1. Geneza wschodniego monastycyzmu 1.1. Biblijne podstawy norm życia chrześcijańskiego
|
|
- Antoni Borkowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1. Geneza wschodniego monastycyzmu 1.1. Biblijne podstawy norm życia chrześcijańskiego Chrześcijanie są powołani przez Chrystusa, jako Jego uczniowie, do życia w świecie, ale we wspólnocie z Chrystusem. Kluczowym tekstem, który można uważać za definicję ucznia, jest wypowiedź Jezusa po pierwszej zapowiedzi męki: Jeśli ktoś chce [za mną iść i] towarzyszyć mi (ἀκολοσϑεῖν), niech się zaprze samego siebie i niech weźmie swój krzyż i niech mnie naśladuje (ἀκολοσϑείςω μοι) (Mk 8, 34). Zaparcie się samego siebie oznacza zdecydowane nawrócenie, samozaparcie się, przeciwstawienie się swoim własnym siłom witalnym, rezygnację z własnych planów i dążeń. Zaparcie się siebie jest synonimem wyznania Chrystusa i pojęciem opozycyjnym do zaparcia się Go. Konkretyzacją zaparcia się siebie jest opuszczenie rodziny, rezygnacja z dóbr materialnych i bogactw (Mk 10, 17-30), narażanie się na sprzeciw i prześladowania z powodu Chrystusa (Mk 10, 30; 13, ). Drugim warunkiem naśladowania Chrystusa jest przyjęcie krzyża. Ten obrazowy zwrot egzegeza współczesna interpretuje w ramach teologii krzyża i śmierci krzyżowej Chrystusa. Naśladowanie Jezusa wymaga więc od ucznia, aby szedł tą samą drogą, co jego Mistrz, i był gotowy nawet na męczeństwo i śmierć. Obydwa warunki naśladowania Jezusa należałoby traktować jako człony paralelne jednej wypowiedzi. Jest to charakterystyczna cecha stylu semickiego. Dźwiganie krzyża byłoby zatem synonimem wyznania Chrystusa, a potwierdzeniem tej interpretacji jest tekst Ez 9, 4-6, w którym prorok mówi o literze Tau jako znaku przynależności do Jahwe. Li-.ת dziś: tera Tau pierwotnie miała kształt krzyża: X lub T, Taki styl życia jest wyjątkową szansą życiową dla ucznia Jezusa: Kto bowiem chciałby zbawić swoją duszę (ψσπήv), zgubi ją, kto zaś zgubi swoją duszę ze względu na mnie i Ewangelię, zbawi ją. Cóż pomoże bowiem człowiekowi, [gdyby] pozyskał cały świat, a [na] swej duszy doznał straty? (Mk 8, 35-36). Są to ogólne normy życia chrześcijańskiego skierowane do wszystkich uczniów Jezusa, a nie tylko do wybranych. Pierwotny Kościół starał się te wskazania realizować w różnym oczywiście stopniu. Świadczą o tym na przykład relacje Dziejów Apostolskich (np. Dz 2,42-47; 4,32-35; 5,12-16) Idealistyczna interpretacja zasad życia chrześcijańskiego Kiedy w połowie II w. życie moralne chrześcijan osiągnęło niski poziom, niektórzy, zarówno mężczyźni, jak i kobiety, postanowili zaostrzyć
2 osobiste normy surowego życia chrześcijańskiego. Trwali oni w czystości, celibacie i ubóstwie, modlili się i pościli. Uważali siebie za powołanych do życia na sposób życia aniołów 1. W połowie III w. zaczęli uciekać od świata na pustynię, gdzie osiedlali się na stałe pojedynczo lub w małych grupach. Znane są trzy kategorie: 1) anachoreci od gr. ἀνΰπώογριπ = wycofanie się, schronienie; 2) eremici od gr. ἔοημοπ = pustynia; 3) mnisi od gr. μρνοπ = sam, jeden ze względu na monastyczne życie w obecności samego Boga. Mnichów utożsamiano wówczas z ludźmi świeckimi, poszukującymi chrześcijańskiej doskonałości. Wspólnota mnichów, czy mniszek jest modelem idealnego, wzorowego Kościoła, a ich życie ma normatywną wartość dla każdego chrześcijanina żyjącego w świecie. Wspólnota mnichów lub mniszek jest idealną miniaturą Kościoła, ponieważ stanowi ją grupa chrześcijan, uczniów Jezusa, którzy prowadzą życie podobne do życia apostołów. Mnich bowiem, jak apostoł, opuścił wszystko i poszedł za Jezusem (por. np. Mk 4,16-20 i par.). Mnisi tworzą podobnie jak Kościół jeden organizm, jedną wspólnotę, którą integruje przełożony jako ojciec, uważany za ikonę Chrystusa. Natomiast członkowie tej wspólnoty odnoszą się do siebie jak bracia (por. Mt 23,8). W zgromadzeniu mnichów, czy mniszek wszystko jest wspólne, nie ma tu rozróżnienia pomiędzy tym, co moje i co twoje. Życie monastyczne posiada następnie wartość normatywną dla każdego chrześcijanina żyjącego w świecie. Jest ono wzorem realizowania ideału ewangelicznego, walki z grzechem, dążenia do świętości i do zjednoczenia z Bogiem. Te cele ma zasadniczo każdy chrześcijanin, lecz żyjąc w świecie, w małżeństwie i w rodzinie, wśród trosk życia codziennego nie może poświęcić się bez reszty sprawom duchowym. Stara się więc przynajmniej okresowo, raz na jakiś czas przebywać w monasterze, aby tu odnowić swoje aspiracje duchowe, a życiu chrześcijańskiemu nadać nowe impulsy. Jest to praktykowane do dziś w Kościele bizantyjskim o tradycjach greckich na terenie Grecji i poza jej granicami 1.3. Prekursorzy duchowości monastycznej Do prekursorów duchowości bizantyńskiego monastycyzmu należą: Św. ANTONI WIELKI, PACHOMIUSZ, EUSTACHIUSZ Z SEBASTII, św. BAZYLI WIELKI, św. GRZEGORZ PALAMAS i inni. 1 Przy zmartwychwstaniu bowiem nie będą się ani żenić, ani za mąż wychodzić, lecz będą jak aniołowie Boży w niebie (Mt 22, 30). 2
