Jagoda Szybiak kl.1f 1

Transkrypt

1 Jagoda Szybiak kl.1f 1

2 Spis treści Odkrycia i badaniaaustralii... 9 Pochodzenie nazwy Geografia Symbole Australii Flaga Herb Australii Ustrój polityczny Szkolnictwo Miasta Australii Sydney Melbourne Adelaide Brisbane Perth Podział ludności Podział ludności według narodowości Podział Religii w Australii Podział ludności według religii Miejsca, z których słynie Australia Ayers Rock /Uluru Park Kakadu Półwysep Jork Red Centre centrum outbacku Tasmania

3 Queensland i największa rafa koralowa Trasa Great Ocean Road Wyspa Kangura Fauna Australii Kilka przykładów zwierząt, które znaleźć można tylko w Australii: Dziobak Kangur Olbrzymi Diabeł Tasmański Koala Flora Australii Święta w Australii Australia Day Boże Narodzenie Wielkanoc Festiwale Soundwave Festival Floriada w Canberze Gigantour Tradycje Didgeridoo Wesela Obyczaje Jedzenie w Australii Przysmaki australijskie Apetyczna larwa

4 Anzac biscuits Emu, czyli nielot na talerzu Damper, czyli australijski chlebek Kalmary z solą i pieprzem Zbiory Sztuka Australii Media Czasopisma Radio Produkcje Filmowe Znani Aktorzy i Aktorki Russell Crowe Nicole Kidman Geoffrey Rush Cate Blanchett Hugh Jackman Muzyka Artyści Kylie Minogue Sia Ben Lee Darren Hayes Zespoły Seconds of Summer AC/DC

5 Sport Surfing Sport Narodowy Futbol australijski Sportowcy Ian Thorpe Cathy Freeman Ciekawostki Spis Indeksów Hiperłącza

6 Spis Ilustracji Rysunek 1 Położenie Rysunek 2 Flaga Rysunek 3 Herb Rysunek 4 Szkoła Rysunek 5 Szkoła Rysunek 6 Sydney Rysunek 7 Sydney Rysunek 8 Melbourne Rysunek 9 Adelaide Rysunek 10 Brisbane Rysunek 11 Perth Rysunek 12 Ayers Rock/Uluru Rysunek 13 Park Kakadu Rysunek 14 Półwysep Jork Rysunek 15 Red Centre Rysunek 16 Tasmania Rysunek 17 Rafa Koralowa Rysunek 18 Great Ocean Road Rysunek 19 Wyspa Kangura Rysunek 20 Dziobak Rysunek 21 Kangur Olbrzymi Rysunek 22 Diabeł Tasmański Rysunek 23 Koala

7 Rysunek 24 Ficus Rysunek 25 Banksia Rysunek 26 Flora Rysunek 27 Australia Day Rysunek 28 Christmas Rysunek 29 Wielkanoc Rysunek 30 Soundwave Festival Rysunek 31 Soundwave Festival Rysunek 32 Floriada Rysunek 33 Gigantour Rysunek 34 Gigantour Rysunek 35 Didgeridoo Rysunek 36 Aborygeni Rysunek 37 Wesele Rysunek 38 Przywitanie Rysunek 39 Jedzenie Rysunek 40 Larwa Rysunek 41 Ciasteczka Rysunek 42 Emu jako przysmak... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Rysunek 43 Damper Rysunek 44 Kalmary Rysunek 45 National Gallery Rysunek 46 Obraz Rysunek 47 Obraz Rysunek 48 Obraz

8 Rysunek 49 Sydney Gazette Rysunek 50 Radio Rysunek 51 Radio Rysunek 52 Matrix Rysunek 53 Mad Max Rysunek 54 I Że Cię Nie Opuszczę Rysunek 55 Russell Crowe Rysunek 56 Nicole Kidman Rysunek 57 Geoffrey Rush Rysunek 58 Cate Blanchett Rysunek 59 Hugh Jackman Rysunek 60 Kylie Minogue Rysunek 61 Sia Rysunek 62 Ben Lee Rysunek 63 Darren Hayes Rysunek 64 5SOS Rysunek 65 AC/DC Rysunek 66 Surfing Rysunek 67 Futbol Rysunek 68 Futbol Rysunek 69 Futbol Rysunek 70 Ian Thorpe Rysunek 71 Cathy Freeman

9 Informacje podstawowe Odkrycia i badania Australii Terra Australis Incognita była legendarnym kontynentem umieszczonym przez Ptolemeusza na jego słynnej mapie. Od tego momentu przez ponad tysiąc lat w świadomości Europejczyków istniał ten olbrzymi, nieznany i nieodkryty ląd. Umieszczenie go na mapie podyktowane było koncepcją konieczności równowagi kuli ziemskiej. Według niej, by glob zachował swe wertykalne położenie, na południu musiał istnieć kontynent o podobnych co Eurazja rozmiarach, równoważący ciężar północnej masy lądowej. Pierwszym wyłomem w ptolemejskim obrazie świata było odnalezienie wschodniej drogi do Indii (według ptolemejskiej wizji, zagrodzonej kontynentem południowym). Koncepcję tę obaliło ostatecznie odkrycie Australii i uzmysłowienie faktu, że jest ona stosunkowo niewielkim lądem. Ostatecznej korekcji dokonano odkrywając Antarktydę (zobacz Odkrycia i badania Antarktydy). Australia, podobnie jak Antarktyda, pozostała w pełnej izolacji od reszty świata aż do połowy XVIII wieku. Nie była znana także cywilizacjom wschodnioazjatyckim, choć zamieszkiwana była przez Aborygenów ludy przybyłe prawdopodobnie z Azji południowowschodniej kilkadziesiąt tysięcy lat przed odkryciem Australii. Po raz pierwszy kontynent Australii został odkryty przez Europejczyków w XVI wieku. Byli nimi Portugalczycy, którzy w tym czasie zakładali swe bazy handlowe w Indiach, Azji Płd.-Wsch. i w Chinach. Australia ich jednak nie zainteresowała, gdyż wydawała się niezamieszkana i nieprzyjazna dla Europejczyków pod względem przyrodniczym i klimatycznym. Podobnie Holendrzy, którzy penetrowali w XVII wieku zachodnie i północne wybrzeża kontynentu, zadowolili się jedynie nazwaniem go Nową Holandią. Po raz trzeci Australię odkrył żeglarz i podróżnik angielski James Cook w Przebadał on wschodnie wybrzeża lądu i stwierdził, że nadają się do zamieszkania przez Europejczyków 1. 1 Europejczycy- mieszkańcy Europy 9

