenia ziarna w trybie pracy CHŁODZENIE. Dlatego, w tym trybie pracy BIT-04 po minucie od zakończenia ręcznego przełączania czujników przyciskami (-) lub (+) ustawia na dolny czujnik wybranego silosu (numer silosu wskazywany jest w górnej linii). Przykład: Temperatura ziarna (TZ) zmierzona w silosie drugim czujnikiem górnym Gó wynosi 17 C. Temperatura ziarna zmierzona w tym samym silosie czujnikiem nr 7 sondy nieruchomej SN wynosi 18 C. Wyświetlacz będzie wyglądał następująco: 5 TZ-+s.2Gó 17 C czujn.7 SN 18 C EKRAN 6, linia górna: Wil. Ziar. - WILGOTNOŚĆ ZIARNA Jest to wielkość której BIT nie mierzy, ale którą trzeba ustawić, aby bio-sonda poprawnie obliczała procent wykorzystania dopuszczalnego czasu składowania ziarna. Do ustawienia wilgotności ziarna służą przyciski (-) lub (+). EKRAN 6, linia dolna: Bio-sonda PROCENT WYKORZYSTANIA DOPUSZ- CZALNEGO CZASU SKŁADOWANIA Wielkość ta wraz z temperaturą określają stan biologiczny składowanego ziarna. W celu wyznaczenia tej wielkości zastosowana została bio-sonda typu "inferential", która oblicza wartość wskaźnika rozwoju grzybów pleśniowych w ich utajonej formie przed tym zanim zaczynają istotnie pogarszać jakość surowca. Pleśnie i wydzielane przez nie mikotoksyny są największym wrogiem w procesie długotrwałego suszenia surowców roślinnych metodą niskotemperaturową. To właśnie ich rozwój najbardziej ogranicza czas powolnego suszenia metodą niskotemperaturową. Szybkość rozwoju pleśni na surowcach roślinnych zależy od temperatury i wilgotności ziarna (dokładniej od zawartości wody na powierzchni pojedynczych ziarniaków czy nasion). Wilgotność ziarna w warstwach na wylocie powietrza (najczęściej w górnych warstwach) pozostaje zbliżona do wilgotności początkowej z dnia zasypywania przez cały okres suszenia niskotemperaturowego w grubej nieruchomej warstwie. Dlatego warstwy surowca znajdujące się na wylocie powietrza są najbardziej narażone na porażenie pleśniami. Aby BIT mógł prawidłowo obliczać i wskazywać PROCENT WYKORZYSTANIA DOPUSZCZALNEGO CZASU SUSZENIA należy: (a) wyzerować komórki pamięci stałej, w których ta wielkość jest przechowywana, tzn. wcisnąć równocześnie przyciski (-) i (+) podczas wyświetlania ekranu nr 6. (b) ustawić poprawnie rodzaj i wilgotność ziarna w warstwie wylotowej powietrza (najczęściej w warstwie górnej), oraz (c) umieścić ruchomą sondę temperatury ziarna w warstwie o największej wilgotności (najczęściej w warstwie górnej).

