Magdalena A. Zych 1, Ewa B. Górska 1, Urszula Jankiewicz 2, *Paweł Kowalczyk 1, Wojciech Stępień 3
|
|
- Władysława Malinowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Borgis Choroby wywoływane przez drobnoustroje bytujące na skórze Magdalena A. Zych 1, Ewa B. Górska 1, Urszula Jankiewicz 2, *Paweł Kowalczyk 1, Wojciech Stępień 3 1 Samodzielny Zakład Biologii Mikroorganizmów, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 2 Katedra Biochemii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 3 Katedra Chemii Rolnej, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa Diseases caused by microorganisms living at the skin Summary The skin is a multifunctional organ that protects other tissues from attack by external microorganisms. It is therefore subject to minor injuries that destroy the integrity and result in greater access to deeper layers of the skin. Most common skin infections are caused by staphylococci and streptococci, but in most cases the infection is also found other bacteria. Infections of the skin and subcutaneous tissue can occur in many forms including: erythema, purulent inflammatory foci, spotted rash, lumpy and vesicular-ulcers, subcutaneous tissue necrosis. Infections of the skin may have a different character. Primary infection, where the inflammation is located in the dermis layer (rose, impetigo) in the hair follicle (purulent inflammation of the hair follicle, furunculosis) and around fingernails (paronychia) and in the subcutaneous tissue inflammation of the connective tissue. Secondary infection on wound infection resulting from trauma, bites, burns, wounds surgically developed. For secondary infection can also include purulent leg ulcers and feet (diabetic foot), abscesses and inflammation bedsores sweat glands. Willing to bacterial infections depends on various factors, such as the reduction of cellular and humoral immunity, the concomitant systemic diseases (such as diabetes), and the physical condition of the body wasting. Formation of infection depends on both the properties of the pathogenic bacteria, as well as on the immune system, resulting in inflammation of the skin. Bacterial lipopolisacharide cause activation of macrophages for production of pro-inflammatory cytokines, TNF-α, IL-1, MCP-1, there is a production of chemotactic cytokines such as IL-8, and adhesion molecules expressed on keratinocytesα". If the defense is sufficient pathogenic microorganisms such as Staphylococcus aureus or Streptococcus pyogenes, inhabit the skin only temporarily. Key words: pathogenic microorganisms, skin infections, bacterial lipopolisacharide Zakażenia bakteryjne skóry Skóra jest organem wielofunkcyjnym, który chroni inne tkanki przed atakiem zewnętrznych mikroorganizmów. Jest tym samym przedmiotem drobnych urazów, które niszczą integralność i powodują większy dostęp do głębszych warstw skóry (1). Najczęściej infekcje skóry wywoływane są przez gronkowce oraz paciorkowce, ale w większości przypadków w zakażeniach stwierdza się także inne bakterie. Zakażenia skóry i tkanki podskórnej mogą przebiegać w wielu postaciach m.in.: rumienia, ropnych ognisk zapalnych, wysypki plamistej, grudkowatej i pęcherzykowatej, owrzodzeń i martwicy tkanki podskórnej. Infekcje skóry mogą mieć różny charakter. Zakażenia pierwotne proces zapalny umiejscowiony jest w warstwie skóry właściwej (róża, liszajec), w mieszku włosowym (ropne zapalenie mieszka włosowego, czyraczność) i okolicy paznokci (zanokcica) oraz w tkance podskórnej zapalenie tkanki łącznej. Zakażenia wtórne dotyczą infekcji ran powstałych w wyniku urazów, ukąszeń, oparzeń i ran opracowywanych chirurgicznie. Do infekcji wtórnych możemy także zaliczyć ropne owrzodzenia podudzi i stóp (stopa cukrzycowa), ropienie odleżyn oraz zapalenie gruczołów potowych. Skłonność do zakażeń bakteryjnych zależy od różnych czynników, m.in.: od obniżenia odporności komórkowej i humoralnej, od współistniejących chorób ogólnoustrojowych (np. cukrzyca) oraz od stanu ogólnego wyniszczenia organizmu. Powstawanie zakażenia zależy zarówno od właściwości patogennych bakterii, jak i od układu immunologicznego, czego wynikiem jest stan zapalny skóry (2). Liposacharydy bakteryjne powodują aktywację makrofagów do produkcji prozapalnych cytokin: TNF-α, IL-1, MCP-1. Dochodzi do wytwarzania chemotaktycznych cytokin, jak np. IL-8, oraz do ekspresji 158 Medycyna Rodzinna 4/2013
2 Choroby wywoływane przez drobnoustroje bytujące na skórze cząsteczek adhezyjnych na keratynocytach. Jeśli obrona jest wystarczająca, patogenne drobnoustroje, np. Staphylococcus aureus lub Streptococcus pyogenes, zasiedlają skórę tylko przejściowo (2). Diagnostyka Materiał do badania bakteriologicznego pochodzi głównie z wydzieliny ropnej, ropnych i surowiczych płynów z ran pooperacyjnych i pooparzeniowych oraz z płynów wysiękowych ze zmian pęcherzykowo-grudkowych. Pobraną wydzielinę ze zmian powierzchniowych należy badać zarówno w kierunku bakterii tlenowych, jak i beztlenowych. Najpierw wykonywany jest preparat bezpośredni. Jest to preparat z materiału klinicznego barwiony metodą Grama. Ma on duże znaczenie diagnostyczne, gdyż pomaga ustalić skład i proporcje izolowanej flory oraz ukierunkowuje badanie i ułatwia dobór pożywek. Następnie materiał kliniczny posiewa się na podłoże wzbogacone stałe, przy stwierdzeniu występowania niewielkiej ilości bakterii dokonuje się także posiewu do pożywek płynnych. Do najczęściej stosowanych pożywek w postępowaniu diagnostycznym należą: agar z krwią oraz agar czekoladowy. W przypadku próbek pochodzących ze zmian wtórnych stosuje się podłoża diagnostyczno-wybiórcze, m.in.: podłoże MacConkeya lub Levine a do izolacji tlenowych pałeczek Gram-ujemnych, podłoże z cetrymidem do izolacji pałeczek Pseudomonas sp., podłoże