JAK UZYSKAC 40 TYŚ.ZŁ Z UNII EUROPEJSKIEJ

Transkrypt

1 JAK UZYSKAC 40 TYŚ.ZŁ Z UNII EUROPEJSKIEJ Osoby zakładające własne firmy mogą ubiegać się o 40 tyś. zł unijnej dotacji na rozpoczęcie działalności. Wsparcie na założenie firmy jest pomocą bezzwrotną, pod warunkiem że przedsiębiorstwo przetrwa na rynku rok. Kwota dofinansowania, o którą ubiega się przyszły przedsiębiorca, może być oczywiście niższa. Wysokość wsparcia jest uzależniona od wykazania rzeczywistych potrzeb związanych z uruchomieniem planowanej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca, który założy firmę za środki z UE, przez pół roku może dodatkowo otrzymywać tzw. wsparcie pomostowe w wysokości nieprzekraczającej kwoty płacy minimalnej. Wypłata unijnych dotacji jest przewidziana w ramach Działania 6.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Dla kogo dotacja O dotację na własny biznes może starać się każda osoba fizyczna, która ma pomysł na własną działalność, ale brakuje jej środków na jego realizację. Osoba ubiegająca się o dofinansowanie nie może mieć zarejestrowanej działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy poprzedzających przystąpienie do projektu ani posiadać zaległości w zapłacie podatków lub składek ubezpieczenia społecznego. Nie może przeciwko niej toczyć się postępowanie sądowe, administracyjne albo egzekucyjne dotyczące niespłaconych zobowiązań. Nie ma znaczenia status zawodowy osoby ubiegającej się o dotację. Może być nią osoba pracująca, jak również pozostająca bez pracy lub bezrobotna. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy realizator projektu zawęził grupę docelową do osób zarejestrowanych jako bezrobotne. Wówczas do projektu mogą się zgłaszać jedynie osoby posiadające taki status Jak ubiegać się o unijne wsparcie Osoba starająca się o dotację musi zgłosić udział w projekcie realizowanym przez jednego z tzw. operatorów. Są to instytucje szkoleniowe, które w ramach Działania 6.2 PO KL otrzymały na ten cel unijne środki. Operatorzy są odpowiedzialni za rekrutację uczestników do projektu, zapewnienie im szkoleń i doradztwa oraz wybór osób, które staną się ostatecznymi beneficjentami, tzn. otrzymają dotację. Teoretycznie operatorem może być każda instytucja. Wybór operatora

2 Zgodnie z kryteriami dostępu Działania 6.2 operator powinien mieć doświadczenie szkoleniowe w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej lub w przyznawaniu środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości. Firmy operatorzy są wybierani, w konkursach przeprowadzanych przez tzw. instytucję pośredniczącą II stopnia, czyli w zależności od województwa przez wojewódzkie urzędy pracy lub urzędy marszałkowskie. Zamieszczają one wykazy lokalnych operatorów na swoich stronach internetowych. Operatorzy natomiast publikują ogłoszenia o przeprowadzanej rekrutacji w środkach masowego przekazu i internecie. Warunki rekrutacji są określone przez firmę, która ją przeprowadza. Można wziąć udział w kilku rekrutacjach organizowanych przez różnych operatorów z jednego województwa. Jednak w momencie podpisania deklaracji uczestnictwa w projekcie realizowanym przez konkretnego operatora należy zrezygnować z udziału w rekrutacji do innych projektów realizowanych w ramach Działania 6.2 PO KL. Osoba zamierzająca założyć działalność gospodarczą składa oświadczenie, że nie ubiega się o przyznanie środków publicznych na ten cel w innym podmiocie lub instytucji. Najpierw wniosek Rekrutacja odbywa się na podstawie przesłanych operatorowi wniosków aplikacyjnych. Formularz można pobrać ze strony internetowej operatora projektu bądź w jego biurze. Następnie należy go wypełnić i złożyć we wskazanym miejscu i terminie. Wniosek nie wymaga żadnych załączników. Zawiera informacje o potencjalnym beneficjencie, opis planowanego przedsięwzięcia oraz wymagane przez operatora oświadczenia. Przed złożeniem wniosku warto dokładnie zapoznać się z dokumentacją konkursową, którą każdy z operatorów zamieszcza na swojej stronie internetowej. Operatorzy zapisują w nich szczegółowe, właściwe tylko dla siebie, zasady rekrutacji. Regulamin może też zawierać inne istotne informacje, np. wykluczenia, którym podlega zgłaszany pomysł na własny biznes. Przeprowadzenie rekrutacji do projektu nie jest łatwym przedsięwzięciem, ponieważ zainteresowanie unijnymi dotacjami jest ogromne. Na przykład do łódzkiej Fundacji Inkubator zgłosiło się 544 chętnych. Firma mogła zakwalifikować do projektu tylko 35 osób, a jedynie 25 spośród nich otrzyma dotację. Do Działdowskiej Agencji Rozwoju wpłynęło natomiast 665 wniosków. Do części szkoleniowej projektu zakwalifikowano 200 osób. Dofinansowanie otrzyma 120 z nich. JAK UBIEGAĆ SIĘ O DOTACJE Z URZĘDU PRACY

3 Osoba, która szuka pracy, została zwolniona, ma pomysł na biznes czy pracuje, ale nie jest zadowolona ze swojego zatrudnienia, może otrzymać pieniądze na założenie własnej firmy. Jeśli zarejestruje się jako bezrobotna, może liczyć na 18,5 tys. zł dotacji. Od 1 lutego 2009 roku maksymalna kwota dotacji z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez bezrobotnego odpowiada sześciokrotności średniej płacy w ostatnim kwartale. Obecnie jest to 18,5 tys. zł. Bezrobotny nie musi zwracać dotacji, jeśli utrzyma działalność co najmniej 12 miesięcy. Dofinansowanie z urzędu pracy Starosta może przyznać bezrobotnemu dotację na działalność gospodarczą i związane z nią koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa. Bezrobotni mogą ubiegać się o taką formę pomocy od 2004 roku. Wtedy weszła w życie tzw. ustawa zatrudnieniowa. Wcześniej mogli starać się o nisko oprocentowane pożyczki na ten cel. Kwota dotacji wynosiła od 2004 roku do 1 lutego 2009 roku równowartość pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Chodzi o przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, licząc od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim. Wysokość przeciętnego wynagrodzenia jest przyjmowana na dzień podpisania umowy. Od 1 lutego 2009 roku kwota ta wzrosła do sześciokrotności średniej płacy w ostatnim kwartale. Obecnie można więc otrzymać 18,5 tys. zł. Bezrobotni mogą ubiegać się także o dotację odpowiadającą czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia jeśli chcą podjąć działalność na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych w rozumieniu przepisów prawa spółdzielczego. A także trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia jeśli chcą przystąpić do działającej już spółdzielni. Kto otrzyma wsparcie Środki na podjęcie działalności gospodarczej mogą być udzielone bezrobotnemu na rozpoczęcie biznesu określonego przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Chodzi tu o działalność w branżach: wytwórczej, budowlanej, usługowej, handlowej, która jest prowadzona w sposób ciągły i w celach zarobkowych.

