Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych Stan na 31 grudnia 2014 r.

Transkrypt

1 Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych Stan na 31 grudnia 2014 r. Warszawa, maj 2015 r.

2 Spis treści Synteza...3 Wprowadzenie...4 I. Zmiany legislacyjne...5 II. Lokalizacja i obszar specjalnych stref ekonomicznych...7 III. Efekty funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych...11 VI. Spółki zarządzające specjalnymi strefami ekonomicznymi...31 Podsumowanie...56 Mapa specjalnych stref ekonomicznych w Polsce

3 Synteza Niniejszy dokument został przygotowany w związku z art. 26 ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 282), zwanej dalej ustawą o sse, który nakłada na Radę Ministrów obowiązek przedstawiania Sejmowi informacji o realizacji ustawy o sse wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu. Dokument ten zawiera informacje dotyczące funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych według stanu na dzień 31 grudnia 2014 r. i obejmuje, tak jak w raportach za poprzednie lata, następujące zagadnienia: lokalizację i stopień zagospodarowania każdej ze stref, efekty funkcjonowania stref z uwzględnieniem liczby udzielonych zezwoleń, utworzonych miejsc pracy, wartości i struktury branżowej zrealizowanych inwestycji oraz krajów pochodzenia kapitału, działalność spółek zarządzających strefami. W 2014 r. łączny obszar stref wzrósł o 1 930,3 ha, tj. do poziomu ,0 ha. Średni stopień jego zagospodarowania wyniósł 61,6%. Na koniec 2014 r. przedsiębiorcy posiadali ważnych zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie stref. W 2014 r. skumulowana wartość inwestycji wyniosła blisko 102 mld zł, co oznacza jej wzrost o ponad 8,8 mld zł (tj. o 9,5%) w stosunku do roku poprzedniego. Na koniec grudnia 2014 r. inwestorzy zatrudniali łącznie blisko 296 tys. pracowników. W stosunku do 2013 r. ich liczba zwiększyła się o 28,9 tys., tj. o 10,8%. Wzrost ten był wyższy niż w roku poprzednim o 3,0 pkt proc. Zainwestowany w strefach kapitał - tak jak w roku w ponad 74% pochodził z sześciu krajów, tj.: Polski, Niemiec, USA, Holandii, Japonii i Włoch. Struktura branżowa inwestycji nie uległa istotnym zmianom. Największy udział w skumulowanej wartości inwestycji miały firmy z branży motoryzacyjnej (26,0%). Kolejne miejsca zajęli producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (10,2%) oraz przedsiębiorcy produkujący wyroby z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (8,7%). Największa koncentracja branżowa charakteryzowała strefy: legnicką, katowicką i warmińsko-mazurską. W strefie legnickiej i katowickiej dominował przemysł motoryzacyjny, z udziałem w inwestycjach wynoszącym odpowiednio 62,3% i 52,5%, zaś w warmińsko-mazurskiej produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, której udział stanowił 48,4% wartości inwestycji. W 2014 r. spółki zarządzające specjalnymi strefami ekonomicznymi przeznaczyły na ich promocję ponad 7,8 mln zł. Z kolei na budowę infrastruktury na obszarze stref wydano 390,5 mln zł, w tym nakłady spółek zarządzających stanowiły 25%. Pozostała część wydatków finansowana była przez gminy, gestorów mediów oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. 3

4 Wprowadzenie Specjalna strefa ekonomiczna to wyodrębniona administracyjnie część terytorium Polski, gdzie przedsiębiorcy realizujący nowe inwestycje mogą korzystać z pomocy regionalnej w formie zwolnienia od podatku dochodowego dochodu uzyskanego z działalności określonej w zezwoleniu. W Polsce istnieje 14 specjalnych stref ekonomicznych, tj.: kamiennogórska, katowicka, kostrzyńsko-słubicka, krakowska, legnicka, łódzka, mielecka, pomorska, słupska, starachowicka, suwalska, tarnobrzeska, wałbrzyska oraz warmińsko-mazurska. Na mocy ustawy o sse, w brzmieniu obowiązującym w 2014 r., łączny obszar stref nie mógł przekroczyć 20 tys. ha. Na koniec 2014 r. powierzchnia wszystkich stref wynosiła ponad 18,1 tys. ha. Strefy będą funkcjonować do końca 2026 r. Zasady funkcjonowania przedsiębiorców posiadających zezwolenia wydane do końca 2000 r. zostały wynegocjowane z Komisją Europejską i określa je ustawa z dnia 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw (Dz. U. Nr 188, poz. 1840, z późn. zm.). Przedsiębiorcy posiadający zezwolenia wydane po 1 stycznia 2001 r. korzystają z pomocy publicznej w formie zwolnień podatkowych na zasadach całkowicie zgodnych z prawem UE obowiązującym w dniu wydania zezwolenia. Do końca czerwca 2014 r. specjalne strefy ekonomiczne były objęte programem pomocowym o numerze X193/2009. Na program składały się akty prawne regulujące zasady udzielania pomocy w strefach, a więc ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów wydawane na podstawie art. 4 ust. 4 tej ustawy. 4

5 I. Zmiany legislacyjne W 2014 r. dokonano wielu zmian legislacyjnych w zakresie specjalnych stref ekonomicznych. 1. Nowelizacja ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych W dniu 28 listopada 2014 r. Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 6 stycznia 2015 r. W ustawie: określono przesłanki stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia, wprowadzono możliwość cofnięcia zezwolenia na wniosek przedsiębiorcy, wprowadzono regulację dotyczącą zwrotu pomocy publicznej, uregulowano zasady przechowywania dokumentacji związanej z udzieloną pomocą, wprowadzono możliwość wcześniejszego rozpoczęcia inwestycji, gdy teren nie jest jeszcze objęty strefą, poszerzono katalog głównych zadań spółek zarządzających strefami, uporządkowano zasady kontroli przedsiębiorców, wprowadzono jednolite zasady zmiany zezwolenia, bez względu na datę jego wydania. W ramach nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach Sejm w dniu 22 stycznia 2015 r. zwiększył limit łącznej powierzchni stref w Polsce do 25 tys. ha oraz wprowadził zasadę, że grunty będące własnością jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, są traktowane jak grunty publiczne. 2. Zmiany rozporządzeń Rady Ministrów i Ministra Gospodarki a) w celu zwiększenia atrakcyjności stref Rada Ministrów przyjęła 7 października 2014 r. rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów, których spełnienie umożliwia objęcie niektórych gruntów specjalną strefą ekonomiczną. W rozporządzeniu obniżono wymogi kryterium stopy bezrobocia, zwiększając tym samym dostępność tego instrumentu dla inwestorów z sektora MSP. b) w związku z nowym okresem programowym UE konieczne było dostosowanie przepisów do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z , str. 1) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2014 r. w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej na lata W nowej perspektywie UE województwo mazowieckie jest obszarem c, a więc zgodnie z art. 14 ust. 3 rozporządzenia nr 651/2014 duży przedsiębiorca prowadzący już działalność na terenie województwa mazowieckiego może uzyskać pomoc jedynie na inwestycję początkową na rzecz nowej działalności gospodarczej. Nowa działalność gospodarcza powinna być określona w innej klasie PKD, aniżeli działalność dotychczasowa. Zgodnie z art. 13 lit. a rozporządzenia nr 651/2014 nie udziela się pomocy regionalnej w sektorze transportu. 5

