Cele udzielania pierwszej pomocy:

Transkrypt

1 Pierwsza pomoc Pierwsza pomoc to podstawowe czynności wykonywane przed przybyciem lekarza, pogotowia ratunkowego lub innych wykwalifikowanych osób mające na celu ratowanie zdrowia bądź życia ludzi, którzy odnieśli obrażenia lub nagle zachorowali.

2 Podstawy prawne Art kk 1. 1 Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

3 Cele udzielania pierwszej pomocy: ratowanie ludzkiego życia ratowanie ludzkiego zdrowia ograniczenie skutków urazów i nagłych zachorowań opieka nad poszkodowanym

4 Łańcuch przeżycia To zespół czynności, jakie należy wykonać na miejscu zdarzenia. Ogniwa łańcucha przeżycia: * wczesne rozpoznanie zagrożenia i wezwanie służb ratowniczych * wczesna resuscytacja krążeniowo oddechowa * wczesna defibrylacja * szybkie wdrożenie zaawansowanych zabiegów ratujących życie (opieka szpitalna)

5

6 Reanimacja a resuscytacja jeżeli w wyniku czynności ratowniczych oprócz przywrócenia krążenia, oddychania i czynności układu nerwowego, choremu wraca świadomość, to jest to stan reanimacji. jeżeli uzyskamy tylko przywrócenie podstawowych funkcji życiowych bez powrotu świadomości, to jest to stan resuscytacji.

7 Ogólne zasady postępowania na miejscu wypadku: Ocena bezpieczeństwa Przede wszystkim pomyśl o swoim bezpieczeństwie, a potem o bezpieczeństwie poszkodowanego i obecnych osób postronnych, tak aby nie było więcej rannych. bezpieczeństwo własne ratownika: - rękawiczki jednorazowe - maseczka do sztucznego oddychania - okulary ochronne - kamizelka odblaskowa

8 Ogólne zasady postępowania na miejscu wypadku: wezwanie służb ratowniczych numery ratunkowe: Pogotowie Ratunkowe 999 Straż Pożarna 998 Policja 997 Centrum Powiadamiania Ratunkowego (CPR) 112 meldunek ratunkowy powinien zawierać następujące dane: - rodzaj zdarzenia - miejsce zdarzenia - liczba, płeć i wiek poszkodowanych lub poszkodowanego - rodzaju obrażeń u poszkodowanego - informacje o wzywającym pomocy, numer telefonu Wzywając pomoc stosuj się do poleceń Twojego rozmówcy. Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki!

9 Postępowanie z osobą przytomną: oceń sytuację oceń bezpieczeństwo własne i poszkodowanego sprawdź przytomność sprawdź czy poszkodowany nie ma obrażeń ciała, które mogą zagrażać jego życiu zbierz wywiad (jak?, gdzie?, kiedy zdarzył się wypadek?) wezwij pomoc jeżeli jest potrzebna otocz opieką poszkodowanego (wsparcie psychiczne) zadbaj o komfort termiczny (okryj poszkodowanego kocem lub folią NRC)

10 Postępowanie z osobą nieprzytomną z zachowanym oddechem: oceń sytuację oceń bezpieczeństwo własne i poszkodowanego sprawdź przytomność udrożnij drogi oddechowe sprawdź oddech ułóż w pozycji bezpiecznej (poszkodowany nieurazowy) wezwij pogotowie kontroluj oddechowych zadbaj o komfort termiczny poszkodowanego

11 Postępowanie w celu ułożenia poszkodowanego w pozycji bezpiecznej zdejmij okulary poszkodowanego uklęknij przy poszkodowanym i upewnij się, ze obie nogi ma wyprostowane bliższą rękę poszkodowanego odsuń od ciała tak, by była skierowana ku górze drugą rękę poszkodowanego przyłóż do policzka grzbietową stroną dłoni i przytrzymaj przy policzku drugą swoją ręką chwyć za kończynę dalszą, tuż powyżej kolana i podciągnij ku górze, nie odrywając stopy od podłoża przytrzymując dłoń dociśniętą pociągnij za kolano odwracając poszkodowanego do siebie na bok

12 Postępowanie w celu ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej kończynę, za którą przetaczałeś poszkodowanego, ułóż w ten sposób, aby zarówno staw kolanowy, jak i biodrowy były zgięte pod kątem prostym odchyl głowę ratowanego ku tyłowi, aby drogi oddechowe były drożne regularnie sprawdzaj oddech jeżeli poszkodowany musi być ułożony w tej pozycji dłużej niż 30 minut, to po tym czasie odwracamy go na drugi bok Pozycja bezpieczna: zapewnia drożność dróg oddechowych zapobiega zachłyśnięciu zapewnia stabilność

13 Udrożnienie dróg oddechowych Do niedrożności górnych dróg oddechowych dochodzi najczęściej w wyniku zapadania się języka blokującego wejście do krtani. Aby udrożnić drogi oddechowe należy: - skontrolować jamę ustną usuwając z niej resztki pokarmu, protezy zębowe czy też muł ofiarom utonięć położyć chorego na wznak a następnie trzymając jedną dłoń na czole ofiary odchylić głowę do tyłu oraz jednocześnie dwoma palcami drugiej ręki unieść podbródek do góry przesunąć żuchwę ku przodowi tak, aby zęby dolne znalazły się przed górnymi

14 Sprawdź czy poszkodowany oddycha prawidłowo Jeśli tak Jeśli nie Ułóż w pozycji bezpiecznej Zadzwoń pod numer 112 lub 999 Wezwij pogotowie Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej Wykonaj 2 oddechy ratownicze i 30 uciśnięć klatki piersiowej Powtarzaj cykl 2 wdechy co 30 uciśnięć

