ARTYKUŁ 9 - PRAWO DO PORADNICTWA ZAWODOWEGO

Transkrypt

1 ARTYKUŁ 9 - PRAWO DO PORADNICTWA ZAWODOWEGO Pytanie A Służby: zadania, organizacja i działanie, szczególnie: (a) czy dostęp do tych służb jest bezpłatny; (b) czy działania w zakresie poradnictwa zawodowego podejmowane są przez służby publiczne czy prywatne; (c) działania podjęte w celu zagwarantowania udzielenia każdej osobie odpowiednich informacji w toku dokonywania przez nią wyboru zawodu; (d) działania podjęte w celu zagwarantowania ścisłego związku między poradnictwem zawodowym i szkoleniem zawodowym z jednej strony, a zatrudnieniem, z drugiej strony; (e) działania realizowane w celu usprawnienia działania służb poradnictwa zawodowego; (f) szczególne działania podejmowane na rzecz osób niepełnosprawnych. Ponieważ Polska związała się artykułem 10, ustęp 1, działania w celu zagwarantowania ścisłego związku między poradnictwem zawodowym i szkoleniem zawodowym z jednej strony, a zatrudnieniem, z drugiej strony nie są tu przedstawione. Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa, zgodnie z ustawą z 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w publicznych służbach zatrudnienia, polega na udzielaniu pomocy: bezrobotnym i poszukującym pracy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia, w szczególności: - udzielanie informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia i kształcenia, - udzielanie porad z wykorzystaniem metod ułatwiających wybór zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę zatrudnienia, w tym badanie zainteresowań i uzdolnień zawodowych, - kierowanie na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie, umożliwiające wydanie opinii o przydatności zawodowej do pracy i zawodu lub kierunku szkolenia, - inicjowanie, organizowanie i prowadzenie grupowych porad zawodowych, pracodawcom w doborze kandydatów do pracy, w szczególności udzielanie informacji i doradztwo. Agencje poradnictwa udzielają: - pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia, - informacji zawodowych, - pomocy pracodawcom w doborze kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych. Ochotnicze Hufce Pracy prowadzą poradnictwo zawodowe dla młodzieży oraz mobilne centra informacji zawodowej. Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa w publicznych służbach zatrudnienia realizowane są zgodnie z zasadami: - dostępności usług poradnictwa zawodowego dla bezrobotnych i poszukujących pracy oraz dla pracodawców, - dobrowolności, - równości bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynależność związkową, - swobody wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia, - bezpłatności, 52

2 - poufności i ochrony danych osobowych. Poradnictwo w publicznych służbach zatrudnienia realizowane jest przez 338 powiatowe urzędy pracy oraz w 54 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej, funkcjonujące w ramach 16 wojewódzkich urzędach pracy. W końcowej fazie opracowania znajduje się rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie standardów usług rynku pracy realizowanych przez publiczne służby zatrudnienia oraz terminów dostosowania tych służb do wymaganych standardów. W celu usprawnienia funkcjonowania służb poradnictwa zawodowego wydawane są i upowszechniane materiały informacyjno-metodyczne dla doradców zawodowych, organizowane seminaria i szkolenia z zakresu zagadnień wskazanych przez doradców zawodowych, podejmowana jest współpraca międzynarodowa w ramach realizacji projektów i programów wspólnotowych. Kwestie poradnictwa zawodowego dla młodzieży, realizowanego bezpłatnie przez publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, szkoły, Centra Kształcenia Ustawicznego i Centra Kształcenia Praktycznego regulują rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu: z 11 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, z 7 stycznia 2003 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, z 13 czerwca 2003 roku w sprawie rodzajów, organizacji oraz sposobu działania publicznych placówek kształcenia ustawicznego i publicznych placówek kształcenia praktycznego, w tym publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego W latach