Tabela 1 Zawartość wybranych składników mineralnych w suchej masie owoców morwy białej

Transkrypt

1 Morwa biała działanie, przeciwwskazania. Morwa biała w ciąży Coraz częściej poszukuje się naturalnych składników, które będą wspomagać organizm i nie powodować skutków ubocznych. Wyciągi/ekstrakty z naturalnych źródeł pomagają m.in. w walce z nieprawidłową glikemią poposiłkową. Takie działanie oraz szereg innych wykazuje morwa biała, nad którą warto się chwile zatrzymać. Znana od dawnych czasów w medycynie Dalekiego Wschodu. Stosowana w cukrzycy oraz przy występujących zakażeniach bakteryjnych. Liczne badania wskazują na jej szerokie spektrum działania. Bogactwo związków fenolowych zawartych w morwie białej sprawia, że warto o niej pamiętać, szczególnie gdy mamy problem z uregulowaniem glikemii poposiłkowej lub gdy chcemy pozbyć się wolnych rodników w naszym organizmie. Morwa biała Morwa biała (Morus alba L.), nazwę zawdzięcza białemu zabarwieniu kory. Jest drzewem liściastym pochodzącym z południowo-wschodniej Azji. Charakterystyczna dla drzewa jest obecność w jego pędach soku mlecznego. Jest rośliną o szerokim zastosowaniu.stanowi surowiec zielarski, farmaceutyczny, a nawet spożywczy czy też papierniczy. Składnikiem leczniczym mogą być zarówno liście, jak owoce, co więcej kora i nasiona zawierają wiele aktywnych związków, o których warto wiedzieć [1]. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów z wyciągami/ekstraktami z morwy białej, są to m.in. herbaty z liści morwy białej, tabletki z wyciągami z liści oraz soki [1]. Liście morwy białej zawierają 27,6 43,6% błonnika pokarmowego. W liściach zawarte są również witaminy (C, B-karoten) oraz składniki mineralne (żelazo, cynk, wapń, fosfor, magnez). Zdecydowanie warto zwrócić uwagę na zawartość polifenoli w liściach morwy białej. Jak można się domyślić największe znaczenie przypisywane jest flawonoidom (kwercetyna, rutyna, kemferol, astragalina). Dodatkowo kwasy fenolowe, w tym kwas chlorogenowy. Warto pamiętać, że liście morwy białej są również bogate w związki, które działają przeciwbakteryjnie (albanol, kuwanony C, E i G, halkomoracyn, morusynę oraz sangenony B i D) [1 3]. W badaniu przeprowadzonym przez Jeszka i wsp. określono potencjał antyoksydacyjny ekstraktów z liści morwy białej (15 g suchych liści w 100 g ekstraktów: acetonowy, etanolowy, wodny z liści morwy białej). Jak wynika z badania ekstrakt acetonowy charakteryzował się najwyższą zawartością przeciwutleniaczy [5]. Wiele składników znajduje się także w owocach morwy białej. Zawartość składników mineralnych przedstawiono w tabeli 1. Dodatkowo w owocach są witaminy (B2, niacynę, C). Za potencjał antyoksydacyjny owoców morwy białej odpowiedzialne są antocyjany i alkaloidy [2,4].

