Sprawozdanie Zarządu z Działalności Grupy Kapitałowej Orbis za 2009 rok

Transkrypt

1 Sprawozdanie Zarządu z Działalności Grupy Kapitałowej Orbis za 2009 rok 19 kwietnia 2010 r.

2 SPIS TREŚCI CHARAKTERYSTYKA SPÓŁKI ORBIS S.A PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA ORBIS S.A ŁAD KORPORACYJNY Deklaracja ładu korporacyjnego Skład akcjonariatu Orbis S.A Skład organów Orbis S.A zarządzającego i nadzorującego Zasady działania organów Orbis S.A Kontrola wewnętrzna SPÓŁKI WCHODZĄCE W SKŁAD GRUPY KAPITAŁOWEJ ORBIS SKŁAD GRUPY KAPITAŁOWEJ OPIS PODMIOTÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORBIS OBJĘTYCH KONSOLIDACJĄ Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A UAB Hekon Orbis Kontrakty Sp. z o.o PBP Orbis Sp. z o.o Orbis Transport Sp. z o.o Orbis Casino Sp. z o.o ZMIANY W STRUKTURZE GRUPY INFORMACJA O ZDARZENIACH W GRUPIE CZYNNIKI ISTOTNE DLA ROZWOJU GRUPY, W TYM OPIS PODSTAWOWYCH RYZYK I ZAGROŻEŃ, PERSPEKTYWY ZMIAN CZYNNIKÓW CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE Czynniki makroekonomiczne Trendy rynkowe Otoczenie prawne CZYNNIKI WEWNĘTRZNE Program inwestycji Grupy Kapitałowej Zatrudnienie i koszty osobowe PERSPEKTYWY GRUPY KAPITAŁOWEJ Prognoza ruchu turystycznego Plany na następne okresy WYNIKI FINANSOWE GRUPY KAPITAŁOWEJ ORBIS RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT WYNIKI OPERACYJNE WIODĄCYCH SPÓŁEK GRUPY KAPITAŁOWEJ Grupa Hotelowa Orbis Grupa Kapitałowa Orbis Transport Działalność zaniechana PBP Orbis Sp. z o.o SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ GRUPY KAPITAŁOWEJ ORBIS OPIS POZYCJI SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ KREDYTY I POŻYCZKI SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI WSKAŹNIKI AKTYWNOŚCI WSKAŹNIKI FINANSOWANIA WYDARZENIA PO ZAKOŃCZENIU OKRESU INFORMACJA O PODMIOCIE UPRAWNIONYM DO BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH OCENA RÓŻNIC MIĘDZY WYNIKAMI PROGNOZOWANYMI I OSIĄGNIĘTYMI

3 CHARAKTERYSTYKA SPÓŁKI ORBIS S.A. 1.1 Przedmiot działalności przedsiębiorstwa Orbis S.A. Orbis Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie powstała w wyniku przekształcenia Państwowego Przedsiębiorstwa Orbis, na podstawie ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. z 1990 r. nr 51 poz. 298 z późn. zm.). Dnia 17 grudnia 1990 r. został sporządzony akt notarialny przekształcenia Przedsiębiorstwa Państwowego Orbis w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa (Akt Notarialny nr Rep. A 1882/90). W dniu 9 stycznia 1991 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wydział XVI Gospodarczy wydał postanowienie o wpisaniu Orbis Spółki Akcyjnej do rejestru handlowego (RHB 25134). Dnia 28 czerwca 2001 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego dokonał wpisu Orbis Spółki Akcyjnej do rejestru przedsiębiorców. Orbis Spółka Akcyjna jest zarejestrowana pod numerem KRS w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, aktualnie XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. Spółka działa na podstawie Statutu, którego tekst jednolity został przyjęty przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Orbis Spółki Akcyjnej w dniu roku (Akt Notarialny Rep. A nr 2475/2008). Przedmiot działalności Spółki to: działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane, działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów, hotele i podobne obiekty zakwaterowania, działalność usługowa związana z wyżywieniem, pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowana, pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany, konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych, działalność agencji reklamowych, pozostała działalność wydawnicza, sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana, sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych, pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane, pozostałe pośrednictwo pieniężne, działalność związana z grami losowymi i zakładami wzajemnymi, pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe, działalność pozostałych agencji transportowych, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, zarządzanie nieruchomościami wykonywane na zlecenie. 3

4 Wg stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. w strukturze Orbis S.A. funkcjonowało 40 hoteli zlokalizowanych w 26 dużych miastach i miejscowościach wypoczynkowych w Polsce, o łącznej zdolności eksploatacyjnej wynoszącej pokoi. Hotele należące do Orbis S.A. działają pod markami Accor: Sofitel, Novotel i Mercure oraz markami Orbis Hotels i Holiday Inn. Orbis S.A. zarządza dodatkowo, na podstawie umowy o zarządzanie, dwoma hotelami: Mercure Fryderyk Chopin w Warszawie i Sofitel Wrocław oraz jest właścicielem ośmiu budynków hotelowych marki Etap oraz jednego marki Mercure, których operatorem jest spółka zależna Hekon Hotele Ekonomiczne S.A. Hotele Spółki oferują pełną obsługę gastronomiczną, dysponują profesjonalnie wyposażonymi salami konferencyjnymi i Business Centre, posiadają zaplecze rekreacyjne i spa. Potencjał ten plasuje sieć hotelową Orbis na pierwszym miejscu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Spółki Orbis S.A., Hekon Hotele Ekonomiczne S.A., UAB Hekon oraz Orbis Kontrakty Sp. z o.o. tworzą Grupę Hotelową Orbis (operują 61-oma obiektami i zarządzają 3 obiektami). Wykres 1. Struktura pokoi hotelowych wg marek Orbis S.A. Orbis S.A. 32% 4% 24% 6% 34% MERCURE NOVOTEL SOFITEL ORBIS HOTELS HOLIDAY INN Wykres 2. Struktura pokoi hotelowych wg marek Grupy Hotelowej Orbis Grupa Hotelowa Orbis 23% 3% 1% 20% 8% 12% 4% 29% MERCURE NOVOTEL SOFITEL IBIS ETAP ORBIS HOTELS HOLIDAY INN Vilnius 4

5 Kurs akcji Orbis S.A. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 roku kurs akcji spółki Orbis S.A. znajdował się w przedziale 24,00-55,30 zł. Rozpiętość pomiędzy notowaniem najwyższym i najniższym wyniosła 31,30 zł, co stanowiło 130,4% ceny najniższej. Na początku analizowanego okresu występowała tendencja spadkowa kursu akcji, następnie od końca stycznia do maja kurs akcji wzrastał. 16 kwietnia i 12 maja osiągnął lokalne maksima, a następnie obserwować można było spadki z korektami wzrostowymi. Od 30 czerwca kurs akcji wzrastał osiągając w dniu 20 sierpnia najwyższy poziom (55,30 zł) w ciągu 2009 roku. Po 25 sierpnia występowała tendencja spadkowa kursu z korektami wzrostowymi. Lokalne minimum wystąpiło 30 listopada, kiedy notowania walorów osiągnęły poziom 41,20 zł. Ostatniego dnia analizowanego okresu kurs akcji Orbisu osiągnął poziom 44,36 zł. Średni obrót walorami Orbisu w okresie I-XII 2009 r. wyniósł sztuk. Wykres 3. Kurs akcji Orbis S.A. i indeksu WIG-20 w okresie od r. do r. pln pkt pln Orbis S.A. WIG-20 pkt 56,0 54,0 52,0 50,0 48,0 46,0 44,0 42,0 40,0 38,0 36,0 34,0 32,0 30,0 28,0 26,0 24,0 22, Ład korporacyjny Deklaracja ładu korporacyjnego Orbis S.A. stosuje zasady Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW, które są dostępne na stronie i w siedzibie Giełdy Papierów Wartościowych. W raporcie bieżącym nr 4/2008 Spółka poinformowała o niestosowaniu niektórych zasad Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW. Raport dostępny jest na stronie internetowej spółki Orbis S.A. odstąpił od następujących postanowień zasad ładu korporacyjnego: Zasada II.1. Zasada ta nie będzie stosowana przez Orbis S.A. w sposób trwały częściowo. Spółka prowadzi korporacyjną stronę internetową, lecz nie będzie na niej umieszczać informacji wymaganych przez ppkt. 4), 6), 7), 10) i 11) tejże zasady. Ma na to wpływ kilka przyczyn, wśród których należy wymienić w szczególności zaostrzenie obowiązków informacyjnych w stosunku do obowiązujących przepisów prawa (ppkt. 4 i 10) oraz w stosunku do aktualnej praktyki korporacyjnej Spółki (ppkt. 6 i 7), a także niejasność brzmienia tych części Zasady II.1 (ppkt. 7 i 10). Orbis S.A. deklaruje rozważenie stopniowego wprowadzenia odpowiednich mechanizmów korporacyjnych, a zwłaszcza dodatkowych środków organizacyjnych i technicznych, umożliwiających stosowanie w powyższym zakresie zasad ładu korporacyjnego. Obowiązki publikacyjne nałożone na emitentów (zwłaszcza w ppkt. 6, 7 i 10) są też w znacznej części 5