3 Św. ANTONI ( 390 r. )zamieszkał na pustyni. Wokół niego gromadzili się z czasem inni mnisi. Mnisi ci żyli obok siebie w chatkach i małych domkach, tworząc w ten sposób wioskę nazywaną ławra (gr. λΰύοΰ = aleja, przejście, później w terminologii cerkiewnej: kompleks świątyń oraz budynków klasztornych). Św. Antoni uważany jest za ojca monastycyzmu bizantyńskiego ze względu na wybrany przez niego rodzaj ascezy, tzn. samotnego życia z Bogiem jako jedynym towarzyszem, który stał się najbardziej umiłowanym ideałem monastycznym mnichów chrześcijańskiego Wschodu w ciągu stuleci. Ławra św. Antoniego była wioską ascetów mieszkających obok siebie w celach i wiodących wspólne życie, praktykujących wspólną codzienną modlitwę rano i wieczorem, pracujących razem, mających wspólne dochody i wydatki, wspólne posiłki i noszących takie same monastyczne odzienie. PACHOMIUSZ ( 346 r.) jest założycielem monastycyzmu cenobitycznego (od gr. κοινὸπ βίοπ = wspólnotowe życie). Pachomiusz żył jako anachoreta na pustyni w Górnym Egipcie. Później w tym samym miejscu założył pierwszy monaster w obecnym tego słowa znaczeniu. EUSTACHIUSZ Z SEBASTII ( 380 r.) zaszczepił monastycyzm w Azji Mniejszej. Jego towarzysze stali się nadgorliwi; uważali, że małżeństwo i jedzenie mięsa czyni zbawienie niemożliwym; zalecali życie monastyczne wszystkim chrześcijanom. Synod w Gangra (343 r.) potępił te nadmiernie entuzjastyczne praktyki. Inne przykłady nadużyć nadgorliwości, to mnisi, których określano jako nie śpiących lub czuwających. Najsłynniejszym przykładem był monaster Studion. Św. Symeon z Antiochii ( 460 r.) zapoczątkował znowu stylicki typ monastycyzmu, żyjąc na słupie (gr. ρςῦλοπ = kolumna, słup), ponad trzydzieści sześć lat. Św. BAZYLI WIELKI. Wpływ na św. Bazylego Wielkiego miał Eustachiusz z Sebastii, od którego zapożyczył on wszystko, co było dobre, łącznie ze strojem monastycznym, ślubami i obrzędem tonsury, które nadawały szczególny status mnichowi. Spośród wielu dzieł ascetycznych św. Bazylego dwa mają ogromne znaczenie: Reguły dłuższe i Reguły krótsze. Są one podstawą życia w cenobitycznych monasterach. Wychwalają ideał doskonałego życia we wspólnocie, a jednocześnie przedstawiają niebezpieczeństwa samotnego życia anachoretów. Reguły św. Bazylego Wielkiego stały się podstawą monastycyzmu zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie. Św. Bazyli Wielki uczynił chrześcijańską doskonałość celem życia monastycznego. Mnisi mieli wspólnie praktykować cnoty chrześcijańskie, zwłaszcza miłość, posłuszeństwo duchowemu ojcu, czystość i ubóstwo oraz dzielić się wspólnymi dobrami wspólnoty. Kiedy osiągnęli chrześcijańską doskonałość, pozwalano im na powrót do świata, by pomagali osiągnąć te cnotę innym. 3
4 2. Duchowość monastyczna Mnisi realizują ewangeliczny ideał życia przez surową ascezę, zdobywanie cnót oraz nieustanną modlitwę, liturgiczną i prywatną Asceza Asceza mnicha (mniszki) nosi znamiona całkowitego wyrzeczenia się, co wymaga nieustannego krzyżowania siebie, zgodnie z wezwaniem Chrystusa: Kto chce pójść za mną, niech zaprze się samego siebie, niech weźmie swój krzyż i niech mnie naśladuje (Mk 8,34). Podobnie określa egzystencję chrześcijańską św. Paweł: A ci, którzy należą do Chrystusa Jezusa, ukrzyżowali ciało swoje z jego namiętnościami i pożądliwościami (Ga 5,24; por. Ga 2,19; 6,14; Flp 3,10-11). Dobrze tę teologię duchowości mnicha ilustruje ikonografia bizantyjska, która przedstawia stan monastyczny w obrazie ukrzyżowanego mnicha. Celem tego nieustannego krzyżowania siebie jest oczyszczenie z grzechów i wad, pozbywanie się egoizmu, zniszczenie w sobie starego człowieka (Ef 4,22; Kol 3,9), aby stworzyć warunki nowej egzystencji, ukształtować w sobie nowego człowieka (Ef 2,15.24). Inaczej: jest to dążenie do zmartwychwstania, ku pełni życia i świętości, jak stwierdza to św. Paweł: To wiedzcie, że dla zniszczenia grzesznego ciała, dawny nasz człowiek został razem z nim ukrzyżowany po to, abyście już więcej nie byli w niewoli grzechu ( ) Tak i wy rozumiejcie, że umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Jezusie Chrystusie (Rz 6,6.11). Ascezę określa Kościół bizantyjski jako ξοάξιπ = działanie, które w materii znajduje przeszkodę do przezwyciężenia i wymaga wysiłku, trudu. Aktywność chrześcijańska na tym etapie idzie w trzech kierunkach: 1) walka z namiętnościami; 2) zachowywanie przykazań Bożych, 3) zdobywanie cnót. Teologiczną podstawą praktyk ascetycznych jest wiara i bojaźń Boża. Na określenie trudu chrześcijanina zmierzającego do ujarzmienia ciała przyjęto na Wschodzie następującą terminologię: oczyszczanie (κάϑΰοριπ), wstrzemięźliwość (ἐγκοάςειΰ), powściągliwość, samozaparcie, wyrzeczenie, ogołocenie, walka, ucieczka od świata, asceza. Nie ma natomiast pojęcia umartwienia, które szeroko przyjęło się w duchowości zachodniej. Spośród cnót zdobywanych przez działanie ξοάξιπ teologia wschodnia wymienia przede wszystkim: wstrzemięźliwość, cierpliwość, nadzieję oraz panowanie nad sobą (ἀξάϑειΰ) i miłość (ἀγάξη). Ἀξάϑειΰ i ἀγάξη stanowią ukoronowanie całego pierwszego etapu pracy ascetycznej i przejście do drugiego etapu, do kontemplacji świata stworzonego w jego relacji do Boga. 4