10 Informacje podstawowe Pochodzenie nazwy Nazwa Australia odnosząca się do kontynentu pochodzi od określenia Terra Australis, czyli Ziemia Południowa po łacinie. W dawnej Europie wierzono, że na półkuli południowej znajduje się naprawdę duży kontynent. Ostatecznie, nazwa przypadła o wiele mniejszemu niż zakładano. Geografia Australia to szósty pod względem wielkości kraj świata, położony na kontynencie australijskim będącym najmniejszym spośród wszystkich kontynentów. Najgęściej zaludnione jest wschodnie i południowo-wschodnie wybrzeże. Australia leży na półkuli południowej i wschodniej. Jest to jeden z najbardziej płaskich kontynentów ze średnią wysokością 330 m. Obszar pustynny zajmuje powierzchnię większą niż na jakimkolwiek innym kontynencie; 2/3 powierzchni leży w klimacie suchym lub półsuchym. Linia brzegowa Australii jest mało rozwinięta, wzdłuż całego wybrzeża o długości 19 tys. km napotkać można jedynie dwie duże zatoki: Zatokę Karpentaria i Wielką Zatokę Australijską. Najwyższy szczyt Góra Kościuszki[5] odkryty, zdobyty i nazwany przez Pawła Edmunda Strzeleckiego wznosi się na wysokość 2228 m n.p.m. Rysunek 1 Położenie 10

11 Informacje podstawowe Symbole Australii Flaga Flaga to granatowy prostokąt, w którego lewym górnym rogu znajduje się Union Jack, symbol Wielkiej Brytanii, przypominający o związkach Australii z Koroną Brytyjską. Siedmioramienna gwiazda poniżej nosi nazwę Federation Star. Jej sześć ramion oznacza sześć stanów, siódme jest wspólne dla dwóch niezależnych terytoriów federalnych. Konstelacja gwiazd po prawej stronie sztandaru to Krzyż Południa, kojarzony często z Australią. Rysunek 2 Flaga Herb Australii Herb 2 Australii został nadany w 1912 roku przez króla Jerzego V. Sześciopolową tarczę z herbami stanów, otoczonymi bordiurą gronostajową podtrzymują kangur i emu. Nad nią, na niebiesko-złotym zawoju, umieszczona jest siedmioramienna złota gwiazda. Za tarczą i zwierzętami umieszczone są kwitnące gałęzie australijskiej akacji. Pod tarczą wstęga z napisem nazwy państwa. Rysunek 3 Herb 2 Herb- jeden z symboli kraju 11

12 Informacje podstawowe Ustrój polityczny Australia jest członkiem Wspólnoty Narodów, zachowującym w aktach prawnych nazwę dominium. Ustrojem politycznym jest formalnie federacyjna monarchia konstytucyjna z dwuizbowym parlamentem. Konstytucja Australii pochodzi z roku 1900 (z późniejszymi zmianami); głową państwa jest królowa Australii (obecnie Elżbieta II), reprezentowana przez gubernatora generalnego. Tytuł królowej Australii został nadany panującemu monarsze brytyjskiemu w 1971 przez parlament australijski. Praktycznie głową państwa jest gubernator generalny Australii (obecnie Peter Cosgrove), reprezentujący królową Australii Elżbietę II. Premierem Australii jest Malcolm Turnbull. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament, wyłaniany w wyborach powszechnych: Senat o kadencji sześcioletniej, liczący 76 senatorów: po 12 przedstawicieli każdego stanu i po 2 przedstawicieli Terytorium Północnego i Australijskiego Terytorium Stołecznego (co 3 lata połowa składu jest odnawiana) oraz Izba Reprezentantów o kadencji trzyletniej, licząca 150 deputowanych, wybieranych proporcjonalnie do liczby ludności; system wyborczy do Senatu jest mieszany. Władzę wykonawczą sprawuje rząd, formalnie pod przewodnictwem gubernatora generalnego, a faktycznie z premierem na czele, powołany przez gubernatora generalnego w imieniu królowej i odpowiedzialny przed Izbą Reprezentantów; do wyłącznej kompetencji władz federalnych należą sprawy obrony, polityki zagranicznej, handlu zagranicznego i imigracji. Prawa wyborcze (ograniczone cenzusami osiadłości) przysługują obywatelom, którzy ukończyli 18 lat. Wybory w Australii są obowiązkowe dla wszystkich obywateli, kara za nieoddanie ważnego głosu wynosi 20 dolarów australijskich[4]. Według przepisów wyborczych obywatel zobowiązany jest oddać ważny głos. Głosowanie jest tajne. 12

13 Szkolnictwo Szkolnictwo Zgodnie z przyjętą w tym kraju konstytucją 3 poszczególne stany i terytoria są odpowiedzialne za realizację reform, co ma zapewnić młodym Australijczykom dostęp do usług edukacyjnych o podobnej Rysunek 4 Szkoła jakości i standardzie. System szkolnictwa Państwowego musi zapewnić możliwość edukacji dla każdego dziecka, bez względu na zdolności fizyczne, intelektualne, sytuację społeczną, ekonomiczną, kulturę, wiarę. Australijski system edukacji jest modelem w dużym stopniu przejętym od Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Edukacja podstawowa i średnia odrzuca tradycyjne systemy nauczania, podkreśla indywidualność jednostki, jej prawo do wyboru, prawo do rozumienia tego, czego się uczy, prawo do uczenia się, tego co jest dla niej ważne i prawo przyjemności z tego co się uczy. **W Australii edukacja zaczyna się od klasy zerowej, a kończy na klasie 12 (maturalnej). **Jeśli po ukończeniu 10-tego roku nauki uczeń zamierza kształcić się dalej i decyduje się zdawać maturę to musi sobie wybrać przedmioty na rok 11-ty. **Dziecko w wieku 15 lat dokonuje już życiowych wyborów, które determinują wybór przyszłej dziedziny studiów i poważnie wpływają na jego dorosłą przyszłość. Rysunek 5 Szkoł 3 Konstytucja- najważniejszy akt prawny państwa 13

14 Miasta Miasta Australii Sydney *największe miasto Australii, stolica stanu Nowa Południowa Walia. Założone w 1788 Sydney jest obecnie najistotniejszym w Australii centrum finansowym, handlowym, transportowym i kulturalnym, popularnym centrum turystycznym oraz siedzibą arcybiskupstwa Kościoła rzymskokatolickiego i anglikańskiego. Rysunek 6 Sydney Rysunek 7 Sydney2 14