13 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Jak interpretować wskazania Bio-sondy? W czasie suszenia wskazania będą wzrastały poczynając od zera. Suszenie będzie prawidłowe, gdy wilgotność surowca w najwilgotniejszych warstwach zmniejszona zostanie do bezpiecznej granicy (dla ziarna podstawowych zbóż 14,5%) zanim wskazanie dojdzie do 99%. Wykorzystanie dopuszczalnego czasu suszenia obliczane jest obecnie dla: (1) pszenicy, (2) jęczmienia, (3) żyta i pszenżyta, (4) owsa, (5) rzepaku oraz (10) słonecznika. Lista ta będzie powiększana. Przykład: Wilgotność ziarna w czasie załadunku do magazynu zmierzona testerem wilgotności wynosi 18%. W górnej linii ekranu 6-go należy ustawić wartość 18 - przyciskami (-) lub (+) (jest to ziarno mokre wymagające suszenia). Na początek wskazanie z Bio-sondy należy wyzerować to znaczy równocześnie wcisnąć oba przyciski (-) i (+). Ustawiono tor pomiarowokontrolny a. Wyświetlacz będzie wyglądał następująco: 6a Wil.Zia.18%-+ Bio-sonda 0 % Oczywiście wraz z upływem czasu suszenia wskazania z bio-sondy będą rosły. Po zakończeniu suszenia należy zmienić wartość wilgotności ziarna, na przykład na 14%. EKRAN 7, linia górna: Went. [h] CZAS PRACY WENTYLATORA EKRAN 7, linia dolna: Podg. [h] CZAS PRACY PODGRZEWACZA w odniesieniu do całkowitej mocy zainstalowanej. Uwagi: Licznik czasu pracy wentylatora lub podgrzewacza można wyzerować. W tym celu należy równocześnie wcisnąć oba przyciski (-) i (+). Aby obliczyć zużycie energii w [kwh] należy pomnożyć wskazanie czasu pracy przez moc urządzenia. Przykład: Wentylator o mocy 4 [kw] pracował 120 godzin, natomiast podgrzewacz o całkowitej mocy 9 [kw] pracował 24 godziny. Ustawiono tor pomiarowo-kontrolny a. Wyświetlacz będzie wyglądał: 7a Went.[h] 120 Podg. [h] 24 Zużycie energii przez wentylator wynosi 4 [kw] x 120 [h] = 480 [kwh]. Zużycie energii przez podgrzewacz wynosi 9 [kw] x 24 [h] = 216 [kwh]. Całkowite zużycie energii na wysuszenie ziarna jest sumą = 696 [kwh]. EKRAN 8 opcjonalnie, gdy obecna jest sonda SWPW EKRAN 8, linia górna: WilgPwylot WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA POWIE- TRZA W WARSTWIE ZIARNA

14 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Wilgotność względna powietrza wylotowego z warstwy ziarna mierzona jest na podobnej zasadzie jak wilgotność względna powietrza atmosferycznego wyświetlana na ekranie nr 1. Czujnik wilgotności osłonięty filtrem przeciwpyłowym należy umieśćić na głębokości ok. 8 cm wewnątrz warstwy ziarna wylotowej dla powietrza wentylującego. EKRAN 8, linia dolna, lewa strona: WZiar..WILGOTNOŚĆ ZIARNA Wilgotność ziarna obliczona na podstawie zmierzonej wilgotności względnej i temperatury powietrza wylotowego przy użyciu odpowiedniego modelu matematycznego. Jest to więc wilgotność ziarna w miejscu pomiaru parametrów powietrza. EKRAN 8, l. dolna, cz. prawa: Susz. lub Chło..SUGEROWANY TRYB PRACY Sugerowany tryb pracy BIT-a na podstawie obliczonej wilgotności ziarna w warstwie wylotowej dla powietrza wentylującego ziarno. PRZYKŁAD: 8 WilgPwylot=43% WZiar.=14% Chło. TRYBY PRACY A) SUSZENIE 1 podgrzewanie, wilgotność przełączenia zależna od wilgotności równowagowej Jest to podstawowy tryb pracy BIT-a umożliwiający suszenie ziarna w grubej nieruchomej warstwie do 6 metrów metodą niskotemperaturową. Dopuszczalna grubość warstwy ziarna zależy od jego wilgotności początkowej. Im wyższa wilgotność początkowa ziarna tym dopuszczalna grubość warstwy mniejsza. Na przykład ziarno pszenicy o wilgotności <17% można zasypać do grubości warstwy <6 metrów. Należy przy tym zapewnić strumień powietrza równy 1m 3 /(min t) i moc podgrzewania równą 0,22 [kw/(m 2 powierzchni podłogi)]. Przy wilgotności 20% dopuszczalna grubość warstwy zmniejsza się do ok. 3 metrów. Wilgotność pszenicy powyżej 22% wymusza zmniejszenie grubości warstwy poniżej 1 metra. Wentylator zasadniczo pracuje w sposób ciągły, jeżeli tylko wilgotność względna powietrza atmosferycznego nie przekracza ustalonego przez serwis górnego progu około 95%. Podgrzewacz może pracować tylko wtedy, gdy pracuje wentylator a załączany jest tylko wtedy, gdy wilgotność powietrza wprowadzanego do warstwy ziarna (WP) jest wyższa od poziomu przełączania. Poziom przełączania - w tym trybie pracy -jest zależny od obliczanej na bieżąco wilgotności równowagowej powierza (WR).