5 2.2. Kontemplacja Działanie prowadzi do kontemplacji. Drugi i trzeci etap życia wewnętrznego według teologów wschodnich, to dwustopniowa kontemplacja. Pierwszym jej stopniem jest ϑεοοίΰ φσρική. Wyraz ϑεοοίΰ oznacza: patrzenie, oglądanie, widzenie. Zwykłemu widzeniu towarzyszy zazwyczaj jakaś refleksja, jakieś rozumowanie, czy myśl filozoficzna. Refleksje łączą się następnie w pewne systemy i wówczas mówi się o teorii. Θεοοίΰ φσρική jest naturalnym poznaniem, kontemplacją rzeczy widzialnych w ich relacji do Boga. Przedmiotem takiej kontemplacji nie jest poznanie empiryczne, powierzchowne, zewnętrzne, nie jest nim też zwykły zachwyt nad pięknem rzeczy stworzonych. Jest to widzenie duchowe, mistyczne, które jest darem Boga. Asceta kontemplujący rzeczy stworzone, widzialne odkrywa w nich ślady mądrości Boga, ukryty zamysł Boży, cel i ostateczną rację. Trzecim, najwyższym stopniem mistyki chrześcijańskiego Wschodu jest kontemplacja Trójcy Świętej, czyli ϑεολογίΰ. Jest to najwyższy stopień poznania prawd Bożych. Ten rodzaj kontemplacji wyklucza czyste myślenie racjonalne, filozoficzne, jest całkowicie darem łaski Bożej. Rozum musi być całkowicie oczyszczony. Kiedy myśl oczyści się z ziemskich naleciałości i uwolni się od materii i form widzialnych, dostąpi widzenia Boga w Trójcy Świętej. Poznanie mistyczne jest wprawdzie darem łaski, lecz idzie ono w parze z czystością serca. Oczyszczenie (κάϑΰοριπ) jest więc warunkiem kontemplacji. Tylko dusza czysta może dostąpić łaski poznania i oglądania Trójcy Świętej. Człowiek osiąga ten stopień kontemplacji w miarę, jak upodabnia się do Boga i odrywa od tego, co ziemskie. Bóg objawia mu tajemnicę swego życia i pozwala doświadczalnie doznawać swojej obecności. Mistyka wschodnia nie zna kontemplacji obrazowej, wizualnej, czy akustycznej, nie zna obrazów zmysłowych. Drogą do niej jest modlitwa i rozmyślanie. Medytacja nie zmierza do wytworzenia obrazów w wyobraźni ludzkiej, chyba że sam Bóg je pobudzi. Głównym środkiem w życiu modlitewnym jest przyzywanie Imienia Boga. Chociaż w Kościele wschodnim istnieje bogaty zbiór modlitw prywatnych, odmawianych poza liturgią, na który składają się psalmy, modlitwy i hymny, to jednak najbardziej rozpowszechnioną i ulubioną modlitwą jest tu tak zwana modlitwa Jezusowa Modlitwa 5
6 W programie życia monastycznego szczególne znaczenie posiada nieustanna modlitwa. Obowiązek takiej modlitwy spoczywa na każdym chrześcijaninie, zgodnie z nakazem Chrystusa, skierowanym do uczniów, że zawsze należy się modlić i nie ustawać (Łk 18,1). Podobnie do wszystkich zwraca się św. Paweł z napomnieniem: Nieustannie módlcie się. (1 Tes 5,17). Również w listach deuteropawłowych znajduje się napomnienie do nieustannej modlitwy: Przy każdej sposobności módlcie się w Duchu (Ef 6,18). Człowiek żyjący w świecie z trudnością spełnia obowiązek nieustannej modlitwy. Pochłania go życie rodzinne i praca oraz codzienne troski (por. 1 Kor 7,25nn). Wzorem i umocnieniem duchowym dla człowieka świeckiego jest życie modlitewne mnicha. Modlitwa mnicha posiada różne formy. Jest to przede wszystkim modlitwa liturgiczna, śpiew godzin kanonicznych, czyli tzw. officium, recytacja psalmów, czytanie Pisma św. Obok modlitwy liturgicznej sporo czasu poświęca mnich bizantyjski modlitwie prywatnej. W praktyce bizantyjskiego Wschodu najbardziej przyjęła się i rozpowszechniła jako modlitwa prywatna modlitwa Jezusowa, która może nawet zamieniać modlitwy liturgiczne. Modlitwa Jezusowa jest najprostszą formą nieustannej modlitwy. Jest to krótki tekst wezwania skierowany do Chrystusa, wypowiadany na ogół głośno lub półgłosem w określonym rytmie wdechu i wydechu. Istnieje kilka form tej modlitwy. Najczęściej stosowana jest następująca formuła: Panie, Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną grzesznym. Modlitwa Jezusowa przenika całą istotę i życie chrześcijanina. Po okresie ćwiczeń, które polegają na wielokrotnym jej odmawianiu w ciągu dnia, odbywa się już samoczynnie, zarówno w umyśle, jak i w sercu. Jest ona nazywana modlitwą serca. Technika tej modlitwy zmierza bowiem ku temu, aby modlitwa ustna stała się modlitwą myślową, medytatywną i wreszcie kontemplatywną, aby płynęła z serca i zidentyfikowała się z osobą modlącego się, przeniknęła wszystkie warstwy jego świadomości i nieświadomości oraz stała się rodzajem doświadczalnego spotkania z Jezusem. Modlitwa Jezusowa jest nie tylko modlitwą nieustanną, lecz również bardzo wewnętrzną. Zawiera w sobie najbardziej istotne treści biblijne, wprowadza w duchowość, umożliwia ocalenie oraz rozwój istotnych wartości wewnętrznych i zewnętrznych, przemienia całą osobę i życie. Szczególna wartość i moc tej modlitwy tkwi w Imieniu Jezus. Dla Hebrajczyków Imię Boga JAHWE było rozumiane jako wielkość istniejąca samodzielnie i dająca się oddzielić od Boga. Dlatego Izajasz widzi z daleka nadchodzące Imię (Iz 30,27). Wypowiedzenie Imienia Boga nad jakimś terytorium, czy nad osobą oznaczało, że to terytorium, czy osoba stały się Jego własnością. Imię Boga przebywa w świątyni (1 Krl 8,29), jest przewodnikiem człowieka w życiu (Mi 4,5). W Psalmach Imię Boga jest schronieniem, pomocą i przedmiotem uwielbienia. 6