z żółcią i eskuliną dla enterokoków oraz podłoże Chapmana lub z mannitolem i NaCl do izolacji gronkowców (tab. 1-3). Zmiany skórne mogą towarzyszyć wielu infekcjom, takim jak bakteremia, posocznica, zapalenie opon mózgowo- -rdzeniowych. Występują także w przebiegu swoistych chorób zakaźnych w różnego rodzaju postaciach, takich jak: wysypki (płonnica, dur brzuszny, leptospiroza, riketsjozy), ropnie płytkie i głębokie (nokardioza, promienica) czy owrzodzenia (trąd) (2). Propionibacterium acnes jest przyczyną trądziku u 85% osób. Wzmożone wydzielanie łoju stymuluje wzrost bakterii, które powodują aktywację leukocytów. Leukocyty fagocytują bakterie, co powoduje lokalny stan zapalny. Mieszanina martwych bakterii oraz martwych i żywych leukocytów powoduje powstanie ropy i charakterystycznej dla trądziku krosty powstaje pryszcz. Choroby grzybicze skóry Nazwa obejmuje różnego rodzaju choroby skóry, włosów i paznokci wywołane grzybami atakującymi zrogowaciałą tkankę, ale niewnikającymi do jej głębszych warstw. Grzyby, które wywołują choroby skóry, możemy podzielić na 3 grupy: dermatofity, grzyby drożdżopodobne i pleśniowce (6). Czynnikami usposabiającymi są warunki miejscowe w skórze, z których najważniejsze znaczenie ma Tabela 1. Zakażenia gronkowcowe (2). Choroba Zapalenie mieszków włosowych (Folliculitis) Figówka (Folliculitis chronica) Czyrak (Furunculus) Ropnie mnogie pach (Hidradenitis suppurativa) Ropnie mnogie niemowląt (Abscessus multiplices infantum) Liszajec pęcherzowy noworodków (Impetigo bulosa neonatorum) Zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków (Staphylococcal scalded skin syndrome) Obraz kliniczny Charakteryzuje się występowaniem pęcherzyków ropnych, często przebijanych włosem. Występuje na twarzy, tułowiu lub na kończynach. Zmiany mogą być rozsiane lub zgrupowane Jest to przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych z krostkowatymi wykwitami, występujące głównie na owłosionej skórze twarzy Jest to ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, charakteryzuje się występowaniem nacieku zapalnego w otoczeniu mieszka włosowego. Liczne czyraki określa się mianem czyraczności Guzy zapalne, występujące pod skórą, ze skłonnością do rozmiękania i bliznowacenia. Występują głównie w okolicy pach Polega na występowaniu rozmiękających, umiejscowionych głównie na tułowiu guzów u niemowląt. Jest to bardzo rzadka choroba Charakteryzuje się występowaniem zmian pęcherzowych i pęcherzowo-ropnych w pierwszych tygodniach życia Jest to uogólnione zapalenie skóry o ciężkim przebiegu charakteryzujące się poronnymi pęcherzami i spełzaniem naskórka Tabela 2. Zakażenia paciorkowcowe (3, 4). Choroba Etiologia Obraz kliniczny Róża (Erysipelas) Streptococcus pyogenes Jest to ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej charakteryzujący się wysoką temperaturą ciała i szybkim przebiegiem. Niekiedy mogą powstawać pęcherze i zmiany krwotoczne. W ciężkich przypadkach dochodzi do martwicy i zgorzeli Medycyna Rodzinna 4/
3 Magdalena A. Zych i wsp. Tabela 3. Zakażenia inne (5, 6). Choroba Etiologia Obraz kliniczny Liszajec zakaźny (Impetigo contagiosa) Niesztownica (Ecthyma) Pirodermia przewlekła bujająca i wrzodziejąca (Pyodermia chronica vegetans et exulcerans) Różyca (Erysipelodium) Promienica (Actinomycosis) Zanokcica (Paronychia) Trądzik (Acne) Streptococcus pyogenes Staphylococcus aaureus Staphylococcus sp. Streptococcus sp. Staphylococcus sp. Streptococcus sp. Erysipelothrix rhusiopathiae Promieniowce beztlenowe (Actinomyces israeli) Staphylococcus aureus Pseudomonas aeruginosa Propionibacterium acnes Charakteryzuje się wykwitami pęcherzowo-ropnymi o krótkim okresie trwania, występującymi szczególnie na twarzy, w okolicach jamy ustnej i nosa oraz w okolicach płytek paznokciowych Jest to wykwit pęcherzowo-ropny, który przekształca się w owrzodzenie pokryte uwarstwionym strupem, występujący na kończynach dolnych, górnych oraz tułowiu Jest to przewlekłe ropne zapalenie skóry charakteryzujące się obecnością owrzodzeń i przetok występujące najczęściej na pośladkach i w okolicy pachwin oraz na kończynach dolnych Charakteryzuje się występowaniem zmian zapalno-obrzękowych umiejscowionych głównie w okolicy rąk. Chorobie towarzyszy swędzenie, pieczenie oraz ból Jest to zapalenie tkanki podskórnej i skóry charakteryzujące się występowaniem deskowato twardych, guzowatych nacieków wykazujących skłonność do rozmiękania i przebicia z wytworzeniem przetok. Zmiany chorobowe występują najczęściej w okolicy twarzowo-szyjnej Ropne zapalenie toczące się pod wałem paznokciowym, któremu towarzyszy obrzęk, zaczerwienienie oraz ból Jest to zapalenie ropne w obrębie gruczołu łojowego. Skóra wokół zaskórnika ulega zaczerwienieniu i obrzmieniu, powstaje krosta wilgotność i skład lipidów powierzchniowych. Z czynników ogólnoustrojowych podstawową rolę odrywa stan immunologiczny. U osób z obniżoną odpornością komórkową stwierdza się częste zakażenia różnymi grzybami, zwłaszcza drożdżakami (Candida sp. i Malassezia sp.). Jednakże zakażenia dermatofitami są również związane z zaburzeniami immunologicznymi. Stwierdzono, że zakażenie niektórymi dermatofitami może wpływać hamująco na miejscowe mechanizmy immunologiczne, powodując selektywną anergię w stosunku do grzyba, który wywołał zakażenie (tab. 4). Tabela 4. Podział grzybic na podstawie czynników patogennych (6). Czynnik patogenny Dermatofity Drożdżaki i grzyby drożdżopodobne Pleśniowce Choroba Grzybice właściwe (tinea), grzybice naskórka, włosów i paznokci (trichophytiasis, microsporiasis) Drożdżyca skóry i paznokci, łupież pstry (pityriasis versicolor) Zakażenia skóry Grzybice właściwe dermatofitozy Grzybice właściwe wywoływane są przez dermatofity, które należą do grzybów niedoskonałych (Fungi imperfecti). Dermatofity