6 nowe rozłożenie ewentualnej implementacji tych zasad w czasie jest również uzasadnione racjonalizacją związanych z tym kosztów. Ad. II.1.4. ta część Zasady II.1., dotycząca obowiązku umieszczenia na stronie internetowej materiałów na walne zgromadzenie, wyznacza emitentowi krótszy (co najmniej 14 dni przed wyznaczoną datą walnego zgromadzenia) termin na ich upublicznienie w porównaniu z 8-dniowym terminem, wynikającym z przepisów rozporządzenia w sprawie raportów bieżących i okresowych. Spółka stosuje się obecnie do wymagań wynikających z regulacji prawnych i, w jej ocenie, przestrzeganie tej części Zasady II.1. wymaga odpowiedniej zmiany harmonogramu pracy organów Spółki, tak by informacje w wymaganym zakresie i terminie zostały opublikowane na stronie internetowej. Kierując się treścią zasady II.1.4., Spółka podejmie starania, żeby te informacje były dostępne dla inwestorów jak najwcześniej. Do tego czasu Spółka będzie jednak wykonywała obowiązki informacyjne, związane z odbywaniem walnym zgromadzeń, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Treść odpowiednich raportów Spółki będzie zamieszczana na korporacyjnej stronie internetowej. Ad. II treść tej części zasady odnosi się w znacznej mierze do nowych obowiązków Rady Nadzorczej (obowiązki sprawozdawcze), które nie były wymagane w myśl uprzednio obowiązujących zasad ładu korporacyjnego, co oznacza przede wszystkim konieczność zmian o charakterze merytorycznym w programie prac Rady. Ponadto, na podstawie treści tej zasady trudno jest określić precyzyjnie, jakim stopniem szczegółowości powinny się odznaczać sprawozdania Rady Nadzorczej w części dotyczącej pracy komitetów Rady oraz oceny systemu kontroli wewnętrznej i systemu zarządzania ryzykiem. W zakresie wymogu publikowania sprawozdania z działalności Rady Nadzorczej zasada ta nie jest skorelowana z treścią Zasady III.1. Należy zwrócić uwagę, że Spółka nie stosowała dotychczas Zasady Nr 28 (z poprzedniej wersji zasad ładu korporacyjnego), która wymagała składania przez komitety rocznych sprawozdań ze swojej działalności. Spółka informuje również w treści niniejszego raportu o trwałym niestosowaniu Zasady III.8., gdyż obowiązujące regulacje wewnętrzne dotyczące pracy komitetów Rady Nadzorczej nie są w pełni zgodne z Załącznikiem I do Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 15 lutego 2005 r. dotyczącego roli dyrektorów niewykonawczych ( ). Spółka deklaruje również częściowe nieprzestrzeganie Zasady III.1. Ad.II.1.7. wymóg zamieszczania na stronie internetowej pytań akcjonariuszy zadawanych przed i w trakcie walnego zgromadzenia, oraz udzielonych odpowiedzi wymaga wdrożenia przez Spółkę szczególnych i wymagających znacznych nakładów procedur. Treść tej zasady dość ogólnie obejmuje wszelkie sprawy objęte porządkiem obrad, co może dotyczyć zarówno spraw o charakterze organizacyjnym jak i spraw merytorycznych. Udzielanie informacji o charakterze merytorycznym leży w kompetencji Zarządu, który zgodnie z obowiązującymi przepisami nie ma obowiązku udzielania odpowiedzi na pytania akcjonariuszy poza Walnym Zgromadzeniem. Spółka przewiduje również trudności z ustaleniem, czy konkretna osoba zwracająca się z pytaniem przed Walnym Zgromadzeniem jest akcjonariuszem, i czy w konsekwencji treść pytania i udzielonej odpowiedzi powinna być umieszczona na stronie internetowej. Powyższe wątpliwości powodują obawy, że stosowanie Zasady II.1.7. zbytnio sformalizuje prowadzenie polityki informacyjnej Spółki. Spółka deklaruje jednak, iż rozważy możliwość zastosowania odpowiednich procedur wewnętrznych w celu stosowania tej zasady. Ad. II informacje na temat zdarzeń skutkujących nabyciem lub ograniczeniem praw po stronie akcjonariusza, mogących stanowić podstawę podejmowania decyzji inwestycyjnych (Zasada II.1.10) są publikowane przez Spółkę w formie raportów, w przypadkach określonych w przepisach regulujących publiczny obrót instrumentami finansowymi. Raporty te są następnie umieszczane na korporacyjnej stronie internetowej Spółki. Należy podkreślić, że strona internetowa Spółki ma jedynie dodatkowy walor informacyjny, natomiast inwestorzy powinni podejmować decyzje na podstawie raportów przekazywanych zgodnie z ustawą o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Wymóg traktowania strony internetowej jako wyłącznego środka informowania inwestorów o grupie zdarzeń, scharakteryzowanych bardzo nieprecyzyjnie w Zasadzie II.1.10., sprawia, że jej stosowanie może wiązać się z ryzykiem dla emitentów. W zakresie ppkt 10), emitent zobowiązany jest do kwalifikowania poszczególnych zdarzeń jako zdarzeń korporacyjnych i innych zdarzeń o podobnym charakterze, kwalifikowaniu takich zdarzeń jako mogących mieć wpływ na cenę akcji spółki (decyzje inwestycyjne) oraz publikowania ich w odpowiednim terminie. Ad. II w zakresie Zasady II.1.11., Spółka nie dysponuje obecnie mechanizmem uzyskiwania i podawania do publicznej wiadomości informacji na temat powiązań Członka Rady Nadzorczej z akcjonariuszem dysponującym akcjami reprezentującymi nie mniej niż 5% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu. Spółka nie stosuje w sposób trwały Zasady III.2. Informacje dotyczące Członków Rady Nadzorczej są dostępne publicznie jedynie w takim zakresie, w jakim wymagają tego przepisy prawa. Zasada II.3. i Zasada III.9. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, rozszerzenie uprawnień rady nadzorczej powinno nastąpić poprzez zmianę statutu. Kompetencje Zarządu oraz Rady Nadzorczej Spółki są określone w jej Statucie, który nie przewiduje konieczności występowania do Rady Nadzorczej o zgodę na zawarcie umowy lub innej transakcji z uwagi na to, że drugą stroną jest podmiot powiązany. Przewiduje natomiast taki obowiązek, jeżeli wartość danej transakcji przekracza określoną kwotę. Poza takimi czynnościami, Zarząd może też zwracać się do Rady Nadzorczej o wyrażenie opinii bądź uchwał w innych sprawach. W ocenie Spółki, obecne brzmienie Statutu jest dostosowane do rozmiaru jej przedsiębiorstwa oraz prowadzonej działalności. Zarząd Spółki nie zamierza w najbliższym czasie występować z inicjatywą zmiany Statutu w powyższym zakresie. W praktyce, stosowanie tej zasady utrudnia także mało 6

