RAPORT. DOT. SKALI ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE I PRZECIWDZIAŁANIA MU NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO w 2014 r.

Transkrypt

1 RAPORT DOT. SKALI ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE I PRZECIWDZIAŁANIA MU NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO w 2014 r. (na podstawie danych przekazanych Wojewodzie Lubuskiemu przez służby i instytucje w ramach monitorowania Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie) Wydział Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego Gorzów Wlkp., sierpień 2015r.

2 Spis treści: Wstęp. s. 3-4 I. REALIZACJA ZADAŃ ZWIĄZANYCH Z PRZECIWDZIAŁANIEM PRZEMOCY W RODZINIE PRZEZ LUBUSKIE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE POMOCY SPOŁECZNEJ na podstawie sprawozdawczości oraz działań nadzorczo kontrolnych służb Wojewody Lubuskiego.... s Podstawy prawne przeciwdziałania przemocy w rodzinie... s Działalność nadzorczo kontrolna służb Wojewody Lubuskiego nad jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz inne przedsięwzięcia w tym zakresie.... s Formy pomocy udzielanej przez gminy i powiaty osobom dotkniętym przemocą w rodzinie i liczba korzystających z tej pomocy (na podst. sprawozdań z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie za 2011 i 2012 r.) s Realizacja programów korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie... s Działalność zespołów interdyscyplinarnych oraz realizacja procedury Niebieskie Karty (na podstawie Sprawozdania jednorazowego infor_przemoc2015)... s Dobre praktyki w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie realizowane w 2014 r. przez gminy i powiaty... s Aktywność Samorządu Województwa Lubuskiego na podstawie informacji Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Zielonej Górze... s Działalność organizacji pozarządowych realizujących zadania z zakresu szeroko rozumianego przeciwdziałania przemocy w rodzinie przy wsparciu finansowym Wojewody Lubuskiego s. 21 II. INFORMACJA O DZIAŁANIACH LUBUSKIEJ POLICJI analiza i wnioski z realizacji procedury Niebieskie Karty oraz podejmowane przedsięwzięcia... s. 26 III. DZIAŁANIA PROKURATUR OKRĘGOWYCH W GORZOWIE WLKP. I W ZIELONEJ GÓRZE statystyki dotyczące przestępstwa stosowania wobec rodziny przemocy lub groźby bezprawnej s. 31 IV. DZIAŁALNOŚĆ SĄDÓW na podstawie informacji złożonych przez Sądy Okręgowe w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze... s. 35 V. DZIAŁALNOŚĆ KURATORIUM OŚWIATY W GORZOWIE WLKP. ORAZ LUBUSKICH PLACÓWEK OŚWIATOWYCH... s. 38 Podsumowanie... s. 39 2

3 Wstęp. W ramach monitorowania realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zgodnie z art. 7 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz.1493 z póź. zm.), dokonano analizy sprawozdań i informacji nadesłanych przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej, wyników działań nadzorczo kontrolnych Wojewody Lubuskiego oraz danych statystycznych i przedsięwzięć realizowanych przez lubuskie służby i instytucje posiadające w swoich kompetencjach szeroko rozumiane przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. W tym celu Wojewoda zwrócił się do: Marszałka Województwa Lubuskiego z prośbą o opracowanie informacji nt. podejmowanych przez Samorząd Województwa Lubuskiego przedsięwzięć w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie w 2014 roku, Komendanta Wojewódzkiego Policji z prośbą o udostępnienie wyników analizy Niebieskich Kart założonych przez lubuskich policjantów oraz informacji nt. przedsięwzięć podejmowanych przez lubuską Policję na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Prokuratorów Okręgowych Prokuratur Okręgowych w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze z prośbą o opracowanie informacji na podstawie statystyk za 2014 r. dot. działań podejmowanych wobec osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa związanego ze stosowaniem przemocy w rodzinie, z uwzględnieniem: liczby podejrzanych i oskarżonych, izolacji sprawców przemocy w rodzinie od osób pokrzywdzonych, wniosków wnoszonych do sądów przez prokuratorów o nałożenie na sprawców różnych obowiązków oraz o udzielenie informacji na temat innych przedsięwzięć podejmowanych przez Prokuratury na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Prezesów Sądów Okręgowych w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze z prośbą o opracowanie informacji na podstawie statystyk za 2014 r. dot. orzeczeń wydanych wobec osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa z art. 207 Kodeksu Karnego, sprawców skazanych za przestępstwo znęcania się, orzeczonych środków karnych oraz środków probacyjnych w związku z tym przestępstwem, jak również na temat podejmowanych przedsięwzięć na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Lubuskiego Kuratora Oświaty z prośbą o opracowanie informacji na temat przedsięwzięć podejmowanych przez Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp. oraz placówki oświaty w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie w 2014 roku, 3

4 z uwzględnieniem zakresu i jakości współpracy z instytucjami zewnętrznymi oraz wszczynania procedury Niebieskie Karty przez przedstawicieli oświaty, tzw. dobrych praktyk konkretnych przedsięwzięć na terenie naszego województwa, wartych upowszechnienia. Uzyskane dane posłużyły do sporządzenia zbiorczej informacji nt. różnokierunkowych działań podjętych przez służby i instytucje w zakresie reagowania, ograniczania i profilaktyki przemocy w rodzinie na terenie województwa lubuskiego. Nowością w tegorocznym Raporcie jest zamieszczenie w nim przykładów dobrych praktyk jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w zakresie przeciwdziałania zjawisku. 4

5 I REALIZACJA ZADAŃ ZWIĄZANYCH Z PRZECIWDZIAŁANIEM PRZEMOCY W RODZINIE PRZEZ LUBUSKIE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE POMOCY SPOŁECZNEJ na podstawie sprawozdawczości kierowanej do LUW oraz działań nadzorczo kontrolnych służb Wojewody Lubuskiego. 1. Podstawy prawne przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.) wynikają kompetencje i obowiązki w zakresie profilaktyki zjawiska, reagowania na jego przejawy, ograniczania jego skutków oraz udzielania wsparcia ofiarom przemocy i oddziaływania na jej sprawców. Do zadań wojewody należy: Opracowywanie materiałów instruktażowych, zaleceń, procedur postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania, Monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie, Powoływanie i odwoływanie Wojewódzkiego Koordynatora Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Monitorowanie realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Nadzór nad wykonywaniem zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie realizowanych przez samorząd gminny, powiatowy i województwa oraz zadań wykonywanych przez podmioty niepubliczne na zlecenie samorządów, Prowadzenie rejestrów jednostek specjalistycznego poradnictwa oraz placówek zapewniających miejsca noclegowe. Do zadań własnych gminy należy: Opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia, Tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. 5