7 Podobny sens ma Imię Jezusa w Nowym Testamencie. Szczególne znaczenie dla kultu Imienia Jezusa mają następujące trzy teksty, które można uważać za klasyczne: Bóg ( ) darował Mu Imię ponad wszelkie imię, aby na Imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych (Flp 2,9-10). Nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni (Dz 4,12). O cokolwiek prosilibyście Ojca, da wam w Imię moje. Do tej pory o nic nie prosiliście w moje Imię (J 16,23-24). Przedstawiony przez Ojców Kościoła i teologów obraz ascezy monastycznej jest obrazem radykalnym, idealnym i w praktyce trudnym do zrealizowania. Jest on jednak normą i celem, ku któremu zmierza wysiłek mnicha. Celem chrześcijańskiej egzystencji jest świętość, przebóstwienie, doskonałość (Mt 5,20.48), którą osiąga się na drodze radykalizmu. Mnich, podobnie jak każdy chrześcijanin, nie jest w stanie zrealizować swoich ideałów, lecz powinien ku nim dążyć, aby stawać się coraz bardziej doskonałym, na wzór Ojca, który jest w niebie (Mt 5,48). 7
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
Bardziej szczegółowoLectio Divina Rz 6,1-14
Lectio Divina Rz 6,1-14 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoMedytacja chrześcijańska
Z TRADYCJI MNISZEJ 5 John Main OSB Medytacja chrześcijańska John Main OSB Medytacja chrześcijańska Konferencje z Gethsemani przekład Teresa Lubowiecka Spis treści Wstęp...7 Pierwsza Konferencja...9 Druga
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
Bardziej szczegółowo2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14).
Miłość jest cnotą teologalną, dzięki której miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a naszych bliźnich jak siebie samych ze względu na miłość Boga. 1. "Bóg jest miłością" (1 J 4, 8. 16): miłość jest
Bardziej szczegółowoNabożeństwo powołaniowo-misyjne
Nabożeństwo powołaniowo-misyjne Nabożeństwo powołaniowo-misyjne (Wystawienie Najświętszego Sakramentu) K: O Boże, Pasterzu i nauczycielu wiernych, któryś dla zachowania i rozszerzenia swojego Kościoła
Bardziej szczegółowoStudium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI
Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,
Bardziej szczegółowoHistoria kształtowania się liturgii uświęcenia czasu...77
Spis treści WSTĘP ks. Jan Hadalski SChr...5 Część pierwsza Współczesne dokumenty Kościoła...9 Konstytucja o liturgii świętej Soboru Watykańskiego II na temat liturgii godzin... 11 Konstytucja apostolska
Bardziej szczegółowoReligia ks. Paweł Mielecki Klasa IV
Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Na ocenę celującą uczeń: Posiada wiedzę i umiejętności przewidziane na ocenę bardzo dobrym (co najmniej w 90%), a nad to: Samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania
Bardziej szczegółowoNowenna do św. Charbela
Nowenna do św. Charbela Modlitwa do odmawiania każdego dnia O dobry, miłosierny i najukochańszy Boże, z głębi serca, z pokorą wobec Ciebie pragnę moją modlitwą wyrazić wdzięczność za wszystko co otrzymałem
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa
WYMAGANIA Z RELIGII 1. Świadkowie Chrystusa często nie przynosi go na lekcje. definiuje, czym jest lęk; określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa. potrafi podać z nauczyciela zasady życia wspólnoty
Bardziej szczegółowoZespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy. Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4
Zespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4 Opracowanie: mgr Violetta Kujacińska mgr Małgorzata Lewandowska Zasady: IZ może być ustna lub pisemna, IZ pisemną przekazujemy
Bardziej szczegółowoDlaczego bywa ciężko i jak nabierać sił?
Dlaczego bywa ciężko i jak nabierać sił? Dwie rzeczywistości Dobro i zło Inicjatywa królestwa światłości Inicjatywa królestwa światłości Chrześcijanin Zaplecze Zadanie Zaplecze w Bogu Ef. 1, 3-14 Wszelkie
Bardziej szczegółowoProjekt okładki: Jacek Zelek. Korekta: Grzegorz Hawryłeczko OSB. Wydanie pierwsze: Kraków 2016 ISBN
Projekt okładki: Jacek Zelek Korekta: Grzegorz Hawryłeczko OSB Wydanie pierwsze: Kraków 2016 ISBN 978-83-7354-621-9 Copyright by Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów ul. Benedyktyńska 37, 30-398 Kraków tel.
Bardziej szczegółowoPrzewodnik modlitewny dla zabieganego człowieka
Przewodnik modlitewny dla zabieganego człowieka przykład modlącego się św. Pawła Spotkanie Wspólnotowe Poznań, 4 czerwca 2018 rok 1 2 Misja św. Pawła Paweł, sługa Chrystusa Jezusa, z powołania apostoł,
Bardziej szczegółowoJezus przed swoim ukrzyżowaniem w modlitwie do Ojca wstawiał się za swoimi uczniami (i za nami).