4 Nie można jednak ubiegać się o dotację na biznes polegający na: handlu obnośnym i obwoźnym, działalności handlowo-usługowej polegającej na akwizycji. O tym, kto może uzyskać status bezrobotnego, decydują przepisy ustawy zatrudnieniowej. Zgodnie z nią mogą się o niego ubiegać osoby, które m.in.: ukończyły 18 lat, ale nie więcej niż 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), nie nabyły prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobierają zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, nie pobierają świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, nie posiadają wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników, nie uzyskują miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów z odsetek lub z innych środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych. Najpierw szkolenia o biznesie Bezrobotny, który ubiega się o dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej, nie musi, choć powinien wziąć udział w szkoleniu poświęconym prowadzeniu własnego biznesu zorganizowanym przez urząd pracy. Każdy urząd kilka razy w roku organizuje takie szkolenia. Trwa ono zwykle od trzech do pięciu tygodni. Warto z niego skorzystać, bo aby wypełnić szczegółowo wniosek, trzeba umieć na przykład wyliczyć podatek i zyski z planowanej działalności. Praktyka dowodzi, że wysoka efektywność przyznawania przez urząd dotacji zależy od tego, czy wnioskodawca przeszedł szkolenie. Tak jest na przykład w Urzędzie Pracy w Tychach i Bytomiu. Tutaj każdy wnioskodawca musi przejść szkolenie

5 organizowane przez urząd. Dzięki niemu kandydaci na przyszłych przedsiębiorców mają większe szanse przetrwania na rynku. Oprócz szkolenia muszą też odbyć rozmowę z doradcą zawodowym, który ocenia ich predyspozycje do prowadzenia działalności gospodarczej. Po szkoleniu i rozmowach z doradcą bezrobotni mogą przygotować bardziej profesjonalny biznesplan i poznać podstawy prowadzenia działalności gospodarczej. Jak złożyć wniosek Bezrobotny powinien cały wniosek o przyznanie dotacji traktować jak biznesplan. Kandydaci na przyszłych przedsiębiorców powinni bardzo poważnie potraktować opisowe elementy wniosku. Im lepiej udokumentowane i przemyślane, tym większa szansa na pozytywną ocenę. Bezrobotny ubiegający się o uzyskanie dotacji składa w urzędzie pracy wniosek o przyznanie środków na podjęcie działalności wraz z wymaganymi załącznikami. Są to kserokopie dokumentów potwierdzających: wykształcenie wnioskodawcy (np. świadectwa szkolne, dyplom uczelni, zaświadczenie o ukończeniu kursu zawodowego, uprawnienia zawodowe), przebieg pracy zawodowej oraz posiadane kwalifikacje przydatne do prowadzenia planowanej działalności (świadectwa pracyzaświadczenie o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej lub wypis z KRS w przypadku prowadzenia działalności w przeszłości), posiadanie własnej nieruchomości (działka, budynki, własny lokal), wynajęcie lub użyczenie nieruchomości, posiadanie lub otrzymanie w użyczenie środka transportu, zameldowanie na pobyt stały lub czasowy wystawione nie wcześniej niż na 60 dni przed dniem złożenia wniosku. Co we wniosku o dotację We wniosku bezrobotny musi określić kwotę dotacji, o jaką się ubiega, rodzaj działalności gospodarczej, którą zamierza podjąć, kalkulację kosztów związanych z podjęciem działalności w ramach wnioskowanej kwoty i środków własnych, jakie zostaną poniesione w okresie od dnia zawarcia umowy do 30 dni po podjęciu działalności gospodarczej, źródła ich finansowania. Musi też wskazać działania podjęte na rzecz rozpoczęcia działalności, dotyczące w szczególności pozyskania lokalu, uzyskania niezbędnych pozwoleń oraz odbycia

6 szkoleń. Dokonuje też szczegółowej specyfikacji oraz celowości wydatków, wskazuje na formę zabezpieczenia zwrotu środków, przewidywane efekty ekonomiczne prowadzenia działalności, a także informuje o swoim zadłużeniu. Dotrzymać terminu Bezrobotni mogą składać wnioski o dotacje w terminach wyznaczonych przez dyrektora urzędu pracy Są one różne. Na przykład w urzędzie warszawskim zainteresowani mogą składać wnioski do 10 dnia każdego miesiąca. W wielu innych urzędach nie ma sztywnej daty. Bezrobotni składają wnioski wtedy, gdy w danym urzędzie pojawi się w tej sprawie informacja na tablicy ogłoszeń albo na stronie internetowej urzędu Zainteresowani mogą składać wnioski wyłącznie w formie pisemnej na obowiązującym druku. Wzór wniosku można pobrać ze strony internetowej urzędualbo uzyskać go od urzędnika urzędupracy. Bezrobotny, wypełniając wniosek, może zwiększyć liczbę wierszy w opisach, tabelach kalkulacyjnych lub uzasadnieniu, nie wolno jednak zmieniać kolejności, treści i formy wniosku. Niedopuszczalne jest jakiekolwiek usuwanie elementów wniosku. Dopuszcza się wyłącznie dodawanie stron, rozszerzanie rubryk wynikające z objętości treści. Wypełnione wnioski mogą być przesłane pocztą, dostarczone kurierem lub osobiście. Osoba dostarczająca wniosek otrzyma na żądanie dowód jego złożenia od osoby przyjmującej wniosek. W każdym z ww. przypadków decyduje termin wpływu wniosku do siedziby urzędu Wniosek trzeba wypełnić za pomocą komputera Każdy punkt wniosku powinien być wypełniony w sposób czytelny, a każda strona wniosku parafowana innym kolorem niż kolor druku. Wniosek powinien być zszyty lub trwale połączony w inny sposób uniemożliwiający wysunięcie się którejkolwiek kartki. Urzędy preferują wypełnienie wniosku przy użyciu komputera i sporządzenie kopii, ponieważ urząd nie wydaje wniosku i nie sporządza jego kserokopii. Załączniki do wniosku wydawane są wyłącznie wnioskodawcy za potwierdzeniem odbioru. Jak wypełnić wniosek Bezrobotny rozpoczyna wypełnianie wniosku od podania informacji o sobie. Są to standardowe dane, jak w wielu innych sytuacjach, kiedy w urzędach wypełniamy rozmaite druki. Bezrobotny wskazuje takie informacje, jak: imię i nazwisko, adres zameldowania na pobyt stały (wraz z kodem pocztowym), adres zameldowania na pobyt czasowy (wraz z

