Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Katowicach Katowice, ul. Raciborska 15 Katowice, r.

Transkrypt

1 Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Katowicach Katowice, ul. Raciborska 15 Katowice, r. DNA D E C Y Z J A ( ) Na podstawie art. 94a ust. 2 i 3, w związku z art. 108 ust. 4 pkt 7 litera b) oraz na podstawie art. 129b ust. 1 i 2, w związku z art. 94a ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r.-Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2016r., poz ze zm.), oraz na podstawie art oraz art i art i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r.-Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2017r., poz. 1257), Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Katowicach, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, wszczętego z urzędu w dniu ( ). w związku z wnioskiem Śląskiej Izby Aptekarskiej w Katowicach, wobec przedsiębiorcy ( ) w sprawie podejrzenia prowadzenia reklamy apteki ogólnodostępnej o nazwie ( ), zlokalizowanej w ( ) 1) stwierdza naruszenie przez przedsiębiorcę ( )zakazu, o którym mowa w art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne, dotyczącego reklamy aptek i ich działalności, poprzez wydawanie klientom ww. apteki złotych kart oraz kalendarzy, i umarza niniejsze postępowanie w części dotyczącej nakazania zaprzestania prowadzenia powyższej reklamy apteki; 2) na podstawie art. 129b ust. 1 i 2 ustawy-prawo farmaceutyczne, nakłada na przedsiębiorcę ( ), karę pieniężną w wysokości zł za prowadzenie reklamy apteki, o której mowa w punkcie 1. U z a s a d n i e n i e W dniu ( ). do Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego w Katowicach wpłynął wniosek Śląskiej Izby Aptekarskiej w Katowicach (dalej ŚIA) podpisany przez Prezesa Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej, dr n. farm. Piotra Brukiewicza, o wszczęcie postępowania administracyjnego i wyjaśnienie wskazanych oraz ewentualnie innych stwierdzonych nieprawidłowości oraz o dopuszczenie ŚIA do udziału w postępowaniu. We wniosku wskazano na treść pisma pełnomocnika spółki ( ), stanowiącego odpowiedź na pozew sądowy ( ) którego kserokopię dołączono do wniosku jako dowód w sprawie. Zdaniem ŚIA, z treści ww. pisma wynikało, iż istnieje uzasadnione domniemanie, że w aptece w ( ), a być może i w innych aptekach prowadzonych przez spółkę, mogą być prowadzone działania sprzeczne z art. 94a oraz art. 88 ust. 5 pkt 5 ustawy-prawo farmaceutyczne. Uzasadniając swój wniosek ŚIA wskazała, iż zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i wyrokami Naczelnego Sądu Administracyjnego, podnieść należy, że tzw. zdolność inicjacyjna w postępowaniu administracyjnym jest przejawem realizacji roli ustrojowej izby, jako organizacji samorządu aptekarskiego, a wniosek o dopuszczenie ŚIA uzasadniła wskazując na brzmienie art zd. drugie ustawy-kodeks postępowania administracyjnego. 1

2 W związku z powyższym wnioskiem, pismem z dnia ( ) Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wezwał ŚIA do uszczegółowienia żądań zawartych we wniosku. W dniu ( ). do tutejszego inspektoratu wpłynęło pismo, w którym ŚIA wskazała, iż wniosek dotyczy wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie podejrzenia naruszenia art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne przez przedsiębiorcę ( ) w aptece ogólnodostępnej o nazwie ( ) w (..), poprzez wydawanie pacjentom złotych kart i kalendarzy oraz udzielanie pacjentom rabatów, oraz dopuszczenia ŚIA do udziału w postępowaniu. Uzasadniając powyższy wniosek ŚIA podniosła, iż okręgowa izba aptekarska jest organizacją społeczną, której cele statutowe uzasadniają wszczęcie wnioskowanego postępowania oraz dopuszczenie izby do wskazanego postępowania oraz wskazała, że organizacja społeczna może żądać wszczęcia oraz dopuszczenia do postępowania administracyjnego, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki: 1) jest organizacją społeczną, 2) postępowanie administracyjne nie dotyczy praw i obowiązków organizacji społecznej, lecz praw i obowiązków innej osoby, czyli strony (stron) tego postępowania; 3) jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji społecznej; 4) przemawia za tym interes społeczny. ŚIA wskazała, iż w przedmiotowej sprawie spełnione zostały wszystkie warunki wszczęcia i dopuszczenia do udziału w postępowaniu, którego przedmiotem ma być ustalenie zgodności postępowania wskazanego we wniosku podmiotu z normą art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne, zakazująca reklamowania aptek i ich działalności. ŚIA podniosła, iż drugą przesłanką wszczęcia postępowania i dopuszczenia izby do udziału w postępowaniu jest przemawiający za tym interes społeczny, polegający na ochronie zdrowia publicznego, tj. zdrowia osób korzystających z usług farmaceutycznych, poprzez możliwość skutecznego nadzoru nad wykonywaniem zawodu farmaceuty, będącego zawodem zaufania publicznego pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa, a także poprzez strzeżenie realizacji zasad etyki i deontologii zawodowej farmaceutów, na możliwości wypełniania przez ww. okręgową izbę aptekarską swoich statutowych i ustawowych uprawnień wobec członków oraz możliwości podejmowania przez ww. okręgową izbę aptekarską działań w celu ochrony praw swoich członków. Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny rozpatrując wniosek ŚIA, biorąc pod uwagę stanowisko sądów administracyjnych, orzekających w podobnych sprawach, dotyczących wniosków okręgowej izby aptekarskiej o wszczęcie postępowań administracyjnych dotyczących reklamy aptek oraz wniosków o dopuszczenie izby do udziału w tych postępowaniach, uznał, że ŚIA jako organizacja społeczna wykazała, że jej cele statutowe, określone w Konstytucji RP oraz uszczegółowione w ustawie o izbach aptekarskich, uzasadniają żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie dotyczącej prowadzenia reklamy apteki, a wskazana we wniosku konieczność ochrony interesu społecznego również przemawia za wszczęciem powyższego postępowania. Zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, dopuszczenie do udziału w postępowaniu administracyjnym organizacji społecznej, której cele statutowe są zbieżne z celami (przedmiotem) konkretnego postępowania administracyjnego, można postrzegać jako zwiększenie prawdopodobieństwa lepszego wyjaśnienia okoliczności faktycznych kluczowych dla sprawy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2009r., sygn. akt II OSK 1038/08) Jak wynika z bogatego orzecznictwa sądów administracyjnych, izba aptekarska z mocy prawa uprawniona jest do zabierania głosu w formach do tego przewidzianych przepisami 2

3 procedury administracyjnej, celem wypracowania linii granicznej, służącej prawidłowemu rozpoznaniu cech różniących reklamę apteki od rzeczowej, dozwolonej prawem informacji. Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny uznał za zasadne żądanie okręgowej izby aptekarskiej (jako organizacji społecznej), wszczęcia postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie, dotyczącej podejrzenia prowadzenia reklamy apteki, oraz dopuszczenia izby do udziału w postępowaniu, gdyż wykazała ona zbieżność swoich celów statutowych w powiązaniu z interesem społecznym, a zatem spełniła warunki określone w art ustawy-kodeks postępowania administracyjnego. Biorąc pod uwagę powyższe stanowisko, postanowieniem z dnia ( ). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wszczął z urzędu, w związku z wnioskiem ŚIA, postępowanie administracyjne w sprawie podejrzenia naruszenia art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne przez podmiot ( ), w aptece ogólnodostępnej o nazwie ( ), zlokalizowanej w ( ) Jednocześnie Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny dopuścił ŚIA do udziału w postępowaniu. Powyższe postanowienie zostało doręczone powyższemu podmiotowi w dniu ( ) Odrębnym pismem z dnia ( ). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny zawiadomił ( ), prowadzące powyższą aptekę, o wszczęciu postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie i poinformował o przysługującym stronie prawie do czynnego udziału w postępowaniu. Pismem z dnia ( ). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny poinformował strony o przysługującym im przed wydaniem decyzji prawie do wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. W dniu ( ). do tutejszego inspektoratu za pośrednictwem poczty elektronicznej wpłynęło pismo (oryginał pisma wpłynął w dniu (..), w którym strona złożyła wniosek o przedłużenie terminu do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz o umożliwienie dokonania przeglądu akt sprawy. W dniu ( ). Pan ( ), posiadający pisemne pełnomocnictwo strony do przeglądania akt sprawy, dokonał przeglądu dokumentów zgromadzonych w sprawie i sporządził ich fotokopie. W dniu ( ). do tutejszego inspektoratu wpłynęło pismo, w którym strona wskazała, iż jej zdaniem, mimo zamiarów prowadzenia aktywności promocyjnej, niezależnie od jej oceny w kontekście art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne, do opisanej aktywności w postaci wydawania złotych kart i kalendarzy dla klientów apteki, czy innych osób, nie doszło, czego dowodzi zarówno uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z (..) jak i przebieg postępowania przed ( ) W konsekwencji w ocenie strony, nie była prowadzona zakazana reklama apteki ( ). W związku z powyższym, zdaniem strony, postępowanie niniejsze winno zostać umorzone jako bezprzedmiotowe. Dokonując analizy treści pisma przesłanego wraz z wnioskiem ŚIA jako dowód w sprawie, stanowiącego odpowiedź strony na pozew sądowy, stwierdzono, iż strona oświadczyła, że powódka, ( ) kierownik apteki, była zobowiązana do wydawania klientom apteki kart rabatowych oraz kalendarzy wybranej grupie. Zdaniem strony, obowiązek ten nie był przez kierownika apteki realizowany w zadowalający sposób nie wykorzystano wszystkich materiałów dostarczanych w tym celu do apteki (kierownik apteki przyznał, że pozostały dwie sztuki kalendarzy). Z uwagi na zawarte w piśmie strony, złożonym w dniu ( ). twierdzenie, iż do wydawania złotych kart i kalendarzy dla klientów apteki nie doszło, pozostające 3

4 w sprzeczności z powyższym oświadczeniem strony, dotyczącym kierownika apteki, pismem z dnia ( ) Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny zwrócił się do strony o sprecyzowanie, w jaki sposób przebieg postępowania sądowego przed ( )oraz uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę miałoby dowodzić, że działania reklamowe, polegające na wydawaniu złotych kart i kalendarzy klientom apteki, nie były prowadzone w aptece. W dniu ( ). do tutejszego inspektoratu wpłynęło pismo, w którym strona podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Strona wskazała, że w uzasadnieniu rozwiązania umowy o pracę z kierownikiem apteki wprost wskazano, jako jedną z przyczyn rozwiązania umowy o pracę, niestosowanie przez kierownika apteki przyjętej przez firmę polityki i zaleceń przełożonego, dotyczących wydawania złotych kart i kalendarzy dla klientów apteki. Zdaniem strony, stanowisko powyższe znalazło również odzwierciedlenie w złożonej w toku postępowania sądowego odpowiedzi na pozew sądowy, znajdującej się w aktach sprawy. Pismem z dnia ( ). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny ponownie poinformował strony o przysługującym im przed wydaniem decyzji, prawie do wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Strony nie skorzystały z przysługującego im prawa. Pismem z dnia ( ). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wezwał ŚIA do uzupełnienia wniosku o wszczęcie postępowania i dopuszczenie izby do udziału w sprawie, o dokument potwierdzający umocowanie Prezesa Rady ŚIA dr n. farm. Piotra Brukiewicza do jednoosobowej reprezentacji ww. izby aptekarskiej. W dniu ( ). do tutejszego inspektoratu wpłynęło pismo ŚIA, do którego dołączono, potwierdzoną za zgodność z oryginałem, kserokopię ( ) W dniu ( ). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wystosował wezwanie, w którym wezwał stronę do podania dokładnej daty rozpoczęcia działań polegających na wydawaniu klientom przedmiotowej apteki kart rabatowych złotych kart i udzielania na ich podstawie rabatów oraz wydawania klientom apteki kalendarzy. Jednocześnie organ wezwał do podania dokładnej daty ewentualnego zakończenia prowadzenia w aptece ww. działań. W dniu ( ). do tutejszego inspektoratu wpłynęło pismo, w którym strona poinformowała, że tzw. złote karty wydawane były w okresie od dnia ( ). do dnia ( ) przy czym karty te były wydawane lekarzom, a nie pacjentom. Ponadto strona wskazała, iż kalendarze były wydawane w aptece w okresie od dnia ( ). do dnia ( )., przy czym tak samo jak złote karty, kalendarze były wydawane lekarzom. Pismem z dnia ( ). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny ponownie poinformował strony o przysługującym im prawie do wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny ponownie poinformował strony o przysługującym im prawie do wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Strony nie skorzystały z przysługującego im prawa. Zgodnie z art. 94a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001r.-Prawo farmaceutyczne, nadzór nad przestrzeganiem ustawy w zakresie działalności reklamowej aptek, punktów aptecznych i placówek obrotu pozaaptecznego został powierzony wojewódzkim inspektorom farmaceutycznym. Z art. 94a ust. 1 powyższej ustawy wynika, że: zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego. Na podstawie art. 94a ust. 3 upoważniono wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego do wydawania, w przypadku 4

5 stwierdzenia naruszenia ww. przepisu, decyzji administracyjnych nakazujących zaprzestanie takiej działalności. Dokonując analizy zgromadzonego w sprawie materiału Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny uznał, iż strona bezspornie naruszyła art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne, zakazujący prowadzenia reklamy aptek, poprzez wydawanie w aptece ( ) w ( ), kart rabatowych złotych kart oraz kalendarzy. Art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne nie definiuje reklamy działalności aptek. W związku z powyższym za zasadne należy uznać sięgniecie do definicji reklamy aptek, przyjętej w orzecznictwie sądów administracyjnych, którą te sądy posługiwały się w uzasadnieniach wyroków. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 października 2013r. sygn. akt VI SA/Wa 1193/13 sąd wskazał: Przepis art. 94a został wprowadzony do P.f. ustawą z dnia 30 marca 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2007r. Nr 75, poz. 492) w konsekwencji implementacji m.in. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004r. (2004/27/WE), zmieniającej dyrektywę 2001/83/WE w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi i obowiązywał od dnia 1 maja 2007 r. Sformułowany w nim zakaz dotyczył reklamy działalności aptek lub punktów aptecznych, skierowanej do publicznej wiadomości, która w sposób bezpośredni odnosi się do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych umieszczonych na wykazach leków refundowanych, lub produktów leczniczych lub wyrobów medycznych o nazwie identycznej z nazwą produktów leczniczych lub wyrobów medycznych umieszczonych na tych wykazach. Przepis ten został zmieniony z dniem 1 stycznia 2012 r. przez art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U. Nr 122, poz. 696). Obecnie zatem art. 94a ust. 1 P.f. stanowi o zakazie reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Zakaz ten nie obejmuje jedynie informacji o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego. Oznacza to, że zakaz ten został rozszerzony w kierunku jakiejkolwiek reklamy aptek, punktów aptecznych oraz ich działalności. Przy czym zakazując jakiejkolwiek reklamy, ustawodawca nie zdefiniował reklamy apteki i jej działalności, tak jak to uczyniono w art. 52 ust. 1 P.f. w zakresie reklamy produktu leczniczego. Zasadne zatem jest sięgnięcie do słownikowej definicji reklamy, według której - za reklamę uważa się każde działanie, mające na celu zachęcenie potencjalnych klientów do zakupu konkretnych towarów lub do skorzystania z określonych usług (np. Wielki Słownik Wyrazów Obcych pod red M. Bańki, wyd. PWN, Warszawa 2003). Reklamą apteki może być więc każde działanie skierowane do publicznej wiadomości, zmierzające do zwiększenia sprzedaży produktów leczniczych i wyrobów medycznych w niej oferowanych, prócz określonego w zdaniu 2 art. 94a ust.1 kierowanej do publicznej wiadomości informacji o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego. Reklama