funkcjonowały 572 poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Pomoc udzielana jest wszystkim uczniom. Polega ona na: doradztwie, rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych uczniów, kształtowaniu umiejętności racjonalnego wyboru kierunku kształcenia i zawodu oraz aktywnej postawy wobec życia zawodowego, uczeniu planowania kariery zawodowej i umiejętności poruszania się na rynku pracy, ścisłej współpracy z rodzicami i nauczycielami. Najczęściej stosowaną formą pomocy są zajęcia grupowe. Poradnictwem zajmują się również szkoły, z których część zatrudnia pedagogów szkolnych i doradców zawodowych. Gimnazja, licea ogólnokształcące, licea profilowane, technika, zasadnicze szkoły zawodowe zobowiązane są stworzyć wewnątrzszkolny system doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia. Szkoły współdziałają z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym specjalistycznymi poradniami zawodowymi oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom (urzędy pracy, Ochotnicze Hufce Pracy). Uczniowie mający problemy zdrowotne, co ogranicza możliwości wyboru szkoły i kierunku kształcenia zawodowego, korzystają z poradnictwa indywidualnego w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Przy przyjmowaniu do szkół ponadgimnazjalnych, w przypadku równorzędnych wyników uzyskanych w postępowaniu kwalifikacyjnym pierwszeństwo mają kandydaci z problemami zdrowotnymi, ograniczającymi możliwości wyboru kierunku kształcenia ze względu na stan zdrowia, potwierdzonymi opinią publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Do klasy pierwszej szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy, przyjmowani są, na wniosek rodziców (prawnych opiekunów), kandydaci posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez zespół orzekający, działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Kandydaci ubiegający się o przyjęcie na semestr pierwszy dotychczasowej szkoły policealnej powinni posiadać zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w określonym zawodzie, wydane na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 53

3 20 lutego 2004 roku w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych. Dokonano weryfikacji programów nauczania przedmiotów Przedsiębiorczość i Wiedza o społeczeństwie, uzupełniono je o zagadnienia dotyczące planowania kariery edukacyjnozawodowej. Wprowadzone zmiany miały na celu rozwijanie w uczniach umiejętności pracy w zespole, umożliwienie poznania swoich mocnych i słabych stron, przygotowanie do prowadzenia działalności gospodarczej, przyjęcie właściwej postawy wobec problemów zawodowych oraz umiejętności poruszania się na rynku pracy. Młodzieży zapewniony jest szeroki dostęp do informacji o zawodach oraz zmianach wielkości i struktury podaży i popytu na pracę, zarówno z punktu zapotrzebowania na dany zawód, jak i z punktu kwalifikacji i umiejętności pracowników. Prawo oświatowe umożliwia powoływanie niepublicznych poradni specjalistycznych, w tym zajmujących się poradnictwem zawodowym dla młodzieży. Ich usługi są odpłatne. Poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy jest realizowane przez powiatowe urzędy pracy oraz centra informacji i planowania kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy na zasadach ogólnych, na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (wcześniej ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu). Ustawa gwarantuje równość w korzystaniu z usług poradnictwa zawodowego między innymi bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość i inne okoliczności. Wydano Podręcznik oceny zawodów z punktu widzenia różnych rodzajów niepełnosprawności, a także odpowiednio zaadaptowano program komputerowy Doradca Świadczenie usług dla osób niepełnosprawnych podejmowane jest również przez organizacje pozarządowe. Na przykład: - Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji realizuje usługi pośrednictwa i doradztwa zawodowego dla osób niepełnosprawnych w ramach projektu Aktywność na rynku pracy. Program poradnictwa i szkoleń dla osób niepełnosprawnych, współfinansowanego ze środków programu Phare, - Fundacja Pomocy Matematykom i Informatykom