MIESIÊCZNIK. Biuletyn Informacyjny ŒKF fot. SOHO

Transkrypt

1 MIESIÊCZNIK 133 NR Biuletyn Informacyjny ŒKF fot. SOHO

2 Jakiś czas temu prezentowaliśmy w Galerii zdjęcia z kosmicznego teleskopu Hubble. Przyszła pora, żeby znowu sięgnąć w kosmos, tym razem bliższy. Fotografie, które widzicie, to Słońce bliskie i dobrze znane, a jednak interesujące. Na pierwszej stronie okładki widzimy skłębioną koronę Słońca, obserwowaną w dalekim nadfiolecie (fot. Solar and Heliospheric Observatory SOHO; jest to wspólny program badawczy Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA i NASA). Na czwartej stronie miejsce narodzin gwiazd typu Słońca gigantyczne lejowate chmury w mgławicy Laguna, rozgrzewane przez gorące młode gwiazdy (fot. ESA-NASA). PWC Erupcja słoneczna bryzgi chromosferyczne wyrzucane z powierzchni Słońca (fot. USAF 55th Space Weather Squadron). Plamy słoneczne wydają się ciemne, ponieważ są chłodniejsze od otoczenia (3500 zamiast 5500 ). Widoczne granule to gorący gaz wyniesiony na powierzchnię; ich średnica sięga kilkuset kilometrów (fot. T. Rimmele, N. Hanna AURA/NOAO/NSF).

3 31 stycznia 2001 zmarł jeden z wielkich światowej fantastyki, Gordon R. Dickson (ur. 1923). Pierwsza jego powieść Alien from Arcturus ukazała się w roku Największą sławę zyskał cyklem Dorsai, a w Polsce także zabawnym cyklem Smok i jerzy. Stworzył także liczne opowiadania. Współpracował m.in. z Keithem Laumerem, Robertem Silverbergiem, Benem Bovą i Harrym Harrisonem. Trzykrotnie zdobył nagrodę Hugo w 1965 za Soldier, Ask Not oraz w dwóch kategoriach w 1981: za mikropowieść Lost Dorsai i opowiadanie The Cloak and the Staff. W 1966 otrzymał Nebulę za nowelę Call Him Lord. W 1977 otrzymał także British Fantasy Award. W latach pełnił funkcję przewodniczącego Science Fiction Writers of America. Arthur C. Clarke napisze krótką wiadomość i wraz z próbką swego DNA wyśle ją w kosmos w ramach projektu Encounter letni pisarz jest jedną z osób, które biorą udział w tym przedsięwzięciu. Wstępnie ustalono, że pojazd (z wiadomościami i próbkami) będzie wyniesiony na orbitę przez francuską rakietę Ariane V w trzecim kwartale 2003 roku. Gigantyczny żagiel słoneczny poniesie go w trwający ponad 13 lat rejs do Plutona i dalej. Clarke stwierdził, że pomysł przypomina mu kosmiczny list w butelce. Do próbki DNA dołączył krótki liścik o treści Żegnaj, mój klonie oraz swoją fotografię. Trwają przygotowania do ekranizacji znakomitego komiksu Janusza Christy Kajko i Kokosz. Scenariusz powstał na podstawie zeszytu Dzień Śmiechały, a równocześnie z filmem kinowym (aktorskim) zrealizowany będzie serial telewizyjny. Budżet produkcji wynosi 12 mln złotych (tyle co Ogniem i mieczem). W rolach głównych zobaczymy m.in. Cezarego Żaka jako Kokosza, Mariana Opanię jako kasztelana Mirmiła i Krzysztofa Kowalewskiego jako Hegemona. Przedstawiciel producenta (studia o pięknej nazwie Hegemont) zapewnił, że film zachowa klimat komiksu. Nie ustaje walka fanów Star Treka o to, by nowy serial (kiedy dobiegnie końca Star Trek: Voyager) opowiadał o przygodach statku USS Excelsior pod dowództwem weterana pierwszego serialu, kapitana Hikaru Sulu (w tej roli George Takei). Po akcji pisania listów, teraz fani próbują doprowadzić do realizacji telewizyjnego filmu lub miniserialu, który przekona producenta do ich pomysłu. Studio Paramount pozostaje sceptyczne, a jego przedstawiciele twierdzą, że Star Trek powinien teraz rozwinąć się w innym kierunku. Piąty serial telewizyjny ma podobno opowiadać o okresie powstawania Federacji. Powstaje również dziesiąty już film kinowy cyklu. Jego scenarzystą jest John Logan (nominowany w tym roku do Oskara za Gladiatora). W filmie pojawią się zrzeszone w Federacji, a rzadko widywane rasy (w tym Romulanie), a także nowy czarny charakter, godny przeciwnik kapitana Jean-Luca Picarda. W dwóch kolejnych częściach Matrixa wystąpić miała Michelle Yeoh, gwiazda filmu Przyczajony tygrys, ukryty smok (Crouching Tiger, Hidden Dragon). Miała zastąpić Jeta Li (znanego np. z Zabójczej broni 4). Okazało się, że producenci Matrixa nie są w stanie zapłacić Li honorarium, jakiego oczekiwał (mowa była o 13 mln dolarów za oba filmy, wobec proponowanych 3 milionów). Sama Yeoh długo się zastanawiała realizacja obu części Matrixa potrwa długo i nie była pewna, czy da się ją pogodzić z innymi jej planami. Wreszcie zrezygnowała założyła własne studio filmowe i praca na planie nie dała się z tym pogodzić. Treningi kung-fu przed zdjęciami rozpoczął już Keanu Reeves. Jak powiedział Zamiast walk jeden na jednego będą walki wieloosobowe. I broń: będzie 3

4 więcej broni. Wkrótce potem rozeszły się nie potwierdzone na razie plotki, że podczas ćwiczeń zwichnął nogę w kostce. Na tym nie koniec kłopotów. Być może także główny producent, Warner Brothers, wycofa się z planów jednoczesnego filmowania drugiej i trzeciej części Matrixa. Na razie nic nie wiadomo, jednak wątpliwe jest, by zdjęcia rozpoczęły się przed oczekiwanym w połowie roku strajkiem aktorów i scenarzystów. 22 grudnia 2000 odbyło się pożegnalne przyjęcie na planie filmu Władca Pierścieni, związane z zakończeniem zdjęć w Nowej Zelandii. Obecnych było ponad 3000 gości, a koszta sięgnęły 100 tys. dolarów. Aktorzy podarowali Peterowi Jacksonowi reżyserskie krzesło dopasowane do rozmiarów hobbita. Niektórzy także na pamiątkę uczestnictwa w tym dziele zamówili specjalne tatuaże: Elijah Wood, Sean Astin, Dominic Monaghan, Billy Boyd, Orlando Bloom, Viggo Mortensen, Ian McKellen i John Rhys- -Davies będą nosić motyw Drużyny Pierścienia, zaprojektowany przez Alana Lee. W nowym roku rozpocznie się etap tzw. postprodukcji. Pierwsza część filmu wejdzie na ekrany 19 grudnia 2001 (w USA), natomiast w Polsce już na Gwiazdkę. Dobra wiadomość tłumaczenie będzie się opierało na kanonicznym tekście Marii Skibniewskiej, a konsultantem ma być nasz kolega, Marek Gumkowski (dzięki czemu uda się uniknąć forsowanych przez wydawnictwo Zysk i S-ka krzatów, Łazika czy Jedynego Pierścienia z oczkiem). Film pojawi się w wersji z napisami, choć dystrybutor (Kino Świat International) dopuszcza możliwość zdubbingowania pewnej skromnej liczby kopii. Tymczasem do obiegu wszedł już drugi trailer Władcy Pierścieni. Przewidywane są jeszcze dwa latem i jesienią tego roku. Około lata powinny się już pojawić w polskich kinach do amerykańskich trafił w połowie stycznia, a oczekiwały go kolejki fanów, próbujących kupić bilety na dowolny film (byle przed nim pokazywano trailer Władcy Pierścieni). Ale widzowie byli pewni właściwie od samego początku. Pojawiły się inne problemy: z zespołu odszedł Mark Stetson, specjalista od efektów specjalnych, znakomity fachowiec nominowany do Oskara za 2010 i Piąty element. Poszło o różnice poglądów w kwestiach twórczych. Miejmy nadzieję, że nie wpłynie to na jakość filmu. Najbardziej dochodowym filmem zeszłego roku w USA okazał się Grinch Świąt nie będzie, który już w przedświąteczny weekend uzyskał na rynku amerykańskim dochód powyżej 216 mln dolarów, wyprzedzając poprzedniego lidera, Mission Impossible mln dolarów. Grinch dokonał tego w ciągu zaledwie 33 dni od premiery. Reżyser Ron Howard zapowiedział jednak, że nie zamierza kręcić Grincha II. Jak stwierdził, film odniósł sukces dzięki grze Jima Carreya i świętom Bożego Narodzenia. Jednak próbować po raz drugi tego samego wydaje mu się przedsięwzięciem bezsensownym. Studio DreamWorks oraz i jedna z fanowskich witryn poświęconych fantastyce przeprowadziły loterię, której zwycięzca ciekawostka uzyskał rolę statysty i dzień na planie nowej komedii SF Evolution z Davidem Duchovnym w roli głównej. Film trafi na ekrany latem Sam Raimi zdradził w wywiadzie liczne szczegóły dotyczące jego nowego, oczekiwanego filmu aktorskiej ekranizacji przygód Spidermana, ostatniego w wielkich komiksowych bohaterów, który nie doczekał się jeszcze własnego filmu. Wiadomo już, że Spidermana, czyli Pete Parkera, zagra Tobey Maguire, jako Mary Jane wystąpi Kirsten Dunst, a wrogim Zielonym Goblinem będzie Willem Dafoe. Scenariusz (autorstwa Davida Koeppa, scenarzysty Parku Jurajskiego) podlegał licznym przeróbkom i reżyser nadal nie uważa go za idealny (choć już bardzo dobry). Jak określił to Raimi: Film jest opowieścią o młodym człowieku, który jest nieodpowiedzialny i egoistyczny. I o tym, jak uczy się odpowiedzialności. Spiderman jak wiadomo, jest to Peter Parker ukąszony przez zmutowanego pająka wystąpi w klasycznym, czerwono-niebieskim kostiumie. Poza tym, inaczej niż w komiksie, będzie wystrzeliwał sieć z narządów organicznych, powstałych wskutek mutacji, a nie z mechanicznych urządzeń. W ramach przygotowań do roli, Maguire odbył serię treningów zwiększających elastyczność mięśni oraz zajęć z akrobatyki. Ćwiczył także podwieszony na linkach (ta metoda umożliwia filmowanie walk podobnych do tych z Matrixa). 4

