PROJEKT UCHWAŁA NR RADY MIASTA ZIELONA GÓRA. z dnia 2012 r. w sprawie nadania nazwy rondu w Zielonej Górze.

Transkrypt

1 PROJEKT UCHWAŁA NR RADY MIASTA ZIELONA GÓRA z dnia 2012 r. w sprawie nadania nazwy rondu w Zielonej Górze. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz tekst jednolity z późn. zm. 1 ) uchwala się, co następuje: 1. 1 Rondu na skrzyżowaniu ulic: Jaskółczej, 1-go Maja, Wiśniowej i Stanisława Moniuszki, nadaje się nazwę Rondo Nauczycieli Tajnego Nauczania. 2. Szczegółowe położenie ronda przedstawia mapa stanowiąca załącznik do uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Zielona Góra. 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubuskiego. Przedkładamy projekt uchwały Rady Miasta Zielona Góra Zielona Góra, 2012 r. Radni: (-) Bożena Mania (-) Radosław Brodzik (-) Eleonora Szymkowiak (-) Artur Hebda (-) Jacek Budziński (-) Bożena Ronowicz (-) Marek Kamiński (-) Edward Markiewicz (-) Adam Urbaniak (-) Krzysztof Machalica (-) Kazimierz Łatwiński (-) Jerzy Jakubiak 1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz i Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz i Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230 i Nr 106, poz. 675, z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz. 777, Nr 149, poz. 887 i Nr 217, poz oraz z 2012 r. poz. 567.

2 UZASADNIENIE do projektu uchwały * 1. Podstawa prawna uchwały. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy o drogach publicznych, a także wznoszenia pomników. 2. Zamierzone cele uchwały. Nadanie nazwy Rondo Nauczycieli Tajnego Nauczania rondu na skrzyżowaniu ulic: Jaskółczej i Fabrycznej (droga publiczna) na wniosek radnych: Bożeny Mania, Krzysztofa Machalicy, Marka Kamińskiego, Jacka Budzińskiego. 3. Określenie przewidywanych skutków proponowanych rozwiązań, m. in. społecznych, ekonomicznych, gospodarczych, organizacyjnych, prawnych. Zawsze jest czas na wyłuskiwanie ziarna, a ziarno w nas kiełkuje, nawet bez udziału naszej woli. Bo jest w nas pamięć o tych, którzy z nami byli, przychodzą do nas choć nie wzywani (...). Skrawek drogiej nam twarzy, zarys uśmiech, brzmienie głosu Słowa, które w nas zapadły, przedmioty, zjawiska (...). Cały ten świat, który przecież żyje tak mocno, że tylko się w nim Z a p a m i ę t a ć. W. Bacewicz uzasadnienie Zaraz po wojnie na tereny ziem zachodnich zjechali także nauczyciele, wielu z nich było uczestnikami tajnego nauczania. Działali w Tajnej Organizacji Nauczycielskiej powołanej do życia przez ZNP (TON) konspiracyjna organizacja Związku Nauczycielstwa Polskiego powstała w październiku 1939 r. w Warszawie (założyciele: Zygmunt Nowicki, Kazimierz Maj, Wacław Tułodziecki, Teofil Wojeński i Czesław Wycech. W 1983 roku w Zielonej Górze p. Nina Gabis - Nauczycielka Tajnego Nauczania, wieloletni nauczyciel geografii i dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 6 w Zielonej Górze powołała do życia Klub Nauczycieli Tajnego Nauczania. Wspomnienia nauczycieli TON-u spisała w książce pt. Żołnierze niezwyciężonej szkoły" W początkowych latach działalności należało do niego około 100 nauczycieli z całego województwa. Co roku odbywał się Zjazd Nauczycieli TON-u ( w załączeniu zestawienie Zjazdów Nauczycieli Tajnego Nauczania). Dla zachowania pamięci o trudnych latach wojny, czasie apokalipsy i konspiracyjnym nauczaniu, Nauczyciele Tajnego Nauczania uczestniczyli w lekcjach, dzielili się swoimi doświadczeniami, opowiadali i pokazywali pamiątki z czasów pogardy. Dziś na terenie województwa lubuskiego żyją już tylko trzy Nauczycielki Tajnego Nauczania : p. Adela Stojanowska Han w Zielonej Górze, p. Władysława Czarkowska we Wschowie i p. Teresa Lisowska Gach w Lubsku. W naszym województwie są jeszcze Uczniowie Tajnego Nauczania. Jednym z nich jest m.in. ks. senior biskup Adam Dyczkowski oraz wieloletni nauczyciel, pedagog, prezes oddziału ZNP w Lubsku autor wspomnień pt. Wędrówki z poezją po drogach życia, Z ludźmi - blaski i cienie mojej pracy Witold Majewski. Wkroczeniu do Polski wojsk niemieckich we wrześniu 1939 r. towarzyszyły aresztowania, egzekucje, prześladowania inteligencji, a także zwłaszcza od początku grudnia 1939 r. na części ziem okupowanych systematyczne zamykanie polskich szkół na wszystkich poziomach edukacji. Tysiące dzieci i młodzieży pozbawiono prawa do nauki, Polacy bowiem mieli być tylko siłą roboczą. Nauczyciele, których ominęły represje ze strony okupanta, przy wsparciu rodziców i zaangażowaniu uczniów, samorzutnie rozpoczęli pracę konspiracyjną, dla niepoznaki oficjalnie zatrudniając się w innych zawodach. Tam gdzie prześladowania dotknęły nauczycieli w sposób szczególny, w sukurs przychodzili im ludzie innych profesji: prawnicy, inżynierowie, duchowni, studenci, uczniowie starszych klas. Młode pokolenie podchodziło do nauki w sposób poważny i traktowało ją jako patriotyczny obowiązek. Zasięg owego tajnego nauczania był fenomenem na skalę europejską. Na terytorium Polski włączonym do Rzeszy, Niemcy zlikwidowali wszystkie polskie szkoły, nawet powszechne. W związku ze szczególnie restrykcyjnymi działaniami administracji hitlerowskiej powstała tu specyficzna odmiana edukacji konspiracyjnej oparta na sieci jedno lub kilku albo kilkunastoosobowych klas. Lekcje

