1 Dokumenty dostępne na stronie internetowej -w bip zmiuw Gdańsk

Transkrypt

1 I N F O R M A C J A o stanie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego powiatu słupskiego w oparciu o dane Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku Terenowy Oddział w Słupsku Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku jest samorządową jednostką budżetową samorządu województwa podporządkowaną Zarządowi Województwa Pomorskiego, działającą na podstawie: Uchwały nr 90/IX/99 z dnia 28 czerwca 1999 r. Sejmiku Województwa Pomorskiego w Gdańsku w sprawie utworzenia wojewódzkiej jednostki budżetowej o nazwie: Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku. Zasady działania ZMiUW WP określa statut będący załącznikiem nr 1 do ww. uchwały oraz regulamin organizacyjny 1. Terenowy Oddział Słupsk jest jedną z 10 jednostek terenowych realizujących działania w zakresie utrzymania i eksploatacji systemów wodno-melioracyjnych rolnictwa i zabezpieczenia powodziowego do których należą: utrzymanie w należytym stanie techniczno - eksploatacyjnym urządzeń melioracji wodnych podstawowych (stacji pomp, kanałów, wałów przeciwpowodziowych, urządzeń piętrzących itp.) i wód płynących będących w administrowaniu marszałka zapewnienie sprawnego działania i eksploatacji wszystkich urządzeń będących w ewidencji terenowego oddziału przygotowywanie do realizacji i sprawowanie nadzoru technicznego nad wykonywaniem robót konserwacyjnych prowadzenie ewidencji urządzeń melioracji podstawowych i szczegółowych na obszarze działania terenowego oddziału rozpoznawanie potrzeb budowy, odbudowy i modernizacji urządzeń melioracji wodnych podstawowych uzgadnianie rozwiązań projektowych w zakresie kolizji z wodami płynącymi będącymi w administrowaniu marszałka oraz urządzeniami melioracji wodnych podstawowych i szczegółowych, kontrola realizacji tych uzgodnień organizowanie zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenów chronionych administrowanymi urządzeniami udział w rozprawach administracyjnych w charakterze strony jako przedstawiciel administratora wód płynących i urządzeń melioracyjnych. 1 Dokumenty dostępne na stronie internetowej -w bip zmiuw Gdańsk

2 Na mocy regulaminu organizacyjnego ZMiUW WP obszarem działania Terenowego Oddziału Słupsk jest obszar powiatu słupskiego. Stan ewidencyjny powierzchniowych wód płynących i urządzeń melioracji wodnych podstawowych Tut. oddział ma w swojej ewidencji wody płynące 2 i urządzenia melioracji wodnych podstawowych 3 o ogólnej ilości jn.: rzeki 508,8 km kanały 126,1 km wały przeciwpowodziowe 83,6 km w tym : - obszar chroniony wałami 4873 ha stacje pomp 17 szt. - łączna wydajność l/s - obszar oddziaływania 8198 ha. Na terenie powiatu słupskiego najbardziej newralgiczne miejsca zagrożone powodzią to: poldery wokół jeziora Gardno Zagrożeniem dla polderów: Gardna V-VI, Gardna VII, Gardna VIII, Gardna IX-X położonych wokół jeziora Gardno są wstępujące wody Morza Bałtyckiego (tzw. cofka) oraz przepływy w rzece Łupawie. Brzegi jeziora oraz części dopływów grawitacyjnych są fragmentarycznie obwałowane. Ujście jeziora Gardno do morza oraz główny dopływ stanowi rzeka Łupawa będąca aktualnie w administrowaniu Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku (obwałowaniami przy rzece administruje marszałek). Poldery (tereny z których woda nie może odpłynąć grawitacyjnie) wokół jeziora Gardno odwadnianie są stacjami pomp: Gardna V, Gardna V-VI, Gardna VII, Gardna VIII i Gardna IX -X. 2 Są to wody w stosunku do których prawa właścicielskie wykonuje marszałek województwa, głównie te które są istotne dla regulacji stosunków wodnych dla potrzeby rolnictwa i służące polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby (z rzek na terenie powiatu słupskiego wyłączone są Słupia, Skotawa, Łupawa i Łeba administrowane przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz Studnica RZGW Szczecin) 3 Są to urządzenia wodne służące regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwieniu jej uprawy oraz ochronie użytków rolnych przed powodziami

