Rozdział 1. Gaz ziemny w gospodarce XXI wieku Stanisław Nagy Literatura... 52

Transkrypt

1 5 Spis treści I. Słowo od Wydawcy II. Zarys historii gazownictwa Stanisław Szafran III. Wprowadzenie Stanisław Nagy Skróty i akronimy Rozdział 1. Gaz ziemny w gospodarce XXI wieku Stanisław Nagy Literatura Rozdział 2. Podstawowe jednostki i definicje stosowane w gazownictwie. Klasyfikacje paliw gazowych Stanisław Nagy, Witold Warowny Definicje podstawowe Równowaga termodynamiczna Wielkości mierzalne i konceptualne Płyn i jego charakterystyka Substancja Parametry intensywne i ekstensywne Funkcje procesu Praca Ciepło Funkcje stanu Energia wewnętrzna Entalpia Entalpia swobodna Gibbsa Energia swobodna Helmholtza Entropia Wielkości kaloryczne Granice wybuchowości Gaz doskonały

2 6 Spis treści Gaz półdoskonały Gaz rzeczywisty Warunki odniesienia Lepkość Charakterystyczne ciśnienia pracy gazociągów Symbole i skróty jednostek Międzynarodowy układ jednostek miar (SI) Inne jednostki Inne skróty i symbole Warunki pomiaru objętości gazu Przeliczanie innych jednostek Przeliczanie różnych jednostek energii Przeliczanie jednostek energii, ciśnienia i mocy na jednostki układu SI Klasyfikacje paliw gazowych Klasyfikacje gazu ziemnego Główne składniki gazu ziemnego Układy wielofazowe gazu ziemnego Zanieczyszczenia gazu Gaz zaazotowany Gaz kwaśny i gaz ziemny zasiarczony Klasyfikacja gazu ziemnego wg normy [1] Literatura Rozdział 3. Termodynamiczne podstawy gazownictwa Stanisław Nagy, Witold Warowny Podstawy termodynamiki gazu ziemnego Wstęp Pierwsza i Druga Zasada Termodynamiki Termiczne równanie stanu gazu pvt Równanie stanu i przemiany charakterystyczne dla gazu doskonałego Przemiana izotermiczna Przemiana izobaryczna Przemiana izochoryczna Przemiana izentropowa Przemiana politropowa Równanie stanu gazu rzeczywistego Równanie van der Waalsa (vdw) Wirialne równanie stanu pvt Równanie wirialne SGERG Równanie stanu Beattie-Bridgemana (B-B) Równanie stanu Redlicha Kwonga i równanie Soave Redlicha-Kwonga Równanie stanu Penga-Robinsona Własności układów wieloskładnikowych Parametry związane z krzywą równowagi fazowej Parametry krytyczne Prężność pary nasyconej składników węglowodorowych Czynnik acentryczny Pitzera Współczynnik ściśliwości mieszaniny gazowej Współczynnik ściśliwości gazu i względny współczynnik ściśliwości Współczynnik sumacyjny gazu ziemnego

3 Spis treści Współczynnik nadściśliwości (ang. supercommpressibility factor) Współczynnik fugatywności (lotności) Zasada stanów odpowiadających sobie Równanie stanu Lee-Keslera Parametry zredukowane i pseudozredukowane Równanie stanu Dranchuka Abou-Kassema Klasyczny wykres Standinga, Katza Gęstość gazu ziemnego i gęstość względna Gęstość gazu Gęstość względna gazu ziemnego Współczynnik objętościowy gazu B g Współczynnik izentropy Współczynnik izentropy dla gazu doskonałego Współczynnik izentropy dla gazu ziemnego Współczynnik izotermiczny ściśliwości Współczynnik lepkości gazu Współczynnik lepkości dynamicznej gazu ziemnego Współczynnik lepkości kinematycznej Równania Maxwella i inne zależności termodynamiczne Równanie podstawowe i równanie Gibbsa-Duhema Potencjał chemiczny i-tego składnika Funkcje rezydualne Entropia gazu ziemnego Entalpia gazu ziemnego Energia wewnętrzna gazu ziemnego Pojemność cieplna (ciepło właściwe) gazu ziemnego Zjawisko dławienia izentalpowego Różniczkowy współczynnik Joule a-thomsona Całkowy efekt Joule a-thomsona Krzywa inwersji zjawiska Joule a-thomsona Korelacje empiryczne krzywej inwersji zjawiska Joule a-thomsona Równowaga ciecz-para Podstawy teoretyczne wyznaczania równowag fazowych Stała równowagi fazowej Równania bilansowe dla składników faz i udziałów obu faz Wyznaczenie stałej równowagi układów rzeczywistych Korelacje empiryczne wyznaczania równowag fazowych Korelacje wyznaczania równowag fazowych w oparciu o równanie stanu Algorytm wyznaczania równowagi fazowej ciecz-para dla ustalonych warunków ciśnienia i temperatury (flash calculation) Metody obliczania składów równowagowych Klasyfikacje termodynamiczne złóż węglowodorów Para wodna w gazie Wilgotność gazu Ciśnienie gazu wilgotnego Temperatura rosy pary wodnej Wilgotność bezwzględna gazu Wilgotność względna gazu Stopień wilgoci Molowy stopień wilgoci

