MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z HISTORII

Transkrypt

1 Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z HISTORII Instrukcja dla zdającego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 22 strony. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego. 2. Odpowiedzi zapisz czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie używaj korektora. 5. Błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. Życzymy powodzenia! Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 100 punktów Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO

2 2 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 1. (4 pkt) Przyporządkuj źródła ikonograficzne wymienionym poniżej kręgom kulturowym, wpisując odpowiednią literę. A. B. C. D. 1. kultura sumeryjska 2. kultura indyjska 3. kultura chińska.. 4. kultura egipska.. 5. kultura babilońska. 6. kultura grecka

3 Materiał diagnostyczny z historii 3 Zadanie 2. (3 pkt) Zapoznaj się z poniższym źródłem i wykonaj polecenia A i B. A. Napisz, jaki rytuał został przedstawiony na ilustracji.. B. Wyjaśnij, dlaczego Egipcjanie dokonywali tego rytuału

4 4 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 3. (4 pkt) Na mapie literami A, B, C, D oznaczono siedziby starożytnych ludów. Przyporządkuj symbolom literowym nazwy ludów, wybierając je spośród podanych poniżej. Asyryjczycy, Fenicjanie, Izraelici, Sumerowie, Persowie, Hetyci. Na podstawie E. Olczak, Historia. Zeszyt ćwiczeń na mapach konturowych. Liceum, Warszawa 2001, s.13 A. B. C. D. Zadanie 4. (1 pkt) Uporządkuj chronologicznie poniższe wydarzenia, zaczynając od najwcześniejszego. We wskazanym miejscu wpisz w odpowiedniej kolejności liczby. Najwcześniejsze wydarzenie oznacz liczbą 1, zaś kolejne 2, 3, 4, 5. A. Śmierć Juliusza Cezara B. Bitwa pod Salaminą C. Wyprawa Aleksandra Wielkiego do Persji D. Bitwa pod Akcjum E. Pierwsze igrzyska w Olimpii

5 Materiał diagnostyczny z historii 5 Zadanie 5. (1 pkt) Zapoznaj się z tekstem starożytnego autora greckiego Pauzaniasza i wskaż trzy budowle, które, jego zdaniem, były niezbędne, aby o danym osiedlu można było mówić, że jest miastem. W odległości dwudziestu stadiów od Cheronei jest miasto fokijskie Panopeus, o ile w ogóle można nazwać miastem i jego obywatelami tych, którzy nie mają ani władz municypalnych, ani gimnazjonu, ani teatru, ani agory, ani wody dopływającej do ujęcia wodnego, lecz mieszkają w niskich domach w rodzaju chat górskich nad potokiem. Źródło: M. Węcowski, Starożytność klasyczna. Ćwiczenia źródłowe z historii, Warszawa 1999, s.25. Zadanie 6. (4 pkt) Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe. W tabeli w odpowiednich rubrykach dopisz obok podanego zdania prawda lub fałsz. A. Demokracja ateńska to forma rządów, w której podstawowe decyzje podejmowane były przez wszystkich obywateli. B. Trybun ludowy to nietykalny urzędnik z okresu republiki rzymskiej, pełniący funkcję obrońcy ludu. C. Despotyzm to forma nieograniczonej władzy jednostki, która ustanawia prawa, ale też sama tym ograniczeniom podlega. D. Plebejusze mieli w republice rzymskiej pełnię praw politycznych i sprawowali najwyższe urzędy.

6 6 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 7. (1 pkt) Przeanalizuj zamieszczoną poniżej mapę i zaproponuj dla niej tytuł. Powinien on zawierać nazwę i czas wydarzenia. Źródło: J. Dowiat, Historia dla klasy I liceum ogólnokształcącego, Warszawa 1980, s Zadanie 8. (1 pkt) Wilhelm Zdobywca związany był z historią A. państwa Franków. B. średniowiecznej Hiszpanii. C. królestwa Włoch. D. średniowiecznej Anglii.