6 W przypadku pomocy regionalnej udzielonej na zasadniczą zmianę procesu produkcyjnego istniejącego przedsiębiorstwa koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą powinny przekraczać koszty amortyzacji aktywów związanych z działalnością podlegającą zmianie w okresie ostatnich trzech lat obrotowych przed dniem złożenia wniosku o pomoc. W przypadku pomocy regionalnej udzielonej na dywersyfikację produkcji istniejącego przedsiębiorstwa koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą powinny przekraczać o co najmniej 200% wartość księgową ponownie wykorzystywanych aktywów odnotowaną w roku obrotowym poprzedzającym rozpoczęcie dywersyfikacji. W przypadku, gdy przedsiębiorca ubiegający się o pomoc zakończył działalność wchodzącą w zakres tej samej klasy działalności na terytorium EOG w okresie dwóch lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o pomoc albo w dniu złożenia wniosku o pomoc ma zamiar zakończyć taką działalność w okresie dwóch lat od zakończenia inwestycji objętej zezwoleniem, udzielenie pomocy wymaga zgody KE (procedura notyfikacji). Stosowne zmiany wprowadzono: rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 listopada 2014 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych oraz 14 rozporządzeniami Ministra Gospodarki z dnia 26 listopada 2014 r. zmieniającymi rozporządzenia w sprawie przetargów i rokowań oraz kryteriów oceny zamierzeń co do przedsięwzięć gospodarczych, które mają być podjęte przez przedsiębiorców na terenach specjalnych stref ekonomicznych. c) w 2014 r., na wniosek Ministra Gospodarki, Rada Ministrów przyjęła 18 rozporządzeń zmieniających obszar i granice wszystkich 14 specjalnych stref ekonomicznych, przy czym trzy zmiany dotyczyły strefy pomorskiej, dwie wałbrzyskiej i dwie kostrzyńsko słubickiej. Do końca ub.r. weszło w życie 17 z wyżej wspomnianych rozporządzeń. 6

7 II. Lokalizacja i obszar specjalnych stref ekonomicznych Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o sse statusem strefy w 2014 r. mogły być obejmowane grunty stanowiące własność zarządzającego, Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, tzw. grunty publiczne. Od 2009 r. generalne kryteria włączania takich gruntów określa Koncepcja rozwoju specjalnych stref ekonomicznych, przyjęta przez Radę Ministrów w styczniu 2009 r. Strefą można obejmować także grunty stanowiące własność lub użytkowanie wieczyste innych podmiotów, tzw. grunty prywatne, w przypadku gdy spełnione jest co najmniej jedno z kryteriów określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2008 r. w sprawie kryteriów, których spełnienie umożliwia objęcie niektórych gruntów specjalną strefą ekonomiczną (Dz.U. Nr 224, poz. 1477, z poźn. zm.). Na dzień 31 grudnia 2014 r. specjalne strefy ekonomiczne obejmowały tereny zlokalizowane w 162 miastach i 232 gminach o łącznej powierzchni ha. W stosunku do roku 2013 łączna powierzchnia stref wzrosła o blisko 1 930,3 ha w wyniku włączenia 2 125,34 ha i wyłączenia 194,99 ha oraz korekty obszaru zmniejszającej powierzchnie stref o blisko 0,07 ha, dokonanej w związku z nowymi pomiarami geodezyjnymi. W 2014 r. zmianie uległy granice wszystkich 14 specjalnych stref ekonomicznych. Wśród terenów włączonych w 2014 r. grunty prywatne stanowiły blisko 31,3%. Na obszarze o powierzchni 659,1 ha ma być zrealizowanych 41 nowych projektów inwestycyjnych, w tym 22 spełnia kryterium stopy bezrobocia, 18 - kryterium innowacyjności oraz 1 - kryterium sektora usług IT i BPO. Niespełna 5,3 ha zostało włączonych na rzecz pełnej realizacji rozpoczętych już na terenie strefy inwestycji (zgodnie z tzw. kryterium niezbędności obszaru). Pozostałe tereny, które w 2014 r. uzyskały status specjalnej strefy ekonomicznej, tj ,9 ha, stanowiły grunty publiczne. W 2014 r. w największym stopniu zwiększony został obszar strefy pomorskiej, tj. o 35,0%, a następnie wałbrzyskiej i katowickiej odpowiednio o 19,7% i 17,1%. W przypadku jednej strefy, tj. słupskiej, powierzchnia gruntów uległa niewielkiemu zmniejszeniu w stosunku do 2013 r. (o 0,9%). Lokalizację i wielkość specjalnych stref ekonomicznych przedstawia tabela 1. 7

8 Tabela 1. Lokalizacja i obszar specjalnych stref ekonomicznych Lp Strefa województwo Kamiennogórska dolnośląskie, wielkopolskie Katowicka śląskie, małopolskie, opolskie Kostrzyńsko-Słubicka lubuskie, zachodniopomorskie, wielkopolskie Krakowska małopolskie, podkarpackie Legnicka dolnośląskie Łódzka łódzkie, wielkopolskie, mazowieckie Mielecka podkarpackie, małopolskie, lubelskie, zachodniopomorskie, Stan na r. Obszar strefy (w ha) Stan na r. 367,14 413, , , , ,98 628,50 707, , , , , , ,99 Lokalizacja strefy Stan na r.* ) miasta: Jawor, Jelenia Góra, Kamienna Góra, Lubań, Ostrów Wielkopolski, Piechowice, Zgorzelec gminy: Bolków, Gryfów Śląski, Janowice Wielkie, Kamienna Góra, Lubań, Lubawka, Mirsk, Nowogrodziec, Prusice, Żmigród miasta: Bielsko-Biała, Bieruń, Bytom, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Knurów, Lubliniec, Myszków, Orzesze, Piekary Śląskie, Racibórz, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sławków, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, Zawiercie, Żory gminy: Czechowice-Dziedzice, Czerwionka-Leszczyny, Głuchołazy, Godów, Gogolin, Kietrz, Koniecpol, Krapkowice, Miedźna, Myślenice, Olesno, Pawłowice, Radziechowy-Wieprz, Rajcza, Rudziniec, Siewierz, Strzelce Opolskie, Ujazd miasta: Białogard, Gorzów Wielkopolski, Gubin, Kostrzyn nad Odrą, Nowa Sól, Poznań, Szczecin, Zielona Góra, Żary gminy: Barlinek, Buk, Bytom Odrzański, Chodzież, Czerwieńsk, Dębno, Dobiegniew, Drezdenko, Goleniów, Gryfino, Gubin, Kamień Pomorski, Kargowa, Karlino, Kożuchów, Krosno Odrzańskie, Lubsko, Łobez, Międzyrzecz, Nowogard, Nowy Tomyśl, Pełczyce, Przemęt, Rzepin, Skwierzyna, Słubice, Stęszew, Strzelce Krajeńskie, Sulęcin, Swarzędz, Śmigiel, Wągrowiec, Wronki, Zielona Góra miasta: Bochnia, Bukowno, Kraków, Krosno, Limanowa, Nowy Sącz, Oświęcim, Sucha Beskidzka, Tarnów gminy: Andrychów, Bochnia, Boguchwała, Chełmek, Chrzanów, Czosztyn, Dąbrowa Tarnowska, Dobczyce, Gdów, Niepołomice, Nowa Sarzyna, Skawina, Słomniki, Trzebinia, Wolbrom, Zabierzów, Zator miasta: Chojnów, Głogów, Legnica, Lubin, Złotoryja gminy: Chojnów, Gromadka, Kostomłoty, Legnickie Pole, Miękinia, Miłkowice, Polkowice, Prochowice, Przemków, Środa Śląska miasta: Bełchatów, Koło, Konstantynów Łódzki, Kalisz, Kutno, Łęczyca, Łowicz, Łódź, Ozorków, Piotrków Trybunalski, Płock, Pruszków, Raciąż, Radomsko, Rawa Mazowiecka, Sieradz, Skierniewice, Sochaczew, Tomaszów Mazowiecki, Turek, Warszawa, Zduńska Wola, Zgierz, Żyrardów gminy: Aleksandrów Łódzki, Brójce, Grodzisk Mazowiecki, Kleszczów, Koluszki, Ksawerów, Nowe Skalmierzyce, Opoczno, Ostrzeszów, Paradyż, Przykona, Sławno, Stryków, Tomaszów Mazowiecki, Ujazd, Widawa, Wieluń, Wola Krzysztoporska, Wolbórz, Wróblew, Zelów, Zgierz, Żychlin miasta: Chełm, Częstochowa, Dębica, Gorlice, Jarosław, Krosno, Leżajsk, Lubaczów, Lubartów, Lublin, Łańcut, Mielec, Radzyń Podlaski, Rzeszów, Sanok, Szczecin, Zamość gminy: Dębica, Głogów Małopolski, Jarosław, Kolbuszowa, Leżajsk, Ostrów, Radymno, Ropczyce, Sędziszów Małopolski, Trzebownisko, Zagórz 8

