sharing >> a u d i o k s i a z k i.org ABC FOTOGRAFOWANIA

Transkrypt

1 sharing >> a u d i o k s i a z k i.org ABC FOTOGRAFOWANIA Niewiele rzeczy przybliża świat tak, jak czyni to fotografia. Dzięki niej odległe miejsca i ludzie stają się bliscy, a nasze życie bogatsze. Często tym, co nas najbardziej porusza, jest niepowtarzalny punkt widzenia, właściwy każdemu autorowi zdjęć. W niniejszym poradniku zamieszczony został zbiór przykładowych fotografii, których przestudiowanie pozwoli pobudzić wyobraźnię i pomoże każdemu odkryć własny, wyjątkowy sposób patrzenia na świat. Wstęp do świata doskonałej fotografii. Co decyduje o wspaniałości zdjęcia? Chyba każdy z nas miał kiedyś okazję oglądać w galerii lub czasopiśmie jakieś zdjęcie, zastanawiając się jednocześnie, co takiego przyciąga w nim naszą uwagę. Bo zdjęcie było po prostu dobre. Miało w sobie coś, co zostało zrobione wyjątkowo dobrze, jednak w przypadku fotografii różnica pomiędzy dziełem wystarczająco dobrym a wybitnym jest trudna do zdefiniowania. Tymczasem w dzisiejszych czasach tak wielu ludzi robi zdjęcia, że sama czynność wydaje się wręcz banalna. Co więcej, współczesne aparaty fotograficzne są tak łatwe w użyciu, że wykonanie dobrego, prawidłowo naświetlonego zdjęcia nie jest niczym nadzwyczajnym. W rezultacie widzimy wokół siebie mnóstwo fotografii, które, choć na ogół poprawne, często nie wyróżniają się niczym szczególnym. Ale przecież zdarzają się i takie, które przykuwają uwagę swoją wyjątkowością. Niniejszy poradnik jest przeznaczony dla każdego, kto pragnie zgłębić tajniki fotografii i doskonalić swój warsztat tak, by wykonywać zdjęcia dorównujące jakością pracom podziwianym przez siebie. W kolejnych rozdziałach będziemy zamieszczać opisy podstawowych i bardziej zaawansowanych technik, które pomogą Państwu w zrozumieniu reguł rządzących fotografią. Znajdziecie Państwo przykładowe zdjęcia i porównania pomiędzy zdjęciami udanymi i nieudanymi. Jeśli poświęci się odrobinę czasu na lekturę tego poradnika i zastosuje zawartą w nim wiedzę we własnej praktyce fotograficznej, to na efekty nie trzeba będzie długo czekać. CZĘŚĆ PIERWSZA - Podstawowe techniki Dobre zrozumienie trzech podstawowych czynników mających wpływ na jakość zdjęć prowadzi do znakomitych rezultatów. Ostrość, ekspozycja i kompozycja Nowoczesne lustrzanki jednoobiektywowe są bardzo łatwe w użyciu. Najnowsze osiągnięcia technologiczne, takie jak niezawodny system automatycznej ekspozycji i precyzyjne, automatyczne ustawianie ostrości, działające nawet przy słabym oświetleniu, sprawiają, że dosłownie każdy może robić dobre zdjęcia, niezależnie od warunków zewnętrznych. Dostępne na rynku wysokiej klasy obiektywy o zmiennej ogniskowej także znacznie ułatwiają kompozycję wspaniałych kadrów i to bezpośrednio w celowniku. Ponieważ trzy podstawowe czynniki warunkujące powstanie udanej fotografii - ostrość, ekspozycja i kompozycja - są teraz całkowicie pod kontrolą, możemy się zastanowić, dlaczego niektóre z naszych fotografii nadal nie są doskonałe. Chodzi o to, że nawet najbardziej zaawansowane technicznie aparaty muszą być umiejętnie obsługiwane. audioksiazki.org Podstawowe techniki 1 - Lustrzanka jednoobiektywowa. Podstawowe techniki 2 - Autofocus - system automatycznego ustawiania ostrości. Podstawowe techniki 3 - Czasy otwarcia migawki. Podstawowe techniki 4 - Przysłona. Podstawowe techniki 5 - Ogniskowa i kąt widzenia. Podstawowe techniki 6 - Czas otwarcia migawki, liczba przysłony i czułość filmu. Podstawowe techniki 7 - Wprowadzenie kompozycji i kadrowania. Podstawowe techniki: Lustrzanka jednoobiektywowa Lustrzanka jednoobiektywowa jest najbardziej wyrafinowanym narzędziem do robienia zdjęć dostępnym w dzisiejszych czasach. Ze wszystkich rodzajów aparatów dostępnych obecnie na rynku, lustrzanki jednoobiektywowe na film o szerokości 35 mm są sprzętem niewątpliwie najbardziej popularnym wśród osób traktujących 1

2 fotografię poważnie. Łącząc wyrafinowane możliwości ze zwartą i lekką konstrukcją. lustrzanki są doskonałymi aparatami do fotografii reporterskiej, sportowej, turystycznej, a także do robienia zdjęć niepozowanych. Niewielkie rozmiary i wszechstronność to dwie główne zalety, dzięki którym na lustrzankach można polegać w każdej sytuacji. Możliwość zmiany obiektywu sprawia, że możemy robić właśnie takie zdjęcia, o jakie nam chodzi. W obecnych czasach komputerowe "mózgi" lustrzanek jednoobiektywowych najwyższej klasy, takich jak te z serii EOS, zautomatyzowały proces fotografowania do tego stopnia, że fotograf może skupić się wyłącznie na treści zdjęcia. Można dosłownie zaprogramować aparat tak, aby dopasował się do panujących warunków ekspozycji. To naprawdę duże ułatwienie, bo przecież wysublimowane piękno krajobrazu wymaga innych ustawień niż szybkość i dynamika sportowych wydarzeń. Co więcej, polegając na nowoczesnej i precyzyjnej technologii systemu automatycznego ustawienia ostrości, możemy uchwycić na zdjęciu te szczególne, niepowtarzalne momenty, które najprawdopodobniej umknęłyby przy ręcznym ustawieniu. Zrozumienie kilku podstawowych zasad fotografii pomoże nam cieszyć się wyrafinowanymi możliwościami naszego aparatu, a co najważniejsze, robić lepsze zdjęcia. Lustrzanka jednoobiektywowa a kompaktowy aparat fotograficzny Wielkim udogodnieniem oferowanym przez lustrzanki jednoobiektywowe jest ich konstrukcja, oparta o system TTL, dzięki któremu fotografująca osoba widzi dokładnie to, co będzie utrwalone na klatce filmu. Zastosowanie konstrukcji tego typu sprawia, że używanie obiektywów o różnych ogniskowych jest bardzo praktyczne. Kompaktowy aparat fotograficzny ma osobny wizjer celownika do ustawiania kadru, więc tylko w przybliżeniu pokazuje obraz obejmowany przez obiektyw. Poza tym, jedynym sposobem na fotografowanie z innym obiektywem jest dodanie specjalnego celownika.