3 odbywały się przeważnie dwa trzy razy w tygodniu w mieszkaniach uczniów bądź nauczycieli. W przypadku dekonspiracji groziły im wywózki na przymusowe roboty, do obozów koncentracyjnych, a nawet egzekucje. Dość powszechną formą było też nauczanie domowe prowadzone przez starszych członków rodziny. Początkowo Tajna Organizacja Nauczycielska objęła swą pieczą szkolnictwo powszechne i gimnazjalne, by w następnej kolejności rozpocząć nauczanie na poziomie szkoły średniej. Działalność TON w pewnym zakresie promieniowała także na tereny włączone do Rzeszy, jednak tajne nauczanie na tym terytorium ziem okupowanych miało przede wszystkim charakter spontanicznego współdziałania nauczycieli, rodziców i uczniów. Liczba uczestników jednego kompletu zazwyczaj wynosiła 5-6 osób (choć bywały także większe grupy), ilość godzin nauki danego przedmiotu została zredukowana do połowy czasu obowiązującego przed wojną, a lekcje były dwugodzinne, w miarę możliwości prowadzone według programu przedwojennego. Ze względu na brak podręczników i podstawowych pomocy dydaktycznych zasadniczą metodą pracy był wykład nauczyciela i notatki robione przez uczniów. W jednym mieszkaniu nauka mogła odbywać się dwa trzy razy w tygodniu. Komplet nie powinien zmieniać mieszkania w jednym dniu, a w zamian za to nauczyciel przechodził z jednego lokum do innego. Nauczyciele z tamtych lat wspominają wyjątkową pilność młodzieży pomimo jej niedożywienia oraz zmęczenia tych, którzy pracowali, aby uchronić się przed wysyłką do Niemiec. Od pierwszych dni okupacji hitlerowskiej organizowane było tajne nauczanie, pomoc dla nauczycieli, ukrywanie poszukiwanych przedstawicieli inteligencji, pomoc osadzonym w obozach koncentracyjnych i więzieniach. Organizacja budowała swoje struktury na terenie całego Generalnego Gubernatorstwa oraz, współpracowała z Delegaturą Rządu na Kraj i ze Związkiem Walki Zbrojnej, a następnie z Komendą Główną Armii Krajowej. Mimo grożących kar za nielegalne nauczanie rzesza nauczycieli nie przerwała swego powołania i przez cały okres II wojny światowej służyła dzieciom i młodzieży. Tysiące straciło życie w obozach koncentracyjnych i więzieniach gestapo. Głównym zadaniem TON była koordynacja nauczania w warunkach konspiracyjnych, a także opieka nad nauczycielami przesiedlonymi z terenów polskich włączonych do Rzeszy i nad rodzinami nauczycieli poległych i zaginionych podczas kampanii wrześniowej 1939 r., zamordowanych i aresztowanych przez Niemców w okresie późniejszym bądź walczących w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. TON starała się również o zapewnienie bezpieczeństwa nauczycielom poszukiwanym przez władze okupacyjne. Mimo grożących kar za nielegalne nauczanie, rzesza nauczycieli nie porzuciła swego powołania i przez cały okres II wojny światowej służyła młodzieży, traktując to jako jedną z form walki z okupantem. Według przybliżonych danych w latach poległo, straciło życie w obozach koncentracyjnych, więzieniach gestapo i egzekucjach oraz zaginęło ok. 9 tys. nauczycieli i ok. 640 profesorów, docentów i asystentów. Szacuje się, iż tajnym nauczaniem na poziomie szkoły powszechnej objęto ogółem ok. 1-1,5 mln uczniów na poziomie szkoły średniej ogólnokształcącej ok. 90 tys., dokształcaniem w szkolnictwie zawodowym ponad 10 tys., na poziomie wyższym studiowało ok. 7 tys. osób. Trudno określić dokładnie liczbę uzyskanych dyplomów. Wiadomo o około 600 magisteriach, 39 doktoratach i 19 habilitacjach. W pracy konspiracyjnej uczestniczyło kilkanaście tysięcy nauczycieli i wykładowców. Tajne nauczanie w tak szerokim zakresie i o tak sprawnej organizacji nie rozwinęło się w żadnym z krajów okupowanej Europy, mimo podejmowanych w tym zakresie wysiłków. Dla zachowania pamięci heroicznej walki Nauczycieli Tajnego Nauczania z okupantem środowisko oświatowe ze składek polskich nauczycieli zbudowało i osłoniło 9 listopada 2000 roku w Parku Kazimierzowskim w Warszawie na Powiślu Pomnik TON. (zał.foto) Monument upamiętnia Nauczycieli Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, a przede wszystkim wszystkich tych, którzy zginęli z rąk okupanta prowadząc tajne komplety. Szacuje się, że była to liczba około 10 tysięcy nauczycieli. Monument przedstawia rozłożony uczniowski zeszyt. Kwadrat umiejscowiony na lewej stronie "książki" symbolizuje okno, bo specjalne ustawienie kwiatka lub firanki w oknie oznaczało, że jest bezpiecznie i można przyjść na lekcje. Pomysłodawcą pomnika był Jerzy Szczurowski z Białegostoku, syn nauczycielki TON-u. Bohaterskim Nauczycielom Tajnej Organizacji oddaje się hołd między innymi poprzez nadawanie placom, rondom, szkołom Ich imienia. Wspólnie uczcijmy pamięć tych, którzy w okrutnym czasie pogardy nieśli kaganek polskiej oświaty. Dajmy przykład pamięci, bo niewiele jest wydarzeń i ludzi godnych takiego upamiętnienia i zachowania w pamięci.