4 8 Spis treści Stała gazowa gazu wilgotnego Gęstość gazu wilgotnego Temperatura rosy pary wodnej w gazie ziemnym Ciśnienie i gęstość pary wodnej nasyconej (prężność pary wodnej) Zawartość wody w gazie ziemnym w funkcji temperatury i ciśnienia Krzywa rosy węglowodorów (fazy węglowodorowej) Ciśnienie pary nasyconej czystych składników węglowodorów (prężność) Temperatura rosy węglowodorów (gazu kondensatowego i gazu gazolinowego) Ciśnienie rosy fazy węglowodorowej układów gazowo-kondensatowych Hydraty gazu ziemnego Typy struktur hydratowych Warunki do powstania hydratów Wyznaczanie równowag hydratowych Termochemia Ciepło tworzenia Prawo Hessa Wartość opałowa i ciepło spalania Liczba Wobbego Spalanie gazu Minimalne zapotrzebowanie tlenu i utleniacza Zapotrzebowanie powietrza Prędkość spalania Temperatura spalania Produkty spalania Granice palności i granice wybuchowości Temperatura zapłonu i samozapłonu Termodynamika gazu ziemnego jako surowca Literatura Rozdział 4. Podstawy geologii naftowej i zasady poszukiwania złóż węglowodorów Stanisław Szafran, Maria M. Szafran Pojęcia podstawowe Zarys geologii i geochemii naftowej Geneza węglowodorów Podstawowe warunki występowania złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w strefie basenu naftowego Skały macierzyste Substancja organiczna w osadach Ocena skał macierzystych Warunki generowania węglowodorów Produkty generowania węglowodorów Skały zbiornikowe Typy petrograficzne skał osadowych Porowatość Przepuszczalność Zbiorniki naturalne Skały uszczelniające Migracja Migracja pierwotna Migracja wtórna

5 Spis treści Pułapki Złoża ropy naftowej i gazu ziemnego Konwencjonalne i niekonwencjonalne złoża węglowodorów Konwencjonalne złoża węglowodorów Niekonwencjonalne złoża węglowodorów Złoża gazu ziemnego w łupkach (ang. shale gas) Złoża gazu ziemnego w skałach o niskiej przepuszczalności (ang. tight gas) Złoża gazu ziemnego w pokładach węgla (ang. coal-bad methan CBM lub coal-bad natural gas CBNG) Złoża gazu ziemnego w hydratach Płyny złożowe Węglowodory Związki heteroorganiczne (NSO) Biomarkery Związki nieorganiczne Skład izotopowy pierwiastków budujących ropę naftowa i gaz ziemny Charakterystyka gazu ziemnego Gazy węglowodorowe Niewęglowodorowe składniki gazu ziemnego Hydraty gazowe Kondensaty gazowe Charakterystyka ropy naftowej Bitumy naturalne Wody złożowe Parametry złożowe: temperatura i ciśnienie Temperatura złoża Ciśnienie w złożu ropy naftowej i gazu ziemnego Systemy energetyczne złóż ropy naftowej i gazu ziemnego Energia złożowa System energetyczny złoża związany z rozpuszczonym gazem System energetyczny złoża związany z energią gazu zawartego w czapie gazowej System wodnonaporowy System drenażu grawitacyjnego Gospodarowanie energią złożową w czasie eksploatacji Mechanizmy złożowe występujące w złożach gazowych Poszukiwanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego Metody poszukiwania złóż węglowodorów Metody geologiczne Metody geochemiczne Metody geofizyczne Metody sejsmiki refleksyjnej Metody geofizyki wiertniczej Metody wiertnicze Klasyfikacja odwiertów naftowych Metody analityczne Rozpoznanie i opróbowanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego Dokumentowanie prac geologicznych