3 Podstawowe techniki: Autofocus - system automatycznego ustawiania ostrości Używanie autofocusu jest łatwe, jednak należy pamiętać o jego właściwej obsłudze. Po prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na fotografowany obiekt. Autofocus jest jednym z wielkich udogodnień nowoczesnych lustrzanek jednoobiektywowych. Po prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na ten element obrazu, który ma być ostry i naciskamy spust migawki do połowy. Obiektyw automatycznie nastawi ostrość wybranego przedmiotu. Autofocus jest prawie zawsze szybszy i bardziej niezawodny niż ręczne ustawianie ostrości. Ważne jest zrozumienie zasad prawidłowej obsługi tej funkcji. Po pierwsze należy zdecydować, który element obrazu ma być ostry, a jest to

4 czasami trudny wybór.poza tym, poruszenie aparatu może spowodować przesunięcie ramki autofocusu z wybranego obiektu. Może temu zapobiec włączenie blokady ostrości, jednak ważne jest, byśmy zawsze pamiętali o obecności ramki. Potwierdzenie wskaźnikiem ostrości Przed naciśnięciem spustu migawki dobrze jest upewnić się, czy zdjęcie będzie ostre. Widać to, rzecz jasna, w celowniku. Czasami jednak, kiedy fotografujemy przy słabym oświetleniu, trudno mieć pewność co do właściwego ustawienia ostrości. System automatycznego ustawiania ostrości okaże się pomocny i w tej sytuacji. Warto przyzwyczaić się do sprawdzenia przed każdym zdjęciem, czy świeci się zielona lampka wskaźnika ostrości widoczna w celowniku. To zajmie tylko chwilę, a może oszczędzić wielu rozczarowań. Jeśli stwierdzimy, że przydałaby się nam odrobina praktyki w używaniu systemu autofocusu, możemy poćwiczyć z aparatem bez filmu, dopóki prawidłowa obsługa stanie się tylko kwestią intuicji. Użycie blokady ostrości może znacznie poprawić jakość naszych zdjęć. Blokada ostrości pomaga skomponować ujęcie. Jeżeli główny obiekt na zdjęciu ma być w samym centrum kadru, możemy w prosty sposób ustawić ostrość, używając systemu automatycznego ustawienia ostrości. Jednak co zrobić, gdy nie chcemy aby wybrany przez nas motyw był w samym środku zdjęcia? Na przykład, jeśli na fotografii mają być dwie stojące obok siebie osoby, ramka autofocusu najprawdopodobniej znajdzie się pomiędzy nimi i ostrość zostanie ustawiona względem tła. Prosta funkcja zwana "blokadą ostrości" rozwiązuje ten problem. Po prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na fotografowany obiekt, uruchamiamy system autofocusu naciskając spust migawki do połowy i komponujemy ujęcie przesuwając aparat i trzymając spust migawki. Autofocus będzie pamiętał prawidłowe ustawienie, dopóki spust migawki nie zostanie zwolniony. Funkcja blokady ostrości ułatwia również wyostrzenie obrazu przy fotografowaniu obiektów, takich jak puste ściany lub błyszczące powierzchnie, które mogą sprawić kłopoty przy automatycznym ustawianiu ostrości. W takim przypadku wybieramy po prostu jakiś inny przedmiot znajdujący się mniej więcej w tej samej odległości co fotografowany obiekt, ustawiamy ostrość przy pomocy autofocusu i trzymając spust migawki wciśnięty do połowy, wracamy do wybranego wcześniej ujęcia. Tryby pracy One Shot i Al Servo AF Podczas robienia zdjęć w trybie One Shot AF, migawka nie może być zwolniona dopóki ustawianie ostrości nie zostanie zakończone. Ten tryb fotografowania stosuje się w połączeniu z blokadą ostrości. Naciśnięcie spustu migawki do połowy zachowuje parametry ustawienia ostrości odpowiadające wybranej odległości. Kiedy jednak fotografujemy ruchome obiekty w trybie Al Servo AF, po naciśnięciu spustu migawki do połowy autofocus śledzi poruszający się obiekt i w sposób ciągły dopasowuje ostrość do zmieniającej się odległości. Funkcja ta jest funkcją odwrotną do funkcji blokady ostrości. Podstawowe techniki: Czasy otwarcia migawki Dysponując różnymi czasami otwarcia migawki możemy kontrolować przedział czasu, w którym światło wpada do aparatu.

5 Co to jest czas otwarcia migawki? Mówiąc w skrócie, czas otwarcia migawki to czas naświetlenia klatki filmu. Krótki czas otwarcia migawki, 1/2000 s, 1/4000 s itd,. oznacza, że migawka pozostanie otwarta tylko przez tę krótką chwilę. I na odwrót - dłuższy czas otwarcia migawki znaczy, że ekspozycja będzie trwała odpowiednio dłużej. Nie dajmy się zmylić liczbom umieszczonym na aparacie. Czas otwarcia migawki opisany symbolem "2000" to w rzeczywistości 1/2000 sekundy - bardzo krótko. Oznaczenie ułamka 1/ zostało dla uproszczenia pominięte; mówimy o robieniu zdjęć z migawką "dwa tysiące" mając na myśli czas otwarcia migawki równy "jednej dwutysięcznej sekundy". Dlaczego czasy otwarcia migawki są takie ważne? Kiedy fotografujemy obiekty w ruchu przy długim czasie otwarcia migawki, zdjęcie najprawdopodobniej wyjdzie nieostre. Nie można jednak fotografować wszystkiego przy krótkim czasie otwarcia migawki, gdyż wówczas ekspozycja musiałaby trwać krócej, co nie zawsze jest możliwe ze względu na czułość filmu. Jeśli czas otwarcia migawki jest za krótki w danych warunkach, zbyt mało światła dotrze do filmu i zdjęcie będzie niedoświetlone. Robiąc zdjęcia należy zawsze pamiętać o zrównoważeniu trzech następujących czynników: czasu otwarcia migawki (jak długo światło pada na klatkę filmu), liczby przysłony (ile światła pada na klatkę filmu) i czułość filmu (ile światła potrzebuje dany film do prawidłowej ekspozycji). Zrozumienie zasad postępowanie z tymi trzema parametrami jest najważniejszym krokiem ku udanym fotografiom. Można by sądzić, że wiedza dotycząca wspomnianych parametrów okaże się zbędna, jeśli tylko będziemy unikać fotografowania obiektów w ruchu. Ale nawet ograniczenie się do robienia zdjęć nieruchomych przedmiotów nie zwalnia nas z konieczności pamiętania o czasie otwarcia migawki. Wszystko dlatego, że aparat może się poruszyć, jeśli nie jest zamocowany na statywie. Jeżeli w momencie ekspozycji aparat ulegnie jakimkolwiek wstrząsom, to obraz na zdjęciu będzie rozmazany. Mówimy wtedy o "poruszeniu" aparatu. Jednak jeśli dobierze się wystarczająco krótki czas otwarcia migawki, to w większości przypadków zdjęcie wyjdzie doskonale, nawet jeśli robiła je osoba niedoświadczona. Mechanizm migawki w aparatach EOS Aparaty EOS posiadają pionową migawkę szczelinową z elektromagnetycznym mechanizmem wyzwalania. Czas migawki kontrolowany jest elektronicznie. W konstrukcji migawki wykorzystano mechanizm z dwiema kurtynami. W stanie spoczynku (przed naciśnięciem spustu), pierwsza kurtyna zasłania klatkę filmu, a druga jest otwarta. W momencie naciśnięcia spustu pierwsza kurtyna otwiera się tworząc szczelinę, przez którą światło pada na klatkę filmu. W czasie ekspozycji druga kurtyna zaczyna podążać za pierwszą, przez co szczelina przesuwa się naświetlając resztę klatki. Następnie pierwsza kurtyna zatrzymuje się, a druga kurtyna zamyka się zaraz za nią kończąc ekspozycję.