15 Schemat postępowania przy resuscytacji osoby dorosłej oceń sytuację oceń i zabezpiecz miejsce zdarzenia sprawdź przytomność zawołaj o pomoc świadków udrożnij drogi oddechowe oceń oddech wezwij pogotowie (999 lub 112) wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej wykonaj 2 oddechy ratownicze kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30: 2

16 Postępowanie z osobą dorosłą nieprzytomną bez oddechu 1. Sprawdź reakcję poszkodowanego przytomność: delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj: "halo, co się stało, jak się czujesz?" 2. Jeżeli nie reaguje głośno zawołaj o pomoc zabezpiecz sobie osobę do pomocy. Jeżeli nie masz osoby do pomocy, przejdź do sprawdzania oddechu 3. Ułóż poszkodowanego na plecach, na twardym podłożu 4. Udrożnij drogi oddechowe przez odciągnięcie głowy do tyłu i uniesie żuchwy 5. Upewnij się, czy poszkodowany i wszyscy świadkowie zdarzenia są bezpieczni 6. Utrzymując drożność dróg oddechowych, wzrokiem, słuchem I dotykiem sprawdź oddech przez 10 sekund

17 Postępowanie z osobą dorosłą nieprzytomną bez oddechu 7. Jeżeli oddech nie jest prawidłowy, wezwij pogotowie ratunkowe (osobiście lub poprzez wyznaczoną osobę). 8. Uklęknij obok poszkodowanego 9. Ułóż nadgarstek na środku klatki piersiowej poszkodowanego 10. Ułóż nadgarstek drugiej ręki na już położonym 11. Spleć palce obu dłoni, upewnij się, że nie będziesz wywierał nacisku na żebra poszkodowanego; nie uciskaj górnej części brzucha ani dolnej części mostka 12. Pochyl się nad poszkodowanym, ręce wyprostuj w łokciach, a ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 4-5 cm 13. Po każdym ucisnięciu pozwól mostkowi wrócić do pozycji wyjściowej; nie odrywaj dłoni od mostka. Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100 na minutę 14. Po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej, udrożnij drogi oddechowe odginając głowę i unosząc żuchwę 15. Zaciśnij skrzydełka nosa poszkodowanego, używając palca wskazującego i kciuka dłoni umieszczonej na czole

18 Postępowanie z osobą dorosłą nieprzytomną bez oddechu 16. Nabierz powietrza (normalny wdech) i obejmij szczelnie usta poszkodowanego własnymi ustami 17. Wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę, obserwując jednocześnie, czy klatka piersiowa się unosi 18. Utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa 19. Jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych 20. Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30:2 21. Jeżeli nie chcesz lub nie możesz wykonywać oddechów ratowniczych, wykonuj tylko uciskanie klatki piersiowej 22. Przerwij swoje działania w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj reanimacji 23. Kontynuuj reanimację do czasu gdy: - poszkodowany zacznie samodzielnie oddychać - gdy zespół ratunkowy przejmie za ciebie działania reanimacji - gdy ratownik opadnie z sił

19 O życiu człowieka decydują minuty!!! Brak prawidłowego oddechu i zachowanego krążenia w czasie około 3 4 minut prowadzi do nieodwracalnego procesu umierania.

20

21 Schemat postępowania przy resuscytacji dziecka oceń sytuację oceń i zabezpiecz miejsce zdarzenia sprawdź przytomność zawołaj o pomoc świadków udrożnij drogi oddechowe oceń oddech wykonaj 5 oddechów ratowniczych ( 5 oddechów życia) wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej mostek uciskamy na głebokość 2 3 cm, jedną dłonią wykonaj 2 oddechy ratownicze wezwij pogotowie (999 lub 112) wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej wykonaj 2 oddechy ratownicze kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30: 2

22 Schemat postępowania przy resuscytacji niemowlęcia oceń sytuację oceń i zabezpiecz miejsce zdarzenia sprawdź przytomność zawołaj o pomoc świadków udrożnij drogi oddechowe oceń oddech - podłóż ręcznik pod łopatki niemowlęcia wykonaj 5 oddechów ratowniczych ( 5 oddechów życia) - obejmij ustami usta i nos poszkodowanego wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej - użyj dwóch palców (wskazującego i środkowego) ułożonych na środku klatki piersiowej wykonaj 2 oddechy ratownicze wezwij pogotowie (999 lub 112) wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej wykonaj 2 oddechy ratownicze kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30: 2

23 Schemat postępowania przy zadławieniach Jeżeli poszkodowany ma objawy częściowej niedrożności dróg oddechowych, zachęcaj go tylko do kaszlu jeżeli poszkodowany ma objawy całkowitej niedrożności ale jest przytomny: * wykonaj pięć uderzeń w okolicę międzyłopatkową - stań z boku poszkodowanego - połóż jedną dłoń pod mostek poszkodowanego i pochyl go do przodu - nasadą dłoni pięciokrotnie uderz mocno poszkodowanego w okolicę międzyłopatkową * uciśnij nadbrzusze pięć razy - stań za poszkodowanym i obejmij go w górnej części brzucha - pochyl go do przodu - zaciśnij pięść i umieść ją pomiędzy pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym - wolną dłonią uchwyć zaciśniętą pięść i silnie uciśnij do wnętrza i ku górze - powtórz tę czynność pięciokrotnie * jeżeli ciało obce nie zostało usunięte kontynuuj uderzenia w okolicę międzyłopatkową w połączeniu z uciśnięciami nadbrzusza jeżeli poszkodowany straci przytomność: * bezpiecznie ułóż go na podłożu * natychmiast wezwij pomoc medyczną * rozpocznij resuscytację krążeniowo oddechową

24 Ciało obce w tchawicy Uchwyt Heimlicha - tłocznia brzuszna Ratujący staje z tyłu za pacjentem. Obejmuje go oburącz za brzuch tak, aby dłonie zetknęły się na brzuchu powyżej pępka. Nagłym ruchem przyciska go mocno do siebie powodując gwałtowne zwiększenie się tłoczni brzusznej działającej z kolei na klatkę piersiową. Ciało obce bywa w ten sposób gwałtownie "wyciśnięte" z tchawicy na zewnątrz.