5 Twórcy filmu ogłosili, że poszukują chętnych do roli statystów. Chodzi o fanów, gdyż od razu zaznaczono, że poszukiwani są do chętni do pracy za darmo ale może sam występ w filmie jest dla niektórych wystarczającą nagrodą. Tymczasem w sieci pojawiło się pierwsze nieoficjalne zdjęcie z planu filmu podobno autentyczne. Aktualny Bond czyli Pierce Brosnan ma wystąpić w ekranizacji znanego (także w Polsce) opowiadania Raya Bradbury ego Głos gromu (A Sound of Thunder) o podróżach w czasie. Reżyserować miałby Renny Harlin, a zdjęcia powinny się rozpocząć już w pierwszym kwartale Adaptacji dokonali Thomas Dean Donnelly i Joshua Oppenheimer. Tekst opowiada o myśliwym, który cofa się w czasie na dinozaurowe safari i przypadkiem doprowadza do zmiany historii. Druga część Gwiezdnych wojen, która dopiero powstaje, ma nosić tytuł Rise of the Empire. Taką wiadomość zdradził Kenny Baker, który wystąpił we wszystkich częściach jako bohaterski R2-D2. Natomiast John Duncan, który wspólnie z Johnem Goodsonem projektuje i buduje makiety robotów, pracuje w tej chwili nad nowym robotem bojowym. Jak stwierdził, będzie powoli zmieniał wygląd maszyn, od gładkich, opływowych kształtów z Mrocznego widma do kanciastych, opancerzonych konstrukcji klasycznej trylogii. W Mrocznym widmie było kilka takich statków: okręty Federacji Handlowej i krążownik Republiki. Teraz pojawi się ich więcej. Sam film jest w tej chwili w stadium montażu. Montażysta Ben Burtt i sam George Lucas przycinają nagrany materiał w Skywalker Ranch w Kalifornii. Podobno pomagać ma w tym Steven Spielberg. Zaplanowano, że film będzie trwał trzy godziny. Przygotowywany jest sequel przeboju zeszłego roku, filmu X-Men, opartego na komiksie pod tym samym tytułem. Oprócz prawie tego samego zespołu aktorskiego, w realizacji wezmą udział także reżyser pierwszych X-menów, Bryan Singer, producent Tom DeSanto i scenarzysta David Hayter. Producent, Marvel Studios, wstępnie planuje premierę na Święta Cela, oglądana niedawno w polskich kinach, trafiła już na DVD. Na dysku zmieściły się liczne informacje dotyczące efektów specjalnych filmu. Widzowie zobaczą, jak powstawały kostiumy i dekoracje, obejrzą też dokument Style as Substance. Na dysku zmieszczą się także komentarze, muzyka filmu i usunięte sceny, w tym również te, które uznano za zbyt ostre dla wersji kinowej. Mimo ponawianych propozycji, Sean Connery zdementował pogłoski, jakoby miał wystąpić w którymś z nowych filmów o przygodach agenta 007, Jamesa Bonda tym razem jako czarny charakter. Nie stać ich na mnie wyjaśnił i dodał, że uważa Pierce a Brosnana za bardzo udanego Bonda. Pierce Brosnan podobno ma zrezygnować z tej roli po następnym filmie. Oczywiście, w tej sytuacji pojawiły się liczne plotki dotyczące kolejnego wcielenia agenta 007. Wśród kandydatów najczęściej wymieniany jest Matthew Perry (znany w Polsce z serialu Friends), a oprócz niego Ralph Fiennes, Rupert Everett, Ioan Gruffud i piosenkarz Robbie Williams. Perry wyraża zdziwienie (przynajmniej oficjalnie). Connery z kolei otrzymał propozycję zagrania w innym filmie o superszpiegu, mianowicie w trzeciej części Austina Powersa. Miałby tam zagrać rolę ojca Austina, a sam film, dziejący się w latach 50, ma opowiadać o Powersie i dr Evilu w szkole już wtedy ze sobą rywalizowali. Connery na razie traktuje te propozycje dość chłodno. James Gunn, znany autor sf, pisze scenariusz do filmu (aktorskiego), opartego na znanym również u nas animowanym serialu Scooby-Doo. Treścią są przygody grupy przyjaciół i psa (dość tchórzliwego), którzy rozwiązują liczne zagadki kryminalne. Łączy je to, że przeciwnicy bohaterów zwykle udają jakieś nadprzyrodzone istoty. Gunn sądzi, że nieszczęściem tego typu filmów jest próba dochowania wierności serialowi, co nie zawsze jest rozsądne. On sam w scenariuszu chciałby raczej pokazać, jakimi ludźmi są bohaterowie. Sam Scooby-Doo, pies, jest według Gunna tchórzliwy, głupawy, łakomy itd. a jednak jest bohaterem, co każdemu pozwala mieć nadzieję. Trwają rozmowy z potencjalną obsadą szóstej już części horroru Hellraiser. W tej chwili producenci starają się o udział w filmie gwiazdy dwóch pierwszych części, Laurence a Ashleya. Nie wiadomo, czy w produkcji weźmie udział autor oryginalnego pomysłu, Clive Barker. Fani Archiwum X przekazali ponad 3000 dolarów organizacjom Humane Society i Amnesty International jako swego rodzaju protest przeciwko rozwojowi akcji w ósmym sezonie serialu. Nie podoba im się zakończenie współpracy agentów Scully i Muldera. Kampania Preserve the Partnership polega na wpłaceniu 8, 18 lub 80 dolarów na konto jednej z ww. 5