6 Problemy wynikające z poruszenia aparatem są powszechne wśród początkujących - łatwo jednak można temu zaradzić. Skąd wiadomo, przy jakich czasach otwarcia migawki możemy fotografować "z ręki"? Fotografowie zazwyczaj starają się mieć na uwadze czasy otwarcia migawki, przy których można robić zdjęcia bez statywu. Ogólna zasada mówi, że używając obiektywu o ogniskowej 50 mm większość ludzi może fotografować z ręki przy czasie otwarcia migawki równym 1/60 sekundy i krótszym. Jak widać, istotna jest tu ogniskowa obiektywu. O parametrze tym należy pamiętać, gdyż przy dłuższych obiektywach - teleobiektywach - konsekwencje poruszenia aparatu są bardziej widoczne. Dlatego też osoby zajmujące się fotografią zawodowo zawsze używają solidnych, wytrzymałych statywów, kiedy fotografują przez olbrzymie teleobiektywy. Jednym ze sposobów określenia najkrótszego czasu otwarcia migawki przy którym możemy zrobić zdjęcia z ręki, jest wyznaczenia odwrotności ogniskowej aparatu. Oznacza to, że obiektywem o ogniskowej 50 mm możemy bezpiecznie fotografować bez statywu ustawiając czas otwarcia migawki na 1/60 s (ponieważ w aparatach nie istnieje wartość 1/50 s), ale już 1/30 s może być czasem za długim. Z kolei 1/30 s może w zupełności wystarczyć przy szerokokątnym obiektywie o ogniskowej 28 mm, trzeba jednak pamiętać o tym, że jest to prawdopodobnie najdłuższy czas przy jakim można robić zdjęcia z ręki, nawet jeśli używa się superszerokokątnego obiektywu o ogniskowej 15 mm. Z drugiej zaś strony, teleobiektywy o ogniskowej 300 mm raczej nie powinien być używany bez statywu przy czasie otwarcia migawki krótszym niż 1/500 s jeśli nie chcemy, by zdjęcie było nieostre. Natomiast użycie czasu 1/250 s powinno wystarczyć dla obiektywów o ogniskowej 135 mm lub 200 mm. Początkowo może się to wydawać skomplikowane, ale pamiętając o zależności pomiędzy ogniskową obiektywu a czasem otwarcia migawki osiągniemy efekty w postaci większej liczby ostrych zdjęć. Krótki czas otwarcia migawki pomoże zarejestrować niedostrzegalne dotąd aspekty fotografowanych tematów. Zrozumienie zasad doboru czasu migawki przyniesie owoce w postaci lepszych zdjęć. To jednak nie wszystko. Aparaty z serii EOS umożliwiają zmiany czasu otwarcia migawki w niezmiernie szerokim czasie, co w bardziej zaawansowanych modelach oznacza czas rzędu 1/4000 a nawet 1/8000 sekundy. Przy tak krótkich czasach aparaty serii EOS mogą sfotografować rzeczy niedostrzegalne gołym okiem. Czasy te pozwalają na uchwycenie strzały lecącej do tarczy lub na zatrzymanie kolibra w locie. Przy tak krótkim czasie naświetlania wyczucie właściwego momentu wymaga dobrego refleksu i odrobiny praktyki. Aparaty serii EOS oferują również możliwość ustawienia bardzo długich czasów naświetlania, włącznie z ustawieniem "B" ("bulb", zwanym także "na czas"), które umożliwia fotografowanie z dowolnie długim czasem naświetlania. Również i w tym przypadku możliwe jest całkiem nowe spojrzenie na otaczający nas świat. Nocne światła wielkiego miasta, autostrada jako smuga pędzących samochodów, rozgwieżdżone niebo - to wspaniałe tematy na zdjęcia wymagające długiego czasu ekspozycji. Podstawowe techniki: Przysłona Regulacja przysłony to zmiana natężenia światła wpadającego do aparatu podczas ekspozycji. Znaczenie liczby przysłony Parametr czasu otwarcia migawki informuje o długości padania światła na klatkę filmu. Z kolei liczba przysłony jest miarą wielkości otworu, przez który przechodzi światło, wpadając do aparatu. Jeśli ekspozycja ma pozostać niezmienna, to im dłuższy będzie czas otwarcia migawki, tym mniejszy powinien być otwór przysłony. Jeśli czas ekspozycji musi być krótszy, wówczas przysłona powinna być

7 otwarta szerzej, aby ta sama ilość światła została wpuszczona do aparatu. Wielkość otworu przesłony wyrażamy jednostkami zwanymi liczbami przysłony. Mały otwór to duża liczba (lub wartość) przysłony, na przykład f/22 oznacza otwór o średnicy niewiele większej od średnicy szpilki. Duże otwory, np. f.1.4, oznacza się małą liczbą. Liczby umieszczone na pierścieniu przysłony każdego obiektywu to właśnie liczby przysłony. Każda z nich opisuje otwór, którego wielkość jest dwa razy większa lub dwa razy mniejsza od otworu odpowiadającego sąsiedniej liczbie przysłony. I tak, przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza dwa razy więcej światła niż przysłona oznaczona liczbą f/8 i o połowę mniej, niż przysłona o liczbie f/4. Różnica pomiędzy dwiema liczbami przysłony, sąsiadującymi ze sobą w tak powstałym szeregu, to stopień przysłony. "Otwieranie" przysłony oznacza powiększenie otworu przysłony, "przymykanie" zaś - jego zmniejszanie. Liczby przysłony i czasy otwarcia migawki Zarówno przysłona jak i migawka regulują ilość światła padającego na klatkę filmu. W zakresach regulacji obu tych parametrów znajdują się ustawienia odległe o jeden stopień. Mając na uwadze ilość światła wpadającego do aparatu, można powiedzieć, że przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza dwa razy więcej światła niż przysłona f/8. Podobnie migawka 1/60s wpuszcza dwa razy więcej światła niż migawka 1/125 s. Ustawienie czasu otwarcia migawki i wielkości przysłony zawsze musi być wzajemnie skorelowane. Załóżmy przykład, że parametry prawidłowej ekspozycji przy danym ujęciu wynoszą odpowiednio 1/60 s i f/6.6. Chcąc w tych samych warunkach oświetlenia sfotografować poruszający się obiekt, skracamy czas otwarcia migawki do 1/125 s. Wówczas, aby zachować optymalne zrównoważenie parametrów ekspozycji, musimy dopasować przysłonę, zmieniając jej wartość dokładnie o tyle samo, o ile zmienił się czas otwarcia migawki. Dlatego też w tym przypadku należy dwukrotnie zwiększyć otwór przysłony, zmniejszając jej liczbę na f/4, o jeden stopień. Ponieważ przysłona o liczbie f/4 wpuszcza dwukrotnie więcej światła niż przysłona o liczbie f/5.6, optymalne parametry ekspozycji zostaną zachowane. Głębia ostrości jest jednym z podstawowych pojęć w fotografii. Terminem tym określa się strefę, w której obiekty uwidocznione na zdjęciu są ostre. Głębia ostrości Pojęcie głębi ostrości odnosi się do strefy ostrego odwzorowania, która rozciąga się przed i za punktem, względem którego ustawiona jest ostrość. Głębia ostrości zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do wielkości otworu przysłony. Znaczy to, że przy szeroko otwartej przysłonie, np. o liczbie f/1.8, głębia ostrości jest niewielka. Natomiast przy mocno przymkniętej przysłonie, np. f/16, prawie wszystkie obiekty, widoczne czy to na pierwszym, czy na dalszych planach, będą ostro odwzorowane. Tak jak przy wyborze czasu otwarcia migawki bierzemy pod uwagę prędkość poruszających się obiektów, tak przy ustawianiu przysłony kierujemy się głębią ostrości, którą chcemy uzyskać. Rzecz jasna, warunki ujęcia nie zawsze umożliwiają duży wybór ustawień. Fotografując mecz koszykówki musimy ustawić krótki czas otwarcia migawki - i zadowolić się niewielką głębią ostrości. Ale przy fotografowaniu ogrodu pełnego kwiatów duża głębia ostrości na pewno będzie ważniejsza. Należy pamiętać, że strefa głębi ostrości nie jest równomiernie rozłożona wokół punktu, na który ustawiamy ostrość aparatu. Mniej więcej jedna trzecia obszaru głębi ostrości przypada na przestrzeń przed tym punktem, a pozostałe dwie trzecie na strefę znajdującą się za nim. Może się zdarzyć, że nie wszystkie elementy kadru zmieszczą