obejmują około 40 gatunków należących do 3 rodzajów: Trichophyton, Microsporum i Epidermophyton (7). Dermatofity zbudowane są z części mycelialnej (grzybnia), wrastającej w podłoże i służącej do pobierania substancji odżywczych, oraz zarodników (konidia), które w zależności od gatunku mają różny kształt i układ. Cechą charakterystyczną jest ich trimorfizm, oznacza to, że grzyby występują w jednym z trzech stadiów rozwojowych: stadium saprofitycznym bezpłciowym (w glebie), stadium saprofitycznym płciowym (w glebie), stadium pasożytniczym zawsze bezpłciowym (w gospodarzu). Morfologia grzybów keratynofilnych jest dość uboga. Tworzą one strzępki lub fragmenty grzybni na skórze i jej utworach oraz strzępki i artrospory na zewnątrz lub wewnątrz włosów. Formą zakaźną grzyba są zarodniki artrospory i strzępki. Artrospory są niezwykle odporne na niekorzystne warunki środowiskowe i są w stanie przetrwać nawet dwa lata w środowisku. Głównym źródłem grzybic są zakażenia pośrednie poprzez zakażony naskórek lub włosy. Dermatofity produkują keratynazy i inne proteolityczne enzymy, które umożliwiają im hydrolizę keratyny, głównego białka będącego składnikiem włosów, paznokci i skóry, jak również innych komponentów skóry, dzięki czemu wykorzystują keratynę jako źródło węgla i energii, a zatem kolonizują tylko martwe elementy skóry. Żywe tkanki nie są infekowane, lecz grzyby mogą sprowokować komórkową odpowiedź immunologiczną, która może doprowadzić do zniszczenia żywych tkanek. Pozostałe grzyby, które nie należą do rodzajów Trichophyton, Microsporum oraz Epidermophyton także mogą atakować, kolonizować i rosnąć w skeratynizowanych 160 Medycyna Rodzinna 4/2013
4 Choroby wywoływane przez drobnoustroje bytujące na skórze komórkach skóry. Infekcje powodowane przez te grzyby są nazywane dermatomikozami (8). Żadna ludzka populacja nie jest wolna od dermatofitów. Organizmy te mogą atakować ludzi, zwierzęta lub rosnąć w glebie. Dlatego ze względu na źródło zakażenia człowieka możemy je podzielić na antropofilne, zoofilne oraz geofilne (8, 9) (tab. 5). Tabela 5. Praktyczny podział dermatofitów (9). Grupa Rodzaj Gatunek Antropofilne Zoofilne Geofilne Microsporum Trichophyton Epidermophyton Microsporum Trichophyton Microsporum Trichphyton M. ferrugineum M. audouinii interdigitale T. rubrum T. schoenleinii T. soudanense T. violaceum E. floccosum M. canis M. gallinae granulosum T. verrucosum T. equinuum M. gypseum T. terrestre T. ajelloi Dermatofity możemy podzielić w zależności od części ciała, którą atakują, np. tinea barbae odnosi się do infekcji okolic brody, podczas gdy tinea pedis jest infekcją stóp. Generalnie Microsporum spp. atakuje włosy i skórę, ale nie paznokcie, Trichophyton spp. atakuje włosy, skórę i paznokcie, natomiast Epidermophyton spp. infekuje skórę i czasami paznokcie, lecz nie włosy. Należy zauważyć, że każda część ciała może być zainfekowana przez więcej niż jeden gatunek dermatofita. W niektórych przypadkach więcej niż jeden gatunek dermatofita może być izolowany z tej samej patologicznej zmiany skórnej. W Polsce najczęściej izolowanym czynnikiem etiologicznym grzybicy dermatofitowej skóry i paznokci jest Trichophyton rubrum, a najczęstszą postacią kliniczną zakażeń dermatofitowych jest grzybica stóp. W międzynarodowych badaniach dotyczących epidemiologii tego schorzenia u 42% badanych Polaków stwierdzono grzybicę stóp lub grzybicę paznokci (9). Do zakażenia dermatofitami może dochodzić poprzez: kontakt z zakażonym zwierzęciem (dermatofity zoofilne zakażenie bezpośrednie), kontakt z chorą osobą lub osobą będącą nosicielem dermatofitów (dermatofity antropofilne zakażenie bezpośrednie), kontakt ze złuszczonym naskórkiem lub włosami, które zawierają elementy dermatofitów (zakażenie pośrednie) (10). Patogeneza dermatofitoz Mechanizm zakażeń dermatofitami stanowi kompleks reakcji biofizycznych, biochemicznych i immu- nologicznych, które tylko częściowo zostały wyjaśnione. W celu poznania tych zjawisk przeprowadzono liczne badania z użyciem modeli zwierzęcych, naśladujących infekcje skóry ludzkiej dermatofitami. Jak wykazano, zakażenie jest wynikiem predyspozycji i ekspozycji (10) (tab. 6). Predyspozycja może być wrodzona, np. zaburzenia odporności immunologicznej, nieprawidłowy stosunek limfocytów T4/T8 czy obniżenie aktywności granulocytów, nabyta oraz środowiskowa uwarunkowana czasowo. Ekspozycja na czynniki takie jak: łuski naskórka, mikroskopijne fragmenty paznokci i włosy osób zakażonych, zawierających dużą liczbę zarodników, może być źródłem zakażeń grzybiczych u osób zdrowych. Czynnikiem, który sprzyja rozwojowi zakażenia, jest przerwanie ciągłości warstwy rogowej naskórka. Adherencja elementów grzybiczych, głównie zarodników, do komórek warstwy rogowej stanowi początkową fazę zakażenia. Zjawisko to odgrywa kluczową rolę w patogenezie zakażeń dermatofitami. Dzięki przeprowadzonym badaniom z użyciem mikroskopu elektronowego oraz skanningowego stwierdzono, iż istnieje luźny związek pomiędzy artrosporami a keratynocytami, bez widocznych uszkodzeń w błonie komórkowej. Łój skórny może hamować proces przylegania w okolicach bogatych w gruczoły łojowe. Podeszwa stopy nie posiada gruczołów łojowych, co może tłumaczyć, dlaczego stopy ulegają chronicznym infekcjom. Dermatofity są zdolne do produkcji antybiotyków (streptomycyny oraz antybiotyków β-laktamowych), co pomaga im w kolonizacji skóry (10). Obrona organizmu przed dermatofitami warunkowana jest przez mechanizmy immunologiczne i nieimmunologiczne. Do nieimmunologicznych czynników obrony przed dermatofitami możemy zaliczyć: nieuszkodzoną warstwę rogową, bakterie saprofityczne, temperaturę, nasycone kwasy tłuszczowe, odnowę naskórka, wiek, płeć, czynniki genetyczne i rasowe. W likwidacji grzybic właściwych ważna jest odporność komórkowa, której podstawową rolą jest wywołanie intensywnego stanu zapalnego. Odporność komórkowa może być ustalona przez testy skórne, które wskazują zdolność pacjenta poddanego testowi do zwalczenia infekcji (10). Dermatofity mogą Tabela 6. Etapy mechanizmu infekcji w dermatofitozach (10). Kontakt elementów grzybiczych ze skórą Predyspozycja Adherencja do komórek warstwy rogowej Kiełkowanie i wzrastanie Penetracja warstwy rogowej Denaturacja keratyny poprzez alkalizację środowiska Uwalnianie enzymów i postępująca keratynoliza Ekspresja antygenowa Medycyna Rodzinna 4/