6 Do zadań własnych powiatu należy: Opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, Opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielanie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą miejsc w ośrodkach wsparcia, Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą miejsc w ośrodkach interwencji kryzysowej. Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy: Tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, Opracowywanie i realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie (środki na realizację i obsługę dwóch ostatnich zadań, zapewnia budżet państwa). Do zadań własnych samorządu województwa należy w szczególności: Opracowanie i realizacja wojewódzkiego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Opracowywanie programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz ramowych programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie, Organizowanie szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. 2. Działalność nadzorczo kontrolna służb Wojewody Lubuskiego nad jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz inne przedsięwzięcia w tym zakresie: W 2014 r. zrealizowano 12 kontroli, przedmiotem których było sprawdzenie nie tylko sposobu wykonywania przez gminy oraz powiaty zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i jej aktów wykonawczych, ale także jakości 6

7 i skuteczności tych działań. Wśród nich przeprowadzono 2 kontrole doraźne w reakcji na powzięte informacje o przypuszczalnych nieprawidłowościach w realizacji zadań z przedmiotowego zakresu. Szczególną uwagę kontrolujący zwracali na przestrzeganie obowiązujących terminów w realizacji procedury Niebieskie Karty i pracę zespołów interdyscyplinarnych w zakresie planowania pomocy w przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie. W wyniku przeprowadzonych postępowań kontrolnych wydawano stosowne zalecenia oraz zaplanowano kontrole sprawdzające. W 2014 r. służby wojewody realizowały też interwencyjnie działania nadzorczo monitorujące w związku z sygnałami o niepokojących wydarzeniach pojawiających się w mass mediach czy zgłoszeniami lub skargami zgłoszonymi przez obywateli, służby. Sprawy dotyczyły m.in. przypuszczalnego stosowania przemocy w rodzinie, zaniedbania, przemocy wobec dzieci, braku lub niedostatecznego zaangażowania odpowiedzialnych służb. Prowadzono łącznie 21 postępowań wyjaśniających i monitorujących oraz rozstrzygano 2 skargi, w związku z czym części jednostek wydano zalecenia, wskazówki do dalszej pracy. Przeanalizowano i zaopiniowano 31 projektów jednostek organizacyjnych pomocy społecznej nadesłanych w ramach Programu Osłonowego Wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, z czego 22 zakwalifikowano do dalszego procedowania. Cztery jednostki uzyskały dofinansowanie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Pracownicy ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie włączyli się w przedsięwzięcia zorganizowane przez Fundację Contra Crimen w ramach Rządowego Programu Razem Bezpieczniej : 4 Powiatowe Fora na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie pn. NIE dla przemocy, TAK dla mocy oraz 4 edycje szkoleń dla przedstawicieli służb i instytucji. Uczestnikom przedstawiono prezentację nt. funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych, miała miejsce analiza trudności, przekazanie wniosków i uwag nadzoru wojewody, dyskusja, udzielanie odpowiedzi na pytania członków ZI oraz przekazano materiały informacyjne. Opracowano wykaz całodobowych telefonów interwencyjnych uzyskanych od powiatów dla potrzeb Centrum Powiadamiania Ratunkowego. Uzyskanie tych numerów miało na celu przekierowywanie połączeń osób znajdujących się w sytuacji kryzysowej, 7

8 telefonujących na numer alarmowy 112, w celu uzyskania informacji o możliwościach pomocy i wsparcia na terenie własnego powiatu. Opracowanie wykazu poprzedziła korespondencja ze Starostami Powiatów w sprawie ustawowego obowiązku powiatu zapewnienia interwencji kryzysowej osobom doświadczającym kryzysu z powodu trudnych sytuacji osobistych, zdarzeń losowych, wymagających w związku z tym wsparcia, pomocy specjalistycznej, w niektórych sytuacjach także bezpiecznego schronienia. Większość powiatów udostępniła całodobowy numer telefonu mimo pewnych trudności, trwa testowanie wypracowanego rozwiązania. Upowszechniono informację o wejściu w życie nowego Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata wśród samorządów terytorialnych wszystkich szczebli. Opracowano oraz przekazano w wersji elektronicznej do Sądów i Prokuratur Apelacyjnych, Kuratorium Oświaty, Komendy Wojewódzkiej Policji oraz jednostek samorządu terytorialnego baz danych na temat instytucji świadczących pomoc rodzinom dotkniętym przemocą domową. Propagowano informację oraz zachęcano jednostki organizacyjne pomocy społecznej do skorzystania z kompleksowego szkolenia z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie organizowanym przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pn. Przemocy w rodzinie NIE. Wykształcona kadra zarządzająca instytucjami pomocy i integracji społecznej warunkiem wczesnego rozpoznawania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Propagowano wśród jednostek samorządu terytorialnego, Kuratorium Oświaty, Policji informację o możliwościach, miejscach, zakresie oraz podmiotach udzielających wsparcia oraz pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem w ramach środków Funduszu Pomocy Osobom Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wydział Polityki Społecznej włączył się w obchody Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem poprzez dyżurowanie pracownika w interdyscyplinarnym punkcie informacyjno konsultacyjnym dla ofiar przestępstw organizowanym przez Wydział Prewencji KWP w siedzibie Komendy Wojewódzkiej Policji w Gorzowie Wlkp. 8

9 3. Formy pomocy udzielanej przez gminy i powiaty osobom dotkniętym przemocą w rodzinie i liczba korzystających z tej pomocy (na podstawie sprawozdań z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie za 2012 i 2013 r.). Punkty konsultacyjne dla ofiar przemocy w rodzinie w gminach: w 2013 r. z 40 takich punktów skorzystało osób, zaś w 2014 r. z 22 punktów skorzystało 809 osób; istotny spadek liczby punktów konsultacyjnych jest zjawiskiem niepokojącym. PUNKTY KONSULTACYJNE 40 Liczba punktów w 2011r. w 2012r. w 2013r. w 2014r. Liczba osób korzystających z PK w 2011r. w 2012r. w 2013r. 2014r. 21 Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie 1 z 20 miejscami całodobowymi: w 2013 r. z pomocy ambulatoryjnej skorzystały 803 osoby, a ze stacjonarnej 142 osoby, natomiast z pomocy ambulatoryjnej w 2014 r. skorzystało 291 osób, zaś z całodobowej 95 osób. Liczba osób korzystająych całodobowo z usług Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzowie Wlkp. Liczba osób korzystających ambulatoryjnie z usług Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzowie Wlkp Jego standard i zadania określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259). 9