7 kodem pocztowym), numer dowodu osobistego, NIP, telefon, adres , numer rachunku bankowego. Zainteresowany w tej części wniosku wpisuje również informacje, które są istotne z punktu widzenia powodzenia jego przyszłego biznesu. Dotyczą wykształcenia (rodzaj, kierunek, data ukończenia) i przebiegu pracyzawodowej, posiadanych kwalifikacji oraz ukończonych szkoleń przydatnych do prowadzenia planowanej działalności. Jeśli udokumentowane kwalifikacje pokrywają się z rodzajem planowanego biznesu, to bezrobotny zwiększa szanse powodzenia swojego przedsięwzięcia. Na przykład chce prowadzić warsztat naprawy telewizorów i jednocześnie ukończył wydział elektryczny na politechnice. Bezrobotny wskazuje również na to, czy jest zadłużony. Jeśli tak, to gdzie i w jakiej wysokości (w przypadku kredytu lub pożyczki należy podać również formę zabezpieczenia i warunki spłaty). Zadłużenie jest negatywną przesłanką do przyznania dotacji, bo wpływa na opłacalność planowanego biznesu. Wnioskodawca musi także wpisać, czy i w jakiej kwocie otrzymał jednorazowe środki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej lub inne wsparcie finansowe udzielone na zasadach pomocy publicznej, a także czy wcześniej prowadził działalność gospodarczą. Wtedy musi wymienić jej rodzaj, w jakich latach była prowadzona, datę wyrejestrowania i podać przyczyny rezygnacji. Te dwie ostatnie informacje są ważne, bo jeśli wnioskodawca w ostatnim roku otrzymał wsparcie finansowe lub prowadził biznes, to nie może ubiegać się o dotację. Opis planowanej działalności We wniosku trzeba też scharakteryzować planowaną działalność. Trzeba podawać jak najwięcej konkretnych danych. Ważne jest, żeby bezrobotny podał cel, motywacje, przyczyny społeczne, zawodowe, prywatne, ze względu na które decyduje się na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Mogą być bardzo różne, ważne, żeby były prawdziwe. Na przykład, że ktoś długo pracował na etacie, co nie zaspokaja jego aspiracji finansowych i prestiżowych. Dalej należy opisać przedmiot działalności głównej i pobocznej, podając numery PKD. Dosyć często zdarza się, niestety, że wnioskodawcy podają niewłaściwy numery PKD. Następnie należy scharakteryzować rynek, na którym będzie prowadzona działalność z uwzględnieniem konkurencji. Trzeba opisać najbliższe otoczenie biznesowe, zarys rynku jako branży, strukturę firm już działających z tej branży z podaniem konkretnych danych liczbowych i ich źródła. Należy także scharakteryzować własną ofertę. Co będzie sprzedawać i za ile.

8 Wnioskodawca musi także scharakteryzować swoich potencjalnych klientów i główne ich grupy. Powinien uzasadnić, że na towary i usługi przez siebie sprzedawane będzie popyt w danej grupie klientów. Wymagane jest również przedstawienie sposobu pozyskania klientów. Trzeba więc opisać plan działań marketingowych sposób wejścia na rynek, szczegółowy opis poszczególnych działań z ich harmonogramem. Własny majątek Dla pozytywnego rozpatrzenia wniosku przez komisję ma również znaczenie to, czy bezrobotny dysponuje własnym majątkiem, który przyda się do prowadzenia działalności. Oczywiste jest, że warto mieć jak najwięcej własnych środków. Wtedy zwiększają się szanse zarówno w urzędzie pracy, jak i na rynku. Bezrobotny spisuje więc we wniosku nieruchomości własne, nieruchomości wynajęte, nieruchomości użyczone. W każdym przypadku należy dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzające stan faktyczny, tzn. umowę sprzedaży nieruchomości sporządzoną w formie aktu notarialnego albo umowę najmu nieruchomości. Jeśli bezrobotny nie ma nieruchomości, to należy opisać działania zmierzające do pozyskania lokalu. Na przykład oświadczenie pośrednika nieruchomości. Inicjatywy bezrobotnego przed założeniem firmy Ubiegający się o dotację powinien wskazać, jakie podjął przedsięwzięcia organizacyjne i inwestycyjne w celu uruchomienia planowanej działalności. Może w tym celu przedstawić np. listy intencyjne, rekomendacje, umowy przedwstępne, dokumenty potwierdzające podjęte inwestycje. Do wniosku o dotacje może też dołączyć umowę przedwstępną najmu lokalu. Można też, przedstawiając swój majątek, wymienić i podać wartości rynkowe maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia. Trzeba także załączyć dokumenty potwierdzające, że jest się właścicielem albo użytkownikiem samochodu osobowego czy dostawczego. Wreszcie napisać o własnych środkach finansowych. Należy podać ich wartość i przeznaczenie w planowanej działalności gospodarczej. Szanse i zagrożenia Ważnym elementem wniosku jest przedstawiona przez bezrobotnego analiza mocnych i słabych stron planowanego przez niego przedsięwzięcia biznesowego. Celem analizy jest wskazanie zarówno szans rozwoju, jak i zagrożeń mogących hamować rozwój planowanej działalności gospodarczej w chwili jej powstania oraz w trakcie pierwszego roku działalności.

