ZESPÓŁ KATEDRY w Zamościu. projekty prac dofinansowane z funduszy unijnych

Transkrypt

1

2 ZESPÓŁ KATEDRY w Zamościu projekty prac dofinansowane z funduszy unijnych

3

4 POLSKIE OBIEKTY NA LIŚCIE ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA (15): Stare Miasto w Krakowie (1978 r.) Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni (1978 r., w 2013 r. wpis rozszerzono o Kopalnię Soli w Bochni i Zamek Żupny w Wieliczce) Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1979 r.) Puszcza Białowieska (1979 r.) Stare Miasto w Warszawie (1980 r.) Stare Miasto w Zamościu (1992 r.) Średniowieczny zespół miejski Torunia (1997 r.) Zamek krzyżacki w Malborku (1997 r.) Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy (1999 r.) Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (2001 r.) Drewniane kościoły południowej Małopolski: Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa (2003 r.) Park Mużakowski (2004 r.) Hala Stulecia we Wrocławiu (2006 r.) Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat (2013 r.) Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach oraz system gospodarowania wodami podziemnymi (2017 r.).

5

6 Stare Miasto w Zamościu (Zespół urbanistyczny wpisany w 1992 r.) Miasto zostało założone w XVI w. przez kanclerza Jana Zamoyskiego, na szlaku handlowym łączącym Europę Zachodnią i Północną z Morzem Czarnym. Zamość, wzorowany na włoskim modelu miasta idealnego, zbudowany przez pochodzącego z Padwy architekta Bernardo Morandiego, stanowi doskonały przykład miasta renesansowego z końca XVI w., które zachowało pierwotny plan, fortyfikacje oraz liczne budowle, łączące włoskie i środkowoeuropejskie tradycje architektoniczne.

7 Zespół Katedry obejmujący kościół katedralny wraz z wyposażeniem w zabytki ruchome, murowaną wolnostojącą dzwonnicę, budynek dawnej dziekanii zwanej Infułatką, dom wikariuszy - plebanię jest obiektem o wysokich walorach architektonicznych i artystycznych, jako szczególnie cenny przykład zespołu budowli, sięgających początkami okresu założenia Zamościa, łączonych z architektem Bernardo Morando, pełni istotną rolę w zabytkowym układzie przestrzennym Starego Miasta Zamościa (wpis do Rejestru zabytków WL, 31 marca 1967 r.)

8 Zespół Katedry obejmujący kościół katedralny wraz z wyposażeniem w zabytki ruchome, murowaną wolnostojącą dzwonnicę, budynek dawnej dziekanii zwanej Infułatką, dom wikariuszy - plebanię jest obiektem o wysokich walorach architektonicznych i artystycznych, jako szczególnie cenny przykład zespołu budowli, sięgających początkami okresu założenia Zamościa, łączonych z architektem Bernardo Morando, pełni istotną rolę w zabytkowym układzie przestrzennym Starego Miasta Zamościa (wpis do Rejestru zabytków WL, 31 marca 1967 r.)

9

10

11 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

12 INFUŁATKA - KATEDRA - POIiŚ

15 ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

16 I ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

17 I I ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

18 F I I ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

19 F I a I ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

20 F I I ab ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

21 F I I abr ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

22 F I I abri ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

23 F I I abric ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

24 F I I abrica ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

25 E F I I abrica ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU

26 E F I abrica c ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

27 E F I abrica cc ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

28 E F I abrica ccl ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

29 E F I abrica ccle ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

30 E F I abrica ccles ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

31 E F I abrica cclesi ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

32 E F I abrica cclesia ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

33 E F I abrica cclesiae ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

34 E F I abrica cclesiae ZESPÓŁ KATEDRALNY w ZAMOŚCIU I

35 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko PRIORYTET: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury DZIAŁANIE: 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Fabrica Ecclesiae remont zabytkowego budynku Infułatki na cele rozwoju działalności kulturalno-edukacyjnej zespołu katedralnego w Zamościu wraz z zagospodarowaniem terenu

36 Umowa o dofinansowanie nr POIS /16-00 Fabrica Ecclesiae remont zabytkowego budynku Infułatki na cele rozwoju działalności kulturalno-edukacyjnej zespołu katedralnego w Zamościu wraz z zagospodarowaniem terenu w ramach 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, oś priorytetowa VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko , zawarta 25 kwietnia 2017 r.