7 precyzyjne określenie rodzaju umów, w stosunku do których dodatkowe kompetencje miałyby być przyznane Radzie Nadzorczej. Kryteria uznania umowy za istotną, typową, lub zawieraną na warunkach rynkowych są bardzo nieostre, a nawet mogą powodować różnice w ocenie pomiędzy zarządem i radą nadzorczą. Z powyższych względów Zasady II.3. i III.9 nie są przez Orbis S.A. przestrzegane w sposób trwały. Zarząd Orbis S.A. pragnie jednak podkreślić, że transakcje z akcjonariuszami oraz innymi osobami, których interesy wpływają na interes Spółki, dokonywane są ze szczególną starannością. Zasada III.1. Zasada ta nie jest stosowana przez Spółkę w sposób trwały w zakresie ppkt.1). Spółka przewiduje, że w tej części Zasada III.1.1. będzie stosowana w terminie późniejszym. Rada Nadzorcza Spółki nie widzi obecnie możliwości, by w zakres swoich zadań w najbliższym czasie włączać stałą kontrolę funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej i systemu zarządzania ryzykiem. Rada Nadzorcza rozważy taką decyzję, uwzględniając również podział zadań w ramach funkcjonujących komitetów Rady, tak by zastosowane środki kontroli umożliwiały regularną roczną ocenę funkcjonowania w Spółce powyższych systemów. Zasada III. 2. i Zasada III. 4. Zasady te w ocenie Spółki przewidują zaostrzenie obowiązków informacyjnych Członków Rady Nadzorczej Spółki w stosunku do wcześniej obowiązujących zasad ładu korporacyjnego, dotyczących analogicznych zagadnień. Ich aktualne brzmienie nie usuwa też wątpliwości co do stopnia konkretności określenia relacji pomiędzy Członkiem Rady Nadzorczej a akcjonariuszem, oraz pojęcia konfliktu interesów, które były zasadniczą przyczyną nie stosowania przez Spółkę tych zasad w poprzednim brzmieniu. Z uwagi na strukturę własnościową Spółki brak precyzyjnego określenia powyższych kwestii w dobrych praktykach ma bardzo istotne znaczenie, jeżeli w wyniku stosowania tych zasad miałoby następować nie uczestniczenie w pracach Rady Nadzorczej części jej członków. Zasada III. 8. Zasada ta dotyczy zadań i funkcjonowania komitetów działających w radzie nadzorczej. Spółka nie deklarowała przestrzegania zasad ładu korporacyjnego, w ich poprzednim brzmieniu, dotyczących niezależnych członków rady nadzorczej oraz wewnętrznych komitetów rady pracujących z ich udziałem. Zasady te uległy zmianie, w wyniku której Spółka przestrzega obecnie Zasady III.6. i III.7. Wewnętrzne regulaminy prac komitetów Rady Nadzorczej nie są jednak obecnie dostosowane w pełni do Załącznika I do Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 15 lutego 2005 r. dotyczącego roli dyrektorów niewykonawczych ( ). W ocenie Spółki, stosowanie Zalecenia Komisji Europejskiej dotyczące zadań i funkcjonowania komitetów rady nadzorczej powinno spełniać podstawowe założenia tego dokumentu. Stopień transpozycji postanowień Zalecenia powinien jednak uwzględniać również wielkość struktury organizacyjnej spółki oraz kompetencje rady nadzorczej, wynikające z prawa krajowego Skład akcjonariatu Orbis S.A. Stan posiadania akcji Orbis S.A., ustalony na dzień 31 grudnia 2009 r., w oparciu o zawiadomienia określone w art. 69 ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych: Tabela 1. Skład akcjonariatu spółki na dzień r. Accor S.A. Nazwa udziałowca (w tym spółka zależna Accor S.A. Accor Polska Sp. z o.o. 4,99%) BZ WBK AIB Asset Management S.A. klienci objęci umowami o zarządzanie, fundusze inwestycyjne BZ WBK AIB Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny Aviva BZ WBK (d.commercial Union OFE BPH CU WBK) Liczba akcji / liczba głosów na WZA udział w kapitale zakładowym / liczba głosów na WZA ,01% ,17% ,14% 7

8 1.2.3 Skład organów Orbis S.A zarządzającego i nadzorującego Skład organów Spółki, zarządzającego i nadzorującego, w okresie od r. do r. był następujący: Tabela 2. Skład organów spółki Organ Funkcja Imię i nazwisko Prezes Jean-Philippe Savoye Zarząd Wiceprezes Ireneusz Andrzej Węgłowski Członek Yannick Yvon Rouvrais Członek Marcin Szewczykowski Przewodniczący Claude Moscheni Jacek Kseń Erez Boniel Christian Karaoglanian Elżbieta Czakiert Rada Nadzorcza Artur Gabor Jarosław Szymański Andrzej Procajło Michael Flaxman (do 8 czerwca 2009) Christophe Guillemot (do 12 czerwca 2009) Yann Caillère (od 15 czerwca 2009) Marc Vieilledent (od 15 czerwca 2009) Znany Spółce stan posiadania akcji Orbis S.A. przez Członków Zarządu na dzień publikacji sprawozdania przedstawia się następująco: Jean-Philippe Savoye - Prezes Zarządu posiada akcji Orbis S.A. Ireneusz Andrzej Węgłowski - Wiceprezes Zarządu posiada akcji Orbis S.A. Yannick Yvon Rouvrais - Członek Zarządu nie posiada akcji Orbis S.A. Marcin Szewczykowski - Członek Zarządu nie posiada akcji Orbis S.A. Znany Spółce stan posiadania akcji Orbis przez Członków Rady Nadzorczej VII kadencji na dzień publikacji sprawozdania przedstawia się następująco: Claude Moscheni - nie posiada akcji Orbis S.A. Jacek Kseń - nie posiada akcji Orbis S.A. Erez Boniel - nie posiada akcji Orbis S.A. Christian Karaoglanian - nie posiada akcji Orbis S.A. Artur Gabor - nie posiada akcji Orbis S.A. Elżbieta Czakiert - posiada 511 akcji Orbis S.A. Jarosław Szymański - nie posiada akcji Orbis S.A. Andrzej Procajło - nie posiada akcji Orbis S.A. Yann Caillère - nie posiada akcji Orbis S.A. Marc Vieilledent - nie posiada akcji Orbis S.A. 8