7 Materiał diagnostyczny z historii 7 Zadanie 9. (3 pkt) Zapoznaj się ze źródłem kartograficznym i wykonaj polecenia A. i B. A. Podaj, w którym wieku nastąpił podział terytorialny Europy przedstawiony na mapie.... B. Uzasadnij swój wybór, podając dwa argumenty pozwalające określić okres, w którym doszło do przedstawionego podziału terytorialnego

8 8 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 10. (3 pkt) Zdania w tabeli odnoszą się do tekstu Prokopiusza z Cezarei. Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe. W tabeli w odpowiednich rubrykach dopisz obok podanego zdania prawda lub fałsz. (...) te plemiona, Sklawinowie i Antowie, nie podlegają władzy jednego człowieka, lecz od dawna żyją w ludowładztwie i dlatego zawsze wszystkie pomyślne i niepomyślne sprawy załatwiane bywają na ogólnym zgromadzeniu. A także co tyczy się innych szczegółów te same mają, krótko mówiąc, urządzenia i obyczaje jedni i drudzy ci północni barbarzyńcy. Uważają bowiem, że jeden tylko bóg, twórca błyskawicy, jest panem całego świata i składają mu w ofierze woły i wszystkie inne zwierzęta ofiarne. O przeznaczeniu nic nie wiedzą, ani nie przyznają mu żadnej roli w życiu ludzkim, lecz kiedy śmierć im zajrzy w oczy czy to w chorobie, czy na wojnie, ślubują wówczas, że jeśli jej unikną, złożą bogu natychmiast ofiarę w zamian za ocalone życie, a uniknąwszy składają ją, jak przyobiecali, i są przekonani, że kupili ocalenie za tę właśnie ofiarę. Oddają ponadto cześć rzekom, nimfom i innym jakimś duchom i składają im wszystkim ofiary, a w czasie tych ofiar czynią wróżby. Mieszkają w nędznych chatach rozsiedleni z dala jedni od drugich, a przeważnie każdy zmienia kilkakrotnie miejsce zamieszkania. Stając do walki na ogół pieszo idą na nieprzyjaciela, mając w ręku tarczę i dzidę, pancerza natomiast nigdy nie wdziewają. Niektórzy nie mają ani koszuli, ani płaszcza, lecz jedynie długie spodnie podkasane aż do kroku i tak stają do walki z wrogiem. Źródło: Wiek V-XV w źródłach,..., s. 81 A. W plemionach tych panuje monoteizm, gdyż: jeden tylko bóg, twórca błyskawic, jest panem całego świata. B. Najwyższą władzę we wskazanych plemionach sprawuje wiec członków plemienia. C. Plemiona prowadzą koczowniczy tryb życia, gdyż przeważnie każdy zmienia kilkakrotnie miejsce zamieszkania.

9 Materiał diagnostyczny z historii 9 Zadanie 11. (3 pkt) Zapoznaj się z poniższym źródłem kartograficznym i wykonaj polecenia A. C. Źródło: A. Podaj nazwę państwa przedstawionego na mapie.... B. Podaj nazwę dynastii, która panowała w tym państwie w okresie ukazanym na mapie.... C. Napisz, z kim stoczono bitwę, której miejsce zostało zaznaczone na mapie.... Zadanie 12. (4 pkt) Podanym w tabeli władcom dzielnicowym przyporządkuj właściwą im dzielnicę dziedziczną. W puste pola wpisz odpowiednie litery. 1. Henryk Brodaty 2. Przemysł II 3. Leszek Biały 4. Bolesław Kędzierzawy A. Wielkopolska B. Śląsk C. Mazowsze D. Pomorze Zachodnie E. Małopolska

10 10 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 13. (7 pkt) Zapoznaj się z tekstem źródłowym dotyczącym polityki Kazimierza Wielkiego i wykonaj polecenia A. i B. Po roku 1360 konflikt [z Krzyżakami] przygasł, ale władca polski podejmował dalsze kroki przeciw Zakonowi w kurii awiniońskiej. Podniósł więc tam sprawę dalszej przynależności kościelnej diecezji chełmińskiej do arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, domagając się przywrócenia tego stanu rzeczy. W suplice złożonej papieżowi Urbanowi V w roku 1364 król prosił o zwolnienie go z przysięgi na dotrzymanie traktatów niekorzystnych dla kurii i Polski, a dotyczących rezygnacji z niektórych ziem będących od dawna częścią Królestwa Polskiego. Nie ulega wątpliwości, że suplika ta obok Śląska obejmowała także traktat kaliski i problem rewindykacji Pomorza Gdańskiego oraz ziemi chełmińskiej. Kazimierz nie podjął jednak akcji militarnej przeciw Zakonowi. Zapewne osobista wizyta w Malborku w 1366 przekonała go o groźnej sile przeciwnika w czasach wielkiego mistrza Winricha von Kniprode. Mimo to do końca prowadził akcję przygotowawczą, przede wszystkim przez okrążenie państwa zakonnego od strony zachodniej, drogą uzyskania obszarów łączących Wielkopolskę z naturalnym sojusznikiem Polski, Pomorzem Słupskim. Przedwczesna śmierć Kazimierza w roku 1370 przerwała dalszą akcję. Wzrost potencjału gospodarczego Polski w czasach jego panowania, zbliżenie do Litwy i Pomorza Słupskiego wraz z podtrzymywaniem niezaprzeczalnych uprawnień Królestwa Polskiego wobec Pomorza Gdańskiego i ziemi chełmińskiej, wszystko to stanowiło niezbędne przesłanki dla kontynuacji akcji rewindykacyjnej przez jego następców. Źródło: M. Biskup, G. Labuda, Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach, Gdańsk 1986, s A. Podaj trzy kierunki polityki antykrzyżackiej Kazimierza Wielkiego B. Wyjaśnij zaznaczone w tekście pojęcia. suplika... diecezja... rewindykacja kuria...

