SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W ZAMOŚCIU ZA ROK 2012

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W ZAMOŚCIU ZA ROK 2012 Zamość, marzec 2013

2 Spis treści I. WPROWADZENIE... 3 II.REALIZACJA ZADAŃ Rodzinna i instytucjonalna piecza zastępcza Finansowanie świadczeń pieniężnych dla rodzin zastępczych Odpłatność z tytułu przebywania dzieci w pieczy zastępczej Pomoc z tytułu usamodzielnienia przyznawana wychowankom opuszczającym placówki opiekuńczo wychowawcze, rodziny zastępcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze i zakłady poprawcze Domy pomocy społecznej Dom Pomocy Społecznej w Krasnobrodzie Dom Pomocy Społecznej w Majdanie Wielkim Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach Dom Pomocy Społecznej Pod Modrzewiami w Szczebrzeszynie III. Realizacja Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Zamojskim w latach Powiatowy Ośrodek Wsparcia w Krasnobrodzie Środowiskowy Dom Samopomocy Krok dalej w Białobrzegach Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Zamojskim w latach IV. Realizacja Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Zwierzyńcu V. Nadzór nad jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej i pieczy zastępczej VI. Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu zamojskiego.36 VII. Udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach VIII. Poradnictwo specjalistyczne dla rodzin biologicznych z terenu powiatu zamojskiego IX. Zadania w zakresie inwestycji w domach pomocy społecznej i placówkach opiekuńczowychowawczych X. Realizacja Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata XI. WYKAZ POTRZEB W ZAKRESIE POMOCY SPOŁECZNEJ NA 2013 ROK XII. WYKAZ POTRZEB W ZAKRESIE PIECZY ZASTĘPCZEJ NA 2013 ROK Załączniki 47 2

3 I. WPROWADZENIE Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu utworzone na mocy Uchwały Rady Powiatu w Zamościu Nr V/4/99 z dnia 26 stycznia 1999 roku, jest samodzielną jednostką organizacyjną, budżetową, podporządkowaną bezpośrednio Zarządowi Powiatu. Misją Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu jest pomoc społeczna mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz integracji ze środowiskiem. Realizuje zadania powiatu z zakresu pomocy społecznej określone w : ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 182) ; ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2013 r. poz. 135 z późniejszymi zmianami); ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011r. Nr 127 poz. 721 z późniejszymi zmianami); ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz.U r. nr 180 poz z późniejszymi zmianami). Na podstawie art. 112 ust.12 ustawy o pomocy społecznej- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie składa Radzie Powiatu coroczne sprawozdanie z działalności oraz przedstawia wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej. Zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie: 1) opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami; 2) prowadzenie specjalistycznego poradnictwa; 3) przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno- wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz pomoc w integracji ze środowiskiem; 4) przyznawanie pomocy pieniężnej dla rodzin zastępczych na utrzymanie dzieci; 5) prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób; 6) prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 7) prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej; 8) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach; 9) szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu; 3

4 10) doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu; 11) podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych; 12) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego; 13) sporządzanie, zgodnie z art.16a, oceny zasobów w zakresie pomocy społecznej; 14) nadzór nad działalnością domów pomocy społecznej, ośrodków wsparcia, jednostek specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego i ośrodków interwencji kryzysowej. Zadania z zakresu administracji rządowej: 1) pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego programu integracji, oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 2)prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 3) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia; 4) udzielanie cudzoziemcom, o których mowa w art.5a, pomocy w zakresie interwencji kryzysowej. Zadania z zakresu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: Na podstawie art. 76 ust. 1 pkt 2 wyżej cytowanej ustawy Zarządzeniem Starosty Zamojskiego Nr 43/2011 z dnia 6 października 2011 roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu wyznaczone zostało na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. W związku z tym, od 1 stycznia 2012r. utworzony został Zespół do spraw pieczy zastępczej, w skład którego wchodzą: pedagog, psycholog, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej realizujący niżej wymienione zadania: 1) zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo wychowawczych; 2) tworzenie warunków do tworzenia i działania rodzin zastępczych; 3) prowadzenie naboru i kwalifikacja osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej; 4) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej; 5) zapewnianie istniejącym rodzinom zastępczym szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, wzmocnienie kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego; 6) zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w ramach grup wsparcia i rodzin pomocowych; 7) współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z ośrodkami pomocy społecznej, sądami, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi; 8) prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą, ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, zapewnienie dostępu do pomocy 4

5 psychologicznej, reedukacyjnej i rehabilitacyjnej; 9) zapewnienie pomocy prawnej rodzinom zastępczym; 10) dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej; 11) prowadzenie działalności diagnostyczno konsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej; 12) przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych u kandydatów na rodziców zastępczych; 13) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających; 14) organizowanie opieki nad dzieckiem w przypadku gdy rodzina zastępcza okresowo nie może sprawować opieki nad dzieckiem z powodów zdrowotnych, losowych lub zaplanowanego wypoczynku; 15) współpraca z placówkami opiekuńczo wychowawczymi w zakresie przestrzegania obowiązującego standardu opieki i wychowania; 16) uczestnictwo w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w placówce opiekuńczo wychowawczej; 17) udzielanie wsparcia psychologicznego, pedagogicznego osobom usamodzielnianym opuszczającym rodzinną i instytucjonalną pieczę zastępczą; 18) współpraca z sądem w sprawach dotyczących opieki i wychowania dzieci pozbawionych całkowicie lub częściowo opieki rodzinnej. Zgodnie z art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w 2012 r. opracowany został Program rozwoju pieczy zastępczej na terenie powiatu zamojskiego w latach Główne założenia programu przewidują usystematyzowanie i ukierunkowanie działań oraz ustalenie priorytetów w zakresie prowadzonej działalności na rzecz rozwoju pieczy zastępczej. Dominującym celem jest rozwój nowych i wsparcie istniejących form pieczy zastępczej na terenie powiatu zamojskiego. Zadania z zakresu ustawy o rehabilitacji zawodowej społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych: 1) opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych, powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych; 2) podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności; 3) opracowywanie i przedstawianie planów zadań i informacji z prowadzonej działalności oraz ich udostępnianie na potrzeby samorządu województwa; 4) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej tych osób; 5) dofinansowanie: a) uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych; b) sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych; c) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów; d) likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku 5