37

38 Projekty dofinansowane złożone w ramach II konkursu dla VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

39 Projekty dofinansowane złożone w ramach II konkursu dla VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

40 W dniu 28 lutego 2017 r. Pan Premier Piotr Gliński, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podpisał decyzję o dofinansowaniu projektu złożonego do II konkursu w ramach VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata (nr naboru: POIS IP /16)

41 Projekt zakłada remont Infułatki oraz szeroko zaplanowane prace konserwatorskie zabytków ruchomych i nieruchomych, związanych z katedrą i Infułatką w celu stworzenia unikalnego muzeum-ośrodka prezentującego zabytki zamojskiej kolegiaty oraz historię jej powstania, rozwoju wraz z Zamościem, jej wkładu kulturowego w życie miejscowej społeczności oraz przybliżającego problemy bieżącej ochrony zabytkowej tkanki. Projekt ma na celu przywrócenie historycznej bryły Infułatki z dachem mansardowym i lukarnami, krytego dachówką ceramiczną, uczytelnienie pierwotnego układu wnętrz z fazy najpełniejszego rozwoju oraz konserwację wszystkich zachowanych elementów wystroju architektonicznego. W części parteru i I piętra Infułatki zachowana zostaje zasadnicza bryła budynku. Przewidywane prace dotyczą głownie likwidacji wtórnych otworów i przywrócenia historycznego układu otworów okiennych i drzwiowych, z uzupełnieniem elementów detali (opaski okienne i drzwiowe).. Obiekt będzie adaptowany na cele działalności kulturalnej, co pozwoli na udostępnienie go zwiedzającym. Remont konserwatorski przywróci zabytkowemu obiektowi dobry stan techniczny, a także jego wartość historyczną i estetyczną.

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

54

55

56

57

58 KOMPLEKSOWA KONSERWACJA, RESTAURACJA ORAZ REKONSTRUKCJA WYSTROJU DETALU ARCHITEKTONICZNEGO I ELEMENTÓW KAMIENNYCH BUDYNKU DAWNEJ DZIEKANII ZWANEJ INFUŁATKĄ

59 KOMPLEKSOWA KONSERWACJA, RESTAURACJA ORAZ REKONSTRUKCJA WYSTROJU DETALU ARCHITEKTONICZNEGO I ELEMENTÓW KAMIENNYCH BUDYNKU DAWNEJ DZIEKANII ZWANEJ INFUŁATKĄ

60

61 KONSERWACJA I RESTAURACJA DEKORACJI SZTUKATORSKIEJ SKLEPIENIA PREZBITERIUM

62 KONSERWACJA I RESTAURACJA KAMIENNEGO GZYMSU KORONUJĄCEGO PREZBITERIUM

63 KONSERWACJA I RESTAURACJA OŁTARZA GŁÓWNEGO

64 KONSERWACJA I RESTAURACJA OŁTARZA W KAPLICY RÓŻAŃCOWEJ

65 KONSERWACJA I RESTAURACJA OŁTARZA ŚW. MIKOŁAJA

66 KONSERWACJA I RESTAURACJA OŁTARZA PANA JEZUSA MIŁOSIERNEGO

67

68

69

70

71

72

73 Program kulturowy Infułatki (historycznej rezydencji Infułatów Dziekanów Kapituły Zamojskiej) po remoncie konserwatorskim, opierać się będzie na ekspozycji, obejmującej całą powierzchnię użytkową zabytkowej budowli. Wystawa, łącząca wiele różnorodnych wątków poświęconych historii i sztuce Zamościa, historii nowożytnej architektury i urbanistyki, historii książki, ikonografii i wyposażeniu Katedry oraz konserwacji dzieł sztuki, stanowić będzie punkt wyjścia do cyklicznych działań związanych z tematyką wystawy oraz poszerzających jej zawartość treściową. Wystawa przybliża fascynujące zjawisko określane łacińskim mianem Fabrica Ecclesiae, obejmujące całokształt przedsięwzięć związanych z budową, wyposażeniem i funkcjonowaniem najważniejszego kościoła Ordynacji Zamojskiej dawnej kolegiaty, a od roku 1992 Katedry w Zamościu. Budowa kościoła, przedstawiona w różnorodnych aspektach historycznych, artystycznych i technicznych, wiąże się ściśle z postacią fundatora Jana Zamoyskiego, wielkiego hetmana i kanclerza Rzeczypospolitej oraz osobą włoskiego architekta Bernardo Morando, i niejako egzemplifikuje budowę Zamościa miasta idealnego. W domu, w którym wg tradycji mieszkał i pracował Bernardo Morando, można będzie odkryć część powodów, dla których Katedra jest nie tylko perłą architektury europejskiego renesansu, ale i świadkiem wielokrotnie ponawianej troski o to szczególne miejsce wielu pokoleń przedstawicieli jednego z najpotężniejszych rodów dawnej Rzeczypospolitej oraz członków Kapituły Zamojskiej.