15 Miasta Melbourne *stolica i największe miasto stanu Wiktoria oraz drugie pod względem wielkości w Australii (po Sydney), zamieszkane przez ok. 4 mln mieszkańców w obszarze aglomeracji Melbourne 4 (2009). W 1901-'27 stolica Australii. Dwukrotnie uznane przez magazyn The Economist za Najlepsze miasto do życia na świecie (2002, 2004). Największe skupisko polonijne Australii ( osób). Siedziba konsula honorowego Polski. Rysunek 8 Melbourne 4 Melbourne- miasto w Australii 15

16 Miasta Adelaide *miasto w Australii, stolica stanu Australia Południowa, położona jest nad rzeką Torrens, przy jej ujściu do Zatoki Świętego Wincentego, na północ od półwyspu Fleurieu; na wschód od Adelajdy leżą góry Mt LoftyRanges. Piąte co do wielkości miasto w Australii. Rysunek 9 Adelaide 16

17 Miasta Brisbane *miasto w Australii, stolica stanu Queensland, położone u ujścia rzeki Brisbane do zatoki Moreton. Jest jednym z największych miast Australii. Klimat subtropikalny z gorącymi, wilgotnymi latami i ciepłymi, łagodnymi zimami. Rysunek 10 Brisbane 17

18 Miasta Perth *miasto w Australii będące stolicą stanu Australia Zachodnia. Położone jest przy ujściu rzeki Łabędziej do Oceanu Indyjskiego, u podnóża gór Darling. Jest czwartym miastem Australii pod względem populacji. Zamieszkuje je mieszkańców (2009). Rysunek 11Perth 18

19 Podziały Podział ludności Podział ludności według narodowości Narodowość % populacji Liczba populacji Anglo-Australijczycy 70,8% Brytyjczycy 6,4% Aborygeni 2,18% Anglo-Nowozelandczycy 2,08% Chińczycy Han 1,88% Włosi 1,78% Indo-Pakistańczycy 1,65% Grecy 1,33% Arabowie 1,06% Wietnamczycy 0,88% Niemcy 0,59%

20 Podziały Podział Religii w Australii Podział ludności według religii Wyznanie % populacji Liczba wyznawców Katolicy 25,8% Anglikanie 18,7% Kościół Zjednoczony 5,7% Prezbiterianie i reformowani 3,0% Prawosławni 2,7% Buddyści 2,1% Muzułmanie 1,7%

21 Znane miejsca Miejsca, z których słynie Australia Ayers Rock /Uluru Rysunek 12 Ayers Rock/Uluru Park Kakadu Rysunek 13 Park Kakadu 5 5 Park Kakadu- jedna z australijskich atrakcji turystycznych 21

22 Znane miejsca Półwysep Jork Rysunek 14 Półwysep Jork Red Centre centrum outbacku Rysunek 15 Red Centre 22

23 Znane miejsca Tasmania Rysunek 16 Tasmania Queensland i największa rafa koralowa Rysunek 17 Rafa Koralowa 23

24 Znane miejsca Trasa Great Ocean Road Rysunek 18 Great Ocean Road Wyspa Kangura Rysunek 19 Wyspa Kangura 24

25 Fauna i Flora Fauna Australii Różni się zasadniczo od fauny z innych rejonów świata. Wiele australijskich zwierząt nie występuje nigdzie indziej. 83% ssaków, 89% gadów, 90% ryb i 93% płazów żyjących w Australii jest endemitami. Tak duża liczba endemicznych gatunków jest wynikiem długiej geologicznej izolacji kontynentu. W Australii żyją dwa gatunki stekowców będących ogniwem pośrednim pomiędzy gadami i ssakami. Kilka przykładów zwierząt, które znaleźć można tylko w Australii: Dziobak *prowadzący częściowo wodny tryb życia endemiczny dla wschodnich stanów Australii (w tym Tasmanii) gatunek ssaka z grupy stekowców, jedynych członków tej gromady Rysunek 20 Dziobak 25

26 Fauna i Flora Kangur Olbrzymi *duży torbacz z rodziny kangurowatych, endemit kontynentu australijskiego, jeden z najbardziej popularnych kangurów, często mylony z kangurem szarym, łapanym dla skór i mięsa już przez Aborygenów. Przez Europejczyków widziany po raz pierwszy w 1770 r. Obok kangura rudego i szarego należy do największych wśród współcześnie żyjących torbaczy. Rysunek 21 Kangur Olbrzymi 26

27 Fauna i Flora Diabeł Tasmański *gatunek torbacza z rodziny niełazowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Sarcophilus. Ma ciało średniej wielkości, jest krępy, przysadzisty, ma serdelkowaty ogon, w którym magazynuje tłuszcz. Ma też dużą głowę, co zapewnia największą siłę zgryzu w stosunku do masy ciała wśród żyjących ssaków. Wyjątkowo jak na torbacza ma przednie nogi dłuższe niż tylne. Długie wąsy czuciowe znajdują się na pysku i w kępce na czubku głowy. Ma jeden zestaw zębów rosnących powoli przez całe życie. Rysunek 22 Diabeł Tasmański 27

28 Fauna i Flora Koala *gatunek torbacza z rodziny koalowatych, nadrzewne zwierzę roślinożerne, zamieszkujące wschodnią Australię. Koala schodzi na ziemię tylko po to, by przejść na kolejne drzewo. Żyje samotnie lub w niewielkich grupach złożonych z samca i kilku samic. Jest jedynym współcześnie żyjącym przedstawicielem rodzaju Phascolarctos. Rysunek 23 Koala 28

29 Fauna i Flora Flora Australii Australia stanowi osobne państwo roślinne (Australis) o swoistej florze, z dużą liczbą endemitów (np. 750 gat. eukaliptusów 6 i 450 gat. akacji); w zbiorowiskach roślinnych przeważają formacje charakterystyczne dla klimatów suchych i gorących. Wnętrze kontynentu zajmują pustynie piaszczyste (bez roślinności) oraz półpustynie ze słonoroślami i kolczastymi krzewinkami (karłowate akacje, eukaliptusy, kazuaryny, łobody i in.) tworzące tzw. skrub. Pustynie i półpustynie graniczą, zwłaszcza od północy, ze stepami twardolistnych traw. Na północy stepy przechodzą w sawanny, a te w lasy monsunowe; wybrzeża pd.-wsch. i pd.-zach. porastają lasy wawrzynolistne i zimozielone zarośla. Odrębna jest roślinność wsch. części Australii: na obszarach o dużych opadach (gł. płw. Jork) rosną wiecznie zielone lasy podrównikowe (figowce, palmy, pandanusy, liany i epifity), a na wybrzeżach pn. namorzyny; dalej na p.d., w górach, występują wiecznie zielone lasy araukarii i notofagusów (bukanów), natomiast na najwyższych wzniesieniach Alp Australijskich roślinność alpejska. Plagą gospodarczą Australii są zawleczone tu i mnożące się opuncje. 6 Eukaliptus-roślina występująca w Australii 29