5 Magdalena A. Zych i wsp. aktywować układ dopełniacza na drodze alternatywnej. Aktywacja dopełniacza może bezpośrednio hamować wzrost grzybów i pobudzać produkcję substancji chemotaktycznych. Składowe dopełniacza aktywują neutrofile, zwiększają przyleganie neutrofili do strzępek dermatofitów i hamują wzrost strzępek. Wykazano, iż neutrofile oraz monocyty posiadają zdolność niszczenia zarodników dermatofitów. Aktywność ta związana jest z systemem mieloperoksydazy (MPO) występującym w neutrofilach. Dermatofity produkują katalazę, która może chronić je przed zabójczym działaniem systemu MPO (10) (tab. 7-9, ryc. 1). Tabela 7. Mechanizmy warunkujące zakażenia dermatofitami (10). Czynniki obronne Płaszcz lipidowy, łój Walka o egzystencję z saprofityczną florą bakteryjną Zawarte we krwi czynniki hamujące (transferyna, fagocyty) Złuszczanie warstwy rogowej Strategia dermatofitów Lipoliza enzymatyczna Wytwarzanie przez dermatofity substancji przeciwbakteryjnych Zajmowanie przez dermatofity jedynie warstwy rogowej Gęsty wzrost dermatofitów Tabela 8. Charakterystyka grzybic skóry owłosionej (Tinea capitis) (10). Grzybica Etiologia Obraz kliniczny Grzybica drobnozarodnikowa owłosionej skóry głowy (Tinea capitis microsporica) Strzygąca powierzchowna owłosionej skóry głowy (Tinea capitis trichophytica superficialis) Strzygąca głęboka owłosionej skóry głowy (Tinea capitis trichophytica profunda, kerion Celsi) Microsporum canis, Microsporum audouinii Trichophyton violaceum, T. tonsurans Trichophyton verrucosum i Trichophyton mentagrophytes var. granulosum Nieliczne, owalne ogniska chorobowe o złuszczającej powierzchni, występujące głównie w okolicy skroniowej i potylicznej z włosami obłamanymi tuż nad powierzchnią skóry. Zewnątrzwłosowy układ zarodników. Choroba dotyczy głównie dzieci Niewielkie ogniska wyłysienia o złuszczającej powierzchni, włosy obłamane na różnej wysokości, układ zarodników wewnątrzwłosowy. Niewielki stan zapalny skóry Występowanie bolesnego guza zapalnego lub nacieku z treścią ropną. Występuje wewnątrzwłosowy układ zarodników. Chorobie towarzyszy często powiększenie węzłów chłonnych Tabela 9. Charakterystyka grzybic skóry gładkiej (Tinea cutis glabrae) (7-10). Grzybica drobnozarodnikowa skóry gładkiej (Microsporasis cutis glabrae) Grzybica strzygąca skóry gładkiej (Tinea trichophytica cutis glabrae) Przewlekła grzybica skóry gładkiej (Tinea chronica cutis glabrae) Grzybica goleni (Tinea cruris) Grzybica pachwin (Tinea inguinalis) Grzybica stóp (Tinea pedum) Grzybica dłoni (Tinea manuum) Grzybica paznokci (Tinea unguium, Onychomycosis) Microsporum canis, Microsporum audouinii oraz Microsporum gypseum T. violaceum, T. tonsurans, T. megninii, T. verrocosum, granulosum Trichophyton rubrum T. rubrum, rzadziej T. mentagrophytes var. interdigitale T. rubrum oraz Epidermophyton floccosum interdigitale, Trichophyton rubrum, czasem Epidermophyton floccosum interdigitale, T. rubrum czasem Epidermophyton floccosum T. rubrum, T. mentagrophytes var. interdigitale Objawy kliniczne charakteryzują się odczynem zapalnym z ogniskami rumieniowo-obrączkowymi z grudkami i krostami na obwodzie W postaci łagodnej ogniska rumieniowe rozrastają się odśrodkowo z wygasaniem w centrum, natomiast postać ostra charakteryzuje się owalnymi ogniskami rumieniowo-złuszczającymi z licznymi krostami i grudkami na obwodzie Charakteryzuje się sinoczerwonymi, rozległymi ogniskami chorobowymi. Zmiany występują głównie na skórze kończyn dolnych i pośladków Objawy kliniczne są przewlekłe i mało charakterystyczne, obserwowane są grudki przywłośne z ułamanymi włosami Zmiany rumieniowo-złuszczające są wyraźnie odgraniczone, występują głównie w okolicach pachwin, chorobie towarzyszy silny świąd Zmiany chorobowe mają charakter ognisk rumieniowo-złuszczających z pęcherzykami i rozmaicie nasilonymi objawami wysiękowymi. Zakażenie może nastąpić poprzez skarpety, buty, wyściółki drewniane w łaźniach i basenach, często występuje u sportowców Zmiany rumieniowo-złuszczające, nadmierne rogowacenie oraz grudki i pęcherzyki. Zmiany występują głównie na dłoniach, czasem w okolicach, choroba o charakterze przewlekłym Zakażenia paznokci dermatofitami powodują ich przebarwienie, pogrubienie, zwiększoną łamliwość, nadmierne rogowacenie oraz pobruzdowanie płytek paznokciowych. Grzyby wnikają najczęściej od wolnego brzegu paznokcia lub bocznych wałów paznokciowych, wywołując dystalną i boczną podpaznokciową onychomykozę 162 Medycyna Rodzinna 4/2013