6 organizacji. Fani chcieli dowieść, że skłonni są otworzyć portfele, by ocalić związek pary bohaterów. Zmiany w serialu spowodowane są decyzjami Davida Duchovny ego (Muldera), który postanowił wystąpić najwyżej w połowie odcinków, by mieć czas na filmy fabularne. Zastąpił go Robert Patrick jako agent John Dodgett. Finał piątego sezonu serialu Buffy postrach wampirów (w maju tego roku) będzie też setnym odcinkiem. Liczba sto ważna jest z kilku powodów, z których nie najmniej ważny to ten, że od tej chwili powtórki serialu są inaczej traktowane (finansowo) przez sieci telewizyjne. W setnym odcinku pojawią się bohaterowie, którzy wcześniej zniknęli (Seth Green jako Oz i Eliza Dushku jako Faith). Fabuła także ma być odpowiednia. Zobaczymy w Polsce fani Buffy czekają wciąż na sezon czwarty. Weteran filmów sf Bruce Campbell (m.in. Ucieczka z Los Angeles) wystąpi w komediowym horrorze Bubba Ho-Tep. Zagra staruszka z domu starców, który wierzy, że jest Elvisem. Wraz z przyjacielem (uważającym się za Johna F. Kennedy ego) muszą pokonać złą mumię Bubby Ho-Tepa. Brzmi to głupio, więc może być naprawdę zabawne. Amerykański SCI FI Channel zamówił 13 godzinnych odcinków serialu News from the Edge historii o brukowcu, którego wyssane z palca artykuły okazują się prawdziwe. Może być zabawne. Aby złożyć hołd klasycznemu dziełu Stanleya Kubricka 2001: Odyseja kosmiczna, anonimowy artysta umieścił w Parku Magnusona w Seattle stalowy monolit, całkiem podobny do monolitu z filmu. Monolit pojawił się w sylwestrowy wieczór. Nieco inaczej uczciły rok 2001 władze miasta Fairfield w Connecticut. Rada Sztuki przyznała tytuł artysty roku Keirowi Dullei, który w Odysei grał astronautę Dave a Bowmana. Dullea, mieszkający w Fairfield, został wyróżniony za zdobycie międzynarodowej sławy w dziedzinie sztuki wizualnej lub aktorskiej. Studio Disneya planuje drugą część znanego filmu Tron z 1982 roku. Nad scenariuszem pracuje scenarzysta i reżyser pierwszego Trona, Steven Lisberger. Oryginalny Tron (z Jeffem Bridgesem i Bruce em Boxleitnerem) opowiadał o projektancie gier wideo, który zostaje wciągnięty do komputera. Treścią Tronu II mają być przygody hakera, który sam przenosi się do cyberprzestrzeni. Efekty wizualne Tronu były dwadzieścia lat temu rewolucyjne, choć treść raczej prosta. Zobaczymy, co powstanie teraz. Reżyser Hironobu Sakaguchi przymierza się już do produkcji drugiego filmu opartego na cyklu gier Final Fantasy gdy tylko zakończy pracę nad pierwszym, Final Fantasy: The Spirits Within. Pierwszy film jest stworzony całkowicie komputerowo, a jego premierę zaplanowano na lipiec tego roku. Produkcja drugiego filmu potrwa krócej, gdyż zespół produkcyjny opracował już odpowiednie oprogramowanie. Pierwsze Final Fantasy mówi o miłości uczonej Aki Ross (głosu udzieliła jej Ming-Na) i dowódcy oddziału sił specjalnych Graya Edwardsa (Alec Baldwin) w roku 2065, na Ziemi ogarniętej wojną. Wystąpią też (jako głosy) Ving Rhames, James Woods, Steve Buscemi i Peri Gilpin. Po udanym filmie Dragonheart z 1996 roku (z rewelacyjną rolą Seana Connery ego jako smoka) powstał sequel Dragonheart: A New Beginning bezpośrednio na DVD i wideo, wykorzystujący po raz drugi motyw ostatniego smoka na świecie (czyli tamten był chyba przedostatni?). Na świecie w cudowny sposób pojawia się nowy smok, którym opiekują się mnisi z dalekiego klasztoru. Doradcą króla zostaje paskudny sir Osric, i oczywiście pozytywni bohaterowie i smok występują przeciwko niemu. Całość trudno uznać za oryginalną, choć wizualnie film wygląda dobrze. Szkoda pomysłu. Początek zdjęć trzeciej części Terminatora przesunął się na drugą połowę roku. Zresztą i tak na razie nie ustalono, kto będzie reżyserem. Zainteresowany jest John McTiernan, choć w tej chwili pracuje przy montażu swojego filmu, remake u Rollerballa. Realizacja czwartej części Terminatora czeka na ostateczną odpowiedź Arnolda Schwarzeneggera, który jeszcze nie podjął decyzji. Mimo niepowodzeń, Jay Roach (reżyser Austina Powersa) wciąż ma nadzieję, że uda mu się zrealizować film oparty o Autostopem przez Galaktykę Douglasa Adamsa. Autor także jest zaangażowany w prace. Są już znane wstępnie ustalenia co do obsady: Zaphoda Beeblebroxa ma zagrać Jim Carey, natomiast Arthura Denta Hugh Laurie. Studia filmowe podchodzą do planowanego filmu bez entuzjazmu będzie kosztowny. I nie wiadomo, czy książka pasuje do amerykańskiego poczucia humoru. Ang Lee, reżyser obsypanego ostatnio nagrodami filmu Crouching Tiger, Hidden Dragon (w marcu wejdzie na ekrany w Polsce) ma podobno reżyserować trzecią część Mission Impossible. Stara 6

7 się o to Tom Cruise gwiazda dwóch poprzednich filmów. Głównym wrogiem Cruise a miałby być Samuel L. Jackson. Angelina Jolie potwierdziła, że podpisała kontrakt na dwa sequele opartego na grze komputerowej filmu Tomb Raider, w którym gra rolę poszukiwaczki skarbów Lary Croft. Mike Richardson z Dark Horse, wydawnictwa takich komiksów jak Gwiezdne wojny czy Obcy, stwierdził, że firma byłaby zainteresowana filmem opartym o komiksowy cykl Alien vs. Predator. Tym bardziej, że w tej chwili nie powstaje żadne nowe dzieło o obcych, a sam Richardson uważa ten cykl komiksowy za wyjątkowo udany. Sądzi też, że fani się ucieszą choć ta teza jest już bardziej ryzykowna. Druga część opowieści o wiedźmie z Blair, film Book of Shadows: Blair Witch 2 pojawi się 13 marca na specjalnym dysku typu DVD/CD. Na jednej stronie nagrany jest film i rozmaite dodatki w formacie DVD, na drugiej umieszczono typowy CD z muzyką (nadający się do typowych odtwarzaczy CD). W kinach Blair Witch 2 zarobiła niewiele zaledwie 26 milionów dolarów, co owszem, przyniosło zyski, ale dość skromne w porównaniu z pierwszą częścią. Krytycy także ocenili film dość słabo. Mimo to producent, Artisan Entertainment, nie zrezygnował z projektu trzeciego filmu powinien trafić na ekrany w przyszłym roku. Kultowy to określenie nie jest wcale przesadą serial brytyjski Prisoner (niestety, całkiem u nas nieznany), będący historią szpiegowską w stylu Kafki, został właśnie wydany na DVD. Przynajmniej początek dwa zestawy po 104 minuty każdy. Prisoner to historia agenta nieokreślonej tajnej organizacji, który zostaje porwany i umieszczony w osadzie zwanej po prostu Village (Wioska). Rządzi tam człowiek zwany Numerem 2 (w każdym odcinku gra go inny aktor). Numer 1 nie pojawia się, a sam bohater nosi imię Numer 6. Z Wioski nie ma wyjścia wszelkie próby doprowadzają Nr 6 z powrotem. Ciekawe, że za te nieudane ucieczki nie jest karany. W roli głównej wystąpił w serialu jego twórca, Patrick McGoohan. Kolejne DVD z dalszymi odcinkami powinny trafić na rynek już w marcu. Tymczasem wciąż trwają próby ze strony scenarzysty Christophera McQuarrie i reżysera Simona Westa stworzenia kinowej wersji serialu. Obaj twórcy w roli głównej widzą Mela Gibsona (który zaprzyjaźnił się z Patrickiem McGoohanem na planie filmu Braveheart). Niestety, Gibson ma zajęte wszystkie terminy w przewidywalnej przyszłości. Fantazja to jeden z pierwszych i najlepszych filmów Disneya zestaw krótkich filmików ilustrujących różne utwory muzyczne. Niedawno ukazał się zestaw trzech dysków DVD, zatytułowany Fantasia Anthology prawdziwy skarb dla kolekcjonerów. Pierwszy dysk zawiera odtworzoną, poprawioną cyfrowo oryginalną Fantazję sprzed sześćdziesięciu lat i dodane dwa komentarze w jednym Roy Disney, dyrygent James Levine, historyk animacji John Canemaker oraz Scott McQueen ze studia Disneya dyskutują o odtworzonej wersji. Drugi to wypowiedzi samego Walta Disneya, uzyskane z wywiadów lub odczytywane z jego notatek. Jako dodatek otrzymujemy 47-minutowy film o powstawaniu Fantazji. Drugi dysk zawiera nową wersję, Fantazja 2000, i znowu dwa komentarze rozmowę Roya Disneya, Levine a i producenta Dona Ernsta o powstawaniu filmu, drugi to wypowiedzi reżyserów poszczególnych fragmentów. Do tego 48-minutowy filmik o tworzeniu Fantasii Trzeci dysk to wszelkie dodatki, odrzucone projekty i mnóstwo ciekawostek. Całość kosztuje 60 dolarów, ale warto czas odtwarzania wszystkich trzech DVD to imponujące 8 godzin 11 minut. Donald D. Moore wieloletni scenarzysta Star Treka, a ostatnio Roswell ma nakręcić serial telewizyjny oparty na powieściach o Pernie autorstwa Anne McCaffrey. Powstał już scenariusz (dobrze przyjęty) i wszystko zależy od decyzji Warnera. Sama autorka ma współpracować przy tworzeniu filmu. Tom Cruise i Steven Spielberg będą realizować film oparty na opowiadaniu Philipa K. Dicka Minority Report. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, zdjęcia rozpoczną się jeszcze przed planowanym na lato strajkiem scenarzystów i aktorów Hollywoodu. William Shatner, kapitan Kirk z pierwszego serialu Star Trek, będzie gospodarzem programu prezentującego filmy studia Full Moon Universe, producenta cykli Puppetmaster, Trancers i Subspecies, realizowanych wyłącznie w wersji wideo. 7