może przyjmować różne formy np: poprzez ulotki, foldery, gazetki temu służące, aż po reklamę radiową lub telewizyjną. Taka definicja reklamy działalności apteki została przyjęta w szeregu orzeczeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (por. wyroki w sprawach VII SA/Wa 1985/07, VII SA/Wa 2215/07, VII SA/Wa 1739/07, VII SA/Wa 1914/07) oraz w przytoczonym przez organ wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2007 r. sygn. akt II CSK 289/07 (Lex, nr ; Monitor Prawniczy 2007, nr 20, poz. 1116), która to definicja zdaniem Sądu zachowuje swoją aktualność również w stanie prawnym po dniu 1 stycznia 2012 r. 5

6 Reklamą działalności apteki będzie więc zamiar przyciągnięcia potencjalnych klientów do apteki w celu dokonania w niej zakupów niezależnie od form i metod prowadzenia reklamy oraz użytych do jej realizacji środków jeżeli jej celem jest zwiększenie sprzedaży produktów leczniczych lub wyrobów medycznych (vide wyrok WSA w Warszawie z dnia 17 października 2008r., sygn. akt VII SA/WA 69/08). Wskazać należy również na pojmowanie reklamy jakie przedstawił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 października 2007r. w sprawie o sygn. akt II CSK 289/07, w którym wyjaśnił, iż: reklama oznacza każde przedstawienie (wypowiedź) w jakiejkolwiek formie w ramach działalności handlowej, gospodarczej, rzemieślniczej lub wykonywania wolnych zawodów, dokonane w celu wspierania zbytu towarów lub usług. Powszechnie przyjmuje się, że reklamą są wszelkie formy przekazu, w tym także takie, które nie zawierając w sobie elementów ocennych ani zachęcających do zakupu, mogą jednak zostać przyjęte przez ich odbiorców jako zachęta do kupna( )Przy rozróżnieniu informacji od reklamy trzeba mieć zatem na względzie, ze podstawowym wyznacznikiem przekazu reklamowego jest nie tylko mniej lub bardziej wyraźna zachęta do kupna towaru, ale i faktyczne intencje podmiotu dokonującego przekazu oraz odbiór przekazu przez jego adresatów. Wypowiedź jest reklamą, gdy nad warstwą informacyjną przeważa zachęta do nabycia towaru taki cel przyświeca nadawcy wypowiedzi i tak odbiera ją przeciętny odbiorca, do którego została skierowana. W wyroku z dnia 10 grudnia 2012r. (sygn. akt VI SA/Wa 1756/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podkreślił, iż: ( )na gruncie art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne, za reklamę apteki i jej działalności uznaje się każde działanie poza informowaniem o lokalizacji i godzinach pracy apteki. Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny nie zgadza się ze stanowiskiem strony, iż do opisanej w odpowiedzi na pozew sądowy aktywności w postaci wydawania z apteki rabatowych kart - złotych kart i kalendarzy nie doszło, czego miało dowodzić uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę z kierownikiem apteki. Strona podniosła, że w powyższym uzasadnieniu wskazano, iż jednym z jego powodów było niestosowanie przez kierownika apteki przyjętej przez stronę polityki i zaleceń przełożonego, dotyczących wydawania klientom apteki złotych kart i kalendarzy. Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny zwraca uwagę, że w piśmie stanowiącym odpowiedź strony na pozew sądowy wskazano, iż, cyt.: Powódka zgodnie z polityką prowadzoną przez pozwaną, zobowiązana była do wydawania klientom apteki kart rabatowych oraz kalendarzy wybranej grupie. Niestety, ten obowiązek nie był przez powódkę realizowany w sposób zadowalający pracodawcę. Powódka nie wykorzystywała wszystkich materiałów dostarczanych w tym celu do apteki (sama powódka w pozwie przyznaje, że zostały dwie sztuki kalendarzy), wobec czego pozostały one niewykorzystane. (vide strona 4 pisma) Z powyższego nie wynika, że obowiązek ten nie był w ogóle realizowany przez kierownika apteki, a w ww. piśmie jedynie zaznaczono, iż nie był on realizowany w sposób zadowalający pracodawcę. Ponadto z ww. pisma wynika, że większość kalendarzy została z apteki wydana, a w aptece pozostały jedynie dwie sztuki. Zgodnie z przytoczonymi wyżej wyrokami sądów administracyjnych, za reklamę apteki należy uznać wszelkie działania polegające na informowaniu i zachęcaniu do zakupu produktu leczniczego lub wyrobu medycznego w danej aptece lub punkcie aptecznym, mającą na celu zwiększenie ich sprzedaży. Niewątpliwie, wydawanie w aptece kart rabatowych złotych kart miało na celu zachęcenie grupy klientów do stałego korzystania z usług przedmiotowej apteki, poprzez uzyskanie korzyści w postaci rabatów. Należy wskazać, iż w licznym orzecznictwie sądów administracyjnych, dotyczącym rozpatrywania spraw o naruszenie zakazu prowadzenia reklamy aptek i ich działalności 6