6 10 Spis treści Dokumentacja geologiczna złoża kopaliny Klasyfikacja zasobów Międzynarodowa ramowa klasyfikacja zasobów (UNFC) Klasyfikacja zasobów złóż kopalin stałych CRIRSCO Klasyfikacja zasobów złóż węglowodorów PRMS Polska klasyfikacja zasobów złóż węglowodorów Szacowanie zasobów złóż ropy naftowej i gazu ziemnego Zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce Literatura Rozdział 5. Eksploatacja złóż gazu i przygotowanie gazu do transportu Stanisław Nagy, Czesław Rybicki, Czesława E. Ropa, Maria M. Szafran, Stanisław Szafran, Jacek Blicharski, Rafał Smulski Wprowadzenie Stanisław Nagy Podstawy eksploatacji złóż gazu ziemnego Czesław Rybicki, Jacek Blicharski, Stanisław Nagy, Rafał Smulski Model filtracji płynu w ośrodku porowatym Równanie przepływu płynu w ośrodku porowatym Rozwiązania równania przepływu płynu w ośrodku porowatym Stany hydrodynamiczne złoża Stan nieustalony Stan semiustalony Stan ustalony Hydrodynamiczna niedoskonałość odwiertu Równanie dopływu gazu rzeczywistego do odwiertu Dopływ gazu do odwiertu poziomego (horyzontalnego) Przepływy wielofazowe gaz-ciecz Równania opisujące przepływ wielofazowy gaz-ropa/kondensat-woda Modele opisujące przepływ wielofazowy gaz-ropa-woda Równania ciągłości dla przepływu wielofazowego Równania Darcyego dla przepływu wielofazowego Ciśnienie kapilarne w przepływie wielofazowym Nasycenia faz w ośrodku porowatym Równania różniczkowe przepływu wielofazowego Warunki brzegowo początkowe dla układów wielofazowych Model przepływu układów gazowo-kondensatowych oraz lekkiej ropy naftowej Istotne elementy termodynamiki w modelowaniu układów gazowo-kondensatowych Własności pvt układów gazowo-kondensatowych Tunning równania stanu pvt Symulatory do modelowania przepływu gazu kondensatowego w złożu Implementacje numeryczne matematycznych modeli przepływu płynu w ośrodku porowatym. Model jednofazowy Przepływ dwufazowy gaz-woda w konwencjonalnych złożach gazu ziemnego Wydajność krytyczna dopływu. Tworzenie się stożków wodnych Wybrane analityczno-eksperymentalne modele opisujące tworzenie stożka wodnego przy przepływie gaz woda Model Dupuita Model Scholsa