6 z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych; e) rehabilitacja dzieci i młodzieży; 6) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej; 7) realizacja programów celowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Zgodnie z regulaminem organizacyjnym w 2012 roku wyżej wymienione zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Zamościu były realizowane w oparciu o następujące wieloosobowe i samodzielne stanowiska pracy: Zespół do spraw pieczy zastępczej ; Stanowisko pracy do spraw pomocy instytucjonalnej; Wieloosobowe stanowisko pracy do spraw pomocy środowiskowej; Wieloosobowe stanowisko pracy do spraw rehabilitacji społecznej; Wieloosobowe stanowisko pracy do spraw księgowo finansowych; Wieloosobowe stanowisko pracy do spraw organizacyjno - administracyjnych; Stanowisko pracy ds. obsługi kierowca; Radca prawny umowa zlecenie. Przeciętne zatrudnienie w PCPR w 2012 roku wynosiło 13,25 etatu. W okresie sprawozdawczym Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie przygotowało 30 uchwał wraz z załącznikami, przyjętych przez: Radę Powiatu w Zamościu 10; Zarząd Powiatu w Zamościu 20. Ponadto opracowano niżej wymienione sprawozdania, informacje i programy, celem przedstawienia na Radę Powiatu, Zarząd Powiatu, Komisję Zdrowia i Opieki Społecznej: sprawozdanie z realizacji zadań PCPR za 2011 rok; Ocena zasobów pomocy społecznej w powiecie zamojskim za 2011 rok; Program rozwoju pieczy zastępczej na terenie powiatu zamojskiego w latach Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu wydało w 2012 roku łącznie 476 decyzji administracyjnych z zakresu pomocy społecznej i pieczy zastępczej. 6

7 II.REALIZACJA ZADAŃ Zadania realizowane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w 2012 roku wynikały między innymi ze Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata Dotyczyły one rozwiązywania bądź zminimalizowania głównych problemów społecznych ubóstwa, kryzysów rodzinnych, przemocy w rodzinie, sytuacji osób niepełnosprawnych i dzieci pozbawionych opieki rodziców oraz sytuacji ludzi starszych. 1. Rodzinna i instytucjonalna piecza zastępcza Rodzinna piecza zastępcza Rodzina zastępcza zapewnia dziecku pozbawionemu możliwości wychowywania się w rodzinie naturalnej całodobową opiekę i wychowanie, traktuje dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej, zapewnia dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych, zapewnia kształcenie, rozwój uzdolnień i zainteresowań, zaspokaja jego potrzeby, zapewnia ochronę prywatności dziecka, umożliwia kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi dziecku. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może zostać powierzone osobom, które: dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej; nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona; wypełniają obowiązek alimentacyjny w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego; są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim; przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb; nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Na podstawie obowiązujących do dnia r. przepisów ustawy o pomocy społecznej rodziny zastępcze dzieliły się na: rodziny spokrewnione z dzieckiem, w których opiekę nad dzieckiem sprawowały osoby, które łączył stopień pokrewieństwa, np. dziadkowie, rodzeństwo, wujostwo, rodziny niespokrewnione z dzieckiem, w których opiekę nad dziećmi sprawowały osoby prawnie obce dla dziecka, których nie wiązał żaden stosunek pokrewieństwa oraz rodziny zawodowe niespokrewnione z dzieckiem. Rodziny zawodowe dzieliły się na: rodziny zawodowe wielodzietne, rodziny zawodowe o charakterze pogotowia rodzinnego oraz rodziny zawodowe specjalistyczne. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadziła nowy podział rodzin zastępczych. Od 1 stycznia 2012r. formami rodzinnej pieczy zastępczej są: 1) rodzina zastępcza: a) spokrewniona; b) niezawodowa; c) zawodowa, w tym pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna. 2) rodzinny dom dziecka. 7

8 Rodzinę zastępczą spokrewnioną tworzą małżonkowie lub osoby będące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Natomiast rodzinę zastępczą zawodową lub rodzinę zastępczą niezawodową tworzą małżonkowie lub osoby niepozostające w związku małżeńskim niebędące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Poniższa tabela przedstawia zestawienie liczby rodzin zastępczych w powiecie zamojskim w latach : Tabela 1. Rodziny zastępcze w latach Rok Rodzaj rodziny zastępczej 2011 Rodzina zastępcza spokrewniona Rodzina zastępcza niespokrewniona Rodzina zastępcza zawodowa Liczba istniejących rodzin zastępczych Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych Liczba utworzonych rodzin zastępczych Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych ŁĄCZNIE 46 rodzin 62 dzieci 7 rodzin 8 dzieci 2012 Rodzina zastępcza spokrewniona Rodzina zastępcza niezawodowa Rodzina zastępcza zawodowa ŁĄCZNIE 53 rodziny 72 dzieci 13 rodzin 16 dzieci W powiecie zamojskim w 2011r. w ogólnej liczbie rodzin zastępczych tj. 46 rodzin zdecydowanie dominowały rodziny spokrewnione / 38 rodzin /. Rodziny niespokrewnione stanowiły nieco ponad 15 % ogółu rodzin. Liczba rodzin zawodowych kształtowała się na bardzo niskim poziomie i pozostawała praktycznie niezmienna / 1 rodzina zawodowa wielodzietna /. Najwięcej dzieci, bo aż ponad 82 % przebywało w rodzinach spokrewnionych. Jak wynika z powyższej tabeli w 2012r. funkcjonowały 34 rodziny spokrewnione, w których przebywało 46 dzieci. W okresie sprawozdawczym na terenie naszego powiatu opiekę i wychowanie w 17 rodzinach zastępczych niezawodowych znalazło 21 dzieci. Kolejną formę rodzinnej pieczy zastępczej stanowią rodziny zastępcze zawodowe. W 2012 roku utworzono na terenie powiatu zamojskiego nową rodzinę zawodową, która objęła opieką 2 dzieci. Rodzina powstała zgodnie z założeniami Programu rozwoju pieczy zastępczej na terenie powiatu zamojskiego w latach

