Scenariusze zajęć dla nauczyciela

Transkrypt

1 MOJE MIASTO BEZ ELEKTROŚMIECI Ogólnopolski program edukacyjny Scenariusze zajęć dla nauczyciela Z K F Moje miasto bez elektrośmieci 1

2

3 Moje miasto bez elektrośmieci Ogólnopolski Program Edukacyjny dla uczniów klas trzecich szkół podstawowych Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny problem współczesnego świata Scenariusze zajęć dla nauczyciela opracowane przez mgr Katarzynę Stawską na podstawie publikacji Poradnik dla nauczyciela Każdy uczeń wie, co zrobić z ZSEE autorstwa prof. nzw. dr. hab. inż. Andrzeja Kraszewskiego Moje miasto bez elektrośmieci 3

4 Organizator Programu ElektroEko SA Autorzy prof. nzw. dr hab. inż. Andrzej Kraszewski Profesor na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej, specjalista w zakresie ochrony środowiska w działalności przemysłowej, ekspert uczestniczący od początku w pracach nad tworzeniem w Polsce systemu zbierania i zagospodarowywania odpadów ZSEE. Autor publikacji Poradnik dla Nauczyciela Każdy uczeń wie, co robić z ZSEE. mgr Katarzyna Stawska Nauczyciel kontraktowy, pedagog kształcenia zintegrowanego. Wieloletnia działaczka ZHP. Absolwentka studiów na kierunku Praca Socjalna. Studentka Wyższej Szkoły Pedagogicznej Związku Nauczycielstwa Polskiego na kierunku Pedagogika Wczesnoszkolna z Terapią Pedagogiczną. Autorka pracy dyplomowej Skuteczność stosowania metod aktywizujących w nauczaniu zintegrowanym. Obecnie nauczyciel jednej z warszawskich szkół. Prawa autorskie ElektroEko SA Projekt i skład Adliner sp. z o.o. Druk Adliner sp. z o.o. Wydanie Drugie 2012/ Moje miasto bez elektrośmieci

5 Wskazówki metodyczne Zeszyt ćwiczeń dla ucznia to zeszyt z praktycznymi zadaniami do realizacji podczas zajęć lekcyjnych, łączy integralną część scenariuszy zajęć. Plakat edukacyjny prezentuje prawidłowe zasady postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym, informuje także o Funduszu Oświatowym. Plakat może stanowić inspirację do przygotowania podobnych materiałów do wykorzystania podczas realizacji programu, a także podczas organizacji zbiórek zużytego sprzętu na rzecz szkoły. Plakat należy wywiesić w widocznym miejscu w klasie lub na szkolnej tablicy ogłoszeń. Plakat o Funduszu Oświatowym przedstawia, w jaki sposób rodzice oraz mieszkańcy mogą pomóc szkole korzystać z Funduszu Oświatowego. Powinien być umieszczony w widocznym miejscu w szkole, na osiedlowej tablicy ogłoszeń lub w urzędzie gminy (po uzgodnieniu z odpowiednimi władzami). Poradnik dla rodziców o elektrośmieciach wyjaśnia, jak prawidłowo postępować ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Materiał powinien trafić do rodziców uczniów klas trzecich, wraz ze specjalnie przygotowanym notatnikiem przypominającym o celach programu. Plan lekcji przeznaczony jest dla każdego ucznia biorącego udział w programie. Na drugiej stronie materiału została zamieszczona informacja dla rodziców zachęcająca do aktywnego wspierania szkoły w działaniach realizowanych w ramach Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Moje miasto bez elektrośmieci. Zeszyt kodów Funduszu Oświatowego przeznaczony jest do wklejania kodów z kuponów otrzymanych ze zbiórek elektrośmieci. Powinien być przekazany szkolnemu koordynatorowi projektu Moje miasto bez elektrośmieci. Katalog pomocy szkolnych prezentuje pomoce dydaktyczne oraz wyposażenie dostępne w ramach Funduszu Oświatowego. Katalog należy przekazać szkolnemu koordynatorowi programu (wersja elektroniczna katalogu dostępna jest na stronie internetowej programu w zakładce Informacje dla szkół, po zalogowaniu). Moje miasto bez elektrośmieci 5