3 W celu poprawy sytuacji na tym obszarze ZMiUW WP zrealizował w ramach działań inwestycyjnych przebudowę stacji pomp Gardna V-VI (m.in. zwiększenie wydajności pomp z 1,58 m3/s do 2,4 m3/s, oddziaływanie 1700 ha), stacji pomp Gardna VIII (m.in. zwiększenie wydajności pomp z 0,8 m3/s do 0,9 m3/s, oddziaływanie 540 ha) oraz zadanie pn.: Ochrona przeciwpowodziowa polderu Gardna V-VI i Gardna VII zapewniające ochronę terenu wokół jeziora od Rowów do Retowa (łączna długość przebudowanych wałów 18,6 km chronią ok. 918 ha). Aktualnie, wspólnie ze Słowińskim Parkiem Narodowym w ramach projektu pn.: " Ochrona wybranych siedlisk i gatunków priorytetowych Ostoi Słowińskiej PLH i Pobrzeża Słowińskiego PLB Etap I" nr LIFE13 NAT/PL/ planujemy przebudowę wału przeciwpowodziowego przy rzece Łupawie w km (powyżej elektrowni wodnej w Smołdzinie). Aktualnie trwa etap wydawania pozwolenia wodnoprawnego. poldery wokół jeziora Modła Zagrożeniem dla polderu Modła są wstępujące wody Morza Bałtyckiego oraz przepływy w Strudze Złakowskiej, Strudze Lędowskiej, Pogorzeliczce, Strudze Starkowskiej i Strudze Krzemienieckiej. Głównym odpływem z jeziora jest rzeka Potena, na której zlokalizowana jest stacja pomp Modła I praca stacji stabilizuje odpowiedni poziom wody w jeziorze i jego dopływach. Jezioro oraz dopływy grawitacyjne są częściowo obwałowane. Oprócz naturalnych dopływów grawitacyjnych (rzeki) znajdują się tu również kanały stanowiące urządzenia melioracji wodnych podstawowych. Woda z kanałów położonych na polderze przepompowywana jest stacją pomp Modła III. W celu poprawy sytuacji na tym obszarze ZMiUW WP zrealizował w ramach działań inwestycyjnych przebudowę stacji pomp Modła I (m.in. zwiększenie wydajności pomp z 1,6 m3/s do 4,6 m3/s, oddziaływanie 1800 ha). Planowana jest również przebudowa stacji pomp Modła III i zabezpieczenia przeciwpowodziowego (wały) na polderze Modła aktualnie posiadamy projekty budowlane na ww. obiekty (opracowania z 2015 r.). poldery wokół jeziora Łebsko Zagrożeniem dla polderów: Gać, Lisia Góra, Kluki I-II, Kluki I,

4 Kluki IV Izbica Pobłocie-Cecenowo położonych wokół jeziora Łebsko są wstępujące wody Morza Bałtyckiego oraz przepływy w dopływach grawitacyjnych, z których największym jest rzeka Łeba. Jezioro Łebsko i dopływy grawitacyjne są częściowo obwałowane, Łeba (będąca aktualnie w administrowaniu RZGW Gdańsk) obwałowana jest dwustronnie (administrowanie wałami należy do marszałka). Poldery wokół Łebska odwadniane są następującymi stacjami pomp: Gace, Izbica, Cecenowo, Skórzyno, Kluki IV-I, Kluki IV-II, Kluki I, Lisia Góra. W celu poprawy sytuacji na tym obszarze ZMiUW WP zrealizował w ramach działań inwestycyjnych przebudowę stacji pomp Kluki IV-II (m.in. zwiększenie wydajności pomp z 1,2 m3/s do 2,1 m3/s, oddziaływanie 2237 ha). Aktualnie posiadamy koncepcję na przebudowę stacji pomp Kluki III (w miejscowości Łokciowe) połączoną z przebudową kanału C-9 (opracowana w 2015 r.) trwają starania o pozyskanie środków z funduszu LIFE. rzeka Łupawa - jazy Najpoważniejsze zagrożenie powodziowe na Łupawie stanowi cofka z jeziora Gardno powstająca w wyniku zamarznięcia jeziora i nakładania się spływającego śryżu oraz kry. W okresie tym jednocześnie obmarza konstrukcja stalowa jazu Człuchy zlokalizowanego w km Łupawy powodując w krótkim czasie spiętrzenie wód i zagrożenie dla terenów zabudowanych w miejscowości Człuchy. Zagrożenie dla terenów przyległych do rzeki Łupawy powstaje także w rejonie budowli piętrzących: Czarny Młyn w km , Sieciński w km Z uwagi na powyższe budowle te są monitorowane na bieżąco przez strażników i operatorów stacji pomp, w okresie ujemnych temperatur ustalane są dodatkowe dyżury w celu bieżącego odkuwania lodu z konstrukcji jazów. Z uwagi na brak chętnych do poboru wody za pomocą jazów są one aktualnie rozpiętrzone (mają podniesione zamknięcia) co pozwala na swobodny przepływ wody. Inne zagrożenia stanowią powtarzające się niekorzystne zjawiska pogodowe stanowiące niebezpieczeństwo dla terenów zabudowanych, położonych wzdłuż cieków naturalnych, nie posiadających ochrony przeciwpowodziowej. Jest to duży przepływ wód nie mieszczący się w korytach cieków, powstający w okresie występowania krótkotrwałych