9 1.2.4 Zasady działania organów Orbis S.A. Spółka działa na podstawie Statutu, którego ostatni tekst jednolity został ustalony przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Orbis Spółki Akcyjnej w dniu roku (Akt Notarialny Rep. A nr 2475/2008). Kadencja wspólna członków Zarządu trwa 3 lata. Rada Nadzorcza powołuje i odwołuje Prezesa Zarządu oraz - po zasięgnięciu opinii Prezesa Zarządu pozostałych członków Zarządu. Prezes, członek Zarządu lub cały Zarząd mogą być odwołani przez Radę Nadzorczą przed upływem kadencji. Sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności Spółki może prowadzić każdy członek Zarządu bez podejmowania uchwały Zarządu. Do zwykłego zakresu czynności należy kierowanie całokształtem działania Spółki oraz takie czynności prawne i faktyczne Zarządu, jakie w normalnych warunkach powinny być podejmowane w celu należytego wykonywania zadań Spółki. Sprawy przekraczające zwykły zakres czynności Spółki oraz sprawy, których zamiar realizacji spotkał się ze sprzeciwem któregokolwiek członka Zarządu wymagają podjęcia uchwały na posiedzeniu Zarządu. Zarząd, zgodnie z postanowieniami Statutu, uchwalił swój regulamin, który określa szczegółowy tryb działania Zarządu, a Rada Nadzorcza go zatwierdziła. Podjęcie przez Zarząd wszelkich działań mających wpływ na kapitał zakładowy Spółki (w tym m.in. emisję akcji) oraz innych działań o charakterze strategicznym, wymienionych w Statucie Spółki (np. propozycje dotyczące wypłaty dywidendy), wymagają uzyskania uprzedniej zgody Rady Nadzorczej. Kadencja wspólna członków Rady Nadzorczej trwa 3 lata. Członków Rady Nadzorczej, poza trzema członkami wybieranymi przez pracowników zatrudnionych w Spółce, wybiera Walne Zgromadzenie. Pracownicy Spółki mogą przed upływem kadencji odwołać członka Rady Nadzorczej przez nich wybranego. Wniosek o odwołanie członka Rady Nadzorczej wymaga podpisu jednej piątej liczby wyborców. Rada Nadzorcza, zgodnie z postanowieniem Statutu Spółki, uchwaliła swój regulamin, który określa jej organizację i sposób wykonywania czynności. Zwyczajne Walne Zgromadzenie zwołuje Zarząd w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Zgodnie z postanowieniami Statutu, Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zarząd, poza zwołaniem z własnej inicjatywy, zwołuje na pisemny wniosek Rady Nadzorczej lub członków Rady Nadzorczej wybranych przez pracowników. Jeżeli pomimo złożenia takiego wniosku, o którym mowa w zdaniu powyżej, Zarząd spółki nie zwołał Walnego Zgromadzenia w terminie dwóch tygodni od daty zgłoszenia wniosku, uprawnienie zwołania Nadzwyczajnego Zgromadzenia przysługuje także członkom Rady Nadzorczej wybranym przez pracowników. Walne Zgromadzenie jest ważne, jeżeli liczba reprezentowanych na nim akcji wynosi przynajmniej 25% kapitału zakładowego Spółki. Uchwały Walnego Zgromadzenia zapadają zwykłą większością głosów oddanych za uchwałą, o ile Statut nie stanowi inaczej lub bezwzględnie obowiązujące przepisy Kodeksu spółek handlowych nie wymagają innej większości. Uchwałę uważa się za przyjętą, gdy liczba głosów oddanych za uchwałą jest większa niż liczba głosów oddanych przeciwko uchwale. Głosów wstrzymujących nie liczy się. Każda akcja daje na Walnym Zgromadzeniu prawo do jednego głosu. Do kompetencji Walnego Zgromadzenia należy m.in. zmiana Statutu Spółki, zmiana przedmiotu działalności Spółki, rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania Zarządu z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, powzięcie uchwały o podziale zysków lub o pokryciu strat, połączenie, podział lub przekształcenie Spółki oraz rozwiązanie i likwidacja Spółki. Nabycie i zbycie nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości nie wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia, z wyjątkiem zbycia takich składników majątku o wartości transakcyjnej powyżej zł netto. Walne Zgromadzenie, zgodnie z postanowieniem Statutu Spółki, uchwaliło swój regulamin, określający szczegółowo tryb prowadzenia obrad Kontrola wewnętrzna Kontrola wewnętrzna funkcjonująca w Orbis S.A. opiera się na kontroli funkcjonalnej sprawowanej przez kadrę kierowniczą w poszczególnych hotelach Spółki oraz jednostkach organizacyjnych Biura Zarządu. Kontrola ta oparta jest na procedurach operacyjnych oraz procedurach kontroli i nadzoru, wdrożonych w poszczególnych komórkach organizacyjnych. Elementem zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych jest kontrola wewnętrzna sprawowana przez Zespół Audytu Wewnętrznego Spółki. System kontroli wewnętrznej obejmuje najistotniejsze procesy Spółki, w tym obszary mające bezpośrednio lub pośrednio wpływ na prawidłowość sprawozdań finansowych. Audyty wewnętrzne przeprowadzane są na polecenie i w zakresie określonym przez Zarząd i w porozumieniu z Komitetem Audytu wyłonionym w Radzie Nadzorczej Spółki. 9

10 2. SPÓŁKI WCHODZĄCE W SKŁAD GRUPY KAPITAŁOWEJ ORBIS 2.1 Skład Grupy Kapitałowej Według stanu na 31 grudnia 2009 r. w skład Grupy Kapitałowej Orbis wchodziły następujące Spółki prawa handlowego: Tabela 3. Podmioty wchodzące w skład Grupy Kapitałowej Orbis, zależne i stowarzyszone. Orbis S.A. Warszawa nazwa, forma prawna i siedziba spółki kapitał zakładowy w PLN % udziału jednostki dominującej w kapitale zakładowym jednostka dominująca % udziału jednostki dominującej w głosach na walnym zgromadzeniu przedmiot działalności Hotelarstwo i gastronomia podmioty zależne bezpośrednio Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. Warszawa Orbis Transport Sp. z o.o. Warszawa PBP Orbis Sp. z o.o. Warszawa WT WILKASY Sp. z o.o. Wilkasy Orbis Kontrakty Sp. z o.o. Warszawa Orbis Travel Sp. z o. o. Warszawa Orbis Travel Incoming Sp. z o. o. Warszawa Orbis Travel Corporate Sp. z o. o. Warszawa Orbis Casino Sp. z o.o. Warszawa ,00 100,00 hotelarstwo i gastronomia ,88 98, ,08 95, ,00 100, ,00 80, ,00 100, ,00 100, ,00 100,00 podmioty stowarzyszone bezpośrednio przewozy osobowe, wynajem i leasing taboru samochodowego biuro podróży detal i touroperatorstwo hotelarstwo, gastronomia, rekreacja organizacja zakupów na rzecz hoteli zarządzanych przez wspólników turystyka, transport, hotelarskogastronomiczna turystyka, transport, hotelarskogastronomiczna turystyka, transport, hotelarskogastronomiczna ,33 33,33 kasyna i salony gier losowych podmioty zależne pośrednio Orbis Transport Sp. z o.o. Warszawa ,17 0,17 przewozy osobowe, wynajem i leasing taboru samochodowego PKS Gdańsk Sp. z o.o. Gdańsk UAB Hekon Wilno PKS Tarnobrzeg Sp. z o.o. Tarnobrzeg Capital Parking Sp. z o.o. Warszawa PMKS Sp. z o.o. Tarnobrzeg Orbis Kontrakty Sp. z o.o. Warszawa Inter Bus Sp. z o.o. Warszawa ,05 99,05 Transport ,00 100,00 hotelarstwo i gastronomia ,05 99,05 Transport ,05 99, ,82 70, ,00 20,00 wynajem miejsc parkingowych, samochodów miejska komunikacja autobusowa organizacja zakupów na rzecz hoteli zarządzanych przez wspólników ,05 99,05 przewozy autokarowe Wartość akcji i udziałów, liczona w cenach nabycia, posiadanych bezpośrednio przez Orbis S.A., wyniosła na dzień sprawozdawczy tys. zł. Ta sama pozycja w wartości bilansowej to tys. zł. Ponadto Orbis S.A. posiada udziały i akcje mniejszościowe, objęte w ramach konwersji wierzytelności bądź w spółkach pozbawionych perspektyw rozwojowych. Do tej kategorii zaliczają się spółki: Meritum Bank ICB S.A. dawniej: Bank Współpracy Europejskiej S.A., Polskie Hotele Sp. z o.o. w likwidacji oraz Tarpan Sp. z o.o. w likwidacji. Akcje i udziały posiadane w spółkach: Meritum Bank ICB S.A., Polskie Hotele Sp. z o.o. i Tarpan Sp. z o.o. są w całości objęte odpisem aktualizującym i ich wartość bilansowa na dzień r. wynosi zero. 10