Niepełnosprawnym Ruchowo, w ramach funduszu Phare zorganizowała Centrum Usług Doradczych oraz Biuro Karier Osób Niepełnosprawnych, które zajmują się promocją niepełnosprawnych pracowników wśród pracodawców, a także rozszerzaniem systemu bezpłatnych usług doradczych celem objęcia nim grupy bezrobotnych i poszukujących pracy osób niepełnosprawnych z województwa mazowieckiego (bezpośrednio) oraz (pośrednio) z całej Polski, - Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych prowadzi poradnictwo zawodowe poprzez oddziały usytuowane na terenie całego kraju, organizuje też szkolenia dla doradców zawodowych. W celu stworzenia systemu ofensywnej, powszechnie dostępnej informacji zawodowej oraz podniesienia jakości usług poradnictwa zawodowego i zwiększenia ich dostępności realizowane są (w latach ) dwa projekty współfinansowane przez Europejski Fundusz Społeczny: komputeryzacja poradni psychologiczno-pedagogicznych, wraz z zakupem specjalistycznego oprogramowania, opracowanie i upowszechnienie materiałów metodycznych i dydaktycznych do planowania kariery zawodowej uczniów. Odbiorcami materiałów są doradcy zawodowi (ze Szkolnych Ośrodków Kariery, poradni), nauczyciele realizujący zadania z zakresu podstaw przedsiębiorczości i poradnictwa oraz nauczyciele konsultanci z oddziałów doskonalenia nauczycieli. Materiały dostosowane są do specyfiki grupy wiekowej lat (uczniowie gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, pomaturalnych, CKU, CKP). 54

4 Informacji zawodowej służą wydawnictwa wydawane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej i Fundację Edukacyjną Perspektywy. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne korzystają z opisów ponad 1600 zawodów i specjalności, 100 teczek z informacjami o zawodach, przewodnika po zawodach z opisem 546 zawodów oraz z informatorów, ulotek, folderów. Pytanie dodatkowe Efekty realizacji podpisanego w 1993 roku porozumienia o współpracy między Ministrem Edukacji Narodowej i Ministrem Pracy i Polityki Społecznej dotyczącego, między innymi, rozwoju poradnictwa zawodowego. Porozumienie o współpracy pomiędzy ministrem pracy a ministrem edukacji przyczyniło się do podjęcia działań wspierających usługi poradnictwa zawodowego świadczone w resorcie edukacji, polegających na udostępnianiu materiałów i publikacji, a także dotyczących technik i narzędzi stosowanych w poradnictwie zawodowym. Od 1999 roku, jako kontynuacja tych działań, rozwijany jest europejski wymiar informacji i poradnictwa zawodowego, w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego (Euroguidance, program Leonardo da Vinci). Ponadto realizowane są inne działania: prowadzenie lekcji w ramach przedmiotu przedsiębiorczość lub wiedza o społeczeństwie, innych zajęć dydaktycznych, prowadzenie grupowego poradnictwa zawodowego, prowadzenie indywidualnego poradnictwa zawodowego, stwarzanie uczniom możliwości zapoznania się z wymaganiami zawodowymi i warunkami pracy, prowadzenie treningów umiejętności podejmowania decyzji, pomoc w konstruowaniu przez ucznia indywidualnego planu kariery edukacyjnozawodowej, współpraca z kadrą pedagogiczną szkoły i rodzicami uczniów, współpraca z doradcami zawodu poradni psychologiczno pedagogicznych, zwłaszcza w zakresie oceny psychologicznej uczniów, współpraca z doradcami zawodu Centrów Informacji i Poradnictwa Zawodowego wojewódzkich urzędów pracy i ich filii, zwłaszcza w zakresie informacji zawodowej, śledzenie losów edukacyjno-zawodowych uczniów, którym udzielono pomocy doradczej w szkole. Zadania realizowane są przez szkolnego doradcę zawodu poprzez organizowanie wycieczek zawodoznawczych, warsztatów podejmowania decyzji, giełd pracy, gier symulacyjnych oraz indywidualnych konsultacji, z wykorzystaniem programów komputerowych. Porozumienie z 1993 roku stworzyło również bazę współpracy kuratoriów oświaty, wojewódzkich urzędów pracy, szkół, poradni psychologiczno-pedagogicznych i urzędów pracy. Pytanie B Działania w dziedzinie poradnictwa zawodowego, podjęte w celu popierania awansu zawodowego i społecznego. W działaniach w zakresie poradnictwa zawodowego dominują usługi służące budowaniu kariery, co stanowi podstawową drogę wspierania awansu zawodowego i społecznego. Podejście to znalazło odbicie w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W ramach rządowego Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów Pierwsza Praca w latach podjęto następujące inicjatywy: - utworzenie Gminnych Centrów Informacji, ukierunkowanych na aktywizację ludzi młodych i społeczności lokalnych oraz ożywienie lokalnego rynku pracy, poprzez zapewnienie łatwego dostępu do nowoczesnych technologii przekazu informacji, 55