7 Spis treści Porównanie wybranych analityczno-eksperymentalnych modeli tworzenia stożków wodnych z modelem numerycznym Wpływ przepływu turbulentnego gazu w strefie przyodwiertowej na wydajność krytyczną Model przepływu turbulentnego wokół odwiertu Modyfikacja równań opisujących wydajności krytyczne Zmiana wykładnika wodnego w czasie eksploatacji złoża gazu Metody obliczania ilości wody dopływającej do strefy złoża Metoda van Everdingena i Hursta Przypadek okalającej złoże gazu warstwy wodonośnej (aquifer radialny) Przypadek podścielającej złoże gazu warstwy wodonośnej (aquifer podścielający) Przypadek warstwy wodonośnej napierającej z jednego kierunku (aquifer liniowy) Metoda Fetkovitcha Przepływ gazu w odwiercie Sposoby sterowania pracą odwiertów gazowych Wydobycie potencjalne i dozwolone Sterowanie wydajnością odwiertu Sterowanie ciśnieniem głowicowym dynamicznym System sprężarkowy eksploatacji złoża Metodyka obliczeń przebiegu eksploatacji Podstawy technologii wydobycia gazu ze złóż niekonwencjonalnych Stanisław Nagy Mechanizm transportu gazu w złożach niekonwencjonalnych w warstwach łupkowych Przepływ w szczelinach sztucznych i naturalnych Przepływ w makro i mezoporach Przepływ wg równania Darcyego Przepływ w mikroporach i ultra-mikroporach (nanoporach) Przepływ gazu z poślizgiem w ośrodku porowatym liczba Knudsena Efekt Klinkenberga Dyfuzja molekularna Proces dyfuzji w warunkach złożowych Dyfuzja Knudsena Dyfuzja powierzchniowa Desorpcja/adsorpcja w skałach łupkowych Technologie wiercenia poziomych odwiertów Wielostopniowe szczelinowanie hydrauliczne Rozpoznanie geologiczne, ocena potencjału i schemat decyzyjny procesu technologii wydobycia Potencjalne zagrożenia dla środowiska towarzyszące technologii wydobycia gazu ziemnego ze złóż łupkowych Określenie zasobów gazu ziemnego w złożu w oparciu o metody inżynierii złożowej Stanisław Nagy, Czesław Rybicki Metoda objętościowa Metoda bilansu masowego Warunki stosowania metody

8 12 Spis treści Sposoby obliczania średniego ciśnienia złożowego Metody oszacowania dopływu wody do złoża na podstawie równania bilansu masowego Określanie zasobów gazu w strefie drenażu otworu przy użyciu krzywych spadku wydajności Klasyczne krzywe spadku wydajności wg Arpsa Wykładniczy spadek wydajności wydobytego gazu (model eksponencjalny) Harmoniczny spadek wydajności wydobytego gazu Hiperboliczny spadek wydajności wydobytego gazu Praktyczny algorytm dopasowania parametrów hiperbolicznego spadku wydobycia Określenie zasobów gazu ziemnego w złożach niekonwencjonalnych Model hiperboliczny Model Maleya Model potęgowo-wykładniczy Krzywa Boulisa Model rozciągniętej funkcji wykładniczej Model Duonga Metoda krzywych spadku w oparciu o przepływ liniowy Rekomendacje Modelowanie procesu eksploatacji złóż gazu ziemnego Klasyczne modele numeryczne przepływów w złożach gazu ziemnego Modelowanie eksploatacji złóż niekonwencjonalnych Zagospodarowanie złóż gazu ziemnego Maria M. Szafran, Stanisław Szafran Plan zagospodarowania złoża Projektowanie eksploatacji złoża gazu ziemnego Odwiert gazowy Wyposażenie wgłębne gazowego odwiertu eksploatacyjnego Udostępnianie złóż gazu ziemnego Napowierzchniowe wyposażenie gazowego odwiertu eksploatacyjnego Więźby rurowe Głowice eksploatacyjne odwiertów gazowych Napowierzchniowy ośrodek zbioru gazu Separatory Odcinek pomiarowy Kopalnie gazu ziemnego Koncepcja i projekt bazowy budowy kopalni gazu ziemnego Siatka odwiertów i systemy zbioru gazu Elementy testowania odwiertów Stanisław Nagy, Czesław Rybicki Cele testowania odwiertów gazowych Testy odwiertowe Klasyczny test wielocyklowy Klasyczny test izochronalny Zmodyfikowany test izochronalny Testy złożowe Modele interpretacyjne testów hydrodynamicznych Model złoża jednorodnego Model złoża o podwójnej porowatości Model złoża o podwójnej przepuszczalności