10 Na utrzymanie Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzowie Wlkp., jedynej tego typu placówki w województwie lubuskim, w 2014 r. Wojewoda przekazał ,00 zł. Dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży z 30 miejscami całodobowymi; w 2014 r. z ich pomocy skorzystało łącznie 75 osób: 33 kobiety, 41 dzieci oraz 1 mężczyzna. Ośrodki interwencji kryzysowej: w 2014 r. (podobnie jak w 2013 r.) funkcjonowało 7 placówek (w tym jedna bez miejsc całodobowych) z łączną liczbą 66 miejsc, z których ambulatoryjnie skorzystało osób, a 115 stacjonarnie. Liczba osób korzystająca w OIK całodobowo 2500 Liczba osób korzystająca w OIK ambulatoryjnie Realizacja programów korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie 2 zadanie finansowane poprzez budżet Wojewody (ze środków z rezerwy celowej w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie) Opracowywanie i realizacja programów korekcyjno edukacyjnych wynika z art. 6 ust. 4, pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.). Rozdzielając środki na realizację programów na poszczególne powiaty kierowano się następującymi przyjętymi w Wydziale kryteriami: 2 Regulowane rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259). 10

11 możliwości realizatorów co do wielkości grupy, którą jest on w stanie objąć programem (wynikającą z doświadczeń z wcześniejszych edycji programu), wysokość zgłoszonego zapotrzebowania na środki na ten cel, ewentualnie dokonywane zwroty przyznanych środków, bądź występowanie w trakcie realizacji zadania o środki na objęcie oddziaływaniami korekcyjno edukacyjnymi dodatkowej grupy osób, skuteczność realizacji zadania w ubiegłych latach wyrażającą się m.in. zbliżeniem liczby osób, które przystąpiły do programu do liczby osób, które ukończyły program, (analiza sprawozdań i ustalenia dokonywane w toku kontroli). W 2014 r. wszystkie lubuskie powiaty realizowały oddziaływania korekcyjno edukacyjne. Do programów udało się pozyskać 228 osób podejrzanych o stosowanie przemocy w rodzinie. Pełną edycję programu ukończyło 158 osób. W zdecydowanej większości programy te były realizowane dla tzw. grup wolnościowych, w środowiskach lokalnych; trzy powiaty: międzyrzecki, gorzowski oraz Miasto Gorzów Wlkp. podobnie jak we wcześniejszych latach zrealizowały programy również w zakładach karnych: w Gorzowie Wlkp., Międzyrzeczu i Słońsku. Na to zadanie Wojewoda Lubuski przekazał kwotę tys. zł. co umożliwiało realizację programów dla ok. 195 sprawców przemocy w rodzinie rocznie licząc 1.500,00 zł na sprawcę przemocy. 3 Liczba osób objętych programem korekcyjno - edukacyjnym r r r. rozpoczęli ukończyli 3 W połowie roku 2014 został uchwalony nowy Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata , w myśl którego wysokość środków budżetowych na realizację zadania pozostaje bez zmian, natomiast ulega zmianie przelicznik, co skutkuje przeznaczeniem kwoty 836,00 zł na objęcie oddziaływaniami 1 sprawcy przemocy. 11

12 W ramach programu realizowano zajęcia indywidualne i grupowe prowadzone najczęściej w parach trenerskich w formie: wykładów, warsztatów, ćwiczeń, treningów umiejętności, treningów edukacyjnych, pogadanek, psychodramy, odgrywania i analizy scenek, analizy indywidualnych przypadków, gier psychologicznych, plastycznych form ekspresji, jak również udzielano poradnictwa rodzinno-wychowawczego. Programy trwały średnio od 3 do 6 miesięcy; w niektórych powiatach do 12 miesięcy. Cele realizowanych programów obejmowały: redukcję zachowań agresywnych, kształtowanie postawy partnerstwa i szacunku wobec innych osób, wzbudzenie postawy odpowiedzialności za stosowanie przemocy, przekazanie treści edukacyjnych dot. zjawiska i przejawów przemocy, dążenie do uzyskania przez osoby stosujące przemoc świadomości własnych zachowań przemocowych wobec bliskich, rozpoznanie przez nich sygnałów ostrzegawczych zapowiadających wystąpienie tych zachowań, nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów, sporów w rodzinie bez użycia agresji. Efekty prowadzenia programów korekcyjno-edukacyjnych: zauważalne przez realizatorów zmiany zachodzące u uczestników min. umiejętność radzenia sobie z narastającą agresją, wzrost krytycyzmu wobec zachowań przemocowych, osłabienie mechanizmów ochronnych (zaprzeczenie i usprawiedliwiania zachowań przemocowych), nabycie przez uczestników wiedzy nt. mechanizmów powstawania agresji i przemocy, nabycie przez uczestników wiedzy i umiejętności, które będą przydatne do radzenia sobie w sytuacjach społecznych, a tym samym pomogą przeciwdziałać powrotowi do stosowania zachowań sprzecznych z prawem, wzrost ogólnej aktywności życiowej uczestników, co przejawiało się m.in. w podejmowaniu konkretnych działań w kierunku poprawy swojej sytuacji prawnej, zdrowotnej i rodzinnej. 12

13 5. Działalność zespołów interdyscyplinarnych 4 oraz realizacja procedury Niebieskie Karty 5 (na podstawie Sprawozdania jednorazowego infor_przemoc2015 oraz sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie za 2014 r.): W 2014 r. we wszystkich gminach funkcjonowały zespoły interdyscyplinarne. Zdecydowana większość tych zespołów odbyła wymaganą przepisami prawa minimalną liczbę 4 posiedzeń w roku; 12 zespołów (15%) nie spełniło tego wymogu, spotykając się 3 lub 2 razy. We wszystkich składach tych zespołów znajdują się przedstawiciele pomocy społecznej i Policji. Przedstawiciele gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych zostali powołani w 80 na 82 gminy, oświaty w 81 na 82 gminy, przedstawiciele ochrony zdrowia i kuratorzy sądowi w 77 gminach. Przedstawiciele organizacji pozarządowych znajdują się w 52 zespołach, zaś w 26 zespołach do członkostwa powołano dodatkowo przedstawicieli innych instytucji. Udział w składzie zespołów interdyscyplinarnych przedstawicieli poszczególnych służb wg stanu na r W 2014 r. na terenie województwa lubuskiego procedurę Niebieskie Karty wszczęto razy (liczba formularzy Niebieskiej Karty-A przekazanych do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego). W ramach pracy zespołów interdyscyplinarnych wypełniono formularzy Niebieskiej Karty-C, zawierającej diagnozę i plan pomocy 4 Standard w tym zakresie wyznaczają art. 9a 9d ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.) 5 Procedura ta jest uregulowana rozporządzeniem Rady Ministrów z dn. 13 września 2011 w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. 209, poz. 1245) 13