6 Choroby wywoływane przez drobnoustroje bytujące na skórze dochodzi w wyniku działania odpowiednich czynników, które możemy podzielić na zewnątrz- i wewnątrzustrojowe. Do czynników wewnątrzustrojowych możemy zaliczyć: obniżoną odporność immunologiczną, zaburzenia endokrynologiczne (np. cukrzyca), stosowanie antybiotyków, kortykosteroidów, ciążę, otyłość, stan ogólnego wyniszczenia. Do czynników zewnątrz-ustrojowych zaliczono m.in. mikrourazy i maceracje naskórka (5, 10). Ryc. 1. Grzybica skóry owłosionej (2, 7). Podsumowanie Zmiany zapalne skóry oraz paznokci o różnym obrazie klinicznym, powodowane są głównie przez gatunki grzybów drożdżopodobnych należące do rodzajów Candida, Malassezia oraz Trichosporon. W normalnych warunkach stanowią florę saprofityczną, a do zmian chorobowych Piśmiennictwo 1. Adamski Z, Batura-Gabryel H: Mikologia lekarska. Wydawnictwo Naukowe Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego, Poznań Adamski Z, Deja M: Profilaktyka grzybic skóry. Zakażenia 2006; 5: Bauman RW: Microbiology. Pearson Benjamin Cummings, San Francisco Cisło M, Kobierzycka M, Baran E: Zakażenia grzybicze skóry gładkiej. Zakażenia 2006; 3: Gliński W: Zakażenia grzybicze skóry: znaczenie w chorobach alergicznych. Alergia 2001; 3(10): Howard B, Keiser J, Smith TF et al.: Chemical and pathogenic microbiology: 1994: Jabłońska S, Chorzelski T: Choroby skóry. PZWL, Warszawa 1997: 15-29, 41-65, Kruś S: Anatomia patologiczna. PZWL, Warszawa 2001: Nowicki R: Dermatofity i dermatofitozy. Przegląd dermatologiczny 1994; 5(81): Szewczyk EM, Dudkiewicz B, Lisiecki P et al.: Diagnostyka bakteriologiczna. PWN, Warszawa 2005: nadesłano: zaakceptowano do druku: Adres do korespondencji: *Paweł Kowalczyk Samodzielny Zakład Biologii Mikroorganizmów Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW ul. Nowoursynowska 159, Warszawa tel.: pawel_kowalczyk@sggw.pl Medycyna Rodzinna 4/
Centrum Medyczno-Diagnostyczne LABMED.
W związku z nasilonym problemem braku kierowania przez dermatologów na badania w poradniach Bakteriologicznych Nasze Studio zostało objęte patronatem przez Jednostkę Medyczną Centrum Medyczno-Diagnostyczne
Bardziej szczegółowo[1ZKO/KII] Mikrobiologia skóry
1. Ogólne informacje o module [1ZKO/KII] Mikrobiologia skóry Nazwa modułu MIKROBIOLOGIA SKÓRY Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYCZNE CECHY GRZYBÓW
CHARAKTERYSTYCZNE CECHY GRZYBÓW - Chityna i chitozan w ścianie komórkowej - Glikogen materiał zapasowy - Brak chlorofilu - Odżywianie na zasadzie osmotrofii pierwotnej (heterotrofia) - Ciało w postaci
Bardziej szczegółowoProgram ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI
Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1g maści zawiera 60 mg monoetanoloamidu kwasu undecylenowego (Mono-N-ethanolundecylenamidum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Mykodermina, (60 mg)g, maść 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1g maści zawiera 60 mg monoetanoloamidu kwasu undecylenowego (Mono-N-ethanolundecylenamidum).
Bardziej szczegółowoTissue - (Tkanka) Infection - (Infekcja ) TIME. Moisture - (Wilgoć) Edge - (Naskórkowanie )
Mgr Katarzyna Mucha Tissue - (Tkanka) Infection - (Infekcja ) Moisture - (Wilgoć) TIME Edge - (Naskórkowanie ) TIME skrót i reguła KONCEPCJA OPRACOWANA W 2002, rok później opublikowana Definiuje cztery
Bardziej szczegółowoProgram ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2018/2019 SEMESTR LETNI
Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2018/2019 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00
Bardziej szczegółowoZagadnienia egzaminacyjne z przedmiotu Mikrobiologia kosmetologiczna dla studentów II roku kierunku Kosmetologia
Zagadnienia egzaminacyjne z przedmiotu Mikrobiologia kosmetologiczna dla studentów II roku kierunku Kosmetologia I. Zagadnienia omawiane na wykładach. Uzupełnieniem zagadnień omawianych na wykładach są
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO FUCIDIN, 20 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 20 mg kwasu fusydynowego (Acidum fusidicum). Pełny wykaz substancji
Bardziej szczegółowo6.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Mupirocin InfectoPharm przeznaczone do publicznej wiadomości
6.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Mupirocin InfectoPharm przeznaczone do publicznej wiadomości 6.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Infectopharm posiada pozwolenie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO MYKODERMINA, (30 mg +100 mg)g, puder leczniczy 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g pudru leczniczego zawiera 30 mg monoetanoloamidu kwasu
Bardziej szczegółowoChoroby grzybicze. Ewelina Farian
Choroby grzybicze Ewelina Farian Choroby grzybicze Grzybice to grupa chorób wywoływanych przez grzyby chorobotwórcze: dermatofity drożdżaki grzyby drożdżopodobne grzyby pleśniowe. Można je podzielić na:
Bardziej szczegółowoMedycyna estetyczna i kosmetologia / Kamila Padlewska. Wyd. 1-2 dodr. Warszawa, Spis treści
Medycyna estetyczna i kosmetologia / Kamila Padlewska. Wyd. 1-2 dodr. Warszawa, 2016 Spis treści Rozdział 1. Anatomia i fizjologia skóry. Wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na skórę 1 Budowa skóry
Bardziej szczegółowoCHOROBY ROPNE. Choroby ropne skóry (piodermie) Zakażenia gronkowcowe. Podział: 2013-12-29
CHOROBY ROPNE Klinika Dermatologii i Wenerologii UM w Łodzi Choroby ropne skóry (piodermie) Podział: Zakażenia paciorkowcowe Zakażenia mieszane Zapalenie mieszków włosowych (folliculitis) 1 Figówka gronkowcowa
Bardziej szczegółowoSZKARLATYNA PŁONICA NADAL GROŹNY PRZECIWNIK
SZKARLATYNA PŁONICA NADAL GROŹNY PRZECIWNIK OBJAWY Pierwsze objawy szkarlatyny są bardzo gwałtowne. Pojawia się silny ból gardła, kaszel i wymioty. Towarzyszą jej wysoka gorączka, bóle głowy i znaczne
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Bardziej szczegółowoRYZYKO ZAKAŻEŃ W GABINETACH ZAPOBIEGANIE I OCHRONA
RYZYKO ZAKAŻEŃ W GABINETACH ZAPOBIEGANIE I OCHRONA ZAGROŻENIA MIKROBIOLOGICZNE W GABINETACH Każde narzędzie powodujące przerwanie ciągłości skóry należy wysterylizować w autoklawie. Tylko to urządzenie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Nizoral 20 mg/g krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 1 g kremu zawiera 20 mg ketokonazolu (Ketoconazolum). Pełny wykaz
Bardziej szczegółowoBUDOWA SKÓRY. 1. warstwa zewnętrzna - zbudowana jest z nabłonka wielowarstwowego płaskiego, którego komórki obumierają i złuszczają się.