9 Lp śląskie Strefa województwo Pomorska pomorskie, kujawskopomorskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie Słupska pomorskie, zachodniopomorskie Starachowicka świętokrzyskie, mazowieckie, opolskie, łódzkie, lubelskie Suwalska podlaskie, warmińskomazurskie, mazowieckie Tarnobrzeska podkarpackie, mazowieckie, świętokrzyskie, lubelskie, dolnośląskie, podlaskie Wałbrzyska dolnośląskie, opolskie, wielkopolskie, lubuskie Warmińsko-Mazurska warmińsko-mazurskie, mazowieckie Stan na r. Obszar strefy (w ha) Stan na r , ,27 824,35 816,79 612,91 644,46 342,77 375, , , , ,59 984, ,88 Razem , ,96 * ) Pogrubioną czcionką wyróżniono miasta i gminy włączone do strefy w 2014 r. Lokalizacja strefy Stan na r.* ) miasta: Brodnica, Bydgoszcz, Gdańsk, Gdynia, Grudziądz, Inowrocław, Kwidzyn, Malbork, Piła, Rypin, Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Tczew, Toruń, Włocławek gminy: Barcin, Chojnice, Czarna Woda, Człuchów, Gniewino, Kowalewo Pomorskie, Krokowa, Łysomice, Sztum, Świecie, Tczew, Wąbrzeźno miasta: Koszalin, Słupsk, Szczecinek, Ustka, Wałcz gminy: Biesiekierz, Czarne, Debrzno, Kalisz Pomorski, Karlino, Polanów, Słupsk, Tychowo miasta: Kielce, Ostrowiec Świętokrzyski, Puławy, Skarżysko-Kamienna, Starachowice gminy: Iłża, Końskie, Mniszków, Morawica, Piekoszów, Połaniec, Sędziszów, Stąporków, Suchedniów, Szydłowiec, Tułowice miasta: Białystok, Ełk, Grajewo, Łomża, Suwałki gminy: Gołdap, Małkinia Górna, Suwałki miasta: Jasło, Kraśnik, Łuków, Opatów, Pionki, Przemyśl, Radom, Siedlce, Stalowa Wola, Tarnobrzeg, Tomaszów Lubelski gminy: Gorzyce, Horodło, Janów Lubelski, Jasło, Jedlicze, Kobierzyce, Łapy, Łuków, Mińsk Mazowiecki, Nisko, Nowa Dęba, Nowe Miasto nad Pilicą, Opatów, Orły, Ożarów Mazowiecki, Pilawa, Połaniec, Poniatowa, Przasnysz, Ryki, Rymanów, Siedlce, Staszów, Tomaszów Lubelski, Tuczępy, Węgrów, Wyszków miasta: Bielawa, Bolesławiec, Dzierżoniów, Grodków, Kalisz, Kłodzko, Kudowa-Zdrój, Leszno, Nowa Ruda, Oleśnica, Oława, Opole, Piława Górna, Świdnica, Świebodzice, Wałbrzych, Wrocław gminy: Brzeg Dolny, Bystrzyca Kłodzka, Długołęka, Góra, Jarocin, Jelcz-Laskowice, Kluczbork, Kłodzko, Kobierzyce, Kościan, Krotoszyn, Namysłów, Nowa Ruda, Nysa, Oława, Otmuchów, Praszka, Prudnik, Rawicz, Skarbimierz, Strzegom, Strzelin, Syców, Szprotawa, Śrem, Świdnica, Twardogóra, Wiązów, Wołów, Września, Ząbkowice Śląskie, Żarów miasta: Bartoszyce, Ciechanów, Elbląg, Iława, Kętrzyn, Lidzbark Warmiński, Mława, Mrągowo, Nowe Miasto Lubawskie, Olsztyn, Ostrołęka, Ostróda, Płońsk gminy: Barczewo, Bartoszyce, Biskupiec, Ciechanów, Dobre Miasto, Iłowo-Osada, Kurzętnik, Morąg, Nidzica, Olecko, Olsztynek, Orzysz, Pasłęk, Piecki, Pisz, Szczytno, Wielbark, Zakroczym 9

10 Zagospodarowanie obszaru stref Stopień zagospodarowania obszaru stref przedstawia tabela 2. Do gruntów zagospodarowanych została zaliczona powierzchnia zajęta przez przedsiębiorców posiadających zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie strefy oraz przez przedsiębiorców działających bez zezwolenia (gdyż je wcześniej utracili lub nie mogli go uzyskać z uwagi na przedmiot działalności), a także grunty zajęte pod infrastrukturę. Tabela 2. Zagospodarowanie obszaru stref wg stanu na dzień 31 grudnia 2014 r. Lp. Strefa Obszar strefy (w ha) Grunty zagospodarowane (w ha) Grunty niezagospodarowane (w ha) Stopień zagospodarowania gruntów (w %) 1 Kamiennogórska 413, , , ,76 2 Katowicka 2 347, , , ,60 3 Kostrzyńsko-Słubicka 1 746, , , ,19 4 Krakowska 707, , , ,24 5 Legnicka 1 212, , , ,06 6 Łódzka 1 302, , , ,08 7 Mielecka 1 362, , , ,95 8 Pomorska 1 863, , , ,71 9 Słupska 816, , , ,05 10 Starachowicka 644, , , ,01 11 Suwalska 375, , , ,81 12 Tarnobrzeska 1 677, , , ,84 13 Wałbrzyska 2 648, , , ,93 14 Warmińsko-Mazurska 1 014, , , ,51 Razem , , , ,63 Na koniec 2014 r. łączny obszar specjalnych stref ekonomicznych był zagospodarowany w ponad 61,6%. Największym stopniem zagospodarowania terenów charakteryzowała się strefa łódzka (75,1%), zaś najmniejszym legnicka (26,1%). Na stopień zagospodarowania obszarów stref ma wpływ nie tylko powierzchnia terenów sprzedanych przedsiębiorcom pod inwestycje, ale także powierzchnia gruntów włączonych i wyłączonych w danym roku. Tereny wyłączone ze stref mogły być w poprzednich latach zaliczane do terenów zagospodarowanych. Przyczyną ich wyłączania może być na przykład utrata zezwolenia przez inwestora lub też zajęcie terenu pod infrastrukturę. Oznacza to, że stopień zagospodarowania stref nie jest informacją pozwalającą w prosty sposób ocenić rozwój danej strefy w czasie, a jedynie obrazuje stosunek powierzchni zagospodarowanej do całej powierzchni strefy na koniec analizowanego okresu. 10