8 W programie zaprezentuje dwanaście filmów prawdopodobnie także Groom Lake, thriller SF, który osobiście reżyserował i w którym wystąpił. David Fincher (autor Obcego 3) ma reżyserować film oparty na powieści Arthura C. Clarke a Spotkanie z Ramą. Producentem będzie studio znanego aktora Morgana Freemana, a sam film ma być w dużej części generowany komputerowo, z budżetem ok. 100 milionów dolarów. Projekty dekoracji ma stworzyć francuski grafik Moebius. Activision zapowiada, że jeszcze tej wiosny wprowadzi na rynek grę o przygodach Spidermana, przeznaczoną na konsole Sega Dreamcast. Firma ma już na koncie podobną grę dla Sony PlayStation. Firma DreamCatcher planuje wydanie gry przygodowej 3D (na PC), opartej na Diunie Franka Herberta. Treścią mają być wydarzenia z pierwszego tomu powieści, a gracz przyjmuje rolę Paula Atrydy. Akcja rozpoczyna się wkrótce po zamordowaniu ojca Paula, księcia Leto, przez Harkonnenów. Niezależnie od DreamCatchera, Westwood pracuje nad własną grą typu strategii w czasie rzeczywistym, opartą na Diunie (raczej luźno). Star Trek: Stacja kosmiczna nie był najpopularniejszym z trekowych seriali może z braku statku i motywu wędrówki od planety do planety. Ale kolejne odcinki były nie gorsze niż gdzie indziej. Dotyczy to również gier nie zdobywały należnej im popularności. Teraz pojawiła się nowa: Star Trek: Deep Space Nine The Fallen, wydana przez Simon & Schuster. Wymagania sprzętowe są dość wysokie (choć nie najwyższe): Pentium II 233 MHz, 64 MB RAM. Gra oparta jest na engine Unreal Tournament i należy do strzelanek (z widokiem w trzeciej osobie patrzymy bohaterowi przez ramię). Gracz przyjmuje rolę kapitana Sisko, major Kiry albo komandora Worfa. Każda z postaci ma własne poziomy do pokonania, więc Fallen daje właściwie trzy gry w jednej. Całość ma sensowną fabułę i sporo walk z różnymi stworami. Niezłe. Japońska premiera kolejnej, dziesiątej już części gry Final Fantasy (dla PlayStation 2) została przesunięta na lipiec tego roku (początkowo planowano ją na wiosnę). Oficjalnie powodem jest chęć udoskonalenia gry i pełne wykorzystanie możliwości nowej konsoli. The Thing znakomity film z Kurtem Russelem, doczeka się adaptacji jako gra wideo. Grę ma opracować firma Konami, z przeznaczeniem dla wszystkich głównych platform (tzn. m.in. Play- Station 2, PC, X-Box, Gamecube i Game Boy Advanced). W grze wykorzystane będą szczegółowe scenerie 3D oraz nowe zasady sztucznej inteligencji postaci. Po licznych grach poświęconych Mrocznemu widmu, przyszła kolej na rozegranie bitwy o Naboo. Grę stworzyła firma LucasArts na platformę Nintendo 64. Królowa Amidala opuściła planetę i udała się na Coruscant, ale grupa bojowników pozostała i stara się pokonać tchórzliwą Federację Handlową. Gracz ma do przejścia piętnaście misji zwiad, konwoje, wymiatanie i walka. Wykorzystuje też różne pojazdy nie tylko myśliwce N-1, ale też lekkie i ciężkie śmigacze bojowe oraz pojazdy Federacji. Gra ma dobrą grafikę i na pewno spodoba się miłośnikom Gwiezdnych wojen. A dla tych, którzy nie byli zachwyceni Mrocznym widmem, LucasArts dołączył szczególne intro na ekran wchodzi Jar-Jar Binks i natychmiast zostaje zmiażdżony spadającym z góry trójwymiarowym logo N64. Portal GalaxyOnline.com ogłosił, że kupuje magazyn (papierowy) Galaxy. To szacowne pismo powstało w 1950, przechodziło z rąk do rąk, w połowie lat 90. na pewien czas zniknęło z rynku. Cały czas jednak zachowywało swoją stronę internetową. Teraz nabywca rozważa sposoby możliwie udanego powtórnego debiutu. Time Warner, posiadający prawa marketingowe do cyklu o Harrym Potterze, zarezerwował sto siedem nazw domen internetowych, związanych z młodym czarodziejem. Warner skorzystał z prawa o ochronie własności intelektualnej i odzyskał zarezerwowane już wcześniej nazwy, np. Znana firma Wizards of the Coast zamierza kupić oficjalny fanclub Gwiezdnych wojen (???). Wizards będą prowadzić klub, utrzymywać sieciowy sklep z gwiezdnowojennymi gadżetami wydawać magazyn Star Wars Insider. Szczegóły transakcji nie są znane. Znakomity pisarz Iain M. Banks wydał kolejną powieść poświęconą Kulturze Look to Wind- 8

9 ward (tytuł jest cytatem z wiersza T.S. Eliota). Jak wiedzą czytelnicy, Kultura to ogromny, galaktyczny sojusz sztucznych inteligencji i odpowiednio rozwiniętych ras (do których należy ludzkość). Akcja rozgrywa się 600 lat po wojnie z Iduranami (w której jako najemnik uczestniczył bohater Wspomnij Phlebasa). Teraz właśnie światło novej, której wybuch wywołała Kultura, wreszcie stanie się widoczne dla mieszkańców orbitala Masaq, oddalonego o 600 lat świetlnych od miejsca tragedii. Pojawia się emisariusz z nie należącej do Kultury rasy, który próbuje się zemścić za tamtą wojnę i tak dalej. Jak zwykle warto przeczytać, a książka zapewne wkrótce pojawi się w polskim tłumaczeniu. The Book of Counted Sorrows wymyślony tom poezji, z którego cytaty zamieszcza w swoich powieściach Dean Koontz, może powstać rzeczywiście w formie książki elektronicznej, wydanej przez sieciową księgarnię Barnes & Noble. Firma stworzyła osobny dział publikacji elektronicznych (obok istniejącego już działu publikacji papierowych). Silva Screen Records co kilka lat wydaje nowy album z melodiami z różnych filmów fantastycznych. Najnowszy, wydany niedawno zestaw dwóch CD, zatytułowany Space 3: Beyond the Final Frontier zawiera tematy muzyczne z dwudziestu filmów, dwóch seriali i gry komputerowej Star Fleet Academy. Pierwszy dysk został podzielony na kategorie: Obcy najeźdźcy zawiera muzykę z Obcych, Pogromców duchów, It Came from Outer Space oraz Strange Invaders, Superbohaterowie Robocop i Sędzia Dredd, Podróż w czasie Wehikuł czasu oraz Powrót do przyszłości, i wreszcie To Boldly Go... poświęconą w całości Star Trekowi. Drugi dysk ma dwa działy: Podróże w kosmos zawierający muzykę z filmów The Last Starfighter, Silent Running, Journey to the Far Side of the Sun i Zagubieni w kosmosie, oraz Zagłada z nieba tutaj umieszczono fragmenty muzyki z Meteora, Dnia zagłady i Armageddonu. Dodatkowo na dysku zmieściły się utwory z Matrixa, Things to Come, Galaxy Quest i Mrocznego widma. Wszystkie utwory (ponad 130 minut muzyki) wykonuje Praska Orkiestra Symfoniczna pod batutą Paula Batemana i Nica Raine a, a notki na okładce albumu zawierają także krótkie streszczenia filmów. Warto. Farscape w Polsce znany jako Ucieczka w kosmos to popularny serial telewizyjny o przygodach ziemskiego astronauty, którego los rzucił w daleki kosmos, między dziwne istoty. Szuka drogi do domu. Tyle wiadomo ale serial ten, oprócz zdjęć, zawiera także całkiem dobrą muzykę. Ta muzyka ukazała się na CD zatytułowanym krótko Farscape. Dysk zawiera 23 utwory z pierwszego i drugiego sezonu serialu (łącznie ok. 69 minut muzyki). Pierwsza część to muzyka skomponowana przez australijski zespół SubVision, druga jest dziełem Guya Grossa. W roku 2199 Ziemia została zaatakowana przez siły Gamilonów, których ciągłe bombardowania zniszczyły powierzchnię planety. Kiedy zagłada zagroziła nawet podziemnym miastom, Ziemianie musieli wysłać wyprawę na planetę Iscandar, by zdobyć maszynę do odkażania. Z tą misją wyrusza wydobyty z dna i przerobiony na statek kosmiczny pancernik Yamato. Taka była treść telewizyjnego serialu z 1976 roku. Obecnie firma Toycom wprowadziła na rynek dwudziestocentymetrowy model kosmicznego Yamato kopię zabawki sprzed ponad 20 lat. W dziobie umieszczono ruchomą klapę, za którą kryje się wave motion gun, na pokładzie jest pięć obrotowych wież artyleryjskich, ukryty w kadłubie przycisk pozwala wysuwać skrzydła, a pod klapą czeka klucz trzech maleńkich myśliwców Tiger. Całość wygląda nieźle i z pewnością dla fanów warta jest swojej ceny 45 dolarów. Amerykańska sonda NEAR dokonała pierwszego w historii lądowania na planetoidzie, a konkretnie na Erosie. Sonda przez długi czas przekazywała zdjęcia Erosa, po czym kiedy kończył się okres jej pracy fachowcy z NASA postanowili spróbować osadzić ją na powierzchni tego ciała niebieskiego o średnicy zaledwie kilku kilometrów. Operacja się udała, a zdjęcia przekazane z Erosa pozwalają rozpoznać na powierzchni szczegóły wielkości zaledwie 1,2 cm. 9

10 Rosjanie ostatecznie zrezygnowali z utrzymywania stacji Mir i postanowili sprowadzić ją na Ziemię. Mir powinien wyhamować i wejść w atmosferę gdzie się rozpadnie. Odłamki zgodnie z planem wpadną do Atlantyku, choć gdyby coś się nie udało, zagrożony będzie dość szeroki pas powierzchni Ziemi (w tym część Polski). Proces likwidacji rozpocznie się między 13 a 18 marca, kiedy stacja obniży lot do wysokości 250 km. Wtedy zostanie wprowadzona do atmosfery. Spadnie na Ziemię po 20 marca. PWC Podczas Walnego Zebrania Śląskiego Klubu Fantastyki ustalono nową wysokość składek członkowskich. W tej chwili wynoszą: 13 zł kwartalnie dla uczniów 20 zł kwartalnie dla studentów 25 zł kwartaknie dla pozostałych. Do końca kwietnia 2001 trwa okres karencji i składki zaległe można płacić według poprzednich stawek. Ogłoszono nominacje do Machinerów 2000 subiektywnych nagród redakcji magazynu Machina. W kategorii książek nominowane są m.in. W kraju niewiernych Jacka Dukaja i Noteka i inne alternatywy Konrada T. Lewandowskiego. Gratulujemy. Dość nieoczekiwanie grad wyróżnień spadł na tajwański film Przyczajony tygrys, ukryty smok (pokazywany w zeszłym roku na Warszawskim Festiwalu Filmowym). Dzieło Anga Lee zostało uznane za najlepszy film roku przez krytyków z Toronto i Los Angeles, w Bostonie krytycy uznali go za najlepszy film obcojęzyczny. Otrzymał też nagrodę Brytyjskiej Akademii Filmowej oraz nominację do Oskara w kategorii filmów zagranicznych. W marcu wejdzie na ekrany polskich kin. Ditmary to australijskie nagrody sf, nazwane tak od przezwiska Martina Jamesa Ditmara Jensena, jednego z założycieli Klubu SF w Melbourne. Oto tegoroczni zwycięzcy: 10