30 Fauna i Flora Rysunek 24Ficus 30

31 Fauna i Flora Rysunek 25Banksia Rysunek 26 Flo 31

32 Święta Święta w Australii Australia Day Australia Day (dosłownie Dzień Australii ), znany także jako Anniversary Day i Foundation Day święto państwowe Australii obchodzone 26 stycznia upamiętniające założenie przez kapitana Arthura Phillipa (późniejszego Gubernatora Australii) pierwszej stałej osady w Australii kolonii karnej przy Port Jackson (dzisiejsze Sydney). Australia Day obchodzony jest we wszystkich stanach i terytoriach Australii, jest to dzień wolny od pracy, jeżeli przypada w sobotę lub w niedzielę to dniem wolnym od pracy staje się poniedziałek. Na Australia Day ogłaszany jest Australijczyk Roku. Nagroda jest przyznawana dla obywatela Australii, który wniósł znaczący wkład do narodu i społeczności australijskiej. Nagroda jest przyznawana w kategoriach: Young i Senior Australian of the Year i nagroda Australian Local Hero (Miejscowy Australijski Bohater). Rysunek 27 Australia Day 32

33 Święta Boże Narodzenie Boże Narodzenie w Australii przypada latem i nierzadko temperatury zbliżają się wtedy do 40 stopni Celcjusza. Grudniowe gorączki mają jeden niezaprzeczalny atut: ciepłe wieczory pozwalają na urządzanie pikników pod gołym niebem. W grudniu w Australii przybierają one formę Carols by candlelight ( kolędy przy świecach ). Bierze się koc piknikowy, prowiant, często również butelkę wybornego australijskiego wina i można słuchać kolęd na świeżym powietrzu, pod gwiazdami. Kulminacyjnym punktem z tego cyklu w Melbourne jest wigilijny koncert kolęd odbywający się w muszli koncertowej Sidney Myer Music Bowl. Koncert ten jest transmitowany co roku przez telewizję, a na żywo ogląda go kilka tysięcy widzów. Ciekawym zwyczajem jest zapożyczone z Ameryki strojenie domów. W całym Melbourne rozświetlonych i ozdobionych świątecznie domów są setki, ale specjalnym miejscem jest ulica The Boulevard w dzielnicy Ivanhoe. Na tej ulicy przystrojony jest praktycznie każdy dom, a bezpośrednio przed Świętami mieszkańcy Melbourne urządzają w tamtym kierunku regularne wycieczki. Ruch na ulicy zamieniany jest co wieczór na jednokierunkowy, a porządku pilnuje policja. Rysunek 28Christmas 33

34 Święta Wielkanoc W Niedzielę Palmową, wierni tak jak w Europie udają się do kościołów z palemkami. Często są one wykonane z prawdziwych liści palmy. Do ciekawych zwyczajów należy również wykonywanie z palmowych liści krzyży. Zarówno palemki jak i wykonane z nich krzyże zostają spalone. Popiół jest przechowywany aż do Środy Popielcowej i to właśnie nim posypywane są głowy wiernych na znak pokuty. Australijczycy lubią podróżować w czasie czterodniowego wolnego weekendu wielkanocnego. Znacznie częściej niż europejczycy wyjeżdżają i nie obchodzą świąt w domu. Nie znaczy to jednak, że nie przygotowują świątecznych posiłków i nie gromadzą się w gronie rodziny i najbliższych. Z racji klimatu, świąteczne posiłki odbywają się jednak najczęściej przy grillu, gdzie przyrządzane są warzywa, mięso a często również...dynia. Rysunek 29 Wielkanoc 34

35 Festiwale Festiwale Soundwave Festival SoundwaveFestival to coroczny festiwal muzyczny odbywający się w największych miastach Australii. Trzy pierwsze edycje odbyły się w Perth, gdzie festiwal powstał. Od 2007 odbywa się on w największych miastach Australii. Festiwal oferuje występy wielu zagranicznych jak i krajowych wykonawców muzycznych, wywodzących się z różnych gatunków muzycznych, w tym z rocka, metalu oraz punku. Festiwal jest organizowany i prowadzony przez Soundwave Touring, który promuje również Harvest Festival. Na przestrzeni lat podczas Soundwave Festival wystąpili m.in. tacywykonawcyjak: Metallica, Linkin Park, Anthrax, Faith No More, Trivium, Iron Maiden, Alice in Chains, Slayer, Queens of the Stone Age, System of a Down, Machine Head, Slipknot, Deftones, The Offspring, Nine Inch Nails, Lamb of God, Rob Zombie Slash, Stone Souroraz Black Label Society. Rysunek 31 Soundwave Festival Rysunek30 Soundwave Festival2 35

36 Festiwale Floriada w Canberze Wczesną wiosną każdego roku, czyli od 15 września do 15 października,w stolicy Australii, Canberze, organizowane jest święto kwiatów FLORIADA. To największy festiwal kwiatowy na południowej półkuli z frekwencją ponad 300 tysięcy zwiedzających. Ten kwiatowy festiwal usytuowano w centrum stolicy, wokół jeziora Lake Burley Griffin, w Commenwealth Park. Łatwo tu trafić... przyjechać autobusem, taksówką lub własnym samochodem, przypłynąć stateczkiem. Wokół jeziora ciągną się również kilometry ścieżek rowerowych... O tej porze roku w Canberze jest bardzo uroczyście i kolorowo. Przez trzydzieści dni pełnych feerii zapachów, park nad jeziorem wygląda jak jeden wielki kwiatowy obraz. Canberrę ożywiają miliony rozkwitłych tulipanów, irysów, żonkili, hiacyntów, chryzantem, stokrotek, bratków i innych drobnych kwiatów. Zanurzamy się w te cudowne barwy i zapachy, spacerujemy po ożywionych marketach, oglądamy ciekawe stoiska, wystawy, słuchamy koncertów. Można też posłuchać fachowców, którzy uczą pielęgnacji ogrodów, pooglądać ciekawe filmy o kwiatach i innych roślinach. Rysunek 32Floriada 7 7 Florida- święto kwiatów 36