11 III. Efekty funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych Prezentowane poniżej efekty opracowano na podstawie sprawozdań kwartalnych przekazywanych Ministrowi Gospodarki przez spółki zarządzające strefami. Sprawozdania te odnoszą się do przedsiębiorców posiadających ważne zezwolenia na działalność w strefie. Pozostali, którzy nie posiadają zezwoleń, nie są objęci sprawozdawczością, nie ma bowiem podstaw prawnych do nałożenia na nich takiego obowiązku. W tej sytuacji dane o liczbie istniejących miejsc pracy oraz wartości poniesionych inwestycji są zaniżone w stosunku do wielkości faktycznych. Oceniając efekty ekonomiczne poszczególnych stref należy mieć na uwadze, że w dużym stopniu są one zdeterminowane położeniem geograficznym obszarów i związanym z tym poziomem rozwoju infrastruktury społeczno - gospodarczej oraz dostępnością wykwalifikowanej kadry. Strefy, które należą do wiodących pod względem liczby udzielonych zezwoleń, wartości inwestycji i liczby utworzonych miejsc pracy są zlokalizowane w części zachodniej, południowej i centralnej Polski, a więc na terenach znacznie bardziej atrakcyjnych pod względem inwestycyjnym w porównaniu z północną i wschodnią częścią kraju. Liczba udzielonych zezwoleń W roku 2014 wydanych zostało 436 zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych, co stanowiło 21,2% ogółu ważnych zezwoleń. W porównaniu z 2013 r. liczba udzielonych zezwoleń wzrosła o 72,3%. W 2014 r. najwięcej zezwoleń uzyskali przedsiębiorcy w strefach: wałbrzyskiej (64), katowickiej (58), krakowskiej (44), mieleckiej (42) i tarnobrzeskiej (39). Na pięć wymienionych stref przypadło blisko 56,7% zezwoleń wydanych w 2014 r. Tak jak w latach poprzednich najwięcej zezwoleń posiadali przedsiębiorcy w strefie katowickiej (302), a następnie w wałbrzyskiej (261), mieleckiej (207), łódzkiej (200) i tarnobrzeskiej (184). Przedsiębiorcy prowadzący działalność na terenie wspomnianych pięciu stref uzyskali ponad 56,1% wszystkich ważnych zezwoleń. Całkowita liczba zezwoleń wydanych od początku funkcjonowania stref do końca 2014 r. wyniosła Część z nich została cofnięta, wygaszona, unieważniona bądź uchylona. Zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w 2014 r. cofnięcie zezwolenia mogło nastąpić w sytuacji niezrealizowania przez przedsiębiorcę warunków określonych w zezwoleniu. W praktyce najczęściej dotyczy to warunku zatrudnienia. Od początku funkcjonowania stref do końca 2014 r. Minister Gospodarki cofnął 687 zezwoleń, tj. 21,4% ogółu wydanych zezwoleń. W samym 2014 r. cofnięto 45 zezwoleń. Wygaszenie zezwolenia następuje na wniosek przedsiębiorcy lub z mocy prawa w przypadku utraty przez dany podmiot statusu przedsiębiorcy, tj. z dniem wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Przedsiębiorców (z zastrzeżeniem, że nie została ona uprzednio przejęta przez inny podmiot), zaś w przypadku osoby fizycznej - z dniem wykreślenia z Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (pod warunkiem, że wykreślenie z ewidencji nie jest 11

12 skutkiem przekształcenia formy działalności w spółkę kapitałową w oparciu o przepisy art Kodeksu spółek handlowych i zezwolenie nie przeszło na spółkę powstałą z przekształcenia). Do końca 2014 r. wygaszonych zostało 461 zezwoleń, co stanowi 14,4% ogólnej liczby wydanych zezwoleń. W samym 2014 r. wygaszonych zostało 46 zezwoleń. Unieważnienie zezwolenia ma miejsce w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek wskazanych w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego, na przykład naruszenia przepisów o właściwości, wydania decyzji bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa. Od początku funkcjonowania stref Minister Gospodarki unieważnił 6 zezwoleń, ostatnie w 2011 r. Uchylenie zezwolenia następuje w sytuacji wystąpienia przesłanki określonej w art , art. 145a lub w art. 145b Kodeksu postępowania administracyjnego, na przykład ujawnienia istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, które nie były znane organowi wydającemu decyzję, bądź też wydania decyzji w wyniku przestępstwa. Minister Gospodarki dotychczas uchylił tylko 1 zezwolenie. Podstawą decyzji, która została podjęta w 2012 r., była pierwsza z wyżej przytoczonych okoliczności. Część przedsiębiorców, którzy utracili zezwolenia nadal działa na obszarze stref. Tereny przez nich zajmowane są wyłączane w ramach rozporządzeń zmieniających granice stref. Proces tych wyłączeń z reguły zamyka się w okresie półtora roku od daty utraty zezwolenia. Zezwolenia wydane w latach przedstawia tabela 3. W kolumnie narastająco podano zezwolenia ważne na koniec danego roku. Tabela 3. Liczba ważnych zezwoleń Lp. Strefa r r r. wydane narastająco w 2012 r. narastająco wydane wydane narastająco w 2013 r. w 2014 r. 1 Kamiennogórska Katowicka Kostrzyńsko-Słubicka Krakowska Legnicka Łódzka Mielecka Pomorska Słupska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wałbrzyska Warmińsko-Mazurska Razem