11 powieść: Teranesia Grega Egana; opowiadanie: Written in Blood Chrisa Lawsona; zbiór: New Adventures in SciFi Seana Williamsa; grafika: Birdy Rides the Manta-cycle Shauna Tana; pisarz-fan: Robin Pen; grafik-fan: Catriona Sparks; produkcja fanowska: wideo Aussiecon 3 Opening Ceremony Danny ego Heapa; nagroda Williama Athelinga jr. (za krytykę): Russell Blackford, Van Ikin i Sean McMullen za Strange Constellations: A History of Australian Science Fiction oraz Tess Williams i Helen Merrick za Women of Other Worlds (remis). Uniwersytet Kataloński w Barcelonie przyznał tradycyjnie nagrody w dziedzinie SF za prozę w języku angielskim, francuskim, hiszpańskim lub katalońskim. Zwycięzców wybrano ze 107 nadesłanych tekstów z obu Ameryk, Azji i Europy. Zwyciężyły Buscador de Sombras Javiera Negrete a oraz Salir de Fase Jose a Antonia Cotriny. Patrick Stewart, znany jako kapitan Jean-Luc Picard, dowódca Enterprise oraz prof. Xavier z X-menów został Oficerem Orderu Imperium Brytyjskiego. Stewart od 27 lat jest członkiem Royal Shakespeare Company. Wśród zdobytych wyróżnień jest także nagroda nowojorskich krytyków teatralnych, Nagroda Laurence a Oliviera oraz gwiazda na hollywoodzkim Walk of Fame. Natomiast Rycerzem Orderu Imperium ma został Steven Spielberg jest to nagroda za jego zasługi dla brytyjskiego przemysłu filmowego. Otrzymał tytuł 29 stycznia w ambasadzie brytyjskiej z rąk ambasadora, sir Christophera Meyera (zastępującego królową Elżbietę). Wyróżnienie to wiąże się zwykle z prawem używania tytułu szlacheckiego, jednak dotyczy to wyłącznie obywateli brytyjskich. Spielberg został więc Rycerzem honorowym. Nagroda Philipa K. Dicka przyznawana jest za wybitną książkę sf opublikowaną po raz pierwszy w USA w paperbacku. Jury ogłosiło nominacje do tej nagrody, która będzie wręczona 13 kwietnia podczas Norwesconu w Seattle. Wyróżniono Call from a Distant Shore Stephena L. Burnsa, Midnight Robber Nalo Hopkinson, Only Forward Michaela Marshalla Smitha, Broken Time Maggy Thomas, Evolution s Darling Scotta Westerfelda i The Bridge Janine Ellen Young. Nagroda Sapphire przyznawana jest za romans fantastyczny (tzn. dziełom, które zawierają elementy romansu i elementy fantastyki). Za rok 2000 Sapphirami wyróżniono w kategorii powieści Heir to Govandhara Sairy Ramasastry przed The Veiled Web Catherine Asaro i Star- -Crossed Marilynn Byerly, natomiast w kategorii opowiadania Love s Prisoner Mary Janice Davidson przed A Roll of the Dice Catherine Asaro, Gambit Linnei Sinclair i Ghost of Love Jane Toombs. Jak widać, autorkami wszystkich nagrodzonych tekstów są kobiety. 22 lutego Terry Pratchett otrzymał Nibby Brytyjską Nagrodę Książkową (gigantyczną stalówkę od pióra) za zasługi dla księgarstwa. Jak wyjaśnił to wydawca magazynu The Bookseller: Jest autorem, który bywa zapominany, gdy spotykają się komitety różnych nagród. Jednym z powodów jest fakt, że wydaje bestsellery rok po roku i uznaje się to za rzecz oczywistą; drugi powód to ten, że gatunek jego twórczości nie jest modny wśród ludzi, którzy zasiadają w komitetach nagród. Jakże prawdziwe. Za najlepszą książkę dla dzieci uznano The Amber Spyglass Philipa Pullmana, a Harry Potter musiał się zadowolić Nibby za kampanię marketingową roku. 11

12 Ogłoszono listę nominowanych do nagrody Arthura C. Clarke a (za najlepszą powieść wydaną w Wielkiej Brytanii). Oto lista: Parable of the Talents Octavii E.Butler, Ash: A Secret History Mary Gentle, Cosmonaut Keep Kena MacLeoda, Perdido Street Station Chiny Mieville, Revelation Space Alastaira Reynoldsa oraz Salt Adama Robertsa. Nagrody zostaną wręczone 19 maja. Nominacje do swojej nagrody ogłosiło także BSFA Brytyjskie Stowarzyszenie SF. Zwycięzców poznamy 15 kwietnia. Oto nominowani: powieść: Perdido Street Station Chiny Mieville, redrobe Jona Courtenaya Grimwooda, Paradox Johna Meaneya, Revelation Space Alastaira Reynoldsa, Ash: A Secret History Mary Gentle; opowiadanie: Destiny on Tartarus Erica Browna, La Vampiresse Tanith Lee, Adventures in the Ghost Trade Liz Williams, Singing Each to Each Paula difilippo, The Suspect Genome Petera F. Hamiltona; grafika: Physiognomies of Flight Chiny Mieville, Hideaway Dominica Harmana, Afetere s Eyes Geralda Gauberta. Ogłoszono także nominacje donajważniejszej nagrody filmowej, amerykańskiego Oskara. Filmy fantastyczne zyskały ich kilka, z czego najwięcej zadziwiające tajwański Przyczajony tygrys, ukryty smok. Ten film nominowano w kategorii najlepszego filmu, najlepszego filmu zagranicznego, za reżyserię (Ang Lee), zdjęcia (Peter Pau), montaż (Tim Squyres), dekoracje (Tim Yip), scenariusz będący adaptacją (Wang Hui-Ling, James Schamus i Tsai Kuo Jung), kostiumy (Tim Yip), muzykę oryginalną (Tan Dun) oraz piosenkę oryginalną (A Love Before Time, muz. Jorge Calandrelli i Tan Dun, tekst James Schamus). Inni mieli mniej szczęścia. W kategorii najlepszego aktora drugoplanowego nominowano Willema Dafoe za rolę w filmie Shadow of the Vampire, a za charakteryzację w tym samym filmie Ann Buchanan i Amber Sibley. Grinch Świąt nie będzie uzyskał nominacje za dekoracje (Lauren E. Polizzi i Dan Webster) i charakteryzację (Rick Baker i Gail Ryan) oraz kostiumy (Rita Ryack). Za charakteryzację w Celi nominowano także Michele Burke i Edouarda Heriquesa, za efekty specjalne w Człowieku widmie Scotta E. Andersona, Craiga Hayesa, Scotta Stokdyka i Stana Parksa, za efekty dźwiękowe w Kosmicznych kowbojach Alana Roberta Murraya i Buba Asmana, oraz Anthony ego Powella za kostiumy w 102 dalmatyńczykach. PWC Kolacja Mistrzów Dostałem właśnie, w prezencie od wydawcy, internetową książkę adresową. Rzecz ma sporą objętość (choć i tak, nawet ja, ledwie ją przekartkowawszy, z punktu byłem w stanie podać parę ważnych adresów, które tam pominięto), a wydana została pod auspicjami Krajowej Izby Gospodarczej jako pomoc dla drobnego biznesu... Mniejsza z tym. Materiał ułożony jest działami: astronomia, modelki, obuwnictwo etc. a jeden z tych działów zatytułowany został: fantastyka i UFO. 12