2 Warto również zwrócić uwagę na zawartość aminokwasów egzogennych w liściach i owocach (metioniny, treoniny, histydyny, leucyny, tryptofanu, argininy, proliny i kwasu asparaginowego) [5,6]. Tabela 1 Zawartość wybranych składników mineralnych w suchej masie owoców morwy białej Składnik Zawartość składników w owocach Azot 1,62 2,13 Fosfor 0,24 0,31 Potas 1,62 2,13 Wapń 0,19 0,37 Sód 0,01 Magnez 0,12 0,19 Siarka 0,08 0,11 Żelazo 28,2 46,74 Miedź 4,22 6,38 Cynk 14,89 19,58 Mangan 12,33 19,38 Nikiel 1,40 2,62 Źródło: Grześkowiak J., Łochyńska M.: Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze. Post Fitoter 2017, 1, Z kolei nasiona morwy białej będą źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 (25 35% ogólnej zawartości). Zidentyfikowano najwięcej kwasu oleinowego i linolowego. W mniejszej ilości (kwas linolenowy, stearynowy i erukowy) [4,7]. Również kora korzenia morwy białej bogata jest w związki biologicznie aktywne. Poza flawonoidami i alkaloidami, w korze korzenia morwy białej zidentyfikowano leachianon G i Moran 20K [2,4, 8]. Działanie morwy białej Aktualne badania wskazują na wielokierunkowe działanie morwy białej. Dzięki zawartym aktywnym związkom mogą m.in. zapobiegać chorobom cywilizacyjnym (nowotworom, chorobom krążenia, cukrzycy typu II) poprzez zmniejszanie stresu oksydacyjnego [2,4,6]. Jak wskazują autorzy badań, związki o działaniu przeciwutleniającym zawarte w morwie białej wykazywały działanie cytotoksyczne w stosunku do komórek ludzkiej białaczki, czy też komórek raka wątroby (w badaniu przeprowadzonym na szczurach) i czerniaka (w badaniu przeprowadzonym na myszach) [4,9]. Przeciwutleniacze zawarte w wyciągach z morwy białej mają działanie prewencyjne w przypadku chorób układu krążenia, hamują utlenianie cholesterolu LDL, zatem zmniejszają ryzyko miażdżycy tętnic [2,4,9,10]. Co więcej autorzy wskazują na korzystne działanie przy chorobach układu nerwowego. Liście morwy wykazują działanie neuroprotekcyjne, dlatego mogą być stosowane

3 wspomagająco przy leczeniu chorób neurodegeneracyjnych (choroba Parkinsona, Alzheimera). Cyjanidyny zawarte w owocach morwy białej miały działanie protekcyjne przed uszkodzeniami śródbłonka mózgu [11,12,13]. Ekstrakt z liści morwy białej ma wpływ na depigmentację skóry, poprawiał jej koloryt, poprzez hamowanie działanie DOPA(3,4-L-dihydroksyfenyloalaniny), co zwiększało wytwarzanie tyrozynazy, która hamowała powstawanie melaniny, a to właśnie jej nadmiar był odpowiedzialny za niewłaściwe rozmieszczenie pigmentu [2,14]. Leachianon G, który jest zawarty w korze korzenia morwy białej wykazuje działanie przeciwwirusowe. Z kolei Moran 20K jest uznany za substancję, która przeciwdziała powstawaniu cukrzycy. Jak wynika z piśmiennictwa zapobiega hiperglikemii i peroksydacji lipidów u chorych na cukrzycę. Mechanizm działania polega na hamowaniu aktywności enzymów, które są zaangażowane w metabolizm cukrów (α-glukozydazy, maltazy), co w dużym uproszczeniu powoduje spowolnienie procesu wchłaniania glukozy, a tym samym prowadzi do zmniejszenia glikemii po posiłku [15,16]. Jak wynika z dostępnej literatury, morwa biała sprawdzi się również przy przeziębieniach. Coraz częściej wykorzystuje się morwę białą w celach leczniczych. Odwar z jej liści można zastosować jako środek napotny, do płukania gardła w stanach zapalnych. Nie jest to jednak nowe odkrycie, ponieważ w starożytnych Chinach lecznicze właściwości morwy białej wykorzystywano z powodzeniem w tych właśnie schorzeniach. Zarówno przy leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, jak również przy schorzeniach oczu, chorobach pasożytniczych. Już wtedy przypisywano morwie działanie obniżające zarówno stężenie cholesterolu i glukozy poposiłkowej. Dostępne dane potwierdzają, że otrzymywane preparaty z morwy białej miały działanie przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne (skuteczne wobec bakterii z rodzaju Streptococcus,Staphylococcus, Bacillus i Escherichia) oraz przeciwwirusowe [2,4,16,17]. Morwa biała przeciwwskazania W przeprowadzonych badaniach nie wykazano działań niepożądanych, może się to okazać w przyszłości niezwykle ważne, ponieważ syntetyczne leki wykorzystywane przy leczeniu cukrzycy wykazują je. Zagadnienie oczywiście wymaga dalszych badań, by doprecyzować w jakiej dawce będzie bezpieczna i czy większa ilość nie będzie powodowała działań niepożądanych [15,16,17]. Morwa biała w ciąży Ze względu na brak badań dotyczących działania morwy białej, jej wyciągu/ekstraktu na kobiety w ciąży, nie jest wskazana jej suplementacja w tym okresie. W momencie występowania cukrzycy ciążowej, warto kwestie ewentualnego włączenia przedyskutować z lekarzem prowadzącym. Nieprawidłowy styl życia zwiększa stres oksydacyjny, dlatego warto zaopatrzyć się w odpowiednie przeciwutleniacze, które dostępne są w naturalnych źródłach m.in. w morwie białej. Morwa biała może być stosowana jak najbardziej wspomagająco przy leczeniu cukrzycy. Mimo obiecujących badań na temat zastosowania morwy białej należy pamiętać, by stosować ją z rozwagą i wyłącznie jako środek wspomagający leczenie. Należy pamiętać, że w cukrzycy ważne jest wdrożenie odpowiedniej diety oraz odpowiedniego leczenia. Przy wyborze suplementów z morwą białą warto pamiętać, by

