Rekomendacje polskich Ekspertów dotyczące profilaktyki grypy w sezonie epidemicznym 2014/2015

Transkrypt

1 Rekomendacje polskich Ekspertów dotyczące profilaktyki grypy w sezonie epidemicznym 2014/2015 LIST OTWARTY EKSPERTÓW Szanowni Państwo, Jak co roku jesienią, poprzez szczepienia, przygotowujemy się do sezonu zachorowań na grypę. Ta często lekceważona choroba, rok rocznie przynosi spore żniwo poszkodowanych. Sezon epidemiczny 2013/2014 zakończył się z wynikiem ponad 2,7 mln zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę, ponad 9 tys. hospitalizacji i 15 zgonów. * Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy postawił sobie za cel budowanie świadomości potrzeby profilaktyki tej choroby, a co za tym idzie podnoszenie wyszczepialności. Ubiegły sezon zakończyliśmy pierwszym małym sukcesem. Po okresie kilku lat, w których co roku obserwowaliśmy kilkunastoprocentowe spadki poziomu wyszczepialności, odnotowaliśmy w Polsce zatrzymanie tego niepokojącego trendu, a nawet niewielki wzrost liczby zaszczepionych osób. Wierzymy, że dzięki zaangażowaniu wszystkich partnerów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy będziemy konsekwentnie realizować postawione cele edukując zarówno profesjonalistów, jak i pacjentów. Szczególnie zachęcamy placówki medyczne, aby dołączyły do akcji i konkursu Placówka Medyczna Partner OPZG i aby poprzez szczepienia personelu medycznego wyznaczały wysokie standardy bezpieczeństwa opieki zdrowotnej. Dobry przykład personelu i zaangażowanie w rekomendacje szczepień pacjentom z grup ryzyka, w najwyższym stopniu mogą przyczynić się do lepszej kontroli epidemiologicznej w naszym kraju. Proponujemy wszystkim zmierzenie się i sprawdzenie swojej wiedzy w Ogólnopolskim Teście Wiedzy o Grypie. Tylko wykształcone i świadome społeczeństwo może podejmować racjonalne decyzje w sprawie swojego zdrowia. W tym roku w dniu 1 października planujemy również zapoczątkować nowy, dobry i zdrowy zwyczaj obchodów Ogólnopolskiego Dnia Profilaktyki Grypy. Ten dzień to niemalże centralny punkt sezonu szczepień w Polsce oraz Dzień Seniora, czyli przedstawicieli najbardziej licznej grupy ryzyka powikłań pogrypowych. W procesie podnoszenia wyszczepialności należy zmierzyć się z koniecznością modyfikacji postaw społecznych wobec szczepień przeciw grypie, dlatego też istotne jest zaangażowanie i wspólny, jednoznaczny głos wszystkich, którzy mają wpływ na ich kształtowanie. Należą tu: instytucje zdrowia publicznego, autorytety medyczne, pracownicy ochrony zdrowia, władze samorządowe i pracodawcy. Zapraszamy do zapoznania się z dołączonym do tego listu opracowaniem najnowszych danych epidemiologicznych oraz aktualnych polskich rekomendacji w zakresie profilaktyki grypy. Tylko wspólnymi siłami, dzięki konsekwencji i współpracy będziemy mogli konsekwentnie zmieniać oblicze profilaktyki grypy w Polsce oraz ograniczać medyczne, społeczne i ekonomiczne skutki grypy. *Meldunki epidemiologiczne NIZP-PZH, dostępne na