9 Łącznie w naszym powiecie funkcjonowały dwie zawodowe rodziny zastępcze dla 5 dzieci w wieku szkolnym. Z danych liczbowych powyższej tabeli wynika, iż w okresie sprawozdawczym system rodzinnej pieczy zastępczej w powiecie stanowiły 34 rodziny spokrewnione, 17 rodzin niezawodowych oraz 2 rodziny zawodowe, w których łącznie wychowywało się 72 dzieci, z tego po raz pierwszy w formie rodzinnej pieczy zastępczej umieszczono 16 dzieci. W omawianym okresie utworzono 13 rodzin zastępczych, z tego: 11 rodzin spokrewnionych, 1 rodzinę niezawodową, 1 rodzinę zawodową. Porównanie danych z lat pozwala na stwierdzenie, że wzrasta liczba rodzin zastępczych. Zwiększyła się liczba rodzin zawodowych i niezawodowych. W strukturze rodzin zastępczych, w przypadku rodzin spokrewnionych i niezawodowych dominują rodziny sprawujące opiekę nad 1 dzieckiem, natomiast rodziny zastępcze zawodowe przeznaczone są dla nie więcej niż 3 dzieci. W ramach realizacji Resortowego Programu Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej na rok objęto 15 rodzin zastępczych opieką i wsparciem koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Na ten cel pozyskano kwotę w wysokości zł. Zespół do spraw pieczy zastępczej dokonywał oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej w konsultacji z psychologiem, pedagogiem, właściwym asystentem rodziny, przedstawicielem ośrodka adopcyjnego i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej. Ocena polegała na przeprowadzaniu wizyt monitorujących, mających na celu ustalenie sytuacji przyjętego dziecka, sposobu sprawowania opieki, dbania o zapewnienie dzieciom prawidłowych warunków rozwoju i wychowania, odpowiednich do ich stanu zdrowia i poziomu rozwoju. Udzielana była również pomoc w rozwiązywaniu różnorodnych problemów dotyczących powierzonych dzieci. W roku 2012 dokonano 138 ocen dotyczących całokształtu sytuacji osobistej dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej oraz 40 ocen sytuacji rodziny dziecka. Oceny zostały sporządzone na podstawie wizyt w miejscu zamieszkania rodziny. Opracowane na ich podstawie opinie dotyczące zasadności dalszego pobytu w rodzinnej pieczy zastępczej przekazano do właściwych sądów rodzinnych. W przypadku stwierdzenia faktu nie wywiązywania się rodziny zastępczej ze swojej funkcji lub ustania ustawowych przesłanek do jej pełnienia kierowano wystąpienia do Sądu o ustalenie zasadności dalszego pobytu dziecka w rodzinie zastępczej lub zmianę dotychczasowego środowiska / 1 rodzina /. W celu sporządzenia oceny oraz monitorowania pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, prowadzono stałą współpracę z sądem, ośrodkami pomocy społecznej, asystentami rodziny, placówkami opiekuńczo wychowawczymi, pedagogami i szkołami, do których uczęszczają wychowankowie. Kierowane były wnioski do szkół, które zawierały prośbę o udostępnienie informacji w zakresie: osiąganych ocen, frekwencji na zajęciach lekcyjnych, funkcjonowania w środowisku szkolnym, kontaktów rodziny zastępczej ze szkołą, przygotowania ucznia do zajęć, zainteresowania opiekuna postępami dziecka w nauce. W związku z narastającą liczbą problemów opiekuńczo wychowawczych zgłaszanych przez rodziny zastępcze, koniecznym było stworzenie rodzinom możliwości korzystania ze wsparcia psychologicznego. W roku 2012 z poradnictwa psychologicznego skorzystało 11 rodzin zastępczych, tj. 25 osób. Zorganizowano 3 spotkania terapeutyczne z wychowankami rodzin zastępczych z powodu trudności wychowawczych, deficytów rozwojowych, zespołu nadpobudliwości 9