25 Zadławienie u niemowlęcia sposób postępowania ułóż niemowlę na dłoni wykonaj pięć uderzeń w okolicę międzyłopatkową obróć dziecko skontroluj zawartość jamy ustnej wykonaj pięć uciśnięć klatki piersiowej skontroluj zawartość jamy ustnej obróć dziecko wykonaj pięć uderzeń między łopatki powtarzaj cykl do momentu usunięcia ciała obcego.

26 Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy rękawiczki jednorazowe okulary ochronne plastry opatrunkowe samoprzylepne różnej wielkości jałowe kompresy gazowe różnej wielkości bandaże elastyczne różnej wielkości bandaże dziane różnej wielkości chusta trójkątna nożyczki maseczka lub ustnik do oddechów ratowniczych agrafki folia termoizolacyjna gaziki do dezynfekcji Siatka opatrunkowa Codofix instrukcja udzielania pierwszej pomocy

27 Krwotoki, skaleczenia, rany Krwawienie to wydostawanie się krwi poza obręb naczynia krwionośnego, przy czym upływ krwi nie jest zbyt szybki. Krwotok to duża i szybka utrata krwi, będąca następstwem uszkodzenia naczynia krwionośnego w wyniku urazu. Rana - to urazowe uszkodzenie tkanek, połączone z przerwaniem skóry lub błony śluzowej. Rodzaje krwawień: ze względu na rodzaj uszkodzonego naczynia: - śródmiąższowe (z naczyń włosowatych) - żylne - tętnicze ze względu na lokalizację uszkodzonego naczynia: - zewnętrzne widoczne krwawienia z naczyń położonych powierzchownie - wewnętrzne krwawienia z naczyń położonych wewnątrz ciała (krew nie jest widoczna).

28 Schemat udzielania pierwszej pomocy krwotok zewnętrzny oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu oceń stan ogólny poszkodowanego (przytomności, oddychanie) wezwij pomoc specjalistyczną ułóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej unieś krwawiącą kończynę uciśnij miejsce krwawienia jałową gazą, jeżeli nie ma, to częścią ubrania (sterylność nie jest kwestią pierwszorzędową) nie stosuj waty ani ligniny na ranę uciśnij palcami naczynie krwionośne z zewnątrz wykonaj opatrunek uciskający zapewnij komfort termiczny kontroluj podstawowe parametry życiowe

29 Schemat udzielania pierwszej pomocy krwotok zewnętrzny Rodzaje opatrunków: osłaniający służy do zaopatrywania ran z niewielkim krwawieniem, chroni ranę przed dalszymi zabrudzeniami. Może być w formie opatrunku z plastra lub z użyciem gazika i przylepca do zamocowania wchłaniający służy do zaopatrywania ran np. głowy z niewielkim krwawieniem lub podczas wypływającego płynu rdzeniowo mózgowego. Jest to opatrunek jałowy, przy którym nie należy uciskać miejsca zranienia uciskowy służy do zaopatrywania ran z większym krwawieniem, bądź z krwotokiem. Ranę nakrywamy jałowym gazikiem, na wierzch nakładamy poduszeczkę uciskową i przymocowujemy ją mocno. Ucisk nie może powodować zatrzymania przepływu krwi

30 Schemat udzielania pierwszej pomocy krwotok wewnętrzny oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu oceń stan ogólny poszkodowanego (przytomności, oddychanie) wezwij pomoc specjalistyczną ułóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej zapewnij komfort termiczny kontroluj podstawowe parametry życiowe

31 Schemat udzielania pierwszej pomocy krwotok z nosa oceń sytuację pod kątem bezpieczeństwa poleć poszkodowanemu usiąść, pochylić głowę i oddychać przez usta i wydmuchać zawartość nosa nie należy połykać krwi, może wywołać wymioty na kark, czoło i nos połóż zimny okład jeżeli krwawienie nie ustępuje uciśnij skrzydełka nosa (tuż poniżej części kostnej) i przytrzymaj około 5 minut do nozdrzy wsuń tampon gazy uprzednio nasycony wodą destylowaną (koniec tamponu powinien wystawać z nosa) odczekaj około 20 minut jeżeli krwawienie z nosa trwa dłużej niż 30 minut należy skontaktować się z lekarzem u osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze nie tamujemy wypływu krwi

32 Schemat udzielania pierwszej pomocy zranienia oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu oceń stan ogólny poszkodowanego (przytomności, oddychanie) wezwij pomoc specjalistyczną (jeżeli zaistnieje taka konieczność) poszkodowanego ułóż lub posadź w wygodnej pozycji obejrzyj ranę nie stosuj środków odkażających, które denaturują białka tkanek (utrudnienie gojenia ran, wstrząs bólowy) załóż na ranę jałowy opatrunek opatrunek umocuj bandażem, przylepcem, jeżeli przesiąknie krwią nie zdejmuj ale dołóż nową warstwę nie wyjmuj ciała obcego tkwiącego w ranie, lecz ustabilizuj je materiałem opatrunkowym zdejmij z kończyn biżuterię unieruchom zranioną kończynę i unieś ją wyżej wezwij pomoc medyczną