15 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Jeżeli wilgotność powietrza wdmuchiwanego do warstwy ziarna wzrasta ponad wilgotność przełączenia, wtedy BIT włącza podgrzewacz tak, aby ją zmniejszyć. Moc podgrzewania ustalana jest na możliwie najmniejszym poziomie potrzebnym do odpowiedniego zmniejszenia wilgotności względnej powietrza. Jeżeli wilgotność powietrza jest niższa od wilgotności przełączenia podgrzewacz jest wyłączony. Wtedy powietrze atmosferyczne nie ogrzewane staje się powietrzem suszącym. Rysunek. W trybie pracy Suszenie 1 BIT czuwa, by wilgotność powietrza wdmuchiwanego do warstwy ziarna nie wzrosła ponad wilgotność przełączenia, tzn. wilgotność równowagową WR pomniejszoną o wskaźnik wps, którego wartość ustawiamy przyciskami (-) i (+) na ekranie 4-tym. Wilgotność przełączenia w tym trybie pracy oznacza wilgotność równowagową powietrza pomniejszoną o tzw. wskaźnik prędkości suszenia wps (rysunek). Wartość wps można zmieniać wyświetlając ekran 4-ty. Gdy wps ustawimy na wartość zero, wtedy wilgotność przełączenia równa jest wilgotności równowagowej. Zwiększając wps obniżamy wilgotność przełączenia to znaczy maksymalną dopuszczalną wilgotność powietrza suszącego. Oznacza to, że podgrzewacz będzie musiał dłużej pracować w danych warunkach pogodowych, ale suszenie będzie szybsze. Stąd nazwa: wskaźnik prędkości suszenia, w skrócie wps. Typowe ustawienia wps to: na początku suszenia 15% a w końcowym etapie suszenia tylko 5%. Wilgotność przełączenia można odczytać na ekranie 4-tym. Ustawienie na SUSZENIE 1: Przykład ustawienia BIT-a na SUSZENIE 1 przedstawiono wcześniej, na stronie 3.

16 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T B) SUSZENIE 2 - bez podgrzewacza Nazwa ta oznacza, że jest to suszenie powietrzem nie ogrzewanym. Ten tryb pracy BIT-a może być wykorzystywany do suszenia ziarna o wilgotności początkowej nie przekraczającej 2% powyżej wilgotności docelowej na przykład dla podstawowych zbóż jest to 16%. Wtedy ryzyko rozwoju pleśni jest mniejsze i mamy więcej czasu na oczekiwanie na korzystne dla suszenia warunki pogodowe. BIT w tym trybie pracy załącza wentylator tylko wtedy, gdy wilgotność względna powietrza jest niższa od wilgotności przełączania stałej wartości, którą można zmieniać przyciskami (-) i (+) na ekranie 4-tym. Zalecana wilgotność przełączenia w tym trybie pracy wynosi około 15% poniżej wilgotności równowagowej, to znaczy dla podstawowych zbóż w klimacie Polski można przyjąć 60%. Ustawienie BIT-a na SUSZENIE 2 (przykład) Uwaga! Należy sprawdzić, czy dobrze mierzona jest temperatura ziarna: (1) sondę przenośną włożyć w miejscu najbardziej wilgotnym; (2) na ekranie 5-tym ustawić nr czujnika, który będzie wykorzystywany do sterowania suszeniem.