Lekcja 3 na 20 października 2018 A nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie. Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we mnie, a Ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli,
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej
Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wstęp... 5
269 SPIS TREŚCI Wstęp....................................... 5 CHRYSTUS W CENTRUM ŻYCIA Krzysztof Osuch SJ Ogólna wizja drugiego tygodnia Ćwiczeń duchownych......................... 11 Usłyszeć wezwanie
Bardziej szczegółowoADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
Bardziej szczegółowoWpisany przez Administrator czwartek, 07 kwietnia :25 - Poprawiony czwartek, 07 kwietnia :47
1. Określenie sakramentu kapłaństwa. Sakrament kapłaństwa (święcenie kapłańskie) jest to sakrament Nowego Prawa, ustanowiony przez Chrystusa Pana. W sakramencie tym udzielona zostaje duchowa władza i dana
Bardziej szczegółowoProgram nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych. Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz
Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz Klasa I Ja i Bóg na co dzień Redaktor: Michał Stępień Nauka o Jezusie Chrystusie Jezus Syn Boży
Bardziej szczegółowoCzego szukacie? J 1,38
Koło modlitwy Czego szukacie? J 1,38 Panie, naucz nas się modlić. Łk 11,1 We wszystkich wielkich religiach drogą do odkrycia głębokiej i prawdziwej mądrości jest modlitwa. Według pierwszych nauczycieli
Bardziej szczegółowoŁk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY
Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY Tomasz Kiesling Oborniki 2013 Być jak Teofil dziś Teofil konkretne imię adresata, chrześcijanina, do którego pisze św. Łukasz Ewangelię. Ewangelista przeprowadził wiele rozmów
Bardziej szczegółowoLectio Divina 8, 1-11
Lectio Divina 8, 1-11 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus powiedzieć.
Bardziej szczegółowoŹródło: ks. Andrzej Kiciński,,Historia Światowych Dni Młodzieży * * *
W Niedzielę Palmową u 1984 na zaproszenie Papieża zgromadziła się w Rzymie młodzież z całego świata: w Roku Odkupienia, obchodząc «Jubileusz młodzieży», a w 1985 Międzynarodowy Rok Młodzieży. W Niedzielę
Bardziej szczegółowoSŁOWO BISKUPA GLIWICKIEGO NA III NIEDZIELĘ ADWENTU. Bądźmy uczniami Chrystusa
SŁOWO BISKUPA GLIWICKIEGO NA III NIEDZIELĘ ADWENTU Bądźmy uczniami Chrystusa Drodzy Bracia i Siostry, umiłowani Diecezjanie! W niedzielę 2-go grudnia rozpoczęliśmy czas świętego Adwentu. Adwent to czas
Bardziej szczegółowoKryteria ocen z religii klasa IV
Kryteria ocen z religii klasa IV dopuszczający znajomość podstawowych modlitw chrześcijańskich: Ojcze nasz, Pozdrowienie Anielskie..., formuła spowiedzi świętej, warunki sakramentu pokuty, wyjaśnienie
Bardziej szczegółowoObraz ucznia Jezusa w ewangeliach
Obraz ucznia Jezusa w ewangeliach 1. Określenia Terminem technicznym na określenie ucznia Jezusa jest słowo ὁ μαθηηήρ = uczeń Słowo to występuje w drugiej Ewangelii 46 razy 1. Marek dzieli ludzi, którzy
Bardziej szczegółowo5 WSTĘP Co zabrać ze sobą? Po drugim tygodniu Ćwiczeń duchownych, który oddajemy do Państwa rąk, to kolejny trzeci już tom z minikolekcji rekolekcyjne
5 WSTĘP Co zabrać ze sobą? Po drugim tygodniu Ćwiczeń duchownych, który oddajemy do Państwa rąk, to kolejny trzeci już tom z minikolekcji rekolekcyjnej: Co zabrać ze sobą? przygotowanej przez jezuickie
Bardziej szczegółowoLITURGIA DOMOWA. Modlitwy w rodzinach na niedziele Adwentu Spis treści. Gliwice 2017 [Do użytku wewnętrznego]
Spis treści LITURGIA DOMOWA Wstęp do Liturgii Domowej w Okresie Adwentu 2017 r.... 2 Spotkania na niedziele Adwentu: I Niedziela Adwentu [B]... 3 II Niedziela Adwentu [B]... 4 III Niedziela Adwentu [B]...
Bardziej szczegółowoADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B ADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 25 ADWENT I Niedziela Adwentu 30 listopada 2008 Iz 63,16b-17.19b;
Bardziej szczegółowoWydawnictwo WAM, 2013; ŚWIĘTOŚĆ A IDEAŁY CZŁOWIEKA ks. Arkadiusz Baron
SPIS treści WPROWADZENIE...7 1. Cele badawcze...9 2. Status quaestionis i zagadnienia semantyczno-epistemologiczne...13 3. Metoda...18 Rozdział 1 Wołanie o świętość i realia z nią związane...23 1. 1. Głosy
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII
Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji i biegle posługuje
Bardziej szczegółowoNa zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi:
Na zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi: - dostrzega działanie Boga w świecie - potrafi odczytać przesłanie dekalogu i poznanych tekstów biblijnych - rozwiązuje sytuacje konfliktowe w duchu przesłania
Bardziej szczegółowoZapraszamy do Szkoły Modlitwy Jana Pawła II środa, 21 września :33
Jan Paweł II nadal wskazuje nam kierunek duchowego wzrastania. Musimy z wielką troską starać się o wypłynięcie na głębię. Służy temu m.in. Szkoła Modlitwy Jana Pawła II, która powstała przy Centrum Nie
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE I Ocena celująca Uczeń: twórczo rozwija uzdolnienia i zainteresowania, dzieląc się zdobytą wiedzą z innymi.
