Wstęp. Cel budowy mostu. O analizie widokowej

Transkrypt

1

2 Spis treści Wstęp... 1 Cel budowy mostu... 1 O analizie widokowej... 1 Skład rady technicznej opiniującej położenie kładki... 3 Możliwości usytuowania mostu ze względu na miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego... 4 Informacje techniczne uzyskane podczas analizy widokowej... 6 Model 3D terenu Muzeum Auschwitz I... 6 Model 3D terenu ulicy Legionów oraz lewego brzegu rzeki Soły... 6 Model 3D terenu prawego brzegu rzeki Soły... 6 Model 3D mostu autorstwa Jarosława Kozakiewicza... 6 Perspektywy widokowe przyjęte w analizie... 7 Lokalizacja mostu... 9 Ważne zagadnienia Drzewostan Bezpieczeństwo Sieć średniego napięcia Konkluzja... 67

3 Wstęp W 2012 roku Miasto Oświęcim wraz z Dyrekcją Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau postanowiło połączyć obszar byłego obozu koncentracyjnego ze średniowiecznym miastem. Pomysł został zainspirowany koncepcją budowy mostu autorstwa rzeźbiarza Jarosława Kozakiewicza. Most zwyciężył w konkursie na zagospodarowanie terenu naprzeciwko Państwowego Muzeum Auschwitz - Birkenau, ogłoszonego w roku 2005 przez Fundację Park Pojednania Ogrody Europy. Cel budowy mostu Celem przedsięwzięcia jest połączenie prawego i lewego brzegu rzeki Soły jako jednego z elementów projektu pod nazwą Oświęcimska Przestrzeń Spotkań oraz zachęcenie turystów zwiedzających tereny byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady do odwiedzenia zabytkowego 800-letniego miasta Oświęcim. Omawiany most nie będzie zwykłą kładką dla pieszych, ale symbolem odwrócenia światów, nawiązującym do tragicznej spuścizny z czasów II Wojny Światowej i przesłania pokoju. Symbolika obiektu ściśle związana jest z jego formą artystyczną. Projekt pod nazwą Oświęcimska Przestrzeń Spotkań obejmować będzie również między innymi planowany Park Pojednania Narodów na terenie dawnego składowiska odpadów komunalnych, a także Bulwary będące miejscem spotkań ludzi z całego świata, różnych kultur i wyznań. Co roku Muzeum Auschwitz-Birkenau odwiedzane jest przez 1,5 mln turystów, z czego nieliczna ich część odwiedza miasto. Most poprzez swoją unikatową formę miałby sprawić, aby zwiedzający zainspirowani projektem Jarosława Kozakiewicza w dalszej kolejności podążali do miasta. O analizie widokowej Opracowanie zostało sporządzone przez firmę ERYNEK Sp. z o.o. na mocy umowy podpisanej z Urzędem Miasta Oświęcim dnia 13 lutego 2014 roku. 1

4 Celem analizy widokowej jest wskazanie optymalnej lokalizacji mostu jako najlepszej pod względem spełnienia warunków określonych przez Muzeum Auschwitz z zachowaniem jego formy artystyczno-funkcjonalnej. W pierwszym etapie prac został stworzony dokładny model 3D w oparciu o: Studium wykonalności technicznej i finansowej budowy mostu dla pieszych na rzece Sole wykonanej przez firmę Ove Arup & Partners International Ltd Sp. z o.o. Oddział w Polsce i architekta Dariusza Leszczyńskiego w 2013 roku Informacje udzielone przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau dotyczące zagadnień merytorycznych i technicznych Model mostu przekazany przez autora Jarosława Kozakiewicza Wizję lokalną Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego na podstawie uchwały nr XV/243/11 Rady Miasta Oświęcim oraz uchwały nr XLIII/800/13 Rady Miasta Oświęcim Mapy geodezyjne pochodzące z Wydziału Geodezji, Kartografii i Gospodarki Nieruchomościami Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu 2

5 Skład rady technicznej opiniującej położenie kładki Urząd Miasta Oświęcim Prezydent Miasta Oświęcim Janusz Chwierut Zastępca Prezydenta Miasta Oświęcimia Andrzej Bojarski Wydział Inwestycji Miasta Oświęcim pod kierownictwem Naczelnika inż. Włodzimierza Gębisia Biuro Rozwoju Miasta pod kierownictwem Naczelnik Magdaleny Stapurewicz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau Zastępca Dyrektora Rafał Pióro Kierownik Konserwacji Agnieszka Tanistra-Różanowska Autor projektu mostu Jarosław Kozakiewicz Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie Zastępca Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Jacek Chrząszczewski 3