17 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T C) CHŁODZENIE W różnych fazach konserwacji ziarna czy nasion rzepaku istnieje konieczność chłodzenia. Przedmuchiwanie grubej warstwy ziarna powinno odbywać się wtedy, kiedy temperatura powietrza atmosferycznego jest odpowiednio niska i jednocześnie wilgotność względna powietrza jest niższa od wilgotności równowagowej. Sterownik mierzy zarówno temperaturę ziarna jak i wilgotność powietrza wdmuchiwanego do warstwy ziarna i uwzględnia ryzyko nawilżenia ziarna. Tak więc wentylator załączany jest tylko wtedy, gdy poniższe 3 warunki są spełnione jednocześnie: (a) temperatura powietrza wdmuchiwanego jest niższa od temperatury surowca o wartość wskaźnika chłodzenia wch, (b) wilgotność względna powietrza wdmuchiwanego jest niższa od wilgotności równowagowej. Jeżeli zainstalowany jest czujnik temperatury w dolnej warstwie ziarna BIT uwzględnia zmianę wilgotności względnej powietrza po wejściu w warstwę ziarna - według zależności podanej przez Theimera, (c) temperatura surowca jest wyższa od 6 C. Warunek (b) ustalono po to, by nie dopuścić do niebezpiecznego nawilżania surowca roślinnego podczas chłodzenia. Aktywność biologiczna surowców roślinnych oraz żerujących na nich mikroorganizmów jest minimalna w temperaturze poniżej 6 C, dlatego ustalono warunek (c). Dalsze schładzanie byłoby zbędne. Wartość wskaźnika chłodzenia wch ustawiana jest na ekranie 4-tym. Typowe ustawienie wch to: na początku chłodzenia 2 C, po tygodniu najlepiej zmienić na 4 C. Ustawienie na CHŁODZENIE Przykład ustawienia BIT-a na CHŁODZENIE przedstawiono wcześniej, na stronie 4. SYGNALIZACJA AWARII, UWAGI Awarie sygnalizowane są: (1) świeceniem diody oznaczonej "AWARIA" oraz (2) napisami Nis. lub Wys. przy wyświetlaniu wielkości, która uległa awarii. Uwaga: jeżeli wystąpi więcej niż jedna awaria sygnalizowana jest ostatnia. 1. Wilgotność względna powietrza atmosferycznego. Napis Nis. oznacza zły pomiar wilgotności względnej powietrza. Powodem może być zamoczenie ewentualnie oblodzenie czujnika delikatnie osuszyć czujnik. Przyczyną może być również przerwa na kablu łączącym czujnik pomiarowy ze sterownikiem, brak napięcia zasilania czujnika lub uszkodzenie czujnika. Uwaga, BIT-a można ustawić na pracę bez sondy wilgotności powietrza.

18 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Temperatura powietrza lub ziarna - napis Nis. Awaria taka może oznaczać zwarcie na kablu łączącym czujnik pomiarowy ze sterownikiem, przewody podłączone odwrotnie lub temperaturę niższą od -15 C. 2. Temperatura powietrza lub ziarna - napis Wys. Awaria taka może oznaczać przerwę na kablu łączącym czujnik pomiarowy ze sterownikiem lub temperaturę wyższą od 65 C. Unikanie gromadzenia się wilgoci: W sytuacjach, gdy BIT nie jest wykorzystywany w dłuższych okresach czasu i może podlegać wpływom wilgoci zaleca się włączać go raz w tygodniu na kilka godzin. Wtedy ciepło wydzielane wewnątrz obudowy chroni go przed gromadzeniem się wilgoci. BIT przystosowany jest do ciągłej pracy przez lata, można go zostawić włączonym. Znaczenie różnych sposobów świecenia lampek Wentylator i Podgrzewacz : 1. Krótkie błyski oznaczają, że zaistniały warunki do załączenia, ale BIT celowo opóźnia załączenie - tabela opóźnień poniżej. 2. Pulsowanie lampki Wentylator oznacza, że w ciągu kilku sekund zostanie załączony. 3. Ciągłe świecenie oznacza, że styki przekaźnika wewnątrz BIT-a, które załączają wentylator lub podgrzewacz zostały zwarte. Tabela opóźnień przy załączaniu wentylatora i podgrzewacza: Urządzenie Sterowane Opóźnienie pierwszego załączenia Opóźnienie wszystkich następnych załączeń Tryb pracy normalnej Tryb serwisowy * Tryb pracy normalnej Tryb serwisowy * Wentylator 3.0min 0.5min ok.15.0min ok.0.5min Podgrzewacz 1.5min 0.5min ok.1.5min ok.0.5min * - załączenie BIT-a przy wciśniętym ^.

19 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Część III - dla tych co instalują

20 INSTALOWANIE BIT-a I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Zamocowanie sterownika: Sterownik można zamocować na zewnątrz na ścianie silosu lub wewnątrz magazynu płaskiego. Jeżeli sterownik mocowany jest na ścianie silosu należy wybrać miejsce zacienione aby zminimalizować działanie zarówno intensywnego światła jak i ciepła. 2. Złącza pomiarowe 3. Temperatura powietrza - podłączenie sond pomiarowych STPa i ST-K: - STPa sonda temperatury powietrza atmosferycznego, - ST-K sonda temperatury w kanale wlotowym powietrza do warstwy ziarna, Złącze pomiarowe opisane jest jak niżej: TP1 zielony TPa zielony GND biały GND biały STPa: GND masa analogowa. TPa napięcie wyjściowe z czujnika temperatury; poprawna wartość w [V] to: (temp. czujnika w C + 273)/100. ST-K: GND masa analogowa. TP1 napięcie wyjściowe z czujnika temperatury; poprawna wartość w [V] to: (temp. czujnika w C + 273)/100.