33 Objawy masywnego krwotoku: lęk pragnienie niepokój lub zobojętnienie skóra chłodna, blada i wilgotna przyspieszenie tętna przyśpieszenie oddechu spadek ciśnienia tętniczego krwi zaburzenia świadomości

34 Złamania kości i uszkodzenia stawów Złamanie to przerwanie ciągłości tkanki kostnej. Rodzaje złamań: zamknięte - gdy skóra nie została uszkodzona otwarte - gdy przerwanie ciągłości skóry (odłamy kostne mają kontakt z otoczeniem)

35 Złamania kości i uszkodzenia stawów Objawy: ból przy próbie poruszania kończyną obrzęk i zmiana zabarwienia skóry niemożliwe są pełne lub częściowe ruchy uszkodzoną kończyną pojawi się nieprawidłowa (patologicznie) ruchomość kończyny "nienaturalny" kształt kończyny i jej ułożenie powstanie "stopni" w obrębie złamania

36 Zwichnięcie to przesunięcie jednej powierzchni stawowej względem drugiej. Objawy: silny ból stawu obrzęk i zniekształcenie obrysów zasinienie skóry nad tym stawem brak możliwości wykonywania ruchów czynnych w tym stawie Skręcenie - naciągnięcie lub naderwanie aparatu więzadłowotorebkowego stawu (bez rozerwania torebki stawowej).

37 Schemat udzielania pierwszej pomocy złamania kości i uszkodzenia stawów: oceń sytuację zapewnij bezpieczństwo sobie i poszkodowanemu bez potrzeby nie poruszaj złamaną kończyną zdejmij z kończyn biżuterię w przypadku złamania otwartego załóż na ranę jałowy opatrunek wykonaj prowizoryczne unieruchomienie kończyny - unieruchomienie złamanej kości obejmuje dwa sąsiednie stawy - unieruchomienie uszkodzonego stawu obejmuje dwie kości tworzące staw kontroluj stan poszkodowanego zapewnij komfort termiczny wezwij pomoc medyczną (w przypadku złamania kończyny dolnej)

38 Amputacja urazowa odcięcie części ciała w wyniku wypadku Postępowanie z poszkodowanym z amputacją urazową: ułóż poszkodowanego w pozycji leżącej lub przeciwwstrząsowej (jeżeli jest duży ubytek krwi) unieś zranioną kończynę powyżej poziomu serca przy dużym krwotoku załóż opatrunek uciskowy zabezpiecz kikut jałowym opatrunkiem unieruchom kończynę zapewnij komfort termiczny poszkodowanemu zadbaj o komfort psychiczny kontroluj parametry życiowe

39 Amputacja urazowa Postępowanie z amputowaną częścią ciała: owiń jałowym opatrunkiem włóż do torby foliowej torbę foliową umieść w worku z zimną wodą, do której można wrzucić 1-2 kostki lodu zawieź do szpitala (wraz z poszkodowanym)

40 Urazy kręgosłupa Podejrzewamy zawsze: w wypadkach samochodowych przy upadku z dużej wysokości skoku do wody Przemieszczenie odłamków kostnych może doprowadzić do uszkodzenia rdzenia kręgowego i spowodować poważne następstwa w postaci porażenia kończyn, a nawet śmierci.

41 Urazy kręgosłupa Objawy: brak lub osłabienie czucia dotyku, porażenie lub niedowład kończyn, promieniujący od kręgosłupa ból. Pierwsza pomoc: poszkodowanego pozostawiamy w pozycji zastanej, udrażniamy drogi oddechowe zapewniamy właściwy komfort psychiczny i termiczny

42 Wstrząs Wstrząs - to nagły stan bezpośredniego zagrożenia życia na skutek niedostatecznego zaopatrzenia w krew utlenioną ważnych tkanek i narządów. Przyczyny wstrząsu: krwawienia, krwotoki rozległe urazy i oparzenia zaburzona praca serca (w przebiegu zawału) reakcje uczuleniowe (wstrząs anafilaktyczny) zatrucie wstrząs septyczny, spowodowany obecnością w organizmie bakterii lub wstrząs toksyczny wywołany obecnością we krwi toksyn

43 Wstrząs Objawy: bladość powłok skórnych skóra zlana potem, zimna niepokój silne osłabienie zimne części kończyn (skóra może być marmurkowa lub sina) tętno na obwodzie słabo wyczuwalne lub niewyczuwalne tętno przyspieszone około 100/min. spadek ciśnienia tętniczego nawet do wartości nieoznaczonych oddech płytki i przyspieszony drżenie mięśni zaburzenia przytomności

44 Wstrząs Schemat udzielania pierwszej pomocy wstrząs oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu wstępnie ustal przyczynę wstrząsu ułóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej w przypadku braku przytomności ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej wezwij pomoc medyczną kontroluj podstawowe parametry życiowe poszkodowanego zapewnij komfort termiczny i wsparcie psychiczne