14 ofiarom oraz 1473 Niebieskich Kart-D stanowiącej plan działań wobec osoby podejrzewanej o stosowanie przemocy w rodzinie. W 2014 r. w odniesieniu do 2013 r. odnotowano ok. 7%-owy spadek zakładanych Niebieskich Kart-A, za to wzrosła o ponad 5% liczba wypełnianych Niebieskich Kart C oraz o prawie 9% Niebieskich Kart D. Liczba założonych Niebieskich Kart w 2012, 2013 i 2014 r r r r Niebieska Karta- A Niebieska Karta- C Niebieska Karta- D Dane z jednorazowego sprawozdania z realizacji procedury Niebieskie Karty i działalności zespołów interdyscyplinarnych infor _przemoc 2013 i infor_przemoc 2014 infor_przemoc 2015 Analizując zagadnienie terminowości przekazywania założonych Niebieskich Kart A do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego należy wskazać, że: w 58% gmin (48 gmin) wszystkie Niebieskie Karty zostały przekazane do przewodniczącego zespołu w 7 dniowym ustawowym terminie; w 10% (8 gmin) gmin żadna Niebieska Karta nie została przekazana terminowo w 32% gmin (26 gmin) część założonych Niebieskich Kart nie zostało przekazanych w wymaganym terminie. 26; 32% gminy, w których wszystkie "NK-A" przekazane w terminie terminowo 48; 58% gminy, w których żadna "NK-A" nie przekazana w terminie 8; 10% gminy, w których część "NK-A" nie przekazana w terminie Dane z jednorazowego sprawozdania z realizacji procedury Niebieskie Karty i działalności zespołów interdyscyplinarnych infor_przemoc 2015 Wśród przedstawicieli służb i instytucji uprawnionych do wszczęcia procedury Niebieskie Karty, podobnie jak w roku 2013 zdecydowanie dominowali policjanci, 14

15 którzy założyli (85%) Niebieskie Karty-A, a następnie pracownicy pomocy społecznej 347 (11,5%) Niebieskich Kart-A. Przedstawiciele pozostałych uprawnionych służb i instytucji sporadycznie inicjowali procedurę: pracownicy oświaty 59, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych 18, a ochrony zdrowia 16 razy. Uruchamianie procedury Niebieskie Karty w 2012, 2013 i 2014 r Pomoc społeczna GKRPA Policja Oświata Ochrona zdrowia 2012 r r r. Dane z jednorazowego sprawozdania z realizacji procedury Niebieskie Karty i działalności zespołów interdyscyplinarnych infor _przemoc 2013, infor_przemoc 2014 i infor_przemoc 2015 Średni czas trwania procedury wyniósł 7,5 miesiąca. Czas trwania procedury "Niebieskie Karty" realizowanej przez zespoły interdyscyplinarne 36 gm. 44% 5% 4 gm. 42 gm. 51% do 6 mies. do 1 roku pow. Roku W 426 rodzinach ponownie została założona Niebieska Karta-A. Zespoły interdyscyplinarne zajmowały się osobami, natomiast osób objęto pomocą grup roboczych. Zamykanie procedur Niebieska Karta w 2014 r.: z powodu ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego jej stosowania oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy 1.478; 15

16 z powodu braku zasadności podejmowania działań 577; pracownicy socjalni przekazali Policji lub kuratorom sądowym 77 informacji o ponownym stosowaniu przemocy w rodzinie przez osoby uprzednio skazanych za przemoc. Działania wobec dzieci zagrożonych przemocą: procedurę Niebieskie Karty wszczęto z uwagi na podejrzenie przemocy wobec dzieci w 208 rodzinach; 33 dzieci (22 chłopców, 11 dziewcząt) zostało odebranych z rodziny przez pracowników socjalnych w sytuacji bezpośredniego zagrożenia ich życia lub zdrowia w związku z przemocą w rodzinie, o 6 więcej niż w 2013 r. Miejsce umieszczenia odebranych dzieci 8; 24% 11; 33% inna niezamieszkująca wspólnie rodzina rodzina zastępcza 14; 43% placówka opiekuńczowychowawcza 6. Dobre praktyki w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie realizowane w 2014 r. przez gminy i powiaty Dobre praktyki Gminy Ośno Lubuskie W skład Gminy zamieszkiwanej przez ok mieszkańców wchodzi miasto Ośno Lubuskie oraz 11 wsi. W 2014 r. w związku z przemocą w rodzinie realizowano działania na rzecz 25 rodzin. Ośrodek Pomocy Społecznej w Ośnie Lubuskim w 2014r. opracował projekt w ramach Programu Osłonowego Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w Tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie pn. Chcę żyć bezpiecznie, 6 Pełna informacja o nadesłanych przez Gminy i Powiaty dobrych praktykach znajduje się w załączniku do Raportu 16