4 4. Określenie skutków finansowych oraz źródeł ich pokrycia. Nadanie nazwy rondu nie będzie powodowało dużych skutków finansowych, poza kosztami umiejscowienia tablicy z nazwą. Miasto, zgodnie z przepisami, uzupełnia operat ewidencji gruntów (rejestr i mapy) w treści nazewnictwa ronda. 5. Opinie uprawnionych podmiotów 1. (-) Bożena Mania (-) Radosław Brodzik (-) Eleonora Szymkowiak (-) Artur Hebda (-) Jacek Budziński (-) Bożena Ronowicz (-) Marek Kamiński (-) Edward Markiewicz (-) Adam Urbaniak (-) Krzysztof Machalica (-) Kazimierz Łatwiński (-) Jerzy Jakubiak

5 Przeszłość zachowana w pamięci jest częścią teraźniejszości. Chronologia zjazdów Klubu Nauczycieli T O N W 1983 r. powstaje Klub Tajnej Organizacji Nauczycielskiej- założycielka p. Nina Gabis Opieka duszpasterska Ks. Konrad Herman, Członkowie Klubu zostali odznaczeni Odznaką TON oraz Medalami Rodła. Zjazd I, maj 1984 r. Zielona Góra Zjazd II, 10 maja 1985 r. Żagań Zamek Zjazd III, 28 listopada 1986 r. Świebodzin Zjazd IV, 5 listopada 1987 r. Zielona Góra Zjazd V, 23 listopada 1988 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd VI, 7 grudnia 1989 r. Przytok Zjazd VII, 19 listopada 1990 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd VIII, 12 listopada 1991 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd IX, 16 listopada 1992 r. Zielona Góra Palmiarnia Zjazd X, 19 listopada 1993 r. Zielona Góra Palmiarnia Zjazd XI, 18 listopada 1994 r. Zielona Góra Palmiarnia Zjazd XII, 15 listopada 1995 r. Zielona Góra SP 10 Zjazd XIII, 7 listopada 1996 r. Zielona Góra WiMBP Zjazd XIV, 22 listopada 1997 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd XV, 14 grudnia 1998 r. Zielona Góra Zespół Szkół Samochodowych Zjazd XVI 17 grudnia 1999 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd XVII 14 listopada 2000 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd XVIII 30 października 2001 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd XIX 9 maja 2002 r. Zielona Góra Dom Harcerza Zjazd (spotkanie) XX 4 kwietnia 2003 r. Świebodzin- Galeria Inspiracje, 26 kwietnia 2003 r. Zielona Góra, Zjazd (spotkanie) XXI 27 kwietnia Zielona Góra 2004 r. siedziba ZOL Zjazd XXII 12 maja 2005 r. Zielona Góra Filharmonia Zielonogórska

6 Ze względu na podeszły wiek Nauczycielek i problemy z poruszaniem uznaliśmy, że będziemy odwiedzać naszych seniorów w domach. Pamiętamy o Nich nie tylko z okazji świąt czy Dnia Edukacji. Udzielamy także codziennej pomocy i wsparcia. Obecnie trzema Nauczycielkami Tajnego Nauczania opiekują się macierzyste organizacje związkowe w Zielonej Górze, Wschowie i Lubsku.

7