6 WSTĘP Człowiek otacza się przedmiotami, które ułatwiają mu życie. Wiele z nich to sprzęt elektryczny i elektroniczny. Nie wyobrażamy sobie życia bez radia, telefonu czy komputera. Dzięki masowej produkcji i robotyzacji procesów wytwarzania stały się one dostępne prawie dla każdego. Postęp technologiczny, miniaturyzacja i moda powodują, że urządzenia elektryczne i elektroniczne, które kiedyś kupowało się kosztem prawdziwych wyrzeczeń, teraz w dużej części gospodarstw domowych szybko są zastępowane przez nowsze, sprawniejsze i bardziej funkcjonalne. Stare i wyeksploatowane sprzęty stają się elektrośmieciami i najczęściej trafiają do altany śmieciowej lub często są porzucane w lesie lub na poboczu drogi. Urządzenia te w procesie produkcyjnym zazwyczaj wymagają użycia znacznych ilości stali, metali kolorowych, plastiku, szkła i rozmaitych chemicznych substancji, których wydobycie lub wytworzenie ma negatywny wpływ na środowisko. Same procesy produkcyjne prowadzą do użycia komponentów i podzespołów, a w przypadku np. urządzeń elektronicznych bardziej obciążają środowisko niż wytworzenie produktu końcowego. Zasada zrównoważonego rozwoju nakłada obowiązek oszczędzania surowców i energii i każe odzyskiwać ze zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE) wszystko to, co może być ponownie użyte. Oszczędzamy w ten sposób zasoby, z których część ulega nieodwołalnemu wyczerpywaniu. Oszczędzamy też środowisko, ograniczając emisję zanieczyszczeń, których nie potrafimy uniknąć w procesach wydobycia i przetwarzania surowców, przy produkcji energii i podczas transportu. W Polsce od 2005 roku obowiązuje Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Pomimo wielu informacji, które ukazywały się w mediach, wiedza o tym systemie ciągle okazuje się niewielka i konieczne są działania o charakterze informacyjno-promocyjnym. 6 Moje miasto bez elektrośmieci

7 Dzięki treściom programowym realizowanym w szkołach uczniowie są szczególnie wyczuleni na problemy ochrony środowiska, czego nie można powiedzieć o dorosłych, których świadomość ekologiczna, jak przekonują wyniki badań, okazuje się dalece niewystarczająca. Rola nauczyciela jest więc tu ogromna. Rozumiejąc pojęcie kategorii kosztów środowiskowych sprzętu elektrycznego i elektronicznego użytkowanego w domach, może on ukazać uczniom, jak ważne jest, by zużytą lodówkę, odbiornik telewizyjny czy telefon komórkowy zagospodarować w taki sposób, żeby ów koszt był najmniejszy. Dzięki własnemu autorytetowi nauczyciel może najszybciej przekonać swoich podopiecznych, że idee zrównoważonego rozwoju realizuje się codziennie. Poprzez selektywne zbieranie odpadów, np. zużytych świetlówek, chronimy kurczące się zasoby Ziemi, a wyrzucając do kosza na śmieci zepsutą suszarkę do włosów, marnotrawimy cząstkę wspólnego dobra. Wbrew pozorom rola dzieci w rodzinach jest bardzo istotna. Mają one znacznie większy wpływ na zachowania dorosłych niż dziesiątki artykułów w gazetach czy programów telewizyjnych. Dodatkowy materiał dla nauczycieli poradnik dostępny na stronie internetowej programu: powinien dostarczyć nauczycielowi informacji o problemach związanych z odpadami zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz o sposobach ich rozwiązywania. Zagadnienia te ukazano zarówno w ich aspekcie globalnym, jak i w szczegółach technicznych, które mogą zainteresować dociekliwych. Mamy nadzieję, że ta publikacja pomoże nauczycielom opracować ciekawe lekcje i wyzwolić w wychwankach rozmaite formy aktywności proekologicznej. prof. nzw. dr hab. inż. Andrzej Kraszewski Moje miasto bez elektrośmieci 7

8 PRZYGOTOWANIE DO REALIZACJI PROGRAMU Nauczyciel, przystępując do realizacji Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Moje miasto bez elektrośmieci powinien: przeczytać Poradnik dla nauczyciela, zapoznać się z materiałami programowymi: plakatami, Poradnikiem dla rodziców o elektrośmieciach, Zeszytem ćwiczeń dla ucznia, informacjami o Funduszu Oświatowym, zapoznać się z materiałami edukacyjnymi dostępnymi na płycie CD oraz na stronie internetowej podczas spotkania z rodzicami poinformować ich o programie, rozdać Poradniki dla rodziców o elektrośmieciach oraz notatniki, zachęcić rodziców do aktywnego uczestnictwa w programie poprzez organizowanie zbiórek elektrośmieci na rzecz szkoły, zachęcić rodziców do zapoznania się z informacjami na stronie internetowej programu przygotować wszystkie pomoce do realizacji zajęć, skontaktować się z lokalnym urzędem gminy (Wydział Ochrony Środowiska lub Wydział Oświaty) z informacją o chęci aktywnego rozpoczęcia realizacji programu i prośbą o wskazanie punktu zbierania ElektroEko, do którego rodzice i mieszkańcy będą mogli oddawać elektrośmieci na rzecz szkoły. W przypadkach wątpliwych należy skontaktować się bezpośrednio z ElektroEko, sprawdzić i zapisać niezbędne podczas realizacji programu kontakty (będą pomocne): koordynator programu w szkole imię i nazwisko... tel urząd gminy tel najbliższy punkt zbierania ElektroEko... po zrealizowaniu wszystkich zajęć odesłać wypełnioną ankietę podsumowującą Ogólnopolski Program Edukacyjny Moje miasto bez elektrośmieci na adres: skr. poczt. 46, Warszawa 76, z dopiskiem na kopercie: Moje miasto bez elektrośmieci ankieta podsumowująca, lub faksem pod numer: (22) Moje miasto bez elektrośmieci