2 W debacie FLU FORUM 2014 udział wzięli m.in.: prof. dr hab. med. Adam Antczak Przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Oświaty Zdrowotnej Fundacji Haliny Osińskiej, Polskie Towarzystwo Chorób Płuc prof. dr hab. Lidia B. Brydak Kierownik Zakładu Badań Wirusów Grypy, Krajowego Ośrodka ds. Grypy w NIZP-PZH prof. IK w Warszawie dr hab. med. Andrzej Ciszewski Polskie Towarzystwo Kardiologiczne dr Bożena Janicka Prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia dr Mariusz Janikowski Członek Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej Grzegorz Juszczyk Dyrektor ds. Innowacji Produktowych i Profilaktyki Grupy LUX MED, członek Pracodawców RP dr Jarosław Król Skarbnik Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia Piotr Kochan Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych dr n. med. Ernest Kuchar Polskie Towarzystwo Wakcynologii Izabela Kucharska Dyrektor Departamentu Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi w Głównym Inspektoracie Sanitarnym dr Joanna Lis Prezes Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego dr n. med. Mirosława Malara Prezes Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologicznych dr n. med. Agnieszka Mastalerz Migas Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej Rafał Rdzany Kierownik Działu Programów Zdrowotnych, Agencja Oceny Technologii Medycznych dr n. med. Aneta Nitsch Osuch Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny Maciej Piróg Doradca Prezydenta RP Marek Posobkiewicz p.o. Głównego Inspektora Sanitarnego prof. Bolesław Samoliński - Prezes Polskiego Towarzystwa Alergologicznego Anna Chorąży Samsel wiceprzewodnicząca Polskiego Towarzystwa Oświaty Zdrowotnej Prof. nadzw. UM we Wrocławiu, dr hab. med. Leszek Szenborn Kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu mec. Zenon Wasilewski Business Center Club Marek Wójcik Dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich

3

4 Rekomendacje polskich Ekspertów dotyczące profilaktyki grypy w sezonie epidemicznym 2014/2015 Załączniki do Listu Ekspertów: I. Polskie dane epidemiologiczne a. Grypa zachorowania, hospitalizacje, zgony b. Szczepienia przeciw grypie II. Wskazania do szczepień a. Wskazania kliniczne b. Wskazania epidemiologiczne III. Przeciwwskazania do szczepień IV. Szczepionki przeciw grypie: a. szczepy zatwierdzone przez WHO b. szczepionki dostępne w Polsce w sezonie 2014/2015 c. dawkowanie

5

6 ZAŁĄCZNIK 1a. Epidemiologia Grypa: zachorowania, hospitalizacje i zgony Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę. Średnia dzienna zapadalność (na 100 tys. ludności) wg tygodniowych meldunków w sezonie 2014/15 w porównaniu do sezonów 2010/ /14 ( Dane dotyczące zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę oraz związanymi z nimi liczbami hospitalizacji i zgonów w sezonach 2000/ /2014 ( Sezon Zachorowania Hospitalizacje Zgony 2000/ / / / / / / / / / / / / /

7 Zachorowania (w tysiacach) Zgony Zachorowania Hospitalizacje Tysiące Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę oraz hospitalizacje z powodu grypy lub podejrzeń grypy w sezonach 2000/ /2014 ( Zachorowania Hospitalizacje Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę oraz zgony z powodu grypy w sezonach 2000/ /2014 ( Zachorowania Zgony

8 ZAŁĄCZNIK 1b. Epidemiologia - Szczepienia przeciw grypie Liczba zgłoszonych do NIZP-PZH szczepień przeciw grypie ( Rok 0-4 lat 5-14 lat lat 65+ Suma szczepień Porównanie zaraportowanych, zrealizowanych szczepień przeciw grypie, z ilością dawek szczepionek przeciw grypie sprzedanych na rynku, pozwalają domniemywać, że około 40-45% szczepień, realizowanych najprawdopodobniej w prywatnych placówkach medycznych i gabinetach lekarskich, nie jest raportowanych do NIZP-PZH. Estymacja liczby realizowanych szczepień w oparciu o liczbę sprzedanych na rynku polskim szczepionek przeciw grypie oraz poziomu realizacji szczepień raportowanych do NIZP-PZH w poszczególnych grupach wiekowych. ROK 0-4 lat 5-14 lat lat 65+ Ilość szczepionek