17 który uzyskał dofinansowanie i został zrealizowany. Głównym celem projektu było zwiększenie skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej, Gminnej Komisji ds. Uzależnień oraz Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie opracowana została diagnoza grup ryzyka. Trzy rodziny z terenu Gminy objęte zostały działaniami terapeutycznymi i korekcyjno-edukacyjnymi. Z każdą z rodzin zrealizowano 16 godzin poradnictwa. W rodzinach ustalono obszary zagrożeń, dla każdej z nich opracowano plany pomocy. Przeprowadzone zostały zajęcia mające na celu rozwój kompetencji psychospołecznych w zakresie nabycia umiejętności komunikacji interpersonalnej bez przemocy, rozwiązywania konfliktów, asertywności. Zapoznano rodziny ze sposobami korygowania schematów komunikacyjnych, wskazano jak konstruktywnie rozwiązywać konflikty. Zorganizowany został również wyjazd integracyjno-szkoleniowy dla rodzin zagrożonych przemocą do Specjalistycznego Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzowie Wlkp.; uczestnicy wyjazdu zapoznali się z działalnością placówki, skorzystali z zaplanowanych atrakcji. Ponadto w ramach projektu zorganizowano spotkanie z mediatorem sądowym. Mediator udzielał porad w sprawach rodzinnych, cywilnych oraz karnych a także poradnictwa w sprawach urzędowych związanych z obroną praw osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Przeprowadzone zostały również pogadanki profilaktyczne dla osób zagrożonych przemocą połączone z zajęciami warsztatowymi dla dzieci i młodzieży. Pogadanki miały na celu zapobieganie powielaniu złych wzorców rodzinnych i środowiskowych, zapoznanie z istotą przemocy. Wartością projektu było wskazanie dróg oraz możliwości rozwiązywania trudnych problemów życiowych. Realizowane działania miały na celu zwrócenie uwagi na zjawisko przemocy w rodzinie i konieczność przeciwdziałania mu na terenie Gminy. 6.2 Dobre praktyki Gminy Trzebiel Gmina Trzebiel w Powiecie Żarskim liczy sobie ok. 6 tys. mieszkańców w 34 miejscowościach, administracyjnie podzielonych na 27 sołectw. Przemoc w rodzinie jest tu zjawiskiem zauważalnym i zdiagnozowanym; tylko w 2014r. 33 osoby dotknięte przemocą domową (20 kobiet, 1 mężczyzna i 12 dzieci) zostały objęte wsparciem grup roboczych działających przy Zespole Interdyscyplinarnym. Osoby doświadczające przemocy mieszkanki kilku sołectw zawnioskowały o zorganizowanie dla nich zajęć grupy wsparcia 17

18 z psychologiem. Takie zajęcia rozpoczęły się od października 2014r. i były realizowane 2 razy w miesiącu w świetlicy wiejskiej, w pobliżu ich miejsc zamieszkania. Udział w spotkaniach grup wsparcia pozwolił kobietom odmienić swoje życie: część z nich dojrzała do decyzji o ujawnieniu przemocy, uzyskaniu wsparcia, aktywnego szukania rozwiązań swoich trudnych sytuacji życiowych. Po zakończeniu cyklu spotkań ponad połowa z 25 uczestniczek zdecydowała się na podjęcie pracy, w tym 4 po raz pierwszy od wielu lat. Z uwagi na specyfikę małej Gminy wiejskiej, przełamanie stereotypów, w myśl których przemoc domowa to sprawa prywatna, o której się nie mówi na zewnątrz, działania te i ich efekty stanowią duże osiągnięcie, warte upowszechniania i kontynuacji. Warto też uwzględnić fakt, że podjęte działanie nastąpiło na skutek inicjatywy oddolnej było odpowiedzią na potrzeby określonej grupy mieszkanek Gminy. 6.3 Dobre praktyki Powiatu Gorzowskiego W 2014 r. Powiat Gorzowski realizował działania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie dzięki pozyskaniu środków zewnętrznych na następujące projekty: Program Osłonowy,,Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w Tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. W ramach programu pn. Program Profilaktyczno-Terapeutyczny w rodzinach zagrożonych problemem przemocy w rodzinie realizowany na terenie powiatu gorzowskiego w 2014r. ustalono skalę problemu przemocy na terenie powiatu gorzowskiego. Zostały uzyskane dane i informacje od pracowników socjalnych, kuratorów rodzinnych, pedagogów szkolnych, funkcjonariuszy Policji, a także gminnych zespołów interdyscyplinarnych. Z udziałem tych instytucji i specjalistów, udało się wytypować te środowiska rodzinne, które zagrożone są przemocą lub w których przemoc taka została stwierdzona. Te działania pozwoliły na podjęcie przez specjalistów zajęć terapeutycznych i wspierających w miejscu zamieszkania tych rodzin. Innym działaniem zrealizowanym w ramach tego programu było zorganizowanie spotkania kulturalno - społecznego na zasadzie festynu z udziałem dzieci i dorosłych mieszkańców powiatu. Podczas festynu profesjonalna firma reprezentowana m.in. przez aktorów Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wlkp. poprzez inscenizacje z udziałem dzieci i ich opiekunów przedstawiły właściwe treści i postawy wspomagające właściwe zachowania i przeciwdziałanie przemocy. Udział w powyższym przedsięwzięciu posłużył integrowaniu się lokalnej społeczności, która poznała problem zjawiska przemocy 18

19 w ich codziennym otoczeniu. Poprzez wspólną zabawę zostały zaprezentowane różne sposoby zapobiegania przemocy, a uczestnicy spotkania kulturalno-społecznego zostali uwrażliwieni na krzywdę, którą doznają dzieci i dorośli w ich środowisku lokalnym. Program Ograniczania Przestępczości i Aspołecznych Zachowań Razem Bezpieczniej. W ramach projektu wyprodukowano i wyemitowano w TVP Gorzów spot o tematyce przeciwdziałania przemocy w rodzinie na obszarze województwa lubuskiego dostępnego szerokiemu gronu odbiorców, a nie tylko środowisku zagrożonemu przemocą. Ponadto zastosowano nowatorskie działanie specjalistów, którzy w miejscu zamieszkania rodzin zagrożonych przemocą lub pozostających w sytuacji kryzysowej podjęli kompleksową terapię. Rezultatem działań było m.in. utworzenie w dwóch gminach na terenie powiatu Pogotowia Kryzysowego pomocnego w rozwiązywaniu trudnych sytuacji. Ponadto zorganizowano spotkanie kulturalno społeczne festyn, podczas którego profesjonalne firmy poprzez inscenizacje z udziałem dzieci i ich opiekunów przedstawiły właściwe treści i postawy wspomagające zachowanie i przeciwdziałanie przemocy. 7. Aktywność Samorządu Województwa Lubuskiego na podstawie informacji Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Zielonej Górze. Na realizację zadań wynikających z Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2014 r. wykorzystano ,41 zł, w tym 4 622,41 zł środków Samorządu Województwa oraz zł. środków rządowych. Realizacja szkolenia dla członków zespołów interdyscyplinarnych Zgodnie z art. 6 ust. 6 pkt 4 ww. ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.), Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Wojewódzkim Programem Przemocy w Rodzinie, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze zorganizował szkolenie dla członków zespołów interdyscyplinarnych z terenu województwa lubuskiego. Szkolenie pn. Przemoc w rodzinie wobec osób starszych niepełnosprawnych odbyło się w dniach listopada 2014 r. w Wojewódzkim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Drzonkowie i zostało poprowadzone przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej w Zielonej Górze. 19