8 się w strefie objętej głębią ostrości. Można wtedy ustawić ostrość na odległość trochę większą, niż ta, w której znajduje się fotografowany obiekt. Wówczas prawdopodobnie głębia ostrości obejmie wszystko. Podstawowe techniki: Ogniskowa i kąt widzenia W każdej sytuacji mamy do wyboru wiele różnych ujęć. Głębia ostrości i obiektywy Użycie obiektywu o długiej ogniskowej zmniejsza głębię ostrości. Korzystając więc z teleobiektywów należy dokładnie ustawiać ostrość. Obiektywy szerokokątne zaś mają bardzo dużą głębię ostrości. Precyzyjne ustawienie ostrości nie jest więc aż takie istotne jeśli używamy obiektywu szerokokątnego. Prawie wszystkie elementy kadru fotografowane obiektywem o ogniskowej 28 mm w jasny, słoneczny dzień, będą ostro i wyraźnie odzwierciedlone. Jeśli jednak używamy teleobiektywu przy słabym oświetleniu, może to już wymagać zwiększonej ostrożności i precyzji. Głębia ostrości i odległość od fotografowanego obiektu Głębia ostrości zmienia się wraz ze zmianą odległości z jakiej robimy zdjęcie. Oznacza to, że przy niezmiennych parametrach ekspozycji obiekty znajdujące się w oddaleniu będą miały porównywalnie większą głębię ostrości niż elementy znajdujące się bliżej aparatu. Wyjaśnia to, dlaczego na fotografii krajobrazu wykonanej z ostrością ustawioną na nieskończoność, pola, drzewa, odległe góry, a nawet obłoki są wyraźnie widoczne. Dlatego też głębia ostrości, którą dysponujemy robiąc zbliżenia, jest zazwyczaj o wiele mniejsza niż można przypuszczać. Najważniejsza decyzja Najważniejsze w fotografii jest zrozumienie zależności pomiędzy czasem otwarcia migawki a wielkością przysłony. W danych warunkach oświetleniowych prawie zawsze mamy do wyboru kilka różnych kombinacji tych dwóch zmiennych. Wybranie krótszego czasu ekspozycji pociągnie za sobą nastawienie większego otworu przysłony, a zarazem zmniejszenie głębi ostrości. Czasem o to nam właśnie chodzi, często jednak nie tego oczekujemy. Dlatego też robiąc zdjęcia zawsze powinniśmy pamiętać o tych dwóch parametrach. Jak dużą głębię ostrości zamierzamy osiągnąć? Jaki czas otwarcia migawki będzie potrzebny, aby uzyskać ostre zdjęcie? Znajomość odpowiedzi na te pytania na pewno pomoże nam poprawić jakość naszych fotografii. Czas otwarcia migawki, liczba przysłony i ogniskowa Ogniskowa obiektywu ma niewątpliwie wpływ na rodzaj wykonywanego zdjęcia. Od niej zależy też kąt widzenia oraz głębia ostrości. Powyższe przykłady

9 pokazują to samo ujęcie sfotografowane różnymi obiektywami. Odległość modelki była różna, aby zachować wielkość fotografowanych obiektów. Możemy tu przede wszystkim zauważyć różnice w tle, jednak zmiany w perspektywie także są widoczne. Podstawowe techniki: Czas otwarcia migawki, liczba przysłony i czułość filmu Czułość filmu jest trzecią najważniejszą wielkością, która ma wpływ na ekspozycję. Nowoczesny filmy o wysokiej czułości ułatwiają dobór filmu w zależności od warunków. Co to znaczy, że film jest wysokoczuły? Zależność pomiędzy czasem otwarcia migawki a wielkością przysłony została już wyjaśniona. Pozostaje jednak jeszcze jeden parametr, o którym należy pamiętać: czułość filmu. Wielkość ta odzwierciedla wrażliwość filmu fotograficznego na światło. Nawet jeśli znajdziemy się w sytuacji, w której wybrana przez nas kombinacja czasu otwarcia migawki i liczby przysłony jest nieprawidłowa ze względu na warunki oświetleniowe, nie oznacza to, że wszystko stracone. Możemy rozwiązać ten problem używając filmu o większej czułości. Jak już wspomniano, sąsiadujące wartości czasu otwarcia migawki i liczby przysłony różnią się od siebie o jeden stopień. Ekspozycja z czasem 1/250 s jest dwukrotnie krótsza od ekspozycji 1/125 s, a przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza do aparatu dwa razy więcej światła, niż przysłona oznaczona jako f/8. W obu przypadkach możemy mówić o różnicy jednego stopnia. Filmy różnią się od siebie w ten sam sposób. Przy takich samych parametrach ekspozycji, film ISO 100 wymaga dwukrotnie więcej światła niż film ISO jest to różnica jednego stopnia. Dlatego też używając filmu ISO 200 możemy osiągnąć trochę większą głębię ostrości lub też nastawić trochę krótszy czas otwarcia migawki niż w przypadku filmu o mniejszej czułości. Rodzaje i czułość filmów Rodzaj filmu i jego czułość są oczywiście bardzo ważne w fotografii. Filmy dzielimy na czarno-białe i barwne, a także na negatywowe (do odbitek) i pozytywowe (do przezroczy). Pozytywowe filmy fotograficzne mogą dać trochę lepsze efekty, choć z drugiej strony filmy negatywowe są zazwyczaj mniej wrażliwe na błędy, gdyż w procesie wywoływania odbitek można jeszcze wpłynąć na ich końcową jakość, nawet jeśli powstają z niedoskonałego negatywu. Jeśli chodzi o filmy do przezroczy (pozytywowe), kontrola nad zdjęciem kończy się w momencie naciśnięcia spustu migawki. Czułość filmu jest kolejną wielkością, z którą należy się zapoznać. Filmy o czułości z zakresu od ISO 64 do ISO 400 są szeroko dostępne, a filmy o wyższej czułości można znaleźć w specjalistycznych sklepach fotograficznych. Jednostki ISO określają standardową skalę światłoczułości. ISO 64 oznacza stosunkowo niską czułość, ISO 400 to czułość dość wysoka. Wysokoczuły film wymaga mniej światła podczas ekspozycji, więc umożliwia większą tolerancję naświetlania w różnych sytuacjach. Wysokoczułe filmy mają jednak tendencję do większej "ziarnistości". Odwzorowany przy ich użyciu obraz jest mniej ostry, zwłaszcza jeśli odbitkę powiększono Wszystkie poniższe kombinacje dają taką samą ekspozycję. Czas otwarcia migawki (w sek.) 1/1500 1/250 1/125 1/60 1/30 1/15 1/8 Liczba przysłony (f/stopień) Produkowane obecnie filmy, również te o wyższej czułości, charakteryzują się tak wysoką jakością, że większość robiących zdjęcia wybiera film ISO 200, nie martwiąc się o uzyskanie dobrej jakości zdjęć. Mając jednak na uwadze jakość zdjęć, zawsze powinniśmy wybierać filmy o możliwie najniższej czułości dopuszczalnej w danych warunkach oświetlenia. Porównajmy przeźrocza wykonane na filmach pozytywowych o czułości ISO 64 i ISO 400. Barwy na niskoczułym filmie są bardziej intensywne, a szczegóły wyraźniejsze. Jak widać, dobór czułości filmu, jak zresztą wszystko w fotografii, jest sprawą kompromisu. Istnieją dwa podstawowe typy filmów barwnych: do światła dziennego oraz do światła sztucznego (kompensujący niedostatek barwy niebieskiej). Film do światła dziennego nadaje się do robienia zwykłych zdjęć w każdych warunkach. Użyty w pomieszczeniach może spowodować nieznaczną dominantę barwy czerwonej. Film do światła sztucznego został opracowany z myślą o profesjonalnej fotografii w warunkach oświetlenia studyjnego, może być jednak z powodzeniem używany przy zwykłym (żarowym) sztucznym świetle. Natomiast efektem użycia filmu do światła dziennego we wnętrzach z oświetleniem jarzeniowym jest lekko zielonkawe zabarwienie obrazu. Można temu zapobiec zakładając na obiektyw specjalny fioletowy filtr.