10 psychoruchowej, zaburzeń emocjonalnych, trudności związanych z okresem adolescencji. Przeprowadzono 22 rozmowy psychoedukacyjne z rodzicami zastępczymi, celem omówienia źródła problemu oraz przekazania wskazówek do postępowania wychowawczego z dziećmi. Obowiązujące przepisy prawne stanowią, iż organizator rodzinnej pieczy zastępczej ma obowiązek zgłaszania do ośrodka adopcyjnego informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. W 2012r. zgłoszono 33 dzieci do Ośrodka Adopcyjnego Filia w Zamościu. Mając na uwadze współpracę z sądem rodzinnym w zakresie doboru kandydatów na rodziny zastępcze, Zespół do spraw pieczy zastępczej wydał w 2012 roku 15 opinii dotyczących spełniania warunków i oceny predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie sporządziło rejestr danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej oraz rejestr o osobach pełniących tę funkcję. Rejestry zostały przekazane do Sądu Rejonowego w Zamościu III Wydział Rodzinny i Nieletnich. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011r. nakłada konieczność odpowiedniego doboru rodziny zastępczej oraz jej fachowego przygotowania do wychowywania dzieci. W związku z ogłoszonym w 2012 r. otwartym konkursem ofert w ramach Resortowego Programu Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej na rok 2012 Szkolenia rodzin zastępczych, osób prowadzących rodzinne domy dziecka oraz dyrektorów placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego tutejsze Centrum przystąpiło do realizacji projektu, który zakładał promocję rodzicielstwa zastępczego, szkolenie dla kandydatów na rodziny zastępcze oraz wsparcie istniejących form rodzinnej pieczy zastępczej. W tym celu pozyskano i wykorzystano kwotę w wysokości zł. W ramach promocji rodzicielstwa zastępczego informacje o poszukiwaniu kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej umieszczane były w lokalnej prasie tj. Gazeta Zamojska, w biuletynie informacji publicznej PCPR Zamość, na tablicy ogłoszeń PCPR Zamość. Prowadzono nabór i kwalifikację osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej. Realizując to zadanie dokonano analizy sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej 9 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Przeprowadzano 5 diagnoz psychologicznych i 5 diagnoz pedagogicznych u w/w kandydatów. Osoby te zostały zakwalifikowane do szkolenia w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej, z tego: 7 osób do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, 2 osoby do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Zorganizowano szkolenie dla w/w kandydatów. Wszystkie osoby przedstawiły świadectwa ukończenia w/w szkolenia, zapoznały się z doświadczeniami wychowawczymi poprzez odbycie praktyk w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo Wychowawczej w wymiarze 10 godzin dydaktycznych i otrzymały zaświadczenia kwalifikacyjne o spełnianiu warunków i posiadaniu predyspozycji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. W ramach wsparcia istniejących form rodzinnej pieczy zastępczej zorganizowano szkolenie w zakresie podniesienia kompetencji wychowawczych oraz przeciwdziałania zjawisku wypalenia zawodowego dla 15 rodzin niezawodowych i 1 rodziny zawodowej. Czas 10

11 trwania szkolenia to 3 spotkania czterogodzinne. Szkolenie przeprowadzono na podstawie programu Szkoła dla rodziców zastępczych. W szkoleniu wzięło udział 20 osób pełniących funkcję rodziny zastępczej. Uczestnicy otrzymali zaświadczenia o uczestnictwie w szkoleniu oraz materiały dydaktyczne. Instytucjonalna piecza zastępcza Po wyczerpaniu możliwości udzielenia pomocy w rodzinie naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej, dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej jest kierowane do placówki opiekuńczo-wychowawczej. Na terenie powiatu zamojskiego funkcjonują 3 placówki opiekuńczo wychowawcze, które osiągnęły wymagane standardy zgodnie z obowiązującymi przepisami. Szczegóły w tym zakresie ilustruje poniższa tabela. Tabela 2. Placówki opiekuńczo wychowawcze Lp. Nazwa placówki 1. Dom Dziecka Nr 1 w Zwierzyńcu 2. Dom Dziecka Nr 2 w Zwierzyńcu 3. Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo Wychowawcza w Łabuniach Liczba miejsc Liczba wychowanków korzystających w okresie sprawozdawczym Liczba wychowanków umieszczonych w placówce w 2012r. Liczba wychowanków opuszczających placówkę w 2012r. Średnie miesięczne wydatki ma utrzymanie dziecka w 2012r.* ,00 zł ,00 zł ,00 zł O G Ó Ł E M *Średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo wychowawczej stanowi kwota rocznych wydatków przeznaczonych na działalność tej placówki wynikająca z utrzymania dzieci z poprzedniego roku kalendarzowego, bez wydatków inwestycyjnych, powiększona o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty w ustawie budżetowej na dany rok kalendarzowy, podzielona przez liczbę miejsc w placówce, ustaloną jako sumę rzeczywistej liczby dzieci w poszczególnych miesiącach poprzedniego roku kalendarzowego. Wszystkie trzy placówki zapewniają dzieciom całodobową opiekę i wychowanie, zaspokajają niezbędne potrzeby: emocjonalne, rozwojowe, zdrowotne, bytowe, społeczne i religijne. Realizują przygotowany we współpracy z gminą plan pomocy dziecku. Umożliwiają kontakt dziecka z rodzicami bądź innymi osobami bliskimi, podejmują działania w celu powrotu dziecka do rodziny. Zapewniają dzieciom dostęp do kształcenia 11

12 dostosowanego do ich wieku i możliwości rozwojowych. Obejmują dzieci działaniami terapeutycznymi oraz zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych. Od 1 stycznia 2012r. w placówkach opiekuńczo wychowawczych mogą być umieszczane dzieci powyżej 7 roku życia. Umieszczanie dziecka poniżej tego wieku jest możliwe w wyjątkowych sytuacjach, szczególnie gdy przemawia za tym stan jego zdrowia lub dotyczy to rodzeństwa, kierując się zasadą o nierozdzielaniu rodzeństwa. W placówce opiekuńczo wychowawczej umieszczane są dzieci na podstawie orzeczenia sądu. W analizowanym okresie rozpatrzono 150 wniosków o umieszczenie dzieci w placówce opiekuńczo - wychowawczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w 2012r. skierowało 26 dzieci do placówek opiekuńczo wychowawczych, z tego: 4 dzieci z powiatu zamojskiego; 22 dzieci z innych powiatów. Pozostałe wnioski zostały rozpatrzone negatywnie z uwagi na brak wolnych miejsc w placówkach. Jak wynika z danych zawartych w tabeli w okresie sprawozdawczym placówki opiekuńczo wychowawcze zapewniły opiekę i wychowanie 115 wychowankom. W 2012r. placówki opiekuńczo wychowawcze opuściło 33 wychowanków. Poniższa tabela przedstawia szczegóły tym zakresie: Tabela 3. Liczba wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo wychowawcze Nazwa placówki Dom Dziecka Nr 1 w Zwierzyńcu Dom Dziecka Nr 2 w Zwierzyńcu Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo Wychowawcza w Łabuniach Liczba w - ków Powrót do domu rodzinnego Umieszczenie w rodzinie zastępczej Umieszczenie w rodzinie adopcyjnej Przeniesienie do innej placówki Usamodzielnienie O G Ó Ł E M Przebywanie dziecka w placówce opiekuńczo wychowawczej ma charakter przejściowy, dlatego też podejmowane były działania w celu powrotu dziecka do rodziny, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej. W omawianym okresie pracownicy placówek wspólnie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodkiem Adopcyjnym, właściwym sądem rodzinnym podejmowali działania w kierunku powrotu dziecka do rodziny. 12