74 Założenie, cele i odbiorca Ekspozycja poprzez wielowątkowość treści i środków przekazu skierowana będzie do bardzo zróżnicowanego odbiorcy, jako pierwszy etap zapoznania się z ideą i historią miasta idealnego. Wielopłaszczyznowe przedstawienie fascynującej postaci Zamoyskiego, hetmana i kanclerza Rzeczypospolitej, pokazywać będzie także fragment historii Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVI i początku wieku XVII. Infułatka zaplanowana została jako swoiste muzeum techniki i architektury, przeznaczone w znacznym stopniu dla dzieci i młodzieży, dające w przystępny, interaktywny sposób, oparty na indywidualnym doświadczeniu i zabawie, podstawy wiedzy o architekturze nowożytnej, zasobie środków formalnych i pojęć obecnych w całej kulturze europejskiej (jak kolumna, gzyms, fryz, belkowanie, porządek architektoniczny, proporcje) i technologii budowy bez użycia maszyn i żelbetonu. Ukazanie w jednej przestrzeni kolejnych etapów powstawania nowożytnej budowli, angażujących jednostki i zespoły (fundatora, architekta, muratorów, kamieniarzy, sztukatorów, rzeźbiarzy, malarzy, itp.) oraz umieszczenie na ekspozycji różnorodnych zadań i gier, wymagających w dużej części działania zespołowego, ma za zadanie pokazać złożoność procesów tworzenia działa sztuki oraz rozwijać kreatywności i umiejętności interpersonalne uczestników działań muzealnych.

75 Wystawa ma zadanie uczyć zarówno młodszych, jak i starszych wnikliwego patrzenia na architekturę, jej formę, detal, proporcje, dostrzegania różnic i podobieństw stylowych. Ma to stanowić wprowadzanie do zwiedzania Katedry, ale także całego Zamościa, miasta renesansowego, nie tylko w wymiarze idei, koncepcji i planu, ale bardzo jednolitego pod względem zastosowanego w poszczególnych zabytkach repertuaru artystycznych form i środków stylistycznych zarówno jeśli chodzi o moduł budowli, jak i bogactwo renesansowego i manierystycznego detalu architektonicznego, nie spotykanego w takiej skali i konsekwencji nigdzie indziej na terenie Polski. Ekspozycja skierowana będzie również dla specjalistów i osób o szczególnych zainteresowaniach historią, sztuką, architekturą czy urbanistyką a także procesami powstawania i konserwacji dzieł sztuki. Wnikliwy widz pragnący pogłębić wiedzę na temat architektury epoki Odrodzenia będzie mógł szerzej zapoznać się m. in. z innymi dziełami Bernarda Moranda, nowożytnymi traktatami architektonicznymi poświęconymi budowlom świeckim, jak i architekturze obronnej czy teoretycznymi renesansowymi urbanistycznymi koncepcjami miasta idealnego i realizacją tychże idei aż do czasów najnowszych. Zaprezentowane na wystawie fotografie i nagrania filmowe z prac konserwatorskich wykonanych w ramach projektu dotyczących architektury, rzeźby, stiuków, malarstwa, tkanin, złotnictwa i zabytkowego księgozbioru oraz eksponaty pozyskane w trakcie tychże działań, pozwolą na szczegółowe zapoznanie się z teorią i praktyką ratowania dzieł sztuki.

76 Dla widza poszukującego autentyczności i obcowania z oryginałem obok licznych makiet i multimediów zaprezentowane zostaną cenne przedmioty zabytkowe ze zbiorów Katedry. Wyeksponowane zostaną fragmenty wyposażenia: XVI-wieczne detale architektoniczne, elementy konstrukcji (np. belki zabytkowych stropów, ręcznie wyrabiane cegły czy dachówki), obrazy, szaty liturgiczne i złotnictwo (XVII- XIX w.) oraz księgi: rękopisy, inkunabuły i starodruki, w tym edycje dzieł renesansowych i wydawnictwa Drukarni Zamojskiej. Oprócz historii i architektury centralne miejsce ekspozycji zajmie książka ukazana jako podstawa wykształcenia, nośnik myśli humanistycznej, idei, teologii, muzyki, koncepcji architektonicznych i urbanistycznych, a nawet mechaniki. Przywołana zostanie literatura epoki Odrodzenia ze strofami Jana Kochanowskiego czy Szymona Szymonowica. Zarówno prezentowane oryginalne inkunabuły, starodruki i rękopisy, jak i ich wersje zdigitalizowane na monitorach i tabletach mają za zadanie pokazać piękno i wszechstronną (za)wartość książki i stanowić zachętę do rozwoju współczesnego czytelnictwa. Wystawa zaprojektowana została także pod kątem osób niepełnosprawnych z dysfunkcją narządów ruchu (winda, brak barier architektonicznych, przejścia umożliwiające poruszanie się osób na wózku, odpowiednie umieszczenie elementów multimedialnych i gablot) oraz osób niewidomych i niedowidzących (makiety, wielość elementów audio, możliwość dotknięcia eksponatów doświadczenia formy i faktury, powiększenia na monitorach i planszach graficznych fragmentów dzieł sztuki i detali architektury).

