TELEGRAM ALEKSANDER ROMM. Stomatolog ( L e k a r z - d e n t y s t a ) Dr Si Friedeker. Numer 18 Maja 193< K raków, Karmelicka 28.

Transkrypt

1 Numer 18 Maja 193< I L U S T R O W A N Y TELEGRAM do P. T. Składnic Kółek Rolniczych i Spółdzielni Spożywców Rzeczypospolitej Polskiej! Z p o w o ł a n i e m s i 'ę n a s t o s u n e k u m o w n y, w i ą ż ą c y n a s iz.e Z w i ą z k i e m E k o n o m i c i z n y m S p ó ł d z i e l n i K ó ł e k R o l n i c z y c h ii! Z w i ą z k i e m S p ó ł d z i e l n i S p o ż y w c ó w R z e c z y p o s p o l i t e j P o l s k i e j w K r a k o w i e i P o z n a n i u, p r o s i m y o ł a s k. p o k r y w a n i e S w e g o z a p o t r z e b o w a n i a n a lep na muchy f>a L F A M tarblę jomeliiij B E N G A L f< W naszej firmie. P o r ę c z a m y p i e r w s z o r z ę d n ą j a k o ś ć i c e n y b e z k o n k u r e n c y j n e. N a ż ą d a n i e w y s y ł a m y w z o r y iii o f e r t y. A LTESSE-W BSŁA Spółka Akcyjna D z ia ł C h e m ic z n y. Kraków, ul, Długai 17. Dom muzyczny Kraków, ul. Szew ska L. 13 R o i. włoskie koncertowe ozdobne zł., skrzypce szkolne ze smyczkiem 22 złoi, koncertowe 30, 40 i 50 zł., klarnety 8 klap 38 zł., 10 klap 45 zł. 12 klap 50 zł., gitary koncertowe zł. Kornety 120 zł. Harmonje na 2 registry 29 zł., Wiedeńskie 1-rzędowe 38 zł., dwurzędowe 55 zł. Nikl. Gre Roskopf patent, z łańc. 13 zł., nikl. płaski zegarek słynnej marki Enigma 22 zł., budzik 14 zł., brzytwy Solingen po 6, 8 i 10 zł., maszynki do włosów 6 12 zł. djamenty do szkła po 7,9 i 12 zł. Wysyłka za pobraniem pocztowem Cennik ilustrowany zegarków i instrumentów darmo i opłatnie. Q m*b w i tm w s z e lk i r o b o t y w z a k r e s * (ŁjJIIIIIJC wię h a f c i a r s t w a w c h o d z ą c e po cenach bard zo niskich. R obota solidna i sumienna. A dres: Sklep Kółka Rolniczego w Zarnówce poczta Maków Ćnlouinilr y nilłsnti pieśni. Śpiewy i pieśni żołw II6 W IIIR L I l U ld l lll. nierskie i patriotyczne. Dokażdej piosnki nuty. Wraz z przesyłką pocztową 1 zł. 65 gr. Do nabycia w Administracji Roli*. Należytość prosimy przesłać wprtód. gdyż zaliczka drogo kosztuje. Można znaczkami pocztowymi w liście ALEKSANDER ROMM w ordynuje jak zwykle w domii p. Jurysia obok Kasy Oszczędności. Leczenie, plombowanie i wyjmowanie zębów w znieczuleniu. Zęby sztuczne na kauczuku i złocie. CENY PRZYSTĘPNE! CENY PR ZYSTĘPNE 1 Przyjezdnych załatwia się natychmiast! D o b r e w y k o ń c z o n e k o s y. z s t r y r y js k ie j s t a li w o liw ie h a r t o w a n e. A ż e b y n ie r y z y k o w a ć d a ję p o - r ę k ę z a k a ż d ą k o s ę i to p is e m n ą g w a r a n c ję f e b r y c z n ą, k t ó r a to, k o s a m o ż e b y ć 2^ 3 r a z y s k le p a n a,, a k i e d y n ie c h c ia ła b y k o s ić z a m ie n ia m t a k o w ą n ą in n ą w k a ż d y m r a z ie. C e n a f a b r y c z n a : D łu g o ś ć w c t m c tm. C e n a z ło ty c h : R a b a t : n a 10 = 1, n a 2 0 = 2, n a 3 0 = 4, n a 4 0 = 6, n a k o s r a b a t u. T a k s a m o p o s ia d a m s ie r p y, m ł o t k i, k o w a d e łk a i k a m ie n ie c z a r n e. D la s p ó łd z ie lń i s k le p ó w d a je t o w a r n ą d o g o d n y c h w a r u n k a c h - P r o s z ę ż ą d a ć c e n n ik ó w. N a z a m ó w ie n ie z a d a t e k n a jm n ie j 2 z ł. Z ą g o t ó w k ę z g ó r y p o r t o i o p a k o w a n ie n ie d o lic z a m. A d r e s : M. Sidyk, Strużyn Wyżny, p. Rożniatów, woj. Stanisławów. B aczn ość Polki i Polacy! Kupujcie w wytwórni polskiej! znakomite płótna n a w s z e l k i e b i e l i z n y, t a k ż e s t o ł o w e, i p o ś c i e l o w e -,, b i a ł e i k o l o r o w e. S i-ln e m a t e r j e, c a j g, s t r u k s. R ó w n i e ż : R ę c z n i k i, c h u s t e c z k i, ś c i e r k ą s i e n n i k i, d r e l i c h y, l e ż a k i, c h o d n i k i i t p. w y r o b y p o l e c a : JÓZEF JÓRASZ, Przem ysł Tkacki, K O RCZYNA, pow. Krosno. Z o k a z j i 2 5 -le c i-a i s t n i e n i a f i r m y, p r z e z n a c z o n o - do- w y l o s o w a n i a n a g r o d y, w r a b a c i e i t k a n i n a c h, w a r t o ś c i o d 5% d o %, k t ó r e k t o t r a f i o d k w o t y z a k u p i o n e g o t o w a r u j u ż o d z l K a ż d y o b e c n i e w y l o s u j e i z a r a z o t r z y m a w d o d a t k u - N a g r o d y. ( P r ó b k i t k a n i n i d r u k i p r z e s y ł a p o n a d e s ł a n i u 2 z ł. z n a c z k. p o c z t, w l i ś c i e ). Stomatolog ( L e k a r z - d e n t y s t a ) Dr Si Friedeker o r d y n u je w c h o r o b a c h j a m y u s t n e j i z ę b ó w K raków, Karmelicka 28.

2 D zisiejsze dzieci., P r z y n i o s ł a ś b a r d z o l i c h ś w i a d e c t w o, m a m n a d z i e j ę, ż e p r z y s z ł e b ę d z i e l e p s z e. ' S ł u s z n i e o j c z u l k u. N i e c h ż y w i n i e t r a c ą n a - d z i e i p o w i e d z i a ł S ł o w a c k i. P o przyjęciu. B y ł a m w c z o r a j n a k o l a c j i u P i e t r u s i ń s k i c h. N a 1 4 o s ó b p o d a n o j e d n ą m a ł ą k a c z k ę i j e s z c z e p o ł o w a z o s t a ł a. A c ó ż t o z a n o w y c u d? Ż a d e n c u d, t y l k o k a c z k a b y ł a n i e ś w i e ż a. N a nic się n ie zd aje. B e z b o ż n i c y w R o s j i C i ą g l e s i ę z t e m c h w a l ą, Ż e o b r a z y ś w i ę t y c h Z a b r a l i i p a l ą. N a n i c s i ę n i z d a ł o P e r s w a d o w a ć h o r d z i e, C h y b a, ż e b y n a k ł a ś ć K a ż d e m u p o... Z n a w c a. K o b i e t ą d a l e k o d z i e l n i e j z n o s i b ó l e n i ż m ę ż c z y z n a. C z y p a n j e s t d e n t y s t ą? N i e, f a b r y k a n t e m o b u w i a. P rzesłu ch an ie. S ę d z i a : C z y ś p a n k i e d y p r z y s i ę g a ł? Ś w i a d e k : P r z y s i ę g a ł e m, j a k e m s i ę k o c h a ł. S ę d z i a : J a k i e ś r o d k i o b r o n y p r z y n i e ś l i ś c i e z e s o b ą? Ś w i a d e k : M a m t ę g i e b i c z y s k o i k ł o n i c ę b u k o w ą ; m y ś l ę, ż e s i ę t e m m o ż n a o b r o n i ć. B e z o b a w y. C h o r y : P a n i e d o k t o r z e! C z y p a n j e s t p e w n y e o m i j e s t? B o m e g o w u j k a l e c z o n o n a z a p a l e n i e p ł u c, a u m a r ł n a t y f u s. L e k a r z : N i e c h p a n, b ę d z i e s p o k o j n y m o i p a c j e n c i u m i e r a j ą z a w s z e n a t o, n a c p i c h l e c z ę. t " W V t f t t r r f f V f T ' T T T Wapno bardzo dobre do budowy, jakoteż do bielenia można nabyć u Firmy Stanisław Żółkie wicz i Ska W CZUDCU Fabryka Wapna, Cegieł i Wyrobów Batonowych Telefon Nr 8. Za zmianę adresu należy się 40 groszy. W s p o m n ie n ie pośm iertne. P o s i a d a ł o r d e r I V k l a s y, w y g r a ł l o s n a L o t e r j i I I I k l a s y, j e ź d z i ł k o l e j ą I I k l a s y, a b y ł ł o t r e m I k l a s y. Aleksander W nękow ski I n t r o l i g a t o r n i a Kraków, ui. św. Sebastjana L. 11. oprawia książki pojedynczo i w większych nakładach, wykonuje starannie, po cenach niskich. f v"t v " > 'r y f f f f ff»tyyy fyy rfff tfłtf tfł w * Rocznik R oli z roku 1927 S S -... ^.t...k r ó le w s k i m 44, P o d r ó ż n a o k o ło ś w ia t a, D z i w y w ś w i e c i e 44, P r z y g o d y F i li p a 44, W s z p it a ln e j c e li44, D z i w n e s n y 44, Z w i a s t u n - k a ś m ie r c i44, W ś r ó d p a s z c z i s t e p ó w 44, M a t k a k r ó l ó w 44, W a w r z e k D y b c z a k 44, W a ł k o w a d o la 44, Z e m s t a J u d y t y 44, U c ie c z k a A r c h a n i o ła 44, P o m s z c z o n a z b r o d n ia 44, S t a w ś w. M a łg o r z a t y 44, B y ł o to p o d J o n ą *.44, A b r a h a m P I n k t i M a t e u s z S i k o r a 44, B a ś ń o S o b o t n ie j G ó r z e 44, W s k r z e s z e n i e Ł a z a r z a 44. W ie le z pow yższych pow ieści jest ozdobionych pięknem i ilustracjam i. W każdym numerze opowiadanie Maćka Bzdury, nadto wiele powiastek, gawęd, legend humoresek. Prócz tego kronika krajowa i zagraniczna ilustrowana. Na okładkach humor Całość rocznika obejmuje stron x -. i i. -. a _ p a a kosztuje wraz z przesyłką pocztową ' ^ * 4 o * * D o n a b y c i a w A d m in is t r a c ji R o li44.

3 Numer 20. Rok XIII. Kraków, dnia 18 maja Kraków, ulica. św. Tomasza L. 3 a. IL U S T R O W A N Y B E Z P A R T Y J N Y T Y G O D N IK K U P O U C Z E N IU I R O Z R Y W C E. Prenumerata na rok 1930: Rocznie 12 zł, półrocznie 6'5U zł, kwartalnie 3-40 z ł ; do Czechosłowacji rocznie 50 koron cz., półrocznie 27 kor. cz., kwartalnie 15 kor. c z.; do Francji rocznie 60 franków fr., półrocznie 30 fr., kwartalnie 15 Ir. D o Ameryki rocznie 2 i pół dolara. Numer pojedynczy w e wszystkich agencjach i w Administracji»Roli«30 groszy. Adres na listy do Redakcji i Administracji»R o li«: Kraków, ulica św. Tom asza 32. KoiltO pogztowo W Polsce t KraStÓW P. K Konto-pocztowe w Pradze czeskiej: Praga Poczt. Urząd Czek WIARA. r a g n i e n i e z a d o w o l e n i a, s z c z ę ś c i a j e s t w r o d z o n e n a t u r z e l u d z k i e j. R ó ż n i e j e d n a k ż e s z c z ę ś c i e s o b i e w y o b r a ż a m y. J e d e n w d d z i j e w r o z k o s z a c h z m y s ł o w y c h, w b o g a c t w i e, s ł a w i e, z d r o - w i u, i n n e g o w z r o k s i ę g a d a l e j, a s z c z ę ś c i e d l a n i e g o, t o g o d n e s p e ł n i e n i e s w o i c h o b o w i ą z k ó w ', k s z t a ł c e n i e s i ę c i ą g ł e, w y c h o w a n i e d z i e c i i z a b e z p i e c z e n i e i m i n a r o d o w i ś w i e t l a n e j p r z y s z ł o ś c i. M a t e r j a l n e s z c z ę ś c i t r u d n e, a c z ę s t o n i e m o ż l i w e j e s t d o o s i ą g n i ę c i a. T a k c z ę s t o d a r e m n i e b ę d z i e m y s i ę s t a r a l i z a t r z y m a ć t o d o b r e, c o m i j a b e z p o w r o t n i e, u c z u j e m y s w To j ą. n i e m o c, b e z r a d n o ś ć w '. o b e c g ł ę b o k i c h t a j e m n i c ż y c i a. D o p i e r o W i a r a ś w., d o p i e r o w i e l k i N a u c z y c i e l l u d z k o ś c i, C h r y s t u s, u c z y n a s p r a w d z i w i e ż y ć,, s t a w i a n a s w o b l i c z u j e d y n e j, w i e p n e j P r a w d y, z a p e w n i a n a m z a d o w o l e n i e i s p o k ó j w ż y c i u. M ó w i O n : P o k ó j z w i a s t u j ę w a m, p o k ó j m ó j d a j ę w a m, n i e j a k o d a w a ś w i a t, j a w a m d a j ę. N i e c h s i ę n i e t r w o - ż y s e r c e w a s z e, a n i l ę k a ". ( J a n X V. 2 7 ). P o k o j e m t y m, s z c z ę ś c i e m n a s z e m, t o n i e w o l n o ś ć o d t r o s k ż y c i o w y c h, t e b o w i e m s ą z n a s z ą n a t u r ą z ł ą c z o n e, l e c z t o ś w i a d o m o ś ć, ż e w w a l c e ż y c i o w e j, w w. a l c e o n a s z e I d e a ł y n i e j e s t e ś m y s a m i, ż e w s p o m a g a n a s w s z e c h m o g ą c y i m i ł o s i e r n y P r z y j a c i e l C h r y s t u s. W a r t o n a ż y c i e c a ł e z a p a m i ę t a ć s o b i e p r z e p i ę k n e a o t u c h y p e ł n e s ł o w a n a s z e g o w i e l k i e g o p o w i e - ś c i o p i s a r z a W ł. S t. R e y m o n t a : W i a r a n i e o d r y w a d u s z y z u p e ł n i e i n a z a w s z e o d n a s s a m y c h, o n a t y l k o r o z p a l a d u s z ę m i ł o ś c i ą w s z y s t k i e g o i p r z e b a c z e n i e m w s z y s t k i e g o, r o z j a ś n i a o c z y. K t o w i e r z y w B o g a, t e n w s z y s t k o w i e, d l a t e g o n i e m a t a j e m n i c, w ą t p l i w o ś c i, s z a m o t a ń ; k t o w i e r z y, j e s t s i l n y m i n a ż y c i e i n a ś m i e r ć ; k t o w i e r z y, t e n ż y j e i p r a c u j e, j a k r o b o t n i c y u d o b r e g o p a n a, b o w i e, ż e p r z y j d z i e, g o d z i n a z a p ł a t y z a t r u d y ) g o d z i n a o d p o c z y n k u " ( F e r m e n t y I I s t r. ). T a k a w i a r a ż y w a i c z y n n a - n a p e ł n i a d u s z e n a s z e, z a d o w o l e n i e m, j a k i e t u t a j m o ż l i w e j e s t d o o s i ą g n i ę c i a, d a j e n a m m o c d o w a l k i z w y c i ę s k i e j z e z ł e m, z s z a t a n e m m o c, j a k i e j g o r ą c o p r a g n ą ł i n n y n a s z w i e l k i p b w i e ś c i o p i s a r z i p r z y j a c i e l c i e r p i ą c y c h ; S t e f a n Ż e r o m s k i : G d y b y ż b y ł a w c z ł o w i e k u m o c, ż e b y m ó g ł p r z y c i s n ą ć d o p i e r s i c i e b i e, o m i a s t o.! G d y b y ż m o ż n a o d k u p i ć w s z y s t e k n i e s z c z ę ś l i w y ś w i a t... O d k u p i ć z r ą k ł o t r ó w, z p o s i a d a n i a p l u g a w y c h t y r a n i ą!, z w ł a d z y o s z u s t ó w, b o g a c z ó w, p a n ó w, z o p i e k i n a j g o r s z y c h i n a j p o d l e j s z y c h b i e r n y c h w i d z ó w, o b o j ę t n y c h, j e d z ą c y c h w s p o k o j u i p i j ą c y c h w w e s e l u. J a k ż e t u ż y ć c h o d z ą c w s u k n i a c h p i ę k n y c h, c o o s ł a n i a j ą c i a ł o a ż d o z i e m i p o m i ę d z y ł a c h m a n y ż e b r a k ó w ". ( D z i e j e g r z e c h u s t r. 2 3 ). W i a r a i w s z l a c h e t n e m o d c z u c i u n ę c l z y n a s z y c h b l i ź n i c h, w s k a ż e n a m z a w s z e i p o p r o w a d z i n a j o d p o w i e d n i e j s z ą d r o g ą, d r o g ą m i ł o ś c i, l e c z n i g d y b u d z ą c e j t y l k o w z a j e m n e j n i e n a w i ś c i s p o ł e c z n e j. D o w i a r y d o B o g a p r o w a d z i d o b r e w y c h o w a n i e, p r z y k ł a d, p o z n a w a n i e i o b c o w a n i e z c u d a m i B o ż e j M ą d r o ś c i i D o b r o c i, w l a n i e n a m i s t o t o m s k o ń c z o - n e m i d e i, p o j ę c i a o n i e s k o ń c z o n y m B o g u, c o m ó g ł u s k u t e c z n i ć t y l k o O n s a m. P r z y c z y n y n i e w i a r y s ą r ó w n i e ż l i c z n e, j a k p y c h a, z ł e p r z y k ł a d y, s p o t y k a j ą c e n a s z a w o d y ż y c i o w e, c z ę s t o u r o j o n e n a w e t, a m o ż e n a j w a ż n i e j s z ą z n i c h, s a r n o z ł e ż y c i e. U n i k a j m y i c h w i ę c p i l n i e, a w i e r z m y s i l n i e, w i a r ę s t w i e r d z a j m y u c z y n k a m i, w ó w c z a s p o k ó j, z a d o w o l e n i e n i g d y n a s w ż y c i u n i e o p u s z c z ą, k i e d y ś z a ś b ę d z i e m y w i e c z n i e w i e l b i ć i k o c h a ć n a s z e g o n a j w i ę k s z e g o P r z y j a c i e l a, S t w ó r c ę i O j c a. Jan Pelczar.