13 Jak wskazują dane zawarte w tabeli efektem tych działań w 2012r. było: powrót 2 dzieci do rodziny naturalnej; umieszczenie 3 dzieci w rodzinie zastępczej; umieszczenie 5 dzieci w rodzinie adopcyjnej; usamodzielnienie 10 wychowanków. Pozostałych 13 wychowanków przeniesiono do innych placówek położonych bliżej miejsca zamieszkania rodziny naturalnej dziecka. W ramach współpracy z rodziną dziecka wychowankowie byli urlopowani do domów rodzinnych na weekendy, święta i dni wolne od nauki szkolnej. Wyjazdy dzieci konsultowano z właściwym sądem rodzinnym i odpowiednimi instytucjami w miejscu zamieszkania rodziny. Działania placówki opiekuńczo wychowawczej skoncentrowane są na bezpośredniej pracy z dzieckiem. W tym celu opracowywany jest plan pomocy dziecku, który zawiera działania krótkoterminowe i długoterminowe, wyznacza cel pracy z dzieckiem, uwzględniając jego powrót do domu. W każdej z placówek opiekuńczo wychowawczej działa Zespół do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, który ocenia aktualną sytuację umieszczonego dziecka. W ramach współpracy i pomocy w procesie opiekuńczo wychowawczym pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie uczestniczyli w 4 posiedzeniach wymienionego zespołu. Na posiedzeniach dokonywana była ocena sytuacji rodzinnej, zdrowotnej i szkolnej wychowanków, analizowano stosowane metody pracy z dzieckiem i rodziną w celu modyfikacji planu pomocy dziecku. Zgodnie z aktualnym stanem prawnym w placówce opiekuńczo wychowawczej w czasie prowadzonych zajęć, pod opieką 1 specjalisty nie może przebywać więcej niż 6 dzieci. Według stanu na dzień 31 grudnia 2012r. w placówkach opiekuńczo wychowawczych zatrudnionych było 79 osób, w tym 49 osób zajmujących się bezpośrednią opieką i wychowaniem. System pieczy zastępczej w powiecie zamojskim w okresie od 1 stycznia 2012r. do 31 grudnia 2012r. tworzyły 53 rodziny zastępcze i 3 placówki opiekuńczo wychowawcze, które sprawowały opiekę i wychowanie nad 187 dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej. Najczęstsze powody umieszczania dzieci w rodzinnej bądź instytucjonalnej pieczy zastępczej przedstawia poniższa tabela. 13

14 Tabela 4. Przyczyny przebywania dzieci w pieczy zastępczej. Przyczyny umieszczenia uzależnienia rodziców, w tym od alkoholu 14 Rodziny zastępcze Liczba dzieci Placówki opiekuńczo wychowawcze Razem sieroctwo półsieroctwo przemoc w rodzinie choroba rodziców pobyt rodziców za granicą porzucenie dziecka bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych Inne / przebywanie rodziców w zakładzie karnym/ Ogółem Według danych zawartych w tabeli należy stwierdzić, iż dominującą przyczyną umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej jest uzależnienie rodziców od alkoholu, z tego powodu przebywa w pieczy ponad 50% ogółu dzieci. Następną przyczyną jest bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych, choroba rodziców, sieroctwo i przemoc. W niewielu przypadkach powodem zabrania dziecka z rodziny naturalnej był wyjazd rodziców za granicę. Należy jednak zaznaczyć, że przypadki wymagające interwencji ze strony służb społecznych związane są najczęściej ze zjawiskiem współwystępowania więcej niż jednej trudnej sytuacji życiowej. Analizując przedstawioną sytuację należy wskazać, iż liczba dzieci przebywających w pieczy zastępczej corocznie wzrasta. Znaczna liczba dzieci znajduje opiekę i wychowanie w rodzinach zastępczych, jednak większość wychowanków stanowią, ci którzy przebywają w placówce opiekuńczo - wychowawczej przez kilka lat. Wynika to z faktu, że istnieją bardzo małe szanse powrotu dzieci do domu rodzinnego bądź umieszczenia w rodzinie zastępczej czy też adopcyjnej. Ponadto część dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo wychowawczych wymaga szczególnej specjalistycznej opieki ze względu na swoją niepełnosprawność i różnego rodzaju dysfunkcje. Z dotychczasowej działalności w zakresie zapewnienia dziecku opieki i wychowania, wynika, że nie każde dziecko znajdzie swoje miejsce w rodzinach zastępczych. W związku z tym, w prawidłowo funkcjonującym systemie opieki nad dzieckiem i rodziną niezbędne są rodzinne i instytucjonalne formy pieczy zastępczej. Wychowankowie, którzy osiągnęli pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej mogą pozostać w dotychczasowej rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo wychowawczej za zgodą rodziny zastępczej bądź dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia pod warunkiem kontynuowania nauki. Przed uzyskaniem pełnoletności wychowankowie wskazują opiekuna