11 Wykres 4. Graficzne przedstawienie struktury organizacyjnej grupy kapitałowej emitenta oraz informacja na temat rodzaju powiązań w grupie.* ORBIS Spółka Akcyjna jednostka dominująca PODMIOTY ZALEŻNE PODMIOTY STOWARZYSZONE UAB Hekon 100% Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. 100% Orbis Casino Sp. z o.o. 33,33% 20,00% Orbis Kontrakty Sp. z o.o. 80,00% PBP ORBIS Sp. z o.o. 95,08% 70,82% PMKS Sp. z o.o. 0,17% PKS Tarnobrzeg Sp. z o.o. 99,05% Orbis Transport Sp. z o. o. 98,88% PKS Gdańsk Sp. z o.o. 99,05% WT Wilkasy Sp. z o.o. 100% Inter Bus Sp. z o.o. 99,05% Capital Parking Sp. z o.o. 99,05% Orbis Travel Sp. z o. o. 100% Orbis Travel Corporate Sp. z o. o. 100% Orbis Travel Incoming Sp. z o. o. 100% * % udział w podmiocie zależnym pośrednio jest kalkulowany z uwzględnieniem % udziału Orbis S.A. w spółkach zależnych bezpośrednio. 11

12 2.2 Opis podmiotów Grupy Kapitałowej Orbis objętych konsolidacją Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Orbis, oprócz sprawozdania finansowego spółki Orbis S.A., obejmuje: sprawozdanie finansowe Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. oraz sprawozdanie finansowe UAB Hekon podmiotu zależnego Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. konsolidowane metodą pełną, sprawozdanie finansowe Orbis Kontrakty Sp. z o.o. podmiotu zależnego (80% - Orbis S.A. i 20% - Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A.), konsolidowane metodą pełną, sprawozdanie finansowe PBP Orbis Sp. z o.o. podmiotu zależnego, konsolidowane metodą pełną, sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Orbis Transport konsolidowane metodą pełną, konsolidowane metodą praw własności sprawozdanie spółki stowarzyszonej Orbis Casino Sp. z o.o Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. Spółka Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. została zawiązana 19 lutego 1997 r. i wpisana do Rejestru Handlowego dział B pod numerem w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy, XVI Wydział Gospodarczy. Rejestracja w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem nastąpiła 21 maja 2002 r. w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy. Jedynym akcjonariuszem Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. posiadającym 100% akcji spółki jest Orbis S.A. Przedmiot działalności spółki obejmuje: usługi hotelarskie i gastronomiczne, roboty budowlane i wyposażeniowe, zakup, sprzedaż i wynajem nieruchomości. Skład organów spółki zarządzającego i nadzorującego w 2009 r. był następujący: Tabela 4. Skład organów spółki Organ Funkcja Imię i nazwisko Zarząd Rada Nadzorcza Prezes Członkowie Członkowie Jean-Philippe Savoye Yannick Yvon Rouvrais Marcin Szewczykowski Ireneusz Węgłowski Stefan Potocki Noel Chretien Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. jest operatorem 20 hoteli, które zlokalizowane są w 11 miastach w Polsce, działającymi pod markami Ibis (9), Etap (8), Novotel (2) i Mercure (1). Dodatkowo spółka zarządza hotelem Ibis Stare Miasto w Warszawie na podstawie umowy o zarządzanie. Spółka Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. jest podmiotem dominującym jednoosobowej spółki prawa litewskiego pod nazwą UAB Hekon. Charakterystyka spółki w pkt Tabela 5. Udziały i akcje w innych podmiotach udział w kapitale nazwa, forma prawna i siedziba zakładowym w % status wobec Hekon-Hotele Ekonomiczne UAB Hekon, Wilno 100,00% zależna przedmiot działalności działalność hotelarska i gastronomiczna Orbis Kontrakty Sp. z o.o., Warszawa 20,00 % stowarzyszona organizacja zakupów 12

13 2.2.2 UAB Hekon UAB Hekon jednoosobowa spółka prawa litewskiego z siedzibą w Wilnie została zawiązana przez Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A., oraz zarejestrowana w dniu 13 stycznia 2003 r. pod numerem UĮ Spółkę utworzono w celu prowadzenia hotelu Novotel Vilnius w Wilnie, otwartego 1 kwietnia 2004 r. Jest to pierwszy hotel Grupy Hotelowej Orbis poza granicami Polski. W spółce nie został powołany Zarząd ani Rada Nadzorcza. Od listopada 2003 r. funkcję dyrektora zarządzającego pełni Pan Yannick Yvon Rouvrais. UAB Hekon nie posiada udziałów ani akcji w innych podmiotach Orbis Kontrakty Sp. z o.o. Orbis Kontrakty Sp. z o. o. została zawiązana 24 stycznia 2005 r. przez Orbis S.A. oraz Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców w dniu 14 lutego 2005r. pod numerem KRS przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. W dniu 31 grudnia 2009 r. jej udziałowcami byli: Tabela 6. Udziałowcy spółki nazwa udziałowca udział w kapitale zakładowym Orbis S.A. 80,00% Hekon-Hotele Ekonomiczne S.A. 20,00% Przedmiotem działalności spółki jest organizacja zakupów na rzecz hoteli zarządzanych przez każdego ze wspólników. W spółce nie powołano Rady Nadzorczej. Skład organu zarządzającego spółką w 2009 r. był następujący: Tabela 7. Skład organów spółki Organ Funkcja Imię i nazwisko Zarząd Prezes Członek Członek Yannick Rouvrais Ireneusz Węgłowski Marcin Szewczykowski PBP Orbis Sp. z o.o. Polskie Biuro Podróży Orbis Sp. z o.o. została zawiązana 7 czerwca 1993 r. przez PP Orbis i Bank Turystyki S.A. Rejestracja spółki w dziale B Rejestru Handlowego w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy XVI Wydział Gospodarczy nastąpiła 15 czerwca 1993 r. pod numerem RHB W dniu 20 września 2001 r. spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców pod numerem KRS przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIII Wydział Krajowego Rejestru Sądowego. W dniu 31 grudnia 2009 r. jej udziałowcami byli: Tabela 8. Udziałowcy spółki nazwa udziałowca udział w kapitale zakładowym Orbis S.A. 95,08% Biuro Podróży Zbigniew 0,01% Pozostali (448 osób fizycznych) 4,91% 13

14 Przedmiot działalności spółki obejmuje w szczególności: organizację i obsługę turystyki krajowej i zagranicznej, koordynację, organizację i obsługę kongresów, zjazdów i konferencji oraz innych imprez specjalistycznych, pośrednictwo w rezerwacji i sprzedaży dokumentów przewozowych przewoźników polskich i obcych w komunikacji krajowej i zagranicznej, świadczenie usług transportowych wraz z wynajmem taboru, organizację przewozów transportem własnym, świadczenie usług hotelarskich i gastronomicznych wraz z usługami towarzyszącymi. Skład organów spółki zarządzającego i nadzorującego w 2009 r. był następujący: Tabela 9. Skład organów spółki Organ Funkcja Imię i nazwisko Zarząd Rada Nadzorcza Prezes Andrzej Studnicki Członek Marta Kuniszyk Członek Jarosław Mojzych (do 18 września 2009) Członek Paweł Lewandowski (do 18 września 2009) Członek Paweł Szczepański (do 18 września 2009) Przewodniczący Krzysztof Gerula Wiceprzewodniczący Stefan Potocki Członek Marcin Szewczykowski Członek Justyna Burzyńska-Pasierbska (do 10 czerwca 2009) Członek Danuta Ludowska (od 10 czerwca 2009) Na koniec 2009r. Spółka posiadała sieć 35 własnych biur sprzedaży. Swoje produkty sprzedawała także za pośrednictwem współpracujących z nią agentów. Na dzień 31 grudnia 2009 r. spółka posiadała udziały w następujących krajowych i zagranicznych podmiotach gospodarczych: Tabela 10. Udziały i akcje w innych podmiotach udział w kapitale nazwa, forma prawna i siedziba zakładowym w % status wobec PBP Orbis przedmiot działalności Dom Polski a.s. (Republika Czeska) 1,00% kulturalno oświatowa First Travel GmbH (w likwidacji) Düsseldorf 1,00% biuro podróży Orbis Transport Sp. z o.o. Warszawa 0,18% Tarnowska Agencja Rozwoju Regionalnego 0,03% wydawnictwo międzynarodowe przewozy autokarowe, wynajem samochodów Orbis Transport Sp. z o.o. Orbis Transport Sp. z o.o. została zawiązana 28 czerwca 1993 r. przez PBP Orbis i Bank Turystyki S.A. oraz wpisana 1 lipca 1993 r. w dziale B Rejestru Handlowego Sądu Rejonowego m.st. Warszawy XVI Wydział Gospodarczy pod numerem RHB Wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców dokonano w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 11 września 2001 pod numerem KRS Na dzień 31 grudnia 2009 r. udziałowcami Orbis Transport Sp. z o.o. byli: Tabela 11. Udziałowcy spółki nazwa udziałowca udział w kapitale zakładowym Orbis S.A. 98,88% Chrobot Reisen 0,18% PBP Orbis Sp. z o.o. 0,18% Pozostali (183 osoby fizyczne) 0,74% 14