4 9 R O L A Nr 20 M A U R Y C Y J O K A Y. W tajemniczej ziemi złota P o w ie ś ć t ló m a c z o n a z w ę g ie r s k ie g o p r z e z K. G ó r s k ie g o P i ć m i s i ę, o h ic : r z e k ł w p ó ł ś n i e. M o ż e t e ż n i e p o w i e d z i a ł n i c, a l e z r u c h u w a r g d z i e w c z ę p o z n a ł o, o c o p r o s i. I s m e n a n i c n i e p o w i e d z i a ł a, t y l k o w s t a ł a i p o b i e g ł a, n i e z a b i e r a j ą c z s o b ą n a w e t s t r z e l b y. N i e p o t r z e b o w a ł a t e r a z b r o n i, b o z w i e r z ę d z i k i e, k t ó r e d o -, t ą d b y ł o p a n e m t e g o p u s t e g o m i e j s c a, j u ż z g i n ę ł o i n i e m o g ł o s z k o d z i ć n i k o m u. D ł u g o c h o r y m u s i a ł c z e k a ć, n i m j e g o o p i e k u n k a w r ó c i ł a. D ł u ż e j t a m g d z i e ś b y ł a, n i ż k i e d y g o o p u ś c i ł a p o r a ź p i e r w s z y. G d y z n ó w w r ó c i ł a, n i b y ł o j e j m o ż n a n a w ' e t p o z n a ć. W ł o s j e j b y ł r o z p u s z c z o n y, s u k n i a d o k ł a d n i e z a k r y w a ł a c i a ł o a ż p o k o s t k i, n a t w a r z y r o z l a ł a s i ę z n ó w p o k o r a i n i e w i n n o ś ć, k t ó r e j u ż d a w n i e j u n i e j - z a u w a ż y ł. W r ę k u n i o s ł a k o s z y k, n i e z r ę c z n i e z r o b i o n y ż g a ł ą z e k i r o ś l i n n y c h ł o d y g ; w k o s z y k u z n a j d o w a ł y s i ę c z a r n e w i n o g r o n a, - r o s n ą c e w l a s a c h k a u k a s k i c h, g d z i e n i k t i c h n i e h o d u j e i n i k t n i e z b i e r a. U k l ę k ł a p r z e d R j u m i n - e - m, w y j ę ł a z j e g o t o r b y p u h a r - p o d r ó ż n y, ' w y g n i o t ł a w e ń r ę k ą k i l k a w i n o g r o n. T u m a s z,, a p i j r z e k ł a i p o d a ł a c h o r e m u p u h a r d o u s t. R j u m i n p i ł c h c i w i e. P r a g n i e n i a n i e m ó g ł u g a s i ć! T r u n e k b y ł s ł o d k i, a r ó w n o c z e ś n i e k w a ś n i a w y i s m a k o w a ł m u d o s k o n a l e. C h c i a ł b y m j e s z c z e r z e k ł o s t r o, p r a w i e, ż e r o z k a z u j ą c o. D z i e w c z y n ę t o r o z r a d o w a ł o, b o n a u s t a c h j e j p o j a w i ł s i ę r o z k o s z n y u ś m i e c h,. p i e r w s z y u ś m i e c h, k t ó r y R j u m i n z a u w a ż y ł. W y g n i o t ł a r e s z t ę w i n o g r o n, a ż d r e w n i a n y p u h a r p r z e b i e r a ł i p o d a ł a m u n a p ó j z n ie w y s ł o w io n ą r a d o ś c i ą. T e r a z j u ż R j u m i n p i ł w o l n i e j, a p o d c z a s k i e d y d z i e w c z ę t r z y m a ł o u j e g o u s t p u h a r, p a t r z a ł n a j e j t w a r z, u ś m i e c h a j ą c ą s i ę c u d n i e -, n i e w i n n ą j a k u d z i e c k a. W t e j c h w i l i z a p o m n i a ł o s w o j e j c h o r o b i e, z a p o m n i a ł o w s z y s t k i - e m. N i e w y p i ł. P e w n i e z a p o m n i a ł p i ć p o d c z a s p a t r z e n i a s i ę n a t w a r z d z i e w c z ę c i a. I s m e n a o d j ę ł a p u h a r o d j e g o w a r g, p o d n i o s ł a g o d o s w y c h u s t i w y p i ł a r e s z t ę w i n a. R j u m i n d o b r z e w s z y s t k o t o o b s e r w o w a ł i t a k ż e n a j e g o t w a r z y, d o t ą d p o n u r e j, p o j a w i ł s i ę u ś m i e c h s z c z ę ś l i w e g o u k o j e n i a. T o j e s t s z c z e g ó l n e, j a k t o d z i e w c z ę z m i e n i ł o s i ę w t y c h k i l k u o s t a t n i c h g o d z i n a c h p o m y ś l a ł R j u m i n i z n o w u w y g o d n i p o ł o ż y ł - s ię n a m c h u, k t ó r y m g o I s m e n a o b ł o ż y ł a. A p a t r z ą c - c i ą g l e w t w a r z u ś m i e c h n i ę t e g o d z i e w c z ę c i a, u c - z u ł p r z y j e m n e z m ę c z e n i e ; u l e g a m u, c z ł o w i e k, j e - ż l i d u s z a p r ę d z e j u ś n i e, n i ż c i a ł o. S p a ł, a j e d n a k c z u w a ł, b o w i d z i a ł, ż-e I s m e n a j e s t z n a k o m i t ą o p i e k u n k ą, d o b r ą t o w a r z y s z k ą, a j e s z c z e d o n i e d a w n a u w a ż a ł j ą z a d z i e c k o. W p ó ł ś n i e w i d z i a ł I s m e n ę p r z e d s o b ą ; w i d z i a ł, ż e p r z e z c a ł ą n o c p o d t r z y m u j e o g i e ń, ż-e g o n a k r y w a, j e ż e l i o d k r y ł s o b i e, r ę c e l u b n o g i. A k i e d y m u r ę k a z z i ę b ł a, r o z g r z e w a ł a j-ą s w o i m o d d e c h e m. S k o r o u j r z a ł a, ż e s i ę p r z e b u d z i ł, p o d a ł a m u d o p i c i a s ł o d - k o - k w a - ś n y s o k z c z a r n y c h w i n o g r o n. W n o c y p i ł k i l k a k r o t n i e, a o n a z m u s z a ł a g o c i ą g l e d o p i c i a. S k u t e k p o k a z a ł - s i ę r a n k i e m. R j u m i n p o z n a ł, ż e j e s t p i j a n y. O ś w i c i e u s n ą ł t w a r d o, a p r z e b u d z i ł - s ię d o p i e r o w t e d y, g d y - p o p o ł u d n i o w e s ł o ń c e p a l i ł o g o m i m o o c h r o n n e g o d a s z k u, k t ó r y I s m e n a u r z ą d z i ł a d l a o c h r o n y - g ł o w y. S p a ł w i ę c p r a w i e c a ł y d z i e ń.. D z i e w c z ę c i ą g l e j e s z c z e k l ę c z a ł o p r z y n i m. J e ś ć - m i s i ę c h c e r z e k ł, p a t r z ą c s i ę o s t r o n a I s m e n ę. J u ż d w a d n i n i c n i e j a d ł. D z i e w c z ę z r a d o ś c i u d e r z y ł o w r ę c e. J e ż e l i j u - ż m a s z g ł ó d, t o z n a k, ż e n i e j e s t e ś c h o r y. Z a r a z p r z y n i o s ę c i c o ś d o z j e d z e n i a. O d c h o d z ę, a l e w n e t p r z y j d ę. U w a ż a j t y m c z a s e m, a b y o g i e ń n i-e w y g a s ł. P o t y c h s ł o w a c h p o b i e g ł a j a k ł a n i a. K u s w o j e j r a d o ś c i z a u w a ż y ł R j u m i n, ż e m o ż e p o r u s z a ć s w o b o d n i r ę k a m i, a n a w e t m o ż e w z i ą ć w r ę k ę s w o j e p i s t o l e t y. P r ó b o w a ł r z u c i ć n a o g i e ń k i l k a g a ł ą z e k, u d a ł o m u s i ę t o. R z e c z y w i ś c i e n i e j e s t e m j u ż c h o r y r z e k ł d o s i - e b i u s p o k o j o n y. T y l k o w s t a ć m u s i ę j e s z c z e n i e c h c i a ł o. L e ż a ł o m u s i ę t a k w y g o d n i e, ż e n i - e c h c i a ł a n i n a c h w i l ę o p u s z c z a ć s w o j e g o p r z y j e m n e g o ł o ż a. P o d o b n i e, j a k w s z y s c y c i, k t ó r z y p r z e b y l i c i ę ż k ą c h o r o b ę, m y ś l ą t y l k o o j e d z e n i u, t a k i R j u m i n o n i e - m m y ś l a ł. S t a r a ł s i ę o d g a d n ą ć ', c o m u I s m e n a p r z y n i e s i e d o ż j e d z e n i a, a c z y w o g ó l e p o t r a f i w, t a k i e j p u s t e j o k o l i c y c o ś z n a l e ź ć. M i n ę ł a j u ż p r a w i e g o d z i n a, a s ł o ń c e s c h y l a ł o s i ę k u z a c h o d o w i. W r e s z c i e p o s ł y s z a ł k r o k i w g ę s t w i n i e, a z w y s o k i e j t r a w y i z g a ł ę z i w y s z ł a d z i e w c z y n a, w ł o s y j-e j z n ó w b y ł y u j ę t e g a ł ą z k a m i l a t o r o ś l i, a s z a t a j e j b y ł a z n ó w w 7y s o k o p o d k a s a n a. - B y ł a t o ' z a ś o w a d r u g a " d z i e w c z y n a, p o s i a d a j ą c a - e n e r g i c z n y, p r a w i e ż-e z a g n i e w a n y w y r a z t w a r z y. W j- e d n - e j r ę c e t r z y m a ł a p o t ę ż n ą g a ł ą ź, k t ó r ą o d p ę d z a ł a s z -e -ść a l b o s i e d m w i e l k i c h b a ż a n t ó w, g w a ł t o w n i e j ą a t a k u j ą c y c h i l a t a j ą c y c h n a d j e j g ł o w ą, w d r u g i e j t r z y m a ł a k r a j s z a t y, w n i e j - c o ś n i o s ł a. W i e l k i e p t a k i a t a k o w a ł y j ą z a j a d l e, u d e - r z a ł y j ą s w - e m i d z i o b a m i, n i e m o g ł a s i ę i m n a w - e - t o b r o n i ć. S t r z - e l a j - z a w o ł a ł a d o R j u m i n a, u s i a d ł b o w i e m n a s w e m ł o ż u, - p a t r z ą c s i ę n a t o c i e k a w e z j a w i s k o. W y j ą ł p i s t o l e t, w y c e l o w a ł, s t r z e l i ł, a j e d e n z p t a k ó w s p a d ł n a z i e m i ę. I n n e o d l e c i a ł y w l a s. D z i e w c z y n a w z i ę ł a z a s t r z e l o n e g o p t a k a i z w y c i ę - s k o z a k r ę c i ł a n i m p o n a d g ł o w ą. P o t e m p r z y s p i e s z y ł a k r o k u i k o ł o s a m e g o o g n i a p o ł o ż y ł a n a z i e m i z d o b y c z, k t ó r ą p r z y n i o s ł a. B y ł o t o - d z i e s i ę ć j a j b a ż a n c i c h. P o p a t r z, b ę d ą c i d o s k o n a l e s m a k o w a ł y. R - j u - m i n u ś m i e c h n ą ł -s ię z a d o w - o l - o - n y, w d u c h u p o d z i w i a ł d z i e w c z y n ę. U m i a ł a s o b i e z a w s z e p o r a d z i ć i w s z y s t k o u m i a ł a t a k ł a t w o u r z ą d z i ć., K i l k a j a j e k w ł o ż y ł a d o - g o r ą c e g o p o p i o ł u, a p o t e m p o d a ł a j e R j u m i n o w i. N i g d y j e s z c z e, b y ł y k s i ą ż ę i r o s y j s k i p u ł k o w n i k n i e j a d ł n i c t a k s m a c z n e g o, j a k i - e m i w t e j c h w i l i b y ł y o w - e b a ż a n c i e j a j k a. A n i n a w e t n a u c z t a c h d w o r s k i c h w z i m o w y m. p a ł a c u c a r s k i m n i d e l e k t o w a ł s i ę t a k p o t r a w a m i. N i m z j e s z t-e j a j k a, b ę d z i e s z z u p e ł n i e - z d r ó w p o w i e d z i a ł o d z i e w c z ę, u ś m i e c h a j ą c s i ę p r z y j e m n i e. Z d r ó w d z i ę k i t o b i e w - y s z - e p t a ł m ł o d y c z ł o \ y i e - k.

5 Nr 20 I R O L A 3 W i ę c e j w t e j c h w i l i n i e p o t r a f i ł w y p o w i e d z i e ć. S y t y ż o ł ą d e k n i e p o z w a l a ł m u n a d a l s z e w y n u r z e n i a s w e j w d z i ę c z n o ś c i. D o p i e r o p o c h w i l i m i l c z e n i a z n ó w p o w i e d z i a ł : I s m e n o, b ą d ź m o j ą s i o s t r ą. D z i e w c z y n a s p o j r z a ł a m u w o c z y, p o t e m p o d n i o s ł a w z r o k k u n i e b i o s o m i p r ę d z e j, n i m s i ę R j u m i n s p o s t r z e g ł, z ł o ż y ł a n a j e g o u s t a c h g o r ą c y p o c a ł u n e k. R j u m i n a ż d r n ą ł z r o z k o s z y. B y ł b y ' t o c u d n e d z i e w c z ę p o r w a ł w. s w o j e r a m i o n a, a l e n i e ś m i a ł. P r z e c i e ż m o g ł a t y l k o b y ć j e g o s i o s t r ą. P r z e k o n a n i e, ż e s z c z ę ś l i w i e w y l e c z y ł s i ę z c h o r o b y, k t ó r e j b y ł b y u l e g ł, g d y b y n i e t a d z i e w c z y n a i ś w i a d o m o ś ć, ż e t e n a n i o ł - d z i e w c z ę z n i m p o z o s t a n i e, ż e z n i m c h c e d z i e l i ć l o s y d a l s z e j w y p r a w y, d o d a w a ł y m u s p o k o j u, c o z n a c z n i e p r z y c z y n i ł o s i ę d o p r ę d k i e g o w y z d r o w i e n i a z t e j c i ę ż k i e j c h o r o b y. O u m a r ł y m O s j e t y ń c u, s w o i m d a w n y m p r z e w o d n i k u w t e j c h w i l i z u p e ł n i e z a p o m n i a ł, c h o c i a ż j e g o ś w i e ż y g r ó b z n a j d o w a ł s i ę w b e z p o ś r e d n i e j b l i s k o ś c i. T e r a z j u ż n a w e t n i e p o t r z e b o w a ł t e g o p r z y j a c i e l a, b o z y s k a ł z a n i e g o d r u g i e g o n i e o c e n i o n e g o. Z n ó w u s n ą ł t w a r d o, a w e ś n i e w i d z i a ł c a ł y s z e r e g p i ę k n y c h o b r a z ó w, k t ó r e z d a w a ł y s i ę b y ć t a k p r a w d z i w e m i, j a k g d y b y n i e b y ł y. s n e m, a l e - r z e c z y w i s t o ś c i ą. R j u m i n s p a ł p r z e z k i l k a g o d z i n, a g d y s i ę o b u d z i ł, s ł o ń c e z a s z ł o, a n a o k o l i c ę k ł a d ł y s i ę w i e c z o r n e c i e n i e. U j e g o ł o ż a z e m c h u s i e d z i a ł a I s m e n a, c z e k a j ą c z z a ł o ż o n e n i i r ę k a m i, s k o r o s i ę j e j p a n p r z e b u d z i. C h w i l a m i s c h y l a ł a s i ę n a d n i m i w s ł u c h i w a ł a s i ę w j e g o o d d e c h. W ł a ś n i e w t e j c h w i l i, k i e d y R j u m i n o t w o r z y ł o c z y, n a c h y l a ł a s i ę n a d n i m i s p o k o j n i e ś l e d z i ł a j e g o o d d e c h, k t ó r y w s k a z y w a ł, ż e c h o r o b a j u ż m i n ę ł a. W t y m m o m e n c i e s p o t k a ł y s i ę i c h o c z y i w p a t r y w a ł y s i ę w s i e b i e. d ł u g o... R j u m i n z n a j d o w a ł s i ę j e s z c z e p o d w r a ż e n i e m s w y c h s n ó w. I s m e n o r z e k ł d o d z i e w c z ę c i a b ą d ź m o j ą b o s k ą o p i e k u n k ą i o b i e t n i c z k ą. D z i e w c z ę u k l ę k ł o p r z y n i m. N a c h y l s i ę d o m n i e, a b y m c i m ó g ł w s z y s t k o o p o w i e d z i e ć, c o d r ę c z y m o j ą d u s z ę m ó w i ł R j u m i n. D z i e w c z ę u s ł u c h a ł o g o. ;A t e r a z o p o w i a d a ł je j- o w s z y s t k i e m, c o s k ł o n i ł o g o d o t e j a w a n t u r n i c z e j w y p r a w y, z w i e r z a ł j e j s i ę z t e m, c o s i ę w y p r a w y t e j t y c z y ł o. W y z n a ł j e j W s z y s t k o t a k p r a w d z i w i e, j a k g d y b y s p o w i a d a ł s i ę p r z e d k s i ę d z e m. D o w i e d z i a ł a s i ę w i ę c w s z y s t k i c h s z c z e g ó ł ó w o s w o i m n o w y m p a n u : d o w i e d z i a ł a s i ę, k i m j e s t, c z - e m b y ł i d l a c z e g o z n a l a z ł s i ę w t e j o k o l i c y, g d z i e t o j u ż t y l e m u s i a ł w y c i e r p i e ć. A t e r a z l e ż ę w ś r ó d r u i n s t a r e g o g r o d u i n i e w i e m, w j a k i s p o s ó b d o s t a n ę s i ę d a l e j s z e p t a ł R j u m i n t r o c h ę z a s m u c o n y. P a d ł e m t u t a j i n i e m a m j e s z c z e t y l e s i ł, b y p o w s t a ć. G d y - b y m m i a ł u m r z e ć m i m o t w e j o f i a r n - e j o p i e k i, n i e b a w t u d ł u ż e j a n i c h w i l k i, n i e r ó b d l a m n i e g r o b u, b o p t a c t w o z r o b i j u ż p o r z ą d e k z m o i m t r u p e m, a l e i d ź j a k n a j s z y b c i e j d o S u c z u k - K a l e h. D l a c z e g o m i t o m ó w i s z p r z e - r w a ł o m u d z i e w c z ę p r z e c i e ż j u ż j e s t e ś z d r o w y i n i e u m r z e s z? A l e j u ż z g ó r y m u s z ę z a b e z p i e c z y ć s i ę. n a k a ż d y w y p a d e k o d r z e k ł R j u m i n. M ó j k o ń j-e s t g o t ó w ', a k i e r u n e k d r o g i w s k a ż e c i r z e k a S z e m - e - s z, w z d ł u ż n i e j d o s t a n i e s z s i ę w p r o s t k u d r o d z e d z i e w c z ą t, k t ó r ą p e w n i e z n a s z, z i m i e n i a. T a k d o s t a n i e s z s i ę d o S u c z u k - K a l e h ; t u w y s z u k a s z k o m e n d a n t a, g e n e r a ł a W e ł j a m i n o w a, u k a ż e s z m u t e n o r d e r, k t ó r y c i o t o d a j ę. T e n o r d e r p o w i e m u, ż e p r z y c h o d z i s z o d e m n i - e i ż e j a j u ż h i e ż y j ę... A l e ż d l a B o g a, p r z e c i e ż j u ż n i e u m r z e s z p r z e r w a ł a m u z n ó w. I s m e n a, a s p o s ó b, w j a k i o w e s ł o w a w y p o w i e d z i a ł a, z d r a d z a ł, j a k s a m a m y ś l o j-e - g o ś m i e r c i ' d o t y k a j ą n i e p r z y j e m n i e i b o l e ś n i e. P o s ł u c h a j j e d n a k d o k o ń c a, m ó j t y g o ł ą b k u p o w i e d z i a ł s e r d e c z n i e i t a k d a l e j m ó w i ł ; G e n e r a ł o w i o p o w i e s z s z c z e g ó ł y n a s z e g o p o z n a n i a s i ę, j a k t o o m n i e s i ę t r o s z c z y ł a ś, j a k s i ę m n ą o p i e k o w a ł a ś, g d y m z a c h o r o w a ł i j a k w r e s z c i e o d e s z ł a ś o d m o j e g o t r u p a. P o w i e s z m u, ż-e u m a r ł e m j a k o ż o ł n i e r z, k t ó r y w y p e ł n i a ł s w o j e o b o w i ą z k i. M y ś l ę, ż-e t o, c o z r o b i ł e m d o t ą d, w y s t a r c z y n a. p o c z ą t e k. T e r a z n i e c h k t o i n n y p r o w a d z i d z i e ł o d a l e j, j a j e z a p o c z ą t k o w a ł e m Z a b i e r z t e ż z s o b ą m ó j z e g a r e k, z n a j d z i e s z w n i m f o t o g r a f j ę m ę ż c z y z n y, k o b i e t y, i d z i e c k a. W i e s z j u ż, k t o t o j e s t. - S ą t o m o i r o d z i c e i m o j a s i o s t r a. P o w i e d z g e n e r a ł o w i,, j a k o p r z e z p o s ł u s z e ń s t w o i ś m i e r ć z d o : b y ł e m u ł a s k a w i e n i e d l a r o d z i c ó w. I s m e n ę r o z c z u l i ł y t e s ł o w a d o ł-e-z. W s z y s t k o z r o b i ę d l a c i e b i e, ć h ę -t n i-% o f i a r u j ę s i ę z a c i e b i e, t w o i c h r o d z i c ó w, t w o j ą s i o s t r ę, t y l k o n i e m ó w o t a k s t r a s z n e j r z e c z y, j a k ą j e s t ś m i e r ć m ó w i ł a, o c i e r a j ą c z ł e z s w o j - e c u d n e o c z y. (-Ciąg d alszy nastąpi). DnncsncaauoooaDDO'-)QuaDnoL.auoDCłLDaDDDajnoua. aonoardaatid LaoDana B O L E S Ł A W D E J W O R E K. Maciek i ludzie. N o w e la. (Dokończenie) - M o ż e? N o, p a t r z c i e ż. I z u c h c h ł o p. N i e z n a c i e, c o t o z a j e d e n? I n o g o c o s i k g r y z i e, b o j e s t t a k i z a f r a s o w a n y, n i e w e s o ł y. J u ś c i, j a k i e ś m a z m a r t w i e n i e. W i e m, t a k i t o b y m ó g ł b y ć w ó j t e m.. - Ś w i ę - t ą p r a w d ę r z e k l i ś c i e ; ż e b y m ó g ł b y ć. A i s k ą d ż e o n j e s t? P o c z ę l i s i ę t r ą c a ć ł o k c i a m i i p y t a ć, w s k a z u j ą c M a ć k a. A ż t u k t ó r y ś m ó w i : P i - e t r e k, p a t r z n o, d y ć t o c h e b a t e n, c o n a s w c z o r a j g o d z i ł. A j u ż c i, j a k o ż y w o, c h o d ź m y d o n i e g o. C ó ż t o z a j e d e n, z n a c i e g o? p o c z ę t o s i ę w o k ó ł d o p y t y w a ć. O p o w i e d z i a ł c i e k a w y m P i - e t r e k w c z o r a j s z ą h i s t o - r j- ę, n a d z i w i ć s i ę - n i e m o g ą c y m ą d r o ś c i i s i l e o b c e g o. H m, - c i e w y, -c -i-e w y, b y ł b y z n i e g o w ó j t, j a k i e g o z e ś w i e c ą p o s z u k a ć. T a k i e g o n a m t r z e b a, c o b y i p o g o d z i ć z w a ś n i o n y c h u m i a ł, i b i e d n i e j s z e m u, i k a ż d e m u p o m o c y p o t r z e b u j ą c e m u d o s p o m ó c, a k a j s i e ł ą, c o b y s i ę i s i e ł ą u m i a ł p o s t a w i ć. I d a l e j w s z y s c y M a ć k a o k r z y k i w a ć w ó j t e m. N i e c h z y j i e w ó j t, w i w a n t, n i e c h ż y je -, n i e c h ż y j e! Z d z i w i ł s i ę M a c i e k ' n i e p o m i e r n i e, j a k p r z e z s e n p a t r z y ł n a ś w i a t b o ż y o d r a n a, i n a t o c o s i ę k o ł o - n i e g o d z i a ł o t a k p a t r z y ł, j a k b y m u s i ę i n o ś n i ł o. I d o p r a w d y n i e m ó g ł s i ę n i j a k i m s p o s o b e m d o z n a ć, j - a w a t o b y ł a, c z y s e n. Ba, r z e k n i e b e z n a m y s ł u c ó ż s ł y s z ę? N i e z n a n e g o p r z y b ł ę d ę, w ł ó c z y k i j a b e z n i c z e g o w ó j -