SKÓRA - KŮŽE SKÓRA - KŮŽE Skóra dorosłego człowieka zajmuje powierzchnię od 1.5 do 2.0 metrów kwadratowych wagowo natomiast stanowi około 15% masy ciała grubość zaś zależnie od okolicy ciała wynosi od
Bardziej szczegółowopinceta chirurgiczna
pincety pinceta chirurgiczna pinceta anatomiczna pinceta naczyniowa kleszczyki haki imadła igły Wywiad obciążenia rodzinne początek zmian choroby przewlekłe szczepienia p/wzw uczulenia leki: Warfaryna
Bardziej szczegółowoAIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune (D)eficiency (S)yndrome. Przyczyny zakażenia AIDS Czynnikiem
Bardziej szczegółowoCZĘSTE CHOROBY SKÓRY
CZĘSTE CHOROBY SKÓRY PLAMKA, PIEPRZYK JAK SIĘ TO NAPRAWDĘ NAZYWA? J E S T WI E L E M E T O D D I A G N O S T Y C Z N Y C H, A L E P O D S T A WĄ P O Z O S T A J E WYKWITY SKÓRNE Wykwity są to zmiany skórne,
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez dermatofity (grzybice właściwe) Definicja. Czynniki etiologiczne
Grzybice właściwe Zakażenia wywołane przez dermatofity (grzybice właściwe) Definicja Zakażenia wywołane przez drobnoustroje sklasyfikowane jako dermatofity ( Dermatophytes) wykazujące zdolność kolonizacji
Bardziej szczegółowoPIC Polska rekomendacje weterynaryjne
Choroby a Ekonomia Około 65% stad w Polsce jest zakażonych wirusem PRRS, a ponad 95% Mycoplasma hyopneumoniae (Mhp). Choroby układu oddechowego, zwłaszcza o charakterze przewlekłym, są dziś główną przyczyną
Bardziej szczegółowoGRZYBICA SKÓRY OWŁOSIONEJ
GRZYBICA SKÓRY OWŁOSIONEJ DERMATOPHYTOSIS OF THE SCALP Anna Galęba 1, Beata Bajurna 2 1 Gabinet medycyny estetycznej i przeciwstarzeniowej w Poznaniu i w Warszawie 2 Katedra i Zakład Organizacji i Zarządzania
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Triderm, (0,64 mg + 10 mg + 1 mg)/g, maść Betamethasoni dipropionas + Clotrimazolum + Gentamicinum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed
Bardziej szczegółowoCzynniki predysponujące. Czynniki etiologiczne. Diagnostyka chorób bakteryjnych skóry
Skóra stanowi na tyle dobrą barierę ochronną, iż w normalnych warunkach pomimo obecności rezydujących na niej lub wchodzących z nią w kontakt bakterii nie dochodzi w niej do rozwoju zakażenia. Gdy jednak
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Dermogen, 10 mg/g krem 2 SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum). Substancje
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5
Harmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5 GRUPY ĆWICZENIOWE 51, 52 : 8.00-10.30 Wtorek: 17.00-19.30 Data Godzina Rodzaj
Bardziej szczegółowoOGÓLNY PLAN ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW Z MIKROBIOLOGII OGÓLNEJ dla studentów STOMATOLOGII w roku akademickim 2015-2016 semestr zimowy
OGÓLNY PLAN ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW Z MIKROBIOLOGII OGÓLNEJ dla studentów STOMATOLOGII w roku akademickim 2015-2016 semestr zimowy Ćwiczenia - co tydzień 5 ćwiczeń x 2 godz. = 10 godz. Piątek: 9.45-11.15
Bardziej szczegółowoSpis treœci. 1. Wstêp... 1
Spis treœci 1. Wstêp........................................................... 1 Czêœæ 1: MIKROBIOLOGIA OGÓLNA..................................... 3 2. Budowa i taksonomia bakterii.....................................
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Dermatologia i wenerologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Dermatologia i wenerologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Terbital, 10 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 10 mg terbinafiny chlorowodorku (Terbinafini hydrochloridum).
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Tersilat, 10 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden gram kremu zawiera 10 mg terbinafiny chlorowodorku. Substancja pomocnicza
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Tenasil, 10 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 10 mg terbinafiny chlorowodorku (Terbinafini hydrochloridum).
Bardziej szczegółowoDermatophilus congolensis
Promieniowce Dermatophilus congolensis Dermatofiloza jest wysiękową chorobą skóry o ostrym lub przewlekłym przebiegu i występuje głównie w krajach o ciepłym klimacie. Na terenie Polski pojedyncze przypadki
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Każdy ml płynu na skórę zawiera 10 mg cyklopiroksu z olaminą (Ciclopirox olaminum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Pirolam, 10 mg/ml, płyn na skórę 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy ml płynu na skórę zawiera 10 mg cyklopiroksu z olaminą (Ciclopirox
Bardziej szczegółowo* Candida - drożdżyca, grzyby pasożytnicze. sobota, 19 lutego :24
Schorzenia wywoływane przez grzyby pasożytnicze dzielą się na kilka grup: mikozy właściwe, mikotoksykozy (wywoływane produktami przemiany materii i toksynami grzybów), mikoalergozy (alergie na same grzyby
Bardziej szczegółowoErysipelothrix rhusiopathiae. Włoskowiec różycy
Erysipelothrix rhusiopathiae Włoskowiec różycy Erysipelothrix rhusiopathiae Erysipelothrix rhusiopathiae po raz pierwszy wyizolowany przez Kocha w 1876. Do rodzaju Erysipelothrix należy tylko E. rhusiopathiae
Bardziej szczegółowoPIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ
PIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ Mirosława Młynarczuk Specjalista pielęgniarstwa diabetologicznego Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoM W KOSMETOLOGII. Redakcja naukowa Eugenia G ospodarek. A gnieszka Mikucka & PZWL
M ik r o b io l o g ia W KOSMETOLOGII Redakcja naukowa Eugenia G ospodarek A gnieszka Mikucka & PZWL M ik r o b io l o g ia W KOSMETOLOGII Redakcja naukowa Eugenia Gospodarek Agnieszka Mikucka 4 PZWL Spis
Bardziej szczegółowoPraca zbiorowa pod redakcją. Macieja Koselaka. Wydawnictwa Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie
Praca zbiorowa pod redakcją Macieja Koselaka Wydawnictwa Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie Maciej Koselak PODSTAWY PODOLOGII KOSMETYCZNEJ W arszaw a 2014 Rozdział I 1.1.