15 Przedmiot działalności spółki stanowią: usługi transportowe krajowe i zagraniczne, wynajem i leasing samochodów, działalność handlowa w tym: sprzedaż samochodów i części zamiennych, eksport i import towarów i usług. pośrednictwo w świadczeniu usług turystycznych, hotelowych i transportowych, przewozy pasażerskie prowadzenie regularnych linii autobusowych, serwis samochodowy i usługi parkingowe, usługi przedstawicielskie i agencyjne, usługi turystyczne. Skład organów spółki zarządzającego i nadzorującego w 2009 r. był następujący: Tabela 12. Skład organów spółki Organ Funkcja Imię i nazwisko Zarząd Rada Nadzorcza Prezes Jan Sidorowicz (do 23 czerwca 2009) Grzegorz Uszycki (od 25 czerwca 2009) Wiceprezes Jerzy Majewski (do 23 czerwca 2009 i od 25 czerwca 2009) Członek Zarządu Paulina Mazurkiewicz-Kurek (do 23 czerwca 2009 i od 25 czerwca 2009) Przewodniczący Członkowie Andrzej Szułdrzyński (do 23 czerwca 2009) Jean-Philippe Savoye (od 23 czerwca 2009) Marcin Szewczykowski (do 23 czerwca 2009 i od 03 lipca 2009) Stefan Potocki (do 23 czerwca 2009) Magdalena Grabowska (do 23 czerwca 2009) Urszula Aumasson (od 23 czerwca 2009) Lesław Skasko (od 23 czerwca 2009 do 02 lipca 2009) Przemysław Rosada (od 23 czerwca 2009) Strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa Spółki tworzą: wydzielony w marcu 2008 roku Oddział Międzynarodowych Przewozów Autokarowych, wyodrębnione w ramach spółki 2 piony operacyjne - wynajmu długoterminowego Hertz Lease i wynajmu krótkoterminowego Hertz Rent a Car (posiadający 20 Punktów Wynajmu Samochodów) oraz Biuro Zarządu i Pion Finansowy. Na koniec okresu sprawozdawczego spółka posiadała udziały w następujących podmiotach gospodarczych wchodzących w skład Grupy Kapitałowej Orbis Transport: Tabela 13. Udziały i akcje w innych podmiotach udział w kapitale nazwa, forma prawna i siedziba zakładowym w % status wobec Orbis Transport przedmiot działalności PKS Tarnobrzeg Sp. z o.o. Tarnobrzeg 100,00% zależna Komunikacja autobusowa PKS Gdańsk Sp. z o.o. Gdańsk 100,00% zależna Komunikacja autobusowa Capital Parking Sp. z o.o. Warszawa 100,00% zależna usługi parkingowe Inter Bus Sp. z o.o. Warszawa 100,00% zależna sprzedaż biletów autokarowych PMKS Tarnobrzeg Sp. z o.o. 71,50% zależna pośrednio miejska komunikacja autobusowa 15

16 2.2.6 Orbis Casino Sp. z o.o. Orbis Casino Sp. z o.o. została zawiązana 28 kwietnia 1989 r. przez PP Orbis, Cherryföretagen AB i Skanska AB oraz wpisana w dziale B Rejestru Handlowego Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy XVI Wydział Gospodarczy pod numerem RHB Wpis do rejestru przedsiębiorców w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego nastąpił w dniu r. pod numerem KRS Udziałowcami spółki na dzień 31 grudnia 2009 r. byli: Tabela 14. Udziałowcy spółki nazwa udziałowca udział w kapitale zakładowym Orbis S.A. 33,33% Finkorp Sp. z o.o. 33,33% Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe S.A. 33,33% Przedmiotem działalności spółki jest przede wszystkim: prowadzenie działalności związanej z grami losowymi i zakładami wzajemnymi, prowadzenie działalności gastronomicznej, prowadzenie działalności kantorów wymiany walut. Skład organów spółki zarządzającego i nadzorującego w 2009 r. był następujący: Tabela 15. Skład organów spółki Organ Funkcja Imię i nazwisko Zarząd Rada Nadzorcza Prezes Członkowie Przewodniczący Członkowie Sandra Kabilijagić (do 1 grudnia 2009) Teofil Kłoda (od 2 grudnia 2009) Zofia Maruszyńska (do 3 grudnia 2009) Jacek Sabo (do 27 listopada 2009) Ewa Suchowirska (od 2 grudnia 2009) Lesław Skasko (od 3 grudnia 2009) Ireneusz Węgłowski Andrzej Szułdrzyński Zbigniew Benbenek Aleksandra Kołodziejczyk Wiesław Król Krzysztof Dąbrowski W okresie sprawozdawczym spółka prowadziła 9 kasyn, w tym 7 zlokalizowanych w hotelach Orbis S.A. (2 w Warszawie i po jednym w Sopocie, Szczecinie, Katowicach, Krakowie i Poznaniu), a dwa w innych obiektach, oraz 5 salonów gier na automatach. Spółka posiadała na dzień r. udziały w dwóch innych podmiotach: Tabela 16. Udziały i akcje w innych podmiotach udział w kapitale nazwa, forma prawna i siedziba zakładowym w % Bingo Centrum Sp. z o.o. 33,29% Bookmacher Sp. z o.o. 22,22% przedmiot działalności działalność związana z grami losowymi, zakładami wzajemnymi działalność związana z grami losowymi, zakładami wzajemnymi 16