9 Spis treści Charakterystyka dopływu gazu do odwiertu Charakterystyka radialnego dopływu gazu do odwiertu Charakterystyka liniowego dopływu gazu do odwiertu Charakterystyka podwójnie liniowego dopływu gazu do odwiertu Test odbudowy ciśnienia Podstawowa interpretacja wyników testu odbudowy ciśnienia Zaawansowana metodyka interpretacji testu odbudowy ciśnienia Krzywe diagnostyczne dla odwiertów pionowych i poziomych Krzywe diagnostyczne dla odwiertów poziomych Pojemność magazynowa odwiertu Stopień zeszczelinowania strefy przyodwiertowej Złoże jednorodne Złoże o podwójnej porowatości Detekcja granicy złoża Złoże z uskokiem nieprzepuszczalnym Oprogramowanie wspierające proces interpretacji testów złożowych Procesy oczyszczania i rozdzielania gazu ziemnego Czesława Ewa Ropa Jakość gazu dostarczanego odbiorcom Separacja gazu Usuwanie rtęci z gazu ziemnego Odsiarczanie gazu ziemnego Charakterystyka odsiarczania gazu metodami absorpcji chemicznej Proces aminowy Proces Econamine (DGA) Usuwanie składników kwaśnych metodą absorpcji fizycznej Proces Fluor-Solvent Proces Rectisol Proces Sulfinol Odsiarczanie gazu ziemnego w procesie absorpcyjno-utleniającym Proces Stredford Proces chelatowy LO CAT Podsumowanie technologii Proces Superclaus Proces Superclaus-99, Osuszanie gazu ziemnego Absorpcyjne osuszanie gazu w instalacjach kolumnowych Osuszanie gazu metodą adsorpcyjną Osuszanie gazu metodą chłodzenia Odgazolinowanie gazu ziemnego Niskotemperaturowa metoda odgazolinowania gazu Odgazolinowanie gazu metodami adsorpcyjnymi Odazotowanie gazu ziemnego metodą niskotemperaturowej rektyfikacji Charakterystyka sorbentów stałych stosowanych w procesach oczyszczania gazu ziemnego Literatura

10 14 Spis treści Rozdział 6. Badanie paliw gazowych Rafał Smulski, Czesława E. Ropa, Mariusz Łaciak, Andrzej Barczyński Badanie właściwości i składu paliw gazowych Rafał Smulski Wprowadzenie Oznaczanie zawartości składników palnych, niepalnych i związków toksycznych Oznaczanie właściwości paliw gazowych Badanie stopnia nawonienia gazu ziemnego Czesława E. Ropa Charakterystyka odorantów Systemy nawaniania i urządzenia dozujące Dawka odorantu Kontrola stopnia nawonienia gazu ziemnego Zamienność gazów Andrzej Barczyński, Mariusz Łaciak Wprowadzenie Sposoby określania wymienności gazów Zamienność gazów w piecach przemysłowych Literatura Rozdział 7. Transport i magazynowanie gazu ziemnego Czesław Rybicki, Jacek Blicharski, Władysław Duliński, Jarosław Ślizowski, Jan Marszałek Wstęp Podstawy teoretyczne przepływu płynów w rurociągach Rodzaje przepływów rurociągach Przepływ laminarny Obszar przepływu przejściowego Przepływy turbulentne Opory przepływu w rurociągach dla płynów z założenia nieściśliwych Współczynnik liniowego oporu przepływu Strefy przepływu Chropowatość rurociągów Współczynnik oporu miejscowego ξ Opory spawów Opory węzłów Opory w gwałtownych rozszerzeniach rurociągów Opory w gwałtownych przewężeniach rurociągów Opory na łagodnym rozszerzeniu przekroju rurociągu Opory na łagodnym zwężeniu przekroju rurociągu Opory przepływów na łukach (kolankach) Opory przepływów w trójnikach Opory przepływów w urządzeniach dławiących Przepływ gazu w rurociągach niskiego ciśnienia Przepływ płynów ściśliwych w rurociągach średniego i wysokiego ciśnienia Przegląd równań do obliczania przepływów gazu w rurociągach rzeczywistych Równania stosowane do obliczania przepływu gazu w rurociągach Równanie Panhandle a Równanie Panhandle a Równanie Renouarda Równanie Waldena Równanie Waldena