13 Nakłady inwestycyjne Od początku funkcjonowania stref do końca 2014 r. przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na podstawie zezwolenia ponieśli nakłady inwestycyjne w wysokości prawie 102 mld zł. W stosunku do roku 2013 inwestycje wzrosły o ponad 8,8 mld zł, tj. o 9,5%. Tempo ich wzrostu było więc wyższe o 1 pkt proc. w porównaniu z relacją z lat 2013/2012. Poniższa tabela przedstawia skumulowaną wartość inwestycji na terenie stref w latach poniesionych przez przedsiębiorców posiadających ważne zezwolenia na koniec danego roku. Tabela 4. Poniesione nakłady inwestycyjne (narastająco na koniec roku) w mln zł Lp. Strefa 2012 r r r. Udział w łącznych nakładach w 2014 r. (w %) Dynamika (rok poprzedni = 100%) 2013/ / Kamiennogórska 1 856, , ,3 2,0 102,9 106,8 2 Katowicka , , ,1 20,7 107,7 99,9 3 Kostrzyńsko-Słubicka 4 719, , ,3 5,7 112,6 110,3 4 Krakowska 1 786, , ,1 2,3 110,0 120,2 5 Legnicka 5 483, , ,3 7,0 114,9 113,2 6 Łódzka 9 980, , ,9 12,2 108,4 115,3 7 Mielecka 5 636, , ,8 6,5 107,5 109,8 8 Pomorska 7 313, , ,7 8,9 107,5 115,3 9 Słupska 1 176, , ,6 1,4 104,7 112,3 10 Starachowicka 1 641, , ,9 1,9 106,3 108,1 11 Suwalska 1 581, , ,2 1,7 101,7 108,5 12 Tarnobrzeska 7 363, , ,4 7,8 102,9 105,0 13 Wałbrzyska , , ,1 18,3 111,9 113,9 14 Warmińsko-Mazurska 3 103, , ,6 3,6 106,5 111,6 Razem , , ,3 100,0 108,5 109,5 Tak jak w latach ubiegłych, największy udział w skumulowanej wartości inwestycji miały strefy: katowicka 20,7%, wałbrzyska 18,3% i łódzka 12,2%, natomiast najmniejszy na poziomie 1,4% strefa słupska. Z kolei najwyższą dynamikę inwestycji w 2014 r. odnotowano w strefie krakowskiej, w której nakłady inwestycyjne wzrosły o 20,2%. Relatywnie wysokim wzrostem inwestycji charakteryzowały się również strefy pomorska i łódzka, w których wyniósł on 15,3%. Jedynie w strefie katowickiej nastąpił spadek skumulowanej wartości inwestycji. Był on w głównej mierze konsekwencją cofnięcia zezwolenia jednemu z największych inwestorów w strefie. 13

14 Wartość inwestycji (w mln zł) , ,1 Skumulowana wartość inwestycji w latach , , , , , , , , , , , ,6 Kamiennogórska Katowicka Kostrzyńsko-Słubicka Krakowska Legnicka Łódzka Mielecka Pomorska Strefa Słupska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wałbrzyska Warmińsko-Mazurska 2012 r r r. W wartościach bezwzględnych największy wzrost inwestycji w porównaniu z 2013 r. wystąpił w strefie wałbrzyskiej o blisko 2,3 mld zł, przede wszystkim za sprawą spółek Volkswagen Poznań i Toyota Motor Manufacturing Poland. Pod względem wysokości wydatków inwestycyjnych w 2014 r. wyróżniały się również strefy łódzka i pomorska. Wyniosły one odpowiednio 1,7 mld zł i 1,2 mld zł. W pierwszej z wymienionych stref największe wydatki poniosły takie spółki jak: UMA Investments, LEK, CORRECT - K. Błaszczyk i Wspólnicy oraz Interprint, zaś w strefie pomorskiej - Solvay Advanced Silicas Poland, International Paper-Kwidzyn i Weyerhaeuser Poland. Miejsca pracy Inwestorzy działający na terenie stref na koniec 2014 r. zatrudniali blisko 296 tys. osób, z czego 72,4% stanowiły nowe miejsca pracy, tj. utworzone przez przedsiębiorców w wyniku realizacji nowych inwestycji po dniu uzyskaniu zezwolenia. Tabela 5 przedstawia informacje o liczbie miejsc pracy w poszczególnych strefach w latach utworzonych przez przedsiębiorców posiadających zezwolenia na działalność w strefie na koniec danego roku i o dynamice zatrudnienia. 14

15 Tabela 5. Miejsca pracy w strefach Lp. Strefa r r r. Dynamika zatrudnienia ogółem (rok poprzedni = 100%) Ogółem Utrzymane Nowe Ogółem Utrzymane Nowe Ogółem Utrzymane Nowe 2013/ / Kamiennogórska ,5 128,7 2 Katowicka ,3 103,7 3 Kostrzyńsko-Słubicka ,3 124,4 4 Krakowska ,3 118,0 5 Legnicka ,0 113,1 6 Łódzka ,4 111,6 7 Mielecka ,6 113,6 8 Pomorska ,1 115,0 9 Słupska ,8 104,0 10 Starachowicka ,8 99,0 11 Suwalska ,6 116,4 12 Tarnobrzeska ,7 100,0 13 Wałbrzyska ,6 110,8 14 Warmińsko-Mazurska ,5 114,8. Razem ,8 110,8 15

16 W 2014 r. liczba miejsc pracy ogółem wzrosła w stosunku do roku 2013 r. o blisko 28,9 tys., tj. o 10,8%. Wzrost ten był wyższy niż w roku poprzednim o 3,0 pkt proc. Z kolei liczba nowych miejsc pracy zwiększyła się o 9,1%, przewyższając wzrost odnotowany w 2013 r. o 3,8 pkt proc. W tym samym czasie przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (w których liczba pracujących przekroczyła 9 osób) wzrosło o 1,1 % (r/r). Największą dynamikę zatrudnienia ogółem odnotowano w strefie kamiennogórskiej. Jego wzrost wyniósł 28,7%. Pod względem przyrostu liczby miejsc pracy wyróżniały się także strefy kostrzyńko-słubicka i krakowska, w których wskaźniki dynamiki zatrudnienia wyniosły odpowiednio 124,4 i 118,0. Najwyższą dynamikę w zakresie utworzonych nowych miejsc pracy osiągnęły również dwie z wcześniej wymienionych stref, tj. krakowska i kamiennogórska. W przypadku strefy krakowskiej ich liczba wzrosła o blisko 22,6%, zaś kamiennogórskiej o 19,2%. W strefie krakowskiej znaczący udział we wzroście nowych miejsc pracy miały przede wszystkim spółki UBS Kraków, HSBC Service Delivery (Polska) i Luxoft Poland, zaś w kamiennogórskiej - TBAI Poland i DR.SCHNEIDER AUTOMOTIVE POLSKA. W liczbach bezwzględnych największy przyrost miejsc pracy ogółem w porównaniu z 2013 r. wystąpił w strefie kostrzyńsko-słubickiej (o ponad 5,5 tys.), następnie w wałbrzyskiej (o przeszło 3,9 tys.) i łódzkiej (o ponad 3,3 tys.). W 2014 r. spadek zatrudnienia miał miejsce w strefie starachowickiej i tarnobrzeskiej, lecz był on nieznaczny. W pierwszej z wymienionych stref wyniósł 1,02%, zaś w drugiej niespełna 0,02% Zatrudnienie w strefach w latach Liczba miejsc pracy Kamiennogórska Katowicka Kostrzyńsko-Słubicka Krakowska Legnicka Łódzka Mielecka Pomorska Strefa Słupska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wałbrzyska Warmińsko-Mazurska 2012 r r r. 16