13 Dwa w jednym. Mówimy fantastyka, a w domyśle UFO, mówimy UFO, a w domyśle fantastyka jakby to ujął pewien poeta, gdyby nie był przed laty popełnił samobójstwa, strzelając sobie z odległości pół metra w potylicę. Nie mówcie, że chcielibyście samą fantastykę bez UFO: toż to jak rozdzielać masło od chleba. W jednym worku strona Sapkowskiego ze stroną, na której jakieś panie fantazjują, jak to niby gwałcili je kosmici w latającym spodku. Dukaj w sprzedaży wiązanej z jakimś hohsztaplerem, który spycha po parędziesiąt bagsów kasetę z unikalnym filmem z tajnych archiwów US Army o rzekomej sekcji zwłok ufoludka z Roswell. O tym filmie gdzieś czytałem rzekomy tajny materiał US Army to pono nakręcony amatorską ósemką, czarno biały, rozedrgany i nieostry filmik, na którym, w jakiejś udającej bazę wojskową szopie, dwóch gości owiniętych w prześcieradła kroi gumową lalkę, każdym gestem dowodząc, że o tym, jak się robi sekcje zwłok, w życiu nie słyszeli. Właściciel owego unikatu przytomnie nie zgadza się za żadne skarby na jego publiczne pokazanie gdziekolwiek i podobno zbija na naiwnych niezły szmal. Godne sąsiedztwo dla fantastyki. Ręce i nogi uginają się jak płetwy. Wydawałoby się, że lata walenia głową w mur coś tam wreszcie dadzą a skąd. UFO i fantastyka. Bardzo proszę, aby w książce telefonicznej namiary do wydawcy owego kompendium znalazły się w rubryce: makulatura i internetowe książki adresowe. Już mi się zrobiło raczej średnio wesoło, a tu jeszcze, dla zupełnego dobicia, czytam w posłowiu do antologii Wizje alternatywne 3 przejmujący opis polskiej fantastyki. Jest źle, z pisania wyżyć nie sposób i znakomici pisarze przestają pisać: Inglotowi, na przykład, nawet nie chce się kończyć drugiej części Inkwizytora. Początek zamierzonej kontynuacji jest w antologii do wglądu każdy może sam sobie wyrobić zdanie, czy jego dokończenie jest istotnie polskiej fantastyce potrzebne. Dziwnym trafem, Wojtka Sedeńkę z jednej strony bardzo martwi, że Inglotowi nie opłaca się dopisywać sekweli do swego wiekopomnego szkolnego horroru, z drugiej zasię stwierdza zagrożenie polskiej SF schematyzmem. Ziemkiewicz czy Wolski... piszą historie tak podobne do siebie, że czytelnik kupując ich nową książkę wie, czego się po niej spodziewać. Z gramatyki powyższego zdania wynika jasno, że jest jakaś nowa, wspólna książka Ziemkiewicza i Wolskiego ale mniejsza. Zasadnicza zawarta w tym zdaniu informacja, przyznam, z początku nieco mnie zmartwiła, ale zaraz przyszło pocieszenie. No, może Ziemkiewicz i Wolski piszą tak, że czytelnik wie, czego się po nich spodziewać; ale, zauważmy, czytelnicy wiedzą to, kupując ich książki. To już nieźle, w końcu nie każdy autor może się tym faktem chlubić, nawet czy zwłaszcza taki, po którym czytelnicy, czego się spodziewać, nie wiedzą. Szczęściem autor antologii i posłowia dostrzega i jasne punkty w pejzażu polskiej fantastyki. Jest Marek Oramus, którego każdy nowy tekst jest inny, oryginalny. O horrendum! Co się ze mną dzieje, przegapiłem nie tylko swoją własną książkę napisaną wspólnie z Wolskim, ale i jakieś nowe (każdy nowy tekst - pluralis jak w pysk dał!) teksty Oramusa?! Cóż, kawałek zdobiący antologię od dawna zapowiadane Nocne wyścigi w głąb Anny w rzeczy samej jest oryginalny, niestety również w warstwie stylistycznej. O jednym chcę cię uprzedzić: ja tu rządzę i nie zniosę fatalistycznego pobekiwania ; Mitręga [to nazwisko] przesiadywał w domu, kultywując swój status odludka ; Ile razy chciałem się oddalić, tylekroć doświadczałem przemożnego uczucia, że wykonuję błędne posunięcie... Stara to prawda, że nawet Mistrz Świata potrzebuje czasem redaktora. Można by nawet ukuć z tego jakieś wydawnicze przysłowie, ja wiem: zamienił stryjek Kowala na bezkrytycznego wielbiciela, czy w tym stylu. Wracając do tych jasnych punktów w krajowej SF, w kontraście ze sztampą produkowaną przez Ziemkiewicza i Wolskiego pozostaje też fakt, że stale rozwija swój niewątpliwy talent Sobota. To ci dobra nowina! Sobota rozwija się nadal, niebawem wyda czternaste opowiadanie 13

14 w Nowej Fantastyce i bardzo możliwe, że wreszcie zostanie z nim dostrzeżony także poza piwnym kręgiem Mistrza i jego nowego Redaktora. Ma Sobota wszelkie dane, by być jak ów bohater balladki Młynarskiego, co to gdy w końcu zmarł w zgrzybiałej starości, to wszyscy dokoła płakali, że tak się dobrze zapowiadał. Proszę wybaczyć, że szydzę tu sobie z Soboty, ale czynię to w przekonaniu, że z ludzi szczęśliwych wolno się nabijać, niczym im to nie szkodzi. Sobota zasię niewątpliwie do szczęściarzy należy: w końcu ma kto pisać o nim, że wciąż swój niewątpliwy talent rozwija. Całkiem inaczej z nieszczęsnym Przewodasiskiem, które tak się ze wszystkimi skłóciło, że musi się pod tym względem obsługiwać samo, co też czyni na łamach Informatora GKF. Szczęście prawdziwe, że Przewodas nie ma co do tego żadnych mieszczańskich przesądów i zahamowań, bo od kogo byśmy się innego mogli dowiedzieć, że nasz autor żyje z pasją, nie potrafi się przypochlebiać, jest zbyt szczery, naiwnie ufa ludziom etc. jeśli nie od niego samego? I że dla okazania swej moralnej wyższości kazał był na pogotowiu szyć sobie rozbitą w starciu z innym Mistrzem mordę bez znieczulenia? Jakaż wielka szkoda, że pijaków zawsze się szyje bez znieczulenia, czy chcą, czy nie, bo nie wiadomo nigdy, co taki pił i czy nie zacznie wskutek zmieszania składników zdychać (wiem coś o tym, mając rodzinne związki z Pogotowiem Ratunkowym); w przeciwnym razie mógłby Przewodas przypiąć sobie jaki order za odwagę. Kto by, nawiasem, pomyślał, że nasz Prosiaczek, dany nam od Boga (jak był ongi nazwał Przewodasa Parowski) przez tyle lat był ofiarą prześladowań porównywalnych ze stalinowskimi represjami? Ja na przykład nie pomyślałem. Ale i nic dziwnego, bo to ja go, okazuje się, prześladowałem, wraz z całym Klubem Twórców ze Szrejterem, który znalazł wątrobę na śmietniku, Kołodziejczakiem, gorliwym kapo, półgrafomanem Kresem i innymi, których wpływ na stan polskiej fantastyki był nikły, ale którzy perfidnie odmówili uznania wielkości Przewodasa i mieli do jego genialnej prozy jakieś zastrzeżenia. Nie bardzo wiem czemuż to Przewodasa tak boli brak hołdów ze strony person tak nikczemnych i o nikłym wpływie? Po co poświęcać bitą stronę na deprecjonowanie Klubu Twórców, by na jednym oddechu biadolić, iże się na kolejnym Mistrzu nie poznał? Dam dobrą radę wszystkim przyszłym Klubom Twórców, Trustom i innym autorskim asocjacjom, jakie kiedykolwiek powstaną: w doborze zapraszanych na wszelkie warsztaty czy imprezy kierujcie się zawsze kumpelstwem, a nie żadnym poczuciem literackiej misji. Nie macie obowiązku tolerować żadnego nieznośnego prostaka, wytrzymywać jego burackie zagrania czy znosić go w swoim gronie tylko dlatego, że wydaje wam się, a, nieznośny facet, ale ma talent. Jeśli się do was kto taki przyczepi, każcie mu od razu, żeby razem ze swoim talentem spier... w radosnych podskokach. Jeśli tego nie zrobicie, namęczycie się z nim po łokcie, a i tak będzie wam potem publicznie obrabiał tyłki. I po wam co? Rafał A. Ziemkiewicz 14

15 Poprawki W ostatnim Miesięczniku PWC poplątał dwie informacje dotyczące R. Unwina. Opinie o Hobbicie wydał on w 1936 r, natomiast ocena o możliwości straty 1000 funtow (skad dziesięciolatek, nie bedący Groszkiem, miałby to wiedzieć?!) dotyczyła Władcy Pierścieni; ta wymiana opinii miala miejsce w 1952 r., gdy R. Unwin był współpracownikiem ojca w wydawnictwie. Tadeusz A. Olszański Dodam jeszcze, że Piotr popelnił rownież gafę, podając budżet filmów Władca Pierścieni. Te 660 mln dolarów to w najlepszym wypadku dolary nowozelandzkie, a nie amerykańskie. Różnica w ich wartości jest zasadnicza. Poza tym kwota i tak wydaje mi się znacznie zawyżona. Oficjalny budżet wynosił 130 mln USD na wszystkie trzy filmy, przy czym plotki (niepotwierdzone) mowią, że powiekszył się w trakcie kręcenia do jakichś 200 mln USD. Tomek Gubała W tym miesiącu Tadeusz Olszański recenzuje nowy zbiór opowiadań Konrada T. Lewandowskiego o mylącym tytule Noteka i inne opowiadania, oraz książkę fantasy Kołysanka wilka nieznanego szerzej autora Mariusza A. Późniaka. Potem aż dwie recenzje z filmu Czerwona planeta po całkiem nieudanej Misji na Marsa można było mieć nadzieję, że drugi marsjański film będzie lepszy. Nic z tego. Na zakończenie jeszcze jeden film tym razem starszy, właściwie klasyczny: Star Trek: The First Contact. Recenzja nie jest tak krytyczna jak Uwagi krytyczne Lesliego, zresztą późniejsze filmy startrekowe są zdecydowanie lepsze od pierwszych. Życzymy przyjemnej lektury PWC 15