11 Materiał diagnostyczny z historii 11 Zadanie 14. (2 pkt) Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenia A. i B. Zygmunt etc., ogłaszamy niniejszym wszystkim, iż bacząc na korzyści poddanych naszych, za radą i zgodą wszystkich senatorów naszych obojga stanów i posłów ziemskich postanawiamy i uchwalamy na wieczne czasy, iż wszyscy osadnicy, czyli kmiecie wszystkich wsi, tak naszych, jak poddanych naszych jakiegokolwiek stanu, którzy przedtem nie pracowali jednego dnia w tygodniu, dla nas i wszystkich panów z każdego łanu jeden dzień w tygodniowo mają i są obowiązani pracować, z wyjątkiem tych wieśniaków, którzy czynszem w pieniądzach lub w zbożu, albo jakąkolwiek opłatą lub daniną, robociznę panom swoim już spłacili. Źródło: Wiek XVI-XVIII w źródłach,..., s. 82 A. Podaj trzy synonimy słowa chłop użyte w dokumencie B. Wymień trzy rodzaje świadczeń, do których zobowiązany był chłop na rzecz pana Zadanie 15. (2 pkt) Napisz, w jakim stylu wzniesiono budowle przedstawione na fotografiach. A.... B....

12 12 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 16. (5 pkt)] Przyporządkuj państwa, zaznaczone literami na mapie XVII wiecznej Europy, do panujących dynastii. W tabeli wpisz odpowiednią literę. 1. WAZOWIE 2. HABSBURGOWIE 3. BURBONOWIE 4. STUARTOWIE 5. HOHENZOLLERNOWIE 6. OSMANOWIE Zadanie 17. (3 pkt) Koniec XV i początek XVI wieku to okres wielkich odkryć geograficznych. Połącz odkrycia z imionami i nazwiskami wielkich żeglarzy, którzy ich dokonali. Przy okryciach wpisz odpowiednią cyfrę A. (...) Odkrył nowy ląd Amerykę. 1. Bartłomiej Diaz B. (...) Opłynął świat dookoła i udowodnił, 2. Krzysztof Kolumb że Ziemia ma kształt kuli. C. (...) Odkrył Przylądek Dobrej Nadziei. 3. Vasco da Gama 4. Ferdynand Magellan

13 Materiał diagnostyczny z historii 13 Zadanie 18. (4 pkt) Początek XVI wieku to czas narodzin reformacji w Europie. Uzupełnij tabelę, wpisując po dwa zdania, spośród zamieszczonych poniżej, wyrażające poglądy poszczególnych reformatorów. Reformator Poglądy Jan Kalwin Henryk VIII A. Bóg przeznaczył jednych ludzi do zbawienia, a innych do potępienia. B. Do zbawienia potrzebne są dobre uczynki. C. Władca jest głową Kościoła narodowego. D. Wyrzeczenie się przyjemności i rozrywek. E. Utrzymanie niektórych katolickich dogmatów i obrzędów. Zadanie 19. (2 pkt) Przeanalizuj źródło i wykonaj polecenia A. i B. A. Podaj czynnik polityczny, który wpłynął na wzrost wywozu zboża przez Gdańsk w XV wieku.... B. Napisz, dlaczego w I połowie XVII wieku nastąpiło załamanie koniunktury na handel zbożem....