45 Oparzenia Oparzenie to uraz charakteryzujący się powierzchniowym lub głębokim uszkodzeniem skóry, tkanek i narządów podskórnych, powstały w wyniku działania energii cieplnej lub elektrycznej, niebezpiecznych substancji chemicznych oraz promieniowania jonizującego i świetlnego. Oparzenia termiczne najczęściej wywołane są przez: parę wodną płomień gorący płyn rozgrzany przedmiot Oparzenia ze względu na źródło powstania dzielimy na: termiczne prądem elektrycznym w miejscu dotyku i w miejscu wyjścia chemiczne kwasy, ługi popromienne

46 Ocena głębokości oparzenia: Oparzenia I stopnia są wynikiem krótkiego działania wysokich temperatur, substancji chemicznych lub opalania się. Uszkodzeniu ulega naskórek i podrażnione zostają nerwy skórne, co wywołuje ból. Objawy: silne zaczerwienienie skóry (rumień) podwyższenie ciepłoty skóry opuchlizna Oparzenia II stopnia powstają na skutek krótkotrwałego kontaktu z bardzo gorącym przedmiotem lub substancjami chemicznymi. Dochodzi do obumarcia powierzchniowej części skóry, skóra właściwa ulega uszkodzeniu. Objawy: silny ból rumień pęcherze wypełnione osoczem Oparzenia III stopnia powstają w wyniku długotrwałego kontaktu z wysoką temperaturą. Zniszczeniu ulega skóra na całej głębokości oraz naczynia krwionośne, mięśnie, tkanka tłuszczowa oraz nerwy. Objawy: rozległe rany zaburzenia podstawowych funkcji życiowych Oparzenia IV stopnia całkowite zwęglenie tkanek.

47 Schemat postępowania przy oparzeniu: oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu: - usuń osobę poszkodowana z zasięgu płomieni, pary, prądu, gorącej cieczy itp., - ugaś paląca się odzież zdejmij ubranie, tak aby nie urazić uszkodzonych tkanek. Nie odrywaj przyklejonego do skóry ubrania zdejmij biżuterię zanim nastąpi obrzęk wezwij pomoc medyczną ochładzaj oparzoną część ciała, pod bieżącą wodą (temeratura wody ok. 20 C ) lub mokrym okładem: - krótko przy dużej powierzchni oparzenia by nie spowodować wychłodzenia organizmu minut (im dłuższe schładzanie tym większe ograniczenie zasięgu działania wysokiej temperatury) lub do ustąpienia bólu przy małej powierzchni oparzenia nałóż na oparzone miejsce jałowy opatrunek lub opatrunek hydrożelowy bez naciskania na ranę oceń stan stan ogólny poszkodowanego ułóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej chroń poszkodowanego przed wychłodzeniem organizmu sprawdzaj co kilka minut stan przytomności i parametry życiowe poszkodowanego Z apewnij poszkodowanemu spokój i wsparcie psychiczne.

48 Podczas udzielania pierwszej pomocy nie wolno:!!!! polewać spirytusem miejsca urazu stosować na oparzenia maści, kremów, tłuszczy spożywczych stosować barwiących środków odkażających (np. jodyna) nakłuwać lub przecinać powstałych pęcherzy zrywać lub odklejać wtopioną lub silnie przylegajacą odzież do ciała stosować opatrunków na poparzoną twarz (nos, oczy, usta).

49 Oparzenia chemiczne Oparzenia chemiczne mogą być spowodowane przez substancje chemiczne tj. kwasy, zasady i sole metali ciężkich, których pochodne obecne są w środkach czyszczących, dezynfekujących, odkażających. Najbardziej zagrożone części ciała i układy organizmu to: oczy skóra kończyn górnych i dolnych, klatki piersiowej i brzucha, układ pokarmowy, drogi oddechowe Objawy oparzeń skóry: zaczerwienienie skóry obrzęk skóry zakażenie skóry

50 Postępowanie przy oparzeniach chemicznych skóry: chroń własne ręce natychmiast zdejmij nasiąknięte substancją chemiczną ubranie zmyj szkodliwą substancję polewając ranę wodą z niewielkiej wysokości i niezbyt silnym strumieniem, aby uniknąć pryskania. Przy braku wody usuń szkodliwą substancję za pomocą gazików przemyj miejsce urazu środkiem neutralizującym: przy poparzeniach kwasami 3% roztworem sody oczyszczonej, przy poparzeniach zasadami 1% roztworem kwasu octowego lub zamiennie 3% roztworem kwasu bornego nałóż na oparzone miejsce jałowy opatrunek wezwij pogotowie ratunkowego kontroluj czynności życiowe poszkodowanego Wyjątek! - Oparzenie wapnem niegaszonym: zdejmij cząstki wapna, a następnie polej ranę mocnym strumieniem wody załóż jałowy opatrunek zabezpiecz substancję żrącą

51 Oparzenia przewodu pokarmowego Objawy oparzeń przewodu pokarmowego: ślinotok krwawienie z jamy ustnej silny ból jamy ustnej i gardła obrzęk błon śluzowych trudności z oddychaniem Postępowanie przy oparzeniach przewodu pokarmowego: staraj się nie dopuścić do świadomych wymiotów u osoby poszkodowanej przepłucz jamę ustną osoby poszkodowanej do przepłukania przełyku podaj wodę w niewielkich ilościach zabezpiecz substancję, która spowodowała obrażenia stale kontroluj podstawowe czynności życiowe poszkodowanego wezwij pogotowie ratunkowe

52 Postępowanie przy oparzeniach dróg oddechowych: usuń osobę poszkodowaną z miejsca działania środka parzącego wezwij pogotowie ratunkowego Postępowanie przy oparzeniach oczu: wezwij pogotowie ratunkowe dopilnuj, aby zdrowe oko pozostało zamknięte rozchyl powieki oka poparzonego polewaj oko letnią, czystą wodą z wysokości ok. 10 cm, w kierunku od kącika przynosowego na zewnątrz poleć osobie poszkodowanej poruszanie gałką oczną w różnych kierunkach przepłukuj oko do czasu przybycia pogotowia (nie krócej niż ok. 20 minut) jeżeli osoba poszkodowana odczuwa światłowstręt lub ból gałki ocznej, osłoń oko opatrunkiem.

