Zrównoważony rozwój warunek przetrwania cywilizacji

Transkrypt

1 Kordian Kochanowicz Zrównoważony rozwój warunek przetrwania cywilizacji Scenariusz zajęć z edukacji globalnej dla gimnazjum Informacja o scenariuszu W Polsce od kilku lat można zauważyć ogólnoświatową tendencję życia nastawionego na konsumpcję i pomnażanie bogactwa. Mieszkańcy zarówno naszego kraju jak i całego globu nie zwracają uwagi na coraz większe zagrożenia niszczące społeczności lokalne czy środowisko naturalne. Zreformowanie naszego funkcjonowania może jednak poprawić stan środowiska oraz wesprzeć rozwój społeczności zagrożonych. Zrównoważony rozwój, opierający się na trzech filarach: ekonomicznym, społecznym i ekologicznym, jest gwarancją przetrwania naszej cywilizacji. Nawet Konstytucja RP z 1997 roku, w artykule 5 mówi: Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Niestety idea zrównoważonego rozwoju jest w Polsce nadal nieznana i niezrozumiana. Dlatego ważne jest, aby roszerzać wiedzę społeczeństwa o problemach współczesnego świata i promować ideę zrównoważonego rozwoju. Polska Akcja Humanitarna Dział Edukacji Humanitarnej ul. Szpitalna 5/ Warszawa edukacja@pah.org.pl Internet: tel.: (022) , fax: (022) Główne zagadnienia zajęć Cele zajęć Metody i techniki pracy zrównoważony rozwój i jego aspekty: ekonomiczny, społeczny, ekologiczny największe zagrożenia ekologiczne w obecnym świecie najważniejsze problemy społeczne krajów Globalnego Południa zasoby odnawialne i nieodnawialne Po zakończeniu zajęć uczeń powinien wymieniać i wyjaśniać trzy filary zrównoważonego rozwoju, nazywać największe zagrożenia ekologiczne we współczesnym świecie, wyliczać i wyjaśniać najważniejsze problemy społeczne krajów rozwijających się. dyskusja mapa skojarzeń praca w grupach 20 Lekcje dla świata. Scenariusze zajęć z edukacji globalnej.

2 Kluczowe pojęcia Środki dydaktyczne Literatura Uwaga! Zrównoważony rozwój to taki rozwój państwa, regionów, świata, który prowadzi do harmonijnego istnienia społeczeństw, w którym jednostki żyją w poszanowaniu praw i godności człowieka, na zadowalającym poziomie ekonomicznym, w zrównoważonym środowisku naturalnym/ekologicznym. Zrównoważony rozwój to rozwój społeczeństw w globalnym świecie, który uwzględnia potrzeby wszystkich krajów, społeczeństw czy grup społecznych oraz dąży do równowagi pomiędzy czynnikami ekonomicznymi, społecznymi i ekologicznymi. Jest to także sposób odpowiedzialnego myślenia, jeżeli chodzi o gospodarowaniu zasobami, polityce państw wobec krajów biedniejszych. Są to także metody i strategie państwa w społecznościach lokalnych. arkusze szarego papieru kolorowe markery fasolki lub inne rekwizyty służące do gry Zasoby odnawialne Scenariusz opracowany na podstawie warsztatów Teoria i praktyka zrównoważonego rozwoju, prowadzonych przez Fundację Sendzimira: Tomasza Bergiera, Karolinę Maliszewską. Warsztaty odbyły się w dniach 9-11 stycznia 2004 r. w ramach kursu Challenges of Sustainable Development in Poland. Nauczycielu! Ponieważ zajęcia polegają na odegraniu gry postaraj się zarezerwować na nie dwie godziny dydaktyczne, bez żadnej przerwy. Przebieg zajęć Czas Co trzeba zrobić? Materiały Uwagi 5 min. 1. Podaj uczniom temat zajęć. 5 min. 2. Zapoznaj uczniów z definicją zrównoważonego rozwoju. Wyjaśnienie definicji znajduje się w kluczowych pojęciach na początku scenariusza. 25 min. 3. Zadanie dla uczniów: a. Podziel uczestników na grupy (około 5-6 osobowe). b. Rozdaj arkusze papieru po jednym na jedną grupę. c. Poproś uczniów o napisanie w rogu arkusza ile lat/wieków przetrwa jeszcze nasza cywilizacja. d. Poproś uczniów o stworzenie plakatu, prezentującego jak wg nich powinien wyglądać świat zorganizowany w sposób zrównoważony? nr 1 Propozycje podziału na małe grupy Arkusz papieru, flamastry Globalne współzależności 21