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE I twórczo rozwija uzdolnienia i zainteresowania, dzieląc się zdobytą wiedzą z innymi. reprezentuje klasę lub szkołę w parafii lub diecezji, np. poprzez udział w
Bardziej szczegółowoZauważamy, że nowe sytuacje w rodzinach, a także w życiu społecznym, ekonomicznym, politycznym i kulturalnym. domagają się
Zauważamy, że nowe sytuacje w rodzinach, a także w życiu społecznym, ekonomicznym, Szukamy: politycznym i kulturalnym 1. Doświadczenia żywej wiary 2. Uzasadnienia swojej wiary domagają się 3. Wspólnoty
Bardziej szczegółowoIzydor z Sewilli SENTENCJE. Przekład i opracowanie Tatiana Krynicka
Izydor z Sewilli SENTENCJE Przekład i opracowanie Tatiana Krynicka Wydawnictwo WAM Kraków 2012 Spis treści Wprowadzenie....5 BiBliografia...29 KSIĘGA PIERWSZA...31 1. O tym, że Bóg jest najwyższy i niezmienny....31
Bardziej szczegółowoAteizm. Czy ateista może być zbawiony?
Ateizm Czy ateista może być zbawiony? Podstawy biblijne Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie (Mt 10, 33). Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię
Bardziej szczegółowo20 Kiedy bowiem byliście. niewolnikami grzechu, byliście wolni od służby sprawiedliwości.
Lectio Divina Rz 6,15-23 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoI. Ty ścieżkę życia mi ukażesz
Ks. Michał Miecznik ROZKŁAD MATERAŁU W KLASACH LO (zgodny z programem nauczania nr AZ-4-0/). Ty ścieżkę życia mi ukażesz MESĄC LCZBA GODZN TREŚC NAUCZANA WYNKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY. Ukochani
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wstęp... 5
SPIS TREŚCI Wstęp....................................... 5 MĘKA I KRZYŻ JEZUSA Stanisław Biel SJ Kontemplacje tajemnic męki i śmierci Jezusa....... 11 Męka i krzyż Jezusa w Ćwiczeniach duchownych..............................
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ SZKÓŁ NR. 1 im. JANA PAWŁA II W BEŁŻYCACH. SZKOŁA PODSTAWOWA KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII
ZESPÓŁ SZKÓŁ NR. 1 im. JANA PAWŁA II W BEŁŻYCACH. SZKOŁA PODSTAWOWA KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą. KLASA IV Program AZ-2-01/10. Ocena dopuszczająca
Bardziej szczegółowoOgólne kryteria oceniania z religii
Przedmiotowy system oceniania z religii dla klasy czwartej szkoły podstawowej Rok szkolny 2016/2017 Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie 1.Pisemne prace klasowe-po zakończonym dziale, obejmujące
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału
Bardziej szczegółowoNajczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.
"Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy trzeciej gimnazjum
Kryteria oceniania z religii dla klasy trzeciej gimnazjum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY I. ODPOWIEDZIALNI 1. Opanował materiał1. Potrafi scharakteryzować1. Zna główne wydarzenia1.
Bardziej szczegółowoTemat: Sakrament chrztu świętego
Temat: Sakrament chrztu świętego UWAGA! Do spotkania należy przygotować obrzędy chrztu świętego (powinny być dostępne w zakrystii) oraz w miarę możliwości drugą część spotkania przeprowadzić w kościele
Bardziej szczegółowoNawrócenie prowadzi do świadectwa
Nawrócenie prowadzi do świadectwa Pieśń: Upadnij na kolana Panie Jezu Chryste, nasz Mistrzu i Panie, ukryty pod postacią chleba w Najświętszym Sakramencie Ołtarza, klękamy przed Tobą i uwielbiamy Cię za
Bardziej szczegółowoKERYGMAT. Opowieść o Bogu, który pragnie naszego zbawienia
KERYGMAT Opowieść o Bogu, który pragnie naszego zbawienia 1. BOŻA MIŁOŚĆ Ukochałem cię odwieczną miłością Bóg kocha cię osobiście. Bóg kocha właśnie ciebie, ponieważ jest TWOIM Ojcem. Iz 43, 1 Ja i Ty
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowoROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH I LICEUM. TEMAT Godz. TREŚCI NAUCZANIA WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY Czas realizacji
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH I LICEUM Numer programu : AZ-4-01/10 Tytuł programu: Świadek Chrystusa Numer podręcznika AZ-41-01/10-Wa-1/12 Tytuł podręcznika: Być świadkiem Zmartwychwstałego
Bardziej szczegółowoCelebracja zamknięcia Roku Wiary
Celebracja zamknięcia Roku Wiary W czasie Mszy św. niedzielnej 24 listopada 2013 roku. Jest to uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata. 1. Przed Mszą św. wiernym rozdaje się świece i zapala się paschał
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
Bardziej szczegółowoNIEDZIELA, (2. niedziela adwentu)
NIEDZIELA, 10.12.2017. (2. niedziela adwentu) Czytania mszalne: Iz 40, 1-5. 9-11; Ps 85; 2P 3, 8-14; Mk 1, 1-8; - Myśl na dzisiaj: Zobacz radość, którą otrzymasz od twego Boga. - EUCHARYSTIA? (jaka intencja
Bardziej szczegółowoKażda rodzina chrześcijańska jest centrum wpływów, które Bóg wykorzystuje do błogosławienia tych, którzy żyją wokół niej.
Lekcja 12 na 22. czerwca 2019 Każda rodzina chrześcijańska jest centrum wpływów, które Bóg wykorzystuje do błogosławienia tych, którzy żyją wokół niej. Co ludzie widzą, gdy spotykają twoją rodzinę? Jakie
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum
Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. Kim jestem? 2. Uzupełnia zdobytą na 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z religii dla klasy czwartej szkoły podstawowej
Przedmiotowy system oceniania z religii dla klasy czwartej szkoły podstawowej Wymagania programowe i kryteria oceniania I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą.