10 Kombinacje czasu otwarcia migawki oraz liczby przysłony z czułością filmu.</td< tr> Liczba przysłony Czas otwarcia migawki ISO Czas otwarcia migawki Liczba przysłony Podstawowe techniki: Wprowadzenie do kompozycji i kadrowania Prawdziwa zabawa zaczyna się, gdy zrozumiemy podstawowe zasady fotografowania. Nie róbmy zdjęcia ot tak, skomponujmy je Oprócz ostrości i parametrów ekspozycji, najważniejsza w fotografii jest kompozycja. Jest to jednak czynnik wymykający się jednoznacznym, wiążącym regułom. W rzeczywistości każdą scenę można przedstawić na różnych, ale jednakowo dobranych kadrach. Można jednak zgodzić się co do jednej zasady: kompozycja jest dobra, jeżeli zawiera całą "informację" potrzebną do przedstawienia tematu zdjęcia - i nic poza tym. Zasada ta jest niezwykle istotna. Wiedza o tym, co należy opuścić, jest jedną z najważniejszych w każdej formie sztuki. Używając lustrzanki jednoobiektywowej bardzo łatwo jest zawęzić scenę jedynie do pożądanych elementów. Aparat jest przenośny, a dzięki wymiennym obiektywom, zwłaszcza tym o zmiennej ogniskowej, wybór kąta widzenia nie sprawia najmniejszych problemów. Bądźmy więc bardziej elastyczni i kreatywni, eksperymentujmy z różnymi położeniami aparatu i ogniskowymi obiektywów. Pamiętajmy o świetle Do tworzenia wspaniałych kompozycji fotograficznych niezbędne jest uprzednie zrozumienie natury światła. Nasz aparat jest prawdopodobnie bardziej wyczulony na obecność źródeł światła i ich wpływ na obraz fotografowanych obiektów, niż my sami. Na przykład, pragniemy zrobić zdjęcie komuś stojącemu w promieniach słońca. Umieszczamy fotografowaną osobę tak, aby słońce padało na jej twarz, gdyż chcemy, by była ona dobrze oświetlona. Niestety, po odebraniu wywołanych odbitek efekt okazuje się niezadowalający, gdyż osoba na zdjęciu mruży oczy, a jej twarz jest pełna nieprzyjemnych cieni. Nie było to widoczne podczas robienia zdjęcia, ale aparat wszystko wiernie zarejestrował. Prawdopodobnie najlepszym sposobem na uniknięcie podobnych problemów jest zdobywanie doświadczenia na podstawie wcześniejszych prób fotografowania w różnych sytuacjach. Jeśli zdarza się rzadka okazja wykonania niepowtarzalnej fotografii, warto jest zrobić serię zdjęć, wypróbowując różne odległości i obiektywy. Trzymanie aparatu

11 Większość ludzi przyzwyczaja się do fotografowania w jednej pozycji - na stojąco. Warto jednak wypróbować ujęcia z różnych pozycji. Bardzo ważne jest stabilne trzymanie aparatu, zwłaszcza z teleobiektywem, ponieważ najlżejsze nawet poruszenie spowoduje rozmazanie obrazu. Jeżeli nie dysponujemy statywem to szczególnie przy długich czasach otwarcia migawki, należy tak ustawić aparat, aby nie poruszył się w momencie ekspozycji. Fotografując na siedząco możemy zapewnić lepszą stabilność opierając łokcie o nogi lub kolana. Znalezienie pewnego, mocnego oparcia przed naciśnięciem spustu migawki jest bardzo istotne. Pozycja leżąca również zapewnia stabilne podparcie, ponieważ ramiona tworzą naturalny "statyw". Jest to często najlepszy sposób fotografowania zwierząt żyjących na wolności. Czasami wsparcie się o płot lub trzymanie aparatu opartego o ścianę zapewni stabilność wystarczającą do fotografowania, także i przy dłuższym czasie otwarcia migawki. Kolejny sposób na uniknięcie poruszenia to użycie samowyzwalacza po uprzednim ustawieniu wszystkich parametrów zdjęcia i wycelowaniu aparatu. Pozwala to skoncentrować uwagę jedynie na zapewnieniu stabilnej pozycji. Jak zawsze w fotografii, wszystko polega na zrozumieniu co należy zrobić, aby osiągnąć zamierzone efekty. CZĘŚĆ DRUGA - Programowane tryby pracy Dzięki trybom programowej kontroli parametrów ekspozycji rozpoczęcie pracy z aparatem EOS jest równie łatwe co przyjemne. Programowa kontrola zdjęcia upraszcza wiele spraw Większość zdjęć daje się sklasyfikować do wyraźnie wyodrębnionych grup, z których najczęściej spotykanymi są portrety, krajobrazy, zbliżenia oraz zdjęcia obiektów ruchomych. Myślą przewodnią systemu programowej kontroli zdjęcia w aparatach EOS jest to, by w każdym z tych typowych rodzajów ujęć można było w prosty sposób dokonać automatycznego ustawienia parametrów ekspozycji. Jest także program uniwersalny, służący do całkowicie automatycznego wykonywania zwykłych zdjęć. Wystarczy tylko wybrać odpowiedni symbol za pomocą pokrętła zmiany trybów pracy, a aparat samodzielnie dopasuje najważniejsze ustawienia do sytuacji. Bez zastanowienia można się wtedy skupić na twórczej stronie zdjęcia, wiedząc że parametry ekspozycji dobrane są poprawnie. Programowane tryby pracy: Tryb pełnej automatyki