37 Festiwale Gigantour Gigantour 8 coroczna trasa koncertowa zespołów metalowych zaproszonych przez gitarzystę zespołu MegadethDave'aMustaine'a. Każda taka trasa trwa około 6 tygodni. Gigantour po raz pierwszy odbył się w 2005 roku w Północnej Ameryce, a następny w 2006 był wycieczką po Australii. Zespoły grające na Gigantour są wybierane przez Dave'aMustaine'a. Gigantour jest organizowany na podobnej zasadzie co Ozzfest. 60. "Gigantor". Nazwa Gigantour wzięła się z nazwy Anime z lat Rysunek 33 Gigantour Rysunek 34 Gigantour2 8 Gigantour- coroczna trasa rockowa w Australii 37

38 Tradycje Tradycje Tradycje australijskie oparte są na tradycjach rdzennych mieszkańców Australii, którzy pojawili się na jej terenach około 40 tysięcy lat temu, przed przybyciem Europejczyków. Tworzyli oni językowe- terytorialne grupy plemienne, które przemieszczały się w poszukiwaniu żywności. W Rysunek 35 Didgeridoo dzisiejszych czasach Aborygeni zamieszkują głównie mało urodzajne i słabo zaludnione obszary Australii Zachodniej. Podczas ceremonii towarzyszącym zgromadzeniom plemiennym, Aborygeni odtwarzali za pomocą pieśni, muzyki i tańca, pradawne opowieści przedstawiające przeszłość Australii. Didgeridoo Muzyka od zawsze była ważnym elementem aborygeńskiej kultury. Najpopularniejszym i najbardziej unikalnym tradycyjnym instrumentem jest didgeridoo, rodzaj naturalnej drewnianej trąbki. Ma kształt rury, zazwyczaj o długości od 1 do 1,5 m i jest wykonywany, przynajmniej w autentycznej i tradycyjnej formie, z lokalnych odmian eukaliptusów. Didgeridoo 9 wydaje charakterystyczny buczący dźwięk; został zaadoptowany przez wielu muzyków spoza obszaru tradycji aborygeńskiej. Rysunek 36 Aborygeni 9 Didgeridoo- instrument muzyczny 38

39 Tradycje Wesela W weselu biorą udział wszyscy członkowie rodziny Panny Młodej i Pana Młodego. Wszystkie nieporozumienia w tym dniu są odkładane na bok tak, aby Młodzi mogli rozpocząć szczęśliwe wspólne życie. Wiele Australijskich tradycji zostało zaczerpniętych z Anglii, ale także ze Szkocji i Irlandii jak również ze zwyczajów rdzennych mieszkańców. Jedyną rzeczą jaka od wieków się nie zmieniła to wymiana obrączek pomiędzy młodymi. Obrączka jest perfekcyjnym kołem bez początku i końca. Tak jak w większości krajów symbolizuje niekończącą się miłość. Rysunek 37 Wesele Obyczaje Australijczycy uważają siebie samych za ludzi otwartych, naturalnych i swobodnych. Zwracają się do siebie po imieniu, a nowo poznane osoby witają uściskiem dłoni, zaś swoich przyjaciół przytuleniem i pocałunkiem w policzek. Kolokwialneg day (goodday 10 ) jest natomiast najczęstszym pozdrowieniem, a kontakt wzrokowy pomiędzy rozmówcami jest jak najbardziej pożądany, gdyż świadczy o wzajemnym szacunku. W kulturze aborygeńskiej to właśnie odwracanie wzroku od rozmówcy jest wyrazem szacunku. 10 Good day- tzn. Dzień dobry Rysunek 38 Przywitanie 39

40 Jedzenie i przysmaki Jedzenie w Australii Australijczycy w głównej mirze jedzą trzy posiłki dziennie *Śniadanie zazwyczaj między 7 a 10 rano, *Lunch miedzy 12 a 3 popołudniu, *Kolacja miedzy 6 a 10 wieczorem. Kuchnia Australijska opiera się na tradycyjnej kuchni angielskiej 11. Możemy zauważyć w niej wpływy różnych innych kuchni w tym głównie kuchni azjatyckiej. Najsłynniejszymi elementami w kuchni australijskiej są owoce morza, o które nie jest wcale trudno, gdyż Australia jest otoczona bogatymi w te składniki morza. Rysunek 39 Jedzenie Jedzenie w Australii jest niezwykle świeże i bardzo wysokiej jakości. W Australii dysponując nawet małym budżetem można jeść zdrowo i unikać fastfoodów 12. Oczywiście w przeliczeniu na polskie zarobki może wydawać się drogo, natomiast po rozpoczęciu pracy ceny stają się relatywnie mniejsze i można sobie pozwolić na znacznie więcej. 11 Kuchnia angielska- obejmuje przysmaki pochodzące z Anglii 12 Fastfoody- niezdrowe przekąski 40

41 Jedzenie i przysmaki Przysmaki australijskie Apetyczna larwa Najprawdziwsze jedzenie prosto z australijskiego buszu. Witchettygrub to duże, białe larwy ciem. Żyją one w korzeniach krzaka znanego jako witchettygrub. Mają one przyjemnie orzechowy smak, którym rdzenni Australijczycy rozkoszują się od tysięcy lat. Choć wielu ma z tym problem, larwy te często je się na surowo! Można je też podpiec w popiele ogniska. Tym jedzonym na surowo, najpierw odrywa się główkę, a następnie wyciska resztę. Można też, przy wystarczającej dozie odwagi, można odgryźć dolną część larwy, przeżuć, a twardą skórkę na koniec wypluć. Te podpieczone można jeść w całości. Ci, którzy się odważyli twierdzą, że surowe konsystencją przypominają smażonego kurczaka, a te po usmażeniu smażone jajko. Wichettygrub to nie tylko smaczna i typowo australijska przekąska. Larwy te są bardzo zdrowe i stanowią doskonałe źródło białka (już 10 sztuk zapewnia dzienną dawkę protein dla dorosłego człowieka). Rysunek 40 Larwa 41

42 Jedzenie i przysmaki Anzacbiscuits Trzeba zacząć do rozszyfrowania nazwy Anzac, czyli wspomnieć co nieco o historii Australii. 25go kwietnia w Australii obchodzi się Anzac Day 13. Upamiętnia on żołnierzy walczących w Australian and New ZealandArmyCorps (ANZAC) w czasie I Wojny Światowej. A skąd ciastka? Otóż, matki i żony piekły dla żołnierzy takie właśnie ciasteczka, aby mogli oni zabrać je ze sobą na front. Jest to więc typowy australijski przysmak z historią w tle. Te ciasteczka były tak popularne w trudnych wojennych czasach, ponieważ wymagały mało skomplikowanych i stosunkowo łatwo dostępnych składników. Na ciasteczka Anzac składają się bowiem: płatki owsiane, płatki kokosowe, mąka, cukier, masło, syrop złocisty (goldensyrup) lub miód oraz woda. Co więcej, ciasteczka te są bardzo wytrzymałe, wolno tracą świeżość, były więc w stanie przetrwać nawet długą podróż morską. Rysunek 41 Ciasteczka 13 Anzac Day- dzień upamiętniający poległych żołnierzy 42