17 2.3 Zmiany w strukturze Grupy We wrześniu 2009 roku zawiązane zostały przez Orbis S.A. trzy nowe spółki z siedzibą w Warszawie: Orbis Travel Incoming Sp. z o.o., Orbis Travel Sp. z o.o. oraz Orbis Travel Corporate Sp. z o.o. W każdej z nich spółka Orbis S.A. objęła 100% udziałów w kapitale zakładowym. W październiku 2009 roku do Krajowego Rejestru Sądowego zostały wpisane spółki Orbis Travel Incoming Sp. z o.o. oraz Orbis Travel Sp. z o.o., natomiast trzecia spółka Orbis Travel Corporate Sp. z o.o. została zarejestrowana w listopadzie 2009 roku. Spółki nie podjęły działalności w 2009r. W dniu 31 maja 2009r. dokonano wyksięgowania mniejszościowych udziałów Orbis S.A. w spółce Walewice Sp. z o.o. w likwidacji w następstwie wykreślenia spółki z Rejestru Przedsiębiorców KRS. 2.4 Informacja o zdarzeniach w Grupie Orbis Casino Sp. z o.o. w dniu 23 marca 2009 roku kapitał zakładowy spółki Orbis Casino Sp. z o.o. został podniesiony z kwoty tys. zł do poziomu tys. zł poprzez utworzenie nowych udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego. Nowoutworzone udziały przysługują wspólnikom w stosunku do ich dotychczasowych udziałów i nie wymagają objęcia. W efekcie procentowy udział dotychczasowych wspólników, w tym Orbis S.A. w kapitale zakładowym spółki nie zmienił się. Podwyższenie kapitału zostało zarejestrowane w KRS w dniu 31 sierpnia 2009 roku. Wioska Turystyczna Wilkasy Sp. z o.o. w dniu 26 sierpnia 2009 roku zostały zarejestrowane w KRS zmiany Umowy Spółki, polegającej m.in. na ograniczeniu organów spółki do Zarządu i Zgromadzenia Współników. Tym samym, z dniem 26 sierpnia 2009 roku Rada Nadzorcza nie jest już organem spółki. Orbis S.A. w dniu 3 września 2009 roku została zawarta Umowa o utworzeniu Podatkowej Grupy Kapitałowej Orbis, w skład której wchodzić będą spółki: Orbis S.A. oraz Hekon Hotele Ekonomiczne S.A. Umowa będzie obowiązywała przez okres trzech lat podatkowych, tj. do dnia 31 grudnia 2012 roku. Umowa została zarejestrowana we właściwym urzędzie skarbowym (decyzja z dnia 28 października 2009 roku). Uchwałą z dnia 17 grudnia 2009 roku Rada Nadzorcza Orbis S.A. udzieliła zgody na podjęcie przez Zarząd Orbis S.A. działań mających na celu zbycie udziałów posiadanych w spółce PBP Orbis Sp. z o.o. (patrz pkt. 8 sprawozdania). 3. CZYNNIKI ISTOTNE DLA ROZWOJU GRUPY, W TYM OPIS PODSTAWOWYCH RYZYK I ZAGROŻEŃ, PERSPEKTYWY ZMIAN CZYNNIKÓW 3.1 Czynniki zewnętrzne Czynniki makroekonomiczne Wzrost gospodarczy. Poziom i dynamika wzrostu PKB jest podstawowym czynnikiem kształtującym popyt w sektorze hotelarskim. Według wstępnych szacunków GUS wzrost produktu krajowego brutto w 2009 roku wyniósł ok. 1,7% przy 5,0% wzroście w 2008 roku (GUS Produkt krajowy brutto w 2009 roku Szacunek wstępny z r.). Kursy walut. Znaczący wpływ na wielkość popytu z działalności turystyczno hotelarskiej oraz w segmencie wynajmu samochodów Rent a Car ma kurs euro do złotego. Na przestrzeni 2009 roku waluta polska względem euro nieznacznie się umocniła. Wg danych NBP średni kurs EUR/PLN w 2009 roku wyniósł 4,3273 PLN i był wyższy od średniego kursu EUR/PLN za 2008 rok o 23,05%. Silniejszy złoty wpływa ujemnie na atrakcyjność bazy hotelowej w Polsce dla obcokrajowców i poziom przychodów w działalności Rent a Car, a jednocześnie poprawia popyt w turystyce wyjazdowej. Ruch turystyczny. Na podstawie wstępnych wyników pomiarów Instytutu Turystyki w 2009 roku szacuje się, że w ciągu całego roku było prawie 54 mln przyjazdów cudzoziemców (o 10% mniej niż 2008 r.), w tym blisko 11,9 mln turystów (o 8% mniej). W pierwszym kwartale 2009 roku spadek liczby przyjazdów nierezydentów szacujemy na 10%, w tym turystów na 19%. W drugim kwartale spadki wyniosły, odpowiednio: 12 i 13%, a zaś w trzecim - 16 i 3%. W czwartym kwartale ogólna liczba przyjazdów nie zmieniła się, a liczba turystów wzrosła o 1%. 17

18 Wykres 5. Przyjazdy ogółem i w tym turystów w latach (w mln) Źródło: oszacowania Instytutu Turystyki Trendy rynkowe Rynek usług hotelarskich Kryzys gospodarczy, niosący ze sobą zmniejszenie możliwości finansowych wielu podmiotów gospodarczych a co za tym idzie również ich pracowników, odbija się niekorzystnie na kondycji sektora usług. Badania koniunktury, przeprowadzane przez Główny Urząd Statystyczny, oparte o ankiety przedsiębiorców, pytające o popyt na rynku, zatrudnienie, bariery działalności, ekonomiczne i finansowe czynniki bieżące kształtujące działalność oraz przewidywania dotyczące nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw oraz cen, wskazują na obniżenie w 2009 roku wskaźnika ogólnego klimatu koniunktury w stosunku do lat poprzednich. Po ciężkim dla sprzedaży usług związanych z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi początku 2009 roku, zarówno sprzedaż, a co za tym idzie ogólna sytuacja jednostek, jak i wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury poprawiły się, by znów spaść pod koniec roku. Wahania te nie sprzyjają długoterminowym planom inwestycyjnym, stąd większość podmiotów na rynku hotelarskim postanowiło przeczekać niespokojne czasy i wstrzymać duże inwestycje. Gorsze warunki ekonomiczne wpłynęły na zmniejszenie globalnej ilości turystów odwiedzających nasz kraj, zarówno w celach turystycznych, jak i służbowo. Szacuje się, że rok 2009 był pod tym względem najsłabszym i że stopniowo liczba ta będzie wzrastać. Wykres 6. Przyjazdy turystów wraz z prognozą do 2013 r. według celów pobytu. źródło: badania i prognozy Instytutu Turystyki (XII 2009) 18

19 Jednocześnie na rynku hotelarskim wyraźnie zaznacza się wzrost liczby turystów z Polski, dotkniętej kryzysem ekonomicznym w mniejszym stopniu niż reszta Europy. Jest to z pewnością jeden z powodów zmian proporcji miedzy gośćmi hotelowymi z kraju i z zagranicy w obiektach Grupy Hotelowej Orbis, zaraz obok coraz większej popularności hoteli marek ekonomicznych. Wykres 7. Turyści polscy i zagraniczni korzystający z obiektów noclegowych zakwaterowania zbiorowego (wraz z prognozą do 2013 r.) źródło: GUS, prognozy Instytutu Turystyki (XII 2009) Rynek usług transportowych Działalność Grupy Kapitałowej Orbis Transport koncentruje się na kilku segmentach szeroko rozumianych usług transportowych: międzynarodowe przewozy autokarowe krajowe i lokalne przewozy autokarowe zarządzanie flotą (tzw. Usługa CFM) wynajem krótkoterminowy (Rent a Car) Międzynarodowe przewozy autokarowe W 2009 roku nadal obserwowany był spadek liczby pasażerów na liniach międzynarodowych (spowodowany głównie konkurencją tanich linii lotniczych oraz małych, prywatnych firm przewozowych, jak również znacząco mniejszym niż w latach poprzednich ruchem pasażerów podróżujących do pracy, w szczególności na liniach do Wielkiej Brytanii oraz krajów Beneluxu). Dodatkowo na rentowność wykonywanych przewozów istotnie wpływają znaczące wahania kursów walut oraz niestabilne ceny paliw. Czynniki te wymuszają na przewoźnikach optymalizację rozkładów w zakresie wykonywanych tras i częstotliwości kursowania oraz rezygnację z połączeń nierentownych. Rynek międzynarodowych przewozów autokarowych charakteryzuje stosunkowo niski próg wejścia co powoduje nadpodaż usług. Konkurencja w tym segmencie działalności polega głównie na pozyskiwaniu pośredników w sprzedaży biletów poprzez oferowanie wyższych prowizji, co znacząco zmniejsza rentowność. Grupa wychodząc naprzeciw tym tendencjom stara się optymalizować wykorzystywane własne i obce kanały sprzedaży. Efektem tego było przeniesienie od 1 lutego 2009 roku działalności międzynarodowych przewozów autokarowych z Orbis Transport Sp. z o.o. do spółki zależnej Inter Bus Sp. z o.o. Takie działanie pozwoliło ograniczyć koszty w ramach Grupy i zintegrować działalność operacyjną ze sprzedażą biletów. Krajowe i lokalne przewozy autokarowe Rok 2009 był kolejnym okresem niestabilności na rynku paliw co wpływa znacząco na rentowność przewozów autokarowych. Tendencja ta utrzyma się najprawdopodobniej w kolejnych miesiącach istotnie obniżając marże na rynku przewozowym. Nasilająca się konkurencja ze strony drobnych, niezinstytucjonizowanych przewoźników, to także jeden z przejawów zastoju w branży, a zarazem istotna przyczyna jej problemów. Zaczęły się one przed 4-5 laty, po okresie boomu, który trwał przez całą poprzednią dekadę. Wiązał się on z otwarciem granic i znacznym zwiększeniem się mobilności Polaków, wyjeżdżających zarówno w celach turystycznych, jak i zarobkowych. Kluczową rolę odegrała tu 19