Bardziej szczegółowoNiedziela Chrztu Pańskiego Łk 3, Trzy chrzty II Niedziela Zwykła J 2, Wszystko i cokolwiek III Niedziela Zwykła Łk 1, 1-4; 4,
5 Spis treści Wstęp 11 Ku przemienionemu człowiekowi I Niedziela Adwentu Łk 21, 25-28. 34-36 15 Oczekiwać z nadzieją II Niedziela Adwentu Łk 3, 1-6 19 Między marketingiem a pustynią Niepokalane Poczęcie
Bardziej szczegółowo1. charakterystyczna dla średniowiecza postawa, polegająca na wyrzeczeniu się radości życia, w celu uzyskania zbawienia w niebie,
Asceza dziś Asceza Słownik Języka Polskiego 1. charakterystyczna dla średniowiecza postawa, polegająca na wyrzeczeniu się radości życia, w celu uzyskania zbawienia w niebie, 2. surowy tryb życia bez przyjemności
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wstęp... 11
SPIS TREŚCI Wstęp... 11 Jerzy Seremak SJ CIERPIĄCY SPRAWIEDLIWY PRZED SWOIM BOGIEM MODLITWA SKARGI JEREMIASZA (Jr 20,7 13)... 19 Modlitwa w Starym Testamencie ogólna charakterystyka... 19 Język i rodzaje
Bardziej szczegółowoNowenna do Najświętszego Serca Jezusowego. Wpisany przez Administrator piątek, 11 kwietnia :32 - DZIEŃ 1
DZIEŃ 1 O Jezu, Ty mnie tak bardzo umiłowałeś, że zstąpiłeś z nieba i przyjąłeś nędze ludzkie aż po śmierć, i to śmierć krzyżową, aby mnie zbawić. Pragnę na Twoją miłość odpowiedzieć miłością. Rozpal więc
Bardziej szczegółowo1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan.
1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 2. Człowiek jest grzeszny i oddzielony od Boga. 1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 2.
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza
WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza Wymagania edukacyjne śródroczne Ocena celująca Ocenę celującą przewiduję dla uczniów przejawiających
Bardziej szczegółowoMiłości bez krzyża nie znajdziecie Ale krzyża bez miłości nie uniesiecie. Wielki Post - czas duchowego przygotowania do świąt wielkanocnych W Środę
Miłości bez krzyża nie znajdziecie Ale krzyża bez miłości nie uniesiecie. Wielki Post - czas duchowego przygotowania do świąt wielkanocnych W Środę Popielcową, rozpoczyna się w Kościele czterdziestodniowy
Bardziej szczegółowoTytuł jednostki Treści Wymagania uczeń potrafi Nabywane postawy Uwagi
Rozkład materiału do podręcznika W rodzinie dla 3 klasy liceum oraz 4 technikum zgodnego z Programem nauczania religii nr AZ-4-01/10 (liceum) oraz AZ-6-01/10 (technikum) Grupa tematyczna Tytuł jednostki
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII. I. Czy przyjaźnię się z Panem Jezusem? Ocena Dobra
WYMAGANIA Z RELIGII I. Czy przyjaźnię się z Panem Jezusem? Niedostateczna Dopuszczająca Dostateczna Dobra bardzo dobra Celująca Wykazuje rażący brak wiadomości programowych klasy IV. Wykazuje zupełny brak
Bardziej szczegółowoSpotkanie 2 Zrozumieć powody przyjścia Chrystusa na ziemię
Spotkanie 2 Zrozumieć powody przyjścia Chrystusa na ziemię W co naprawdę wierzy nasza młodzież? Badania pokazują, że 64% młodzieży chodzącej do kościoła wierzy, że Chrystus przyszedł na ziemię, aby nauczyć
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. WSTęP...7
SPIS TREŚCI WSTęP...7 1. JEZUS SZUKA WOLI SWOJEGO OJCA...13 łaska Boga i ludzki wysiłek w szukaniu i pełnieniu woli Bożej...14 Odkrywanie prawdziwego obrazu Boga warunkiem pełnienia woli Bożej...15 Moim
Bardziej szczegółowoXVIII Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. Okazja do głębszej refleksji całego Kościoła nad darem życia poświęconego Bogu
XVIII Światowy Dzień Życia Konsekrowanego Okazja do głębszej refleksji całego Kościoła nad darem życia poświęconego Bogu Jan Paweł II ustanowił Światowy Dzień Życia Konsekrowanego 2 lutego Kościół obchodzi
Bardziej szczegółowoCzyż nie jest wam wiadomo, bracia - mówię przecież do tych, co Prawo znają - że Prawo ma moc nad człowiekiem, dopóki on żyje?
Lectio Divina Rz 7, 1-6 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoNiedziela Miłosierdzia Bożego r.
KWIECIEŃ 2018 Niedziela Miłosierdzia Bożego 8.04.2018 r. Wej cie: Pokój wam Niepojęta Trójco t.ii s.412 Odniesienie do tekstu Ewangelii J 20,19-22. Dodatkowo podkre lone gromadzenie się wspólnoty Eucharystycznej
Bardziej szczegółowoDuch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. (Łk 1, 35) A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego
Bardziej szczegółowoŚwiątynia Opaczności Bożej - Łagiewniki. Akt oddania się Bożenu Miłosierdziu Historia obrazu Jezusa Miłosiernego. Obraz "Jezu ufam Tobie"
Łagiewniki Świątynia Opaczności Bożej - Akt oddania się Bożenu Miłosierdziu Historia obrazu Jezusa Miłosiernego Obraz "Jezu ufam Tobie" Obraz "Jezu ufam Tobie" został namalowany po raz pierwszy w historii
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI
KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI DZIAŁ I TAJEMNICA KOŚCIOŁA CHRYSTUSOWEGO bardzo celująca - wie, komu objawił się Duch Święty; - podaje przykłady, dotyczące budowania wspólnoty - wyjaśnia, dlaczego
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCEN Z RELIGII DLA KLASY DRUGIEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ
KRYTERIA OCEN Z RELIGII DLA KLASY DRUGIEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zasadniczym celem katechizacji w klasie drugiej jest: 1. przygotowanie dzieci do pierwszej Spowiedzi i Komunii Świętej - pełnego udziału we
Bardziej szczegółowoWymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV. I. Podstawowe:
Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii w klasie IV
Wymagania edukacyjne z religii w klasie IV 1. Sposoby dostosowywania warunków sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi specyficznymi trudnościami w uczeniu się Katecheci
Bardziej szczegółowoRozkład materiału nauczania
Rozkład materiału nauczania Do przedmiotu: Religia Dla klasy: III gimnazjum Tygodniowa liczba godzin 2 Środki dydaktyczne: podręcznik dla ucznia: W miłości Boga. Podręcznik do nauki religii dla klasy trzeciej
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej
Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoChrześcijanie są jak drzewa
Chrześcijanie są jak drzewa Księga Rodzaju 2:18-24 Potem rzekł Pan Bóg: Niedobrze jest człowiekowi, gdy jest sam. Uczynię mu pomoc odpowiednią dla niego. Utworzył więc Pan Bóg z ziemi wszelkie dzikie
Bardziej szczegółowoLectio Divina Rz 8,18-30
Lectio Divina Rz 8,18-30 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowo22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA. Wspomnienie obowiązkowe. [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań.