12 Tryb pełnej automatyki pozwala skupić się wyłącznie na kompozycji zdjęcia. Aby całkowicie zautomatyzować wykonywanie zdjęć ustawiamy pokrętło wyboru trybów pracy w aparacie na zielony symbol. Jest to równoznaczne z wybraniem trybu pełnej automatyki, co oznacza, że fotografującemu pozostaje już tylko wycelować obiektyw i nacisnąć spust. To dobry punkt wyjścia dla osób zaczynających przygodę z fotografią. Ustawienie nadaje się do różnych typowych sytuacji, takich jak przyjęcia, podróże, zdjęcia zwierząt domowych i dzieci - do sytuacji, które po prostu chcielibyśmy zachować w pamięci. Tryb ten ybierzemy także,gdy zetkniemy się z niepowtarzalnym tematem na zdjęcie, lecz nie wystarczy nam czasu na samodzielne wybranie właściwych ustawień. Wystarczy wtedy tylko wybrać zielony symbol i nacisnąć spust!. Jakie są ustawienia aparatu EOS w trybie pełnej automatyki? Ustawienie ostrości jest przełączane automatycznie między trybem One Shot a trybem Al Servo, zależnie od dynamiki ruchu obiektu. Film przesuwany jest po jednej klatce. Ewaluacyjny pomiar oświetlenia wykonywany jest względem głównego obiektu. Program automatycznej ekspozycji zajmuje się obsługą obiektów o różnych ogniskowych. Przy słabym oświetleniu lub przy świetle padającym w stronę obiektywu można posłużyć się lampą błyskową. Programowane tryby pracy: Wykonywanie portretów Korzystanie z trybu portretowego wejdzie w krew każdemu, kto nauczy się z niego korzystać. Tryb portretowy Wykonanie dobrego portretu nie jest trudne. Należy jednak pamiętać o kilku rzeczach. Jeśli chcemy, by wygląd modela był możliwie naturalny, nie należy kazać mu zbyt długo czekać. Nie warto również stosować światła padającego wprost na twarz, gdyż

13 powoduje ono mrużenie oczu i powstawanie nieładnych cieni. Oświetlenie boczne jest lepsze, najlepsze natomiast jest oświetlenie od tyłu. W celu skupienia uwagi na twarzy fotografowanej osoby dobrze jest rozmyć tło, otwierając szeroko przysłonę. Głębia ostrości oczywiście się przy tym zmniejszy, toteż jej centrum powinno znajdować się na oczach modela, a nie z boku głowy. Obiektywy szerokokątne nie dają dobrych wyników; lepsze są krótkie teleobiektywy o ogniskowej 85 lub 135 mm. Dłuższa ogniskowa pozwoli także stanąć dalej fotografującemu, co zapewni więcej miejsca modelowi. Jakie są ustawienia aparatu EOS w trybie portretowym? W trybie portretowym wybrane są ustawienie ostrości One Shot oraz ewaluacyjny pomiar światła. Przesuwanie filmu jest ciągłe, dzięki czemu można szybko wykonać kilka ujęć, tak by uchwycić ten najwłaściwszy moment. Stosuje się dosyć duże otwory przysłony w celu rozmycia tła. Szczególnie przydatna będzie lampa błyskowa, jako że portrety podświetlane od tyłu są często najpiękniejsze.. Więcej o portretach Duże otwory przysłony dają na ogół lepsze portrety. Trzeba jednak umieć przewidzieć najkorzystniejszą głębię ostrości. W przypadku portretów klasycznych w polu ostrości powinien znajdować się tylko model, a całe tło powinno być rozmyte. Jeśli jednak na zdjęciu ma znajdować się coś więcej niż głowa i ramiona modela, być może warto będzie nadać ostrość także pewnym obszarom tła. Najważniejszą rzeczą jest więc sprawdzenie, czy środek i głębia ostrości są odpowiednio dobrane do warunków.

14 Programowane tryby pracy: Uchwycenie akcji Tryb pracy, który pozwala zatrzymywać kadry z ruchu obiektów. Tryb dla obiektów ruchomych Tryb dla obiektów ruchomych nie służy wyłącznie do fotografowania sportowców. Nadaje się także do pędzących samochodów, dzieci na rowerach, zwierząt biegających w ogrodzie i do wszelkich innych ruchomych obiektów. Połączenie trybu automatycznego ustawiania ostrości Al Servo i ciągłego przesuwania filmu oznacza, że poruszające się obiekty można "śledzić", wykonując automatycznie zdjęcie za zdjęciem, bez martwienia się o ostrość obrazu. Wystarczy tylko utrzymywać ruchomy obiekt o obrębie ramki autofocusu. Może to być trudne w przypadku takich sportów jak piłka nożna lub rugby, gdzie akcja zmienia się bardzo szybko. Gdy chcemy fotografować ruch, zachowując jednocześnie dużą głębię ostrości, pomoże nam wybór bardziej czułego filmu. Najczęściej stosowaną czułością jest w tym przypadku ISO 400, lecz być może warto wypróbować superczuły film ISO Tryb ten jest użyteczny również przy korzystaniu z teleobiektywów, ponieważ wymagają one krótszych czasów ekspozycji, jeśli chcemy uniknąć poruszania aparatu. Jakie są ustawienia aparatu EOS w trybie dla obiektów ruchomych? Mechanizm nastawiania ostrości pracuje w trybie Al Servo, dzięki czemu może on reagować na zmiany położenia dzięki czemu może on reagować na zmiany położenia obiektu. Film przesuwany jest w sposób ciągły, tak by można było wykonać szybką serię ekspozycji, wśród których przynajmniej jedna powinna być właściwa. Ewaluacyjny pomiar oświetlenia uwypukla główny obiekt zdjęcia. Automatyczne określanie warunków ekspozycji przy narzuconym czasie otwarcia migawki umożliwia dobranie czasu naświetlania do szybkości akcji. Wbudowana lampa błyskowa zostaje wyłączona. Programowane tryby pracy: Zdjęcia ze zbliżeniami Zdjęcia w zbliżeniu stwarzają szczególne problemy, osiągnięty rezultat jest jednak wyjątkowy. Tryb zbliżenia Obiektywy zmiennoogniskowej (zoom) w aparatach serii EOS wyposażone są w funkcję macro, która umożliwia ustawienie ostrości bardzo blisko aparatu. Wykonywanie zbliżeń może wydawać się proste, lecz w rzeczywistości wymaga to pewnej wiedzy. Podstawową trudnością jest ustawienie ustawienie odpowiedniej głębi ostrości, ponieważ im bliżej jesteśmy fotografowanego przedmiotu, tym płytszy jest obszar, w którym obiekty są ostre. Uzyskanie ostrości na całej powierzchni obrazu może okazać się prawdziwym problemem. Jednym z rozwiązań jest takie umieszczenie aparatu, by wszystkie istotne elementy znajdowały się w jednakowej odległości od obiektywu. Poza tym każde, zdawałoby się nieznaczne, przesunięcie aparatu może drastycznie przemieścić punkt ostrości na zdjęciu, dlatego też często niezbędne jest użycie statywu, zwłaszcza przy dużych zbliżeniach. Jeśli sam obiekt porusza się choćby w minimalnym