53 Udar słoneczny Udar słoneczny to następstwo przegrzania organizmu wskutek nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Objawy udaru: zaczerwienienie skóry nudności i wymioty ból głowy oraz w miejscu urazu podwyższona temperatura ciała dreszcze osłabienie i apatia niepokój wolne tętno

54 Postępowanie przy udarze słonecznym: umieść poszkodowanego w chłodnym, zacienionym miejscu ułóż poszkodowanego w pozycji półsiedzącej zastosuj zmieniane co kilka minut okłady z zimnej wody, przy rozległej powierzchni oparzenia, zastosuj chłodną kąpiel lub prysznic (nie wycieraj ciała ręcznikiem) kontroluj funkcje życiowe poszkodowanego zapewnij poszkodowanemu pomoc medyczną

55 Odmrożenie i wychłodzenie organizmu Odmrożenie to uszkodzenie tkanek na skutek działania niskiej temperatury. Powstaniu odmrożeń sprzyja: ogólne osłabienie organizmu stan upojenia alkoholowego skłonność do nadmiernego i szybkiego pocenia się noszenie ciasnego obuwia obcisłe ubranie z tworzyw sztucznych wiek i kondycja fizyczna.

56 Objawy miejscowe odmrożenia: Odmrożenie I stopnia: - objawy białoszara barwa skóry zimna skóra, brak czucia pieczenie i ból w odmrożonym miejscu mrowienie w czasie oddziaływania ciepła Odmrożenie II stopnia: - objawy pęcherze wypełnione płynem surowiczym białoszare lub niebieskawe zabarwienie skóry Odmrożenia III stopnia objawy: obrzęk odmrożonej kończyny zasinienie - matrwica brak wrażliwości odmrożonego miejsca na dotyk ból odmrożonego miejsca

57 Schemat postępowanie przy odmrożeniach : umieść poszkodowanego w ciepłym pomieszczeniu oceń stan ogólny poszkodowanego odmrożone uszy, nos, brodę (przy oparzeniu I ) ogrzej bezpośrednio dłonią lub rozetrzyj miękką tkaniną, do czasu przywrócenia krążenia w odmrożonej części ciała ogrzej powierzchnie wyziębione i odmrożone poprzez zastosownie ciepłych kąpieli, począwszy od temperatury 10 C do40 C, przez około 30 minut załóż suchy, jałowy opatrunek zabezpieczający na uszkodzone powierzchnie skóry osobie wychłodzonej zapewnij komfort termiczny, jeżeli poszkodowany jest przytomny podaj do picia (małymi łykami) gorący, mocno osłodzony napój kontroluj funkcje życiowe poszkodowanego zapewnij poszkodowanemu pomoc medyczną

58 Udzielając pomocy osobie z odmrożeniami, nie wolno!!! nacierać odmrożonych miejsc np. śniegiem sztucznie ogrzewać np. grzejnikiem, suszarką podawać do picia alkoholu lub kawy narażać na ponowne odmrożenie po przywróceniu krążenia najpierw ogrzewać lub masować kończyn pozwolić osobie poszkodowanej na wykonywanie jakichkolwiek ruchów

59 Wychłodzenie to utrata ciepła poniżej normalnego poziomu. Organizm człowieka traci więcej ciepła niż potrafi wytworzyć. Hipotermia to spadek temperatury całego ciała poniżej 35ºC. Spadek temperatury ciała poniżej 30ºC jest stanem zagrożenia życia. Przyczyny: chory nieprzytomny w zimnym otoczeniu (zamarznięcie, zimna woda -utonięcie) chorzy w podeszłym wieku o szczupłej sylwetce ciała przedawkowanie leków i używek (leki nasenne, uspakajające, p./depresyjne alkohol) uszkodzenie mózgu (ośrodka termoregulacji) schorzenia endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy, przysadki mózgowej)

60 Okresy hipotermii: 1. Temperatura ciała 37-34º C drżenia mięśniowe bóle mięśniowe wzrost wartości ciśnienia tętniczego tachykardia skóra blada i zimna chory w pełni przytomny 2. Temperatura ciała 34-27ºC brak drżeń mięśniowych brak bóli mięśniowych senność lub inne zaburzenia przytomności (śpiączka) wolna akcja serca spadek ciśnienia tętniczego spadek wartości poziomu cukru we krwi 3. Temperatura ciała poniżej 27ºC śpiączka (pozorna śmierć) brak wyczuwalnego tętna na tętnicach obwodowych bardzo wolna akcja serca bardzo rzadkie i płytkie oddechy rozszerzenie źrenic zniesienie wszelkich odruchów

61 Schemat postępowanie przy wychłodzeniu: zabezpiecz poszkodowanego przed dalszym wychłodzeniem wezwij pomoc specjalistyczną oceń stan ogólny poszkodowanego podaj przytomnemu poszkodowanemu do picia gorącą herbatę z cukrem lub sokiem malinowym kontroluj funkcje życiowe poszkodowanego