14 14 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 20. (3 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując brakujące informacje w miejsca oznaczone literami. L.p. Rok bitwy Miejsce Dowódca A. Chodkiewicz B.. Zbaraż Wiśniowiecki 1673 Chocim C. Zadanie 21. (2 pkt) Wykonaj polecenia A. i B. A. Podkreśl nazwę orderu, który znajduje się na ilustracji obok. 1. Order Orła Białego 2. Order Virtuti Militari 3. Order Podwiązki 4. Order Legii Honorowej B. Podkreśl imię władcy, który ustanowił to odznaczenie. 1. Stanisław Leszczyński 2. August II Mocny 3. Jan III Sobieski 4. Stanisław August Poniatowski Zadanie 22. (1 pkt) Jaki tytuł uzyskał Napoleona Bonaparte po koronacji, która odbyła się w roku 1804 w katedrze Notre Dame w Paryżu. Podkreśl właściwą odpowiedź. A. Król Francji. B. Cesarz Francuzów. C. Cesarz Francji. D. Pierwszy Konsul.

15 Materiał diagnostyczny z historii 15 Zadanie 23. (8 pkt)] Poniżej zamieszczono biogramy polskich działaczy politycznych i społecznych XIX wieku. Do tabeli wpisz nazwiska tych osób oraz przyporządkuj ich portrety. Biogram Nazwisko Portret 1. Był przyjacielem i doradcą cara Aleksandra I. Mianowany przez niego w 1803 kuratorem wileńskiego okręgu naukowego przyczynił się do rozwoju oświaty na wschodnich ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Był zwolennikiem rozwoju zjednoczonej Polski pod berłem rosyjskim. Po wybuchu powstania listopadowego wszedł w skład Rady Administracyjnej, został prezesem Rządu Tymczasowego. 2. Profesor Uniwersytetu Wileńskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, poseł na sejm. Był też prezesem założonego w trakcie powstania listopadowego Towarzystwa Patriotycznego - radykalnego odłamu obozu powstańczego. Po powstaniu emigrował z kraju; na emigracji był działaczem Komitetu Narodowego Polski. 3. W wojsku rosyjskim spędził 17 lat. Na skutek poważnych przeżyć rodzinnych podał się do dymisji w randze podpułkownika i w 1862 wystąpił z armii. W poglądach zbliżony do stronnictwa białych, w działaniach raczej do programu czerwonych. W kwietniu 1863 przystąpił do powstania styczniowego, obejmując później dyktaturę. Powieszony w Cytadeli. 4. Nauczyciel języka polskiego i języków starożytnych w gimnazjum. Napisał też podręcznik do gramatyki języka greckiego i "Naukę poezji", która była wiele razy wznawiana. Podczas niepokojów zakończył karierę nauczyciela. Dzięki pomocy przyjaciół otworzył w poznańskim Bazarze sklep z narzędziami rolniczymi. Szybko rozwijający się zakład przekształcił się w dużą i prężną fabrykę. A. B. C. D.

16 16 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 24. (4 pkt.) Połącz w pary nazwiska i idee, wpisując przy nazwisku właściwą literę. 1. [...] Karol Marks A. konserwatyzm 2. [...] Adam Smith B. komunizm 3. [...] Edmund Burke C. syjonizm 4. [...] Theodor Herzl D. liberalizm 5. [...] Leon XIII Zadanie 25. (3 pkt) Tabela przedstawia reformy agrarne dokonane na ziemiach polskich w XIX wieku. Na jej podstawie wykonaj polecenia A. C. Reformy agrarne na ziemiach polskich w XIX wieku Zniesienie Zniesienie Terytorium poddaństwa pańszczyzny Uwłaszczenie Królestwo Polskie 1807 r r r. Ziemie wcielone do Ces. Rosyjskiego 1861 r r r. Galicja 1848 r r r. Ziemie pod panowaniem 1807 r r r. pruskim Źródło: W.Mędrzecki, R.Szuchta, U źródeł współczesności. Dzieje nowożytne i najnowsze. Warszawa 2001, s. 64 A. Podaj, z jakim wydarzeniem związane było zniesienie pańszczyzny w Galicji.... B. Napisz, z jakim wydarzeniem związane było uwłaszczenie w Królestwie Polskim.... C. Podaj, z jakim wydarzeniem związane było zniesienie poddaństwa w Wielkopolsce....