21 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Wilgotność względna powietrza - podłączenie sondy pomiarowej SWPa : Złącze pomiarowe opisane jest jak niżej: + 12V brąz WPa zielony GND biały +12V zasilanie czujnika wilgotności pow., +12 [V=] WPa sygnał wyjściowy cyfrowy z czujnika wilgotności powietrza; poprawne zmiany to cykliczne przechodzenie z logicznego 0 na 1, to znaczy z 0 [V]) na ok. 1,18 [V]) co ok. 20 sekund. GND masa cyfrowa. 5. Podłączenie sond temperatury ziarna SR i SN - SR to sondy ruchome, np. STZ-1P, - SN to sondy nieruchome, np. STZ-4N, -5N, -6N Złącze pomiarowe opisane niżej znajduje się z lewej strony obudowy napięcia wyjściowe z czujników temperatury; poprawna wartość w [V] to: (temp. czujnika w C + 273)/100. GND masa analogowa wspólna dla wszystkich czujników temperatury. Podłączenie czujników temperatury ziarna w magazynach silosowych: - Czujniki z sond ruchomych (górnych) SR: podłączamy kolejno od pozycji 1 - Czujniki z sond nieruchomych, wielo-czujnikowych SN: podłączamy za ostatnim czujnikiem SR. Uwaga: W ustawieniach serwisowych musimy wpisać liczbę czujników SR (równa liczbie silosów) i sumę czujników do każdej sondy SN.

22 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T PRZYKŁADY PODŁĄCZENIA SOND TEMPERATURY ZIARNA W SILOSACH. SYTUACJA 1. Jeden lub kilka silosów z sondami przenośnymi (STZ-1P) ale bez sond nieruchomych SN Podłączenie: W takim przypadku przewody napięć wyjściowych sond łączymy zaczynając od n-ru 1, następnie 2, 3 itd. Masy analogowe łączymy do złączek oznaczonych symbolami GND. Przykład: BIT ma mierzyć temperaturę w trzech silosach. W każdym silosie przewidziano po jednej sondzie ruchomej SR. Silosy przedmuchiwane będą jednym wentylatorem. Złącze pomiarowe będzie wyglądało jak niżej: Ustawienie serwisowe: 1 Włączyć BITa przy wciśniętych przyciskach (-) og (+); ustawić nr serwisu na 7 i wcisnąć ^ 2 Ile Silosów: 3, ^ 3 Tory sterowania (-)=1 4 Czy sondy SN? -(nie) SYTUACJA 2. Kilka silosów z sondami ruchomymi (SR) i z sondami nieruchomymi (SN) Podłączenie: W takim przypadku przewody napięć wyjściowych sond ruchomych (SR) łączymy zaczynając od n-ru 1, następnie 2, 3 itd. Za numerem ostatniej sondy SR łączymy czujniki sond nieruchomych (SN). Masy analogowe łączymy do złączek oznaczonych GND. Przykład: BIT ma mierzyć temperaturę w dwóch silosach Do silosów powietrze wdmuchiwane jest z jednego wentylatora poprzez trójnik wentylacyjny. W każdym silosie przewidziano po jednej sondzie ruchomej SR i jednej sondzie nieruchomej SN. Sondy SN posiadają po 4 czujniki temperatury. Jak podłączyć czujniki z wszystkich sond? w silosie 1-szym będzie czujnik 1SR i czujniki SN1, SN2, SN3 oraz SN4. w silosie 2-gim będzie czujnik 2SR i czujniki SN5, SN6, SN7 oraz SN8.

23 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Ustawienie serwisowe: 1 Włączyć BITa przy wciśniętych przyciskach (-) og (+); ustawić nr serwisu na 7 i wcisnąć ^ 2 Ile Silosów: 2, ^ 3 Tory sterowania (-)=1 4 Czy sondy SN? +(tak) 5 Suma SN do1: 4, ^ 6 Suma SN do2: 8, ^ 7 Czy STZ-1P? +(tak)

24 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T SYTUACJA 3. Dwa tory pomiarowo-kontrolne, brak sond ruchomych STZ-1P: Ustawienie serwisowe: 1 Włączyć BITa przy wciśniętych przyciskach (-) og (+); ustawić nr serwisu na 7 i wcisnąć ^ 2 Ile Silosów: 2, ^ 3 Tory sterowania (+)=2 4 Suma SN do1: 6, ^ 5 Suma SN do2: 12, ^ 6 Cz.Gó wsn1: 3, ^ 7 Cz.Gó wsn2: 3, ^