7 wskazano, iż prowadzenie programów lojalnościowych dla pacjentów (klientów) apteki, związanych z wydawaniem im kart rabatowych, stanowi bezspornie naruszenie powyższego zakazu. Programy lojalnościowe służą przyciągnięciu nowych klientów i zatrzymaniu starych, a w rezultacie mają za zadanie doprowadzenie do wzrostu sprzedaży poprzez budowanie lojalności wśród klientów, stanowiąc narzędzia promocji konsumenckiej stosowanej w sprzedaży, gdzie konsumenci nagradzani są w zależności od częstotliwości dokonywania zakupów i ich wielkości lub korzystania z usług danej firmy. Programy lojalnościowe zapewniają nie tylko podniesienie sprzedaży ale i bezpłatną reklamę, gdyż przyciągają klientów do konkretnych aptek, zachęcając ich do nabywania produktów leczniczych. Należy podkreślić, że złota karta, zgodnie z oświadczeniem strony, miała charakter karty rabatowej, a więc zapewniała posiadaczowi karty korzyści wynikające z obniżki cen przy zakupach dokonywanych w aptece. W toku postępowania ustalono również, że w aptece wydawano kalendarze, które zdaniem Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego stanowiły rodzaj prezentu. Takie działania skutkują powstaniem pozytywnego wizerunku apteki i stanowią bezsporną zachętę do korzystania z jej usług także w przyszłości. Dokonując analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym treści pisma strony, stanowiącego odpowiedź na pozew sądowy w sprawie toczącej się przez sądem pracy, stwierdzono, że karty rabatowe i kalendarze wydawane były klientom apteki (w ww. piśmie strony nie określono, której grupy klientów apteki działania te miały dotyczyć). Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny stoi na stanowisku, iż działania powyższe należy zakwalifikować jako naruszające zakaz prowadzenia reklamy aptek bez względu na to, czy karty rabatowe i kalendarze wręczane były pacjentom apteki, czy też lekarzom, jak oświadczyła strona w toku postępowania. Na marginesie wskazać należy, że materiały te (jak oświadczyła strona) wydawane były lekarzom, czyli osobom, które z racji wykonywanych obowiązków zawodowych, mają uprawienia do wystawiania recept i mają szeroki kontakt z pacjentami. Wręczanie lekarzom prezentów niewątpliwie miało wpływ na powstanie pozytywnego wizerunku apteki. W toku postępowania ustalono, że zgodnie z oświadczeniem strony, działania polegające na wydawaniu w aptece kart rabatowych - złotych kart miało miejsce w okresie od dnia ( ). do dnia ( )., a kalendarze wydawane były w okresie od dnia ( ). do dnia ( ) W związku z faktem, iż strona nie prowadzi aktualnie ww. działań, bezprzedmiotowe stało się nakazanie stronie przez Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego zaprzestania prowadzenia powyższych działań reklamujących aptekę i jej działalność, zgodnie bowiem z art ustawy-kodeks postępowania administracyjnego stanowi: gdy postępowanie administracyjne z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. W związku z powyższym, Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny zdecydował o umorzeniu niniejszego postępowania w części dotyczącej nakazania stronie zaprzestania prowadzenia niedozwolonej reklamy apteki. Zgodnie z art. 129b ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne, karze pieniężnej w wysokości do 50 tysięcy złotych podlega ten, kto wbrew przepisom art. 94a prowadzi reklamę apteki, punktu aptecznego, placówki obrotu pozaaptecznego oraz ich działalności. Treść art. 129b ust. 2 ustawy Prawo farmaceutyczne, który brzmi: Karę pieniężną, określoną w ust. 1, nakłada wojewódzki inspektor farmaceutyczny w drodze decyzji administracyjnej. Przy ustalaniu wysokości kary uwzględnia się w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie przepisów, nakłada 7