17 Największym udziałem w zatrudnieniu ogółem na terenie stref charakteryzuje się strefa katowicka. W 2014 r. stanowił on blisko 18,4%, m.in. dzięki inwestycjom takich firm jak: TRW Polska, General Motors Manufacturing Poland, NGK Ceramics Polska oraz LEAR Corporation Poland II. Drugą pod względem udziału w zatrudnieniu była strefa wałbrzyska. W 2014 r. wyniósł on 13,6%, przede wszystkim za sprawą inwestycji spółek: IBM Global Services Delivery Centre Polska, Electrolux Poland, Mahle Polska i Faurecia Wałbrzych. Strefa łódzka była trzecią strefą wyróżniającą się udziałem w zatrudnieniu ogółem. W 2014 r. stanowił on 10,9%, w dużej mierze dzięki Indesit, Infosys BPO, Haering Polska, CORRECT - K. Błaszczyk i Wspólnicy, Hutchinson oraz Ferax. 20% 18% Udział stref w zatrudnieniu w 2014 r. Udział procentowy 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Kamiennogórska Katowicka Kostrzyńsko-Słubicka Krakowska Legnicka Łódzka Mielecka Pomorska Słupska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wałbrzyska Warmińsko-Mazurska Udział stref w zatrudnieniu ogółem Udział stref w liczbie nowych miejsc pracy Strefa Wyżej wspomniane strefy miały również największy udział w liczbie utworzonych nowych miejsc pracy. W przypadku strefy katowickiej wyniósł on 18,9%, wałbrzyskiej 15,0%, zaś w łódzkiej 11,0%. Relatywnie duży udział w nowo utworzonych miejscach pracy miały także strefy mielecka i tarnobrzeska, w których stanowił on odpowiednio 9,6% i 9,2%. Łącznie na pięć wyżej wymienionych stref przypadło blisko 64% nowych etatów. 17

18 Wiodący inwestorzy W porównaniu z 2013 r. lista największych inwestorów uległa pewnym zmianom. Spółka Fiat Powertrain Technologies Polska przesunęła się z drugiej pozycji na dziewiątą z powodu utraty jednego z posiadanych zezwoleń. Ponadto w czołowej piętnastce znalazła się jedna nowa spółka, tj. Volkswagen Poznań. Tabela 6. Wiodący inwestorzy w specjalnych strefach ekonomicznych Lp. Przedsiębiorca Strefa Branża General Motors Manufacturing Poland sp. z o.o. Toyota Motor Manufacturing Poland sp. z o.o. Volkswagen Motor Polska sp. z o.o. 4 Michelin Polska S.A. 5 6 Mondelez Polska Production sp. z o.o. NGK Ceramics Polska sp. z o.o. 7 Volkswagen Poznań sp. z o.o. Kraj pochodzenia kapitału Katowicka Motoryzacja (samochody) USA Wałbrzyska Motoryzacja (skrzynie przekładniowe) Japonia Legnicka Motoryzacja (silniki) Holandia Warmińsko- Mazurska Produkcja opon Szwajcaria Wałbrzyska Spożywcza Holandia Katowicka Wałbrzyska i Kostrzyńsko- Słubicka Motoryzacja (filtry ceramiczne do silników diesla) Motoryzacja (samochody) Japonia Niemcy 8 Bridgestone Stargard sp. z o.o. Pomorska Produkcja opon Belgia 9 Fiat Powertrain Technologies Polska sp. z o.o. Katowicka Motoryzacja (silniki) Włochy 10 Mondi Świecie S.A. Pomorska Papiernicza Holandia 11 LG Display Poland sp. z o.o. Tarnobrzeska Produkcja paneli LCD Korea Płd. 12 Electrolux Poland sp. z o.o Toyota Motor Industries Poland sp. z o.o. Gillette Poland International sp. z o.o. Wałbrzyska i Katowicka Sprzęt gospodarstwa domowego Szwecja Wałbrzyska Motoryzacja (silniki diesla) Japonia Łódzka 15 Sitech sp. z o.o. Legnicka Produkcja maszynek do golenia Motoryzacja (siedzenia samochodowe) Holandia Holandia 18

19 Łączne nakłady inwestycyjne piętnastu największych inwestorów na koniec 2014 r. wyniosły blisko 24,3 mld zł, co stanowiło 23,8% całkowitej wartości inwestycji zrealizowanych w strefach (tj. o 0,9 pkt proc. mniej niż w roku 2013 r.). W czołowej piętnastce najsilniej reprezentowana jest branża motoryzacyjna, na którą przypadło 61,9% wartości inwestycji. Z kolei pod względem kraju pochodzenia kapitału wyróżnia się Holandia (z udziałem w zainwestowanym kapitale na poziomie 29,5%) oraz Japonia (20,4%). Zdecydowanie dominują inwestycje zrealizowane na terenie województwa dolnośląskiego i śląskiego przypadło na nie blisko 66,9% środków zainwestowanych przez wspomniane firmy. Efekty w przeliczeniu na zagospodarowany obszar stref W 2014 r. tereny zajęte przez przedsiębiorców posiadających zezwolenia wyniosły blisko ha, tj. o ponad ha więcej w porównaniu z rokiem We wszystkich strefach zwiększyła się powierzchnia gruntów zajętych pod działalność objętą zezwoleniami, przy czym najbardziej w strefach: wałbrzyskiej (o blisko 277 ha), pomorskiej (o prawie 166 ha) i kostrzyńsko-słubickiej (o ponad 154 ha). W 2014 r. na 1 ha terenu zagospodarowanego przez inwestorów posiadających zezwolenie na działalność w strefach przypadło 12,52 mln zł nakładów inwestycyjnych i 36 miejsc pracy. W 2013 r. średnia wartość nakładów inwestycyjnych na 1 ha była wyższa o 0,63 mln zł, zaś średnia liczba miejsc pracy o niespełna 2 etaty. Tabela 7. Efekty w przeliczeniu na 1 ha terenu wykorzystanego pod działalność objętą zezwoleniami Lp. Strefa Teren zajęty przez przedsiębiorców działających w oparciu o zezwolenie (w ha) Nakłady inwestycyjne na 1 ha (w mln zł) Miejsca pracy na 1 ha 1 Kamiennogórska 164,77 12, Katowicka 976,60 21, Kostrzyńsko-Słubicka 743,99 7, Krakowska 431,88 5, Legnicka 258,70 27, Łódzka 831,73 14, Mielecka 490,56 13, Pomorska 989,72 9, Słupska 219,67 6, Starachowicka 230,00 8, Suwalska 156,52 11, Tarnobrzeska 739,42 10, Wałbrzyska 1 445,51 12, Warmińsko-Mazurska 464,57 7,94 32 Ogółem 8 143,64 12,