15 stopniu, jak dajmy na to kwiat muskany delikatnym podmuchem wiatru, rozmycie staje się jeszcze większym problemem. Piękno zbliżeń. Tryb zbliżenia pozwala na uchwycenie piękna natury w jej najdrobniejszych szczegółach. Podświetlenie od tyłu sprawia, że zdjęcie to jest bardzo udane. Jakie są ustawienia aparatu EOS w trybie zbliżenia? Mechanizm ustawiania ostrości pracuje w trybie One Shot, a film przesuwany jest po jednej klatce. Do mierzenia ogólnego oświetlenia służy tryb pomiaru częściowego. Priorytet otrzymuje głębia ostrości, gdyż w tego rodzaju fotografii jest ona czynnikiem zasadniczym. Zależnie od modelu aparatu może nastąpić automatyczne uruchomienie lampy błyskowej. Więcej o zbliżeniach Korzystając z automatyki ekspozycji z priorytetem głębi ostrości możemy określić strefę, w której obiekty mają być ukazane wyraźnie. Po wskazaniu przez nas najbliżej i najdalej położonego obiektu, aparat automatycznie dobierze odpowiednią przysłonę i punkt ustawiania ostrości. Powinniśmy uważać, by ustawiana strefa głębi ostrości nie była zbyt szeroka. Wyczucie głębi. Jeżeli możemy ustawić się tak, aby zasadnicze fragmenty fotografowanego przedmiotu znalazły się mniej więcej w jednakowej odległości od aparatu, głębia ostrości staje się mniejszym problemem. Programowane tryby pracy: Zdjęcia krajobrazowe Wszyscy doceniają wspaniałe zdjęcia krajobrazów. Zasady osiągania pożądanych rezultatów są stosunkowo łatwe do opanowania. Tryb krajobrazowy Zdjęcia wykonywane w plenerze są jednym z największych uroków fotografii. Niebo, góry, lasy, ocean - każdy aspekt przyrody wygląda zachęcająco. Także krajobrazy typowo miejskie dają często wspaniałe zdjęcia. Przy fotografii krajobrazowej najistotniejszymi czynnikami są kompozycja i kadrowanie. Funkcja blokady ustawień ostrości pozwala uzyskać nieco więcej kontroli nad tym, co na danym zdjęciu będzie ostre. Wykonywanie zdjęć z dużą głębią ostrości wymaga odpowiednio dużych czasów naświetlania. Należy zachować ostrożność, aby uniknąć poruszenia aparatu. Jeśli światło jest delikatne, możemy skorzystać ze statywu, by jeszcze wydłużyć czas ekspozycji. Fotografie wykonane wczesnym rankiem lub późnym popołudniem są często bardziej efektowne z uwagi na specyficzne właściwości światła.

16 Jakie są ustawienia aparatu w trybie Autofocus ustawiany jest w tryb One-Shot, a przesuwany o jedną klatkę. Ustawiany tryb ewaluacyjnego pozwala na pracę w skrajnie warunkach oświetleniowych. Ponieważ priorytet ostrości, możemy ustawiać jej parametry. jest wyłączona. Programowane tryby pracy: Zdjęcia z krajobrazowym? film jest pomiaru różnych ma głębia Lampa błyskowa lampą błyskową Przydatność lampy błyskowej nie ogranicza się do zdjęć nocnych i we wnętrzach. Doświetlenie pomaga w przypadku obiektów o oświetleniu kontrowym. Tryb pracy z lampą błyskową Z lampy błyskowej możemy korzystać nie tylko w nocy. Olbrzymia liczba zdjęć wykonanych w pełnym świetle dnia wyszłaby lepiej, jeśli przy ich wykonaniu użyto by lampy. Stwierdzenie to odnosi się szczególnie do sytuacji, w których światło pada zza modela. Nawet gdy warunki ekspozycji są prawidłowe, fotografia może być niezadowalająca pod względem jakości. Użycie lampy błyskowej w celu doświetlenia obiektu gwarantuje właściwą ekspozycję bez względu na położenie słońca. Wiedza na temat korzyści płynących z doświetlenia pomoże nam podnieść ogólną jakość naszych fotografii. Doświetlanie pozwala osiągnąć przyjemniejsze dla oka zrównoważenie między pierwszym planem a tłem. Musimy jednak pamiętać, że lampa ma ściśle określony zasięg. Nadaje się ona do przedmiotów znajdujących się blisko fotografującego, lecz w przypadku obiektywów w dużym oddaleniu jest bezużyteczna. Poza tym lampa błyskowa emituje pomocniczą wiązkę światła podczerwonego, która włączana jest automatycznie przy wykonywaniu zdjęć w bardzo słabych warunkach oświetleniowych i wykorzystywana przez system automatycznego ustawiania ostrości. Jak działa tryb pracy z lampą błyskową przy świetle dziennym? W aparatach serii EOS mierzone jest światło wpadające przez obiektyw (co symbolizuje skrót TTL), dzięki czemu można użyć lampy błyskowej przy świetle dziennym bez prześwietlania zdjęcia. Współczesne lampy Speedlite firmy Canon automatycznie równoważą warunki ekspozycji między pierwszym planem a tłem w celu osiągnięcia najbardziej harmonijnego obrazu. Najlepsze jest oświetlenie kontrowe. Błysk doświetlający pozwolił prawidłowo wyeksponować twarz dziewczynki, mimo iż światło słoneczne pada od tyłu. Złocista poświata jej włosów nadaje zdjęciu niepowtarzalny charakter. Wbudowana lampa błyskowa. Niektóre z aparatów serii EOS dysponują wbudowaną lampą błyskową, która ułatwia fotografowanie przy słabym świetle. W niektórych modelach aparatów lampa może się uaktywnić po wykryciu niewystarczającego oświetlenia lub oświetlenia od tyłu. Kompaktowa lampa Speedlite. Lampa 220EX współpracuje ze wszystkimi aparatami serii EOS, także z tymi, które są wyposażone we własną lampę błyskową i w wielopolowy, ewaluacyjny system pomiaru natężenia światła E-TTL. W sytuacji, gdy

17 wymagane jest dodatkowe oświetlenie, system ten dokonuje błysku wstępnego, na podstawie którego określane są wymagania odnośnie błysku właściwego. Tworzenie własnych pocztówek Gdy już zaczniemy robić lepsze zdjęcia, naturalną koleją rzeczy pojawi się chęć, by te najbardziej udane wykorzystać w szczególny sposób. Każdy chyba widział pocztówki ze zdjęciami, sprzedawane we wszystkich popularnych miejscowościach wypoczynkowych. Dlaczego jednak nie pokusić się o zrobienie własnych pocztówek, zamiast kupowania gotowych? Przecież nie są one niczym innym, jak tylko zdjęciami na grubym podłożu, wydrukowanymi w tysiącach egzemplarzy. To samo możemy zrobić z własnymi zdjęciami, przycinając je do właściwych rozmiarów i naklejając na czystą pocztówkę lub wręcz na zwykły karton. Pomyślmy, jaką radość można sprawić krewnym i znajomym, wysyłając im taką "osobistą" kartkę pocztową. Oczywiście, poczta stawia pewne wymagania odnośnie rozmiaru kartek, lecz spełnianie ich nie jest niczym trudnym. Jeśli się jednak na taki krok zdecydujemy, warto użyć kleju dobrej jakości, docisnąć zdjęcia książką lub innym ciężarem i dać im dostatecznie dużo czasu na wyschnięcie - w przeciwnym razie mogą się odkleić. CZĘŚĆ TRZECIA - Kadrowanie i kompozycja Zanim zaczniemy samodzielnie robić dobre zdjęcia, musimy dowiedzieć się, dlaczego niektóre metody dają lepsze rezultaty od innych. Czym jest dobra fotografia? Kolejne kroki, po zapoznaniu się ze sposobami efektywnej obsługi aparatu fotograficznego, są już bardziej subtelne. Łatwo jest rozpoznać fotografię o złej jakości technicznej. Dzięki lepszemu zrozumieniu i odrobinie praktyki można uniknąć zdjęć prześwietlonych lub rozmazanych. Dużo trudniej jest rozróżnić fotografię naprawdę dobrą, od takiej, która jest po prostu wystarczająco dobra. A najtrudniejszym zadaniem może być wyjaśnienie dlaczego niektóre ze zdjęć uważane są za najlepsze. To właśnie jednak trudności z klasyfikacją zdjęć wyjaśniają, dlaczego oko fotografa jest odpowiedzialne za jakość końcową. Kadrowanie i kompozycja: Kompozycja zaczyna się od pomysłu. Wybranie tematu zdjęcia jest jedynie pierwszym krokiem. Myślenie nad tym, co chcemy osiągnąć zaowocuje lepszymi zdjęciami. Dlaczego chcemy zrobić właśnie to zdjęcie? Jeszcze przed naciśnięciem spustu migawki możemy poprawić jakość wykonywanego zdjęcia, zadając sobie jedno proste pytanie: dlaczego to robię, co chcę osiągnąć? Nasuwającą się natychmiast odpowiedzią jest, że chcemy utrwalić pewne wydarzenie lub scenę, które uważamy za ciekawe. Posuńmy się nieco dalej. Co tak naprawdę chcemy w tej scenie utrwalić? Dlaczego właśnie ją uważamy za atrakcyjną? Odpowiadając na takie pytania można wyrobić sobie lepszy pogląd co do