15 usamodzielnienia i opracowują indywidualny program usamodzielnienia, który jest podstawą do udzielenia pomocy pieniężnej z tego tytułu. W 2012r. opracowano wraz z wychowankami 11 programów, które zawierały: zakres współdziałania osoby usamodzielnianej z opiekunem, sposób zdobycia wykształcenia przez wychowanka celem uzyskania zatrudnienia oraz uzyskania odpowiednich warunków mieszkaniowych. 2. Finansowanie świadczeń pieniężnych dla rodzin zastępczych Na terenie powiatu zamojskiego w roku 2012 funkcjonowało 53 rodziny zastępcze. Z pomocy finansowej korzystało 51 rodzin zastępczych, w których przebywało 70 dzieci, w tym: 32 rodziny spokrewnione z dzieckiem; 17 rodzin niezawodowych; 2 rodziny zawodowe. W sprawach rodzin zastępczych w okresie sprawozdawczym wydano 70 decyzji administracyjnych. Łączna kwota wydatków poniesionych z tytułu przyznania świadczeń dla rodzin zastępczych wynosiła ,58 zł. Szczegóły w tym zakresie ilustruje poniższa tabela Tabela 5. Rodziny zastępcze, które uzyskały pomoc finansową. Wyszczególnienie Rodziny zastępcze, w tym : Rodziny spokrewnione z dzieckiem Liczba rodzin 32 Liczba dzieci umieszczonych w tych rodzinach 44 Liczba świadczeń * 448* Kwota świadczeń w zł ,59 Rodziny niezawodowej * ,92 Rodziny zawodowej * 13* , ,51** OGÓŁEM * ,58 * Liczba świadczeń - suma świadczeń wypłaconych w 2012 roku na każde dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej. ** Wynagrodzenie dla rodziny zawodowej. Z pomocy finansowej w 2012 roku korzystały wszystkie rodziny zastępcze funkcjonujące na terenie powiatu zamojskiego, które zwróciły się o taką pomoc. Przeciętne świadczenie dla dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej wynosiło: 15

16 spokrewnionej - 585,52 zł miesięcznie; niezawodowej - 979,21 zł miesięcznie; zawodowej - 977,20 zł miesięcznie. 3. Odpłatność z tytułu przebywania dzieci w pieczy zastępczej Zgodnie z zasadami przyjętymi Uchwałą Rady Powiatu Zamojskiego Nr X/97/2012 z dnia 30 marca 2012r., w roku 2012 wszczęto 75 postępowań administracyjnych w sprawie wydania decyzji o odpłatności za pobyt dziecka w pieczy zastępczej, w tym: w 54 przypadkach wydano decyzje odstępujące od naliczania odpłatności; w 17 przypadkach toczy się postępowanie o ustalenie aktualnego miejsca pobytu; w 4 przypadkach naliczono odpłatność. Łącznie w 2012 roku z tytułu odpłatności za pobyt dzieci w pieczy zastępczej wpłynęła kwota ,68 zł. Od 2012 roku gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi wydatki: w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej w wysokości: 10 % wydatków na opiekę i wychowanie dziecka- w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka- w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka- w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo - wychowawczej w wysokości: 10 % w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 30% w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 50% w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej - średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo- wychowawczej. Ponieważ rok 2012 jest pierwszym rokiem obowiązywania ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej gminy ponosiły 10%- ową odpłatność. Tabela 6. Odpłatność gmin z tytułu przebywania dzieci w rodzinach zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu zamojskiego Lp. Gmina Liczba dzieci Kwota (zł) 1. Komarów Osada 1 342,70 2. Miączyn 1 225,35 3. Nielisz 1 723,80 4. Sułów ,40 5. Zamość 4 773,67 6. Zwierzyniec 1 756,80 Razem ,72 16

17 Tabela 7. Odpłatność gmin z tytułu przebywania dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych funkcjonujących na terenie powiatu zamojskiego Lp. Gmina Liczba dzieci Kwota ( zł) 1. Grabowiec 1 478,98 2. Sitno ,68 3. Sułów 1 368,42 4. Zwierzyniec ,38 Razem ,46 Powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi: wydatki na opiekę i wychowanie dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej; średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo- wychowawczej. W 2012 roku sporządzono ogółem 69 porozumień w sprawie przyjęcia dziecka do placówki opiekuńczo- wychowawczej i rodziny zastępczej oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków na jego opiekę i wychowanie, w tym: 52 dotyczące dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo- wychowawczych; 17 dotyczących dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. Należności wynikające z zawartych porozumień ilustrują poniższe tabele. Tabela 8. Odpłatność powiatów wynikających z zawartych porozumień w związku z przebywaniem dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych funkcjonujących na terenie powiatu zamojskiego Lp. Powiat/Miasto Liczba dzieci Kwota (zł) 1. Powiat Tomaszowski ,48 2. Miasto Zamość ,17 3. Powiat Biłgorajski ,54 4. Miasto Piotrków Trybunalski ,11 5. Miasto Bytom ,00 6. Miasto Rybnik ,95 7. Powiat Tarnogórski ,00 8. Powiat Rypiński 1 760,86 9. Powiat Lubelski , Powiat Lubartowski , Miasto Lublin , Powiat Ostrowski , Powiat Kielecki , Powiat Radomszczański , Powiat Rycki , Miasto Biała Podlaska , Powiat Ostrołęcki , Powiat Węgrowski , Powiat Łowicki , Powiat Hrubieszowski , Miasto Zabrze , Powiat Miński , Powiat Puławski ,82 Razem ,61 17

18 Tabela 9. Odpłatność powiatów wynikająca z zawartych porozumień w związku z przebywaniem dzieci w rodzinach zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu zamojskiego Lp. Powiat/Miasto Liczba dzieci Kwota (zł) 1. Powiat Tomaszowski ,00 2. Powiat Hrubieszowski ,00 3. Powiat Opolski ,00 4. Powiat Pruszkowski ,00 5. Powiat Krasnostawski ,00 6. Powiat Węgrowski ,69 7. Miasto Piotrków Trybunalski ,48 8. Miasto Zamość ,60 9. Miasto Lublin , Powiat Goleniowski ,00 Razem ,37 W 2012 roku powiat zamojski poniósł wydatki na utrzymanie dzieci pochodzących z terenu powiatu zamojskiego w placówkach opiekuńczo- wychowawczych i rodzinach zastępczych funkcjonujących na terenie innego powiatu. Wydatki ilustrują poniższe tabele. Tabela 10. Wydatki powiatu zamojskiego z tytułu przebywania dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych na terenie obcych powiatów Lp. Województwo/Miasto Liczba dzieci Kwota (zł) 1. Samorząd Województwa Pomorskiego ,20 2. Miasto Siedlce ,00 Razem ,20 Tabela 11. Wydatki powiatu zamojskiego z tytułu przebywania dzieci w rodzinach zastępczych na terenie obcych powiatów Lp. Powiat Liczba dzieci Kwota (zł) 1. Tomaszowski ,82 2. Hrubieszowski ,97 3. Lubelski ,00 4. Ropczycko-Sędziszowski ,50 5. Krasnostawski ,10 6. Dębicki ,40 7. Puławski ,00 Razem ,79 18