9 PIERWSZE ZAJĘCIA Temat: Skąd jest ten bałagan? czyli jak EkoDrużyna postanawia zrobić porządek na osiedlu. Cele ogólne: Rozpoznawanie elektrośmieci Cele operacyjne: Uczeń: wie, co można nazwać elektrośmieciami wie, jakie są powody wymiany sprzętu na nowy Metody pracy: słowna czynna praktycznego działania Formy pracy: zbiorowa grupowa indywidualna Środki dydaktyczne: żółte karteczki samoprzylepne arkusz papieru flamastry Zeszyt ćwiczeń dla ucznia PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Nauczyciel wprowadza dzieci w tematykę zajęć. Zuzia, Julka, Kacper i Filip chodzą razem do jednej klasy. Prezentacja postaci Z Zuzia jest bardzo mądrą dziewczynką. Na wszystko zawsze znajdzie radę i pilnuje, aby w jej otoczeniu ludzie właściwie postępowali z elektrośmieciami. Najczęściej to właśnie do niej zwracają się o radę koledzy z EkoDrużyny, gdy nie wiedzą, co należy zrobić ze zużytymi świetlówkami albo starą pralką, którą rodzice chcą wyrzucić do śmietnika. Ona wie, co może powstać ze starego komputera oraz w jaki sposób zostaną przetworzone stare telefony komórkowe. Czasami Zuzia się wymądrza, jednak chętnie pomaga innym i służy swoją wiedzą. Stale droczy się z nią Filip, który niestety ciągle zapomina, gdzie należy oddawać elektrośmieci, aby nie szkodziły środowisku. Poza dbaniem o naturę pasją Zuzi jest teatr, dlatego też aktywnie uczestniczy w życiu szkolnego kółka teatralnego. Moje miasto bez elektrośmieci 9

10 Julka to koleżanka Zuzi, siedzą razem w szkolnej ławce. Julka jest specjalistką od superpomysłów. Zawsze gdy pojawia się jakiś problem, szybko potrafi znaleźć rozwiązanie. Jest niezwykle zaradna i nie znosi nudy, przez co stale jest w ruchu. Wie, jak dbać o środowisko, i wspólnie z resztą EkoDrużyny bierze udział w wielu programach ekologicznych. Zawsze ma przy sobie lupę, dzięki której ogląda różne przedmioty i organizmy. Julka uwielbia sport, a najbardziej piłkę nożną, w którą gra z Kacprem i Filipem. Lubi także muzykę i taniec. Nie rozstaje się ze swoim odtwarzaczem mp3 i w każdej wolnej chwili słucha ulubionej muzyki. K F Kacper uwielbia majsterkować, jest złotą rączką w klasie. Gdy tylko coś się zepsuje, on wie, jak to naprawić. Samodzielnie, przy małej pomocy taty, skonstruował swój rower. Kacper doskonale wie, że starych i zepsutych elektrośmieci nie należy ani rozkręcać, ani wyrzucać np. do lasu. Wie także, że elektrośmieci zawierają dużo szkodliwych substancji. Gdy tylko zauważy wyrzucone elektrośmieci, natychmiast wspólnie z pozostałymi dziećmi z EkoDrużyny dba o to, aby znalazły się one w odpowiednim kontenerze. Prócz majsterkowania Kacper uwielbia gry planszowe. Jest w nich mistrzem i gra w nie w każdej wolnej chwili. Filip jest nieco leniwy i ciągle zapomina o zasadach prawidłowego postępowania z elektrośmieciami. Stale zadaje Zuzi pytania. Zabawna z nich para. Filip chciałby się troszczyć o środowisko, jednak nie zawsze mu to wychodzi. Najbardziej lubi spędzać czas na leżeniu i nicnierobieniu! Mimo wszystko dziewczyny motywują Filipa do pracy. Ten, choć niezdarnie, to jednak pomaga i wie, że o środowisko trzeba się stale troszczyć. Filip bardzo lubi grać w gry komputerowe. Historii EkoDrużyny ciąg dalszy Zuzia, Julka, Kacper i Filip, wracając ze szkoły, zobaczyli, że na podwórku przed blokiem Zuzi ktoś zrobił straszny bałagan. Nie dość, że drobne śmieci nie mieściły się w kontenerze, to jeszcze wokół niego stało mnóstwo starych, niepotrzebnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Widocznie sąsiad robił wielkie porządki w domu. EkoDrużyna postanawiła przyjrzeć się sprawie z bliska, bo wydała im się podejrzana. Dzieci przyglądały się porzuconym urządzeniom i na jednym z nich zauważyły naklejkę jakiś symbol. 10 Moje miasto bez elektrośmieci