20 Biorąc pod uwagę nakłady inwestycyjne na 1 ha według stanu na koniec 2014 r. wynik zdecydowanie wyższy niż średnia dla wszystkich stref osiągnęła - tak jak w latach poprzednich - strefa legnicka (27,58 mln zł) i katowicka (21,60 mln zł). W strefie legnickiej odnotowano jednocześnie największy przyrost inwestycji na 1 ha w stosunku do 2013 r. i wyniósł on 2,25 mln zł. Wzrost inwestycji w przeliczeniu na 1 ha terenów zagospodarowanych przez inwestorów posiadających zezwolenie wystąpił także w strefach: łódzkiej, suwalskiej, tarnobrzeskiej i mieleckiej (największy był w pierwszej z wymienionych stref i wyniósł 1,14 mln zł, zaś najmniejszy w ostatniej - 0,10 mln zł). W dziewięciu strefach nastąpiło obniżenie wartości zrealizowanych inwestycji na 1 ha. Spadek ten wyniósł od 0,04 mln zł do 1,96 mln zł i był największy w strefie katowickiej (przede wszystkim z powodu wspomnianej już wcześniej utraty zezwolenia przez jednego z wiodących inwestorów w tej strefie). W odniesieniu do wielkości zatrudnienia przypadającego na 1 ha najlepszy rezultat osiągnęły strefy katowicka (56 etatów), mielecka (55 etaty) i krakowska (46 etatów). Z kolei największy wzrost liczby miejsc pracy w przeliczeniu na 1 ha w porównaniu z 2013 r. nastąpił w strefie kamiennogórskiej i wyniósł on ponad 5 miejsc pracy. Zwiększenie liczby etatów w przeliczeniu na 1 ha nastąpiło również w strefach: suwalskiej, legnickiej, mieleckiej i łódzkiej. Spadek, sięgający od 0,5 do 5 etatów, odnotowano w przypadku ośmiu stref, zaś w jednej (warmińsko-mazurskiej) wspomniany wynik nie uległ zmianie. Struktura inwestycji według kraju pochodzenia kapitału Dla określenia kraju pochodzenia kapitału zagranicznego przyjęto, tak jak w poprzednich latach, jedną z definicji stosowanych przez Narodowy Bank Polski, tj. kraj siedziby nierezydenta będącego udziałowcem w danej firmie lub posiadającego oddział. Tabela 8. Struktura geograficzna zainwestowanego kapitału Lp. Kraj pochodzenia kapitału Wartość kapitału (w mln zł) Udział w łącznym kapitale (w %) 1 Polska ,8 19,03 2 Niemcy ,9 17,70 3 USA ,6 12,31 4 Holandia ,4 11,52 5 Japonia 7 024,7 6,89 6 Włochy 6 963,9 6,83 7 Korea Płd ,9 4,25 8 Francja 3 470,6 3,40 9 Szwajcaria 3 419,9 3,35 10 Szwecja 2 672,5 2,62 11 Belgia 2 324,5 2,28 12 Cypr 1 866,7 1,83 13 Wielka Brytania 1 808,7 1,77 14 Austria 1 064,7 1,04 15 Dania 914,6 0,90 16 Finlandia 895,0 0,88 20

21 Lp. Kraj pochodzenia kapitału Wartość kapitału (w mln zł) Udział w łącznym kapitale (w %) 17 Hiszpania 886,6 0,87 18 Luksemburg 569,8 0,56 19 Węgry 403,0 0,40 20 Pozostałe 1 595,5 1,57 RAZEM ,3 100,00 Na koniec 2014 r. ponad 74% wartości kapitału zainwestowanego w strefach pochodziło z sześciu krajów: Polski, Niemiec, USA, Holandii, Japonii i Włoch. W poprzednich latach inwestorzy ze wspomnianych państw także znajdowali się w czołówce. Ich udział w łącznej wartości nakładów inwestycyjnych w latach mieścił się w przedziale 69% 75%. Poniższy wykres prezentuje kraje pochodzenia inwestorów i ich udział w skumulowanej wartości inwestycji na terenie stref. Struktura zainwestowanego kapitału wg kraju pochodzenia Luksemburg Wielka Brytania Belgia Szwecja Hiszpania Dania Finlandia Austria Cypr Węgry Pozostałe Polska Szwajcaria Francja Korea Płd. Niemcy Włochy Japonia Holandia USA Przedsiębiorcy z Polski, których inwestycje na koniec 2014 r. wyniosły blisko 19,4 mld zł, od kilku lat zajmują pierwsze miejsce pod względem kapitału ulokowanego w strefach, wyprzedzając bezpośrednio inwestorów z Niemiec. W 2014 r. udział inwestycji polskich w ogólnej wartości zainwestowanego kapitału stanowił 19,0%, podczas gdy inwestorów niemieckich 17,7%. Trzecie miejsce zajęli przedsiębiorcy z USA nieznacznie wyprzedzając inwestorów z Holandii. Ich udziały w inwestycjach ogółem wyniosły odpowiednio: 12,3% i 11,5%. W stosunku do 2013 r. w rankingu państw wiodących pod względem nakładów inwestycyjnych nie nastąpiły zasadnicze zmiany. Pozycja jedenastu krajów, w tym pierwszych czterech, nie uległa zmianie, zaś pozostałe przesunęły się o jedno lub dwa miejsca 21

22 w górę lub w dół. Do grona wiodących państw dołączył Luksemburg wyprzedzając Węgry i Hongkong. Na poniższym wykresie została przedstawiona struktura zainwestowanego kapitału w poszczególnych strefach według trzech krajów wiodących pod względem wartości dokonanych inwestycji. Struktura zainwestowanego kapitału wg 3 krajów wiodących Pozostałe Procent inwestycji 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% Włochy Wlk. Brytania USA Szwajcaria Portugalia Polska Niemcy Korea Płd. 20% Japonia 10% Holandia 0% Kamiennogórska Katowicka Kostrzyńsko-Słubicka Krakowska Legnicka Łódzka Mielecka Pomorska Strefa Słupska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wałbrzyska Warmińsko-Mazurska Dania Cypr Belgia Na koniec 2014 r. największym udziałem kapitału pochodzącego z Polski charakteryzowały się strefy: słupska, suwalska i starachowicka, w których stanowił on ponad połowę całkowitych nakładów inwestycyjnych, tj. odpowiednio: 56,9%, 56,1% i 56,0%. Do największych inwestorów w strefie słupskiej, tak jak w roku ubiegłym, należały spółki: Paula Fish (dawniej Paula Trans) i Nordglass, w suwalskiej Porta KMI Poland i Aquel, zaś w starachowickiej Grupa Azoty Zakłady Azotowe Puławy, Valdi Ceramika oraz Cerrad. Przedsiębiorcy z Polski zajęli również pierwsze miejsce pod względem kraju pochodzenia kapitału w strefach: krakowskiej (z udziałem na poziomie 38,6%, w dużej mierze dzięki ComArch, Werner Kenkel Bochnia i Grupie Onet.pl), mieleckiej (z udziałem 34,2%, m.in. dzięki spółkom BRW, Blek-Meble i Bury), a także łódzkiej (29,3%), w której jednocześnie kapitał pochodzący z Polski osiągnął najwyższą wartość spośród wszystkich stref ponad 3,6 mld zł (m.in. za sprawą Ceramiki Paradyż, Correct, Ceramiki Tubądzin i HTL-STREFA). Największym udziałem kapitału niemieckiego, sięgającym aż 76,2%, charakteryzowała się strefa kamiennogórska. Jest to efektem przede wszystkim inwestycji firmy BDN należącej do Grupy Bauer, zajmującej się drukiem gazet i czasopism. Inwestycje pochodzące z Niemiec należały również do dominujących w strefie kostrzyńsko-słubickiej (35,3% całkowitych nakładów, w głównej mierze dzięki spółkom Homanit Polska i Volkswagen Poznań). Ponadto relatywnie duży udział kapitału niemieckiego charakteryzował strefy: legnicką (27,4%) 22