62 Urazy spowodowane prądem elektrycznym Czynniki wpływające na urazy powodowane prądem elektrycznym: rodzaj, natężenie i napięcie prądu im wyższe napięcie I natężenie prądu tym groźniejszy jest uraz, oporność ciała sucha skóra, nieuszkodzona ma większą oporność niż cienka skóra np. dziecka, skóra wilgotna czy uszkodzona, drogi przepływu prądu przy skórze suchej przepływ prądu powierzchniowy, przyskórze wilgotnej prąd wnika do wnętrza ciała czas trwania przepływu prądu częstotliwość- prąd zmienny o wysokiej częstotliwości ma przede wszystkim działanie cieplne a nie porażające

63 Skutki działania prądu na organizm: gwałtowny skurcz mięśni możliwe zatrzymanie oddechu możliwe zatrzymanie krążenia zaburzenie pracy układu nerwowego oparzenie

64 Schemat postępowanie w przypadku porażenia prądem elektrycznym: oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu wyłącz zasilanie (przy porażeniu pradem o wysokim napięciu należy wezwać pogotowie energetyczne i nie zbliżać się do poszkodowanego) jeżeli nie można wyłączyć zasilania, osobę porażoną odciągnij od czynnika rażącego, pamiętając o własnym bezpieczeństwie w przypadku ustania czynności życiowych poszkodowanego wykonaj resuscytację krążeniowo oddechową wezwij pomoc medyczną opatrz oparzenia jeżeli poszkodowany jest przytomny, ułóż go na wznak (nogi lekko ugięte w kolanach), zapewnij poszkodowanemu komfort termiczny oraz wsparcie psychiczne.

65 W czasie wyładowań atmosferycznych: nie korzystaj z telefonu komórkowego nie trzymaj w dłoni metalowych przedmiotów:parasoli nie włączaj radia w samochodzie unikaj pojedynczych drzew, masztów, anten linii telefonicznych I energetycznych jeśli jesteś na odkrytej wodzie, wyjdź na brzeg na otwartej przestrzeni najlepiej schowaj się do samochodu lub przykucnij albo połóż się na boku w zagłębieniu terenu poruszaj się powoli, małymi krokami, ze względu na możliwość wystąpienia dużej różnicy potencjałów elektrycznych między obydwiema nogami.

66 Zatrucia Zatrucie - to zespół objawów chorobowych wywołanych działaniem trucizny na organizm.

67 Objawy zatrucia tlenkiem węgla: zawroty głowy szum w uszach tętnienie w skroniach dusznościsilny ból głowy osłabienie wymioty nudności zaczerwienienie twarzy bełkotliwa mowa

68 Postępowanie z osoba zatrutą czadem: zapewnij sobie bezpieczeństwo wynieś natychmiast osobę poszkodowana na świeże powietrze sprawdź podstawowe czynności życiowe ułatw oddychanie (rozepnij koszulę, poluzuj krawat) zastosuj resuscytację krążeniowo oddechową w przypadku zatrzymania oddechu wezwij pomoc medyczną osobę przytomną ułóż w pozycji półsiedzącej osobę nieprzytomna ułóż w pozycji bezpiecznej

69 Objawy zatrucia narkotykami: zblednięcie omamy wzrokowe przyśpieszone tętno euforyczne pobudzenie zaburzenia oddychania duszności uczucie niepokoju skurcze mięśni drgawki rozszerzenie źrenic drżenie rąk utrata przytomności

70 Objawy zatrucia alkoholem metylowym: wymioty biegunka ogólne osłabienie zaburzenia oddychania sina i zimna skóra rozszerzenie źrenic zaburzenia widzenia silne zawroty i bóle głowy

71 Objawy zatrucia pokarmowego: wymioty biegunka zaburzenia rytmu serca skłonnośc do omdleń bóle i zawroty głowy dreszcze podwyższona temperatura

72 Schemat postępowanie przy zatruciach: oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu sprawdź czynności życiowe poszkodowanego wezwij pomoc specjalistyczną zabezpiecz substancję, która dostała się do układu pokarmowego i wywołała objawy zatrucia (np. leki) kontroluj funkcje życiowe poszkodowanego zapewnij komfort termiczny i wsparcie psychiczne poszkodowanemu

73 Omdlenie Omdlenie - to nagła, krótkotrwała (do 3 minut) utrata przytomności, spowodowana niedotlenieniem mózgu. Objawy przed wystąpieniem omdlenia: zawroty głowy mroczki przed oczami bladość twarzy skóra na czole i skroniach zlana potem mrowienie twarzy niepokój

74 Schemat postępowania przy omdleniu oceń sytuację zapewnij bezpieczeństwo sobie i poszkodowanemu podtrzymaj upadającego w momencie upadku ułóż poszkodowanego na plecach, na twardym podłożu zapewnij dostęp świeżego powietrza, rozluźnij ubranie unieś kończyny dolne (górne w miarę możliwości) jeżeli omdlenie trwa dłużej niż 3 minuty ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej wezwij pomoc

75 Udar cieplny Udar cieplny - efekt przegrzania organizmu np. duży wysiłek fizyczny w gorącym, wilgotnym, dusznym pomieszczeniu. Objawy odróżniające udar cieplny od udaru słonecznego: przyspieszone tętno uczucie pragnienia mogą pojawić się mroczki przed oczami wzmożona potliwość Schemat postępowania przy udarze cieplnym: przenieś chorego do przewiewnego i zacienionego miejsca ułóż w pozycji wygodnej dla chorego stosuj zimne okłady (na głowę, kark, potem na klatkę piersiową) podawaj małe ilości zimnych napojów kontroluj podstawowe parametry życiowe.

