ÓijOyf l/b. Ufć>z SPIS ZAWARTOŚĆ TECZKI. I./l. Relacja. 1./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

Transkrypt

1 1

2 SPIS ZAWARTOŚĆ TECZKI ÓijOyf l/b Ufć>z I./l. Relacja I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora 1./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora "II. Materiały uzupełniające re la c ję - III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. - III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( ) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 III./5. Inne... IV. Korespondencja / V. Nazwiskowe karty informacyjne VI Fotografie / 2

3 3

4 L i t - * n U z w f s c i K - ' ' y \ A \ h KEMNITZ EDWARD MARCIN /1 9 o& -.../, przybrane nazwisko:szczeciński, r e z j i pse-adeitim: "Marcin*1, oficer W5F,ZWZ-AK,NSZ. rr- t, A Urodzony 1o p-a4dz±erri-lka 19o7 r,, syn Wojciecha i Marii z domu Kukułka. Okres I wojny światowej spędził wraz z matką oraz brać- mi Wojciechem i Karolem w B erlin ie, skąd 4 maja 1919 r*,yprzyjechał^ do Poznaniao W latach 1919*1921 uczęszczał do gimnazjum im.bolesława Chrobrego w Gnieźnie, a następnie w latach do gimnazjum Sw0 Stanisława Kostki w Wąrszawie. Tam w 1924 r. nawiązał r~ ^ j pe*' *~] b r kontakt z organizacją Pogotow ie^atriotów Polskich. [Od 1934 r«yczłc n^kj^nr ^/wprowadzony^przez Henryka Rossmannajif i członąk^zakonu w Organizacji P olskiejj Studia prawnicze ukończył na Uniwersyte- ^ atfl c ie Warszawskim w 1932 r., potem studiował (fia London School Economics w Anglii /ćk» -t93^~'rv/. IW okresie od 12 s4^i*prtia 193o r. do 27 lwiego 1931 r. odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych / w 3?^ Rezerwy Piechoty w Z am brow ieo\p ow ołan yćw iczen ia Kursu Adiutantów Batalionu w Różanie w Ośrodku Wyszkolenia Rezerw Piechoty, uległ wypadkowi podczas nauki jazdy konnej, wskutek czego od.17 czerwca do 17 lip ca 1937 r. był wyłączony z zajęć wojskowych.,, _ <. ' Powołany ^ w tó r n ie ^w dniach od 22 s^^r^rrria do 16 w rześnia 1938 r. " a /H"01 1o Pułku Piecho ty'v ^dporucznik^rezerwy.podczas kampanii jesien -, ' ne-g, 1SI39 r. walczył w obronie Warszawy i Modlina.W czasie okupacji H /W ZWZ-AK ar w."^egocie" /Rad^Po mocy Żydom/. Awansowany do stopnia jr kapitana 31 gr-udcii.a 1944 r. W marcu 1945 rsa nawiązał kontakt ze Stanisławem Kasznicą z NSZ^ ma jąc^gb także powiązania z organizacją "Niepodległość" /"N ie"/. Z jego rozkazu rozpoczął organizowanie nowej s ie c i konspiracyjnej. Praca ta obejmowała początkowo struktury "Nie" a później NSZ-Armię Polską'. Został mianowany Komendanh 4