11 2. Nauczyciel informuje dzieci, że dowiedzą się, co to za symbol, rozwiązując zagadkę. Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia strona 4 Uczniowie wykonują zadanie z Zeszytu ćwiczeń, strona Nauczyciel kontynuuje historię. EkoDrużyna, bo tak nazywano ją na osiedlu, również zastanawiała się nad tym symbolem. Dzieciaki dobrze wiedziały, że przedmioty z naklejką przedstawiającą przekreślony pojemnik na odpady nie mogą zostać wyrzucone do zwykłego kosza. Julka, przyglądając się wyrzuconym urządzeniom, próbowała odgadnąć, które jeszcze powinny mieć taką naklejkę. 4. Nauczyciel proponuje uczniom, aby pomogli EkoDrużynie. Rozdaje każdemu dziecku karteczkę samoprzylepną i prosi, aby każdy z nich spróbował wymienić urządzenia, których nie powinno się wyrzucać do śmietnika. Następnie zbiera karteczki uczniów i wiesza je na tablicy, tworząc promyki z odpowiedzi uczniów. Układa w ten sposób słoneczko pomysłów wokół narysowanego koła z symbolem przekreślonego pojemnika. Nauczyciel przyczepia pomysły w taki sposób, aby zbliżone do siebie odpowiedzi stały się przedłużeniem promienia. Zdecydowanie różne pomysły tworzą kolejne promyki. 5. Nauczyciel chwali dzieci za wszystkie pomysły. Czyta, które pojawiły się najczęściej. 6. Nauczyciel informuje dzieci, że EkoDrużyna też miała wiele pomysłów. Zuzia przypomniała sobie, jak ostatnio rodzice kupowali nową pralkę i że wtedy po raz pierwszy usłyszała o elektrośmieciach. EkoDrużyna powiedziała, że chce o tym posłuchać. Dziewczynka zaczęła opowiadać: Ostatnio kupowaliśmy nową pralkę i pan sprzedawca zapytał nas, czy mamy ze sobą starą pralkę Filip zaczął się śmiać! Jak to, starą pralkę oddać do sklepu? Po co? Przecież ona nadawała się tylko do wyrzucenia. No właśnie powiedziała Zuzia. Pan powiedział, że ta pralka jest elektrośmieciem i można ją zostawić w sklepie, kupując nową. Nie wolno jej wyrzuć do śmietnika. Moje miasto bez elektrośmieci 11

12 7. Nauczyciel pyta dzieci: Spotkaliście się kiedyś z podobną sytuacją do tej, którą miała Zuzia? 8. Nauczyciel dalej opowiada. Na koniec dnia EkoDrużyna była u Julki w domu. Tam pochwaliła się starszemu bratu Julki tym, co odkryła. Tomek, bo tak miał na imię brat Julki, powiedział dzieciom, że są bardzo bystre, ale na pewno nie wiedzą, ile przedmiotów u nich w domu to elektrośmieci. Filip wręcz się oburzył: Jak to, śmieci w domu? Mama regularnie wynosi je do śmietnika. Oj, Filip, Filip powiedział Tomek. Chodzi o elektrośmieci. Coś, co działa na prąd lub baterie, a nie jest już używane lub jest zepsute. Nawet zużyte świetlówki są elektrośmieciem. Julka zauważyła, że ma w domu kilka starych zabawek na baterie, a Kacper stary komputer, z którego nikt już nie korzysta. EkoDrużyna postanowiła stworzyć listę elektrośmieci. Dzieci umówiły się na następny dzień i pobiegły do domów. Materiały pomocnicze: lista elektrośmieci dostępna na stronie internetowej oraz na płycie CD z materiałami edukacyjnymi 9. Nauczyciel proponuje dzieciom, aby pobawiły się w EkoDetektywów. Uczniowie mają za zadanie odnaleźć jak najwięcej elektrośmieci w zielonym domu. Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia, strona Można wykorzystać kartę pracy, dostępną na stronie internetowej Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia strona 10 Karta pracy dostępna również na płycie CD z materiałami edukacyjnymi. Materiały pomocnicze: postacie EkoDrużyny w wersji kolorowej oraz w wersji do kolorowania, arkusz do narysowania przez ucznia autoportetu, zgadywanki 12 Moje miasto bez elektrośmieci