19 4.Pomoc z tytułu usamodzielnienia przyznawana wychowankom opuszczającym placówki opiekuńczo wychowawcze, rodziny zastępcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze i zakłady poprawcze. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu działając na podstawie art.88 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej /Dz.U. z 2013 r., poz.182/, i art. 140 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej /Dz.U.z 2013r.,poz.135./- w 2012r. udzieliło pomocy pieniężnej z tytułu usamodzielnienia 45 pełnoletnim wychowankom rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych i zakładów poprawczych. Poniższa tabela ilustruje sposób wydatkowania świadczeń pieniężnych z tytułu usamodzielnienia wychowanków. Tabela 12. Wydatkowanie świadczeń z tytułu usamodzielnienia. Wyszczególnienie Pomoc pieniężna na usamodzielnienie * Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki ** Pomoc pieniężna na zagospodarowanie w formie rzeczowej*** Rodziny zastępcze 21 w tym: z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej 3 w tym: 3 **** 3 Placówki opiekuńczo wychowawcze typu rodzinnego, socjalizacyjnego w tym: z ustawy o wspieraniu rodzinyi systemie pieczy zastępczej 2 w tym: 17 1 **** 1 Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze Zakłady poprawcze Liczba osób Liczba świadczeń Kwota świadczeń ,00 zł ,45 zł ,70 zł OGÓŁEM ,15 zł * Załącznik Nr 1 **** Załącznik Nr 4 ** Załącznik Nr 2 *** Załącznik Nr 3 19

20 O jednorazową pomoc pieniężną na usamodzielnienie wychowankowie mogą ubiegać się po zakończeniu nauki - w uzasadnionych przypadkach może zostać wypłacone tego rodzaju świadczenie w trakcie trwania nauki. Pomocy w formie rzeczowej na zagospodarowanie, a także pomocy w uzyskaniu mieszkania udziela powiat właściwy ze względu na miejsce osiedlenia się osoby opuszczającej placówkę opiekuńczo wychowawczą lub rodzinę zastępczą. W okresie sprawozdawczym wychowankowie placówek opiekuńczo wychowawczych i rodzin zastępczych otrzymali, zgodnie z indywidualnym programem usamodzielnienia opracowanym przez opiekuna wspólnie z wychowankiem, wsparcie w formie: jednorazowej pomocy pieniężnej, celem polepszenia warunków mieszkaniowych 3 osoby; jednorazowej pomocy pieniężnej na pokrycie wydatków związanych z nauką 2 osoby; pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki 45 osób; pomocy na zagospodarowanie, celem przeprowadzenia remontu i polepszenia warunków mieszkaniowych - 4 osoby. W celu rozwinięcia lub wzmocnienia aktywności i samodzielności życiowej wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo wychowawcze i rodziny zastępcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze, pracownik socjalny tutejszego Centrum prowadził pracę socjalną, w formie: poradnictwa; udzielania informacji; pomocy w opracowywaniu indywidualnego programu usamodzielnienia. Na podstawie przeprowadzonych wywiadów środowiskowych - zgodnie z opracowanym indywidualnym programem usamodzielnienia i zapisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wydano 36 decyzji administracyjnych przyznających pomoc pieniężną dla wychowanków usamodzielnianych. W celu oceny realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia wychowanków przeprowadzono 79 wywiadów środowiskowych w miejscu ich zamieszkania. W wyniku oceny ustalono, że wychowankowie realizują indywidualny program usamodzielnienia w sposób zgodny z jego założeniami. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o pomocy społecznej, na prośbę i potrzeby innych powiatów, przeprowadzono 18 wywiadów środowiskowych. Na pomoc z tytułu usamodzielnienia dla wychowanków opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze - w roku 2012 wydatkowano kwotę w wysokości ,15 zł. 20

21 5. Domy pomocy społecznej Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej Na terenie powiatu zamojskiego funkcjonują cztery domy pomocy społecznej, które są prowadzone na podstawie zezwolenia wydanego przez Wojewodę Lubelskiego na czas nieokreślony: Dom Pomocy Społecznej w Krasnobrodzie dla 140 osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych fizycznie; Dom Pomocy Społecznej w Majdanie Wielkim dla 64 osób przewlekle psychicznie chorych /mężczyzn/; Dom Pomocy Społecznej Pod Modrzewiami w Szczebrzeszynie dla 70 osób niepełnosprawnych intelektualnie /kobiet/; Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach dla 59 osób przewlekle psychicznie chorych /kobiet/. Ogólna liczba miejsc w domach pomocy społecznej w roku Szczegółowe dane dotyczące domów pomocy społecznej ilustruje poniższa tabela: Tabela 13. Domy Pomocy Społecznej. Lp. Dom Pomocy Społecznej Koszt utrzymania mieszkańca w 2012 roku w zł Liczba miejsc statutowych Liczba mieszkańców wg stanu na r. Liczba osób przebywających w domu w 2012 roku 1. Krasnobród Majdan Wielki Szczebrzeszyn Ruskie Piaski Ogółem: x *średni miesięczny koszt utrzymania w domu pomocy społecznej oznacza kwotę rocznych kosztów działalności domu wynikającą z utrzymania mieszkańców z roku poprzedniego, bez kosztów inwestycyjnych, wydatków bieżących na remonty i zakupy związane z realizacją programu naprawczego,powiększoną o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów 21