9 Szacunkowe liczby dawek szczepionek przeciw grypie sprzedanych na rynku polskim w latach oraz poziom wyszczepialności przeciw grypie populacji polskiej ,6% ,0 % 7,7% 6,1% 5,7% 6,8% ,2% 4,5% 3,8% 3,8% Średnie poziomy zaszczepienia populacji w poszczególnych grupach wiekowych w latach (estymacje rynkowe na bazie danych pochodzące od dystrybutorów oraz dostępnych na stronie 20,0% 18,0% 16,0% 16,3% 18,6% 16,6% 16,9% 18,6% 15,8% 14,0% 14,2% 12,53% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 12,5% 8,6% 7,7% 6,0% 8,0% 6,3% 6,1% 5,7% 5,5% 4,8% 5,5% 5,0% 4,2% 3,4% 3,8% 3,2% 2,1% 3,6% 2,1% 3,1% 2,0% 6,8% 5,1% 5,2% 4,8% 3,8% 3,0% 3,2% 4,5% 3,1% 2,4% 1,7% 1,4% 12,51% 3,7% 3,7% 2,43% 2,49% 1,79% 1,67% 1,01% 1,01% lat 5-14 lat lat 65+ Populacja

10 ZAŁĄCZNIK 2. Wskazania do szczepień przeciw grypie W Polsce Główny Inspektor Sanitarny 1 od wielu lat rekomenduje szczepienie przeciw grypie w ramach realizacji Polskiego Programu Szczepień Ochronnych. W roku 2014 te rekomendacje zostały znacząco poszerzone. Główny Inspektor Sanitarny, podobnie jak Advisory Committee on Immunization Practice 2, zaleca szczepienie przeciw grypie wszystkim osobom powyżej 6 miesiąca życia. Również inne instytucje zdrowia publicznego i towarzystwa naukowe, takie jak: Zakład Badania Wirusów Grypy, Krajowy Ośrodek ds. Grypy w NIZP-PZH 3, Kolegium Lekarzy Rodzinnych 4, Polskie Towarzystwo Chorób Płuc 5, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne 6 wskazują pacjentów chorych przewlekle, jako grupy szczególnie rekomendowane do corocznych szczepień przeciw grypie. NOWE POLSKIE REKOMENDACJE na rok 2014 Komunikat GIS z dnia , Szczepienie przeciw grypie zalecane jest: I. Ze wskazań klinicznych i indywidualnych: a. przewlekle chorym dzieciom (powyżej 6 m.ż.) i dorosłym, szczególnie chorującym na niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową (zwłaszcza po przebytym zawale serca) niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy, choroby wątroby, choroby metaboliczne, w tym cukrzycę, choroby neurologiczne i neurorozwojowe; b. osobom w stanach obniżonej odporności (w tym pacjentom po przeszczepie narządów lub tkanek); c. dzieciom z grup ryzyka od 6 m.ż. do 18 roku życia, szczególnie zakażonym wirusem HIV, ze schorzeniami immunologiczno-hematologicznymi, w tym małopłytkowością idiopatyczną, ostrą białaczką, chłoniakiem, sferocytozą wrodzoną, asplenią wrodzoną, dysfunkcją śledziony, po splenektomii z pierwotnymi niedoborami odporności, po leczeniu immunosupresyjnym, po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych, leczonym przewlekle salicylanami; d. kobietom w ciąży lub planującym ciążę. II. Ze wskazań epidemiologicznych wszystkim osobom od 6 m.ż., w szczególności: a. zdrowym dzieciom w wieku od 6 m.ż. do 18 roku życia (ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku od 6 do 60 m.ż.); b. osobom w wieku powyżej 55 lat; c. osobom mającym bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku poniżej 6 m.ż. oraz z osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi (w ramach realizacji strategii kokonowej szczepień); d. pracownikom ochrony zdrowia (personel medyczny, niezależnie od posiadanej specjalizacji oraz personel administracyjny), szkół, handlu, transportu; e. pensjonariuszom domów spokojnej starości, domów pomocy społecznej oraz innych placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w szczególności przebywającym w zakładach opiekuńczo-leczniczych, placówkach pielęgnacyjno-opiekuńczych, podmiotach świadczących usługi z zakresu opieki paliatywnej, hospicyjnej, długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego.