5 opadów nawalnych deszczu oraz w okresie wczesnowiosennych roztopów. Największe zagrożenie tym zjawiskiem występuje w dolinie rzek: Struga Starkowska, Struga Lędowska, Pogorzeliczka, Basienica. Zagrożonymi miejscowościami są Starkowo, Lędowo, Duninowo i Strzelino. W związku z powyższym prowadzony jest bieżący monitoring cieków przez strażników melioracyjnych i operatorów stacji pomp w celu eliminowania wszelkich zatorów i przetamowań mogących utrudnić spływ wód. Środki finansowe, zabezpieczane przez budżet państwa, na utrzymywanie wód i urządzeń melioracji wodnych podstawowych są zbyt niskie w stosunku do potrzeb. Wobec powyższego, z uwagi na specyfikę ww. terenów zabezpiecza się: - w pełnym zakresie : eksploatację stacji pomp, obejmującą koszty energii elektrycznej, pracę obsługi pompowni (operatorów), usuwanie awarii urządzeń oraz niezbędne okresowe przeglądy techniczne, bieżący dozór wałów przeciwpowodziowych, rzek i kanałów z eksploatacją budowli i bieżącym usuwaniem zatorów (zabezpieczają strażnicy melioracyjni oraz operatorzy stacji pomp), - w ograniczonym zakresie: konserwację wałów przeciwpowodziowych (okoszenie oraz zabezpieczenie szczelności głównie poprzez zabudowę nor i wyrw), konserwację rzek i kanałów. Rozdysponowanie środków na roboty związane z utrzymaniem wód i urządzeń melioracji wodnych podstawowych T.O w Słupsku ZMiUW WP w Gdańsku w 2016 r. przedstawiało się następująco: - cieki uregulowane ,04 zł., - cieki nieuregulowane ,35 zł., - kanały ,52 zł., - wały przeciwpowodziowe ,59 zł., - stacje pomp ,45 zł., Łącznie rozdysponowano w 2016 r ,95 zł..p. L a Gmin Ogółe m nakłady na utrzymanie W tym: Cieki naturalne Kanał y Wały Stacje pomp km zł km zł km zł szt zł

6 1 Damn ica , 69 13, , Dębni 2 ca Kaszubska ,84 28, , Głów czyce ,36 57, ,97 36, ,46 27, , , 17 4 Kobyl nica ,88 53, , Potęg owo , 30 34, ,41 3, , gm. Słupsk ,26 40, , Smołd zino ,53 11, ,41 51, ,15 22, , , 82 8 gm. Ustka ,09 72, ,93 24, ,02 27, , , 18 r azem ,95 312, ,39 115, ,52 77, , ,45 Uwaga: w nakładach rzeczowych i finansowych został uwzględniony również zakres prac oraz płace strażników melioracyjnych i operatorów stacji pomp ( ,46 zł) jak również dodatkowe nakłady na stacjach pomp tj.: awarie ( ,14 zł) i koszt zużycia energii elektrycznej ( ,85 zł). Z zakresu robót związanych z utrzymaniem (konserwacją) cieków i urządzeń melioracji wodnych podstawowych (tylko w ramach środków na utrzymanie wód i urządzeń w kwocie ,06 zł) ) wykonano na terenie powiatu słupskiego następujące zadania: GMINA GŁÓWCZYCE wały przeciwpowodziowe: konserwacja bieżąca (jednorazowe okoszenie) - 27,218 km, konserwacja gruntowana wał lewy rz. Łeby 11,7 km (usuwanie nor zwierzęcych), kanały i cieki naturalne: konserwacja bieżąca (wykoszenie porostów ze skarp, poboczy i dna) kanał A Pompowy (km ), kanał Izbica I (km ), kanał A Pobłocie (km ), kanał B Cecenowo (km ), Struga Klęcińska (km ), Skórzynka (km ), Warblinka (km , ), Struga 0 Pobłocie (km ), Struga Główczycka (k, ), Pustynka (km ), stacje pomp: roboty remontowo-budowlane stacja pomp Izbica.