6 4 ROLA Nr 20 t e m o b w o ł u j e c i e? P r z e c i e r u n i e z w a s z e j - g m i n y, j a k ż e u r z ą d w y b ó r t a k i z a t w i e r d z i? S t r o p i l i s i ę c h ł o p i, n i e w i e d z ą c, c o i j a k r a d z i ć... K t o ś p r z e m ó w i ł : P r z e c i e g o s p o d a r z e m j e s t e ś c i e i g o s p o d a r s k i s y n. N o j - u ż c i, o d p o w i a d a M a c i e k, g o s p o d a r s k i j e s t e m z d z i a d a p r a d z i a d a, i c h o c i e - m j e s t k a w a l e r, j e s z c z e n i e ż o n a t y, j u ż d z i e s i ę ć l a t s a m u s i e b i e n a r o l i r z ą d z ę, c o m i p o. n i e b o s z c z y k u o j c u o s t a ł a. H m, m a j ą t e k m a, m o ż e. r ę c z y ć, w i d a ć t o, i n o, ż e n i e t u t e j s z y. W t e m i n n y s i ę w y r w a ł z t ł u m u : P o w i a d a c i e c o ś c i e j e s z c z e k a w a l e r, n i e ż o n a t y? J u ś c i, g w a r z y M a c i e k a l e m i j u ż c z a s i p o r a. R a d - b y m s i ę i o ż e n i ć. C h r y s t u s o w e l a t a n a d c h o d z ą... C o ś j e s z c z e c h c i a ł m ó w i ć, l e c z w t e n m o m e n t c h ł o p i s i ę p o r o z u m i e l i w m i g, i k r z y c z e ć p o c z ę l i w e s o ł o, a ż s i ę n a c a ł ą w i e ś r o z l e g a ł o : O ż e n i ć w ó j t a, o ż e n i ć w n a s z e j, w s i, t o b ę d z i e n a s z p r a w d z i w y g m i n i a k. P o r w a l i M a ć k a n a r a m i o n a, i d a l e j g o h u ś t a ć, a p o d r z u c a ć, a j e m u n i e b o r a k o w i s i ę z d a w a ł o, ż e t o w - s z y s t k o ^ o m u s i ę ś n i i n o. I t o ż e p o s z e d ł z c h a ł u p y, i t e w s z y s t k i e p r z y g o d y p o d r o d z e, i t a ś l i c z n a K a s i a, i t o k o c h a n i e,,i t o w ó j t o s t w o, ż e t o w s z y s t k o s e n, i n o ż e t a k i s m y ś n y, t a k i c u d o w n y s e n, ż e m u s i ę o b u d z i ć n i e c h c i a ł o. S i ę g n ą ł w i ę c p o p i e n i ą d z e i z a p r a s z a c h ł o p ó w w e s o ł o. K i e j t a k, t o p ó j d ź m y z n a p i ć s i ę c e g o, b o g o r ą c. W z i ą w s z y g o w ś r o d e k p o d r ę c e., p o s z l i c h ł o p i r a d z i, s k w a p l i w i e, ż e s i ę i n i e m a ł o n a z n u d z i l i o n e m s e j m o w a n i e m, o b s i e d l i d ł u g i s t ó ł w k ó ł k o w y m s k l e p i e i d a l e j c i ą g n ą ć w ó j t o w s k i e p i w o a g w a r z y ć r o z g ł o ś n i e i r a d o ś n i e. W r e s z c i e, k i e j s i ę j u ż d o b r z e n a p i l i, k t ó r y ś z e s t a r s z y c h p o w i a d a : C h ł o p y! k i e ś c i - e w ó j t a w y b r a l i, r a d ź c i e ż t e r a z, k a j b y g o t u o ż e n i ć h m? P o s y p a ł y s i ę r a d y, a ż s p r z e c z k i p o w s t a w a ł y z t e g o a M a c i e k s ł u c h a ł, s t a w i a ł p i w o, p i ł, ś c i s k a ł s i ę n a p r a w o i l e w o, i j e n o p r a g n ą ł, c o b y s i ę j e s z c z e - n i e b u d z i ć. N a k o n i e c s i ę z g o d z i l i, c o b y p ó j ś ć d o O s ę c z y n y. D z i e u c h a z d a t n a, c h o ć t a p o n o p o z r ę k o w i n a c h, a l e t o n i c. D a ł M a c i e k r o b i ć z e s o b ą, c o c h c i a n o, f l a s z k ę w ó d k i w z i ą ł, k a r m e l k ó w k i e s z e ń, i z d w o m a s w a t a m i p o s z l i. N a r a z, z d a ł o s i ę M a ć k o w i, ż e m u s i ę c o s i w s e r c u, j a k i ś b e z g ł o ś n y k r z y k, j a k i e ś w o ł a n i e p r z e o g r o m n e r o d z i. Ż e k t o ś w o k ó ł n i e g o, c z y w n i m, w o ł a j e g o, i m i ę, k t o ś j a k B a ś k a C y p r y n o w a, c z y k t o ś j a k o n a K a s i a? Z c i e m n o ś c i, b o w i e c z ó r j u ż z a p a d ł, w y ł o n i ł y s i ę p r z e d n i m c u d o w n e, p r z e d z i w n i e p a t r z ą c e, g o r ą c e, c z a r n e o c z y, j a k t e K a s i n - e, k i e j p a t r z y ł a n a n i e g o, p r o s z ą c, b y z o s t a ł, l u b w t e n c z a s p r z y r o z s t a n i u u f u r t k i... I r o z k o s z m u d z i k ą i s ł o d k ą s p r a w i a ł o s ł u c h a n i e t e g o k r z y k u i p a t r z e n i e w t e o c z y i s t r a c h j e d n o c z e ś n i e i b o l e ś ć m r o z i ł y k r e w w ż y ł a c h. C z u ł, ż e p o k o c h a ł K a s i ę b e z m i e r n i e,. n a d - e - w s z y s t k o, c z u ł, ż e m u r n i e p r z e b y t y p o m i ę d z y n i m a n i ą s t o i j e d e n,, i ż e t e r a z o t o d r u g i m t a k i m m u r e m, j e s z c z e p o t ę ż n i e j s z y m w ł a s n e - m i r ę k o m a w z n o s z o n y m s i ę o d n i e j. d z i e l i... n a z a w s z e... N i e c h ż e - t a, n i e c h ż e, m y ś l a ł, ż e b y s i ę i n o n i e z b u d z i ć. P r z e c i e t o s e n p r z e c i e j a j e s t e m g ł u p i i n i c w i ę c e j... P r z e c i e t o d o n i c z e g o n i e p o d o b n e, c o s i ę z e m n ą d z i e j e. N i c i n ó z w y c z a j n a g ł u p o t a. Z n a g ł a c h w y c i ł a g o j a k a ś m y ś l, j a k m o c n a g a r ś ć u c a p i z a g a r d z i e l, ż e b y o t f r y g n ą ć w s z y ć k o w d j a - b ł y, i l e c i e ć - w p o l a, c o s t a ł y p r z e d n i m o t w o r e m,, t a r z a ć s i ę w t r a w a c h, n u r z a ć w z b o ż a c h, ż e b y o m i e ś ć d u s z ę z t e g o k u r z u, -z t e j d z i w n e j ; p l e ś n i o c z y ś c i ć,. Z a c h c i a ł o m u s i ę k r z y c z e ć n a c a ł y ś w i a t, ż e n i e c h c e b y ć w ó j t e m, ż e n i e c h c e n i g d z i e, z n i k i m. i ś ć n ą ż a d n e z a l o t y. Z a c h c i a ł o m u s i ę b i e c, s z u k a ć, w o ł a ć, p y t a ć o K a s i ę. U c i e c d o n i e j. A l e p o c ó ż d o n i e j? D o s w o j e j z b i e c c h a ł u p y, z a p r z e ć, p o d e p r z e ć k o ł k i e m d r z w i o b u d z i ć s i ę n a w e t! Z g ł u p i e ć d o r e s z t y, a l e n i e i ś ć n a z a l o t y, b y l e s i ę n i e ż e n i ć, b y l e b y ć w t e n s p o s ó b b l i ż e j K a s i. N i e w i e d z i e ć k i e j, z n a l a z ł s i ę w j a k i e j ś i z b i e. O - b c y g o p r z y j m o w a l i l u d z i e. O p a m i ę t a ł -s ię, ż e p r z e c i e j - e s t n a z a l o t a c h. P r z e t a r ł d ł o n i ą c z o ł o. P a t r z y ł n a k o b i e t ę, c o s i a d a ć z a p r a s z a ł a, i z d a ł o m u s i ę, że- j ą g d z i e ś, s k ą d ś z n a... I n o s e n i - e m ó g ł p r z y p o m n i e ć. ' I n o n i e m ó g ł z e b r a ć m y ś l i... I t ę m a ł ą d z i e w c z y n k ę. I t ę i z b ę c z y ś c i u t k ą i s c h l u d n ą. C o ś g d z i e!... C e k o j - c i e... T y l e w t y m d n i - u p r z y s z ł o n a n i e g o, t y l e d z i ś p r z e ż y ł. N a r a z, j a k g d y k t o r o z e w r z e n a g l e - s z c z e l n e o k i e n n i c e o d c i e m n e j i z b y n a s ł o n e c z n y ś w i a t, i i z b a s t a n i e w p o t o k a c h b l a s k ó w i p r o m i e n i, r o z e ś w i - e t l i s i ę c a ł a, t a k s i ę w M a ć k o w e j g ł o w i e - w ś z y s t k o r o z j a ś n i ł o, p r z y p o m n i a ł o, k i e d y d o i z b y w e s z ł a K a s i a. T o ć t o t e n d o m, t a i z b a, c i l u d z i e. R a d o ś ć o g r o m n a, n i e w y p o w i e d z i a n a o w ł a d n ę ł a M a ć k i e m. W r a z p o c z u ł c i ę ż a r n a s e r c u, c o w n i e p e w n o ś c i b i ł o m ł o t e m, o w s z y s t k i - e - m s t a n o w i ą c e p y t a n i e : C z y z e c h c e? S w a t y o p o w i a d a l i d y p l o m a t y c z n i e k o ł o w o k o ł o - o u r o d z a j a c h, k o n i c z y n i e, w y b o r a c h n a w ó j t a. M a c i e k, c z e k a ł, j a k o g ł o s z e n i a w y r o k u t e j c h w i l i, k i e d y p r z y s t ą p i ą d o r z e c z y i s p y t a j ą. A ż s p y t a l i... N i e ' w i e d z i a ł a, c o c h c ą m a t k a, c h o ć -s ię w c z e ś n i e j d o m y ś l i ł a, p o c o p r z y s z l i. M a c i e k j e j s i ę p o d o b a ł, j u ś c i, c z ł e k d o b r y i w ó j t, a l e b o t o z t a m t y m i d ą z a p o w i e d z i... c z y j a w i e m? - P o d n i ó s ł M a c i e k n a K a s i ę o c z y, z a k t ó r e m i c z a i ł a s i ę n o c, o c z y p y t a j ą c e, a r o z k o c h a n e... O n a p o ź r a ł a n a n i e g o k r ó t k o a p o t e m z a m k n ę ł a p o w i e k i n a c h w i l ę, j a k b y d a w a ł a z n a k i p r z e z r o z w a r t e d r z w i w y s z ł a z w o l n a d o s i - e n i. I o n w s t a ł i w y s z e d ł, p o j m u j ą c t e n n i e m y z n a k.