9 Mocne i słabe strony przedsiębiorstwa mogą dotyczyć np. lokalizacji firmy i stanu lokalu, szerokości oferty i przystosowania jej do potrzeb konkretnych grup odbiorców, jakości produktów lub usług, warunków zbytu towaru lub usługi, jakości posiadanego sprzętu, finansów firmy, relacji z dostawcami i odbiorcami itd. Mocne i słabe strony przedsiębiorcy mogą dotyczyć np. doświadczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej i kluczowych umiejętności (konkurowania, elastyczności, przedsiębiorczości itd.). W praktyce oznacza to, że wnioskodawca w tym miejscu musi się wykazać. Musi napisać, co zamierza zrobić, jak chce wykorzystać swoje atuty, aby zminimalizować słabe strony. W opisie przedsięwzięcia zwykle wnioskodawcy koncentrują się na korzystnej lokalizacji firmy (opis miejsca, w którym będzie prowadzona działalność adres, powierzchnia, stan techniczny, uzasadnienie wyboru). Jeśli ktoś nie ma własnego lokalu, powinien opisać sposób i działania podjęte lub planowane w celu jego pozyskania. Wnioskodawcy jako pozytywy wpisują też dobrą jakość oferowanych produktów, informacje o konkurencyjnych lub niskich cenach usług, terminowości realizacji zleceń czy o bazie klientów. Trzeba jednak pamiętać, żeby podać konkretne informacje czy dane statystyczne uzasadniające takie stwierdzenia. Na przykład jeśli bezrobotny opisuje konkurencję na rynku, wymagane jest podanie nazwy konkurencyjnych firm w najbliższym otoczeniu i odniesienie się do własnej oferty. JAKA WYBRTAC FORMĘ OPODATKOWANIA W Polsce funkcjonują dwa systemy opodatkowania dochodów. Uzależnione są one od rodzaju podmiotu objętego opodatkowaniem, czyli po prostu kategorii osoby. Osoby prawne objęte są podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), natomiast osoby fizyczne podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). CIT czy PIT Generalne różnice w samym sposobie opodatkowania, poza częścią administracyjną dotyczącą deklaracji podatkowych, terminów itp., polegają na tym, że osoby prawne objęte są wyłącznie podatkiem od dochodu z działalności w stałej wysokości (niezależnie od wielkości dochodów), którego stawka wynosi obecnie 19 proc. Natomiast osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą mogą korzystać z takiego podatku w stałej wysokości 19 proc. albo ustalać podatek na podstawie skali z tabeli. Tabela ta przewiduje kwotę wolną od podatku, ale i dwa progi, po przekroczeniu których dochód (a ściślej odpowiednia jego część) jest otaksowany według taryfy 18 proc. lub 32 proc. W tym drugim przypadku

10 przedsiębiorcy muszą wcześniej do dochodu z działalności doliczyć inne ewentualne dochody uzyskane w trakcie roku podatkowego, np. z pracy, umów zlecenia lub o dzieło, emerytury, najmu opodatkowanego na zasadach ogólnych itd. Tak więc suma wszystkich dochodów decyduje o tym, jaka stawka podatku będzie wówczas miała praktyczne zastosowanie. Księga czy pełna rachunkowość Uzyskiwanie nawet drobnego dochodu przez osobę prawną powoduje konieczność stosowania się do przepisów ustawy o rachunkowości, w tym prowadzenia ksiąg rachunkowych, podczas gdy osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą jest zobowiązana tylko do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów oraz ewentualnie innych prostych rejestrów. Dopiero gdy obrót z pozarolniczej działalności gospodarczej osoby fizycznej przekroczy w skali roku kwotę 1200 tys. euro, jest ona zobowiązana do prowadzenia tzw. pełnej księgowości (ksiąg rachunkowych), choć dalej podatek dochodowy rozlicza na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Inny jest też sposób korzystania z dochodu przez osoby fizyczne i osoby prawne. Osoby fizyczne mają do swobodnej dyspozycji cały wypracowany przez siebie dochód tylko pod warunkiem wcześniejszego jego opodatkowania. Natomiast przedsiębiorca działający np. w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uzyskuje go albo na zasadzie wynagrodzenia za pracę (jeśli jednocześnie jest właścicielem i pracownikiem spółki) lub w formie dywidendy (udziału w zyskach), albo w obu formach jednocześnie. Poza podstawą formalną, osoby prawne i osoby fizyczne według analogicznie unormowanych zasad ustalają przychody, koszty uzyskania przychodu i dochód. Większość odpowiednich przepisów regulujących te materie w obu ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych są nawet identycznie zredagowane. Trzeba jednak od razu zaznaczyć, że podatek dochodowy od osób fizycznych generalnie jest oparty na bardziej skomplikowanych i rozbudowanych przepisach niż podatek od osób prawnych. Wynika to z faktu, że w przeciwieństwie do tego drugiego reguluje on otaksowanie nie tylko dochodów z działalności gospodarczej, ale wszelkich innych dlatego potocznie określany jest często mianem podatku od dochodów osobistych. Jak już była o tym mowa, dotyczy to zarówno dochodów z pracy, jak i umów cywilnych, emerytur i rent czy najmu. Korzystanie z karty podatkowej Zyski z prowadzenia rodzinnego biznesu najbardziej uzależnione są od formy opodatkowania. Można by przy tym sądzić, że najkorzystniejsze są

11 formy najprostsze karta podatkowa czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Owszem, mają one swoje plusy: brak obowiązków ewidencyjnych lub ewidencja uproszczona, stosunkowo niskie stawki podatku. Jeśli więc tylko wybrany rodzaj działalności dopuszcza opodatkowanie w formach zryczałtowanych, warto poważnie przeanalizować taką możliwości. W pierwszej zaś kolejności kartę podatkową. Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność: usługową lub wytwórczo-usługową, gastronomiczną, w zakresie usług transportowych, w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego i usług weterynaryjnych, w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi, w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny. Karta podatkowa na wniosek Podatnicy podlegają opodatkowaniu w formie karty podatkowej, jeżeli złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie, we wniosku tym zgłoszą prowadzenie działalności uprawnionej do opodatkowania w formie karty (wymienionej w tabelach stanowiących załącznik do ustawy), przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne, sami lub małżonek nie prowadzą, poza uprawniającymi do opodatkowania z karty pozarolniczej działalności gospodarczej w innej formie oraz nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym. Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej podatnik składa do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nie później niż do 20 stycznia roku podatkowego, a jeżeli podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego przed rozpoczęciem działalności. Jeżeli do 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, uważa się, że prowadzi nadal działalność opodatkowaną w tej formie.