7 GMINA SMOŁDZINO wały przeciwpowodziowe: konserwacja bieżąca (większość jednorazowe okoszenie, dwukrotne okoszenie - nowy wał lewy rzeki Broda-Osieki) - 20,912 km; konserwacja gruntowana - wał lewy rzeki Broda -Osieki - 0,04 km (usuwanie nor zwierzęcych), kanały i cieki naturalne: konserwacja bieżąca (wykoszenie porostów ze skarp, poboczy i dna) - kanał (C9) Żelazo - Kluki (km ), kanał Człuchowski B (km ), kanał Łupawa - Łeba (km ), kanał Główny II (km ), kanał Gardna - Łeba (km ), kanał D (km ), rzeka Brodnica-Wierzchocino (km ). GMINA USTKA wały przeciwpowodziowe: konserwacja bieżąca (większość jednorazowe okoszenie, dwukrotnie okoszenie - nowe wały na polderze Gardna V-VI - przyjeziorne A, B, C, wsteczne rzek: Grabownica, Błotnica, lewy Broda - Osieki ) - 27,70 km; konserwacja gruntowana - wał prawy rzeki Broda -Osieki - 0,205 km, wał prawy i lewy rz. Błotnicy 0,3 km (usuwanie nor zwierzęcych), kanały i cieki naturalne: konserwacja bieżąca (wykoszenie porostów ze skarp, poboczy i dna): kanał nr 10 Duninowo (km ), kanał nr 4 Duninowo (km ), kanał nr 2 Duninowo (km ), kanał nr 7 Duninowo (km ), kanał nr 6 Objazda (km ), kanał nr 5 Objazda (km ), Struga Starkowska (km ), Struga Lędowska (km ), Pogorzeliczka (km , ), Struga E Dębina (km ), Grabownica (km , ), Struga Ustka Przewłoka (km ). GMINA SŁUPSK cieki naturalne: konserwacja bieżąca (wykoszenie porostów ze skarp, poboczy i dna) - Gnilna (km , ); konserwacja gruntowna Gnilna 0,538 km (usuwanie namułów). GMINA DĘBNICA KASZUBSKA cieki naturalne: konserwacja bieżąca (wykoszenie porostów ze skarp, poboczy i dna) Graniczna (km ). Łącznie, na terenie powiatu słupskiego, w ramach środków na utrzymanie wód i urządzeń melioracji wodnych podstawowych w 2016 r. zostało przekonserwowane 218,82 km rzek, kanałów i wałów przeciwpowodziowych.

8 Ze swej strony, mimo niewystarczających środków, staramy się zapewnić drożność rzek i kanałów oraz szczelność wałów przeciwpowodziowych nadzorując pracę strażników melioracyjnych i operatorów stacji pomp. Każdy z nich ma wyznaczone odpowiednie odcinki rzek i kanałów, które powinien monitorować oraz usuwać na bieżąco zatory i przetamowania (w przypadku operatorów są to zadania dodatkowe poza obsługą pompowni i utrzymaniem porządku wokół niej). Pracownicy ci monitorują również odcinki wałów przeciwpowodziowych i na bieżąco starają się zabudowywać dziury i wyrwy. Należy przy tym zwrócić uwagę, iż wyznaczone ww. pracownikom do monitoringu odcinki cieków są dość długie (średnio ok. 40 km) i często trudno dostępne (tereny podmokłe, zarośnięte). Zatory na rzekach i kanałach powodowane są przez niesione wodą pnie drzew, gałęzie, kępy darniny itp. oraz niestety wszelkiego typu odpady (w tym zdarzają się zużyte meble, sprzęty gospodarstwa domowego, plastikowe butelki itp.). Aktualnie do powstawania większości zatorów z materiałów naturalnych przyczyniają się na naszym terenie bobry stanowiące poważne zagrożenie dla terenów położonych w bezpośrednim sąsiedztwie wód. Dodatkowo drążą nory w wałach przeciwpowodziowych traktując je jako potencjalną siedzibę. Ponieważ bobry są zwierzętami objętymi częściową ochroną ustawa o ochronie przyrody zakazuje niszczenia ich nor i żeremi. Posiadamy wprawdzie zgodę Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku zezwalającą na niszczenie nor i usuwanie tam bobrowych jednak termin wykonania zezwolenia wyklucza okres od do Nie chcąc drastycznie naruszać prawa (zaniechanie walki z bobrami na tak długi okres skutkowałoby stratami niemożliwymi przez nas do nadrobienia) staramy się poprzez ww. bieżące działania strażników i operatorów nieustannie nękać bobry aby nie zdążyły zbudować tamy (skutkującej zalaniem terenów sąsiednich często wykluczającym możliwość rolniczego wykorzystania) lub na stałe zagnieździć się w wale przeciwpowodziowym (skutkuje osłabieniem konstrukcji wału przez co urządzenie to nie spełnia swojej funkcji). Zwracamy uwagę, iż problem ten jest faktycznie nie do rozwiązania ponieważ populacja bobrów na naszym terenie nieustannie się powiększa (głównie dotyczy to gmin: Smołdzino, Ustka, Główczyce, Potęgowo i Dębnica Kaszubska). Słupsk, dnia r. sporządziła: Beata Bernas kierownik T.O. w Słupsku ZMiUW WP w Gdańsku