20 W szkoleniu uczestniczyło 25 osób - przedstawicieli zespołów interdyscyplinarnych z gmin województwa lubuskiego. Szkolenie poprowadzono metodą seminaryjno warsztatową. Szkolenie było współfinansowane ze środków budżetu państwa. Realizacja Projektu Podejmowanie działań profilaktycznych w gminie na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie Program Osłonowy MPIPS W 2014 r. Samorząd Województwa Lubuskiego przystąpił do konkursu ofert w ramach Programu Osłonowego Ministra Pracy i Polityki Społecznej Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w Tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Realizatorem projektu pn. Podejmowanie działań profilaktycznych w gminie w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie został Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze. ROPS przeanalizował zadania gmin i powiatów wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, które określają m.in. realizację działań o charakterze profilaktycznym. Zadaniami, które przysparzają samorządom szczególnie dużo problemów są m.in.: prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, opracowywanie programów służących działaniom profilaktycznym w tym zakresie. Zrodziło to potrzebę wsparcia zespołów interdyscyplinarnych poprzez opracowanie i wdrożenie Programu profilaktycznego skierowanego do rodzin zagrożonych przemocą domową. W ramach realizacji zadania powołano komisję, która wybrała 16 osobową grupę roboczą wyłonioną spośród przedstawicieli zespołów interdyscyplinarnych z gmin województwa lubuskiego. Przy wsparciu ekspertów z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie opracowano w ramach zajęć warsztatowych projekt Programu. Warsztaty odbyły się w dniach listopada 2014 r. prowadzone były przez moderatora prof. Grażynę Miłkowską z Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz dr Anitę Kucharską Dziedzic, prezes Lubuskiego Stowarzyszenia na Rzecz Kobiet BABA. Tematyka warsztatów obejmowała zagadnienia związane z propagowaniem prawidłowych wzorców rodzicielskich, nabywaniem umiejętności radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych oraz wzmocnieniem opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców. Projekt został poddany analizie i ocenie pod względem merytorycznym, a następnie opracowany w formie programu na użytek zespołów interdyscyplinarnych. Projekt był z założenia kontynuacją Programu Lubuska Niebieska Tarcza Wobec Przemocy. 20

21 Osiągnięte rezultaty projektu: rozwój i poprawa działalności zespołów interdyscyplinarnych i innych grup roboczych w celu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w województwie lubuskim, zainspirowanie członków zespołów interdyscyplinarnych województwa lubuskiego do wprowadzania nowych, adekwatnych do potrzeb środowiska działań w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zwiększenie oferty pomocowej przez zespół interdyscyplinarny, skierowanej do rodzin zagrożonych przemocą, poprawę sytuacji rodzin zagrożonych zjawiskiem przemocy w rodzinie, wzmocnienie opiekuńczo wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, ugruntowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i nabycie umiejętności rozwiązywania problemów, konfliktów w rodzinie, zwiększenie świadomości rodzin o skutkach przemocy w rodzinie. 8. Działalność organizacji pozarządowych realizujących zadania z zakresu szeroko rozumianego przeciwdziałania przemocy w rodzinie przy wsparciu finansowym Wojewody Lubuskiego. a) Rządowy Program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań Razem Bezpieczniej W ramach Rządowego Programu Razem Bezpieczniej Wojewoda Lubuski opracował projekt z obszaru Przemoc w Rodzinie oraz pozyskał na jego realizację ,00 zł. W wyniku ogłoszonego konkursu dofinansowanie do złożonych projektów otrzymały 4 organizacje pozarządowe, które zrealizowały następujące działania: Fundacja Contra Crimen w Gorzowie Wlkp.: zorganizowano 4 powiatowe fora na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie pn. NIE dla przemocy, TAK dla mocy w następujących powiatach: sulęcińskim, żagańskim, gorzowskim, zielonogórskim W forach udział wzięli przedstawiciele służb, instytucji i organizacji realizujących zadania w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie Policji, sądów, pomocy społecznej, oświaty, ochrony zdrowia i organizacji pozarządowych. Łącznie udział wzięło 258 osób. 21

22 przeprowadzono cztery jednodniowe szkolenia interdyscyplinarne pn. Doskonalenie form i metod przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Szkolenia były adresowane do przedstawicieli służb i instytucji zobowiązanych do realizacji procedury Niebieskiej Karty. W szkoleniu udział wzięli przedstawiciele 12 powiatów Województwa Lubuskiego łącznie 145 osób (policjanci koordynatorzy procedury interwencji wobec przemocy w rodzinie pn. Niebieska Karta oraz dzielnicowi Komend Powiatowych/Miejskich Policji, pracownicy socjalni, pedagodzy szkolni.) przeprowadzono działania profilaktyczne z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie adresowane do młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych pn. NIE dla przemocy, TAK dla mocy. Każde zajęcia trwały 45 minut i były prowadzone wg wcześniej opracowanego scenariusza. Łącznie przeprowadzono 344 spotkania w 89 szkołach, w których udział wzięło uczniów. przeprowadzono konkurs na dwuminutowy spot filmowy dotyczący życia w rodzinie wolnej od przemocy oraz reagowania na przemoc w rodzinie. Parafia Rzymsko-Katolicka p w. NMP Matki Kościoła projekt Wiem więcej, umiem więcej, mogę więcej podwyższono poziom wiedzy i umiejętności wychowawczych wśród 15 rodziców rodzin dysfunkcyjnych, rodzinom tym udzielono wsparcia w rozwiązywaniu indywidualnych problemów wychowawczych oraz sytuacji kryzysowych w rodzinie, podniesiono wiedzę uczestników na temat prawidłowych wzorców w rodzinie oraz poziom świadomości na temat roli ojca w wychowaniu dziecka. Stowarzyszenie SUBSIDIUM w Brzózce gm. Krosno Odrzańskie zorganizowano poradnictwo specjalistyczne dla osób doświadczających przemocy w rodzinie, zapewniono indywidualną pomoc dla dzieci i młodzieży doświadczającej przemocy, przeprowadzono warsztaty pn. Jak wyrażać emocje nie raniąc przy tym innych oraz warsztaty pn. Jak być skutecznym rodzicem bez przemocy i lęku. We wszystkich działaniach udział wzięło 67 osób dorosłych oraz 42 dzieci z terenu powiatu Krośnieńskiego oraz Gminy Bojadła. Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka w Zielonej Górze przeprowadzono warsztaty pn. Aktywne Soboty dla rodziców oraz warsztaty pn. Potrafimy rozmawiać. utworzono grupę interpersonalno-terapeutyczną pn. Można inaczej. Odbyło się 5 dwugodzinnych spotkań dla rodziców małych dzieci oraz 10 spotkań po 2 godziny 22