43 Jedzenie i przysmaki Emu, czyli nielot na talerzu A może by tak spróbować emu? Ich mięso jest zdrowsze niż komukolwiek mogłoby się wydawać! W rzeczywistości mięso z tego kuzyna strusia zawiera kilkukrotnie więcej żelaza niż wołowina! Jest też praktycznie beztłuszczowe i ma bardzo niską zawartość cholesterolu. W Australii często wykorzystuje się wędzone mięso tych zwierząt. Wówczas podaje się je na zimno bądź jako dodatek to pizzy. Nowocześni Australijczycy preferują natomiast zapiekankę z emu. W jej skład wchodzą: mięso emu, wędzone mięso emu, ser feta, czerwone wino, pomidory suszone na słońcu, cebula i tasmański czarny pieprz. Wszystko to zapakowane w przepyszne ciasto filo. Oczywiście, oprócz mięsa Australijczycy często jedzą też jajka emu 14. Jedno takie jajko to około jajek kurzych. Rysunek 42 Emu na talerzu 14 Emu- australijskie zwierzę 43

44 Jedzenie i przysmaki Damper, czyli australijski chlebek Ten kultowy, niedrogi australijski chleb lata temu był typowym posiłkiem robotników drogowych, ale także rdzennych mieszkańców Australii. Rysunek 43 Damper W oryginale, przepis na ten chleb był najprostszy z możliwych. W przepisie znajdziecie tylko 3 składniki: mąka pszenna, woda i odrobina soli!. Chlebek ten należy piec, najlepiej na węglach z dogasającego ogniska. Doskonale komponuje się z herbatą albo z odrobiną rumu. Teraz, do tego dania dodaje się też czasem mleko czy mąkę ze środkiem spulchniającym. Kalmary z solą i pieprzem Bardzo szybkie i łatwe do zrobienia: po prostu bierzemy kałamarnicę lub kalmary, pokrywamy solą i pieprzem, a potem najzwyczajniej w świecie smażymy w głębokim tłuszczu. Rysunek 44 Kalmary Jest to bardzo popularna barowa przekąska. Często podaje się ją w towarzystwie sałatki i z dipem ze słodkiego sosu chilli. 44

45 Sztuka National Gallery of Australia National Gallery 15 of Australia (NGA) muzeum sztuk pięknych położone w Parkes, na terenie Australijskiego Terytorium Stołecznego. Jest największym muzeum sztuki w Australii, mającym w swych zbiorach około eksponatów (stan na rok 2012), tym największe w Australii zbiory sztuki Aborygenów. Wstęp do muzeum jest bezpłatny. Rysunek 45 National Gallery Zbiory Kolekcja stała National Gallery of Australia dzieli się na 4 główne działy: sztuka Australii, sztuka Aborygenów i ludu Wysp w Cieśninie Torresa, sztuka Azji oraz sztuka europejska i amerykańska; kolekcję uzupełnia sztuka Pacyfiku. Eksponaty Galerii stanowią część zbiorów narodowych Australii i należą do społeczeństwa australijskiego. Kolekcja obejmuje największy w Australii zbiór dzieł sztuki rdzennej ludności Australii. Słynne dzieła to m.in. Błękitne bieguny Jacksona Pollocka, Lilie wodne Claude'a Moneta i seria Ned Kelly Sidneya Nolana. Ozdobą impresyjnego ogrodu z rzeźbami jest tzw. Rzeźba z mgły. Na zewnątrz uwagę zwraca imponująca instalacja typu skyspacewithinwithout amerykańskiego artysty Jamesa Turrella 16, najlepiej prezentująca się o świcie lub o zmierzchu. 15 National Gallery- galeria sztuki w Australii 16 James Turrell- amerykański artysta 45

46 Sztuka Sztuka Australii Kolekcja obejmuje dzieła wysokiej jakości oraz o wybitnych walorach estetycznych stworzone przez artystów ze wszystkich stanów i terytoriów Australii, artystów australijskich pracujących za granicą, a także dzieła twórców mieszkających przez pewien czas w Australii. Dzieła sztuki Aborygenów i ludu Wysp w Cieśninie Torresa znajdują się w odrębnym dziale. Dzieła sztuki australijskiej są prezentowane w sposób zintegrowany i w układzie chronologicznym, poczynając od najwcześniejszego okresu, kolonialnego do współczesności: obrazy i rzeźby, prace na papierze, fotografie i inne media związane z fotografią, rzemiosło artystyczne i wzornictwo. Ze względu na bliskość geograficzną i historyczną Nowej Zelandii i Australii, gromadzone są również i często prezentowane prace artystów nowozelandzkich. Najważniejsze obrazy i rzeźby są w ekspozycji stałej, od czasu do czasu zmienianej. Prace współczesnych artystów australijskich są zmieniane częściej aby zaprezentować różnorodność sztuki współczesnej znajdującej się w kolekcji. W celu zapewnienia możliwie najszerszego dostępu publiczności do swych zbiorów Galeria organizuje wystawy objazdowe a także wypożycza eksponaty instytucjom w kraju i za granicą. Rysunek 46 Obraz 46

47 Sztuka Rysunek 47 Obraz2 Rysunek 48 Obraz3 47

48 Media, Sztuka, Film, Muzyka Media Czasopisma Pierwszą australijską gazetą była "Sydney Gazette 17 and the News SouthWalesAdvertiser" (wydawany w latach ). Główne dzienniki i czasopisma są w rękach korporacji prasowych takich jak: "Sydney News Ltd." i "The Herald Sun". W Australii ukazuje się 3000 gazet. Największe dzienniki to: "The Herald Sun 18 " (założony w 1840, nakład egzemplarzy) i "The DailyTelegraph" (założony w 1879, nakład egzemplarzy). Wśród czasopism kobiecych prowadzi "AustralianWomen'sWeekly" (założony Rysunek 49 Sydney Gazette w 1933, nakład egzemplarzy). Agencje prasowe: "AustralianAgency Press" (AAP, założona w 1935 w Melbourne, obecna centrala w Sydney) i "Australian United Press Ltd." (AUP). 17 Sydney Gazette- pierwsza australijska gazeta 18 The Herald Sun- popularny dziennik australijski 48