22 i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty w ustawie budżetowej na dany rok kalendarzowy, podzieloną przez liczbę miejsc, ustaloną jako sumę rzeczywistej liczby mieszkańców w poszczególnych miesiącach roku poprzedniego, w domu. Na dzień 31 grudnia 2012 roku w domach pomocy społecznej przebywało 304 mieszkańców, z tego: skierowanych przed 2004 rokiem mieszkańców; skierowanych i umieszczonych po 2004 roku mieszkańców. Liczbę osób umieszczonych przed 2004 rokiem i po 2004 roku w poszczególnych domach pomocy społecznej przedstawia poniższa tabela: Tabela 14. Liczba mieszkańców w domach pomocy społecznej Lp. Dom Pomocy Społecznej 1. Krasnobród 2. Majdan Wielki Liczba mieszkańców umieszczonych przed roku /wg starych zasad/ na dzień r. Liczba mieszkańców umieszczonych po roku /wg nowych zasad/ Ogółem na dzień Szczebrzeszyn Ruskie Piaski Ogółem: w tym: w 2012 roku Na osoby skierowane do domów pomocy społecznej przed 1 stycznia 2004 roku, powiat otrzymuje dotację celową, która w 2012 roku łącznie wynosiła ,00 zł. Osoby ponoszą miesięczną odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej w wysokości 70% posiadanego dochodu. Dla osób skierowanych i umieszczonych w domach po 1 stycznia 2004r., zgodnie z art.60 ust.1 ustawy o pomocy społecznej pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Opłatę za pobyt w domu wnoszą w kolejności: 1) mieszkaniec domu, nie więcej niż 70 % dochodu, 2) małżonek, zstępni przed wstępnymi, zgodnie z zawartą umową z gminą, 3) gmina, z której osoba została skierowana w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej, a opłatą mieszkańca i ewentualnie rodziny. Od stycznia 2012do końca grudnia 2012 roku rozpatrzono 50 wniosków o umieszczenie w domach pomocy społecznej i w miarę posiadanych wolnych miejsc w konkretnym domu wydano 33 decyzje administracyjne, natomiast umieszczono 28 osób: 15 osób z powiatu zamojskiego; 13 osób z innych powiatów; 5 osób zrezygnowało z umieszczenia lub zmarło przed umieszczeniem. 22

23 W związku ze zmianą wysokości dochodu mieszkańców przekraczającą 10 % kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej związaną z waloryzacją rent i emerytur oraz przyznaniem zasiłków pielęgnacyjnych w 2012 roku, wydano 180 decyzji ustalających odpłatność za pobyt w domach pomocy społecznej w stosunku do osób umieszczonych przed 1 stycznia 2004 r. Domy Pomocy Społecznej świadczą: usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb mieszkańców. 5.1.Dom Pomocy Społecznej w Krasnobrodzie Na dzień roku w w/w Domu przebywało 124 mieszkańców, z tego : Oddział I - 58 mieszkańców w podeszłym wieku; Oddział II - 66 mieszkańców niepełnosprawnych fizycznie. Do Domu przyjęto w 2012 roku - 22 osoby; z tego: z powiatu zamojskiego - 15 osób; z miasta Zamość - 2 osoby; z innych powiatów województwa lubelskiego - 2 osoby; z innych województw - 3 osoby. Charakterystyka mieszkańców. Tabela 15. w zakresie poruszania się mieszkańców Sprawność ruchowa Oddział I Oddział II Ogółem Na wózkach inwalidzkich Przy pomocy balkonika Przy pomocy laski Stale leżący Poruszający się samodzielnie Razem Tabela 16. Mieszkańcy ze względu na płeć i wiek Wiek Kobiety Mężczyźni Ogółem mieszkańców lat lat lata lat i więcej Razem

24 Tabela 17. Sytuacja prawna mieszkańców Sytuacja prawna Kobiety Mężczyźni Ogółem Ubezwłasnowolnieni całkowicie Ubezwłasnowolnieni częściowo Posiadający kuratorów Razem Tabela 18. Źródła opłacania za pobyt w domu pomocy społecznej Źródło opłacania Kobiety Mężczyźni Ogółem Mieszkańcy umieszczeni przed 1 stycznia 2004 rokiem. Emerytura, renta + dotacja Zasiłek stały + dotacja Rodzina + dotacja 1-1 Razem Mieszkańcy umieszczeni po 1 stycznia 2004r. Mieszkaniec/ emerytura, renta, 1-1 zasiłek/ + rodzina Mieszkaniec /emerytura, renta, zasiłek/ + rodzina +gmina Gmina Mieszkaniec/ emerytura, renta, zasiłek/ + gmina Razem W zakresie usług bytowych Dom zapewnia miejsce zamieszkania w budynku 3 kondygnacyjnym, bez barier architektonicznych, wyposażonym w windę osobową oraz estakady zewnętrzne, system instalacji przeciwpożarowej i przyzywowej. Mieszkańcy zamieszkują w 72 pokojach spełniających wymogi obowiązującego standardu. Dom zapewnia mieszkańcom 4 posiłki dziennie, w tym drugie śniadanie, z uwzględnieniem zalecanych diet. W celu określenia indywidualnych potrzeb mieszkańca oraz zakresu usług powołane są dwa Zespoły terapeutyczno - opiekuńcze, których zadaniem jest opracowanie indywidualnych planów wsparcia mieszkańca oraz wspólna z mieszkańcem ich realizacja. W skład Zespołów wchodzi 63 pracowników zatrudnionych na 61,5 etatu. Na dzień r. wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu terapeutycznoopiekuńczego dla osób w podeszłym wieku wynosił 0,4 na jednego mieszkańca i dla osób niepełnosprawnych fizycznie 0,5 na jednego mieszkańca. W domu pomocy społecznej na dzień roku zatrudnionych ogółem było: 90 osób na podstawie umowy o pracę na 88, 5 etatu; 7 osób na podstawie umowy zlecenia. 24