4 wybierać preparat standaryzowany, w którym będzie określona zawartość składników aktywnych. Literatura: 1. Kostić D., Dimitrijević D., Mitic S. i wsp.: A survey on macro- and micro-elements, phenolic compounds, biological activity and use of Morus spp. (Moraceae). Fruits 2013, 4, Butt M., Nazir A., Sultan M. i wsp.: Morus alba L. nature s functional tonic. Trends Food Sci Technol 2008, 19, Erciski S., Orhan E.: Chemical composition of white (Morus alba), red (Morus rubra) and black (Morus nigra) mulberry fruits. Food Chem 2007, 4, Grześkowiak J., Łochyńska M.: Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze. Post Fitoter 2017, 1, Jeszka M., Kobus J., Flaczyk E.: Określenie potencjału antyoksydacyjnego ekstraktów z liści morwy białej. Bromat Chem Toksykol, 2009, 3, Jeszka M, Kobus-Cisowska J, Flaczyk E. Liście morwy jako źródło naturalnych substancji biologicznie aktywnych. Post Fitoter 2009, 3, Łochyńska M, Oleszak G. Multipurpose white mulberry (Morus albal.). [W:] Zaikov G., Pudel D., Spychalski G.: Re-newable Resources and Biotechnology for Material Applications. Nova Publishers, New York 2011; Przeor M, Flaczyk E. Morwa biała nieocenione znaczenie zdrowotne. Przem Spoż 2016, 70: Kofujita H, Yaguchi M, Doi N i wsp. A novel cytotoxic prenylated flavonoid from the root of Morus alba. J Insect Biotechnol Ser 2004; 73: Iqbal S, Younas U, Sirajuddin i wsp. Proximate composition and antioxidant potential of leaves from three varieties of mulberry (Morus sp.): A comparative study. Int J Molec Sci 2012; 13(6): Choi E., Hwang, J.: Effects of Morus alba leaf extract on the production of nitric oxide prostaglandin E2 and cytokines In RAW2647 macrophages. Fitoterapia 2005; 76, Katsube T., Imawaka N., Kawano Y. i wsp.: Antioxidant flavonol glycosides in mulberry (Morus alba L.) leaves isolated based on LDL antioxidant activity. Food Chem 2006, 97, Niidome, T., Takahashi, K., Goto, Y.,Goh, S. i wsp.: Mulberry leaf extract prevents amyloid beta peptide fibryl formation and neurotoxicity. Neuroreport 2007, 18, Lee S., Choi, S., Kim H. i wsp.: Mulberroside F isolated from the leaves of Morus alba inhibits melanin biosynthesis. Biol & Pharm Bull 2002, 25, Musabayane C., Bwititi P., Ojewole A.: Effects of oral administration of some herbal extracts on food consumption and blood glucose levels in normal and streptozotocin-treated diabetic rats. Methods Find Exp Clin Pharmacol 2006, 28, Oku T, Hamada M, Nakamura M i wsp. Inhibitory effects of extractives from leaves of Morus alba on human and rat small intestinal disaccharidase activity. Br J Nutr 2006; 95: Katsube T, Imawaka N, Kawano Y i wsp. Antioxidant flavanol glycosides in mulberry (Morus alba L.) leaves isolated based on LDL antioxidant activity. Food Chem 2006; 97(1): Author: Alicja Bławat Link do artykułu:

5 biala-w-ciazy