8 na wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego obowiązek wymierzenia kary pieniężnej, pozostawiając uznaniu wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego nie to, czy nałożyć karę pieniężną, lecz jedynie wysokość nałożonej kary. Wskazać należy, iż cytowane przepisy nie przewidują żadnych okoliczności faktycznych, które upoważniałyby wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego do zaniechania zastosowania kary administracyjnej w przypadku stwierdzenia, że naruszenie art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne miało miejsce, nawet jeżeli prowadzący reklamę od naruszenia tego przepisu już odstąpił. Ustalając wymiar kary uwzględniono stopień, okres oraz okoliczności naruszenia art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż strona była uprzednio sześciokrotnie karana za naruszenie zakazu prowadzenia reklamy aptek i ich działalności Śląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wydał decyzje: ( ) stwierdzające naruszenie przez stronę art. 94a ust. 1 ustawy-prawo farmaceutyczne oraz nakładające na stronę kary pieniężne za prowadzenie zakazanej reklamy aptek. W niniejszym postępowaniu potwierdzono prowadzenie reklamy jednej apteki za pomocą wydawania w aptece kart rabatowych i kalendarzy. Ustalono okres prowadzenia powyższych działań wydawania kart w okresie dwudziestu miesięcy: od ( ). do ( ). oraz wydawania kalendarzy w okresie jednego miesiąca ( ) Stwierdzono prowadzenie w aptece dwóch rodzajów reklamy wręczania klientom apteki złotych kart, które miały charakter kart rabatowych, uprawniających do otrzymania zniżek przy zakupach w aptece, oraz wręczania klientom apteki prezentów w postaci kalendarzy. Fakt, iż potwierdzone w postępowaniu działania dotyczyły jednej apteki miał wpływ na ewentualne obniżenie kary pieniężnej. Pozostałe okoliczności wielość rodzajów reklamy (karty rabatowe i kalendarze), okres prowadzenia działań reklamujących aptekę (przez okres 20 miesięcy oraz 1 miesiąca), a także uprzednie naruszenia przez stronę zakazu prowadzenia reklamy (sześciokrotne) miały zdecydowany wpływ na podwyższenie wymiaru kary pieniężnej. Mając na względzie wskazane powyżej okoliczności, mające wpływ na wymiar kary pieniężnej, organ za stwierdzone naruszenie ustalił karę pieniężną w wysokości zł. Ustawa-Prawo farmaceutyczne reguluje w szczególności zadania i uprawnienia organów Inspekcji Farmaceutycznej, a także wymogi w zakresie prowadzenia aptek, punktów aptecznych i placówek obrotu pozaaptecznego. Podmioty podejmujące tego rodzaju działalność obowiązane są, zwłaszcza jako profesjonalni uczestnicy obrotu prawnego, do zapoznania się z treścią przepisów w niej zawartych, jak również do ich przestrzegania. Na ustaloną wysokość kary zdecydowany wpływ miał również fakt, iż strona po raz kolejny naruszyła zakaz prowadzenia reklamy aptek. Organ wskazuje, iż kara ta ma znaczenie edukacyjne dla samego przedsiębiorcy, ma zapobiec ponownemu naruszeniu przepisów przez podmiot prowadzący reklamę apteki, w konsekwencji musi być dotkliwa, a jednocześnie możliwa do spełnienia. Kara pieniężna jest ewentualną przestrogą przed podobnym naruszeniem zakazu reklamy dla innych przedsiębiorców prowadzących detaliczny obrót produktami leczniczymi. Wymierzona stronie kara pieniężna jest, zdaniem Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego, adekwatna do stopnia dokonanego naruszenia zakazu prowadzenia reklamy aptek i ich działalności. Mając powyższe na uwadze zadecydowano jak wyżej. Pouczenie 8

9 Od niniejszej decyzji służy stronie odwołanie do Głównego Inspektora Farmaceutycznego w Warszawie. Odwołanie należy wnieść za pośrednictwem Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Katowicach w terminie 14 dni od doręczenia decyzji. Nałożoną karę należy uiścić w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, na konto Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego w Katowicach: NBP o/o Katowice Otrzymują: 1. adresat 2. Śląska Izba Aptekarska w Katowicach 3. a/a 9