13 DRUGIE ZAJĘCIA Temat: EkoDrużyna na tropie. Porządków ciąg dalszy Cele ogólne: zapoznanie z PUNKTAMI ZBIERANIA elektrośmieci, poznanie szkodliwości elektrośmieci Cele operacyjne: Uczeń: wie, że porzucone elektrośmieci stanowią zagrożenie dla środowiska wie, gdzie można oddać elektrośmieci Metody pracy: słowna czynna praktycznego działania Formy pracy: zbiorowa grupowa indywidualna Środki dydaktyczne: arkusz papieru flamastry model bloku 150 x 100 cm karteczki wielkości 1 x 1 cm i 2 x 1 cm lista niebezpiecznych substancji Zeszyt ćwiczeń dla ucznia PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli historię EkoDrużyny. Uczniowie mają też wskazać, jakie zadanie mieli wykonać. 2. Nauczyciel informuje uczniów, że zaraz sprawdzą, jak wiele elektrośmieci jest w ich domach. Każdy uczeń ma za zadanie określić, ile ma małego zużytego sprzętu, czyli takiego, który jest w stanie sam przenieść, oraz sprzętu dużego. Nauczyciel rozdaje uczniom odpowiednią ilość karteczek symbolizujących ten sprzęt mały sprzęt to karteczki 1 x 1 cm, a duży 2 x 1 cm. Uczniowie przyklejają na planszę swoje symboliczne elektrośmieci, tworząc górę sprzętu. Następnie nauczyciel obok tej góry przyczepia planszę przedstawiającą blok wielkości 150 x 100 cm. Nauczyciel informuje uczniów, że ta plansza jest modelem bloku, a karteczki odpowiadają wielkościowo modelowym urządzeniom elektrycznym, które mogłyby stać w tym bloku. W ten sposób uczniowie będą mogli sobie wyobrazić, jak dużo niepotrzebnych urządzeń mają w domach. Nauczyciel powinien skomentować, jak wysoka jest ta góra, którego piętra sięga. Moje miasto bez elektrośmieci 13

14 3. Nauczyciel zachęca dzieci do zapoznania się z dalszą historią EkoDrużyny. Następnego dnia EkoDrużyna odnalazła źródło bałaganu na osiedlu jeden z sąsiadów robił remont w mieszkaniu i nie wiedząc, co zrobić ze zużytym sprzętem, pozostawił go w osiedlowym śmietniku. Kacper, zauważył, że urządzenia te mogą być niebezpieczne/ szkodliwe dla środowiska. Powiedział kolegom, że elektrośmieci zawierają liczne szkodliwe substancje, które po wydostaniu się z uszkodzonej lodówki, pralki, komputera, świetlówki czy innego urządzenia elektronicznego przenikają do gleby. Nieodpowiednie postępowanie z elektrośmieciami może spowodować zatrucie ludzi i zwierząt substancjami trującymi zawartymi w zużytym sprzęcie. Kacper zachęcił kolegów, aby odwiedzili jego tatę, który wie o tym dużo więcej. Nie zdążył skończyć mówić, a EkoDrużyna była już pod jego blokiem i dzwoniła domofonem do domu. Tata Kacpra wysłuchał dzieci i pochwalił je za to, że tak się troszczą o środowisko. Ważne jest to, że poinformowały o tym dorosłą osobę. Tata kontynuował: Rzeczywiście elektrośmieci mogą zawierać wiele niebezpiecznych substancji, dlatego tak ważne jest oddanie ich do specjalnych punktów zbierania, dzięki czemu zostaną poddane procesom odzysku recyklingu, a niebezpieczne substancje zostaną unieszkodliwione. 4. Dzieci szukają różnic między czystym środowiskiem a środowiskiem zanieczyszczonym przez elektrośmieci. Dzieci rozwiązują zadanie z zeszytu ćwiczeń dla ucznia, strona Nauczyciel omawia z uczniami ilustracje. Dzieci wyjaśniają, na której ilustracji sytuacja jest bardziej przyjazna dla środowiska i dlaczego. Wymieniają, jakie zauważyły nieprawidłowości. Dzieci powinny zwrócić uwagę, że wyrzucanie elektrośmieci np. w lesie czy w innym miejscu do tego nieprzeznaczonym jest bardzo niebezpieczne dla środowiska, a także zdrowia zwierząt i ludzi. Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia strona 3 14 Moje miasto bez elektrośmieci