5 - tworzenie i rozwijanie Akademickich Biur Karier świadczących pomoc studentom i absolwentom w planowaniu kariery zawodowej, poprzez ułatwienie rozpoznawania predyspozycji zawodowych, gromadzenie informacji o firmach i możliwościach zatrudnienia, pozyskiwanie ofert pracy, gromadzenie informacji o kursach zawodowych i językowych, stypendiach i studiach za granicą, - tworzenie Szkolnych Ośrodków Kariery w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych posiadających uprawnienia szkół publicznych. Zadania ośrodków to gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych, udzielanie porad uczniom i rodzicom, prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, - utworzenie sieci Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej Ochotniczych Hufców Pracy. Celem jest umożliwienie młodzieży nabycia umiejętności aktywnego planowania rozwoju zawodowego i zdobycia wiedzy niezbędnej do wejścia na rynek pracy. Podstawową grupą docelową jest młodzież zamieszkująca odległe tereny wiejskie, zagrożona marginalizacją i wykluczeniem społecznym. Wspieraniu awansu społecznego i zawodowego służą realizowane przez powiatowe urzędy pracy, we współpracy z Centrami Informacji i Planowania Kariery Zawodowej, usługi ukierunkowane na tworzenie indywidualnego planu działania, obejmującego cele i sposoby realizacji kolejnych etapów kariery, z uwzględnieniem podstawowych usług rynku pracy oraz instrumentów rynku pracy wspierających zatrudnienie bezrobotnego lub poszukującego pracy. Pytanie dodatkowe Czy uczniowie zobowiązani są zastosować się do porad udzielonych w ramach poradnictwa zawodowego. Jeżeli mieliby taki obowiązek, to jakie byłyby konsekwencje niezastosowania się do porady. Uczniowie nie są zobowiązani zastosować się do porad udzielanych przez doradcę zawodowego. Zadaniem doradcy zawodowego jest spowodowanie by uczeń, po analizie sytuacji, w której się znalazł i po przeprowadzeniu badań psychologicznych, o ile są konieczne, był w stanie samodzielnie podjąć decyzję o wyborze kierunku kształcenia zawodowego i szkoły, która pozwoli mu ten zamiar zrealizować. Doradca zawodowy wspiera podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowej, pomaga w planowaniu drogi zawodowej, w wyborze zawodu i szkoły, motywuje do dalszego rozwoju zawodowego. Pytanie C Rodzaje informacji dostępnych w jednostkach poradnictwa zawodowego, środki wykorzystywane w celu ich rozpowszechniania. Placówki publicznych służb zatrudnienia świadczące poradnictwo zawodowe wyposażone są w ujednolicone zasoby informacji. Zasoby te obejmują: klasyfikację zawodów i specjalności, teczki informacji o zawodach, ulotki o zawodach, filmy zawodoznawcze, przewodnik po zawodach (charakterystyki 546 zawodów) oraz katalogi, informatory, przewodniki. Doradcy dysponują też programem komputerowym Doradca Do końca października 2006 roku zostanie przygotowana nowa wersja tego programu. Program zostanie wzbogacony o nowe funkcje, w tym przez Internet będzie możliwy dostęp do: charakterystyk zawodowych, informacji o instytucjach edukacyjnych i szkoleniowych oraz lokalnych informacji o zawodach, wprowadzanych na bieżąco przez doradców zawodowych w całym kraju. W 2001 roku zaktualizowany został pakiet informacyjny Orientacja szkolna i zawodowa w gimnazjum. Nauczyciel jako doradca, który ma wspierać nauczycieli realizujących zadania doradcze. Pakiet został przekazany poradniom psychologiczno-pedagogicznym. Szkołom i poradniom przekazywane były publikacje, których wydanie finansowane było przez Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, działające w ramach Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. 56