22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA Wspomnienie obowiązkowe [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań II Czytanie 1 / 5 Z Homilii św. Jana Pawła II, papieża, wygłoszonej
Bardziej szczegółowoŚWIĘTO ŚWIĘTEJ RODZINY
ŚWIĘTO ŚWIĘTEJ RODZINY W Kościele katolickim obchodzi się święto Świętej Rodziny w niedzielę w oktawie Bożego Narodzenia, a jeżeli w danym roku nie ma takiej niedzieli, dnia 30 grudnia. Z kultem Świętej
Bardziej szczegółowoAktywni na start. Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r.
Aktywni na start Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r. Bo ziemia sama z siebie owoc wydaje, najpierw trawę, potem kłos, potem pełne zboże w kłosie. A gdy owoc dojrzeje, wnet się zapuszcza sierp, bo nadeszło
Bardziej szczegółowoTrójca Święta wzór doskonałej wspólnoty
Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty Prawda o Bogu w Trójcy Jedynym należy do największych tajemnic chrześcijaństwa, której nie da się zgłębić do końca. Można jedynie się do niej zbliżyć, czemu mają
Bardziej szczegółowoProszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12)
Lekcja 9 na 26 sierpnia 2017 Proszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12) Duszpasterski apel Pawła. Galacjan 4:12 Bracia, proszę was bądźcie tacy jak ja bo stałem
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowe zasady oceniania - Religia klasa IV-VI
1 Przedmiotowe zasady oceniania - Religia klasa IV-VI Szkoła Podstawowa nr 1 w Nowy Tomyślu Ocenianie poszczególnych form aktywności. Ocenie podlegają: a. prace klasowe (sprawdziany), b. kartkówki, c.
Bardziej szczegółowoWymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV
Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne - Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej
Wymagania edukacyjne - Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie
Bardziej szczegółowobyły wolne od lęków wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. z tęsknotami Jezusa
I. Świadkowie Chrystusa 2 3 4 5 6 określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. określa sposoby odnoszenia się do Boga
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII DLA UCZNIÓW KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII DLA UCZNIÓW KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ PROGRAM NAUCZANIA POZNAJĘ BOGA I W NIEGO WIERZĘ PODRĘCZNIK JESTEM CHRZEŚCIJANINEM ROZDZIAŁ 1. Żyję w przyjaźni z Jezusem rozumie sens
Bardziej szczegółowoJEZUS CHRYSTUS ŚLAD SPOTKANIE 2
SPOTKANIE 2 JEZUS CHRYSTUS Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: ŚLAD Sen miałem wczoraj. We śnie szedłem brzegiem
Bardziej szczegółowoCzy znacie kogoś kto potrafi opowiadać piękne historie? Ja znam jedną osobę, która opowiada nam bardzo piękne, czasem radosne, a czasem smutne
Czy znacie kogoś kto potrafi opowiadać piękne historie? Ja znam jedną osobę, która opowiada nam bardzo piękne, czasem radosne, a czasem smutne historie. Tą osobą jest Maryja, mama Pana Jezusa. Maryja opowiada
Bardziej szczegółowoMODLITWY PE NIĄCYCH RÓŻNE POS UGI I FUNKCJE LITURGICZNE
opracł: Centralna Diakonia Liturgiczna Ruchu Świat o-życie na odstawie wyd. 3. roboczego Dyrektorium dusz asterstwa służby liturgicznej MODLITWY PE NIĄCYCH RÓŻNE POS UGI I FUNKCJE LITURGICZNE DLA WSZYSTKICH
Bardziej szczegółowoLectio Divina Rz 5,12-21
Lectio Divina Rz 5,12-21 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoSTYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC SAKRAMENT CHRZTU
Chrzty odbywają się w następujące niedziele 2019 roku: STYCZEŃ 06.01 20.01 LUTY 03.02 17.02 MARZEC 03.03 17.03 KWIECIEŃ 07.04 21.04 MAJ 05.05 19.05 CZERWIEC 02.06 16.06 1 / 5 LIPIEC 07.07 21.07 SIERPIEŃ
Bardziej szczegółowoLITURGIA DOMOWA. Spis treści. Modlitwy w rodzinach na niedziele Okresu Wielkiego Postu 2016. Gliwice 2016
Spis treści Wprowadzenie do Liturgii Domowej na Okres Wielkiego Postu 2016... 2 Spotkania na niedziele Okresu Wielkiego Postu 2016: 1 Niedziela Wielkiego Postu [C]... 3 LITURGIA DOMOWA 2 Niedziela Wielkiego
Bardziej szczegółowoZNACZENIE ZNAKU KRZYŻA W LITURGII
W s k a z ó w k i p r a k t y c z n e M I N I S T R A N T K R Z Y Ż A ZNACZENIE ZNAKU KRZYŻA W LITURGII Krzyż jest znakiem naszego zbawienia jest podstawowym symbolem chrześcijańskim, wyraża Kościół i
Bardziej szczegółowo