25 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Podłączenie wentylatora i podgrzewacza Złącze sygnałów sterujących wentylatorem (ami) i podgrzewaczem znajduje się z prawej strony wewnątrz obudowy: P1 przekaźnik załączania wentylatora 1 (w torze pomiarowo-kontrolnym a ), P2 przekaźnik załączania podgrzewacza, sekcja 1, P3 przekaźnik załączania podgrzewacza, sekcja 2, P4 przekaźnik załączania wentylatora 2 (tylko w torze pomiarowo-kontrolnym b ). 7. Podłączenie napięcia zasilania 230V~ Złącze napięcia zasilania 230V~ znajduje się na zewnątrz plastikowej obudowy BIT-a, ale wewnątrz metalowej skrzynki ochronnej. L przewód fazy zasilania 230 V~ N przewód neutralny (zero) zasilania 230 V~ PE uziemienie

26 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Załączanie podgrzewacza Załączanie 3-stopniowego podgrzewacza odbywa się następująco: Stopień podgrzewania Stan wyjść sterujących SEKCJA 1 SEKCJA 2 0 wył. wył. 1 ZAŁĄCZONA wył. 2 wył. ZAŁĄCZONA 3 ZAŁĄCZONA ZAŁĄCZONA 9. Bezpieczniki W obwodzie zasilania 230 V~ powinien znajdować się bezpiecznik automatyczny bezzwłoczny 1A. Na dolnej stronie płytki zasilacza impulsowego po stronie napięcia stałego 15 V znajduje się bezpiecznik polimerowy powracający do normalnej pracy po ustąpieniu sytuacji awaryjnej. 10. Uruchamianie serwisowe BIT-a A) Sposób włączenia BIT-a Włączenie przy wciśniętym przyciskut Efekt Przyspiesza załączanie wyjść sterujących (wg tabeli opóźnień); przyspiesza upływający czas suszenia 60 razy, tzn. każda upływająca minuta widziana jest jako godzina; umożliwia to testowanie wskazania bio-sondy; dokładniej wyświetla temperaturę; nie uwzględnia uśredniania wilgotności powietrza atmosf. B) Włączenie przy wciśniętych przyciskach (-) i (+) oraz wprowadzenie n-ru serwisu Nazwa i nr serwisu Cel Ustaw.Pocz. 5 RHwył.Went. 6 Ile czuj.tz 7 Alarm Temp. 8 ZakresCz.SN 9 Ustawienia początkowe inicjalizacja pamięci stałej do przechowywania wartości korekt i innych wielkości Ustawienie wilgotności powietrza atm. do wyłączania wentylatora Ile czujników temperatury ziarna z sond ruchomych i nieruchomych jest podłączonych do BIT-a Ustawienie poziomu uruchomienia alarmu temperatury ziarna; w ustawieniach początkowych = 45 Zakres to znaczy od jakiego czujnika sond ruchomych temp. ziarna - do jakiego - ma się odbywać pomiar, wyznaczanie temp. max, działanie alarmu i wysyłanie do komputera. Cz. Górne 11 Ustalenie nr czujnika w sondzie SN, który ma zastąpić czujnik sondy górnej ruchomej SR (STZ-1P) STZ-1P? 12 Przełączenie na pracę z sondami ruchomymi SR (STZ-1P) lub bez tych sond. SondaWPwyl? 13 Ustalenie czy praca z sondą wilgotności i temperatury powietrza