15 6. Metaplan Indywidualna praca uczniów. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy i prosi o zapisanie przemyśleń. Należy wyjaśnić dzieciom, jak wypełnić metaplan. Pytanie: Co zrobić, aby uchronić środowisko przed zasypaniem przez elektrośmieci? Jak jest? uczeń umieszcza opis aktualnego stanu, problemu. Jak powinno być? uczeń umieszcza informację o stanie idealnym, idealne rozwiązania, oczekiwany stan. Dlaczego nie jest tak, jak powinno być? uczeń umieszcza informacje dotyczące przyczyn problemu. Karta pracy dostępna na płycie CD Wnioski uczeń umieszcza myśli, które powinny służyć jako inspiracja do dalszego działania i wskazówki, jakich błędów należy unikać. Wnioskiem mogą być propozycja przeciwdziałania oraz postanowienia. Na koniec należy podsumować pracę dzieci wysłuchać propozycji i wspólnie się zastanowić nad przedstawionymi wnioskami. Moje miasto bez elektrośmieci 15

16 7. Nauczyciel kontynuuje: Tata Kacpra powiedział także dzieciom, że niedaleko ich osiedla jest punkt zbierania elektrośmieci. Zosia przypomniała, że zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny można zostawić w sklepie, kupując nowy, a Julka powiedziała, że kiedy jej rodzice wymieniali komputer na nowy, to ten stary oddali sąsiadom, których nie było stać na kupno komputera. 8. Dzieci wykonują zadanie Pomóż EkoDrużynie odnaleźć drogę do miejsca, w którym mogą zostawić elektrośmieci. Nauczyciel informuje uczniów, że aby Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia strona 5 elektrośmieci trafiły do recyklingu, muszą zostać oddane do punktu zbierania, zamiast być wyrzucone do śmietnika czy porzucone w lesie lub przydrożnym rowie. Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia, strona Zadanie domowe. Nauczyciel informuje, że jako zadanie domowe dzieci mają odszukać punkt zbierania elektrośmieci znajdujący się w pobliżu ich miejsca zamieszkania. Na kolejnych zajęciach lekcyjnych będą o nim opowiadać. Materiały pomocnicze lista punktów zbierania dostępna na 16 Moje miasto bez elektrośmieci

17 TRZECIE ZAJĘCIA Temat: Szczęśliwe zakończenie remontu Cele ogólne: poznanie drogi elektrośmieci z punktu zbierania do zakładu przetwarzania Cele operacyjne: Uczeń: wie, jaką drogę pokonują elektrośmieci wie, co powstanie z elektrośmieci w drodze recyklingu przygotował plakat zachęcający do oddawania elektrośmieci na rzecz szkoły Metody pracy: słowna czynna praktycznego działania Formy pracy: zbiorowa grupowa indywidualna Środki dydaktyczne: arkusze papieru mapa miasta/gminy flamastry Zeszyt ćwiczeń dla ucznia PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Nauczyciel wraz z dziećmi tworzy mapę punktów zbierania elektrośmieci. Może je wypisać z dziećmi, tworząc listę, lub może nanieść te punkty na mapę miasta lub gminy. Nauczyciel informuje dzieci, że EkoDrużyna postanowiła zorganizować wielką osiedlową zbiórkę elektrośmieci. Uczniowie sami narysowali plakaty informujące o dniu i miejscu, w którym będzie można oddać elektrośmieci. Rodzice pomogli im zorganizować to przedsięwzięcie. Podczas zbiórki EkoDrużyna rozmawiała z pracownikiem jednego z punktów zbierania, który przyjechał po osiedlowe elektrośmieci. Kacper zapytał się, co się dzieje z tymi urządzeniami później, czy są jakoś przetwarzane. Pan dał mu ulotkę. Niestety zaczął padać deszcz i na kartce pojawiły się dziury. Moje miasto bez elektrośmieci 17