12 Warunki do spełnienia W wielu przypadkach, aby płacić kartę, trzeba działalność wykonywać jednoosobowo lub nie korzystać przy prowadzeniu działalności z usług osób zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne. Ponadto podatnik lub małżonek nie może prowadzić innych rodzajów działalności gospodarczej, poza uprawniającymi do opodatkowania w formie karty podatkowej, ani wytwarzać wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym. Nie wyłącza opodatkowania w formie karty podatkowej prowadzenie przez podatnika działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, w elektrowniach wodnych i wiatrowych, o mocy oddawanej do 5000 kilowatów, wytwarzanie biogazu oraz osiąganie przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy z innych umów o podobnym charakterze. Jeżeli podatnik we wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej zgłosi prowadzenie działalności w różnym zakresie lub prowadzi działalność w odrębnych zakładach, łączne zatrudnienie nie może przekroczyć stanu zatrudnienia określonego dla zakresu działalności, dla którego przewidziano najniższy stan zatrudnienia. Podatnicy mogą być opodatkowani w formie karty podatkowej również wtedy, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki, pod warunkiem że łączna liczba wspólników oraz zatrudnionych pracowników nie przekracza stanu zatrudnienia określonego w tabeli. Przy ocenie warunków uzasadniających opodatkowanie w formie karty podatkowej i ustalaniu wysokości podatku dochodowego, do liczby pracowników wlicza się również osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą oraz członków rodziny mających inne niż podatnik miejsce pobytu stałego lub czasowego. Udział członków rodziny Nie wlicza się natomiast do wyżej wskazanej liczby pracowników członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z podatnikiem, a w razie gdy działalność prowadzona jest przez wspólników tylko członków rodziny jednego ze wspólników. Nie wlicza się też osób zatrudnionych w celu nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy, zgodnie z odrębnymi przepisami o nauce zawodu lub przyuczaniu do wykonywania określonej pracy w okresie nauki zawodu lub przyuczania oraz nie więcej niż trzech osób zatrudnionych w okresie pierwszych 12 miesięcy po złożeniu przez nie egzaminu. Na równi z osobami zatrudnionymi w celu nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy traktuje się uczniów szkół średnich oraz studentów,

13 zatrudnionych w okresie wakacji letnich i zimowych, pracowników zatrudnionych wyłącznie przy sprzedaży wyrobów, przyjmowaniu zleceń na usługi, utrzymywaniu czystości w zakładzie, prowadzeniu kasy i księgowości, kierowców i konwojentów pod warunkiem że podatnik określił na piśmie zakres czynności tych pracowników. Także osób, na których rachunek jest prowadzona działalność po śmierci podatnika, jeżeli osoby te nie biorą udziału w prowadzeniu działalności. A ponadto nie więcej niż czterech bezrobotnych absolwentów skierowanych, na podstawie odrębnych przepisów, przez właściwy urząd pracy do odbywania stażu u pracodawcy przez okres nieprzekraczający 12 miesięcy, łącznie nie więcej niż trzech zatrudnionych bezrobotnych lub absolwentów w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu zarejestrowanych w urzędzie pracy, przy czym okres zarejestrowania w urzędzie pracy bezrobotnego musi trwać co najmniej 6 miesięcy w okresie bezpośrednio poprzedzającym jego zatrudnienie. Szczegółowe warunki, które muszą być spełnione, oraz wysokość podatku ustalone są w załącznikach 3 4 do ustawy o podatku ryczałtowym. Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. Wysokość podatku w formie karty Urząd skarbowy, uwzględniając wniosek o zastosowanie karty podatkowej, wydaje decyzję ustalającą wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej, odrębnie na każdy rok podatkowy. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki, w decyzji tej wymienia się wszystkich jej wspólników. Jeżeli urząd skarbowy stwierdzi brak warunków do zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej, wydaje decyzję odmowną. W tym przypadku podatnik jest obowiązany płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli spełnia warunki do objęcia tym opodatkowaniem, albo podatek dochodowy na ogólnych zasadach. Wówczas podatnik jest zobowiązany do założenia i prowadzenia właściwych ksiąg albo ewidencji, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została doręczona decyzja odmawiająca im zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej.

14 Rozliczenia z urzędem skarbowym Jeżeli urząd skarbowy stwierdzi brak warunków do zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej, wydaje decyzję odmowną. W tym przypadku podatnik jest obowiązany płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli spełnia warunki do objęcia tym opodatkowaniem albo podatek dochodowy na ogólnych zasadach. Podatek dochodowy w formie karty podatkowej, wynikający z decyzji, podatnik obniża o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym, zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, o ile nie została odliczona od podatku dochodowego. Podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej, pomniejszony o zapłaconą składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, bez wezwania w terminie do dnia siódmego każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień w terminie do 28 grudnia roku podatkowego, na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Po upływie roku podatkowego, w terminie do dnia 31 stycznia, podatnik jest obowiązany złożyć we właściwym urzędzie skarbowym roczną deklarację według wzoru (PIT-16A) o wysokości składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach. Odliczenia od przychodów Gdy podatnik uzyskuje przychody opodatkowane różnymi stawkami i dokonuje takich odliczeń od przychodu, odliczeń tych, do wysokości określonej w ustawie o podatku dochodowym, dokonuje od każdego rodzaju przychodu w takim stosunku, wjakim w roku podatkowym pozostają poszczególne przychody opodatkowane różnymi stawkami w ogólnej kwocie przychodów. Podatnicy korzystający z opodatkowania na zasadzie ryczałtu są obowiązani złożyć w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika zeznanie według ustalonego wzoru o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok podatkowy, chyba że urząd skarbowy wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku. W razie niezłożenia zeznania o wysokości osiągniętego przychodu, dokonanych odliczeniach i kwocie należnego ryczałtu od