17 Materiał diagnostyczny z historii 17 Zadanie 26. (4 pkt) Przyporządkuj do przedstawionego dzieła sztuki styl, w którym zostało stworzone. A. B. Zadanie 19 [4pkt] Źródło F C. D. 1. kubizm 2. ekspresjonizm 3. futuryzm 4. dadaizm

18 18 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 27. (2 pkt) Wśród wymienionych w tabeli wydarzeń wskaż to, które jest chronologiczne pierwsze, i to, które jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia pierwszego umieść liczbę 1, obok ostatniego 6. A. Wyprawa gen. Lucjana Żeligowskiego na Wilno B. Plebiscyt na Górnym Śląsku C. Wybuch powstania wielkopolskiego D. Bitwa warszawska E. Wyprawa Józefa Piłsudskiego na Kijów F. Atak wojsk czeskich na polską część Śląska Cieszyńskiego Zadanie 28. (1 pkt) Zamieszczony poniżej rysunek satyryczny pochodzi z 1928 r. Podaj, z jakim wydarzeniem politycznym związane było powstanie tej karykatury

19 Materiał diagnostyczny z historii 19 Zadanie 29. (2 pkt) Napisz, jaką funkcję radia podkreśla autor tekstu. Oceń przedstawione uzasadnienie. Omawiając kulturalno-społeczne podłoże rozwoju języka polskiego doby międzywojennej, trzeba osobno wymienić rozpowszechniające się wówczas radio. Staje się ono bowiem źródłem potężnego wpływu na słowo żywe [...]. Artystyczne słuchowiska wydobywają z języka nowe wartości, pokazują nowe możliwości wyrazu, dostarczają nowych wskazówek wydobywania piękna słowa mówionego. [...] należy pamiętać, że zasięg społecznego wpływu radia jest olbrzymi, ponieważ audycje docierają do niezliczonej masy słuchaczy, różnych okolic, zawodów, stopnia wykształcenia. Źródło: Z. Klemensiewicz, Historia języka polskiego. Warszawa 1999, s Zadanie 30. (4 pkt) Zapoznaj się z poniższym tekstem i wykonaj polecenia A. C. (...) Deklaracja wspólna Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki i Premiera (...) reprezentującego Rząd Jej Królewskiej Mości w Zjednoczonym Królestwie, którzy spotkawszy się uważają za słuszne ogłosić pewne wspólne zasady w zakresie polityki narodowej ich obu krajów, na której opierają oni swe nadzieje osiągnięcia lepszej przyszłości dla świata. Po pierwsze, ich kraje nie dążą do żadnego rozrostu ani pod względem terytorialnym, ani pod żadnym innym względem; Po wtóre, nie pragną oni zrealizowania żadnych zmian terytorialnych, które by nie zgadzały się ze swobodnie wyrażonymi życzeniami ludów zainteresowanych ( ). Źródło: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych, t. 4, s A. Podaj datę roczną podpisania deklaracji.... B. Wymień nazwiska osób, które podpisały ten dokument.... C. Podaj zasadę, na podstawie której proponowano zawarcie pokoju w powyższej deklaracji....

20 20 Materiał diagnostyczny z historii Zadanie 31. (3 pkt) Dokonaj analizy danych zawartych w tabeli i wykonaj polecenia A. C. Tabela. Produkcja zbrojeniowa głównych państw walczących w II wojnie światowej (dane w mld USD ) Państwo Państwo Wielka Brytania 3,5 6,5 11,1 Niemcy 6,0 6,0 13,8 USA (1,5) 4,5 37,5 Japonia (1,0) 2,0 4,5 ZSRR (5,0) 8,5 13,9 Włochy 0,75 1,0 Razem 3,5 19,5 62,5 Razem 6,75 9,0 18,3 Źródło: P. Kennedy, Mocarstwa świata, Warszawa 1994, s. 394 A. Podaj rok, w którym nastąpiła największa mobilizacja gospodarcza państw uczestniczących w wojnie.... B. Napisz, które z wałczących państw dokonało proporcjonalnie największego wysiłku gospodarczego.... C. Wyjaśnij, dlaczego brakuje danych przy Włoszech w 1943 r Zadanie 32. (1 pkt) Znaczek został wydany dla upamiętnienia jednej z bitew, w której wzięli udział żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Podaj datę roczną tego wydarzenia. Źródło:

21 Materiał diagnostyczny z historii 21 Zadanie 33. (3 pkt) Korzystając ze źródła ikonograficznego wykonaj polecenia A. i B. Źródło: A. Podaj, jaki kierunek w sztuce reprezentuje plakat. B. Wymień dwa elementy charakterystyczne dla wskazanego kierunku sztuki. Zadanie 34. (2 pkt) Podaj nazwiska osób, które zajmowały stanowiska państwowe w momencie burzenia muru berlińskiego. A. Kanclerz RFN... B. Premier Polski..

22 22 Materiał diagnostyczny z historii B R U D N O P I S