49 Media, Sztuka, Film, Muzyka Radio Radio Australijskie rozpoczęło nadawanie 13 listopada 1923 r. a telewizja 1 listopada 1956 r. Działa telewizja i radio państwowe oraz stacje komercyjne, etniczne i środowiskowe. Media publiczne nadzoruje AustralianBroadcastingCorporation (ABC), jest finansowana przez państwo (abonament zniesiono w 1974r.). Istnieje jedna państwowa stacja telewizyjna i 4 stacje radiowe. W Australii nadaje około 50 komercyjnych stacji telewizyjnych i około 140 radiowych. Rysunek 50 Radio Rysunek 51 Radio2 49

50 Media, Sztuka, Film, Muzyka Produkcje Filmowe Rysunek 53Matrix 19 Rysunek I Że że Cię nie Nie opuszcze... Opuszczę.. Rysunek 55 Mad Max 19 Matrix- film nakręcony w Australii 50

51 Media, Sztuka, Film, Muzyka Znani Aktorzy i Aktorki Russell Crowe Jego chyba nie trzeba nikomu przedstawiać. Urodził się co prawda w Nowej Zelandii, ale od czwartego roku życia mieszka w Australii. Mieszka w Sydney, w dzielnicy Woolloomooloo i jest współwłaścicielem jednej z lokalnych drużyn rugby Rabbithons. W australijskim filmie nie zagrał od wielu lat. Nie ukrywa się jednak ze swoim pochodzeniem, co najlepiej widać w jego wypowiedziach nie udaje amerykańskiego akcentu, mówi jak 100% australijczyk bez względu na to z kim rozmawia. Na koncie ma Oskara za rolę w Gladiatorze. Rysunek 56 Russell Crowe Nicole Kidman Urodzona na Hawajach, ale wychowała się w Australii. Znana głównie z bycia byłą żoną Toma Cruisa i botoksu, do którego za nic nie chce się przyznać. Osobiście nie jestem w stanie oglądać filmów, w których gra. Mieszka na pół etatu w Sydney. Drugą połowę czasu spędza w Stanach. W związku małżeńskim z Keithem Urbanem, australijskim piosenkarzem country, który jest bardzo popularny w USA. Na koncie ma Oskara za rolę w firmie Hours. Trudno określić z jakim akcentem mówi. Rysunek 57 Nicole Kidman 51

52 Media, Sztuka, Film, Muzyka Geoffrey Rush Jeden z najlepszych australijskich aktorów. Pojawił się w wielu świetnych filmach, między innymi w Piratach z Karaibów, Elizabeth czy King s Speech. Za rolę w tym ostatnim otrzymał Oskara. Na koncie ma 3 dodatkowe nominacje do Oskara i wiele innych nagród. Mieszka w Brisbane. Rysunek 58 Geoffrey Rush Cate Blanchett Bardzo starannie wybiera role i w moim odczuciu zawsze świetnie sobie z nimi radzi. Wielki rozgłos zdobyła po filmie Elizabeth, w którym zagrała królową Elżbietę I. Mieszka w Sydney. Prowadzi Sydney Theatre Company, gdzie raz na jakiś czas także gra. Na koncie ma wiele nagród, między innymi Rysunek 59 Cate Blanchett nominację do Oskara. Hugh Jackman Na stałe mieszka w Sydney, ale w filmach gra głównie w Stanach. Ostatni australijski film w jakim się pojawił to Australia. Świetnie śpiewa i tańczy, co udowodnił grając w teatrze w kilku musicalach Tony Awards). Jako aktor najbardziej znany za rolę w filmach z serii X-Man. Rysunek 60 Hugh Jackman 52

53 Media, Sztuka, Film, Muzyka Muzyka Artyści KylieMinogue Kylie Ann Minogue (ur. 28 maja 1968 roku w Melbourne w Australii) australijska wokalistka i aktorka, wydała 11 albumów studyjnych, składankę Ultimate Kylie oraz zapisy koncertów i dużą ilość singli. 5 lipca ukazał się jej 11 studyjny album "Aphrodite" promowany singlem "All The Lovers". Rysunek 61 Kylie Minogue Sia Sia Furler 20, właśc. Sia KateIsobelleFurler (ur. 18 grudnia 1975 w Adelajdzie w Australii) jest australijską i brytyjską piosenkarką, znaną przede wszystkim ze współpracy z formacją Zero 7 oraz trzech głównych, solowych albumów. Rysunek 62 Sia 20 Sia Furler- australijska piosenkarka 53

54 Media, Sztuka, Film, Muzyka Ben Lee Urodzony 11 września 1978 roku w Sydney, Australii. Lee rozpoczął swoją karierę w wieku 14 lat w Sydney wraz z zespołem Noise Addict, a po rozpadzie grupy skupił się na karierze solowej. Był nominowany do nagrody PETA'sWorld'sSexiestVegetarian. Od stycznia 2008 roku jest zaręczony z IoneSkyeLeitch. Rysunek 63 Ben Lee Darren Hayes Darren Stanley Hayes urodził się 8 maja 1972 roku w Brisbane (stan Queensland) w Australii. Doświadczony przez ciężkie dzieciństwo, wychowywał się Lagan City. Jego pasją od zawsze była muzyka. Dorastał słuchając takich wykonawców jak Michael Jackson 21, U2, Prince, czy Kate Bush. Hayes bardzo miło wspomina lata 80 które miały bardzo duży wpływ na jego twórczość w przyszłości. Rysunek 64 Darren Hayes 21 Micheal Jackson- znany popowy muzyk 54

55 Media, Sztuka, Film, Muzyka Zespoły 5 Seconds of Summer australijski zespół grający muzykę pop punk/pop rock. Zespół został założony w roku 2011 w Sydney, w skład wchodzą: Luke Hemmings (główny wokal, gitara), Michael Clifford (gitara, wokal), Calum Hood (bas, wokal) oraz Ashton Irwin (perkusja, wokal). Zespół zaczął swoją działalność od wrzucania na YouTube filmików z coverami, które szybko zdobyły popularność. Ich sława wzrosła do międzynarodowej, kiedy One Direction 22 zaprosili ich do uczestniczenia Rysunek 65 5SOS w ich trasie koncertowej Take Me Home Tour. AC/DC grupa hard rockowa założona w Sydney w 1973 roku przez braci Malcolma i Angusa Youngów. Zespół grał na początku rock 'n' rolla, aby w przyszłości przekształcić się w zespół o bardziej wyrazistym brzmieniu. To właśnie AC/DC stało się synonimem klasycznego surowego hard rocka. Zespół cechuje charakterystyczna wokalistyka Briana Johnsona, Rysunek 66 AC/DC a niegdyś Bona Scotta. 22 AC/DC- rockowy australisjki zespół 55