6 Wszystkie poradnie psychologiczno-pedagogiczne opracowywały ulotki, informacje o kierunkach kształcenia zawodowego. Szkoły i poradnie korzystały również z ulotek, folderów i materiałów informacyjnych przekazywanych im przez urzędy pracy. W budżetach szkół i poradni nie wyodrębniono specjalnych środków na upowszechnienie materiałów informacyjnych. Pytanie D Podać: (a) wysokość wydatków publicznych przeznaczonych na służby poradnictwa zawodowego; (b) liczbę wyspecjalizowanego personelu, zatrudnionego w służbach poradnictwa zawodowego, jak i jego kwalifikacje (nauczający, psychologowie, personel administracyjny, inni); (c) liczbę osób korzystających z poradnictwa zawodowego, ich wiek, płeć oraz wykształcenie; (d) rozmieszczenie geograficzne służb poradnictwa zawodowego. Wydatki Funduszu Pracy przeznaczone na służby poradnictwa zawodowego (w zaokrągleniu): tysięcy zł w roku 2001, tysięcy zł w roku 2002, tysięcy zł w roku W latach Ministerstwo Edukacji Narodowej na realizację zadań z zakresu poradnictwa zawodowego wydało zł. Przeznaczone one zostały na druk materiałów metodycznych i informacyjnych dla doradców zawodowych, organizację szkoleń oraz konferencji. Stan w końcu: Doradcy zawodowi w PUP* *Dotyczy tylko doradców zawodowych. Tylko dane ich dotyczące obejmuje statystyka urzędów pracy. Dodatkowo należy uwzględnić około 200 doradców zatrudnionych w CIiPKZ WUP. Liczba osób, które skorzystały z usług poradnictwa zawodowego w tym kobiety brak danych Ogółem W tym: -Bezrobotni w tym do 24 lat -Poszukujący pracy brak danych Jednostki świadczące usługi poradnictwa zawodowego rozmieszczone są równomiernie na terenie kraju w każdym powiecie jest urząd pracy, zaś w każdym województwie jest od 1 do 6 centrów informacji i poradnictwa kształcenia zawodowego. Doradcy zawodowi zatrudnieni są we wszystkich poradniach psychologicznopedagogicznych. W poradniach zatrudniających co najmniej kilkunastu pracowników merytorycznych doradcy zawodowi realizują te zadania w pełnym wymiarze czasu (etat), natomiast w poradniach małych realizują oni także inne zadania. Ponadto, doradcy zawodowi zatrudniani są w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. W Szkolnych Ośrodkach Kariery w 2003 roku zatrudniano 157 doradców zawodowych, zaś w 2004 roku 233. W ograniczonym zakresie zadania realizuje około pedagogów szkolnych. 57

7 Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela - doradcy zawodowego w szkołach i placówkach posiada osoba, która ukończyła studia magisterskie lub studia wyższe zawodowe, lub podyplomowe w zakresie doradztwa zawodowego i posiada przygotowanie pedagogiczne. Liczba osób korzystających z poradnictwa zawodowego w poradniach psychologiczno-pedagogicznych Lata Zajęcia aktywizujące Porady zawodowe, bez badań Ogółem Odbiorcami usług doradczych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych są uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz młodzież nie ucząca się i niepracująca. Najliczniejszą grupą są uczniowie gimnazjów, w dalszej kolejności uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Z różnych form usług oferowanych przez Szkolne Ośrodki Kariery corocznie korzysta około osób. Rozmieszczenie geograficzne poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym specjalistycznych poradni zawodowych jest takie, że zapewnia każdemu uczniowi możliwość uzyskania pomocy doradczej. Służby poradnictwa działają w niektórych gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych (zatrudniających doradcę zawodowego lub pedagoga szkolnego). Pytania dodatkowe 1/ Wysokość wydatków na poradnictwo zawodowe dla uczniów (w środowisku szkolnym) Wydatki na poradnictwo zawodowe dla uczniów w szkołach nie są wyodrębnione w budżecie szkoły, stąd trudno je oszacować. 2/ Wydatki na poradnictwo zawodowe jako % PKB Nie ma możliwości uzyskania takich danych. W budżecie państwa nie są wyodrębnione wydatki na poradnictwo zawodowe, w tym dla młodzieży. 