6 Możliwości usytuowania mostu ze względu na miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Położenie mostu zostało ograniczone do terenu definiowanego przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego na podstawie uchwały nr XV/243/11 Rady Miasta Oświęcim oraz uchwały nr XLIII/800/13 Rady Miasta Oświęcim. Uchwała nr XV/243/11 Rady Miasta Oświęcim z dnia 30 listopada 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w Oświęcimiu, obejmującego teren Pomnika Zakłady, na którego obszarze położony jest Pomnik Męczeństwa w Oświęcimiu wraz z jego strefą ochronną ustaloną Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1999 r. Obszar, na którym jest możliwa lokalizacja mostu Z został zaznaczony kreskowanym kolorem jasnozielonym. Inne położenie mostu jest niemożliwe z powodu bliskiej obecności ujęcia wody Zasole (1WZ oraz 2WZ). Z kolei zwężający się brzeg rzeki Soły od strony skrzyżowania z ulicą Więźniów Oświęcimia uniemożliwia budowę mostu w formie w jakiej została zaproponowana przez autora Jarosława Kozakiewicza. (rys. 1) Rysunek 1 Uchwała nr XLIII/800/13 Rady Miasta Oświęcim z dnia 30 października 2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu w rejonie Kamieniec. 4

7 Obszar, na którym jest możliwa lokalizacja mostu 11ZP oraz 12ZP został oznaczony kreskowanym kolorem jasnozielonym. Obszar ten ograniczony jest od strony południowej istniejącą zabudową, a od strony północnej terenami Lasu Łęgowego. Teren 19ZN oznaczony na mapie kolorem jasnozielonym jest terenem ścisłej ochrony przyrody. (rys. 2) Rysunek 2 5

8 Informacje techniczne uzyskane podczas analizy widokowej Wszystkie pomiary odległości oraz wysokości są wartościami wynikowymi pochodzącymi z analizy modelu 3D. Ich dokładność określają użyte materiały źródłowe. Model 3D terenu Muzeum Auschwitz I W pierwszej fazie budowy modelu 3D zostały wykorzystane dane geodezyjne pochodzące z Wydziału Geodezji, Kartografii i Gospodarki Nieruchomościami Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu, które poprzez obróbkę polegającą na skanowaniu, później wektoryzowaniu, posłużyły do stworzenia dokładnych brył przestrzennych. Informacje te dały możliwość określenia szczegółowych wymiarów geometrycznych w dwóch z trzech płaszczyzn. W drugiej fazie jako określenie trzeciej płaszczyzny posłużyły informacje pochodzące od specjalistów z Muzeum, Pani Agnieszki Tanister-Różanowskiej i Pani Oliwii Juras oraz z publikacji na temat dawnego obozu koncentracyjnego. Model 3D terenu ulicy Legionów oraz lewego brzegu rzeki Soły Do stworzenia modelu 3D również zostały użyte dane geodezyjne pochodzące z Wydziału Geodezji, Kartografii i Gospodarki Nieruchomościami Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu oraz inwentaryzacja zieleni sporządzona podczas wizji lokalnej. Drzewostan w omawianym rejonie stanowiły w znacznej mierze topole czarne oraz brzozy. Wykonanie inwentaryzacji zieleni było kwestią niezbędną z uwagi na zmieniającą się gęstość zadrzewienia wraz ze skracającym się brzegiem Soły. Model 3D terenu prawego brzegu rzeki Soły Ukształtowanie terenu zostało opracowane na podstawie map geodezyjnych pochodzących z Wydziału Geodezji, Kartografii i Gospodarki Nieruchomościami Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu. Informacje te nie wnoszą żadnych zmian w widoczności mostu z terenu Muzeum Auschwitz I. Model 3D mostu autorstwa Jarosława Kozakiewicza W pierwszej fazie analizy widokowej bryła mostu została sporządzona na bazie informacji pochodzących z Studium wykonalności technicznej i finansowej budowy mostu dla pieszych na rzece Sole wykonanego przez firmę Ove Arup & Partners International Ltd Sp. z o.o. Oddział w Polsce i architekta Dariusza Leszczyńskiego w 2013 roku oraz materiałów archiwalnych pochodzących z 2005 roku z konkursu przeprowadzonego przez Fundację Park Pojednania Ogrody Europy. W kolejnym etapie prac most został przemodelowany na bazie informacji uzyskanych od autora Jarosława Kozakiewicza. Trzeba nadmienić, iż podczas całego toku badań nad położeniem 6

9 mostu niezmienna została część główna, spiralna. Najście od przyczółku, aż do części właściwej mostu ewoluowało pod względem swojej długości oraz nachylenia. W ostatecznej formie najście od strony przyczółku przy ulicy Legionów, aż do części spiralnej mostu wynosi 110 metrów, a jego nachylenie 4,54%. Dzięki zmianie nachylenia określonego w studium wynoszącego 4,28% do 4,54% obecnie, przy zachowaniu długości najścia 110 metrów, przyczółek mostu może zaczynać się z wysokości ulicy Legionów, to jest 237 metrów nad poziomem morza. Perspektywy widokowe przyjęte w analizie Głównym kryterium wyznaczenia punktów widokowych potrzebnych do przeanalizowania położenia mostu było przyjęcie najważniejszych miejsc na obszarze Muzeum. Takimi miejscami zostały określone: Brama główna Arbeit Macht Frei, Plac Apelowy, Ściana Śmierci przy bloku nr 11 oraz Krematorium I. Punkty widokowe zostały ściśle oparte o kierunek zwiedzania odwiedzających Muzeum. 7