18 oczekiwanych rezultatów. Jeśli naszym celem jest utrwalenie zabawy naszego ukochanego szczeniaka, trzeba dobrać sytuację i ustawienia aparatu w taki sposób, aby jak najlepiej odpowiadały one tego typu fotografii. Jeśli z kolei zamierzamy na zdjęciu oddać delikatne piękno górskiego krajobrazu, wszystkie ustalenia będą wyglądały inaczej. Cała tajemnica polega na docenianiu znaczenia tych rzeczy i na wiedzy, jak się do nich właściwie ustosunkować. Bądź gotów Zanim zaczniemy utrwalać właściwe momenty, musimy nauczyć się je rozpoznawać. Trzeba się wykazać dobrym instynktem i refleksem. Powinniśmy się nauczyć takiej obserwacji, by umieć przewidzieć, co się wydarzy za chwilę. Zrobienie świetnego zdjęcia to nie tylko szczęście, tu się liczą umiejętności. Na dodatek umiejętności te można udoskonalić przez praktykę. Nietypowa perspektywa. Humorystyczne zdjęcia wykorzystują także zestawienia elementów. Złudzenie kolizji bawołu z pojazdem jest efektem zastosowania nietypowej perspektywy. Kadrowanie i kompozycja: Kompozycje są harmonijne. Zrozumienie sposobu w jaki poszczególne elementy współistnieją w fotografii, jest ważnym krokiem w kierunku tworzenia bardzo dobrych zdjęć. Odkrycie i zrównoważenie Temat, który fotografujemy i robimy niekoniecznie muszą być powiązane. Dobry fotograf wykonywać każdy rodzaj zdjęć. portrety - wszystkie one wydają oka, jeśli są właściwie Większość zaawansowanych najprawdopodobniej intuicyjnie dwuetapowy proces: najpierw właściwym tematem zdjęcia, określają, w jaki sposób elementów. sposób w jaki to ze sobą potrafi poprawnie Sport, krajobrazy, się przyjemne dla skomponowane. fotografów stosuje odkrywają, co jest następnie zrównoważyć elementy na planie, aby dawały przyjemny dla oka efekt. W pewnych sytuacjach lepiej jest, aby główny motyw zdjęcia nie był położony centralnie. Nie zawsze chcemy aby wszystkie obiekty na fotografii wyły wyraźne. Także czas i rodzaj ekspozycji mogą na wiele sposobów różnić się od "poprawnego wzorca". Musimy jednak pamiętać, aby wszelkie nasze działania były uzasadnione. Im mniej tym lepiej Myśląc, że im więcej umieścimy na zdjęciu, tym lepsze ono będzie, jesteśmy w błędzie. Prawdę mówiąc, jest zupełnie na odwrót.

19 Pozostawiając zbędne elementy poza kadrem, możemy osiągnąć dużo lepsze rezultaty. Musimy pamiętać, że nie chcemy za jednym razem sfotografować całego świata, a tylko jego konkretną część. Patrząc na dobrze wykonane zdjęcie sportowe widzimy jak akcja na nim zostaje wyizolowana - i to do tego stopnia, że tło fotografii jest celowo rozmazane. Kiedy zadajemy sobie pytanie co chcemy osiągnąć wykonując zdjęcie, musimy nauczyć się eliminować elementy, które nie prowadzą bezpośrednio do pożądanego rezultatu. Oczywiście nie musimy się ograniczać do wykonania tylko jednego zdjęcia danej sceny, lecz wstępna korekta przed naciśnięciem spustu migawki sprawi, że większość naszych fotografii będzie pierwszorzędna. Tajniki harmonii. Kluczem do tworzenia dobrych kompozycji jest harmonia i zrównoważenie elementów na planie. Jeśli właściwie dobierzemy pozycję, z której wykonamy zdjęcie, silos będzie wyglądał jak rzeźba. Nie powinniśmy unikać tematów, które tworzą zadziwiające kształty geometryczne. Efektownie wyglądające czoło ciężarówki symbolizuje masę i moc. Kadrowanie i kompozycja: Zmieniajmy pozycję, z której wykonujemy zdjęcia; poszukujmy dynamiki. Chcąc sfotografować określoną scenę musimy zastanowić się nad miejscem, z którego wykonujemy zdjęcie. Mały czy duży kąt? Jednym ze sposobów planowania kompozycji jest poruszanie się aparatem. Przesuwając aparat w inną pozycję, zmieniamy obszar, który kadrujemy. Ten jeden z najbardziej wyrazistych sposobów modyfikacji zdjęć jest jednocześnie jednym z najrzadziej zgłębianych przez początkujących fotoamatorów. Poprzez przykucnięcie i sfotografowanie tematu od dołu, czy też wejście na coś i ujęcie go od góry możemy zobrazować skrajnie różne nastroje. Nie musimy widzieć wszystkiego z typowej pozycji stojącej. Prawdą jest, że robienie zdjęć z poziomu oczu daje bardzo naturalne efekty, zdarza się jednak, że poprzez zmianę kąta fotografowania możemy dodać zdjęciom nieco ekspresji i dramaturgii. Warto trochę poeksperymentować. Nawet niewielkie zmiany w tle lub na pierwszym planie mogą dać imponujące rezultaty.

20 Kadrowanie i kompozycja: Elementy Świat fotografii pełen jest poprawnych rozwiązań. Sztuka polega na tym, aby wybrać najlepsze z nich. Poziomo czy pionowo Stosunek długości boków klatki w aparatach 35 mm wynosi 3:2. Podczas robienia zdjęć mamy tendencję do stosowania ujęcia poziomego. Dzieje się tak, ponieważ większość obrazów z jakimi się spotykamy w naszym codziennym życiu (takich jak np. telewizja, ekrany kinowe itp.) jest w ten sposób ułożona. Na dodatek, obrazy, które są szersze niż wyższe, sprawiają wrażenie bardziej stabilnych. Jeśli fotografujemy np. krajobraz, wydaje nam się naturalne, że powinien być on ujęty poziomo. Jeśli chcemy uzyskać lepszą fotografię, musimy stale myśleć nad tym co robimy. Jeśli zamierzamy ukazać pewną cechę przyrody, ujęcie pionowe może pomóc nam usunąć z kadru część zbędnych obiektów. Nie istnieją żadne reguły określające sposób, w jaki powinniśmy ustawiać aparat. Trzeba eksperymentować, stać się twórcą. Ostatecznie, to przecież tylko zabawa. Kadrując tworzymy dynamikę zdjęcia. Jak wspomniano wcześniej, naturalnym nawykiem przy fotografowaniu jest umiejscawianie tematu zdjęcia w centrum kadru. Nie jest to oczywiście postępowanie błędne, lecz znacznie ogranicza możliwości twórcze. Obraz będący wynikiem takiego ujęcia może być zbyt statyczny. Centralnie umieszczony obiekt wydaje się trwały i stabilny, lecz nie sprawia wrażenia ruchu. Jeśli umiejscowimy