11 Opracowano na podstawie: 1. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia r. ( 2. Prevention and Control of Influenza with Vaccines, Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), MMWR 2010; 59, (No. RR-8):1-64. (Tłumaczenie opublikowane w Medycynie Praktycznej Wydanie Specjalne 3/2010). 3. Wytyczne Zakładu Badania Wirusów Grypy Krajowego Ośrodka ds. Grypy w NIZP-PZH: Sezon epidemiczny 2012/2013. Zalecenia do szczepień przeciwko grypie (ACIP, WHO 2010r.). Dostępne na: onki_19_03_2012_03.pdf 4. Profilaktyka i leczenie grypy Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce (Zalecane przez konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej), Wydawnictwo AKTIS, Łódź Zalecenia Polskiego Towarzystwa Ftyzjopneumonologicznego rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonologia i Alergologia Polska 2004/ Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Diabetologia doświadczalna i kliniczna, 2011, 11, supl. A, 54.

12 ZAŁACZNIK 3. Przeciwwskazania do szczepień przeciw grypie Przeciwwskazania do szczepień przeciw grypie: anafilaktyczna nadwrażliwość na białko jaja kurzego lub antybiotyki używane w procesie produkcji lub inne składniki szczepionki,* ostre choroby gorączkowe, ostre choroby o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu, bez względu na to, czy towarzyszy im gorączka, czy też nie, zespół Guillain-Barré stwierdzony w okresie 6 tygodni po poprzednim szczepieniu przeciw grypie.** * osoby takie, jeśli znajdują się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań pogrypowych, mogą odnieść korzyść ze szczepienia przeciwko grypie po dokonaniu oceny stopnia nadwrażliwości na składniki szczepionki i odpowiednim odczuleniu. ** osoby takie, jeśli znajdują się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań pogrypowych, mogą odnieść korzyść ze szczepienia przeciwko grypie Opracowanie: Zakład Badania Wirusów Grypy, Krajowy Ośrodek ds Grypy w NIZP-PZH (na podstawie: Prevention and Control of Influenza with Vaccines, Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), MMWR 2010; 59, (No. RR-8):1-64.)

13 ZAŁĄCZNIK 4. Szczepionki przeciw grypie a) W sezonie 2014/2015 dla Półkuli Północnej WHO rekomenduje następujący skład inaktywowanych trójwalentnych szczepionek przeciw grypie: A/California/7/2009 (H1N1)pdm09-like virus; A/Texas/50/2012 (H3N2)-like virus; B/Massachusetts/2/2012-like virus. Pełne informacje dostępne na: b) W Polsce zarejestrowane są następujące szczepionki przeciwko grypie: Typ szczepionki typu split 1 Sposób podania Domięśniowe (IM) Śródskórne (ID) Producent/ wskazanie Sanofi Pasteur GlaxoSmithKline 6-35 m.ż. od 6 m.ż lat 60 lat i więcej Vaxigrip Junior* (0,25ml) Vaxigrip* (0,5ml) Fluarix* (0,5 ml) IDflu 9 µg* (0,1 ml) IDflu 15 µg* (0,1 ml) typu subunit 2 Novartis Abbott Novartis Begrivac* (0,5ml) Influvac* (0,5ml) Agrippal* (0,5ml) Optaflu** (0,5ml) Wirosomalne 3 Berna Biotech Inflexal V* (0,5ml) * Czerwonym kolorem zaznaczono szczepionki, które będą dostępne w Polsce w sezonie 2014/ Inaktywowane szczepionki przeciwko grypie z rozszczepionym wirionem. 2. Szczepionki podjednostkowe, zawierające izolowane antygeny powierzchniowe. 3. Szczepionka wirosomalna. * Szczepionki przeciw grypie otrzymywane w hodowli na zarodkach kurzych. ** Szczepionki przeciw grypie otrzymywane w hodowli tkankowej MDCK. Szczepionki dostępne są w większości dużych hurtowni farmaceutycznych oraz w aptekach. c) Dawkowanie: Dzieciom od 6. m.ż. do 35. m.ż.: ½ dawki - 0,25 ml (postać pediatryczna 0,25ml) (1 lub 2 dawki), po 4-6 tygodniach następną ½ dawki (postać pediatryczna 0,25 ml). Dorosłym i dzieciom od 36. m.ż.: 1 dawka - 0,5 ml. Dzieciom do ukończenia 8 r.ż., które uprzednio nie były szczepione, należy podać drugą dawkę, po 4-6 tygodniach.