18 2. Uczniowie pomagają EkoDrużynie odtworzyć wiadomość. Dzieci uzupełniają luki wyrazami z ramki. Zadanie z Zeszytu ćwiczeń, strona 6. Po odtworzeniu wiadomości EkoDrużyna zaczęła się zastanawiać, co można otrzymać z przetworzonych elektrośmieci. Dzieciom udało im się dogonić pracownika punktu zbierania elektrośmieci. Pan powiedział: Elektrośmieci są na wagę złota, bo z telefonów komórkowych można odzyskać złoto. Oddana lodówka może się stać częścią klapek japonek, w których chodzicie latem, a dzięki oddanej świetlówce można wyprodukować nową świetlówkę, oszczędzając surowce i energię. EkoDrużyna podziękowała panu i pobiegła na plac zabaw wymyślać plan dbania o środowisko na osiedlu. 3. Uczniowie łączą zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne z przetworzonymi produktami wtórnymi. Zadanie z Zeszytu ćwiczeń, strona *3*5* opis metody 6 liczba osób w grupie lub liczba grup 3 liczba pomysłów wypisanych przez grupę podczas jednej rundy 5 liczba rund Jest to metoda twórczego rozwiązywania problemów. Polega na zapisywaniu pomysłów dotyczących rozwiązania ustalonego Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia strona 6 Zadanie z Zeszytu ćwiczeń dla ucznia strona 7 18 Moje miasto bez elektrośmieci

19 problemu. Podczas pracy dopuszczalne są wszystkie pomysły, również te fantastyczne. Wybór jednego rozwiązania lub kilku najważniejszych rozwiązań następuje po zakończeniu ostatniej rundy. Metoda ta pozwala w bardzo krótkim czasie wygenerować dużą liczbę rozwiązań problemu. Można ją modyfikować w dowolny sposób, np. 5*2*3*, czyli 5 grup, 2 pomysły, 3 rundy. Nauczyciel powinien dopasować liczbę grup, czy liczbę rund do możliwości klasy, z którą pracuje. Sposób przeprowadzenia zajęć: Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup lub tworzy grupy 5-osobowe. Nauczyciel wyraźnie formułuje problem, a uczestnicy zapisują go na kartkach: Jakie proponujesz działania zmierzające do zlikwidowania problemu związanego z elektrośmieciami. Opis rundy: każda grupa wypisuje na swojej kartce dwa pomysły na rozwiązanie problemu. Na hasło nauczyciela grupa przekazuje kartkę grupie siedzącej obok, a otrzymuje drugą od grupy siedzącej z drugiej strony. Przekazywanie kart przebiega w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Po jednej pełnej wędrówce grupa otrzymuje swoją kartkę z 10 rozwiązaniami. Praca trwa podobnie przez określoną liczbę rund (propozycja 3 rundy). Grupy prezentują wypełnione plansze, mówią, które z rozwiązań według nich jest najlepsze. Nauczyciel powinien wypisać ostateczne wybory grup na tablicy i dokonać z całą klasą oceny przedstawionych działań wspólnie zdecydować, które z pomysłów są realne, a które bardzo ważne. 5. Nauczyciel pyta uczniów, czy chcieliby zorganizować zbiórkę elektrośmieci i podzielić się z innymi informacjami, które poznali dzięki EkoDrużynie. Uczniowie przygotowują plakaty i ulotki zachęcające rodziców i mieszkańców do oddawania zużytych sprzętów na rzecz szkoły. Przekazanie informacji o Funduszu Oświatowym i możliwości uzyskania bezpłatnych pomocy dydaktycznych. Materiały pomocnicze wzór plakatu, inne materiały dostępne na stronie internetowej oraz na płycie CD z materiałami edukacyjnymi Moje miasto bez elektrośmieci 19

20 Fundusz Oświatowy Fundusz Oświatowy został powołany w ramach Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Moje miasto bez elektrośmieci, dając szkołom szansę bezpłatnego wyposażania placówek w pomoce dydaktyczne. Z Funduszu Oświatowego mogą korzystać szkoły aktywnie realizujące założenia programu, które nie tylko przeprowadzają zajęcia z dziećmi z zakresu prawidłowego postępowania z elektrośmieciami, ale także aktywnie zachęcają rodziców oraz mieszkańców okolicznych osiedli do oddawania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na rzecz szkoły. Za zebrane w ten sposób elektrośmieci szkoła otrzymuje kupony, które następnie są przeliczane na punkty, a zebrane punkty może wymieniać na bezpłatne pomoce dydaktyczne dostępne w Katalogu pomocy szkolnych. W ramach tej części programu uczniowie zachęcają rodziców do zbierania i oddawania na rzecz szkoły elektrośmieci, a także uczestniczą w porządkach domowych oraz odwożeniu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do punktów zbierania. Schemat działania Funduszu Oświatowego ELEKTROŚMIECI Za zebrane elektrośmieci odbierz kupony KUPON Za Każdą sztukę elektrośmieci Od 1 Kg do 2 Kg Elektrośmieci typu: żelazka, telefony komórkowe, klawiatury, myszki, radia, tostery, czajniki, suszarki do włosów, magnetowidy, zabawki elektryczne, odtwarzacze DVD, miksery, młynki do kawy, zegary, kamery, wagi, świetlówki, depilatory, golarki, inne. Kupony są przeliczane na punkty 20 pkt 50 1 pkt 100 pkt pkt 5 pkt 10 pkt AAA OOO OOO OO1 Zebrane punkty są wymieniane przez szkoły na pomoce dydaktyczne z Katalogu pomocy szkolnych, np.: tablice multimedialne wyposażenie sal i świetlic sprzęt multimedialny wyposażenie pracowni sprzęt sportowy Fundusz Oświatowy szansą dla szkół na bezpłatne wyposażenie w pomoce dydaktyczne! 20 Moje miasto bez elektrośmieci