56 Sport, Sportowcy Sport Surfing Sport Narodowy Surfing 23, czyli jazda na fali, wywodzi się z Hawajów, ale równie dobrze mógłby zostać wymyślony przez Australijczyków. Ten narodowy sport Australii wrósł głęboko w kulturę australijską i niektórzy mówią, że jest po prostu częścią australijskiej duszy. Surfing to nie tylko sport, dla wielu osób to przeżycie niemal duchowe, doświadczenie kontaktu z potęgą oceanu i mierzenia się z ludzkimi ograniczeniami. Ale to też doświadczanie wody, słońca, piasku i ruchu, czyli według wielu entuzjastów fal, esencja wolności. Najlepsze warunki do surfingu znajdziemy na wschodnim wybrzeżu Australii, w okolicach Sydney (np. na Bondi Beach 24 ), ale przede wszystkim w Queensland. Noosa Beach to jedna z najlepszych plaż zarówno dla zaawansowanych surferów, jak i dla tych, którzy dopiero się uczą. Wielkich fal i mniejszego tłoku szukać trzeba na południu Australii, np. na Bells Beach - to tam prawdziwi mistrzowie deski łapią gigantyczne fale. Na zachodnim wybrzeżu Australii, w okolicach Perth, ale Rysunek 67 Surfing również na Rottnest Island oraz na odludnym północnym zachodzie Australii także panują doskonałe warunki do surfowania. Na deskach nie pływa się natomiast na samej północy Australii, a to z powodu występujących tam trujących meduz 25 oraz słonowodnych krokodyli. 23 Surfing- jazda na fali 24 Bondi Beach- wybrzeże w Australii 25 Meduza- trujące zwierzę 56

57 Sport, Sportowcy Futbol australijski Futbol australijski 26 (ang. Australianrules football lub od nazwy największej ligi AFL Australian Football League), popularnie nazywany footy lub Aussierules) bardzo popularny w Australii sport drużynowy, grany zazwyczaj na boiskach krykietowych przez dwie 18- osobowe drużyny owalną piłką przypominającą nieco piłkę do rugby. Obok krykieta jest to drugi "sport narodowy" Australii uprawiany we wszystkich stanach tego kraju, a coroczny "AFL Grand Final" (rozgrywany tradycyjnie we wrześniu na stadionie MCG w Melbourne) jest jednym z największych wydarzeń sportowych tego kraju. Słynnym żartem jest, że w futbolu australijskim jedyną zasadą jest to, że nie ma zasad. Rysunek 68 Futbol1 Rysunek 69 Futbol2 Rysunek 70 Futbol3 26 Futbol australijski- sport australijski 57

58 Sport, Sportowcy Sportowcy Ian Thorpe Ian James Thorpe (ur. 13 października 1982 Sydney) australijski pływak. Wielokrotny mistrz olimpijski, mistrz i rekordzista świata. Nazywany Thorpie 27 bądź Thorpedo. Czterokrotnie wybierany pływakiem roku na świecie w: 1998, 1999, 2001 i 2002 roku. W 2000 roku został wybrany najlepszym sportowcem roku w Australii. Odznaczony Orderem Australii. Rysunek 71 Ian Thorpe Cathy Freeman Cathy Freeman 28 - australijska lekkoatletka aborygeńskiego pochodzenia, zdobywczyni dwóch medali olimpijskich (złoto w Sydney w 2000 i srebro w Atlancie w 1996r.) w biegu na 400 metrów. W trakcie ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich w Sydney w 2000r. miała zaszczyt zapalić olimpijski ogień Rysunek 72 Cathy Freeman 27 Thorpie- pseudonim australijskiego sportowca 28 Cathy Freeman- australijska lekkoatletka 58

59 Ciekawostki Ciekawostki 1.Australia jest zadziwiająca wielka. W jej obszarze można by zmieścić większość państw europejskich. Na szerokość ma ponad 4000 km; to tyle co odległość z Moskwy do Londynu. Lot z Sydney do Melbourne, to nie jak lot z Warszawy do Krakowa; to jak lot z Warszawy do Frankfurtu. 2.Gdyby poskładać wszystkie kawałki dachu Opery w Sydney, to stworzyłyby one idealną kulę (podobno architekt Opery zainspirował się do jej stworzenia obierając pomarańczę). 3.W 2010 roku przełożono debatę przedwyborczą między byłą premier Gillard, a obecnym premierem Abbotem, ze względu na finał programu Masterchef. Wiadomo, co miałoby lepszą oglądalność. 4.Pierwszymi policjantami w Australii zostali dobrze zachowujący się więźniowie. 5.W Australii żyje na wolności dzikich wielbłądów. To największa populacja dzikich wielbłądów na świecie (po raz pierwszy zostały tu przywiezione z Wysp Kanaryjskich, a potem z Afryki, do pomocy przy budowie kolei). Dziś są eksportowane w dużych ilościach do Arabii Saudyjskiej na mięso. Na wielbłądzie można także pojeździć w kilku miejscach w Australii. 6.W Australii jest 75,5 miliona owiec. To 3,3 razy więcej niż ludzi. 7.Osa morska 29 (Box Jellyfish, meduza) zabiła w Australii więcej ludzi niż szkaradnica, rekiny i krokodyle razem wzięte. 8.Canberra 30, stolica Australii, to sztucznie stworzone miasto. Powstało, gdy Melbourne i Sydney nie mogły dojść do porozumienia, gdzie powinna znajdować się stolica. Canberra leży pomiędzy Melbourne a Sydney. 9.1/4 Australijczyków urodziła się poza Australią. 29 Osa Morska- owad australijski 30 Canberra- stolica Australii 59

60 Spis Indeksów A Aborygenów... 9 Australia Australis B Brisbane D didgeridoo F Flaga FLORIADA G Gigantour K Koala Kolokwialne L larwy M miasto S Sarcophilus Soundwave stolica System T Torrens Tradycje W wierni wstęga

61 Hiperłącza Odkrycia i badania Australii Miejsca, z których słynie Australia Pochodzenie nazwy Fauna Australii Znani Aktorzy i Aktorki Geografia Flora Australii Muzyka Symbole Australii Święta w Australii Sport Ustrój polityczny Festiwale Sportowcy Szkolnictwo Tradycje Miasta Australii Podział ludności Podział Religii w Australii Ciekawostki Przysmaki australijskie Sztuka Australii Media Spis Indeksów 61

62 62