5 2- tem Okręgu Pomorskiego TTSZ. W dniu 2 lub 3 kwrctrria 1945 r» przez.. /p Łódź i Inowrocław^przyjecJiai5 do Bydgoszczy.Posługiwał się wówczas nazwiskiem "Szczeciński". Po zalegalizowaniu pobytu w Bydgoszczy /pomoc okazał mu tutaj Władysław Weker-dawny pracownik le g a liz a c j i ZJ-NSZ/, nawiązał kontakt z pracownikami Dyrekcji Zjednoczenia Energetycznego Okręgu Bydgosko-Toruńskiego oraz z przedstaw icielami Taftnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski". Bazował również na członkach "Organizacji Polskiej" /grupa "Wybrzeże" i grupa "Po- morze"/ nawiązujących do przedwojennych struktur OP. W ciągu kilku tygodni zorganizował na Pomorzu sprawną sieć wywiadu OP/NSZ/. Mel- ' Z terenu północnego, środkowego i pałudniowego Pomorza odbierał podczas odpraw w Bydgoszczy i w Toruniu. Utrzymywał kontakt z Komendą Obszaru Zachodniego NSZ w Poznaniu.'^resztowany przez UBP.5H- 23 łrłpea 1945 r w punkcie kontaktowym Komendanta Okręgu Poznańsk ie g o ^ Leszka Proroka przy ul. S tr u sie j. Skazanys^w tajnym procesie 12 członków "Armii P olskiej", który odbył się w św ie tlic y Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Poznaniu w dniach /s yl o października 1945 r., jna 1o la t więzienia^ Karę odbywał w Bydgoszczy, Poznaniu, we Wronkach^ w Warszawie przy ul^bakowieek-irej P, ^ w Oddziale X na Moko-te-wie. Zwolniony 7 aahća 1947 r, i aresztowa- I TT jo" jv#-w ł/w ny ponownie r 0 Skazany 21 lirę top ad a 1951 r*. f'na 1o r la t w ięzienia. Przebywał we Wronkach i w Sztumie. Zwolniony 4 Łasego 1956 r.^ pracował przez rok w Warszawskim Zjednoczeniu Przemyski Metodystów łu Drobnego. Następnie podjął pracę w Szkole i (/Technikum Handlu 2agrani CZnego w c^arak4e3rz-e ńauczyciela języka angielskiego. W 1964 r wyemigrował do Kanady dzięki małżeństwu "per procura" VTfskutek interwencji rządu kanady j sk i ego ^ ^ ączen ie ro- dzin)(pod auspicjami ONZ/. Wykładał h isto rię i kulturę polską w LoydS College w Montrealu^ Nałożył kursy lic e a ln e im. Adama Mickie- 5

6 m,... wicza. Od 1971 r ><l ierownik^bdiblioteki Concordia Unmversity2\$5ziałacz polonijny5.odznaczony Złotą Odznaką Kongresu P olon ii Kanadyjsk iej, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Yad Vashem /1983/«Sonaty z Izabelą z domu Łubieńska /zmarła w 1988 r./.m a syna Andrzeja i córkę Małgorzatę. Żonaty po raz drugi z Marią z domu Kleniewską«Mieszka w Kanadzie w Montrealu* CAW,Akta per sonalne, sygn.:5696; Kemnitz M.E., s_pomnie-nia z pracy politycznej i społecznej.w latach ,Londyn 1983 /na prawach rękopisu/, passim; L ist S.Kemnitza ~ 3 /zb iory autora/# Bogdan Chrzanowski 6