15 przychodów ewidencjonowanych, urząd skarbowy wyda decyzję określającą wysokość zobowiązania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Dochód z działalności gospodarczej U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego. A gdy wartość remanentu początkowego jest wyższa pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego. Dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej jest przychód z odpłatnego zbycia składników majątku, wydatek na zakup których podatnik w całości wliczył w koszty. A w innych przypadkach dochodem lub stratą jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od tych środków i wartości. Natomiast w przypadku stosowania amortyzacji metodą uproszczoną jest to różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością wynikającą z dokumentu stwierdzającego nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie, którego wartość początkową dla celów dokonywania odpisów amortyzacyjnych ustalono przyjmując w każdym roku podatkowym wartość stanowiącą iloczyn metrów kwadratowych używa nej przez właściciela powierzchni użytkowej tego budynku lub lokalu i kwoty 988 zł, przy czym za powierzchnię użytkową uważa się powierzchnię przyjętą dla celów podatku od nieruchomości, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych, dokonanych od tego prawa lub udziału w takim prawie. Tak więc kwota otrzymana od kontrahentów, na podstawie wystawionych rachunków lub faktur oraz sprzedaży nieudokumentowanej fakturami lub rachunkami, jest przychodem. Wszystkie wydatki, które w tym celu przedsiębiorca poniesie: zakup towarów i materiałów, koszty utrzymania biura, samochodu, ewentualnego zatrudniania pracowników itd. (szczegółowe zasady rozliczania kosztów dalej), określamy mianem kosztów uzyskania przychodu.

16 Sam dochód więc to przychód pomniejszony o koszty. Dopiero dochód stanowi podstawę obliczenia podatku. Nim jednak przedsiębiorca podatek ten wyliczy, uprzednio pomniejszy ten dochód wypełniając odpowiednią deklarację podatkową o różne odpisy z tytułu odliczeń (np. składek na ubezpieczenie społeczne) oraz ulg podatkowych (np. darowizn), o czym szczegółowo dalej. Po ustaleniu dochodu podatnik zapłaci podatek, który zostanie wyliczony z tabeli podatkowej. Znajduje się ona w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W efekcie wyliczeń z tabeli rzeczywista stopa podatkowa a więc wysokość podatku, który trzeba zapłacić w stosunku do dochodu, który trzeba opodatkować zawsze jest ułamkiem, często niższym od 18 proc. i nigdy nieosiągającym pełnych 32 proc. Niezależnie bowiem od wysokości dochodu, zawsze jego kawałek jest zwolniony z podatku, kawałek otaksowany stawką 18 proc. i dopiero reszta stawką 32 proc. Mylne jest więc (choć niestety dość częste) przekonanie, że przekroczenie określonej granicy dochodu powoduje, że podatnik od całości dochodu musi zapłacić podatek 32 proc. W analogiczny sposób wyliczają podatek dochodowy osoby, które zdecydują się na prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej (lub innej osobowej). Z tym że podstawą opodatkowania (dochodem do opodatkowania) w ich przypadku jest część dochodu uzyskanego przez spółkę, odpowiadająca udziałowi tej osoby w spółce. Praktycznie przedstawia się to tak, że dla wszystkich podatników działających w formie spółki prowadzona jest jednak księga przychodów i rozchodów. Na podstawie dokonanych w niej zapisów dotyczących przychodów i kosztów dla każdego wspólnika wyliczana jest odpowiadająca jego udziałowi część przychodu, kosztów jego uzyskania, a w konsekwencji także dochodu. Każdy też ze wspólników jako odrębny podatnik ewentualnie pomniejsza ów dochód o przysługujące mu odliczenia lub ulgi. POMYSŁ NA BIZNES Każdy, kto myśli o rozpoczęciu działalności na własny rachunek, rozszerzeniu jej zakresu lub zmianie branży, musi taką decyzję poprzedzić dokładną analizą co najmniej w dwóch kategoriach. Po pierwsze na ile realne jest, by dany projekt zakończył się sukcesem. Po drugie, jakie siły i środki zaangażować i skąd je wziąć.

17 Sytuacja obecna: kryzys, wzrost bezrobocia może zresztą okazać się katalizatorem przyspieszającym powstawanie małych firm. Dlaczego? Gdyby prześledzić losy osób, które w polskim biznesie końca dwudziestego wieku zrobiły największą karierę, można by dojść do wniosku, że punktem startu dla wielu z nich było otrzymanie wypowiedzenia z pracy. Tak, to nie pomyłka gdyby nie zmiana systemu politycznego i związane z nią perturbacje na rynku pracy, pewnie wielu z tych rzutkich, energicznych i utalentowanych przedsiębiorców nawet nie wpadłoby na myśl, by działać na swoim. Prawdopodobnie do końca życia pozostaliby oni przeciętnymi pracownikami, ledwie wiążącymi koniec z końcem przed pierwszym, a nie rekinami finansjery, co zawdzięczają w znacznej mierze reformie Leszka Balcerowicza. Obalić mity Droga do kariery w biznesie nie jest ani drogą przez mękę, ani ścieżką usłaną niespodziankami. By dotrzeć do mety, wystarczy po prostu obalić wszystkie mity, które sprawiają, że dla większości potencjalnych biznesmenów własna firma zdaje się być wizją równie nierealną co fata morgana lub główna wygrana w Dużym Lotku... W myśl popularnego, nośnego hasła, każdy powinien być kowalem swojego losu. I choć nie każdy musi być od razu biznesmenem, to jednak podobnie jak każdy żołnierz nosi buławę marszałkowską w plecaku, tak w każdej aktywnej zawodowo osobie drzemią kwalifikacje na przedsiębiorcę. Sęk w tym, by zdolności te pobudzić, następnie zaś zrobić z nich właściwy użytek. WAŻNE! REAGOWANIE NA POTRZEBY RYNKU Przedsiębiorca planujący rozpoczęcie działalności powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na pytanie: czy w segmencie rynku, na którym chce działać, można sprzedać coś, na co byłby zbyt Podobny los wciąż jest pisany bardzo wielu osobom, które obecnie, w związku z kryzysem gospodarczym, tracą pracę. Oczywiście teraz start na rynku jest dużo trudniejszy niż w pierwszych latach transformacji gospodarczej w Polsce. Konkurencja jest już spora i znalezienie sobie własnego miejsca na rynku nie jest takie łatwe. Ale w pewnym stopniu