7 X r 2 0 R O L A 5 ' ".. R a d o ś ć b e z m i e r n a, w e s e l e n i e o g a r n i o n e r o z p i e r a ł o m u p i e r s i. S z c z ę ś c i e p r a w d z i w e!... A ż k i e d y s o b i e w s z y s t k o w z a j e m, o o n e m k o c h a n i u p i e r s i m ł o d z i e ń c z e r o z p i e r a j ą c y m j a k m o g l i, j a k t a u m i e l i, o p o w i e d z i e l i, p r z y s z ł o M a ć k o w i n a m y ś l, ż e o n a, p r z y s z ł a j e g o. ż o n a, p o w i n n a w s z y s t k o w i e d z i e ć, ż e p o m i ę d z y n i m a n i ą p o w i n n o b y ć w s z y s t k o p r o s t e i j a s n e. W i ę c j e j p o w i e d z i a ł o t e m, ż e g o w e w s i g ł u p i m n a z y w a j ą. Z a ś K a s i a p o m y ś l a ł a c h w i l ę n a d t e m, c o j e j r z e k ł i t a k m u o d p o w i e d z i a ł a : T l e j, b o w i d z i s z, s ą l u d z i e n i e k t ó r z y, c o i m s i ę z d a j - e, ż e j a k k t o n i e j e s t a k u r a t t a k i j a k o n i t o. j u ż j e s t g ł u p i. A l e i m s i ę t o i n o z d a j e!... K on iec. i W p o b l i ż u m i e j s c o w o ś c i S t. H e l e n a n a r z e c e C o l u m b i a i w S t a n a c h Z j e d n o c z o n y c h w y d a r z y ł a s i ę o n e g d a j ' s t r a s z n a k a t a s t r o f a o k r ę t o w a. P a r o w i e c p r z y b r z e ż n y D a v e m p o r t n a j e c h a ł n a o k r ę t w y c i e c z k o w y,ys v a n, n a k t ó r y m z n a j d o w a ł y s i ę d w i e w i e l k i e h a l e d o t a ń c ó w. D z i ó b p a r o w c a D a v e n p o r t w b i ł s i ę w ś c i a n ę b o c z n ą, o k r ę t u,, - S w a h " i p r z e c i ą ł g o n a d w i e c z ę ś c i, w d z i e r a j ą c s i ę p r z y t e m w h a l ę d o t a ń c a : w k t ó r e j z n a j d o w a ł a s i ę w ł a ś n i e w i ę k s z a i l o ś ć t a ń c z ą c y c h. C z t e r y o s o b y ' z g i n ę ł y, d w a n a ś c i e o s ó b o d n i o s ł o c i ę ż k i e r a n y. K i l k a n a ś c i e o s ó b ' z a g i n ę ł o. ' P o n i e w a ż o k r ę t S v a n w j e c h a ł n a ł a w i c ę p i a s z c z y s t ą, u d a ł o : s i ę u r a t o w a ć p a s a ż e r ó w, z n a j d u j ą c y c h s i ę n a o k r ę c i e. P a r o w i e c, k t ó r y c i ą g n ą ł o k r ę t S v a n n a l i n i e, o d e r w a ł s i ę w c z a s i e z d e r z e n i a i z a t o n ą ł. Prawo bez siły jest bez znaczenia. Jagnię i w ilki. Z ą w ż - d y ' z n a j d z i e p r z y c z y n ę, k t o z d o b y c z y p r a g n i e : d w a w i l k i j e d n o w l e s i e n a d y b a ł y j a g n i ę. J u ż j e m i a ł y r o z e r w a ć, r z e k ł o : J a k i e m p r a w e m? ",, ' S m a c z n e ś, s ł a b e ś i w l e s i e ". Z j a d ł y j e n i e b a w e m. P r o s t a t o b a j k a I g n a c e g o K r a s i c k i e g o, a l e j a k i i n n e b a j k i t e g o p o e t y, t a k i t a k r y j e w s o b i e - m i y ś l g ł ę b o k ą. M o ż e m y z n i e j w y s n u ć t e n w n i o s e k, ż e k a ż d e p r a w o m u s i b y ć p o p a r t e s i ł ą. T a b i e d n a o w c a, k t ó r a p a s ł a s i ę s p o k o j n i e n a l e ś n e j m u r a w i e m i a ł a p r z e c i e ż p r a w o d o ż y c i a, a l e, ż e n i e m o g ł a g o p o p r z e ć s i ł ą, s t a ł a s i ę ł u p e m z g ł o d h i a ł e j i c z e r e d y. Ś l e d z ą c ż y c i e i r o z w ó j p a ń s t w, m o ż e m y ś m i a ł o p o w i e d z i e ć, ż e s z c z e g ó l n i e t u p o t r z e b a s i ł y d o p o p a r c i a w s z e l k i c h p r a w. H i s t o r j a d a j e n a m w i e l e t a k i c h p r z y k ł a d ó w, g d z i e p a ń s t w o, u m i e j ą c e w s z y s t k i e s w e p r a w a p o p r z e ć s i ł ą, w z b i j a s i ę w p o t ę g ę, a p r z e d e w s z y s t k i e m z a c h o w u j e s w ą n i e p o d l e g ł o ś ć. J u ż s t a r o ż y t n i R z y m i a n i e w i e d z i e l i, ż-e n a r ó d, n i e m a j ą c y s i ł y, s t a j e s i ę ł u p e m n i e p r z y j a c i e l a. R z y m i a n i e p r z e k o n a l i s i ę o t e m b a r d z o d o b r z - e n a s o b i e s a m y c h. W z b i l i s i ę s z y b k o w p i e r w s z o r z ę d n ą p o t ę g ę, i m i ę i c h r o z b r z m i e w a ł o p o w s z y s t k i c h k r a ń c a c h ś w i a t a c y w i l i z o w a n e g o, a t o g ł ó w n i e z t e j p r z y c z y n y, ż e m i e l i l i c z n e, d o b r z e z o r g a n i z o w a n e - w o j s k o. A l e k i e d y R z y m i a n i e z a c z ę l i p r o w a d z i ć ż y c i e r o z p u s t n e, k i e d y n i e t r o s z c z y l i s i ę w i e l e o u t r z y m a n i e t a k p o t r z e b n e j w t y c h w a r u n k a c h a r m j i, z a c z ę ł o p o w o l i u p a d a ć i c h ś w i e t n e p a ń s t w o. P r z e z o d s ł o n i o n e g r a n i c e p ó ł n o c n e w d a r ł a s i ę f a l a g e r m a ń s k a i z a l a ł a w k r ó t c e c a ł y k r a j i d lz i ś w i d n i e j e - n a m a p i e E u r o p y s t o s u n k o w o n i e d u ż e p a ń s t w o, o b e j m u j ą c e p ó ł w y s e p A p e n i ń s k i, I t a i j ę, k t ó r ą ' z a m i e s z k u j ą p o t o m k o w i e d a w n y c h R z y m i a n, W ł o s i. L e c z p o c o s i ę g a ć m y ś l ą w t a k d a l e k ą p r z e s z ł o ś ć? M y, P o l a c y, d o b r z e w i e m y, ż e p r a w o b e z s i ł y j e s t b e z z n a c z e n i a P o l a c y w ł a s n y m t r u d e m i w ł a s n - e m i s i ł a m i s t w o r z y l i s o b i e p a ń s t w o, w ł a s n y m w y s i ł k i e m z ł ą c z y l i k i t k a p l e m i o n ' p o d j e d n - e m b e r ł e m w i ę c m i e l i p r a w o i s - t n i e ć i r o z w i j a ć p o t ę g ę s w e g o p a ń s t w a, a j e d n a k, k i e d y b r a k ł o s i ł y d o p o p a r c i a t e g o p r a w a, 'c ó ż s i ę s t a ł o? M i l i s ą s i e d z i " t a r g n ę l i s i ę n a d r o g ą k a ż d e m u P o l a k o w i n i e p o d l e g ł o ś ć i z w y c i ę ż y l i. P o l s k a u p a d ł a. Z e r w a ł y s i ę j e s z c z e s i ł y p o w s t a ń

8 6 R OLA Nr 20 c ó w, k t ó r z y d o b y l i b r o n i p r z e c i w k o s w o i m c i e m i ę z c o m i o t w a r c i e p o k a z a l i ś w i a t u, ż e P o l a c y u p o m i n a j ą s i ę o s w o j e p r a w a i p r a g n ą ż y ć w s w o j e m n i e - p o d l e g ł e m p a ń s t w i e. T y s i ą c e z n i c h z g i n ę ł o n a p o l u b i t w y, i n n i z n o s i l i o g r o m n e k a t u s z e w l o d o w a t y c h w i ę z i e n i a c h S y b i r u, a l e i c i w y g n a ń c y n i e t r a c i l i z e s e r c t e j n a d z i e i, ż e T a, c o n i e z g i n ę ł a ", w y r w i e s i ę p r z e m o c ą z p o d j a r z m a w r o g a i i m i ę J e j z a s ł y n i e z n o w u w E u r o p i e. A b y l i o n i d u c h e m p r o r o c z y m n a t c h n i e n i, b o r z e c z y w i ś c i e t a k s i ę s t a ł o. M y ś l t y c h n i e s z c z ę ś l i w y c h z e s ł a ń c ó w l e c i a ł a t a m, c z e g o i c h o c z y n i e m o g ł y o g l ą d a ć d o O j c z y z n y. B o t u P o l a c y t r w a l i t w a r d o w s w y m ś w i ę t y m z a p a l e. O s t a t k i e m s w y c h s i ł n ę k a l i c i ą g l e w r o g a i n a r e s z c i e p o t y l u l a t a c h t r u d u P o l s k a p o w s t a ł a. G r a n i c e J e j, o p a r ł y s i ę n a p r o c h a c h t y c h b o h a t e r ó w - p o w s t a ń c ó w, k t ó r z y n i e ś l i s w e ż y c i e w d a n i i b r o n i l i J e j p r a w i d z i ś s i ę g a j ą z i e m i e p o l s k i e o d n i e b o t y c z n y c h g ó r K a r p a t a ż p o s i n e f a l e B a ł t y k u. M y, P o l a c y, k t ó r z y ż y j e m y t e r a z w n i e p o d l e g ł e j O j c z y ź n i e, w s p o m n i j m y n a t y c h p a r t j o t ó w - P o l a k ó w, k t ó r y c h m o g i ł y n a o b c e j i z i e m i l e ż ą. N i e d o c z e k a l i s i ę o n i t e g o s z c z ę ś c i a, j a k ą b y ł a d l a n i c h, n i e p o d l e g ł o ś ć O j c z y z n y, o k t ó r e j z a ż y c i a t a k m a r z y l i a l e n i e c h ż e p r z y n a j m n i e j p a m i ę ć o t y c h p a t r j o t a c h p o m i ę d z y n a m i n i e z a g i n i e!. Franciszek Gabzdyl. P o w i a d a j ą l u d z i e, ż e u n a s b i d a, c o j a z e p j s c y i z e g d z i e i n d z i e j l e p i e j, a l e p i e j. Ż e j e s t b i d a, t o s i ę w i e, a l e ż e b y g d z i e i n d z i e j b y ł o l e p i e j, t o p r z e c i e n i e p r a w d a. A j a k j u ż k o m u w i d z i, s i ę, ż e g d z i e i n d z i e j l e p i e j, t o n i e c h ż e w l i z i e t a m g d z i e i n d z i e j, a n a s w ó j k r a j n i e w y g a d u j e. M ą d r z y l u d z i e w i e d z ą, ż e b i d a t o t a k a m i ę d z y n a r o d o w a p a n i, k t ó r a j e s t n i e i n o u n a s, a l e i u M i e m c ó w, i u F r a j c u z ó w, a n a w e t u t y c h n a j f o o g a t s y c h H a m e r y k a n ó w. O n a, j a k t e n o s e t, g d y r a z g d z i e k o r z e n i e z a p u ś c i, t o j e j t r u d n o w y p l e w i ć. B i d a j e s t, b i d a b y ł a o d s t w o r z e n i a ś w i a t a i -b ę d z i e d o j e g o s a m e g o k o ń c a. K t o c h c e, z ę b y s i ę b i d a s k o ń c y ł a, t e n b e z t o s a m o c h c e, ż e b y s i e j a k n a j p r ę d z e j ś w i a t s k o ń c y l! M o ż e b y t o b y ł o i d o b r z e, a l e t o j u z n i e n a s a w o l a w t e m, a l e P a n a J e z u s a, N a r z e k a j ą n a t e t o i d e c i, c o j ą n a p r a w d ę m a j ą z a p a z u c h ą, a l e n a r z e k a j ą i t a c y, k t ó r z y n i e w i e d z ą, j a k o n a n a p r a w d ę w y g l ą d a, c h o ć t a k i c h j e s t m a t o. A p o s ł u c h a j m y t y c h n a r z e k a ń! O t o m i e s b u c h n a r z e k a n a b i d e i p o w i a d a, ż e b i d z i e t e j c h ł o p i s ą w i n n i, b o i j a k ż e? U a a r a b i a s p o w i a d a j ą i l e t y l e b e z c a ł y t y d z i e ń i p ó j d z i e z t e m n a t a r g, t o l e d w i e z a t e p a r ę z ł o t y c h k u p i o s e ł e c k ę m a s ł a, p a r ę j a j k ó w t a k, ż e c i j u z n a ć ł i l e b u ś n i e w y s i t a r c y. I j u z j e s t t a k, ż e c o ś b e z c a ł y t y d z i e ń z a r o b i ł, t o ś m i a ł o z a j e d e n d z i e ń m ó g ł b y ś z d z i e c k a m i s p a p a ć. P o w i a d a j ą w i ę c m i e s c n c h y, ż e b i d z i e w i n n i c h ł o p y. A z a s i e c h ł o p p o w i a d a, ż e b i d z i e w i n n i l u d z i e m i a s t o w i, a w i ę c r z e r n i e ś ł n i k i w s z e l a k i e g o r o d z a j u, r o b o t n i k i i i n k s e u r z ę d n i k!. B o b i s i r o b i s p o w i a d a j ą b e z r o k c a ł y, z e o m a ł o s e p a z u r ó w n i e u r o b i, n i b y c i t o P o n i e z u s s c ę ś ę i i w j e s i e n i u m ł ó c i s k i e l o t y ł o ż y t k a c z y p s z e n i c y. A l e, j a k t o, c o.c i o d z j e d z e n i a o s t a n i e, p o w i e z i e d o m i a s t a i s p r z e d a s, t o z a t e p i n i ą d z e n a w e t g a c i t r u d n o k u p i ć. M n i e s i ę w i d z i, ż e j e d n i i d r u d z y m a j ą s ł u s n o ś ć. M a s ł u s n o ś ć c h ł o p, k t ó r y z a s w ą k r w a w ą p r a c ę n a w e t u ś c i w i e p r z y o d z i a ć s i ę n i e m o ż e, m a. s ł u s n o ś ć r o b o t n i k i r z e m i e ś l n i k, ż e z a s w ą m o r d ę g ę, n i m a c e m. k i c h ó w n a p c h a ć. W t e m m a j ą s ł u s n o ś ć, a l e n i e m a j ą j e j g d y p o w i a d a j ą, z e c h ł o p b i d z i e w i n i e n, a l b o ż e m i e s c u c h j ą s k ą d s i ś n a z i e m i ę s p r o w a d z a. A n i j e d e n a n i d r u g i j e j n i e w i n i e n, b o j a k b y j e j k t ó r y b y ł w i n i e n, t o b y j e j s a m l a s i e b i e n i e t r z y m a ł, a l e j ą o d z e n ą ł o d s i e b i e i a n i b y j e j n a o k o w i d z i e ć n i e c h c i a ł. N o, a l e z e b i d a j e s t, w i ę c j ą m u s i k t o ś s t w a r z a ć i k t o ś u t r z y m y w a ć, b o i n a c e j b y s c e z ł a i j u z b y j e j n i e b y ł o. M n i e s i e w i d z i, ż e w s z y ć k e t e b i d e n a ś w i e c i e r o b i ą p o ś r e d n i k i r ó ż n e g o r o d z a j u, k t ó r z y w ł a s n e k i e s z e n i e n a p y c h a j ą, a z i n k s y c h l u d z i n i c s e n i e r o b i ą. W e ź m y n a t o : r o b i t a k i. r z e m i e ś l n i k, c y r o b o t n i k b e z d z i e ń c a ł y i z a s w o j ą r o b o t ę d o s t a n i e p a r ę z ł o t y c h. A l e o n s a m t e j s w o j e j r o b o t y n i e m o ż e s p i e n i ę ż y ć,. a l e o d d a j e j ą w i ę k s e m u p r z e d s i ę b i o r c y. T e n p r z y b i u r k u r a c h u j e : R o b o t a K a s p r a k o s z t u j e m n i e 8 z ł o t y c h, r o b o t a F i l i p a 1 0 z ł o t y c h, a r o b o t a I g n a c a 7 z ł o t y c h, c z y l i r a z e m 2 5 z ł o t y c h, w i ę c z a t ę i c h r o b o t ę t r z e b a b y w z i ą ć '5 0 z ł o t y c h. A z e i j a p o t r z e b u j ę c o ś n i e c o ś z a.- r o b i ć, w i ę c m u s ę t o s p r z e d a ć z a z ł o t y c h. A l e p r z e c i e t a k i. p a n f a b r y k a n t n i e s p r z e d a j e s a n i, a l e o d s t ę p u j e s w o j e t o w a r y j a k i e m u ś p o ś r e d n i k o w i, a t e n z a w y d a n e z ł o t y c h c h c i a ł b y w z i ą ć c o n a j m n i e j d r u g i e t y ł o, w i ę c t y c h ł o p i e z a p ł a ć, a l b o ' o r z z i e m i e p a z u r a m i, a ż n i j ż y t o k o z i k i e m, c h o ć i z a n i e g o t r z a z a p ł a c i ć k i l k a r a z y t y l e, c o w a r t a. A c b ł o p z n o w u, j a k z a p ł a c i z a b u t y, c y iz a u p r z ą ż l a k o n i a, c y z a i n n ą p o t r z e b ę d o g o s p o d a r s t w a c a ł ą c h m u r ę p i n i ę d z y, t o z n o w u c h c e s e t o o d e b r a ć c y t o z a ż y t k o, c y z a j a j k a, c y z,a i n n e d e l i k a t n o ś c i, a c h o ć n i g d y t y l e n i e o d b i e r z e, co. w y d a ć m u s i, t o t o j e g o o d b i r a ń i e o d b i j e s i e t a k n a d r o b n e r n r z e m i e ś l n i k u, j a k i n a r o b o t n i k u. I b e z t o t a b i d u s i a t a k d u s i i c h t o - p a i r z e m i e ś l n i k a i ' r o b o t n i k a, a j i e d y n i e ś m i e j ą s i e z n i e j r o z m a i t e p a s i b r z u c h y - f a b r y k a n t y i c i w s z y s c y p o ś r e d n i c y, c o z p r a c y - c h ł o p a i r o b o t n i k a ż y j ą. naouaaad n apn nn D pan D W m aju. N.a.p o s ła n iu, z m g i e ł z r o b io n e m, B r y l a n t a m i g w ia z d z d J o b io n e m, Z b a r w n y c h tę c z y i k o lo r ó w H e n! n a d p a s m e m c ie m n y c h b o r ó w A n i o ł w i o s n y. k w i e t n ą d ło n ią, P o r o z p r a s z a ł c u d n e w o n ie P o n a d la s k i e m b r z e z in o w y m, N a d k o ś c io łe m h e n w io s k o w y m. D z w o n y, d z w o n y, d z w o n y d z w o n ią ą, N a d z ie lo n ą k w i e t n ą b ło n i ą K w i a t e m p a c h n ą w o n n e, d r z e w a,. D z ię k c z y n ie n ia p ie ś ń r o z b r z m ie w a. I m o d lit w a p ły n ie ś p ie w n a, Z s e rc p r o s ta c z y c h m ło c n a r z e w n a ; L u d w y s ł a w i a s w ą M a r y ję, D o.stóp ś w ię t y c h c z o łe m b ije. P ły n ie p ie ś ń s k ą p a n a r o s ą A n ie ls k ie j ą s k r z y d ła n io s ą, Z d ź w ię k ie m d z w o n ó w r o z m o d lo n y c h, D o n ie b ia ń s k ic h w r ó t ś w ie t la n y c h. Aleksander K uśm icki.