23 krakowską (22,4%), suwalską (22,5%), a także wałbrzyską (19,6%), która jednocześnie zajęła pierwsze miejsce pod względem wartości inwestycji pochodzących z tego kraju. Firmy z kapitałem pochodzącym z Niemiec ulokowały w niej ponad 3,6 mld zł (m.in. Volkswagen Poznań we Wrześni, Mahle Polska). Inwestycje amerykańskie skoncentrowały się przede wszystkim w strefie katowickiej. Ich wartość przekroczyła 7,9 mld zł, co stanowiło 37,7% ogólnej sumy nakładów inwestycyjnych w tej strefie i ponad 63,3% inwestycji amerykańskich w strefach ogółem. Wśród inwestorów przodował General Motors Manufacturing Poland, którego nakłady wniosły blisko 4 mld zł. Pod względem udziału inwestycji pochodzących z USA wyróżniały się także strefy: pomorska (17,7%, dzięki inwestycjom International Paper-Kwidzyn, Weyerhaeuser Poland oraz spółek z grupy Jabil), krakowska (16,8% zainwestowanego w niej kapitału, w dużej mierze dzięki R.R. Donnelley Europe) oraz starachowicka (12,5% inwestycja RRD Starachowice). Największym udziałem i jednocześnie najwyższą wartością kapitału, który napłynął z Holandii charakteryzowała się strefa legnicka. Stanowił on 48,8% ogólnej wartości inwestycji w tej strefie (przede wszystkim dzięki spółkom Volkswagen Motor Polska i Sitech). Przedsiębiorcy z Holandii zajęli również pierwsze miejsce pod względem wartości ulokowanego kapitału w strefie pomorskiej (z udziałem stanowiącym 24,9%), przy czym ponad połowa wartości inwestycji holenderskich przypadła na Mondi Świecie. Z kolei w strefie łódzkiej i wałbrzyskiej Holandia znalazła się na trzeciej pozycji jako kraj pochodzenia inwestycji (z udziałem wynoszącym odpowiednio: 19,8% i 14,9%). W strefie łódzkiej w dużej mierze było to zasługą inwestycji Gillette Poland International oraz Procter and Gamble Operations Polska, zaś w wałbrzyskiej Mondelez Polska Production i 3M Wrocław. Przedsiębiorcy z Japonii najwięcej zainwestowali w strefie wałbrzyskiej blisko 5 mld zł, z czego ponad 2,4 mld zł przypadło na inwestycje Toyoty Motor Manufacturing w Wałbrzychu i 1,1 mld zł na inwestycje Toyoty Motor Industries w Jelczu-Laskowicach. Inwestycje japońskie w tej strefie stanowiły 26,6% ogólnej wartości ulokowanego w niej kapitału i 70,6% inwestycji z Japonii na terenie wszystkich stref. Przedsiębiorcy japońscy zainwestowali także znaczne środki w strefie katowickiej (1,5 mld zł, z czego ponad 1,4 mld zł przypadło na NGK Ceramics Polska), ale nie znaleźli się w pierwszej trójce krajów pochodzenia kapitału w tej strefie. Znaczącym udziałem kapitału pochodzącego z Włoch charakteryzowały się strefy katowicka i kostrzyńsko-słubicka. Stanowił on odpowiednio 18,1% i 10,3% wartości inwestycji zrealizowanych na terenie wspomnianych stref. Wśród czołowych włoskich inwestorów w strefie katowickiej znalazły się spółki: FIAT Powertrain Technologies Poland, Brembo Poland, Magneti Marelli Poland oraz Magneti Marelli Suspension Systems Bielsko, zaś w strefie kostrzyńsko-słubickiej - ICT Poland i Olsa Poland. Inwestycje spółek z Korei Płd. dominowały w strefie tarnobrzeskiej. Ich wartość wyniosła ponad 3,2 mld zł i stanowiła 40,6% łącznych nakładów inwestycyjnych w tej strefie. Wśród największych inwestorów znalazły się takie firmy jak: LG Display Poland, LG Electronics 23

24 Wrocław i Heesung Electronics Poland. Kapitał koreański znalazł się też wśród głównych krajów pochodzenia inwestycji w strefie warmińsko-mazurskiej (17,9% wartości inwestycji w tej strefie) za sprawą LG Electronics Mława. Wśród krajów pochodzenia kapitału, które wyróżniały się pod względem udziału w wartości inwestycji w poszczególnych strefach były także Szwajcaria, Cypr, Belgia, Dania, Portugalia i Wielka Brytania. Inwestycje pochodzące ze Szwajcarii skoncentrowały się w strefie warmińsko-mazurskiej, w której udział kapitału szwajcarskiego w całości nakładów inwestycyjnych w tej strefie stanowił 47,7% (dzięki inwestycjom Michelin Polska o wartości bliskiej 1,8 mld zł), zaś w wartości inwestycji szwajcarskich we wszystkich strefach 51,4%. Relatywnie wysoki udział kapitału pochodzącego z Cypru charakteryzował strefę słupską oraz mielecką i stanowił w nich odpowiednio 28,2% (za sprawą spółki Kronospan Polska) i 19,9% (dzięki Kronospan Mielec i Kronospan HPL), przy czym do strefy mieleckiej napłynęło ponad 70,9% kapitału cypryjskiego ulokowanego we wszystkich strefach. W strefie pomorskiej ulokowanych zostało 74,8% inwestycji z Belgii, przede wszystkim dzięki spółce Bridgestone Stargard. Udział kapitału belgijskiego w ogólnej wartości inwestycji w strefie pomorskiej stanowił 19,2%. Przedsiębiorcy pochodzący z Danii zainwestowali najwięcej w strefie suwalskiej, tj. 28,2% kapitału pochodzącego z tego kraju we wszystkich strefach. Z kolei udział inwestycji duńskich w ogólnej wartości inwestycji w tej strefie wyniósł 14,8% (w dużej mierze dzięki spółce Rockwool Polska). Portugalia była trzecim krajem pochodzenia kapitału w strefie słupskiej. Udział kapitału portugalskiego stanowił 4,8% za sprawą inwestycji spółki Jeronimo Martins Polska. Pierwsze miejsce pod względem wartości inwestycji pochodzących z tego kraju zajęła jednak strefa wałbrzyska, która przyciągnęła 91,5 mln zł dzięki Simoldes Plasticos Polska, co stanowiło blisko 49,7% inwestycji portugalskich dokonanych we wszystkich strefach. Z kolei przedsiębiorcy z Wielkiej Brytanii najwięcej zainwestowali w strefie legnickiej, zajmując w niej trzecie miejsce z udziałem wynoszącym 7,2% (dzięki spółce Sanden Manufacturing Poland). Strefa legnicka przyciągnęła blisko 28,5% ogółu kapitału brytyjskiego, który napłynął do stref. Struktura branżowa inwestycji Struktura branżowa inwestycji w strefach została określona na poziomie działów Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług ustanowionej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.). W 2014 r. struktura inwestycji uległa nieznacznej zmianie w stosunku do lat ubiegłych. W pierwszej dwudziestce znalazły się te same branże i tylko cztery przesunęły się o 1 pozycję w górę lub w dół. 24