21 Słowniczek pojęć Scenariusze zajęć dla Nauczyciela ZSEE zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, potocznie nazywany elektrośmieciami Odzysk bezpieczne dla życia i zdrowia ludzi oraz dla środowiska działania polegające na wykorzystaniu odpadów (w całości lub w części) bądź prowadzące do odzyskiwania z odpadów substancji, materiałów, energii oraz ich wykorzystania Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego organizacja powołana przez firmy wprowadzające sprzęt elektryczny i elektroniczny, którymi są producenci i importerzy tego sprzętu. Podejmuje w ich imieniu i finansuje wszelkie działania zapewniające odbiór zużytego sprzętu z punktów zbierania, transport do wyspecjalizowanych zakładów, odzysk i recykling oraz unieszkodliwianie substancji niebezpiecznych. W swoją działalność organizacja odzysku ma wpisaną edukację społeczeństwa w zakresie prawidłowego postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym, czyli w sposób bezpieczny dla zdrowia człowieka i dla środowiska Ponowne użycie użycie zużytego sprzętu lub jego części składowych w tym samym celu, w którym były zaprojektowane i wykonane Recykling odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii Punkt zbierania elektrośmieci miejsce przeznaczone do składowania elektrośmieci, np. gminny punkt zbierania elektrośmieci przyjmujący zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny od mieszkańców gminy Unieszkodliwianie odpadów poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia ani zdrowia ludzi lub dla środowiska Moje miasto bez elektrośmieci 21

22 ANKIETA PODSUMOWUJĄCA Ogólnopolski Program Edukacyjny Moje miasto bez elektrośmieci Po zrealizowaniu wszystkich zajęć wypełnioną ankietę podsumowującą Ogólnopolski Program Edukacyjny Moje miasto bez elektrośmieci należy odesłać na adres: skr. poczt. 46, Warszawa 76, z dopiskiem na kopercie: Moje miasto bez elektrośmieci ankieta podsumowująca, lub faksem pod numer Ankieta w wersji do wydrukowania znajduje się na płycie CD z materiałami edukacujnymi. 1. Jaką ocenę wystawiliby Państwo materiałom edukacyjnym programu? bardzo dobrą dobrą 2. Jak oceniają Państwo zawartość merytoryczną poszczególnych elementów programu? (Proszę zakreślić ocenę każdej pozycji na skali 2 = niedostateczna 5 = bardzo dobra): a) Scenariusze zajęć dla nauczyciela b) plakaty c) Zeszyt ćwiczeń dla ucznia d) Poradnik dla rodziców o elektrośmieciach e) Katalog pomocy szkolnych 3. Czy sposób przedstawienia uczniom tematu jest Państwa zdaniem odpowiedni? zbyt trudny zrozumiały 4. Czy Fundusz Oświatowy jest atrakcyjną formą pozyskania pomocy dydaktycznych przez szkoły? bardzo atrakcyjną atrakcyjną 5. Które pomoce dydaktyczne, według kategorii dostępnych w Katalogu pomocy szkolnych, w ramach Funduszu Oświatowego są najbardziej Państwu potrzebne?: nauka książki sport dostateczną niedostateczną zbyt banalny przeciętny mało atrakcyjną nie mam zdania multimedia wyposażenie 6. Jakie pomoce dydaktyczne powinny się znaleźć w przyszłości w Katalogu pomocy szkolnych Moje miasto bez elektrośmieci

23

24 organizator organizator Patronat honorowy Materiał edukacyjny wydrukowano na papierze wyprodukowanym z surowców przyjaznych środowisku naturalnemu Moje miasto bez elektrośmieci