76 Padaczka - drgawki Padaczka - występujące samoistnie lub pod wpływem czynników wyzwalających (alkohol, gorączka, światło stroboskopowe[dyskoteki], niektóre leki) napady drgawkowe ciała lub jego części. Objawy: nagła utrata przytomności (chory przewraca się, często doznaje urazu głowy) często występuje chwilowy bezdech i sinica zgięcie kończyn górnych i wyprost kończyn dolnych napad drgawek możliwość przygryzienia wargi języka często bezwiedne oddanie moczu napad trwa kilka lub kilkanaście minut lub mogą występować kolejne napady po napadzie występuje patologiczny sen

77 Schemat postępowania przy drgawkach: zapewnij bezpieczeństwo poszkodowanemu chroń głowę poszkodowanego przed urazami udrożnij drogi oddechowe, rozluźnij ciasne części ubrania oceń oddech wezwij pogotowie nie budź chorego, ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej kontroluj podstawowe czynności życiowe. nie wkładaj poszkodowanemu niczego do ust

78 Cukrzyca Cukrzyca to choroba metaboliczna, w której zostaje zaburzona regulacja i prawidłowy poziom cukru we krwi. Hiperglikemia- wysoki poziom cukru. Objawy: nadmierne pragnienie częste oddawanie dużych ilości moczu chudnięcie bóle brzucha nudności i wymioty skóra sucha, język wysuszony przyspieszone tętno wyczuwalny zapach acetonu z ust

79 Schemat postępowania w przypadku hiperglikemii: wezwij pogotowie ratunkowe kontroluj czynności życiowe poszkodowanego zapewnij poszkodowanemu komfort termiczny I wsparcie psychiczne

80 Hipoglikemia - niski poziom cukru we krwi. Przyczyny hipoglikemii: zbyt duża dawka insuliny niespożycie posiłku nadmierny wysiłek Objawy: niepokój wewnętrzny osłabienie uczucie głodu drżenie mięśni dziwaczne zachowanie (chory zdezorientowany) skóra blada, zlana potem, lepka oddech płytki

81 Schemat postępowania w przypadku hipoglikemii: gdy osoba poszkodowana jest przytomna podaj do picia mocno osłodzony napój lub coś słodkiego (cukierek, czekolada) kontroluj oddech i przytomność poszkodowanego osobę nieprzytomną ułóż w pozycji bezpiecznej wezwij pogotowie ratunkowe

82 Wstrząśnienie mózgu Wstrząśnienie mózgu - występuje po tępym urazie głowy bez zewnętrznych obrażeń. Objawy: krótkotrwała utrata przytomności po odzyskaniu przytomności niepamięć wsteczna ból głowy nudności i wymioty zaburzenia równowagi Stan ten zawsze wymaga konsultacji neurologicznej gdyż istnieje możliwość krwotoku do jamy czaszki.

83 Schemat postępowania w przypadku wstrząśnienia mózgu: dokonaj dokładnych oględzin głowy (poszukiwanie obrażeń, ocena wypływu patologicznego płynu z otworów głowy takich jak krew, płyn mózgowo-rdzeniowy) kontroluj podstawowe parametry życiowe skonsultuj się z lekarzem

84 Udar mózgu Udar mózgu zaburzenie pracy mózgu spowodowane niedrożnością tętnicy doprowadzającej tlen i substancje odżywcze do mózgu. Objawy: zaburzenie przytomności zaburzenie logicznego kontaktu paraliż połowy ciała opadanie kącika ust opadanie powieki brak siły w jednej ręce postępujący niedowład

85 Schemat postępowania w przypadku udaru mózgu: uspokój poszkodowanego zapewnij poszkodowanemu wygodna pozycję wezwij pogotowie

86 Zawał mięśnia sercowego Zawał serca - serce zostaje pozbawione dopływu tlenu i substancji odżywczych w przypadku niedrożności tętnicy wieńcowej. Objawy: silny, zamostkowy ból promieniujący do lewego ramienia duszność uczucie niepokoju lęk przed śmiercią skóra przyjmuje odcień szary zimny pot

87 Schemat postępowania przy zawale mięśnia sercowego: uspokój poszkodowanego zapewnij poszkodowanemu wygodną pozycję poluzuj ubranie zapewnij dostęp świeżego powietrza nie podawaj nic do jedzenia i picia wezwij pogotowie ratunkowe

88 Postępowanie na miejscu wypadku drogowego: Gdy zauważysz wypadek drogowy: zatrzymaj swój pojazd tak, aby: nie powodował zagrożeń dla innych (minimum 10 m od miejsca zdarzenia) zadbaj o własne bezpieczeństwo (kamizelka odblaskowa, rękawiczki jednorazowe) włącz światła awaryjne oznakuj miejsce zdarzenia: ustaw trójkąt ostrzegawczy - na autostradzie w odległości 100 m - na drodze poza obszarem zabudowanym w odległości m - w terenie zabudowanym tuż za samochodem zabezpiecz samochód, który uległ wypadkowi: wyłącz silnik zareaguj w przypadku pojawienia się pożaru zabezpiecz samochód przed wywróceniem

89 Postępowanie na miejscu wypadku drogowego: ustal ilość oraz oceń stan poszkodowanych: jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha i nie jest w pojeździe zakleszczona, należy ją niezwłocznie wyjąć z samochodu położyć na twardym podłożu i rozpocząć działania reanimacyjne jeżeli osoba poszkodowana jest nieprzytomna a ma zachowany oddech i tętno nie wyjmujemy jej z samochodu, stabilizujemy kręgi szyjne wezwij pogotowie ratunkowe