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoCo piąte dziecko w Polsce ma AZS. Atopowe Zapalenie Skóry to przewlekła choroba skóry o podłożu alergicznym.
Co piąte dziecko w Polsce ma AZS. Atopowe Zapalenie Skóry to przewlekła choroba skóry o podłożu alergicznym. Jest objawem atopii, czyli wyrazem patologicznej reakcji immunologicznej. Pojawia się najczęściej
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20005/11858/09
SPRAWOZDANIE MOŻE BYĆ POWIELANE TYLKO W CAŁOŚCI. INNA FORMA KOPIOWANIA WYMAGA PISEMNEJ ZGODY LABORATORIUM. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20005/11858/09 BADANIA WŁASNOŚCI PRZECIWDROBNOUSTROJOWYCH
Bardziej szczegółowo- podłoża transportowo wzrostowe..
Ćw. nr 2 Klasyfikacja drobnoustrojów. Zasady pobierania materiałów do badania mikrobiologicznego. 1. Obejrzyj zestawy do pobierania materiałów i wpisz jakie materiały pobieramy na: - wymazówki suche. -
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Terbinafina Ziaja 10 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum).
Bardziej szczegółowoOcena i interpretacja obrazu mikroskopowego oraz innych czynników określających stopien czystości pochwy
9.5 Stopień czystości pochwy Ocena i interpretacja obrazu mikroskopowego oraz innych czynników określających stopien czystości pochwy Czynnik Liczba/Interpretacja/Uwagi Preparat barwiony metodą Grama Przypadek
Bardziej szczegółowoSpis Treści. Przedmowa... 11
Spis Treści Przedmowa................................................ 11 Rozdział 1 Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii jamy ustnej Maria Anna Nowakowska.................................. 13 1.1.
Bardziej szczegółowoProbiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt
.pl Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt Autor: dr inż. Barbara Król Data: 2 stycznia 2016 W ostatnich latach obserwuje się wzmożone zainteresowanie probiotykami i prebiotykami zarówno
Bardziej szczegółowoSzczepienia ochronne. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak
Szczepienia ochronne Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Szczepienie (profilaktyka czynna) Podanie całego
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Dermatologia
SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Wydział Lekarski I Dermatologia Nazwa kierunku studiów Kierunek Lekarski Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Studia I stopnia stacjonarne polski Rodzaj
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Mycia Rąk
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl Światowy Dzień
Bardziej szczegółowoDobierając optymalny program szczepień, jesteśmy w stanie zapobiec chorobom, które mogą być zagrożeniem dla zdrowia Państwa pupila.
SZCZEPIENIA KOTÓW Działamy według zasady: Lepiej zapobiegać niż leczyć Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom oraz dbając o dobro Waszych pupili opisaliśmy program profilaktyczny chorób zakaźnych psów,
Bardziej szczegółowoZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI. Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit
ZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit W przypadku choroby nasze jelita mają niewiele możliwości zwrócenia na siebie naszej uwagi. Typowe
Bardziej szczegółowoULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. UNDOFEN MAX 10 mg/g, krem (Terbinafini hydrochloridum)
ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA UNDOFEN MAX 10 mg/g, krem (Terbinafini hydrochloridum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Clotrimazolum GSK, 10 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 gram kremu zawiera 10 mg klotrymazolu (Clotrimazolum). Substancje pomocnicze:
Bardziej szczegółowoWirus HPV przyczyny, objawy i leczenie
Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie Spis treści: 1. 2. 3. 4. 5. Informacje ogólne Przyczyny Objawy Leczenie Rodzaje HPV Informacje ogólne Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV Human Papilloma Virus) stanowi
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Terbinafina Ziaja 10 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum).
Bardziej szczegółowoSkóra ludzka skóry suchej
Od bardzo wielu lat istnieje już podział typów skóry na: tłustą, suchą, mieszaną oraz na skórę normalną. Klasyfikacja ta obecnie jest podważana, pod uwagę bierze się również płeć, wiek, zabarwienie. W
Bardziej szczegółowoUNDOFEN MAX SPRAY, 10 mg/g, aerozol na skórę, roztwór (Terbinafini hydrochloridum)
ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA UNDOFEN MAX SPRAY, 10 mg/g, aerozol na skórę, roztwór (Terbinafini hydrochloridum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Jeden gram lakieru do paznokci, leczniczego zawiera 80 mg (80 mg/g) cyklopiroksu (Ciclopiroxum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Mycosten, 80 mg/g, lakier do paznokci, leczniczy 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden gram lakieru do paznokci, leczniczego zawiera 80
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20006/11859/09
SPRAWOZDANIE MOŻE BYĆ POWIELANE TYLKO W CAŁOŚCI. INNA FORMA KOPIOWANIA WYMAGA PISEMNEJ ZGODY LABORATORIUM. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20006/11859/09 BADANIA WŁASNOŚCI PRZECIWDROBNOUSTROJOWYCH
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO NIZAX ACTIV, 20 mg/g, szampon leczniczy 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g szamponu leczniczego zawiera 20 mg ketokonazolu (Ketoconazolum).
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 ml zawiera 55,74 mg/ml amorolfiny chlorowodorku (co odpowiada 50 mg amorolfiny).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Funtrol, 50 mg/ml, lakier do paznokci leczniczy 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml zawiera 55,74 mg/ml amorolfiny chlorowodorku (co
Bardziej szczegółowoJakie są przyczyny uszkodzenia słuchu?
Jakie są przyczyny uszkodzenia słuchu? Pruszewicz według kryterium etiologicznego podzielił zaburzenia słuchu u dzieci na trzy grupy: 1. głuchota dziedziczna i wady rozwojowe, 2. głuchota wrodzona, 3.