11 Spis treści Równanie Instytutu Technologii Gazu (USA) Równanie WNIIGAZ Równanie WNIIGAZ Równanie Weymoutha Równanie Chodanowicza Równanie Odelskiego Równanie Krajowej Dyspozycji Gazem Wyznaczenie krzywej zmian ciśnienia wzdłuż gazociągu dalekosiężnego Średnie ciśnienie gazociągu Magazynowanie gazu ziemnego Rodzaje magazynów gazu Gazociąg wysokoprężny jako magazyn gazu Magazynowanie gazu w zbiornikach naziemnych Magazynowanie gazu w sczerpanych złożach gazu ziemnego Wybór struktury na podziemny magazyn gazu ziemnego Charakterystyka pracy podziemnego magazynu gazu w sczerpanym złożu gazu ziemnego Elementy projektowania PMG z użyciem równań bilansu masowego Magazynowanie gazu ziemnego w kawernach solnych Warunki geologiczne dla budowy kawernowych magazynów gazu Rodzaje złóż soli Właściwości soli kamiennej Wielkość złoża soli, jego miąższość i głębokość zalegania Zasady projektowania komór magazynowych Projektowanie otworu magazynowego Uzbrojenie eksploatacyjne odwiertu magazynowego Testy szczelności gotowej komory magazynowej Eksploatacja komór magazynowych Okresowe badania stanu komory i odwiertu Konwergencja i sposoby zapobiegania jej skutkom Kawernowe magazyny gazu ziemnego w kraju Nowe kierunki w budowie komór solnych dla magazynowania gazu Potencjalne zdolności magazynowania w wysadach solnych w Polsce Potencjalne zdolności magazynowania w pokładach soli Magazynowanie w warstwach wodonośnych Uwarunkowania geologiczno-złożowe struktur zawodnionych Szacowanie położenia konturu gaz-woda Rozpoznanie geologiczne potencjalnych warstw wodonośnych Elementy rozpoznania hydrodynamicznego warstw wodonośnych na potrzeby magazynowania gazu Lokalizacja i własności potencjalnych struktur wodonośnych przeznaczonych na magazyny gazu Systemy monitorowania magazynów w warstwach wodonośnych Monitoring górnych warstw wodonośnych Magazynowanie gazu w wyeksploatowanych kopalniach i kawernach skalnych Stopień szczelności wyrobisk górniczych Proces konwersji kopalni węgla na podziemny magazyn gazu Polskie doświadczenia w magazynowaniu gazu ziemnego w wyeksploatowanych kopalniach węgla

12 16 Spis treści 7.6. Magazyny gazu ziemnego w Polsce PMG Brzeźnica PMG Swarzów PMG Husów PMG Strachocina PMG Wierzchowice PMG Daszewo PMG Bonikowo KPMG Mogilno KPMG Kosakowo Literatura Rozdział 8. Technologia skroplonego gazu ziemnego (LNG) Mariusz Łaciak, Stanisław Trzop, Marcin Szczepanek, Józef Szmigielski Przepisy, akty prawne i normy, mające zastosowanie przy budowie i eksploatacji terminala LNG Własności fizykochemiczne gazów skroplonych Wprowadzenie Własności fizykochemiczne LNG Podstawowe parametry LNG Przetwarzanie i skraplanie gazu ziemnego Podstawy termodynamiczne instalacji skraplania gazów Obieg Carnota Obieg Stirlinga Obieg Claudea Przygotowanie gazu ziemnego do przeróbki kriogenicznej Metody skraplania gazu ziemnego Klasyczny cykl kaskadowy Cykl kaskadowy z mieszanym czynnikiem chłodzącym Cykl rozprężania z zastosowaniem turboekspandera Inne metody skraplania gazu ziemnego Kryteria wyboru technologii LNG Zbiorniki magazynowe LNG Konstrukcja zbiorników magazynowych dla LNG Spawanie zbiorników magazynowych LNG Kontrola jakości wykonania zbiorników magazynowych LNG Oddanie zbiornika do eksploatacji Załącznik Poradnik LNG zbiorniki skroplonego gazu ziemnego Transport LNG drogą morską Budowa gazowców LNG Budowa okrętowych zbiorników ładunkowych Statki ze zbiornikami membranowymi Systemy zbiorników membranowych No Statki ze zbiornikami typu MOSS Systemy zbiorników membranowych MARK III Pryzmatyczne zbiorniki IHI SPB Pływające magazyny LNG wyposażone w instalację do regazyfikacji FSRU Statki LNG z regazyfikacją (LNGRV) Napędy stosowane na zbiornikowcach LNG