7 Kemnitz Edward Marcin ps. Marcin (1907)-, przybrane nazwisko? Szczeciński, oficer rez. WP, ZWZ-AK, NSZ. Urodzony 10 X 1907 r., syn Wojciecha i Marii z d. Kukułka. Okres I wojny światowej spędził wraz z matką oraz braćmi Wojciechem i Karolem w Berlinie, skąd 4 V 1919 r. rodzina przyjechała do Poznania. W latach uczęszczał do Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, a następnie w latach do Gimnazjum Św. Stanisława Kostki w Warszawie. Tam w 1924 r. nawiązał kontakt z organizacją Pogotowie Patriotów Polskich. W okresie od 12 VIII 1930 r. do 27 II 1931 r. odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie Warszawskim w 1932 r., potem studiował do 1934 r. na London School Economics w Anglii. Od 1934 r. był członkiem ONR, wprowadzonym przez Henryka Rossmanna i członkiem Zakonu w Organizacji Polskiej. Powołany w 1937 r. na ćwiczenia Kursu Adiutantów Batalionu w Różanie w Ośrodku Wyszkolenia Rezerwy Piechoty, uległ wypadkowi podczas nauki jazdy konnej, wskutek czego od 17 VI do VII lipca 1937 r. był wyłączony z zajęć wojskowych. Powtórnie został powołany w dniach od 22 VIII do 16 IX 1938 r. do 10 Pułku Piechoty.J mianowany podporucznikiem rezerwy. Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. walczył w obronie Warszawy i Modlina. W czasie okupacji pełnił służbę w ZWZ-AK a także w Żegocie (Radia Pomocy Żydom). Awansowany do stopnia kapitana 31 XII 1944 r. W marcu 1945 r. nawiązał kontakt ze Stanisławem Kasznicą z NSZ, mającym także powiązania z organizacją Niepodległość ( Nie ). Z jego rozkazu rozpoczął organizowanie nowej sieci konspiracyjnej. Praca ta obejmowała początkowo struktury Nie a później NSZ Armię Polską. Został mianowany Komendantem Okręgu Pomorskiego NSZ. W dnittf 2 i - 3 IV 1945 r. przyjechał, przez Łódź i Inowrocław, do Bydgoszczy. Posługiwał się wówczas nazwiskiem Szczeciński. Po zalegalizowaniu pobytu w Bydgoszczy (pomoc okazał tutaj Władysław Weker dawny pracownik legalizacji ZJ-NSZ), nawiązał kontakt z pracownikami Dyrekcji Zjednoczenia Energetycznego Okręgu Bydgosko-Toruńskiego oraz z przedstawicielami Tajnej Organizacji Wojskowej Gryf Pomorski. Bazował również na członkach Organizacji Polskiej (grupa Wybrzeże i grupa Pomorze ) nawiązujących do przedwojennych struktur OP. W ciągu kilku tygodni zorganizował na Pomorzu sprawną sieć wywiadu OP/NSZ. Meldunki z terenu północnego, środkowego i południowego Pomorza odbierał podczas odpraw w Bydgoszczy i w Toruniu. Utrzymywał kontakt z Komendą Obszaru Zachodniego NSZ w Poznaniu. Został aresztowany przez UBP 23 VII 1945 r. w punkcie kontaktowym Komendanta Okręgu Poznańskiego, Leszka Proroka przy ul. Strusiej. Skazany na 10 lat więzienia w tajnym procesie, 12 członków barmii Krajowej, który odbył się w świetlicy \Ą\ Wojewodzkiwego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Poznaniu w dniach X 1945 r. Karę odbywał w Bydgoszczy, Poznaniu, we Wronkach i w Warszawie w Oddziale X na ul. Rakowickiej. Zwolniony 7 III 1947 r. i aresztowany ponownie 25 III 1949 r. Skazany 21 XI 1951 r. na 10 lat więzienia. Przebywał we Wronkach i w Sztumie. Zwolniony 4 II 1956 r. pracował przez rok w Warszawskim Zjednoczeniu Przemysłu Drobnego. Następnie podjął pracę nauczyciela języka angielskiego w Szkole Metodystów i w Technikum Handlu Zagranicznego. W 1964 r. wyemigrował do Kanady dzięki małżeństwu per procura oraz wskutek interwencji rządu y 7

8 kanadyjskiego pod auspicjami ONZ w ramach łączenia rodzin. Wykładał historię i kulturę polską w Loyds College w Montrealu oraz założył kursy licealne im. Adama Mickiewicza. Od 1971 r. był kierownikiem biblioteki Concordia University. Jako działacz polonijny odznaczony Złotą Odznaką Kongresu Polonii Kanadyjskiej, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Yad Vashem (1983). Żonaty z Izabelą z domu Łubieńska (zmarła w 1988 r.). Ma syna Andrzeja i córkę Małgorzatę. Żonaty po raz drugi z Marią z domu Kleniewską. Mieszka w Kanadzie w Montrealu. CA W, Akta personalne, sygn.: 5696; K e m n i t z M. E., Wspomnienia z pracy politycznej i społecznej w latach , Londyn 1983 (na prawach rękopisu), passim; List E. Kemnitza (zbiory autora). Bogdan Chrzanowski 8

9 9

10 KEMNITZ EDWARD KO NSZ i) Kmdt O k r.p o m. NSZ. Aresztowany w czerwcu 1945r. wraz z k-dą Okr. Poznań. Po nim okręgiem kierował prawdopodobnie szef sztabu i n ż. 3kiba, p s."jacek", do jesieni tego roku, a później krótko Stefan Jakubowski, p s."topór". ) Prawdopodobnie Kemnitz dotarł do środowisk "Gryfa Pomorskiego" przez niejakiego Romana Weycberta z Bydgoszczy w ramach akcji NSZ pozyskania sobie "Gryfa". Kontakty te zostały jednak przerwane na skutek zagrożenia aresztowaniami. Zr.: K.Komorowski, Formacje ND,[w:] Walka podziemna, 10

11 I KEMNITZ EDWARD KO NSZ Inspektor Okr. Pom. NSZ po reorganizacji struktury terenowej HSZ przeprowadzonej wiosną i9 45r. B.Chrzanowski, Działalność ZJ-NSZj [w:] Walka podziemna... s M G r 94 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17