Bardziej szczegółowoGuy F. Webster Anthony V. Rawlings
- Guy F. Webster Anthony V. Rawlings Redakcja naukowa wydania polskiego: Dorota Krasowska ^wydawnictwo; Guy F. Webster, Anthony V. Rawlings TRĄDZIK Diagnostyka i leczenie Redakcja naukowa wydania polskiego:
Bardziej szczegółowoMED + VITAL DERM. Nanobiotic Med to linia unikalnych produktów dla ochrony zdrowia.
Nanobiotic Med to linia unikalnych produktów dla ochrony zdrowia. VITAL Nanobiotic Vital to innowacyjna seria preparatów dedykowanych utrzymaniu zdrowia i dobrej kondycji. wkrótce dostępne DERM Nanobiotic
Bardziej szczegółowoDermokosmetyki Emoleum czwartek, 11 kwietnia :13. Skóra atopowa
Skóra atopowa To skóra sucha, bardzo sucha i skłonna do podrażnień. Występuje aż u 20% populacji. Czynnikiem mającym wpływ na powstanie AZS jest nieprawidłowa odnowa warstwy lipidowej naskórka oraz nadmierna
Bardziej szczegółowoJak żywiciel broni się przed pasożytem?
https://www. Jak żywiciel broni się przed pasożytem? Autor: Anna Bartosik Data: 12 kwietnia 2019 W poprzedniej części naszego kompendium wiedzy o pasożytach świń omówiliśmy, w jaki sposób pasożyt dostaje
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Mupirox, 20 mg/g, maść 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g maści zawiera 20 mg mupirocyny (Mupirocinum). Pełny wykaz substancji pomocniczych,
Bardziej szczegółowoCzęść praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I
Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1 Morfologia I fizjologia bakterii
Ćwiczenie 1 Morfologia I fizjologia bakterii 1. Barwienie złożone - metoda Grama Przygotowanie preparatu: odtłuszczone szkiełko podstawowe, nałożenie bakterii ( z hodowli płynnej 1-2 oczka ezy lub ze stałej
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Kosmetologia
Bardziej szczegółowoINFORMACJA NA TEMAT ZAKAŻEŃ SKÓRY WYWOŁYWANYCH PRZEZ GRONKOWCA ZŁOCISTEGO (STAPHYLOCOCCUS AUREUS) OPORNEGO NA METICYLINĘ (MRSA)
INFORMACJA NA TEMAT ZAKAŻEŃ SKÓRY WYWOŁYWANYCH PRZEZ GRONKOWCA ZŁOCISTEGO (STAPHYLOCOCCUS AUREUS) OPORNEGO NA METICYLINĘ (MRSA) MRSA zwykle przenosi się poprzez: Kontakt bezpośredni z osobą zakażoną lub
Bardziej szczegółowoANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA HANDLOWA LEKU GOTOWEGO SALICYLOL 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH (W PRZELICZENIU NA 100g)
Bardziej szczegółowoMED. DOŚW. MIKROBIOL., 2017, 69: Przemysław Dziewirz, Monika Lemańska. Laboratorium Przygoda grupa ALAB Sp.z.o.o Płock
MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2017, 69: 251-257 Grzybica paznokci i skóry analiza i omówienie wyników badań przeprowadzonych w Pracowni Mikrobiologii Laboratorium Przygoda grupa ALAB w Płocku w latach 2012 2016
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoPILARIX Krem zapobiegający nadmiernemu rogowaceniu skóry
PILARIX Krem zapobiegający nadmiernemu rogowaceniu skóry PILARIX krem to nowoczesny preparat skutecznie zapobiegający nadmiernemu rogowaceniu skóry. Poprzez zwiększenie nawilżenia warstwy rogowej naskórka
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoSkóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała
Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015/2021
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015/2021 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Dermatologia i wenerologia Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Terbinafina Ziaja, 10 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 10 mg chlorowodorku terbinafiny (Terbinafini hydrochloridum).
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO DAKTARIN 20 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 1 g kremu zawiera 20 mg azotanu mikonazolu (Miconazoli
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Terbinafina Ziaja, 10 mg/g, krem. Terbinafini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Terbinafina Ziaja, 10 mg/g, krem Terbinafini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Terbinafina Ziaja, 10 mg/g, krem. Terbinafini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Terbinafina Ziaja, 10 mg/g, krem Terbinafini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowo[13ZPK/KII] Endokrynologia
1. Ogólne informacje o module [13ZPK/KII] Endokrynologia Nazwa modułu Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język modułu
Bardziej szczegółowoŻel antycellulitowy ŻEL ANTYCELLULITOWY. Czym jest cellulit? INFORMACJE OGÓLNE
Czym jest cellulit? cellulit= skórka pomarańczowa = nierównomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, wody i produktów przemiany materii w tkankach skóry, widoczne wgłębienia i guzkowatość skóry, występująca
Bardziej szczegółowoWszawica to powszechny problem
Wszawica to powszechny problem Temat: Profilaktyka chorób pasożytniczych Opracowała: mgr Marlena Smuniewska Pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania, Koordynator Medycyny Szkolnej - Problem wszawicy
Bardziej szczegółowoInwazyjna choroba meningokokowa. Posocznica (sepsa) meningokokowa
Inwazyjna choroba meningokokowa Posocznica (sepsa) meningokokowa Sepsa, posocznica, meningokoki to słowa, które u większości ludzi wzbudzają niepokój. Każdy z nas: rodzic, opiekun, nauczyciel, dorosły
Bardziej szczegółowoWYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU
WYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU Ewa Chodakowska WszZ ToruŃ Badanie przeprowadzono w ramach
Bardziej szczegółowoProtokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka
Protokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka Protokół I, zajęcia praktyczne 1. Demonstracja wykonania preparatu barwionego metodą Grama (wykonuje
Bardziej szczegółowoKrętki: Borrelia spp
Krętki: Borrelia spp Borrelia burgdorferi Borrelia burgdorferi - mikroaerofilne bakterie Gram-ujemne o średnicy 0,3-0,5 µm i długości 20-30 µm powodująca najczęściej spośród krętków Borrelia chorobę zakaźną
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO CROTAMITON FARMAPOL płyn do stosowania na skórę, 100 mg/g 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ 1 g płynu do stosowania
Bardziej szczegółowo18 listopada. Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach
18 listopada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach Dlaczego obchodzimy Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach? Antybiotyki stały się ofiarą własnego sukcesu. Ich powszechne nadużywanie w leczeniu i
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Substancje pomocnicze o znanym działaniu: alkohol cetostearylowy, glikol propylenowy.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Triderm, (0,64 mg + 10 mg + 1 mg)/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy gram kremu zawiera 0,64 mg betametazonu dipropionianu
Bardziej szczegółowo