9 Nr 20 R O LA 7 m m m m k b m i c n i t i M f i m E g ip t I. O 1 0 k i l o m e t r ó w o d K a i r u, j e d n e g o z n a j w i ę k s z y c h m i a s t E g i p t u, z n a j d u j e s i ę w i o s k a M a t a r y e h. J e s t t o j e d n a z n a j l u d n i e j s z y c h w s i w t y c h o k o l i c a c h. P r z e b y w s z y u r o d z a j n e p o l a b a w e ł n y, k o n i c z y n y i t. p. w c h o d z i s i ę w d o l i n ę n i s k ą, p r a w i e z a w s z e w o d ę z a l a n ą,, n a d b r z e g i e m k t ó r e j s t o j ę d o m y, j a k z a z w y c z a j w s z ę d z i e w E g i p c i e, z i ł u n i l o w e g o s t a w i a n e. J e s t j e d n a k k i l k a p o r z ą d n i e j s z y c h, n a w e t p i ę t r o w y c h d o m ó w i m e c z e t n o w y, p o s t a w i o n y p r z e z w i c e k r ó l a e g i p s k i e g o. D r o g a d o w s i p r o w a d z i p r z e z l a s k i c y t r y n o w e, a n a p r a w o z b a c z a d o o g r o d u, z w a n e g o d o t ę d o g r o d e m N a j ś w i ę t s z e j P a n n y, a l b o o g r o d e m b a l s a m i c z n y m. W e d ł u g b a r d z o d a w n e g o p o d a n i a P r z e n a j ś w i ę t s z a R o d z i n a m i e s z k a ł a w t y c h s t r o n a c h, t u n a m o d l i t w ę N a j ś w i ę t s z e j M a r j i P a n n y t r y s n ę ł o ź r ó d ł o, a b y u g a s i ć p r a g n i e n i e p o d r ó ż n y c h, a r ó w n o c z e ś n i e u ż y ź n i ł o z i e m i ę n i e u r o d z a j n ą. K o ł o n i e g o z a c z ą ł w y r a s t a ć k r z a k b a l s a m o w y, k t ó r y m s i ę d a w n i e j p y s z n i ł a J u d e a i k t ó r y o b e c n i e t a m g i n i e. K r z e w y b a l s a m o w e i w t y m o g r o d z i e j u ż w y g i n ę ł y, a l e o g r ó d d o t y c h c z a s n a z w ę b a l s a m i c z n e g o " z a c h o w a ł. O b e c n i e o g r ó d t e n p o d z i e l o n y j e s t n a k w a t e r y i u l i c e, c z ę ś ć z a s a d z o n a d r z e w a m i c y t r y n o w e m i. W m i e j s c u, g d z i e p r z e z d ł u g i e l a t a z n a j d o w a ł s i ę p o d o b n o k a w a ł e k m u r u i o k i e n k o z m i e s z k a n i a P a n n y M a r j i, c h r z e ś c i j a n i e w y s t a w i l i k o ś c i ó ł, w k t ó r y m z w i e l k ą u r o c z y s t o ś c i ą o b c h o d z i l i p a m i ą t k ę p r z y b y c i a t a m ś w. R o d z i n y w d n i u 3 1 m a j a. O b e c n i e i z t e g o k o ś c i o ł a p o z o s t a ł y t y l k o r u i n y. O k i l k a n a ś c i e k r o k ó w o d w e j ś c i a d o o g r o d u w s t r o n i e p ó ł n o c n e j j e s t s t u d n i a, p r z y k t ó r e j ż ó r a w w y c i ą g a w o d ę w g l i n i a n y c h n a c z y n i a c h. S t u d n i a t a n i g d y n i e w y s y c h a, c h o c i a ż w s z y s t k i e i n n e s t u d n i e e g i p s k i e w y s y c h a j ą i p o s i a d a b a r d z o n i s k ą t e m p e r a t u r ę. W i d o c z n i e n i e p o c h o d z i o n a z w o d y n i l o w e j, a l e j e s t p r a w d z i w e m ź r ó d ł e m, m o ż e j e d y n e m w c a ł y m E g i p c i e. J e s t t o s t u d n i a N a j ś w i ę t s z e j M a r j i P a n n y i z a w i e r a c u d o w n ą w o d ę, p o s i a d a j ą c ą m o c u z d r a w i a j ą c ą. D rzew o św. Józefa. D rzew o N a jś w ię ts z e j M a rji P a n n y w M ata ryeh. W o g r o d z i e t y m z n a j d u j e s i ę r ó w n i e ż d r z e w o N a j ś w i ę t s z e j M a r j i P a n n y. P o d a n i e p o w i a d a, ż e g d y N a j ś w i ę t s z a M a r j a P a n n a z D z i e c i ą t k i e m i J ó z e f e m ś w., p r z e c h o d z i ł a k o ł o H e l i o p o l i s, b a ł w a n y p o g a ń s k i e s a m e s i ę p o p r z e w r a c a ł y. L u d r o z g n i e w a n y g o n i ł n i e w i a d o m y c h s p r a w c ó w t e g o w y p a d k u. Ś w. R o d z i n a n i e m i a ł a g d z i e s i ę s c h r o n i ć p r z e d t ł u s z c z ą, g d y w t e m d r z e w o s y k o m o r y s i ę r o z w a r ł o i b e z p i e c z n i e p r z e c h o w a ł o u c i e k a j ą c y c h, p ó k i n i e p r z e s z l i c i, k t ó r z y j e j s z u k a l i. C z y t a k b y ł o, t r u d n o p o w i e d z i e ć, d o ś ć, ż e d r z e w o t o p o d z i ś d z i e ń s t o i i n a j d a w n i e j s i p i e l g r z y m i o t y m c u d z i e w s p o m i n a j ą. D r z e w o t o j e s t t o f i g a p r o s t a, g r u b a i o g r o m n a. J e s t o n a o d s z c z y t u d o k o r z e n i r o z d a r t e t a k d z i w n i e, ż e g d y b y s i ę z e j ś ć m o g ł o, ' t o o b y d w a b o k i j a k n a j l e p i e j b y d o s i e b i e p r z y s t a ł y, b o g d z i e z j e d n e j s t r o n y j e s t w y p u k ł o ś ć, t a m n a p r z e c i w n e j s t r o n i e z n a j d u j e s i ę m i e j s c e w k l ę s ł e. U d o ł u s a m e g o d r z e w a j e s t w e w n ę t r z u p n i a j a k o b y m a ł y p o k o i k. Z a p r z y j ś c i e m N a j ś w i ę t s z e j D z i e w i c y d o t e g o d r z e w a, d r z e w o t o, j a k t w i e r d z i p o d a n i e, n a g l e s i ę r o z s k o c ż y ł o i t a m d o p ó t y m i e s z k a ł a M a r j a, d o p ó k i ś w. J ó z e f n i e z n a l a z ł w e w s i d o m u. W e w n ą t r z t e g o p n i a T u r c y u t r z y m u j ą l a m p ę, m a j ą b o w i e m t o m i e j s c e w w i e l k i e m p o s z a n o w a n i u. W r o k u o d p a d ł a c z ę ś ć d r z e w a, o b e c n i e w y d a j e o n o s i ę j a k b y n a d w o j e i o z d a r t e, m i m o t o m a s i c d m m e t r ó w o b w o d u i s i l n e g a ł ę z i e w y p u s z c z a. R z ą d e g i p s k i k a z a ł j e o t o c z y ć b a r j e r ą, c h c ą c j e u c h r o n i ć o d ł u - p i e s t w c i e k a w y c h i p o b o ż n y c h. G d y w r o k u c e s a r z o w a f r a n c u s k a p r z y b y ł a d o E g i p t u, s a m w i

10 c e k r ó l o p r o w a d z a ł j ą p o o g r o d z i e b a l s a m i c z n y m i d r z e w o N a j ś w i ę t s z e j M a r j i P a n n y j e j d a r o w a ł. P r z y p u s z c z a ł, ż e ż o n i e w ł a d c y c h r z e ś c i j a ń s k i e g o n a r o d u n a j w i ę k s z ą t e m p r z y j e m n o ś ć z r o b i. A l e ' t a d u m n a p a n i, k t ó r a n a w e t w c z a s i e p o b y t u s w e g o w E g i p c i e w s t y d z i ł a, s i ę p r z y z n a ć, ż e - j e s t c h r z e ś c i j a n k ą, d a r t e n p r z y j ę ł a o b o j ę t n i e. I j a k ż e m i a ł a u c z y n i ć i n a c z e j, k i e d y, z w i e d z a j ą c b a z a r y, s t a r o ż y t n e ś w i ą t y n i e e g i p s k i e, m e c z e t y, n i g d y n i e. p r z e s t ą p i ł a n o g ą p r o g u k o ś c i o ł a k a t o l i c k i e g o. W k r ó t c e t e ż B ó g j e j p y c h ę i w s t y d z e n i e s i ę r e l i g j i k a t o l i c k i e j u k a r a ł, g d y ż d u m n a c e s a r z o w a z a d z i e s i ę ć m i e s i ę c y p ó ź n i e j b y ł a j u ż w y g n a n k ą. O j a k i e d w i e ś c i e k r o k ó w d a l e j z n a j d u j e s i ę i n n e d r z e w o,. p o d o b n e n i e c o d o p o p r z e d n i e g o, k t ó r e n o s i n a z w ę d r z e w a ś w. J ó z e f a. P i e ń j e g o w y p r ó c h n i a ł y m o ż e p o m i e ś c i ć c z t e r y d o p i ę c i u o s ó b, a o b w o d u m a p r z e s z ł o s i e d m m e t r ó w. D r z e w o t o w i d z i m y n a n a s z y m d r u g i n i o b r a z k u, a w p n i u j e g o d w i e o s o b y, w y g l ą d a j ą c e j a k b y z j a k i e j k a p l i c z k i. O b o k o s i o ł e k, w o l n o p u s z c z o n y s k u b i e s o b i e s w o b o d n i e t r a w ę. ( C i ą g d a l s z y n a s t ą p i. * aoaoatiaaad aaaaaaad cad apadaaaaaoad aaadad paadadd DD D Z a k lę t y d w ó r. Powieść z przeszłego stulecia podług Walerego Łozińskiego. A t a p a n i c z y p a n n a, c o ś j ą w i d z i a ł n i e d a w n o? - T e j n i e w i d z i a ł e m d z i s i a j, a l e z a t o s p o t k a ł e m, s i ę z s a m y m n i e b o s z c z y k i e m. Z s a m y m n i e b o s z c z y k i e m? z a p y t a ł J u l j u s z. Z n i m, z n i m, j a s n y p a n i e. K i e d y z a k r a d a ł e m, s i ę p o d d w ó r, w i d z i a ł e m, j a k n a k o n i u p ę d z i ł p r z e z p o l e n a p r z e ł a j k u d w o r o w i, a p o t e m z a r a z z a j a ś n i a ł o ś w i a t ł o w n a r o ż n y c h o k n a c h l e w e g o s k r z y d ł a. A g d z i e ż b y ł ó w m a z i a r z? P r z e d ś w i t e m j e s z c z e w y j e c h a ł z z a g r o d y K o - s t i a B u l i j a. J u l j u s z z a m y ś l i ł s i ę g ł ę b o k o, a p o t e m b y s t r o w p a t r z y ł s i ę w o c z y b y ł e g o ż o ł n i e r z a, C z y t y l k o t y n i e ł ż e s z, ł o t r z e? z a p y t a ł s u r o w o. A n i n a w ł o s e k, j a s n y p a n i e. J u l j u s z z n o w u z a d u m a ł s i ę n a c h w i l ę. K a z a ł e m c i d z i s i a j p r z y j ś ć d o s i e b i e, b o n i e m o g ł e m z r o z u m i e ć, c z e g o w c z o r a j c h c i a ł e ś o d e m n i e. P r o s i ł e m o m ó j r e c h t p r z e c i w K o s t i o w i B u l i - j o w i, b o j a m u n i e d a r u j ę m r u c z a ł p r z e z z a c i ś n i ę t e z ę b y. 1 S ł u c h a j - n o o d e z w a ł, s i ę J u l j u s z, j a k b y j a k ą ś s z c z ę ś l i w ą u d e r z o n y m y ś l ą. W y n a g r o d z ę c i w s z y s t k o. J a k t o, j a s n y p a n i e?... N i e m i a ł e ś n i g d y w ł a s n e g o g r u n t u, s i e d z i a ł e ś z a w s z e n a k o m o r n e m, j a c i ę o s a d z ę n a g r u n c i e i d a i n z a p o m o g ę ; w y j d z i e s z n a g o s p o d a r z a ; A z K o s t i e m c o b ę d z i e?,,. z a p y t a ł O ł a ń c z u k z n i e z m i e n n y m w y r a z e m n i e n a w i ś c i. J u l j u s z r z u c i ł s i ę g w a ł t o w n i e, C h o d z i t u o c i e b i e, n i e o K ó s t i a! M y k i t a O ł a ń c z u k z s z c z e g ó l n y m w y r a z e m u p o r u w s t r z ą s ł g ł o w ą. - N i e d a r u j ę m o j e j k r z y w d y K o s t i o w i r z e k i n i e z a c h w i a n y a k i e d y t e r a z w i e m, ż e o n w s p ó ł c e z m a z i a r z e m o k r a d a d w p r, t o n i e s p o c z n ę, a ż o d d a m g o d o k r y m i n a ł u. K r y m i n a ł o w i n i c d o t e g o! z a w o ł a ł J u l j u s z, n i e c i e r p l i w i ą c s i ę c o r a z w i ę c e j. - J e ś l i j a s n y p a n s i ę w t o n i e w d a, t o j a s a m s k a r g ę n a K ó s t i a z a n i o s ę d o k r y m i n a ł u. J u l j u s z o w i n a g ł a m y ś l n i e p o k o j ą c a p r z e m k n ę ł a p r z e z g ł o w ę. P r z y p o m n i a ł s o b i e n i e d a w n o d o n i e s i e n i e m a ń d a t a r j u s z a i p o z n a ł, ż e w t a k i m s k ł a d z i e r z e c z y t a j e m n i c y z a k l ę t e g o d w o r u, a t e m s a m e m. ' i t a j e m n i c y E u g e n j i p o d w ó j n e n a r a z z a g r o z i ć m o g ł o n i e b e z p i e c z e ń s t w o. J u l j u s z j a k i e ś p r ę d k i e p o w z i ą ł p o s t a n o w i e n i e. - P ó j d ź d o d o m i n i u m i z ł ó ż d o p r o t o k ó ł u s w o j e z e z n a n i e r z e k ł n a r a z z m i e n i o n y m w i d o c z n i e t o n e m s ę d z i a t ó j u ż p o ś l e s a m d o k r y m i n a ł u. A j e ś l i c h c e s z p r a c o w a ć i p i l n i e o d r a b i a ć, p a ń s z c z y z n ę, t o c i ę o s a d z ę n a p u s t c e w k t ó r y m ś f o l w a r k u. T y m c z a s e m d o d a ł, r z u c a j ą c m u m a ł y p i e n i ą d z s r e b r n y i d ź i n a p i j s i ę w ó d k i! P o t y c h s ł o w a c h s p i ą ł k o n i a i r a ź n i e p o g n a ł n a p r z ó d. N i e p o z o s t a j e n i c i n n e g o d o z r o b i e n i a m y ś l a ł p ó ł g ł o ś n o m u s z ę d z i ś o t w a r c i e p r z e s t r z e c E u g e n j ę, a t y m c z a s e m p o t r z e b a z a p e w n i ć s i ę u m a n - d a t a r j u s z a. 0 m i l ę z a O p a r k a m i. w y b i e g a ł n a g o ś c i n i e c p u b l i c z n y w y g o n w ą s k i i n i e r ó w n y, k t ó r y m z b o ż e z w o ż o n o ż p ó l, a k t ó r y z n a c z n i e b l i ż e j i p r ę d z e j p r o w a d z i ł d o B u c z a ł. J u l j u s z w s w y m p o ś p i e c h u w y b r a ł t ę d r o g ę, z a l e d w i e j e d n a k n i e w i e l k ą u j e c h a ł s t a j ę, u j r z a ł z n i e - m a ł e m z d z i w i e n i e m, ż e s z y b k i m p ę d e m j a k i ś w ó z p o d r ó ż n y z b l i ż a s i ę k u n i e m u. W k r ó t c e t e m b a r d z i e j w z m o g ł o s i ę j e g o z d z i w i e n i e, g d y z d a ł a j u ż p o z n a ł w y r a ź n i e k o n i e i w ó z K o s t i a B u l i j a. G d z i e o n j e d z i e t a k r a n o, t ą d r o g ą?! m r u k n ą ł, p r z y ś p i e s z a j ą c w b i e g u. T u ż z a r a z z b l i ż y ł s i ę j u ż z u p e ł n i e d o w o z u. a t e r a z d o p i e r o p o z n a ł, ż e s t a r y k o z a k, n i e j e c h a ł s a m W t y l e w o z u s i e d z i a ł a j a k a ś p o s t a ć, k o b i e c a w w i e ś n i a c z y m s t r o j u. K o s t 1 B u l i j, p o w o ż ą c k o ń m i, w y g l ą d a ł j e s z c z e s u r o w s z y m i p o s ę p n i e j s z y m n a t w a r z y n i ż z a z w y ć z a j, a n i e s p o d z i e w a n e s p o t k a n i e z d z i e d z i c e m s p r a w i a ł o m u w i d o c z n i e j a k i ś k ł o p o t i n i e p o k ó j. J u l j u s z s p o s t r z e g ł, ż e k i l k a r a z y o b r ó c i ł s i ę d o s w e j t o w a r z y s z k i i s z e p n ą ł j e j c o ś n a p r ę d c e. 1 T o o n a n i e z a w o d n i e! m r u k n ą ł m ł o d z i e n i e c, a l e w t e j c h w i l i, a ż z a d r ż a ł z l e k k a, t a k j a k o ś g r o ź n i e i s u r o w o s p o j r z a ł n a n i e g o s t a r y k o z a k. N i e z w a ż a j ą c j e d n a k n a t o, p o d s u n ą ł s i ę p o d s a m w ó z, o d p o w i a d a j ą c s k i n i e n i e m r ę k i n a u r o c z y s t y u k ł o n k l u c z n i k a. S i e d z ą c ą n a w o z i e k o b i e t a o d c h y l i ł a s i ę n a p r z e c i w n ą s t r o n ę, a j a k b y u m y ś l n i e p o z w o l i ł a s p a ś ć n a t w a r z d ł u g i e j, b i a ł e j p e r k a l o w e j c h u s t c e, j a k ą w k s z t a ł c i e s p u s z c z o n e g o o d g ł o w y, n a r a m i o n a. s z a l u n o s z ą w l e c i e w i e ś n i a c z k i t y c h o k o l i c. M i m o n a j w i ę k s z e g o n a t ę ż e n i a J u l j u s z n i e m ó g ł w i d z i e ć t w a r z y t a j e m n i c z e j k o b i e t y, w s z a k ż e p o j e d n e j s t r o n i e w y z i e r a ł y z p o d p ł ó c i e n n e j o s ł o n y w c a l e n i e p o w - i e j - s k u u c z e s a n e w a r k o c z e j a s n y c h i l ś n i ą c y c h w ł o s ó w i w y g i ę ł a s i ę n a b o k p u s z y s t a s z y j a a l a b a s t r o w e j b i a ł o ś c i i p r z e d z i w n e g o k s z t a ł t u i z a o k r ą g l e n i a. O n a! s z e p n ą ł J u l j u s z n i e z a w o d n i e o n a! 1 w p i e r w s z e j c h w i l i c h c i a ł b e z n a m y s ł u z b l i ż y ć s i ę d o w o z u i w p r o s t z a g a d n ą ć h r a b i a n k ę, a l e w n e t p r z e z w y c i ę ż y ł a w n i m d e l i k a t n o ś ć w r o d z o n a. L e c z n i e m ó g ł p o w ś c i ą g n ą ć z u p e ł n i e c i e k a w o ś c i. P o k i l k u n a s t u k r o k a c h o b r ó c i ł s i ę n a g l e, a w t e j ż e s a m e j c h w i l i o b e j r z a ł a s i ę n a w p ó ł p o d r ó ż n a. J u l j u s z n i e z d o ł a ł l e k k i e g o p r z y t ł u m i ć w y k r z y - k u. T e r a z j u ż n i e m ó g ł m i e ć ż a d n e j w ą t p l i w o ś c i.