27 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Sonda WPa? 14 Kor.Wil.Po. 15 Korekta TPa 16 Korekta TP 17 Kore.TZ,AN2 18 Kor.WPwylot. 19 wylotowego, czy nie Ustalenie czy praca z sondą SWTP wilgotności i temperatury powietrza atmosferycznego, czy nie Korekta wilgotności wzgl. powietrza atmosferycznego WPa (procedura korekty poniżej) Korekta temperatury powietrza atmosferycznego Tpa, kanał AN1 (procedura korekty poniżej) Korekta temperatury powietrza wlotowego TP, kanał AN3 (procedura korekty poniżej) Korekta temperatury ziarna TZ, kanał AN2 (procedura korekty poniżej) Korekta wilgotności wzgl. powietrza wylotowego WPwyl 8. Korekta temperatury (powietrza lub surowca). A) po wejściu na ścieżkę korekty przez ustawienie nr-u serwisu wyświetlacz pokaże zmierzoną temperaturę sondy. Należy ustawić temperaturę zmierzoną termometrem odniesienia (DOKŁAD.Te.). B) wcisnąć przycisk t, wtedy BIT obliczy korektę (różnicę temperatury zmierzonej i temperatury odniesienia) i zapisze do pamięci wartość korekty. Istnieje ograniczenie wartości korekty w granicach od -5 do 5 [ C]. Od tej chwili do każdej odczytanej wartości temperatury będzie dodawana wartość korekty przechowywana w pamięci stałej (nie zanika przez 100 lat po wyłączeniu BIT-a). 9. Korekta wilgotności względnej powietrza. A) po wejściu na ścieżkę korekty przez ustawienie nr-u serwisu pojawi się informacja o korekcie znajdująca się w pamięci. Należy ustawić poprawną wartość korekty (NOWA wart.), którą można obliczyć przez porównanie wskazywanej przez BIT-a wartości wilgotności wzgl. pow. z wartością wilgotności wzorcowej (np. zmierzonej higrometrem odniesienia w tych samych warunkach). Wartość korekty ograniczona jest do: od -10 do 10 [%]. B) wcisnąć przycisk boczny, wtedy BIT zapisze do pamięci wartość nowej korekty. Od tej chwili do każdej odczytanej wartości wilgotności względnej powietrza będzie dodawana wartość korekty przechowywana w pamięci stałej (nie zanika przez 100 lat po wyłączeniu BIT-a).

28 DANE TECHNICZNE I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T Wymiary obudowy z uchwytem: wys.0,3m, szer.0,4m, głęb.0,2m Masa: 4,2 kg Zasilanie: sieć 230 V~, 50 Hz Dopuszczalne zmiany napięcia zasilania V~ Pobór energii: 12 W Stopień ochrony obudowy plastikowej: IP65 Stopień ochrony obudowy metalowej: IP55 Pomiar wilgotności względnej powietrza: - zakres: % - dokładność pomiaru w zakresie % (w temp.23 C): ±2,5 % wilg. - producent czujnika z Niemiec (MELA Sensortechnik) zapewnia długoletnią poprawną pracę z dokładnością: ±2 % wilg. - rozdzielczość wyświetlacza: 1% wilg. Pomiar temperatury powietrza: - zakres: -15 C...65 C - dokładność: ±0.7 C - rozdzielczość wskaźnika: 1 C (w trybie serwisowym 0,1 C) Pomiar temperatury surowca: - zakres: -15 C...65 C - dokładność: ±0.7 C - rozdzielczość wskaźnika: 1 C (w trybie serwisowym 0,1 C) - sondy temperatury: a) ruchome: 1 czujnikiem (STZ-1P), z dwoma czujnikami (STZ-2P) b) nieruchome z 3, 4, 5 lub 6 czujnikowe (STZ-xN). - położenie czujnika w sondzie STZ-1P: na głęb. 40 cm. - położenie czujników w sondzie STZ-2P: na głęb. 40 cm (I-szy) i 120 cm (II-gi). - położenie czujników w sondach STZ-xN do zamocowania na stałe co ok. 1,5 3 metry (do uzgodnienia). Wyjścia sterujące: - ilość: 5 przekaźników RM96 / 12V, styk przełączny, (RM ) - obciążalność: 6A/250 V~

29 I n s t r u k c j a o b s ł u g i s t e r o w n i k a B I T SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I szybki start Zastosowanie 1 Poglądowy opis sterownika BIT 2 Przykład ustawienia BIT-a na SUSZENIE 1 (podstawowe) 3 Przykład ustawienia BIT-a na CHŁODZENIE 4 Jeden tor pomiarowo-kontrolny przykład 5 Dwa tory pomiarowo-kontrolne przykład 6 CZĘŚĆ II - dla tych co chcą wiedzieć więcej Wyświetlanie wybranej wielkości 8 Tryby pracy A) SUSZENIE 1 (podstawowe) 14 B) SUSZENIE 2 (bez podgrzewacza) 16 C) CHŁODZENIE 17 Sygnalizacja awarii, uwagi 17 CZĘŚĆ III - dla tych co instalują Instalowanie BIT-a 20 Dane techniczne 29