16 Noteka bez Noteki Z pewnym zdziwieniem stwierdziłem, że wśród czterech opowiadań, składających się na nowy zbiorek Konrada T. Lewandowskiego Noteka i inne alternatywy, nie ma Noteki Tytuł ma służyć reklamie, zgoda ale czy powinien aż tak wprowadzać w błąd? To już sprawa Scutum, najwyraźniej nowego wcielenia Wydawnictwa SR: okładkę zdobi to samo logo Odmiennych Stanów Fantastyki, redaktorem serii jest Witek Chwiłkowski (poprzednio był Witold). Czytając w notce biograficznej: Popularyzator, oryginał i prowokator. Metafizyk. Przewodas. Autor powieści..., nieźle się ubawiłem. Na szczęście lektura samej książki dostarczyła zadowolenia szlachetniejszego rodzaju. Na Notekę... składają się cztery opowiadania o przypadkach redaktora Tomaszewskiego: El Ninio 2035, Zagubiony instytut, Pieniądze szczęścia nie dają oraz najdłuższe Miejsca na ziemi. Dwa nowe nie dorównują najlepszym opowiadaniom Lewandowskiego, zwłaszcza pochodzący z 1997 r. Zagubiony instytut zbytnio obciąża wykład metafizycznej teorii autora. Najciekawsze są jednak (obok El Ninio, ale ten tekst już znamy i doceniamy) Miejsca na ziemi, w których autor zboczył w stronę horroru, w ciekawy sposób poszukując polskich źródeł grozy : Park Sowińskiego jest tu siedliskiem duchów warszawiaków, pomordowanych w sierpniu 1944 r. Być może mamy tu inspirację Godziną przed świtem Ziemkiewicza (Pieniądze... są wyraźną polemiką z innym opowiadaniem RAZ a), choć kto wie autor ze znawstwem i miłością opisuje w tym opowiadaniu swą małą ojczyznę warszawską Wolę. W Miejscach na ziemi mamy owoce metafizycznych dociekań Lewandowskiego (a nie jak w Zagubionym instytucie ich dość nużący wykład): niestabilną entropię, statystyczne fluktuacje prawdopodobieństwa, rzeczywistości równoległe (w jednej z nich Stefan II, król Saksonii i Polski, miłościwie panuje nam od 1855 r.), wreszcie twierdzę, istniejącą w wielu rzeczywistościach jednocześnie. Twierdzę, której międzynarodowa i międzyrzeczywista załoga powstrzymuje Pomioty Cthulu, gdyż, jak się dowiadujemy, Lovecraft pisał literaturę faktu. Niestety, tekst ten jest albo za długi, przeładowany, albo za krótki chwilami wydawało mi się, że czytam konspekt powieści. Inna rzecz, że mnie w tym opowiadaniu najbardziej podobały się skreślone cokolwiek na marginesie scenki: nakarmione prozakiem łazienkowskie karpie, zakony menagerskie (pisownia autora) i zjadliwie opisana mentalność fachowców od zarządzania, komisja onkologiczna przy MKiS, czy opis parkowej bieganiny dzieci, która tylko z pozoru jest chaotyczna: dzieci widzą duchy i omijają je w biegu. Takiego Lewandowskiego lubię najbardziej. Tadeusz A. Olszański Konrad T. Lewandowski: Noteka i inne alternatywy. Scutum, Warszawa Koniec Królestwa Magii Kołysanka wilka Mariusza A. Poźniaka, to krótka powieść, rozpisana na siedem opowiadań, z których każde dzieli się na kilka rozdziałów oraz prolog i epilog. Jej bohaterem jest wojownik-wilkołak Bjorn Tanthor Wilk, walczący o ocalenie resztek ginącego Królestwa Magii. Dlaczego w tytule tej zdecydowanie mrocznej historii mamy Kołysankę, nie mogę zrozumieć. Z autorskiej przekory? 16

17 Historia ta jest powiedzmy taka sobie, i podobnie, albo trochę gorzej, napisana. Ale czytać się daje. To dość standardowa fantasy, w której więcej się mówi, niż się dzieje, z licznymi zapożyczeniami. Próba wrobienia bohatera w królobójstwo dziwnie przypomina podobną scenę z Ksina, tylko rozwiązanie jest inne. Podobnie próba ocalenia ostatnich jednorożców oraz ucieczka elfów i Czarodziejów na zachód dziwnie nam coś przypomina. Interesująca jest tu nuta neopogańskiego ekologizmu i wyraźne wskazanie, że siłą, niszczącą Królestwo Magii, jest chrześcijaństwo. Autor nie nazywa go wprawdzie po imieniu, ale nie pozostawia wątpliwości co do wyznania Świętego Bractwa, działającego w imię Jedynego, a uznającego magię za największe zło: wspomina o krucjatach, a w komnacie Głównego Mnicha Świętego Bractwa umieszcza krzyż. Świat nowej wiary to także świat wrogi przyrodzie: święty Las, ostatnie siedlisko magii, to ostatni las tego świata. Inne zostały już wycięte ten zostanie spalony, a w nim zginą ostatnie elfy i jednorożce. Zostanie niepewna wiara w odradzające się na pogorzelisku magiczne drzewko i w Bjorna Wilkołaka, który ponoć uniknął śmierci... Niewiele. Warto zwrócić uwagę na fakt, że Kołysanka... jest kolejną książką fantastyczną, wydaną poza głównym obiegiem wydawniczym, przez niewielką, lokalna oficynę, może jakoś związana z autorem. To cieszy, bo w ten sposób zyskują szansę autorzy, którzy z różnych powodów nie przebiliby się do SuperNOWEJ czy Prószyńskiego. Szkoda tylko, że wydawcom tym często brakuje profesjonalizmu: w tej książce, bardzo starannie i ładnie wydanej razi wydzielenie dialogów kursywą. Tadeusz A. Olszański Mariusz A. Poźniak: Kołysanka wilka. Wydawnictwo Maria, Nowa Ruda Czarna rozpacz na Czerwonej planecie Ostatnio za oceanem pojawiła się nowa świecka tradycja kręcenia dwóch filmów na ten sam temat. Mieliśmy na przykład Deep Impact obok Armaggedonu, Mrówkę Z konkurującą z Dawno temu w trawie, Matrix obok Trzynastego piętra i tak dalej, i tym podobnie. Nawet Godzille zrobili dwie, tyle że jedną Japończycy, która to wersja do nas niestety (albo stety) nie dotarła. Wprawdzie nie wiadomo, czym kierują się hollywoodzcy producenci w dzieleniu środków na dwa filmy, zamiast je skomasować i zrobić jeden, ale za to!, ale to zapewne efekt specyficznej strategii, krwiożerczego kapitalizmu, konkurencji, walki o klienta i temu podobnych tytułów przedmiotów na kierunku Ekonomia i zarządzanie. Niemniej w zjawisku duetów filmowych daje się zauważyć pewną prawidłowość: jeden z nich jest lepszy, drugi gorszy (choć zdaję sobie sprawę, że można z tym stwierdzeniem polemizować). Obecnie po niedawnej całkowicie nietrafionej Misji na Marsa ktoś znowu wysłał aktorów na Czerwoną Planetę. I chciałoby się spytać: po kiego czorta? Prawidłowość, zaobserwowana na poprzednich przykładach, znowu zaistniała, tyle tylko, że w przypadku filmów z Marsem w tytule jeden był zły, a drugi jeszcze gorszy. Rzecz się dzieje w roku 2025, kiedy ludzkość skaziła Ziemię do tego stopnia, że należy się rozejrzeć za kolejnym miejscem, które w szybkim tempie można by było znowu skazić. Pada na Marsa, dokąd już wcześniej wysyłano bezzałogowe statki z algami, które miały za zadanie 17