3 e. Poproś przedstawicieli grup, aby na forum klasy zaprezentowali swoje plakaty. f. Zapytaj uczniów, w jakich dziedzinach rzeczywisty obraz świata różni się od stanu idealnego przestawionego przez nich. 30 min. 5. Gra Zasoby odnawialne a. Podziel uczestników na małe grupy. b. Zapoznaj uczniów z zasadami gry. c. Rozdaj uczestnikom zasady gry i przeprowadź ją. d. Podsumowanie gry zapytaj uczniów o potrzebę odpowiedzialnego korzystania z zasobów. Jaki wpływ na korzystanie z zasobów ma dialog społeczny? nr 1 Propozycje podziału na małe grupy nr 2 Opis gry Zasoby odnawialne (opis dla prowadzącego) nr 3 Opis gry Zasoby odnawialne (wersja dla uczestników) Przeczytaj opis gry Zasoby odnawialne (opis dla prowadzącego) przed prowadzeniem gry. 25 min. 6. Podsumowanie - Jakie największe zagrożenia dla ludzkości można obecnie zaobserwować na świecie? a. Poproś uczniów o podanie najważniejszych wg nich zagrożeń. b. Pogrupujcie wspólnie zagrożenia. c. Zapytaj uczniów jakie zagrożenia dostrzegają w swoim otoczeniu. d. Co można zrobić, aby nasze otoczenie było bardziej zrównoważone? 10 min. 7. Podsumowanie dyskusja: Poproś uczniów o odpowiedź na następujące pytania (najważniejsze odpowiedzi zapisz na tablicy): a. Jakie zagrożenie dostrzegasz w swoim otoczeniu? b. Co można zrobić aby nasze otoczenie było bardziej zrównoważone? Materiały pomocnicze nr 1 Propozycje podziału na małe grupy Odlicz 1, 2, 3; 1, 2, 3... Osoby z numerem 1 idą w jeden kąt sali, osoby z numerem 2 idą w drugi kąt sali itd. Data urodzenia: Uczniowie ustawiają się w szeregu, według daty urodzenia. Na początku stoją uczniowie urodzeni w styczniu, na końcu uczniowie urodzeni w grudniu. Dzielimy uczniów na grupy według miesiąca urodzenia. Jeśli grupa się nie zna rozdajemy uczestnikom zajęć karteczki w kilku kolorach. Prosimy, aby każdy napisał na karteczce swoje imię i przykleił ją do ubrania. Uczestników zajęć dzielimy na grupy według kolorów karteczek.... A tutaj, jest miejsce na twoje pomysły! 22 Lekcje dla świata. Scenariusze zajęć z edukacji globalnej.