11 Nr 20 R OL A 9 N i e p o d o b i e ń s t w e m b y ł o p o j ą ć, d l a j a k i c h c e l ó w i p o w o d ó w m ł o d a, s z e s n a s t o l e t n i a h r a b i a n k a n a t a k d z i w n e i a w a n t u r n i c z e n a r a ż a ł a s i ę p r z y g o d y. S a m a j e d n a, w w i e ś n i ą c z e m p r z e b r a n i u, w t o w a r z y s t w i e p r o s t e g o k o z a k a o d b y w a ł a p o d r ó ż p r o s t y m w o z e m c h ł o p s k i m, n i e t r o s z c z ą c s i ę o ż a d n e w z g l ę d y p r z y z w o i t o ś c i, n i e p o m n a n a ż a d n e w y m a g a n i a s w e g o s t a n u, p ł c i i w i e k u. T o n i e d o p o j ę c i a, n i e d o u w i e r z e n i a! S z e p n ą ł, n i e p r z e s t a j ą c z n a j d ź i w a c z n j e j s z e m i b i ć s i ę m y ś l a m i. N a r e s z c i e w y j e c h a ł z c i a s n e g o w y g o n u, a p o t e m s k r ę c i ł k u B u c z a ł o m, k u z n a n e m u n a m m i e s z k a n i u m a n d a t a r j u s z a, c z y l i p r z e ś w i e t n e m u d o m i n i u m w j ę z y k u u r z ę d o w y m. i P a n m a n d a t a r j u s z m i a ł z n a t u r y w i e l k i w s t r ę t d o r a n n e g o w s t a w a n i a, a l e d z i ś w y j ą t k o w o b y ł j u ż o d p ó ł g o d z i n y n a n o g a c h i t o n a w e t W ś c i s ł e m u r z ę d o w a n i u. B o t e ż w a ż n y w y p a d e k w y r w a ł g o z ł ó ż k a. D w ó c h s t r a ż n i k ó w f i n a n s o w y c h s t a w i ł o s i ę w d o - m i n j u m, w c a l e, n i e p o w s z e d n i e w n o s z ą c z a ż a l e n i e. Z a t r z y m a l i w d r o d z e j a k i e g o ś p r z e j e ż d ż a j ą c e g o m a z i a r z a, a p o d e j r z y w a j ą c. g o o p r z e m y t n i c t w o, c h c i e l i p r z e t r z ą ś ć j e g o w ó z e k. A l e m a z i a r z o p a r ł s i ę t e m u ż ą d a n i u, a p o c h w y c i w s z y ł u s z n i ę o d w o z u, s t a n ą ł w z a c i ę t e j o b r o n i e. A k c y ź n i c y d o b y l i s z a b e l, m a z i a r z p o p r z e s t a ł n a s w o j e j b r o n i. W s z c z ę ł a s i ę z a w z i ę t a w a l k a, j e d e n z a k c y ź n i k ó w o b e r w a ł p o t ę ż n e g o g u z a w c z o ł o, d r u g i c l w a z ę b y w y p l u ł z k r w i ą i p i a n ą, a m a z i a r z, l u b o s z a b l ą l e k k o z a d r a ś n i ę t y p o t W a r z y, b r o n i ł S i ę z a w z i ę c i e i a n i m y ś l a ł u l e g n ą ć. S t r a ż n i c y w d a l i s i ę w u k ł a d y. Z r z e k a j ą c s i ę j u ż w y n a g r o d z e n i a z a p o s t r a d a n e z ę b y, a o t r z y m a n e w z a m i a n g u z y, c h c i e l i t y l k o o k u p u z a t o w a r, a l e i n a t o n i e p r z y s t a ł r o z b ó j n i k m a z i a r z. P o t ń r b o w a n i s t r a ż n i c y c h c i e l i j u ż u s t ą p i ć, k i e d y w t e m z j a w i a s i ę n a g o ś c i ń c u d w ó c h h u z a r ó w. T a s i l n a p o m o c n i e s p o d z i e w a n a m u s i a ł a z ł a m a ć z u c h w a ł y o p ó r m n i e m a n e g o p r z e m y t n i k a.. P o d d a ł s i ę p o k r ó t k i m n a m y ś l e, a l e t y l k o h u z a r o m i p o d i c h t e ż z a s ł o n ą p r z y b y ł w t o w a r z y s t w i e s w y c h p r z e c i w n i k ó w, d o d o m i n j u m. P a n m a n d a t a r j u s z u b r a ł s i ę n a p r ę d c e i z p r z y n a l e ż n ą p o w a g ą p r z y s t ą p i ł d o u r z ę d o w a n i a. O b i e r ę c e w s a d z i ł d o k i e s z e n i, b r z u c h w y p i ą ł n a p r z ó d, b r w i p o d c i ą g n ą ł a ż p o d s a m ą c z u p r y n ę, w ą s y n a s z c z u r z y ł n a o b i e s t r o n y i w t a k i e j p o s t a w i e s ł u c h a ł z a ż a l e n i a p o k r z y w d z o n y c h. P a n m a n d a t a r j u s z w y s ł u c h a ł d o k o ń c a o p o w i a d a n i a s t r a ż n i k ó w, a t e r a z d o p i e r o z w r ó c i ł s i ę d o w i n o w a j c y, k t ó r y n i e m y i n i e r u c h o m y s t a ł w k ą c i e, j a k g d y b y n i e t r o s z c z y ł s i ę w c a l e o t o, c o s i ę d z i e j e w o k o ł o n i e g o. G d z i e ż j e s t t e n ł o t r? z a p y t a ł p a n m a n d a t a r j u s z z s u r o w y m n a c i s k i e m. M a z i a r z w y s t ą p i ł n a p r z ó d. R y s y t w a r z y j e g o k r y ł y s i ę n i e t y l k o p o d g ę s t y m d o k o ł a z a r o s t e m b r o d y i l i c z n e m i p l a m a m i m a z i, a l e i p o d g r u b ą c h u s t k ą p ł ó c i e n n ą, k t ó r ą d l a o d n i e s i ó n e g o z a d r a ś n i ę c i a t a k j a k o ś n i e z r ę c z n i e o w i n ą ł c a ł ą g ł o w ę, ż e t y l k o d w o j e s i w y c h, r u c h l i w y c h, i s k r z ą c y c h o c z u w y z i e r a ł o z e s w y c h g ł ę b o k i c h j a m. Z s a m y c h o c z u p o z n a ć ł a t w o n a s z e g o z n a j o m e g o k u m a D m y t r a. M a n d a t a r j u s z s p o j r z a ł n a n i e g o b y s t r o, a l e a ż o k r o k w t y ł c o f ń ą ł s i ę p r z e d j e g o w z r o k i e m. H m, h m ' k r z ą k n ą ł i j e s z c z e s i ę g r o ź n i e j n a - s r o ż y ł. H m, h m ; w t ó r o w a ł C h o c h e l k a, j a k b y p r z y p o m i n a j ą c, ż e j u ż u k o ń c z y ł n a g ł ó w e k p r o t o k ó ł u. J a k s i ę n a z y w a s z? z a g a d n ą ł m a n d a t a r j u s z o s k a r ż o n e g o. D m y t r o C z a c z a ł a., C z a c z a ł a! t a k ż e n a ż w d s k o! s z e p n ą ł z u ś m i e c h e m p o l i t o w a n i a C h o c h e l k a i z d u m ą p o p r a w i ł b a - k e n b a r d ó w. S t ą d j e s t e ś? p y t a ł m a n d a t a r j u s z d a l e j. Z g ó r o d S k o l ę g o o d p o w i e d z i a ł m a z i a r z k r ó t k o i s t a n o w c z o. C o w i e z i e s z z s o b ą. c i ą g n ą ł d a l e j ' m a n d a t a r j u s z.. -'Ą h H a n d l u j ę m a z i ą - o d p o w i e d z i a ł m a z i a r z j e d n y m z a w s z e t o n e m. P r z e k o n a m y s i ę ł o t r z e z a w o ł a ł s u r o w o m a n d a t a r j u s z z r e w i d o w a ć w ó z e k i j e g o s a m e g o d o d a ł, o b r a c a j ą c s i ę d o s t r a ż n i k ó w i s w e g o p o l i c j a n t a. ( G i ą g d a l s z y n a s t ą p i ). aaaaapaad aaaad D appaaaaad aaaapaad PD ad D O D aad aadaad Księżyc świadczył... (N o w e la.) B y ł a t o n o c l i p c o w a, p o g o d n a, j a s n a... K s i ę ż y c a p e ł n i a t l i ł a s i ę n a n i e b i e, r z u c a j ą c s w ó j o d b l a s k n a u ś p i o n ą p r z y r o d ę... Z a z i e r a ł a d o c h a t p r z e z o k n a i n a p o d ł o d z e k ł a d ł a s w e o d b i c i a p r z e z s z y b y.... ' Z a j r z a ł a i d o. c h a t y W o j t k a, g d z i e o n l e ż a ł n a ł ó ż k u i a n i r u s z n i e n i ó g ł z a s n ą ć. C o ś m u n i e d a ł o z a s n ą ć s p o k o j n i e, t y l k o s i ę p r z e w r a c a ł c i ą g l e z b o k u n a b o k, p o c i ł s i ę o g r o m n i e, b o m u g o r ą c o b y ł o, w i ę c p o z r z u c a ł z e s i e b i e. o d z i e n i e, ż e b y m u c h ł o d n i e j b y ł o. W o c z a c h g o g r y z ł o. P r ó b o w a ł z a s n ą ć i w s z e l k i e z ł e m y ś l i o d s i e b i e o d e g ń a ć, a l e z n ó w f a l a p o t u g o o b l a ł a i m y ś l i r ó j p o c z ą ł s i ę m i g a ć p r z e d j e g o o c z a m i, j a k k ł ę b o w i s k o m s z y c ' n a d r z e k ą p r z e d z a c h o d e m s ł o ń c a. Z e r w a ł s i ę z ł ó ż k a i w y s z e d ł d o p o l a s i ę o c h ł o d z i ć i z e b r a ć m y ś l i... T r o c h ę u s p o k o j o n y p o w r ó c i ł d o ł ó ż k a. A l e z a s n ą ć ż n ó w n i e m ó g ł... P e ł n i a k s i ę ż y c a z a t r z y m a ł a s i ę n a d l a s e m i z a j r z a ł a p r z e z m a ł e o k i e n k o p r o s t o w o c z y W o j t k o w i. W o j t e k o b r ó c i ł s i ę d o ś c i a n y i m i m o w o l n i e u ś m i e c h n ą ł s i ę d o s i e b i e... Z c z e g o ó ż s i ę ś m i e j e s, W o j t e k? s p y t a ł a b a b a, k t ó r a s i ę w ł a ś n i e z b u d z i ł a n a t e n c z a s. L e c z W o j t e k z m i ę s z a ł s i ę i z a c z ą ł c o ś m a m r o t a ć, a l e m u b a b a z n ó w p r z e r w a ł a : M o ż e c i s i ę c o ś n i ł o n i e d o b r e g o, ' ż e ś s i ę t a k z ł o ś l i w i e o ś m i a ł?... E, n i c m i s i ę n i e ś n i ł o, b o k j e s c e o d w i e c o r a n i e u s n o u, k a s i k m i g o r k o i g o r k o, z e k s i ę z g r z o ł, j a k m y s z ą, m o k r y k c a ł y. O r e t y! A - m o ż e ś c h o r y, n i e? E, n i e! C i e p ł o m i, b o w c h a ł p i e g o r k o ;, o k n a i d r z w i p o z a w i e r a n e... A m n i e z a ś n i e g o r k o! w t r ą c i ł a b a b a, d o t y k a j ą c c z o ł a W j t k o w e g o. O, j a k i e m o s c o ł o g o r - k i e... t y m o s g o r ą c k ę... W o j t u s i u t y ś c h o r y ; c o c i s i ę r o b i?... E, i d z e, g ł u p i o b a b o, c i e p ł o m i t a k... B a b a d a ł a. s p o k ó j, a l e c h c i a ł a w i e d z i e ć, d l a c z e g o i s ię t a k i r o n i c z n i e u ś m i e c h n ą ł. A l e... z c e g o z e ś s i ę t a k o ś m i o ł?... z a p y t a ł a j e s z c z e. E, n o z t e g o m i e s i ą c k a, c o ś w i e c i.

12 10 R O LA Nr 20 N a c ó z c i t a m i e s i ą c e k z r o b i ł, c o ś s i ę t a k s e r d e c z n i e d o n i e g o o ś m i a ł? E, c o s i ę t a k d o p y t u j e :.. Ł a z i p o n i e b i e, a c h m u r k i m u d r o g ę z a s t ę p u j ą, j a k w i l k c i e l ę c i u ż a b i e g o d r o g ę. N o i z t e g o s i ę ś m i e j e s z?.. : E, n o ś c i t a z t e g o.... m ó w i ł z a p a t j ą, c o b a b a z a r a z w y m i a r k o w a ł a i p y t a ł a d a l e j d o b r o d u s z n i e : M ó j d r o g i W o j t u s i u, n a d y m i p r z e c i e p o w i e d z, b o j o p r z e c i e n i k o m u t e g o n i e p o w i e m, c o m i p o w i e s z! W o j t e k, u d o b r u c h a n y k o m p l e m e n t a m i ż o n y, z a c z ą ł o p o w i a d a ć s t r a s z n ą r z e c z : W i e ś. p r z e c i e, k i e d y t o z n a l e ź l i z a b i t e g o J a n t k a z z a m o s t u?... N o ś c i w i e r n i, o d p a r ł a s z y b k o m o z e ś g o t y z a b i ł? C e k o j, b o.jo. w s z y s t k o c i o p o w i e m, j e n o m o s n i k o m u n i e g o d a ć, b o... J a k m n i e t u w i d z i s, j e ś l i p o w i e m c h o ć s ł ó w k o, t o n i e c h z a r o z t u p a d n ę n a f l e k u! z a k l i n a ł a b a b a. A l e s e w i e d z! z a s t r z e g a ł. T o b y ł o t a k : K i e d y c h s i ę m i a ł ż e n i ć z t o b ą, p r a w i e t e m u b ę d z i e t r z y l a t a, p r a w i e b y ł a t a k a s a m a n o c i t e n s a m m i e s i ą c e k ś w i e c i ł, c ó i d z i ś. S e d ł e k z e w s i t r o c h ę : p o d c h m i e l o n y i s p o t k o ł e k S i ę z n i m, t o j e s z J a n t k i o m i z n i c e g o o n m n i e z a c e p i ł. J o s e n i e d o ł d w a r a z y g o d a ć, s k o c z y ł e k i w a l i ł e k g o g d z i e m m ó g ł, o n s i ę s a r p o ł, a z p o t e m o s ł a b i p r o s i ł m n i e p i ę k n i e, ż e b y m g o n i e z a b i j a ł. A l e m n i e s i ę r o z c h o d z i ł o o t o, b o j a k - b y k m u p o d a r o w o ł, t o b y p o t e m b y ł o j u z p o m n i e... B i t e k d o k o ń c a. O n m i m ó w i ł i p r o s i ł n a B o g a, z e b y k g o p u ś c i ł, b o m n i e t e n m i e s ą c j a s n y w y ś w i a d c y. A l e j o j u z e k g o d o b i ł i s k o ń c y ł o s i ę... A n i m i e m i e s i ą c n i e w y z d r a d z i ł, a n i - m i s i ę n i c n i e s t a ł o! I d o - b r z e k z r o b i ł... T e r a z m i s i ę t o p r z y b o c y ł o i z a w s e, k i e d y j e n o. m i e s i ą c ś w i e c i, t o m i s i ę z a w s e p r z y p o m i n o t o i j e g o p r z e p o w i e d n i a. S t r u c h l a ł a b a b a n a t a k i e o p o w i a d a n i e i z a c h w i a ł a s i ę n a ł ó ż k u, n a k t ó r e m s i e d z i a ł a... B o o d t r z e c h l a t n i g d y n i e w i d z i a ł a u n i e g o o b l i c z a p o g o d n e g o, j a k m i l e s i ę p o b r a l i, z a w s z e c h o d z i ł j a k i ś z ł y, p r z y g n ę b i o n y, n i e r a z w y p y t y w a ł a s i ę g o o t o, a l e o n z a w s z e o p o w i a d a ł j e j c o i n n e g o. Z a r a z n a s t ę p n e g o d n i a s p o t k a ł a s i ę z k u m o s k ą i w s e k r e c i e j e j w y z n a ł a w s z y s t k o... W c u c h n ą c y m i z i m n y m l o c h u s i e d z i a ł W o j t e k z a m o r d e r s t w o. K l ą ł, w y z y w a ł b a b ę, k u m o s k i i b i ł g ł o w ą o ś c i a n ę, w o ł a j ą c : T e n m i e s i ą c i n n i e w y z d r a d z i ł, t e n m i e s i ą c... t e n m i e s i ą c j a s n y!... A k s i ę ż y c p r z e d z i e r a ł s i ę p r z e z k r a t y i p a t r z a ł n a W o j t k a t a k ą s t r a s z n ą t w a r z ą, w o ł a j ą c : - C i e r p ' t e r a z... J a m ś w i a d k i e m, j a m w i d z i a ł, j a m s ł y s z a ł... W o j t e k z e r w a ł s i ę g w a ł t o w n i e, z z a s z w u o d s p o d n i w y c i ą g n ą ł m a ł ą, p i ł k ę, w ą s k ą j a k m a ł y p a l e c, w d r a p a ł s i ę n a p a r a p e t o k n a i p i ł o w a ł e n e r g i c z n i e k r a t y. S p o j r z a ł w d ó ł, u j r z a ł j a k i e ś b i a ł e t a f l e, k t ó r e s i ę o d b i j a ł y, p r z y j a s n e m ś w i e t l e k s i ę ż y c a... K i e d y b i e r ą d j a b l i, n i e c h b i e r ą!... R o z, d w a, t r z y h o p!... B i a ł e t a f l e z a l ś n i ł y p r z y ś w i e t l e k s i ę ż y c a m a ł e - i n i p a s e m k a m i k r w i... A m i e s i ą c w i d z i a ł i s ł y s z a ł... H enryk Biłka-Głębicki. Błogosławione manewry. (H u m o r e s k a ). P a n K a l a s a n t y O z i m i ń s k i, w ł a ś c i c i e l w i o s k i Z a k ą t k a ( p o w i a t j a s i e l s k i w M a ł o p o l s c e ), m i a ł t r z y c ó r k i : M a r y n i ę, W a n d ę i J u l j ę. T r z y c ó r k i u r o d z i w e j a k ł a n i e. M a r y n i a, k t ó r ą p i e s i z c z o t l i w i e n a z y w a ł M a r y n ą, b l o n d y n k a z s z a f i r o w e m i o c z k a m i, W a n d a, b r u n e t k a, z o c z k a m i, k t ó r e h e b a n p r z y p o m i n a ł y, a t a k i e b y ł y p r z e n i k l i w e, ż e a ż, c i a r k i p r z e c h o d z i ł y, g d y c z ł o w i e k n a n i ą s p o j r z a ł, n o i t r z e c i a J u l j a, k t ó r e j l o s p r z e z n a c z y ł s t a n o w i s k o. p o ś r e d n i e, b o b y ł a s z a t y n k ą z o c z k a m i k o l o r u. p i w a p i l z n e ń s k i e g o, r o z u m i e s i ę z b r o w a r ó w m i e s z c z a ń s k i c h. R y s y t w a r z y i f o r m y m i a ł y w s z y s t k i e n a j z u p e ł n i e j k l a s y c z n e, j a k b y m o d e l o w a n e b y ł y n a w z ó r o b r a z u. B y ł y t o p a n i e n k i w s a m y m k w i e c i e w i e k u. I c ó ż p a ń s t w o p o w i e c i e n a t o, ż e d z i e w i c e t e, m i m o s w e j n i e z r ó w n a n e j k r a s y, n i e m i a ł y d o t y c h c z a s a n i n a l e k a r s t w o k o n k u r e n t a. T o t e ż n i e d z i w, ż e p a n K a l a s a n t y O z i m i ń s k i ( j u ż o d l a t k i l k u w d o w i e c ) s p o g l ą d a ł n i e r a z, k i w a j ą c s m u t n i e g ł o w ą n a s w e ś l i c z n e l a t o r o ś l e, k t ó r y m i c h y b a p r z y j d z i e z w i ę d n ą ć i z m a r n i e ć w t a k i m z a ś c i a n k u. S z k o d a k w i a t ó w, k t ó r e w i ę d n ą w u s t r o n i i n i k t n i e z n a i c h p o w a b u i w o n i p o w t a r z a ł w d u c h u. T a k s t a ł y r z e c z y, k i e d y l o t e m b ł y s k a w i c y r o z e s z ł a s i ę r a d o s n a w i e ś ć, ż e w p o w i e c i e j a s i e l s k i m b ę d ą w t y m r o k u m a n e w r y. C o p r a w d a w i e ś ć n i e t y l e r a d o ś n i e p o d z i a ł a ł a n a s a m e g o p a n a K a l a s a n t e g o, i l e n a j e g o c ó r k i.. T a t u s i u, t a t u s i u w o j s k o, b ę d z i e, w o ł a ł y n a p r z e m i a n y, s k a c z ą c n a o k ó ł s t a r e g o, t a r g a j ą c z a w ą - 9 y, o t, j a k z w y c z a j n i e ' r o z p i e s z c z o n e i r o z z u c h w a l o n e d z i e c i a k i. D o b r z e w a m s i ę ś m i a ć m ó w i ł p a n K a l a s a n t y -. a l e t o k ł o p o t n i e l a d a... d o s t a n i e m y t r z e c h o f i c e r ó w n a k w a t e r ę... T r z e c h o f i c e r ó w, m ł o d y c h! ś l i c z n y c h!... t o p y s z n i e, t o w y b o r n i e z a w o ł a ł y j e d n o g ł o ś n i e. C i c h o, c i c h o d z i e c i a k i j a k i e ś! c ó ż z t e g o, ż e m ł o d z i i p r z y s t o j n i, k i e d y s i ę ż a d e n i t a k ż e n i ć n i e m o ż e... D l a c z e g o, t a t u s i u, d l a c z e g o? p y t a ł y s m u t n i e. P a n i e n k i t r o c h ę p o s m u t n i a ł y, a l e w t e j c h w i l i r o z l e g ł s i ę j a k i ś d z i w n y, n i e z w y k ł y b r z ę k i s t u k i d o ' p o k o j u w e s i z l i t r z e j o f i c e r o w i e. W s z y s c y c h ł o p c y j a k m a l o w a n i, w m u n d u r a c h. P a n i e n k i s p ł o n ę ł y j, a k w i ś n i e, a l e n i e ś m i a ł o ś ć t r w a ł a b a r d z o k r ó t k o c n i e b a w e m s r e b r n y ś m i e s z e k p a n i e n e k i t e n o r o w y g ł o s p a n ó w p o d p o r u c z n i k ó w r o z b r z m i e w a ł p o c a ł y h i d w o r k u Z a k ą t k a. P a n K a l a s a n t y b y ł b y m ł o d y m c h ę t n i e t o w a r z y s z y ł, a l e g o z a w e z w a ł g u m i e n n y, w i ę c p o l e c i w s z y c ó r k o m o p i e k ę n a d a r m j ą, o d d a ł s i ę z w y c z a j n y m z a j ę c i o m g o s p o d a r s k i m. M i n ę ł o w t a k i m p o r z ą d k u d n i k i l k a. P a n, K a l a s a n t y p o w r a c a ł r a z z p o l a z m i n ą m o c n o z a t u r b o w a - n ą. M a r t w i ł s i ę i m i a ł d o t e g o s ł u s z n e p o w o d y. N i e t r u d n o m u b y ł o z a u w a ż y ć, ż e d z i e w c z ę t a w s z y s t k i e t r z y z a k o c h a n e p o u s z y... r o z d z i e l i ł y s i ę s p r a w i e d l i w i e j a k s i o s t r y. B a, k r e w n i e w o d a, m y ś l a ł, a l e c o d a l e j... C h ł o p c y o d j a d ą, a b i e d n y m d z i e w c z ę t o m w s p u ś c i ź n i e ż a l t y l k o p o z o s t a n i e. O t w o r z y ł d r z w i o d j a d a l n i i o m a ł o n i e p a d ł r a ż o n y w i d o k i e m. P r z e d k a ż d ą z c ó r e k k l ę c z a ł p o r u c z n i k. C o t o j e s t?! k r z y k n ą ł o j c i e ę. - T o j e s t, z a w o ł a l i c h ó r e m, c o g o r s z a n i e p o d n o s z ą c s i ę w c a l e, ż e p r o s i m y w s z y s c y.