18 produkować tlen. Aczkolwiek sam pomysł brzmi zachęcająco, jednak ścisłą fabułę Czerwonej Planety, przewidywalną zresztą, da się streścić w prostym linearnym ciągu: polecieli, zepsuli się, walczyli o życie, paru zginęło, paru przetrwało i ci wrócili. Coś tam odkryli, jakieś przygody po drodze przeżyli, jakieś uczucia po drodze zakiełkowały, źli się okazali naprawdę złymi, byle jacy dobrymi. Wprawdzie w porównaniu z Misją na Marsa brak tu na szczęście niepotrzebnego patosu i żerowania do granic możliwości na dobrej woli widza, niemniej jest to kolejny film do szybkiego zapomnienia. Co było najmniej przyjazne, to całkowity brak dramatyzmu, który ze schematycznego scenariusza można było wyciągnąć. Niestety, wątek ten ustąpił na rzecz pozorów filmu akcji. Tak na marginesie, można się tego było spodziewać po scenarzyście, Chucku Pfafferze, który wcześniej spłodził scenariusze do niemniej wiekopomnych dzieł jak Wirus czy Żyleta. Podobnie jak w tych obrazach, Czerwona Planeta roi się od nieścisłości logicznych i naukowych, które wybacza się tylko najlepszym. Nie uratowała filmu nawet gwiazdorska obsada: Carrie-Ann Moss która ponownie miała zagrać twardą kobietę niestety, wypadła nijako (zresztą taką rolę dla niej napisano), Benjamin Bratt, wcielający się w zimnego drania, powielił schemat aktorski z filmów klasy co najmniej D, jedynie Val Kilmer zdawał się trzymać jako-taki poziom, ale zapewne dlatego, że jego postać zachowała pozory psychologicznej logiki. Niestety, tak to bywa w przypadku debiutów reżyserskich (w tym przypadku niejakiego Antony ego Hoffmana), gdy reżyser uczy się dopiero pracy z aktorem. I nie dziwi wobec tego fakt, iż najciekawiej aktorsko wypadł zbuntowany robot AMEE, którego popisy choreograficzne przypominały stare dobre filmy z Brucem Lee. Na marginesie Misji na Marsa i Czerwonej Planety, nasunęła mi się na myśl jedna uwaga. Przyczyna, dla której oba filmy były tak źle przyjęte (czy raczej tak źle zrobione) tkwi w ignorancji twórców, którzy winni sobie wziąć pierwsze z brzegu opracowanie o SF i przeczytać, że fantastyka przydomek naukowa wzięła właśnie z tworzenia świata tak, by przynajmniej zachować pozory naukowości. O Marsie, niestety, wiemy już tyle, że bez konsultacji z NASA żaden pisarz czy scenarzysta nie powinien nawet myśleć o tym, by coś napisać, bo z góry skazany jest na szyderczy śmiech. Joanna Czaplińska Czerwona Planeta (Red Planet). Reż. Anthony Hoffman; obs. Val Kilmer, Carrie-Anne Moss, Benjamin Bratt, Tom Sizemore, Simon Baker, Terence Stamp, Jessica Morton, Caroline Bossi, Bob Neill. Scen. Chuck Pfarrer; muz. Graeme Revell, zdjęcia Peter Suschitzky. Efekty spec. Digital Domain. Czas proj. 106 min. USA Wszystko czerwone [Red alert!! Spoiler warning!!!] Powiem coś, do czego żaden porządny recenzent nie powinien się przyznawać: na film Czerwona planeta spóźniłam się całe osiem minut. Na szczęście nie wpłynęło to na moje zrozumienie akcji, która jest wręcz przeraźliwie przewidywalna. Każdy przeciętnie rozgarnięty 18

19 widz zrozumie, że Gallagher (Val Kilmer) nie może zginąć, bo jest na to za przystojny i za szlachetny, a jego połączenie z piękną panią komandor pozostaje tylko kwestią czasu. Tak więc na odstrzał przeznaczona zostaje reszta załogi: jeden zginie, bo jest łajdakiem (zabił drugiego, wprawdzie niechcący, ale w napadzie złości), drugi zabity przez tego pierwszego, trzeci, bo jest ranny (poza tym w przeciwnym wypadku Gallagher nie zmieściłby się w ratującej mu życie sondzie a zresztą zgodnie z regułami gatunku ktoś musi zginąć przynajmniej trochę bohatersko), a czwarty po prostu sobie umiera. No dobrze, też był ranny, ale jego śmierć sprawia wrażenie, jakby scenarzysta na początku filmu zorientował się nagle, że ma za dużo postaci. Swoją drogą, dosyć irytujące jest to, że amerykańscy scenarzyści najwyraźniej ścierpieć nie mogą myśli, że ktoś z siwymi włosami mógłby przeżyć. Zauważam to nie po raz pierwszy. Na początku filmu mamy awarię statku naukowcy z połowy XXI wieku najwyraźniej nie przewidzieli, że istnieje coś takiego jak wybuchy na słońcu i promieniowanie mogące zniszczyć elektronikę (oczywiście to mogące przyjęłam na wiarę w końcu nie jestem fizykiem). Powinno być dramatycznie, ale nie jest wiemy, że na tym etapie jeszcze nikt nie zginie. Astronauci lądują na Marsie, malowniczo obijając się o skały modułem wyposażonym w amortyzujące balony... i co następuje dalej? Oczywiście psuje im się radio. Dlaczego przy wszelkiego rodzaju katastrofach zawsze na początku psuje się właśnie radio, a nie na przykład automat do kawy? No nic, jedziemy dalej. Baza jest zniszczona, aż wieje grozą; wśród kamieni coś tam się porusza ładnie. Naszym bohaterom zostało tlenu na kilka minut, ale przecież wiadomo, że nie umrą, bo film by się musiał skończyć. Po kolei padają na ziemię w straszliwych konwulsjach (z tego, co wiem, niedostatek tlenu dałby raczej objawy zaczadzenia, ale one przecież nie są takie fotogeniczne), aż wreszcie główny bohater rozpaczliwie otwiera osłonę hełmu. Okazuje się, że na Marsie jest tlen. Skąd się tam wziął, skoro zniknęły zasiane w celu jego wytwarzania algi? Przechodzi nas przyjemny dreszczyk czyżby na Marsie czaiły się jakieś rozumne (i złośliwe!) istoty? Ale nie będę tu przecież streszczać całej akcji filmu, skoro zakończenie można odgadnąć gdzieś tak od połowy. Zajmę się jeno co bardziej rażącymi nielogicznościami. Czworonożny, utrudniający astronautom życie robot AMEE jest ładnie pomyślany i zrobiony, ale, skoro miał służyć do nawigacji (czworonożny? hmmm...), to po co, na litość boską, było go wyposażać w tryb walki? Chyba wyłącznie po to, żeby mógł się zepsuć i przemienić w śmiercionośną maszynę. Śmiercionośna maszyna, mając okazję zabić jednego z przeciwników, łamie mu tylko żebro, co Gallagher tłumaczy taktyką partyzancką. Bez sensu. No, ale co to byłoby za sf bez zbuntowanego robota, prawda? No i główny gwóźdź programu: na Marsie istnieją owady zdolne produkować tlen, co ma ponoć być ratunkiem dla Ziemi (pewnie w tych ośmiu minutach filmu, które opuściłam, zawierała się informacja o jakiejś straszliwej katastrofie ekologicznej). Rewelacja. Tylko co jadły owe owady, zanim ludzie zasiali na Marsie algi, i dlaczego wcześniej czujniki nie wykryły tlenu, skoro robale wytwarzają go w takich ilościach? Zaraz, czy tam w ogóle 19

20 BYŁY przedtem jakieś owady? Ale to jest przecież s-f, odpuść sobie, widzu, takie pytania. Na koniec szczęśliwie ocalona para bohaterów zabiera ze sobą parę egzemplarzy zwierzątek Nieznanego Gatunku, który, jak wykazały przykłady, jest wszystkożerny, nie gardzi nawet i przygodnie napotkanym kosmonautą. Ratunku! Przecież to jak zaimportować sobie Obcego. A może producenci liczą na nakręcenie sequela? Będzie się nazywał Zielona planeta. Osoby z insektofobią proszone są o niewchodzenie na salę. Agnieszka Achika Szady Czerwona Planeta (Red Planet). Reż. Anthony Hoffman; obs. Val Kilmer, Carrie-Anne Moss, Benjamin Bratt, Tom Sizemore, Simon Baker, Terence Stamp, Jessica Morton, Caroline Bossi, Bob Neill. Scen. Chuck Pfarrer; muz. Graeme Revell, zdjęcia Peter Suschitzky. Efekty spec. Digital Domain. Czas proj. 106 min. USA Enterprise miêdzyfantastyczny podró nik Dzieła uznawane za klasykę mają w sobie jakieś nuty nowatorstwa, są dziełami wizyjnymi. Nierzadko zdarza się, iż reżyser, scenarzysta czy scenograf próbują eksperymentować (oczywiście nie zawsze z dobrym skutkiem). Bywa i tak, iż twórca danego produktu bazuje na swoich poprzednikach, tworząc dzieło syntetyczne. Powtarzanie się motywów w różnych filmach to naturalna rzecz, świadcząca o ciągłości rozwoju kinematografii. Dotyczy to także kina fantastycznego. Takim tworem jest film Jonathana Frakesa Star Trek: The First Contact. Na samym początku bohaterowie statku Enterprise wracają do XXI wieku w pogoni za głównym złem Borgiem. Ze statku teleportują się na Ziemię, gdyż tam straszny potwór skierował swe chciwe spojrzenie. Od tego momentu ciągle pojawiają się w filmie różnego rodzaju reminiscencje. Feniks, pierwszy statek o napędzie podprzestrzennym, to dziadek Enterprise, jednak jego twórca jest postacią komiczną, podobnie jak twórca wehikułu czasu w Powrocie do przyszłości Zemeckisa. Takie cudo (zarówno Feniksa, jaki i jego ojca) odnajdują właśnie nasi bohaterowie na Ziemi. Walka z borgami o przestrzeń międzygalaktyczną, sprowadzona do zlikwidowania sprowadzonego z przyszłości zagrożenia, to jak zmagania bohaterów z czasem i przestrzenią w Końcu wieczności Isaaca Asimova. Borgi to cyborgi. W niektórych fragmentach zachowują się podobnie jak Arnold Schwarzenegger w Terminatorze. Pozornie spokojni i nie zaczepiający nikogo, w końcu dokonują przemiany części członków załogi Enterprise w swoich braci (czy w swoje siostry). Zanim Picard przeniósł się w przeszłość na Ziemię, Borg już tam był, a kiedy patrzył na obraz Ziemi w przyszłości, borgów było już kilka miliardów. Przemiana swoich w obcych to kolejne nawiązania do klasyki gatunku. Wspomnieć tu można chociażby The Thing Carpentera. Oprócz negatywnych obcych, pojawiają się tu także starzy znajomi z poprzednich Star Treków ci o elfich uszach. Ów first contact bardzo przypomina spotkanie Ziemian z kosmitami w spielbergowskich Bliskich spotkaniach trzeciego stopnia powolne lądowanie statku, wyjście obcych, gesty pozdrowienia. 20