23 w grupie interpersonalno-terapeutycznej. We wszystkich działaniach udział wzięły 92 osoby (rodzice, młodzież i dzieci). b) Grant Wojewody 2014 w obszarze pomocy społecznej Wojewoda Lubuski ogłosił otwarty konkurs ofert na dofinansowanie realizacji zadań pomocy społecznej na 2014 rok dla organizacji pozarządowych i podmiotów uprawnionych działających w obszarze pomocy społecznej na terenie województwa lubuskiego. W ramach konkursu Wojewoda Lubuski określił pięć priorytetów, w tym z szeroko rozumianego obszaru przeciwdziałania przemocy domowej: Działania na rzecz pomocy rodzinom w podnoszeniu i rozwijaniu ich kompetencji i umiejętności opiekuńczo wychowawczych oraz Działania podejmowane na rzecz rozwoju interwencji kryzysowej, w tym miejsc całodobowego pobytu dla osób dotkniętych sytuacją kryzysową. Dofinansowanie do złożonych projektów w ramach powyższych priorytetów otrzymały następujące organizacje pozarządowe: Stowarzyszenie,,Wspólne Dobro w Lubsku celem projektu był rozwój umiejętności i kompetencji opiekuńczo-wychowawczych dzieci i rodziców, integracja dzieci z rodzicami, zajęcia umożliwiające rozwój twórczości i kreatywności osób biorących udział w programie. zrealizowano dwa wyjazdy integracyjne, w których uczestniczyło 16 osób, w tym 10 dzieci, 4 rodziców i 2 opiekunów. Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka w Zielonej Górze przeprowadzono warsztaty i prelekcje społeczno-prawne dla rodziców, mające na celu podniesienie ich kompetencji rodzicielskich, co pozwoliło na pogłębienie świadomości oraz refleksji na temat skuteczności określonych metod wychowawczych. Przez pół roku udzielano porad psychologicznych i socjalno pedagogicznych. 4 osoby uzyskały bezpłatną pomoc psychologiczną, 247 osób uzyskało bezpłatną pomoc socjalno pedagogiczną, 113 osób z terenu Gminy Nowogród Bobrzański wzięło udział w prelekcjach społecznoprawnych oraz warsztatach podnoszących kompetencje rodzicielskie Stowarzyszenie,,Dorośli-Dzieciom w Gorzowie Wlkp. przeprowadzono zajęcia szkoleniowe dla grup rodziców, opiekunów i wychowawców, mających na celu podniesienie skuteczności oddziaływań wychowawczych, lepsze radzenie sobie z dzieckiem/uczniem oraz problemami wychowawczymi w domu/szkole, poprawę relacji rodzica oraz wychowawcy z dzieckiem/ dziećmi. 23

24 w warsztatach wzięło udział 60 osób, po 15 osób w każdej grupie (rodziców i opiekunów), przeprowadzono 4 szkolenia, w tym 68 godzin warsztatowych i 12 godzin konsultacyjnych. Fundacja Animacja Kobiet w Gorzowie Wlkp. głównym celem zadania było nabycie przez rodziców oraz dzieci/młodzież, umiejętności komunikacyjnych (mówienie wprost o swoich potrzebach, emocjach itd..), poprawienie relacji interpersonalnych oraz rozwój umiejętności opiekuńczo-wychowawczych przez rodziców. zrealizowano warsztaty, w których wzięło udział 12 rodziców, 12 dzieci i młodzieży. Odbyło się 8 spotkań po 3 godz.(rodziców) i 9 spotkań po 2 godz. (dzieci i młodzież). Fundacja,,Nasza Przystań w Gorzowie Wlkp. przeprowadzono warsztaty dla rodziców z rodzin dysfunkcyjnych celem wsparcia ich w pełnieniu ról wychowawczych, a także pomoc w radzeniu sobie z różnymi problemami życiowymi. w ramach projektu,,dobry Rodzic-Dobry Start odbyły się trzy cykle warsztatów podnoszące kompetencje i umiejętności opiekuńczo-wychowawcze. Poza tym odbyły się warsztaty terapeutyczne, ćwiczenia ruchowe i praktyczne, zajęcia relaksacyjne, dyskusje, debaty. przeprowadzono łącznie 3 cykle warsztatów, w wymiarze 59 godzin, w których wzięło udział 46 rodziców oraz 16 dzieci. Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. w ramach działań zawartych w projekcie przeprowadzono zajęcia edukacyjno informacyjne i socjoterapeutyczne (28 godz.), grupowe spotkania z rodzicami podopiecznych oraz konsultacje specjalistów (14 godz.), interwencje kryzysowe przeprowadzone w stosunku do opiekunów i ich rodzin (20 godz.), zajęcia twórcze (plastyczne, muzyczne, taneczne, cyrkowe -140 godz.) w ramach projektu 30 dzieci/młodzieży z Gorzowa i okolic uczęszczało do świetlicy młodzieżowej, 20 osób (młodzież starsza od 19 lat) pracowało jako wolontariusze w świetlicy, w działaniach uczestniczyło też 18 rodziców i opiekunów. Parafia Rzymsko-Katolicka p. w. św. Józefa w Gorzowie Wlkp. beneficjentom udzielono pomocy w rozwiązywaniu problemów rodzinnych i osobistych poprzez zamontowanie na terenie Parafii skrzynki na listy pod nazwą,,kto pyta-nie błądzi" i opublikowanie 4 artykułów w,,oblackim Echu". udzielono porad specjalistów w przedszkolach, szkołach (psycholog, pedagog, doradca rodzinny) w związku z problemami rodzinnymi. zorganizowano piknik rodzinny, w którym wzięło udział 50 osób. 24