18 rekompensują to zdecydowanie lepsze warunki logistyczne. O niebo lepsze od tych, z których mogły skorzystać osoby 15 lat temu przechodzące na swoje. Pomijając już zdecydowanie bardziej dojrzałe regulacje prawne, nieporównywalnie wyższy ogólny poziom świadomości prawnej i podatkowej, na zupełnie innym niemal profesjonalnym poziomie jest cała infrastruktura niezbędna debiutującemu przedsiębiorcy. I to poczynając od doradztwa i możliwości szkolenia, poprzez infrastrukturę finansową (banki, firmy leasingowe itp.) po bazę techniczną, np. dużą podaż na rynku nieruchomości przeznaczonych pod biura, usługi czy handel. Oczywiście nie tylko osoby, które nagle straciły pracę, są potencjalnymi kandydatami na przedsiębiorców. Wiele osób do pełnienia tej roli przygotowuje się samodzielnie, świadomie. Ale w jednym i drugim przypadku kroki, które należy postawić na tej drodze prowadzącej do samodzielnej kariery gospodarczej, są identyczne. Zaczęliśmy zaś od potencjalnych bezrobotnych tylko dlatego, że oni jak niemal wszyscy działający pod przymusem nie mają świadomości, iż być może decyzja po pozbawieniu ich pracy może okazać się zbawienna dla ich kariery i że kiedyś błogosławić będą ślepy los, który zmusił ich do wzięcia spraw w swoje ręce. Najważniejszy jest pomysł Pierwszym kamieniem fundamentu, na którym można zbudować biznesowy sukces, jest pomysł. Dopiero potem można zastanawiać się nad wyborem formy prawnej, w jakiej prowadzić się będzie działalność, sposobem jej opodatkowania, miejscem siedziby firmy słowem dziesiątkami formalności, które przyjdzie załatwić. Trzeba tu zresztą obalić od razu pierwszy mit. W jego myśl pomysł musi być genialny i unikalny, niemal jak wynalezienie prochu czy co najmniej cudownego lekarnajlepszy. Ale tego typu idee przychodzą nam do głowy równie rzadko jak rzadkie są główne wygrane. Tymczasem więc zamiast głowić się nad wymyśleniem prochu, powinniśmy spróbować poszukać odpowiedzi na pytanie: czy w segmencie rynku, na którym chcemy działać, jest do sprzedania coś, na co byłby zbyt. To coś to zarówno towar (towary), jak i usługa. I to rozumiane bardzo szeroko. Mogą to więc być produkty zupełnie nowe, nieobecne na danym rynku. Na tej zasadzie fortunę zbili ostatnio na przykład importerzy quadów. Ktoś, kto zauważył, jak wielką furorę ten pojazd retro zrobił na Zachodzie, słusznie zauważył, że podobna moda zawładnie Polską. Teraz rynek jest już nasycony, ale ci pierwsi zebrali biznesową śmietankę.

19 Rzecz jasna nie trzeba od razu szukać za granicą, zwłaszcza że z uruchomieniem firmy zajmującej się importem oraz sprzedażą na rynku krajowym wiąże się zdecydowanie więcej formalności oraz na wstępie trzeba zgromadzić sporo środków na sfinansowanie inwestycji. Czasami wystarczy wykorzystać pewne mody. Obecnie np., po okresie rozkwitu pizzerii czy punktów gastronomicznych z kebabem i kuchnią wietnamsko-chińską, prawdziwy rozkwit przeżywają lokale z sushi. Wciąż przybywają nowe, ale każdy z nich funkcjonuje i tak nieźle. Wygrywa profesjonalna obsługa Oczywiście mody przemijają, w ślad za pomysłodawcą natychmiast podążają naśladowcy i chwilowa tak zwana przewaga konkurencyjna przestaje być przewagą. Trzeba więc szukać kolejnych pomysłów albo mając już pewien atrybut w postaci zarobionych, nadających się do zainwestowania pieniędzy szukać dla siebie miejsca na standardowym rynku. Tutaj zaś można nawet na stosunkowo dość mocno zatłoczonym rynku konkurować np. jakością. Dla przykładu mały sklep spożywczy wcale nie musi przegrać konkurencji z supermarketem, który pojawił się wokolicy. Oczywiście przegra na pewno, jeśli zechce konkurować w kategorii cen. Supermarket bowiem ma większe możliwości negocjowania cen z dostawcami, wydłużania terminów płatności za dostarczone do sprzedaży towary itd. Może więc nawet w dość długim okresie sprzedawać określone produkty taniej niż ceny hurtowe ustalane dla właściciela małego sklepu. Natomiast żaden supermarket nie wygra z małym sklepikiem pod względem jakości usługi. Jeśli klient potrzebuje określonego gatunku kawy czy sera, to mniej ważna dla niego będzie cena niż stuprocentowa pewność, że w określonym miejscu, bez potrzeby poszukiwania po całym mieście, ów produkt dostanie. TRZEBA ZACZĄĆ OD BADAŃ RYNKOWYCH W biznesie opartym na naukowych zasadach rozpoznawania rynku i zarządzania procesami nim kierującymi schemat postępowania wygląda tak. Najpierw są badania dotyczące potrzeb uczestników danego rynku, globalnego lub lokalnego. Na tej podstawie powstaje idea nowego produktu, którym zresztą coraz częściej jest produkt już znany, a obecnie nieco inaczej konfekcjonowany tak by pokonał produkty istniejące już na rynku w konwencjonalnej, standardowej postaci. Następnie produkt ten jest testowany. Prowadzone są kolejne badania rynkowe, które mają pozwolić oszacować, czy produkt ten ma szanse na rynku, i czy w ogóle warto inwestować w jego produkcję i w jakiej ewentualnie skali. Gdy badania zakończą się pomyślnie, kolejni