20 właśnie komunikacja autobusowa. Powstały setki firm oferujących wynajmowanie autobusów i dziesiątki nowych linii łączących nawet niewielkie miasta w Polsce z krajami zachodniej Europy. Dodatkowym czynnikiem ryzyka działalności Grupy w kolejnych latach będzie spadek liczby pasażerów na liniach lokalnych i dalekobieżnych. Zjawisko to obserwowane jest od kilku lat, a jego przyczyn należy doszukiwać się w emigracji zarobkowej oraz rozwoju motoryzacji, który stwarza alternatywę dla korzystania ze środków komunikacji zbiorowej. Nie bez znaczenia pozostaje także niż demograficzny, zmniejszający udział dzieci dojeżdżających do szkół. W chwili obecnej trudno oszacować skalę występowania tego zjawiska w bieżącym okresie, jednak negatywne skutki mogą okazać się dosyć znaczące. Obecnie mimo pozytywnych wzorów z innych krajów UE, polskie samorządy ani administracja publiczna nie kładą odpowiedniego nacisku na rozwój komunikacji zbiorowej chociażby poprzez ustalenie wysokości dopłat i subwencji na poziomie innych krajów UE. Znacząco bardziej stabilne i pewne są wpływy z obsługi linii miejskich. Zarówno PKS Tarnobrzeg Sp. z o.o., PMKS Tarnobrzeg Sp. z o.o., jak i PKS Gdańsk Sp. z o.o. w 2009 roku były silnie obecne na tym rynku. Dzięki wygranym, długoterminowym przetargom na obsługę linii miejskich, Spółki w najbliższych latach mają zagwarantowany określony poziom przychodów. Car Fleet Management (CFM) Orbis Transport Sp. z o.o. prowadzi działalność wynajmu długoterminowego samochodów (full service leasingu) oraz zarządzania flotą w oparciu o umowę franchisingową z Hertz International, używając handlowej nazwy Hertz Lease. Orbis Transport była jedną z pierwszych firm na polskim rynku oferującą swoim partnerom kompleksowe rozwiązania w zakresie obsługi flot samochodowych, świadcząc od 1996 roku najwyższej jakości usługi dla firm i instytucji polskich oraz międzynarodowych. Zdobyte w tym czasie bogate doświadczenie pozwoliło na wypracowanie najefektywniejszych standardów usług oraz precyzyjnych procedur postępowania przy obsłudze pojazdów klientów z różnych sektorów gospodarki, dzięki czemu obecnie Orbis Transport zajmuje w Polsce, pod tym względem, jedną z czołowych pozycji w sektorze car fleet management (CFM). W 2009 roku, w związku z utrzymującym się światowym kryzysem gospodarczym i spadkiem ogółu inwestycji, tempo rozwoju branży leasingowej znacząco osłabło. Największy spadek w ilości i wartości leasingu nowych przedmiotów zanotował sektor pojazdów, w tym zwłaszcza samochodów osobowych. Według danych Związku Polskiego Leasingu ilość leasingowanych nowych pojazdów spadła w 2009 roku w porównaniu do 2008 roku o ok. 32%, natomiast wartość leasingowanych nowych pojazdów w tym samym okresie spadła o ok. 37%. Był to już kolejny dla branży leasingowej słaby rok po dramatycznym załamaniu w 2008 roku. Ponadto w związku z tym, iż wielu przedsiębiorców znalazło się w trudnej sytuacji finansowej, wiele umów leasingowych zostało zakończonym przed upływem zakładanego w umowie okresu a leasingowane pojazdy wracały do firm leasingowych. Z tego powodu, większość firm leasingowych zmuszona została do przyjęcia zaostrzonych procedur kredytowych związanych z weryfikacją wypłacalności klienta. Słabe wyniki branży leasingowej w 2009 roku, w tym sektora leasingu pojazdów, miały także swoje odzwierciedlenie w wynikach sektora car fleet management (CFM). Według ostatnich opublikowanych danych przez Instytutu Badań i Rozwiązań B2B Keralla Research rok 2009 był jednym z najgorszych okresów w historii branży outsourcingu aut firmowych w Polsce. Dotychczas szybko rosnący rynek, w którym osiągano 20-30% wzrosty sprzedaży, w ciągu 12 miesięcy zakończonych 31 grudnia 2009 roku urósł tylko o 5,3%. W efekcie cały sektor CFM na koniec 2009 roku wynosił zaledwie ok. 130 tys. samochodów. Szacunkowy udział Orbis Transport w tym sektorze to ok. 2%. Trudno jednoznacznie określić w jaki sposób dla branży leasingowej zamknie się 2010 rok. Zarząd Orbis Transport jest jednak przekonany, iż pomimo utrzymującego się globalnego kryzysu, uda się utrzymać na koniec 2010 roku taki sam poziom obsługiwanej floty, jaki był na koniec 2009 roku, ponieważ część przedsiębiorców, która do tej pory finansowała zakupy pojazdów z własnych środków, może w 2010 roku z powodu ograniczeń w dostępie do kapitału, rozważać skorzystanie z outsourcingu zaangażowania kapitałowego jakim jest niewątpliwie leasing a zwłaszcza full service leasing. Będzie to oznaczało dla tych firm możliwość ukierunkowania wolnych środków finansowych na rozwój własnego core businessu. Wynajem krótkoterminowy (Rent a Car) Orbis Transport Sp. z o.o. swoją działalność wynajmu krótkoterminowego prowadzi w oparciu o wieloletnią umowę licencyjną zawartą z Hertz International Ltd, jedną z największych firm Rent a Car na świecie rok nie przyniósł istotnych zmian na stosunkowo ustabilizowanym rynku Rent a Car w Polsce. Zgodnie z szacunkowymi danymi z końca 2009 roku Orbis Transport jest w dalszym ciągu jedną z wiodących firm na rynku wynajmu krótkoterminowego w Polsce, pomimo stale rosnącej i coraz silniejszej konkurencji. Udział w rynku wynajmów dla klientów biznesowych szacowany jest na 20% do 25%. W wyniku globalnego kryzysu oraz oszczędności wprowadzanych przez firmy (m.in. ograniczenie podróży służbowych oraz dalsze ograniczenia inwestycji), rynek usług wynajmu krótkoterminowego w Polsce w 2009 roku odnotował 20% spadek popytu. Występujące trudności na rynku międzynarodowym oraz stopniowe zmniejszanie się emigracji zarobkowej ograniczyły również rozwój tanich połączeń lotniczych, co skłoniło wielu tanich przewoźników do likwidacji wielu połączeń do Polski. Proces ten dotyczył też Ryanair, który będąc strategicznym partnerem Hertz na świecie, zlikwidował z końcem 2008 roku najmniej rentowne loty do niektórych miast w Polsce. W związku z powyższą sytuacją Spółka odnotowała 35% spadek liczby wynajętych pojazdów dla klientów Ryanair. 20