13 J a o r ę k ę p a n n y W a n d y. B a g a t e l a, p a n i e d o b r o d z i e j u o d r z e k l i r a - J a o r ę k ę p a n n y M a r j i. z e m m ł o d z i p o r u c z n i c y, m y j e s t e ś m y t y l k o r e A j a o r ę k ę p a n n y J u l 'j i. z e r w o w i. C ó ż. w y n a t o, d z i e w c z ę t a? n a m i ł o ś ć b o s k ą,! J a j e s t e m i n ż y n i e r e m o d r z e k ł A d o l f. c z y ż w a m n i e m ó w i ł e m, w r z a s n ą ł p a n K a l a s a n t y, J a a d j u n k t e m s ą d o w y m d o d a ł H e n r y k. c h w y t a j ą c s i ę z a ł y s i n ę. - M a r y n a! J a k o c h a m p a n a A d o l f a. A j a p r o f e s o r e m z a k o ń c z y ł Z d z i s ł a w., W a n d a! A n i e c h ż e w a s k u l e. b i j ą! z a w o ł a ł p a n K a J a p a n a H e n r y k a. l a s a n t y r a d o ś n i e d a j c i e p y s k a ł o b u z y... n o i n i e c h J u l c i a! w a s B ó g b ł o g o s ł a w i. J a p a n a Z d z i s ł a w a. A l e ż w a r j a t y! w a r j a t y i j e s z c z e r a z w a r j a t y! k r z y c z a ł n a d o b r e z a p e r z o n y p a n K a l a s a n t y j a n i e W t y c h d n i a c h o d b y ł y s i ę w Z a k ą t k u t r z y w e m a m k a u c j i!... s e l a. P a n K a l a s a n t y b ł o g o s ł a w i m a n e w r y. Poradnik gospodarczy. O g r o d n ic tw o ja k o p r a c a k o b ie c a. W N i e m c z e c h, A n g l j i i S z w a j c a r j i i s t n i e j ą l i c z n e z a k ł a d y, k s z t a ł c ą c e k o b i e t y w o g r o d n i c t w i e, a c o r a z w i ę k s z a l i c z b a k o b i e t, g a r n ą c y c h s i ę d o t y c h z a k ł a d ó w, j e s t d o w o d e m, ż e z a w ó d t e n j e s t b a r d z o o d p o w i e d n i m d l a k o b i e t y s a m o d z i e l n e j, k t ó r a c h c e i m u s i p o d j ą ć o w ł a s n y c h s i ł a c h w a l k ę o b y t. Z a w ó d t e n j e s t z a r ó w n o k o r z y s t n y d l a c i a ł a, j a k i d l a u t r z y m a n i a ś w i e ż o ś c i u m y s ł u, p r z e z ś c i s ł e z e s p o l e n i e s i ę z p r z y r o d ą. R o b o t a j e s t w t y m z a w o d z i e n a d z w y c z a j u r o z m a i c o n a. N i b t y l k o r o b o t y o g r o d o w e, j a k k o p a n i e, k a r c z o w a n i e, s i a n i e, p i e l e n i e, p o d l e w a n i e, s a d z e n i e i z b i e r a n i e w c h o d z i w z a k r e s n a u k i, a l e i s p e c j a l n e k u r s a o g r o d n i c t w a o z d o b n e g o, h o d o w l i o w o c ó w, k w i a t ó w i j a r z y n, z d o b n i c z e g o w i ą z a n i a k w i a t ó w. K a ż d a o g r o d n i c z k a m u s i s i ę t e ż z n a ć n a s z k ł a r - s t w i e, s t o l a r s t w i e i c i e s i e l c e, m u s i b y ć p a l a c z e m i m u r a r z e m, a b y w r a z i e p o t r z e b y s a m a u m i a ł a d a ć s o b i e r a d ę. M u s i t a k ż e p r z y ł o ż y ć r ę k ę d o c i ę ż k i c h r o b ó t, a c h o c i a ż n i e k t ó r y m d a m o m z p o c z ą t k u z t r u d e m ' p r z y c h o d z i z w o z i ć t a c z k a m i g n ó j, l u b z b i e r a ć g ą s i e n i c e, t o z w y k l e p o k r ó t k i m c z a s i e p r z y z w y c z a j a j ą s i ę d o w s z e l k i e j r o b o t y. B a r d z o c e n n ą j e s t w z a k ł a d a c h t y c h n a u k a t e o r e t y c z n a. K u r s a t e o r e t y c z n e o b e j m u j ą b o t a n i k ę, c h e - m j ę, h o d o w l ę o w o c ó w i j a r z y n, p o m i a r p o l a, c h o r o b y r o ś l i n n e, n a u k ę o s z k o d i n i k a c h, z n a w s t w o d r z e w a, g r u n t u i n a w o z u, s z c z e p i e n i e i b u c h a l t e r j ę i t d. P o u k o ń c z e n i u d w u l e t n i e g o k u r s u, p a n i e, k t ó r y m ś r o d k i n a t o p o z w a l a j ą, s t a r a j ą s iię p r z e b y ć j e s z c z e r o k l u b d w a p r a k t y k i j a k o w o l ó n t a r j, u s z k i p r z y w i e l k i c h g o s p o d a r s t w a c h o g r o d o w y c h. N a s t ę p n i e m o g ą s i ę s p e c j a l i z o w a ć w j e d n y m z l i c z n y c h d z i a ł ó w o g r o d n i c t w a, n a p r z y k ł a d w k u l t u r z e o w o c ó w, a l b o j a r z y n, w k u l t u r z e d r z e w n e j i t d. P r z y o d p o w i e d n i c h f u n d u s z a c h m o g ą z a ł o ż y ć w ł a s n e g o s p o d a r s t w o, w p r z e c i w n y m r a z i e n i e t r u d n o o t r z y m a ć p o s a d ę w w i e l k i c h d o b r a c h z i e m s k i c h, w ' S a n a t o r j a c h, s k ł a d a c h g o s p o d a r s k i c h, o g r o d n i c z y c h i t d. W i a d o m o ś c i, n a b y t e w s z k o l e o g r o d n i c t w a, w y c h o d z ą j e d n a k n a k o r z y ś ć k a ż d e j k o b i e c i e, c h o c i a ż b y n i e w y k o n y w a ł a p ó ź n i e j z a w o d u, l e c z w y s z ł a z a m ą ż i n a d z o r o w a ł a w ł a s n e g o s p o d a r s t w o. N a u c z y s i ę c i e r - p ł i w o ś c i i s t a r a n n o ś c i, n a u c z y s i ę r o z p o z n a n i a r o ś l i n i c e n t a r g o w y c h, s p o s o b u p r z y r z ą d z a n i a o w o c ó w i j a r z y n. W i a d o m o ś c i z c h e m j i i b o t a n i k i o d d a j ą g o s p o d y n i o m r ó w n i e ż n i e o c e n i o n e u s ł u g i. J e ż e l i z o s t a n ą ż o n a m i l e ś n i c z y c h l u b r o l n i k ó w, t o b ę d ą m ę ż o w i s w e m u c e n n ą p o m o c ą, j e ż e l i z a ś l o s p o s t a w i j e n a s t a n o w i s k u z a m o ż n e j o s o b y, u t r z y m u j ą c e j o t w a r t y d o m d l a g o ś c i, t o p r z y d a i m s i ę n i e m a ł o n a b y t a z r ę c z n o ś ć w w i ą z a n i u i g r u p o w a n i u k w i a t ó w, w z d o b i e n i u p o k o i, s c h o d ó w i p r z e d s i o n k ó w, w r y s o w a n i u i o b m y ś l a n i u p l a n ó w p r z y z a k ł a d a n i u k l o m b ó w o g r o d o w y c h i t d. T a k, k a ż d a k o b i e t a z z a k ł a d u t a k i e g o w y n o s i s k a r b y w i e d z y, k t ó r e a b o g a c a j ą t r e ś ć p r z y s z ł e g o j e j ż y c i a. W g l ą d n ę ł a w c a ł k i e m n o w e, n i e z n a n e j e j ż y c i e r o ś l i n ; s p o j r z a ł a d o d r o b n y c h l a b o r a t o r j ó w p o d i - z i e m n y c h i ż e z d u m i e n i e m p o z n a ł a s k o m p l i k o w a n e m e c h m i z m y k o m ó r k o w e i t k a n k o w e, o r a z w a r u n k i r o z m n a ż a n i a s i ę i w z r o s t u. N a p e ł n i ł o j ą t o m i ł o ś c i ą d o p r z y r o d y i w i e l b i e n i e m ż y c i a, a u c z u c i a t e s ą n a j c z y s t s z ą, n a j p r a w d z i w s z ą r e l i g j ą. Poradnik lekarski. O d c is k i ( n a g n i o t k i ). C z ę s t e k ą p i e l e i w y g o d n e o b u w i e. K ł a ś ć n a z g r u b i e n i a z w y k ł e m y d ł o r o z t a r t e, l u b p l a s t e r m y d l a n y ; k ą p a ć w ł u g u, a g d y r o z m i ę k n ą w y s k r o b a ć i p r z y k ł a d a ć p l a s t e r e k c e b u l i. W d z i e w a ć p o ń c z o c h y, z m a c z a n e w w y w a r z e s i a n a, k ą p a ć n o g i w s ł o m i e o w s i a n e j. O b ł o ż y ć n a n o c w a t ą z m a c z a n ą w w o d z i e z s o d ą i p r z e w i ą z a ć p a p i e r e m g u m o w a n y m, r a n o z e s k r o b a ć. O d ra. J e s t c h o r o b ą i n f e k c y j n ą. W y s t ę p u j e e p i d e m i c z n i e u d z i e c i. W p o r z e c i e p ł e j i p r z e b i e g j e j j e s t ł a g o d n y, w z i m n e ji w y w o ł u j e n i e r a z. g r o ź n e n a s t ę p s t w a. O b j a w y : l e k k a g o r ą c z k a, k a s z e l, k a t a r.. P ó ź n i e j g o r ą c z k a s i ę w z m a g a, b ó l g ł o w y, w y s y p k a, n a p r z ó d n a t w a r z y, p o t e m ń a s z y j i, t u ł o w i u i k o ń c z y n a c h. C h o r o b a t a t r w a o k o ł o 3 t y g o d n i, j e d n a k w p o r z e z i m n i e j s z e j n i e n a l e ż y w y p u s z c z a ć d z i e c k a z m i e s z k a n i a p r z e d u p ł y w e m 5 d o 6 t y g o d n i. N i e k i e d y p o w s t a j ą r ó ż n e k o m p l i k a c j e w t e j c h o r o b i e, d l a t e g o n a l e ż y u n i k a ć p r z e d e w s z y s t k i e m p r z e z i ę b i e n i a. L e c z e n i e : O k n a z a s ł o n i ć c z e r w o n ą c h u s t k ą l u b c z e r w o - n e m i b i b u ł k a m i ; t e m p e r a t u r a w p o k o j u m a b y ć z w y - k ł a, c h o r e g o p r z y k r y ć, l e c z n i e z b y t c i e p ł o, u n i k a ć z a z i ę b i e n i a. N a s i l n y k a s z e l d a w a ć h e r b a t k ę z ś l a z u, k w i a t u l i p o w e g o, k w i a t ó w m a k u p o l n e g o, ż ó ł t k o u b i t e z c u k r e m. O k ł a d ó w z i m n y c h n i e r o b i ć a n i n a p o j ó w z i m n y c h n i e d a w a ć. H e r b a t k ę s ł o d z i ć m i o d e m. P r z e c i w k o n a d m i e r n e j b i e g u n c e d a w a ć m a ł e l e w a - t y w k i z ś l a z u, k r o c h m a l u l u b k l e i k u.