10 Następne kryterium stanowiło przeanalizowanie widoczności obszaru Muzeum spoza murów obozowych od strony ulicy Legionów oraz z perspektywy rzeki widzianej z mostu. 8

11 Lokalizacja mostu Ostateczna lokalizacja mostu została wskazana na zamieszczonej poniżej mapie zasadniczej terenu. Jest to miejsce wyznaczone podczas prac rady technicznej nad analizą widokową. Po lewej stronie rzeki przyczółek w rejonie ul. Legionów jest usytuowany mniej więcej na wysokości bloków obozowych nr 9 i 10 znajdujących się na terenie Auschwitz I. Po stronie ul. Kamieniec zejście z mostu znajduje się na płaskowyżu, lekko górującym nad terenem planowanego Parku Pojednania Narodów. Lokalizacja mostu, która zostanie przyjęta w projekcie budowlanym, powinna bazować na przedstawionej w niniejszym opracowaniu. 9

12 10

13 11

14 12

15 13

16 14

17 15

18 16

19 17

20 18

21 19

22 20

23 21

24 22

25 23

26 24

27 25

28 26

29 27

30 28

31 29

32 30

33 31

34 32

35 33

36 34

37 35

38 36

39 37

40 38

41 39

42 40

43 41

44 42

45 43

46 44

47 45

48 46

49 47

50 48

51 49

52 50

53 51

54 52

55 53

56 54

57 55

58 56

59 57

60 58

61 59

62 60

63 61

64 62

65 63

66 64

67 65

68 Ważne zagadnienia Drzewostan Obecność drzew była omawiana na różnych etapach prac nad analizą widokową. W pierwszej fazie zastosowano brak jakiejkolwiek wysoko rosnącej roślinności. Zabieg ten miał na celu uwidocznienie położenia mostu i określenie jego negatywnych skutków wizualnych. W kolejnej fazie pojawiły się drzewa występujące na terenie Muzeum. Były to topole włoskie, topole czarne, brzozy oraz kasztanowiec. Na trzecim etapie w analizie zostały uwzględnione drzewa rosnące w okolicy ulicy Legionów oraz na lewym brzegu rzeki Soły. Wysokość drzew w najbliższym otoczeniu mostu została określona na około 25 metrów. Trzeba nadmienić, iż w fazie realizacji analizy widokowej nie można stwierdzić jak wiele drzew zostanie wyciętych podczas budowy mostu. Pamiętać też należy, że drzewostan położony w bezpośredniej strefie zalewowej może ulec degradacji z powodu powodzi. Bezpieczeństwo Ze względu na swoją historię teren dawnego niemieckiego nazistowskiego obozu jest miejscem odwiedzanym przez najważniejsze osobistości z całego świata. O bezpieczeństwo odwiedzających dbają wewnętrzne służby Muzeum oraz powołane do tego służby państwowe, które w razie konieczności kontrolują najważniejsze miejsca wewnątrz i na zewnątrz byłego obozu. Warunki bezpieczeństwa mógłby naruszać powstający w niedalekim sąsiedztwie Muzeum obiekt mostu. Most posiada dwa wrażliwe z punktu widzenia bezpieczeństwa miejsca: przyczółek przy ulicy Legionów oraz początkowy fragment części spiralnej. W celu zapewnienia możliwie najmniejszego dostępu wzrokowego na teren Muzeum, przyczółek został obniżony do poziomu jezdni ulicy Legionów, a więc stanu istniejącego, natomiast część główna, spiralna mostu, której początek jest najwyżej położonym punktem konstrukcyjnym, została usytuowana względem najważniejszych osi zwiedzania Muzeum w sposób znacznie utrudniający widoczność. Sieć średniego napięcia W okolicy mostu rzekę przecina sieć średniego napięcia. Linia nie została ujęta w przyjętej analizie widokowej ze względu na brak jednoznacznych postanowień studium wykonalności. Usytuowanie mostu wybrano w sposób najmniej kolidującym z istniejącą siecią energetyczną. Najmniejsza odległość mostu od słupa energetycznego znajdującego się po lewej stronie rzeki została określona na około 18 metrów. Kwestia pozostawienia istniejącej linii lub jej skablowania powinna zostać rozstrzygnięta na etapie prac nad projektem budowlanym po uzyskaniu opinii od właściciela sieci energetycznej. 66

69 Konkluzja Wybrany wariant usytuowania mostu w największym stopniu minimalizuje widoczność budowli od strony Muzeum oraz ogranicza pole widzenia spoza murów obozowych na teren byłego obozu. Most w przyjętej lokalizacji wprowadza również najmniejszą ilość zmian w obecnej perspektywie widokowej na teren muzeum z ulicy Legionów. Położenie obiektu w odległości około 485 metrów od skrzyżowania z ul. Więźniów Oświęcimia umożliwia zwiedzającym teren Państwowego Muzeum Auschwitz I refleksję nad wstrząsającą ekspozycją obejrzaną na terenie Muzeum i stopniowy powrót do współczesności, którego kulminacyjnym punktem będzie przejście przez most Jarosława Kozakiewicza. 67