3/ Działania podjęte w celu poprawy jakości usług poradnictwa zawodowego Poprawienie jakości usług poradnictwa zawodowego jest jednym z celów, jaki ma być osiągnięty dzięki wdrożeniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Ustawa wprowadziła licencję doradcy zawodowego zatrudnionego w publicznych służbach zatrudnienia. Nadanie licencji następuje po spełnieniu takich warunków jak odpowiedni staż pracy, posiadane i rozwijane kompetencje doradcy oraz wyniki pracy. Ustawa wprowadza standard usług poradnictwa zawodowego, który określać będzie zakres, miejsce i sposób realizacji usługi. Standaryzacja usług przyczyni się do ujednolicenia usług w skali kraju i podniesienia ich jakości. Na szczeblu centralnym podejmowane i stymulowane są działania obejmujące opracowywanie i upowszechnianie informacji zawodowej, przygotowywanie i udostępnianie materiałów i opracowań z zakresu teorii i praktyki poradnictwa zawodowego, organizację seminariów i szkoleń dla doradców zawodowych, współpracę z jednostkami poradnictwa zawodowego w zakresie europejskich programów z dziedziny poradnictwa zawodowego. Przygotowywane są również nowe narzędzia badania zainteresowań zawodowych oraz nowa wersja programu komputerowego Doradca 2000 w wersji on-line i off-line. Poprawie jakości usług poradnictwa zawodowego służyły działania podejmowane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej: 1. Działania mające na celu wprowadzenie szkolnego doradcy zawodowego do szkół i placówek: - opracowanie projektu "Szkolny doradca zawodowy" ( ), 58

8 - opracowanie programu studiów podyplomowych "Szkolny doradca zawodowy" (w 2003 roku), - promocja projektu "Szkolny doradca zawodowy" poprzez organizowanie i udział w konferencjach na temat perspektyw poradnictwa edukacyjno - zawodowego (8 konferencji w roku 2002 i 16 w roku 2003). 2. Przygotowanie kadry placówek doskonalenia nauczycieli, poradni psychologiczno - pedagogicznych i akademickich biur karier do wspierania szkół w realizacji zadań z obszaru informacji, orientacji i poradnictwa zawodowego: godzinny kurs doskonalący i 40-godzinny kurs uzupełniający "Nauczyciel, wychowawca jako doradca zawodowy ucznia w zreformowanej strukturze systemu edukacji" dla 40 nauczycieli konsultantów i doradców metodycznych (w latach ), - 60-godzinny kurs doskonalący "Poradnictwo, orientacja i informacja zawodowa w zreformowanym systemie edukacji" dla 75 doradców zawodowych z poradni psychologiczno - pedagogicznych (w latach ), - 80-godzinny doskonalący kurs specjalistyczny "Orientacja i informacja zawodowa w szkole" dla 17 edukatorów oświaty (w 2002 roku), - 24-godzinny kurs doskonalący "Współpraca poradni psychologiczno - pedagogicznej ze szkolnym doradcą zawodowym" dla 98 doradców zawodowych z poradni psychologicznopedagogicznych (w 2003 roku), - 6-godzinne Forum Dyskusyjne "Szkolny Doradca Zawodowy" dla 18 nauczycieli konsultantów i doradców metodycznych z ośrodków doskonalenia nauczycieli (w 2003 roku), - 12-godzinne seminaria "Europejski wymiar poradnictwa zawodowego" (7 seminariów w latach ), w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - 4 edycje szkoleń dla pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych nt. współpracy poradni ze szkolnym doradcą zawodowym (w 2004 roku), - przeszkolenie 16 konsultantów (po 1 z każdego województwa) z placówek doskonalenia nauczycieli w trakcie wyjazdu studyjnego do Francji, z zakresu doradztwa edukacyjnozawodowego dla młodzieży. Zorganizowano też seminarium podsumowujące III etap współpracy polsko-francuskiej w ramach projektu Transition oraz przeprowadzono monitoring szkoleń prowadzonych przez uczestników wyjazdów studyjnych do Francji (ewaluatorzy zewnętrzni) - w 2004 roku, - 24-godzinny kurs doskonalący "Współpraca poradni psychologiczno - pedagogicznej ze szkolnym doradcą zawodowym" dla 100 doradców zawodowych z poradni psychologiczno pedagogicznych, - 48-godzinny kurs doskonalący "Rola, zadania i warsztat pracy opiekuna Szkolnego Ośrodka Kariery" dla 100 szkolnych doradców zawodowych (opracowanie programu i realizacja), - 6-godzinne Forum Dyskusyjne "Szkolny doradca zawodowy - jego miejsce w systemie poradnictwa" dla 20 nauczycieli konsultantów i doradców metodycznych z placówek doskonalenia nauczycieli (opracowanie programu i realizacja), - 12-godzinne seminaria "Europejski wymiar poradnictwa zawodowego - umiejętności eurodoradcy" dla 100 doradców zawodowych z poradni psychologiczno - pedagogicznych), w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego. 3. Wsparcie metodyczne doradców zawodowych - publikacje: - "Przygotowanie uczniów gimnazjum do wyboru zawodu" (w 2001 roku), - "Moja przyszła praca" (w 2001 roku), 59