13 Spis treści Siłownie zasilane gazem Napędy turboparowe Napędy turbospalinowe Napędy z tłokowymi silnikami spalinowymi Napędy elektryczne Napęd kombinowany Ochrona środowiska Operacje przeprowadzane na gazowcach Systemy skraplania BOG zainstalowane na statkach System firmy Cryostar EcoRel S Systemy firmy Hamworthy: MARK I Systemy firmy Hamworthy MARK III Transort lądowy LNG Wprowadzenie Wymagania techniczne zbiorników na skroplony gaz ziemny Satelitarne systemy regazyfikacji Budowa terminali LNG Plan zagospodarowania terminala importowego Wprowadzenie Zagospodarowanie terenu terminala LNG Wstępny bilans zapotrzebowania na media energetyczne i gospodarkę socjalno-bytową Ochrona środowiska i informacja o bezpieczeństwie Rodzaje i przewidywana ilość wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko Możliwe transgraniczne oddziaływanie na środowisko Eksploatacja terminali rozładunkowych LNG Wprowadzenie Technologia przeładunku Technika wyładunku Regazyfikacja LNG Procesy eksploatacyjne na terminalu LNG Oczyszczanie instalacji LNG azotem Proces schładzania rurociągów i zbiorników Wprowadzenie LNG do rurociągów procesowych i zbiornika Stabilizacja gazu ziemnego po regazyfikacji Gospodarka oparami LNG Zasady bezpieczeństwa przy eksploatacji rurociągów Zarządzanie bezpieczną eksploatacją terminali LNG Wprowadzenie Poziomy zabezpieczeń w procesach LNG Własności i potencjalne zagrożenia ze strony LNG Własności LNG Rodzaje zagrożeń związanych bezpośrednio z LNG Rozwarstwienie skroplonego gazu ziemnego w zbiorniku Gwałtowne odparowywanie LNG Uderzenie hydrauliczne Oddziaływanie LNG na środowisko

14 18 Spis treści AKPiA aparatura kontrolna, pomiarowa i automatyka Telemechaniczne systemy zabezpieczania terminali LNG współpraca systemów telemechanicznych z aparaturą kontrolno-pomiarową i automatyką systemów Wstęp Architektura systemu PCS Właściwości systemu PCS Standardy stosowane przy programowaniu systemów automatyki Szablon systemu PCS i biblioteka programistyczna systemu Programowanie aplikacji matryca systemu PCS Zasada funkcjonowania podsystemów w systemie PCS/FDS (ang. FDS Functional Design Specification) Podsystemy SIS i F&G/ZSZBP Kryteria projektowe dla systemu automatyki i inne wymagania Programowanie systemu PCS System sterowania procesem PCS cel stosowania systemu Zakres działania systemu PCS Strategia sterowania instalacją terminala LNG przy wykorzystaniu systemu PCS Architektura systemu sterowania terminalem LNG Rozproszony system sterowania DCS System bezpieczeństwa SIS System detekcji wycieku gazu i pożaru (F&G) oraz zintegrowany system zarządzania bezpieczeństwem pożarowym (ZSZBP) Systemy analizujące Systemy pomiarowo-rozliczeniowe AKPiA (ang. Custody Transfer Metering System) Oprzyrządowanie zbiornika (ang. Tank Gauging System) System monitoringu drgań (ang. Vibration Monitoring System) System AKPiA dla części morskiej (ang. Marine Instrumentation System) System sterowania sprężarkami gazu (kompresorami) System sterowania urządzeniami modułowymi Funkcjonalność systemu sterowania Zasilanie terminali LNG Systemy energetyczne nadzoru, sterowania i monitorowania terminala LNG Automatyka stacyjna Bramka komunikacyjna (ang. Gateway) Zdalne sterowanie Literatura Wykaz aktów prawnych Wykaz dyrektyw i aktów prawnych wdrażających postanowienia tych dyrektyw Wykaz Norm Skorowidz

Pokazać jeszcze