77 Ekspozycje 1. Jan Zamoyski fundator idealnego miasta 2. Bernardo Morando renesansowy architekt 3. Fabrica Ecclesiae 4. Wystrój i wyposażenie kościoła treści i funkcje 5. Mystica Civitas Dei 6. Galeria Sztuki Zamojskiej Działania cykliczne: Warsztaty: kamieniarstwo, sztukatorstwo, rzemiosło artystyczne, warsztaty dotyczące księgozbioru (XV-XVIII w.). Warsztaty architektoniczne (cykle warsztatów).

78 Projekt budowlano-konserwatorski: mgr inż. arch. Barbara Skórzyńska-Terlecka Menadżer Projektu (zarządzanie Projektem) wraz wraz ze sprawowaniem nadzoru konserwatorskiego i prowadzenie nadzorów inżynierskich (inspektor nadzoru): ZDI Sp. z o. o., Zamość Wykonawca (prace konserwatorskie, roboty budowlane i dostawy): Lubren Sp. z o. o., Lublin Zakończenie realizacji projektu: 30 września 2019 r.

79 Nazwa wniosku Program Infułatka Fabrica Ecclesiae POIiŚ (MKiDN) Koszt całkowity A=B+C=B+D+E Koszt niekwalifikowalny Koszt kwalifikowalny Dofinansowanie % kosztów kwal. Wkład własny Całkowity wkład własny F=B+E=A-D A B C D E F 85% 15% , , , , , ,58

80 Dofinansowane projekty obejmą siatką inwestycji praktycznie cały kraj. Najwięcej realizowanych będzie w Małopolsce (16), na Mazowszu (10), w woj. łódzkim (8), wielkopolskim (8), dolnośląskim (7), pomorskim, kujawsko pomorskim oraz lubelskim (po 6). Warto podkreślić też, że kilka projektów partnerskich realizowanych będzie na terenie kilku województw. Przykładem jest m. in. projekt dotyczący konserwacji zabytkowych drewnianych cerkwi Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej realizowany na terenie Lubelszczyzny, Małopolski i Podlasia.

81 Podział środków dokonany w wyniku przeprowadzonych konkursów odzwierciedla warunki określone w Programie Operacyjnym dla VIII osi priorytetowej oraz w przepisach rozporządzenia ws. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, z których wynika, że w obecnej perspektywie za priorytet uznano ochronę zabytków. Wiele z dofinansowanych zabytków dotyczy najważniejszych w Polsce obiektów i obszarów zabytkowych znajdujących się na Liście UNESCO (13) lub Liście obiektów uznanych przez Prezydenta RP za Pomniki Historii (22) - w sumie stanowią one 72% dofinansowanych zabytków. Jako przykład warto wymienić choćby projekt Zamku Królewskiego na Wawelu, Kopalni Soli Bochnia, konserwację Kościoła Pokoju w Świdnicy, prace realizowane w obrębie wpisanych na Listę UNESCO: Starego Miasta w Toruniu, Zamościu, Krakowie czy Warszawie, projekt dotyczący renowacji Bazyliki w Pelplinie czy Klasztoru OO. Paulinów na Jasnej Górze. Dofinansowane projekty objęły wszystkie rezydencje królewskie: Wawel, Wilanów, Łazienki Królewskie i Zamek Królewski w Warszawie. Część realizowanych projektów będzie wdrażana w partnerstwie, co pozwoli na stworzenie ciekawej oferty turystycznej dla danego miasta czy regionu (m. in. projekt Toruńskiej Starówki, Diecezji Kaliskiej, Archidiecezji Poznańskiej, Diecezji Bydgoskiej). Projekty dotyczące zabytków prowadzą nie tylko do renowacji obiektów zabytkowych, ale także powstania nowej przestrzeni do prowadzenia działalności kulturalnej wśród nich warto wskazać m. in. Mini Koperniki Innowacyjne Centra Edukacji w Toruniu, Centrum Designu w Łodzi czy rewitalizację Akademii Zamojskiej.

82 WYNIKI KONKURSÓW Spośród 171 złożonych wniosków dofinansowanie uzyskały 81 projekty, na kwotę całkowitą mln zł, w tym 1 089,1 mln zł z EFRR. Średnia wartość dofinansowanych inwestycji wynosi 18, 8 mln zł. Najwięcej dofinansowanych projektów dotyczy instytucji kultury (40, tj. praktycznie 50% dofinansowanych inwestycji), kościołów (23, tj. 28% dofinansowanych inwestycji) oraz szkół i uczelni artystycznych (15, tj. prawie 18,5% dofinansowanych inwestycji).

83 Dziękuję

84 ZESPÓŁ KATEDRY w Zamościu katedra.zamosc@vp.pl

85