25 doradca rodzinny bezpośrednio dotarł do grupy 500 beneficjentów (450 osób to dzieci i młodzież szkolna, 50 osób to rodzice/opiekunowie) Lubuski Ruch na Rzecz Kobiet i Rodziny,,Żar w Żarach udzielono 518 porad (prawnych, medycznych itp..), konsultacji, terapii (psychologicznych skorzystało 6 osób), przeprowadzono szkolenia w ramach umiejętności wychowawczych dla rodziców z terenu powiatu żarskiego i żagańskiego zmagających się z różnymi problemami jak np. bezrobocie, samotne rodzicielstwo, trudne warunki materialne itp. (8 spotkań warsztatowych). w ramach projektu pomoc otrzymały 162 osoby (117 kobiet, 45 mężczyzn), w tym 51 ofiar przemocy domowej. Towarzystwo Rozwoju Rodziny Oddział w Zielonej Górze zrealizowano cykl warsztatów umiejętności rodzicielskich w ramach Akademii Dobrego Rodzica mających na celu podwyższenie poziomu wiedzy dotyczącego rozwoju dziecka oraz opieki nad nim. odbyły się dyżury/konsultacje dla rodziców/opiekunów mających trudności w radzeniu sobie z opieką i wychowaniem dzieci/młodzieży. 171 osób objęto bezpośrednimi działaniami, w tym: 112 osób objęto szkoleniem i terapią, zaś 59 rodziców skorzystało z zajęć Akademii Dobrego Rodzica. Zrealizowano 102 godz. dyżurów konsultacyjnych/ terapeutycznych. 25

26 II INFORMACJA O DZIAŁANIACH LUBUSKIEJ POLICJI analiza i wnioski z realizacji procedury Niebieskie Karty oraz podejmowane przedsięwzięcia W 2014 r. w woj. lubuskim zmniejszyła się liczba sporządzonych przez Policję formularzy Niebieska Karta - A o 8%. Zdecydowana większość (82%) formularzy Niebieska Karta A sporządzonych przez Policję wszczynała procedurę Niebieskie Karty, tzn. była sporządzona po raz pierwszy w danej rodzinie. Większość (61%) formularzy Niebieska Karta A policjanci wypełnili w miastach. Jednak biorąc pod uwagę liczebność mieszkańców miast i wsi w woj. lubuskim, w nieco większej (o 0,5 punktu procentowego) grupie mieszkańców wsi niż miast zostały sporządzone formularze Niebieska Karta A. Liczba sporządzonych przez Policję formularzy "NK - A" w woj. lubuski 2013 r r Zdecydowaną większość spośród osób, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie stanowią kobiety (69%). W porównaniu do poprzedniego roku zwiększył się o 1 punkt procentowy odsetek mężczyzn w grupie pokrzywdzonych. Zmniejszył się natomiast (o 2 punkty procentowe) udział małoletnich pokrzywdzonych przemocą. Wśród dorosłych osób, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie zdecydowaną większość (93%) stanowią osoby od 19 do 65 roku życia. 7% wśród ogółu pokrzywdzonych to osoby w wieku 66 lat i starsze, ich udział w grupie dorosłych pokrzywdzonych w ciągu roku zmniejszył się o 1 punkt procentowy. Wśród osób, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie największą grupę stanowili mężczyźni (93%). Kobiety stosowały przemoc w 6% przypadków. W porównaniu z 2013 rokiem udział kobiet w grupie osób, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie nie zmienił się. Zmniejszyła się natomiast liczba nieletnich sprawców przemocy o 11 osób, udział tej grupy w ogólnej liczbie sprawców spadł o 0,6 punktów procentowych. 26

27 W większości przypadków (63%) osoby wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie były pod wpływem alkoholu, W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego, udział sprawców działających pod wpływem alkoholu w ogólnej liczbie sprawców pozostał na tym samym poziomie. 51% osób, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie zostało odizolowanych od ofiary, z czego większość (40%) została przewieziona do wytrzeźwienia, a 11% sprawców zostało zatrzymanych przez Policję. Funkcjonariusze Policji lubuskiej w 2014 r. zanotowali najwięcej przypadków przemocy psychicznej (45%), a w dalszej kolejności przemoc fizyczną 36% przypadków. Liczba przypadków poszczególnych rodzajów przemocy psychiczna fizyczna % % innego rodzaju zachowania % ekonomiczna seksualna 45-1% 44-1% W wyniku interwencji Policji wobec przemocy w rodzinie w 2014 r. w woj. lubuskim 228 osobom, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą udzielono pomocy w postaci umieszczenia w wyspecjalizowanych ośrodkach, umieszczenia w szpitalu, udzieleniu pomocy medycznej oraz innego rodzaju pomocy. W województwie lubuskim w 2014 r. wszczęto postępowań przygotowawczych z art. 207 k.k., zakończono 1.285, natomiast stwierdzono 594 przestępstwa z art. 207 k.k. W porównaniu z 2013 r. liczba postępowań wszczętych i zakończonych zmniejszyła się. Spadła również liczba przestępstw stwierdzonych o 20%. 27

28 Liczba postępowań wszczętych i zakończonych oraz przestępstw stwierdzonych z art. 207 k.k. (znęcanie się) postępowania wszczęte postępowania zakończone 2013 rok 2014 rok przestępstwa stwierdzone Najważniejsze przedsięwzięcia lubuskiej Policji. 1. Realizacja programu przeciwdziałania przemocy w rodzinach policyjnych pn. MOC TAK, PRZEMOC NIE Wydział Prewencji i Zespół Psychologów KWP w Gorzowie Wlkp. w okresie 12 lutego 13 marca 2014 r. przeprowadzili cykl 8 szkoleń kadry kierowniczej Policji woj. lubuskiego. Celem głównym szkoleń było kształtowanie właściwej postawy przełożonych decydujących o sposobie i zasadach reagowania w sytuacji ujawnienia przemocy w rodzinie policyjnej oraz o zastosowaniu środków oddziaływania wobec jej sprawcy funkcjonariusza Policji. Łącznie przeszkolonych zostało 112 osób. 2. Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem W dniach od 24 lutego do 1 marca 2014 r. w ramach obchodów Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, we wszystkich jednostkach Policji woj. lubuskiego zostały uruchomione punkty konsultacyjne oraz specjalne numery telefonów dla ofiar przestępstw. W punktach dyżurowali policjanci wspólnie z zaproszonymi specjalistami. Porady dla ofiar przestępstw udzielane były również telefonicznie. Podczas funkcjonowania punktów konsultacyjnych w jednostkach Policji woj. lubuskiego ogółem udzielono 84 porady indywidualne i telefoniczne dla ofiar przestępstw. Najczęściej sprawy, z którymi zgłaszały się osoby pokrzywdzone dotyczyły przemocy w rodzinie, konfliktów sąsiedzkich, procedur 28