4 nr 2 Opis gry Zasoby odnawialne wersja dla prowadzącego Gra polega na nauce wykorzystywania nieznanych zasobów pewnego dobra odnawialnego np. fasolek. Grupy mają zebrać jak największą ilość danego dobra. Cel gry Gra ma uświadomić uczestnikom, że jedynie współdziałanie i dobra komunikacja oparta na zaufaniu może doprowadzić do najlepszych rezultatów w grze, w której każda drużyna jest zwycięska. Przebieg gry Konkurujące ze sobą grupy składają zamówienie na pewną ilość dobra, przy czym grupom nie wolno na początku konsultować ze sobą ilości tego dobra. Zapisana na kartce wielkość jest podstawą dla prowadzącego do wydania ilości tego dobra, nie może jednak być mniejsza niż jeden. Ponieważ grupy nie wiedzą, jaka jest wielkość dobra, pierwsza drużyna składająca zamówienie może wykorzystać cały zasób. Wtedy gra rozpoczyna się jeszcze raz. Jeżeli grupy nie wykorzystają całego zasobu to pozostała ilość dobra (np. fasolek) się odnawia. Wtedy w kolejnej rundzie grupy mogą ponownie czerpać zasoby. Gra kończy się, gdy uczestnicy całkowicie wykorzystają zasoby. Grę najlepiej prowadzić w dwie osoby jedna prowadzi grę, druga zajmuje się dystrybucją dobra (np. fasolek) i gospodarowaniem tym dobrem (liczy procenty). Przygotowanie gry 1. Przygotuj materiały, które będą służyły jako zasób odnawialny (200 sztuk fasolek) (NIE podawaj uczestnikom liczby zasobów, jeżeli podasz gra traci sens; ewentualnie zmień liczbę) a. Poproś uczestników, aby każdy z nich przyniósł 5 zapałek/fasolek jako ich wkład do wspólnego dobra, lub b. Przygotuj 200 sztuk materiałów pomocniczych (np. fasolek) i pudełko, w którym będziesz je trzymać. c. Przygotuj karty, na których grupy będą pokazywały liczbę zamawianych zasobów. 2. Wprowadź uczniów w zasady gry: a. Podziel uczniów na 6 lub 7 grup. b. Rozdaj opis gry Zasoby odnawialne (wersja dla ucznia) po jednym egzemplarzu dla grupy. Poproś uczniów o przeczytanie instrukcji c. Przedstaw zasady gry: Decyzje są podejmowane grupowo. Nie wolno się kontaktować między grupami (tylko w pierwszej rundzie). W każdej rundzie liczba zamawianych zasobów jest podawana przez grupy jednocześnie, przez podniesienie kartki. 3. Rozpocznij grę, przeprowadź pierwszą rundę. a. Poproś uczniów o podanie na kartkach ilości zasobów, jakich potrzebują dla swojej grupy. Pozostaw około 3 minut do zastanowienia. b. Rozdaj uczniom zamawiane ilości zasobu. Jeżeli ilość zamawianych zasobów przekroczy 200, poinformuj pozostałe grupy, że nie otrzymają zasobów, ponieważ się skończyły. Gra się kończy. Rozpocznij grę jeszcze raz. Jeżeli ilość zasobów nie uległa wyczerpaniu przelicz zasoby (NIE podawaj ilości uczestnikom). Ponieważ są to zasoby odnawialne ich ilość wzrasta. Obierz stopę wzrostu np.:10%. Pomnóż ilość zasobów, które pozostały, przez stopę wzrostu i dodaj tę wartość do pozostałej ilości zasobów. c. Przeprowadź kolejną rundę. Patrz punkt a. Patrz punkt b. Globalne współzależności 23

5 Przykład Zasób fasolek 200. Stopa wzrostu 10 % Gr. 1 Gr. 2 Gr.3 Gr.4 Gr.5 Gr.6 Gr.7 Suma Pozostaje Uwagi 1. Runda 20 fasolek *10%=68 Większość zasobów jest wykorzystana. 2. Runda *10%=67 Rozsądna decyzja. Zasoby nie zmniejszają się. 3. Runda *10%=37 Brak zaufania. 4. Runda x x x x x x Koniec zasobów, koniec gry. 5. Runda nr 3 Opis gry Zasoby odnawialne wersja dla ucznia Celem Waszej grupy jest zdobycie jak największej ilości zasobów odnawialnych. Zdobycie jak największej ilości zasobów może odbywać się stopniowo w kolejnych rundach. Zasady gry W każdej rundzie podajecie ustaloną w grupie dowolną ilość zasobów, jakie chcecie otrzymać. Decyzje są podejmowane grupowo. W każdej rundzie liczba zamawianych zasobów jest podawana przez grupy jednocześnie, przez podniesienie kartki. Powodzenia! 24 Lekcje dla świata. Scenariusze zajęć z edukacji globalnej.