20 marketingowcy zastanawiają się nad skuteczną techniką wprowadzenia produktu na rynek od informacji, przez promocję aż do reklamy. Dopiero potem produkt trafia do sprzedaży. Na profesjonalne przeprowadzenie tych procedur trzeba mieć sporo pieniędzy, ale w mikroskali można spokojnie ów schemat skopiować do własnych potrzeb. Franczyza gdy brak pomysłu Jest wiele odmian franczyzy, czyli czegoś, co w uproszczeniu można by określić jako korzystanie z cudzej licencji na biznes. Typowym tego przykładem jest McDonald s. Pod tym znakiem firmowym funkcjonuje w świecie co najmniej kilkadziesiąt tysięcy przedsiębiorstw, które nie tworzą wcale jednego koncernu, ale są drobną własnością. Korzystają jedynie z marki firmy i oczywiście dla dobra tej marki działają w zestandaryzowanych warunkach: identycznie wyposażone na całym świecie lokale, produkty przyrządzane wedle identycznych receptur i podawane w identycznie wyglądających opakowaniach itd., itp. W polskich warunkach za przykład może posłużyć sieć sklepów sprzedających kawę i herbatę z całego świata. W takim przypadku często wystarczy dostęp do dobrze usytuowanego lokalu (własnego lub możliwego do wynajęcia na korzystnych warunkach). Przy czym to dobre usytuowanie wcale nie musi oznaczać lokalizacji w centrum miasta. I tu wkraczamy na teren, którym w dużej firmie zajmują się specjaliści od marketingu. Nim bowiem podejmie się decyzję o usytuowaniu firmy zwłaszcza gdy zajmować się ma ona świadczeniem usług musimy dokonać dokładnej analizy, czy w ogóle jest ona w tym miejscu potrzebna. Jak to zrobić? Firmy zajmujące się marketingiem w tej sytuacji przeprowadzają badania zazwyczaj ankietowe oraz metodą tzw. Wywiadu zogniskowanego. Ale w gruncie rzeczy w przypadku drobnego zakładu usługowego nie trzeba sięgać aż po taki oręż. Często wystarczy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy my jako klienci odczuwalibyśmy potrzebę skorzystania z usług takiego zakładu oraz z tym samym pytaniem zwrócić się do znajomych mieszkających w okolicy oraz innych sąsiadów. Gdy już mamy pomysł, a wstępne rozpoznanie tzw. mikrootoczenia, czyli innymi słowy rejonu, w którym świadczyć będziemy usługi, wypadnie pozytywnie, przystępujemy do działań logistycznych, czyli tworzymy firmę. W tym celu musimy sobie jednak najpierw także odpowiedzieć na kilka pytań, dotyczących zarówno formy prawnej, w jakiej działać będzie przedsiębiorstwo, jak i formy opodatkowania, zakresu obsady personalnej, sposobów finansowania działalności itp. Małe pieniądze na początek

21 Zachętę do inwestowania we franszyzę może stanowić także spadająca z roku na rok cena licencji. Dziś można już wybierać wśród ofert franczyzowych, dysponując kwotą poniżej 50 tys. zł. Kilka lat temu było to niemożliwe. Jak wynika z raportu Profit System, na polskim rynku działa już ponad 70 systemów o kwocie inwestycji początkowej nieprzekraczającej 50 tys. zł, w tym przede wszystkim placówki bankowe, ale także małe punkty handlowe i usługowe. Wystarczy nawet kwota poniżej 25 tys. zł. Jednak wówczas możliwości wyboru sieci są mocno ograniczone. By otworzyć własny sklep, wystarczy zainwestować 50 tys. zł. Będzie to jednak mały market o powierzchni mkw. Uruchomienie dwa razy większego to koszt tys. zł, nie licząc środków potrzebnych na zatowarowanie placówki. Franczyza ma jednak ewidentne plusy i to dla obu stron kontraktu. Udzielający jej może szybciej rozwijać swój biznes, bez potrzeby zamrażania własnych środków w rozszerzanie do niego dostępu, budowę sieci kolejnych placówek czy sklepów. Może więc skoncentrować się na dopracowywaniu szczegółów własnego przedsięwzięcia czy wzbogacaniu o nowe, często pokrewne pomysły. Najlepsze pomysły na biznes często rodzą się właśnie z doświadczeń zebranych w realizacji wcześniejszych. W ten sposób zwykły sklep z kawą może stać się jednocześnie elegancką kawiarnią, a kawoszy przyciąga nie tylko aromat małej czarnej, ale także własnej produkcji akcesoria i wyposażenie. Tak właśnie było w przypadku Pożegnania z Afryką. Mała firma także może liczyć na ogromne korzyści. Od razu może działać pod znakiem znanej marki. Minimalizuje w ten sposób ryzyko związane z wejściem na mocno zatłoczony już rynek, nie angażując ze swojej strony bardzo wielkich środków finansowych. Ma też gotową instrukcję obsługi, czyli narzucone standardy oferowanych produktów czy usług, sposoby ich prezentacji, aranżacji wnętrz. Te zostały już bowiem wymyślone przez udzielającego franczyzy. UMOWA FRANCZYZOWA Poza prawem używania znaku towarowegoczy logo sieci, do której firma przystąpi, umowa ta daje licencjobiorcy możliwość zoptymalizowania kosztów na promocję i reklamę, szkolenie pracowników, finansowanie badań nad nowymi produktami itp. Za opłatę licencyjną można bowiem liczyć także na szkolenia dla siebie i załogi, na kampanie promocyjne wspierające sprzedaż czy na know-how dla danej branży, np. wiedzę o specyfice rozliczeń i księgowości.

22 Za tę pomoc biorca przekazuje franczyzodawcy tzw. opłatę wstępną za udzielenie licencji. Potem zaś, przez cały okres trwania umowy, wpłaca na rzecz dawcy pewien procent swoich obrotów PLUSY I MINUSY FRANCZYZY Plusy: działalność pod znaną na rynku marką, co obniża ryzyko związane z jej uruchomieniem dostęp do przetestowanego know-how, czyli przepisu na biznes wsparcie ze strony franczyzodawcy: przy pozyskaniu środków finansowych na uruchomienie biznesu oraz przy znalezieniu lokalu, jego wyposażeniu, zatowarowaniu możliwość brania udziału w szkoleniach, które pozwolą nabrać doświadczenia zawodowego korzystniejsze warunki umów z dostawcami dzięki działaniu w grupie Wady: konieczność ponoszenia opłat związanych z przystąpieniem i działaniem w sieci kontrola ze strony franczyzodawcy brak dowolności przy ustalaniu asortymentu, konieczność zakupu towaru za pośrednictwem franczyzodawcy możliwość przeniesienia praw do firmy tylko za zgodą franczyzodawcy. Stawki franczyzy Nie ma jednolitych metod ustalania stawek franczyzy. Korzystający z niej płaci za licencję, której wysokość zależy od bardzo wielu czynników: renomy marki, lokalizacji. Wiele dalszych kosztów przedsiębiorca musi ponosić sam. Płaci za projekt wnętrza, wyposażenie, towar, wynajęcie lokalu, media, telefony. W przypadku takich biznesów jak cukiernia czy kawiarnia, musi zatrudnić dwie, trzy osoby. Razem trzeba mieć na początek (zależy także od wielkości miasta) nie mniej niż 100 tysięcy złotych.