9 - "Doradztwo zawodowe w systemach szkolnych krajów Unii Europejskiej" (w 2001 roku), ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - "Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej" (w 2002 roku), w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - "Higher Education Opportunities in Poland" (w 2002 roku), w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - "Psychologiczne podstawy wyboru zawodu" (w 2003 roku), w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - Nowa Edukacja Zawodowa - artykuły z zakresu informacji, orientacji i poradnictwa zawodowego (12 artykułów w latach ), - strona internetowa Narodowego Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego (gromadzenie i udostępnianie informacji z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego), - Europejski Portal Internetowy o Możliwościach Kształcenia w Europie PLOTEUS (administrowanie polską częścią portalu), - "Etyczne konteksty doradzania w ponowoczesnym świecie", w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - "Specyfika pracy doradcy zawodowego w Akademickim Biurze Karier", w ramach projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - "Planuję karierę", "Narzędzia pracy szkolnego doradcy zawodowego", "Zawodoznawstwo - podręcznik dla szkolnych doradców zawodowych", "Moja przyszła praca". 4. Współpraca zagraniczna: - projekt Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego (międzynarodowa współpraca w zakresie informacji, orientacji i poradnictwa zawodowego), - projekt Transition (współpraca polsko - francuska w zakresie doskonalenia doradców), - wizyty studyjne i korespondencja zespołu realizującego zadania projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - spotkania sieci Euroguidance - osób realizujących projekt Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, - udział w konferencjach międzynarodowych (5 konferencji w latach ). Pytanie E Czy równość dostępu zagwarantowana jest wszystkim zainteresowanym osobom, w tym obywatelom innych Układających się Stron Karty, mieszkającym i pracującym legalnie w Polsce, jak i osobom niepełnosprawnym. Działania Ministerstwa Edukacji Narodowej obejmują dzieci i młodzież uczące się we wszystkich typach szkół. W świetle prawa oświatowego dla niepełnosprawnych uczniów gimnazjów prowadzone jest poradnictwo zawodowe polegające na przedstawianiu im możliwości wyboru kierunku kształcenia ponadgimnazjalnego i pomocy w doborze kształcenia zgodnie z predyspozycjami i aspiracjami. Dostęp do tego poradnictwa mają wszyscy uczniowie, bez względu na obywatelstwo. Konkluzja negatywna Dostęp do poradnictwa zawodowego organizowanego przez publiczne służby zatrudnienia mają tylko obywatele polscy, obcokrajowcy mający kartę stałego pobytu i uchodźcy. Karta stałego pobytu może być wydana cudzoziemcom po upływie trzech lat zamieszkania w Polsce (oraz po spełnieniu dodatkowych wymogów dotyczących związków z Polską, posiadania mieszkania oraz dochodu) 1. Po przeprowadzeniu pogłębionej analizy postanowień ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu stwierdzone zostało, że przedstawione w drugim sprawozdaniu 1 Karta stałego pobytu obecnie karta pobytu wydana w związku z udzieleniem zezwolenia na osiedlenie się. 60

10 informacje były niepoprawne. W świetle ustawy poradnictwo było dostępne dla wszystkich, bez względu na obywatelstwo. Poradnictwo zawodowe było usługą opartą na następujących zasadach: dostępności usług dla wszystkich osób bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy oraz dla pracodawców, równości w korzystaniu z usług poradnictwa zawodowego bez względu na narodowość, płeć, wyznanie, przynależność do organizacji politycznych i społecznych oraz inne okoliczności. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy opiera się na tych samych zasadach. Równość traktowania zapewniona jest obywatelom państw-stron Europejskiej Karty Społecznej. 61