14 12 R O L A Nr 20 KRONIKA. Zgon senatora Posnera. W ubiegły czwartek zmarł po dłuższej chorobie w Piorunowie, pod Lutomierskiem, wicemarszałek senatu Stanisław Posner. Ś. p. Posner należał w sejmie do klubu socjąlistycznego. Był synem właściciela dóbr w Poznańskiem oraz u- czestnika walk o niepodległość w r. 1863, Zatrucie 42 uczniów. W bursie szkolnej w Mielcu, po spożyciu mięsa, uległo zatruciu 42 uczniów oraz jedna zakonnica. Jeden z zatrutych, uczeń IV klasy gimnazjalnej Władysław Mirek, zmarł. W czasie rewizji, dokonanej z udziałem lekarza powiatowego w piwnicy i spiżarni bursy, znaleziono trzy. kilogramy wytopionego tłuszczu wieprzowego w zupełnym rozkładzie, beczkę kwaśnych zgniłych ogórków i garnek z gnijącem, pokrytem zieloną powłoką mięsem o wadze póltorą kilograma. Były to reszty Ochłapów, któremi zatruli się u- czniowie. Zarząd bursy i internatu pociągnięty będzie do odpowiedzialności sądowej. Pożar Uhnowa. W ubiegłą środę o 4 po południu wybuchł groźny pożar w Uhnowie w piekarni na Starym Rynku. Pożar wkrótce przerzucił się na sąsiednie zabudowania, tak, iż znaczna część miasta stanęła w ogniu. Z pomocą przybyła straż pożarna z okolicy. Dwadzieścia kilka domów spłonęło doszczętnie. Narazie nieustalono wymiaru szkód, jak również przyczyny pożaru. W ubiegły piątek po raz drugi wybuchł w Uhnowie pożar w jednej ze stodół. Wobec silnego wiatru płomienie przerzuciły się na inne budynki, ogarniając całą południową część miasteczka. Ogółem spłonęło 29 domów i 24 stodoły. Pożar Mikuliczyna. Dnia 7 b. m. miasteczko Mikuliczyn, znane letnisko w Karpatach, należące do województwa stanisławowskiego, stanęło nagle w płomieniach. W ciągu kilku minut poczęło się palić w kilku miejscach, a to w południowej i zachodniej części miasta, co wskazuje na to, że miasteczko zostało podpalone przez jakiegoś zbrodniarza, działającego w porozumieniu z innymi osobnikami. Chodziło prawdopodobnie 0 zupełne spalenie i zniszczenie elektrowni miejskiej. Gdy słupy dymu wystrzeliły do góry odrazu w kilku miejscach, momentalnie w mieście powstał popłoch wśród mieszkańców. Natychmiast do akcji ratunkowej wyruszyła miejscowa straż pożarna, której z pomocą pospieszyli posterunkowi z przodownikiem Śliwą na czele, oraz miejscowa młodzież. W ciągu kilku godzin udało się o- panować ten żywiołowy pożar i nie dopuścić do jego dalszego szerzenia się. Mimo to doszczętnie spaliły się: elektrownia miejska, apteka, tartak, dom Steina, kino 1 wiele innych drewnianych domów gospodarczych. W czasie akcji ratunkowej wiele osób zostało poranionych i poparzonych. Szkoda wynosi pół miljońa złotych. W ciągu wieczora policja aresztowała kilka osób, podejrzanych o podpalenie. Dochodzenia w toku. Klęska gradowa. Dnia 26 kwietnia b. r. w Grzymałowie i jego okolicy spadł grad, którego skutki dla zasiewów były katastrofalne. Grad padał przez godzinę i był wielkości dużych włoskich orzechów. Najbardziej ucierpiały gminy: Sadzawki, Krasne, Huta, Wolica i Kręciłów. W cerkwiach, kościołach i domach przeważnie szyby zostały powybijane. Młodsze drzewa owocowe zupełnie zniszczone, starsze uszkodzone. W trzy dni później poszkodowane gminy objechał starosta skałacki i kazał szkody oszacować. Naogół trzy czwarte roli w wymienionych gminach trzeba na nowo przeorać i zasiać. Ludność jednakże nie ma potrzebnego nasienia. Pomoc rządu jest konieczna. Tragiczny koniec bójki. Dnia 28 ub. m. zdarzył się w Ostawach Czarnych, pow. Nadworna, tragiczny wypadek, który pociągnął za sobą życie ludzkie. Wasyl Szorgoniak spowodował podczas zabawy bójkę między parobkami i trzymając w ręce nóż, zagrażał swym przeciwnikom. W obronie tychże stanęła Marja Wadiuk, bijąc polanem Szorgoniuka, a Dmytro Wadiuk, brat Marji, chcąc uwolnić ją od napastnika, wyjął rewolwer i strzelił w kierunku Szorgoniuka, jednak trafił Marję Wadiuk w szyję, w okclicy lewego ucha, zadając jej śmiertelną ranę tak, że ta po kilkunastu minutach zmarła. Cudem ocalony. W dniu 3 b. m. wieś Przełaj w pow. jędrzejowskim (woj. kieleckie) przeżyła njelada sensację, która poruszyła nietylko tamtejszych mieszkańców, lecz i ludność z szeregu okolicznych wsi. Oto w godzinach porannych do otwartej studni korbowej należącej do gospodarza Józefa Bieli wszedł robotnik 20 letni Drudziński, celem przeprowadzenia remontu studni. W chwili, 'gdy Drudziński znajdował się w studni, zaczęły się sypać z początku do wnętrza pojedyncze kamienie, a w parę sekund później obsunęła się nagle część szkarpy studni. Drudziński zdawał Się być żywcem pogrzebany.; Przez wąską szczelinę dochodziły coraz słabsze jęki nieszczęśliwego. Bawiące się w pobliżu studni dzieci zaalarmowały całą wieś, wzywając dla pogrzebanego ratunku. Kto żyw, chwytał za łopatę i spieszył na miejsce wypadku z pomocą. Spuszczono do studni drabinę ale i to nic nie pomogło, gdyż do zasypanego robotnika dostać nie było można. Przybyła wreszcie policja, naczelnik gminy, nadbiegli z łopatami mieszkańcy z sąsiednich wiosek. Zadecydowano rozkopanie studni. Zebranych podzielono na grupy, które na przemian bez wytchnienia kopały od godziny 9 rano do 7 wieczorem. Wydobytą ziemię i kamienie wywożono furmankami. Fur takich, jak nas informują, wywieziono około sto. Wreszcie w parę minut po godz. 7 wieczorem wydobyto na wierzch na wpół omdlałego Brudzińskiego, który tylko cudem uniknął śmierci, gdyż w momencie gdy runęła ziemia, zdołał wcisnąć się do bocznego rozszerzenia w dolnej części studni. Zamienione niemowlęta. Sąd okręgowy w Ka- Szawie będzie się zajmował niebawem bardzo interesującą aferą. W zakładzie dla położnic w Kaszawie urodziły przed dwunastu laty dwie kobiety synów. Niemowlęta zostały zamienione przez położną. Gdy położna zorjentowała się w omyłce, nie mogła jej już naprawić, gdyż jedna z kobiet znajdowała się już poza obrębem zakładu, a położna chciała uniknąć przykrej awantury. W jakiś sposób jeden z owych synów, liczący obecnie 19 lat, dowiedział się o tej zmianie. Jest to syn ubogich rodziców, gdy tymczasem rodzice drugiego młodzieńca dorobili się bardzo znacznego majątku. Ów zamieniony syn domaga się swoich praw i udało mu się

15 Nr 20 R O L A 13 zebrać odpowiedni materjał dowodowy. Nic dziwnego, że proces ów zapowiada się bardzo ciekawie. Walka chłopów z bandytami. Zuchwałego napadu dokonano na zagrodę niejakiego Rogozińskiego we wsi Wola Szydłowiecka w powiecie skierniewickim. Kilku bandytów wpadło do domu Rogozińskiego i zrabowało przeszło' 300 dolarów i odzież. Po dokonaniu rabunku bandyci skradli u innego gospodarza wóz i zbiegli w kierunku pobliskiego lasu. Pod wodzą Rogozińskiego wyruszyli za nimi w pościg chłopi uzbrojeni w widły, cepy i drągi. Bandytów dogoniono na skraju lasu. Zaczęli się oni gęsto ostrzeliwać i jedna z kul położyła trupem na miejscu 24 letniego Stanisława Rogozińskiego. W pościg puściła się również i policja z okolicznych powiatów w sile około 100 łudzi z karabinami maszynowemi i granatami. Pościg trwał kilka godzin. W czasie strzelaniny śmiertelnie ranny został herszt bandy Władysław Radłowski. Wkrótce potem w ręce policji wpadli pozostali uczestnicy napadu, a to dezerter z 18 pułku Czerwiński, złodziej kolejowy Siewierski i kilku innych poszukiwanych przez policję osobników. Podczas ostrzeliwania się bandytów raniony został ciężko w skroń włościanin Antoni Biegański oraz odnieśli rany posterunkowi Rutkowski i Sawicki. Ogółem zatrzy-. mano 8 bandutów, których skuto w kajdany i przewieziono pod silną eskortą do Żyrardowa. Napad bandycki na pałac. Do kancelarji majątku Jabłowa włamali się nieznani sprawcy i po rozbiciu kasy zabrali większą gotówkę. Następnie bandyci wdarli się do pałacu i poczęli rozbijać żelazną szafę, w której przechowywano drogocenne przedmioty. Szmery usłyszał p. Kowalewski, który spłoszył bandytów. Wywiązała się strzelanina. Bandyci, ostrzeliwując się, znikli w pobliskim lesie. Okrutne morderstwo. W leśniczówce Zęlaw w lasach państwowych pod Wieluniem bandyci zamordowali dwóch ludzi. Zbrodnię wykryli okoliczni wieśniacy, którzy przybyli rano do lasu po zakup drzewa. Nie zastawszy gajowego 57 letniego Walentego Jasińskiego przy sągach drzewa, udali się do pobliskiej leśniczówki, gdzie w pierwszej izbie ujrzeli leżącego w kałuży krwi syna gajowego 15 letniego Czesława, a w drugiej izbie samego Jasińskiego. Wieśniacy powiadomili o tem policję. Przeprowadzone dochodzenia wykazały, że Jasiński został zamordowany strzałami rewolwerowemi. Po zabiciu Jasińskiego bandyci wpadli do chaty, gdzie spotkali syna Czesława ze strzelbą w rękach. Gdy chłopiec ugodzony nożem upadł na ziemię, bandyci poderżnęli mu gardło. Łupem bandytów padło 50 złotych gotówką, kilka pierścionków, zegarek i garderoba. Policja prowadzi dochodzenie, którego wyniki trzymane są w tajemnicy. Wrażenia niewidomego. W Jagendorf w Czechosłowacji żyje muzyk, który się urodził niewidomym i nikt nie pomyślał początkowo, by można było usunęć mu ślepotę. Dopirro teraz po udanej operacji, niewidomy poraź pierwszy w życiu przejrzał. Przez kilka dni był w kłopocie nielada, gdyż nie wiedział wogóle, jak się posługiwać wzrokiem, który mu na razie nic nowego nie dodał, gdyż wzrok zastępował mu niezwykle wysubtelniony dotyk palców. Gdy mu wskazano kawałek mydła, nie wiedział, do czego ta rzecz może służyć. Dópiero, gdy wziął ten kawałek w rękę, zawołał: Ależ to jest mydło! i wymienił zaraz markę fabryczną. Najwięcej strachu nabawiły go nożyczki, dopóki nie zdecydował się wziąć je w ręce. Wrażenie z oglądania pierwszego malowanego obrazu nie da się opisać. W ten sposób musiał, jak dziecko, uczyć się poznawania przedmiotów wzrokiem, które znał dotychczas tylko z dotyku. Straszna tragędja rodzinna. Straszna tragedja rodzinna rozegrała się onegdaj w nocy we wsi Loschau koło Ołomuńca. 34 letni majster krawiecki Srubar wrócił około północy z szynku. W stanie pijanym rzucił się na trzech członków swojej rodziny i zabił siekierą żonę swoją Marję i dwunastoletniego syna Franciszka. Mały, 7 letni syn Stanisław odniósł ciężkie rany'. Srubar rąbał swoje ofiary z krwiożerczą zaciekłością i nawet po śmierci zadał im szereg ciosów siekierą. Potem udał się na tor kolejowy i położył się na szynach. Przejeżdżający pociąg osobowy z Jagerndorfu rozszarpał go w kawałki. Nazajutrz znaleziono poszarpane jego ciało. Straszną zbrodnię w domu krawca odkryto dopiero o godzinie jedenastej przed południem. Małego Stanisława odwieziono do szpitala, gdzie wkrótce zmarł. Srubar żył w wiecznej niezgodzie z żoną, która chciała się z nim rozwieść. Możliwe, że to było powodem tego strasznego czynu. Ograbienie finansowego doradcy Polski. W u- biegłym tygodniu samochód, w którym jechał doradca finansawy rządu polskiego p. Devey, żona ministra pełnomocnego Rzpltej polskiej w Bukareszcie Szembekowa i minister pełnomocny Rumunji w Waszyngtonie Davila, został napadnięty w nocy w pobliżu Bukaresztu przez sześciu bandytów. Pod groźbą rewolwerów pasażerowie zostali ograbieni, przyczem p. Szembekowej odebrano klejnoty, które miała na sobie, poczem bandyci pozwolili napadniętym odjechać do Bukaresztu. Wypadek miał miejsce w czasie powrotu z pałacu Mogoshavia w okolicach Bukaresztu, gdzie książę Bibescu wydał obiad na cześć p. Deveya. Morderstwo z miłości. Kupiec Berner z Solnogrodu budował sobie willę w miejscowości Hallwag. Wśród pracowników, zajętych przy budowie, znajdował się trzydziestoletni Ksawery Grabherr, z zawodu majster ciesielski. Podczas odwiedzin rodziny Bernerów na budowie, Grabherr zobaczył dwudziestokilkuletnią pannę Berner, odznaczającą się niezwykłą urodą i zakochał się w niej do szaleństwa. Przed dwoma tygodniami wyznał jej swoją miłość. Panna Berner okazała dużo taktu, Spokojnie oświadczyła, że dziękuje mu za to piękne uczucie, jakie dla niej żywi, lecz prosiła, by o niej zapomniały ponieważ nie może być mowy o związku małżeńskim między nimi z powodu różnic majątkowych i wyznaniowych, gdyż panna była katoliczką, a on protestantem.. Po tej odmowie, Grabherr zwierzył się współtowarzyszom pracy, że zemści się na dumnej dziewczynie. Onegdaj czyhał on na pannę Berner, która przybyła do willi. Napadł na nią z dużym nożem i zadał jej kilka pchnięć w piersi. Oblana krwią, runęła na ziemię. Sprawca zamachu uciekł. Nieszczęśliwą ofiarę przewieziono na klinikę w stanie bardzo groźnym. Lekarze oświadczyli, że niema nadzieji utrzymania jej przy życiu. Policja, która puściła się w pogoń za mordercą, zdołała go przyłapać dopiero nazajutrz. Grabherr oddany zostaniesądowi. W sieciach djablicy. Przed sądem w Heidelbergu toczył się w tych dniach proces, wzbudzający ciekawość ze względu na osobę oskarżonej, niejakiej pani Ifmy Bruns, odpowiadającej źa ukrywanie kradzionych rzeczy i inne oszustwa. W grę wchodziły kradzieże u jubilerów i oszustwa popełnione przez znanego berlińskiego złodzieja sklepowego, Hansa Lengefelda. Kradzieży tych dokonał Lengefeld nie dla siebie, ale dla pani Bruns, w której sidłach znajdował się, jak wielu innych mężczyzn, będących ofiarami tej djablicy. Irma Bruns jest córką bardzo znanego malarza niemieckiego, profesora Heffnera i urodziła się w Medjolanie. Już w czternastym roku swego życia uciekła z domu rodziców i zo

16 14 R O L A Nr 20 stała wkrótce potem kochanką bogatego Anglika, któremu urodziła dziecko, mając 16 lat. Anglik chciał się z nią ożenić, ale Irma czuła się zbyt młoda, aby się z nim wiązać i znowu uciekła. Potem poznała małżeństwo bardzo gruntownie, ponieważ wyszła zamąż 6 razy. W szóstem małżeństwie trwa dotychczas. Czterech mężów Irmy popełniło z powodu niej samobójstwo. Jeden był literatem, jeden majorem, jeden akademikiem, a ostatni rotmistrzem. Wszyscy byli w niej do szaleństwa zakochani, podobnie jak złodziej sklepowy Lengefeld, wszyscy cierpieli bezgranicznie z powodu niej. Życie jej upłynęło wśród nieustannej włóczęgi od hotelu do hotelu, od pensjonatu do pensjonatu, nawet wśród nor złodzieji i przestępców. Każdy poddawał się jej urokowi i obdarzał ją zaufaniem, aby być w końcu zdradzonym i oszukanym. Zbyteczną jest rzeczą dodawać, że pani Irma dopuściła się w swojem bujnem życiu szeregu oszustw. Twierdzi i twierdziła zawsze, że jest prawnuczką króla bawarskiego Maksymiljana. Osobą jej zajmowali się liczni psycbjatrzy, powagi naukowe o znanych nazwiskach. Opinje lekarskie o jej stanie umysło-. wym i psychiatrycznym obeimują dzisiaj tom objętości 100 stronic. Ilekroć pani Irma stanie przed sądem, usiłuje z mniejszem lub większem powodzeniem udawać chorą. Udało się jej to już niejednokrotnie. Ale tym razem sąd nie dał się jej wziąć na kawał i dostała rok więzienia. Skoro tylko wyjdzie z więzienia, będzie musiała odsiedzieć dalsze półtora roku za inne- przestępstwa. W ręk ach h an dlarzy żyw ym tow arem. Z Berlina donoszą: Przed kilku tygodniami wyjechało z Berlina, jak już donosiliśmy, wśród sensacyjnych okoliczności wbrew doradom władz i publiczności do Argentyny 12 młodych dziewcząt, zaangażowanych przez berlińską manażerkę p. Schmeling. Obawiano się wówczas, że dziewczyny te dostaną się w Ameryce w ręce handlarzy żywego towaru, co się niestety ziściło. Jedno z pism berlińskich przynosi obecnie sensacyjne rewelacje, na podstawie doniesień pewnego dziennika niemieckiego w Sao Paolo o losach tych dwunastu dziewcząt. Sprawozdawca tego pisma odwiedził je na pokładzie parowca w Rio de Janeiro. Próbie zbliżenia się reportera do dziewcząt, oparła się początkowo towarzysząca im w całej podróży Scbmelingowa. Jedna z dziewczyn oznajmiła mu, że zamieszkują w Buenos Aires w pensji Parisiana*, w której, jak twierdził korespondent, spotykają się handlarze dziewcząt z całej Argentyny, aby skupować tam towar* za cenę 3 do 4 tysięcy pezów. Z innych prywatnych doniesień z Montevideo wynika, że jedna z dziewcząt z rozpaczy chciała zażyć trucizny. Dwie inne dziewczyny, które przez czas jakiś zatrudnione były w pewnym osławionym lokalu nocnym, całkiem zaginęły i niewiadomo nic o ich losie. Straszny w y b u ch w fabry ce. Z Londynu donoszą, że w wielkiej fabryce makuchów Braci Lilbys W Liverpoolu nastąpiła straszna eksplozja, której ofiarą padło ponad 100 osób zabitych i rannych. Eksplozja nastąpiła w magazynie zboża i pożar z niesłychaną szybkością objąt całą fabrykę. ostraż ogniowa nie zdołała u- ratować robotników. Dokładnej liczby spalonych nie można jeszcze ustalić. \ W ie k m u nie przeszkadza. Poseł do parlamentu angielskiego, socjalista Will Thoroe, mimo swych 72 lat wstępuje po raz czwarty w związki małżeiiskie. Narzeczoną jest 42-letnia panna Beatrycze Collins, która od dwóch lat prowadziła dom dom p. Thorne jako gospodyni. Poseł Thorne pochodzi z bardzo ubogiej rodziny, czego się bynajmniej nie wstydzi. Jego rodzice, pracowali w cegielni, a on sam, jako chłopiec pracował u fryzjera. Na jednem z zebrań swej partji oświadczył on niedawno, że niegdyś utrzymywał żonę i czworo dzieci, zarabiając 5 szylingów dziennie. Thorne jest znany z tego, że ma najsilniejszy głos ze wszystkich swych kolegów, i że jest zupełnym samoukiem, bowiem ani jednego dnia swego życia nie spędził w szkole. Zapytany o opinję w sprawach matrymonjalnych, wyrąził się o małżeństwie w słowach następujących : Małżeństwo, to jak nożyczki. Jedna połowa bez drugiej niema wartości. Jeżeli żona i mąż działają w ten sposób jak dwie połowy nożyczek, wówczas małżeństwo jest dobrane*., O fiary orkanu. Gwałtowny orkan, który nawiedził południową część Sachalinu oraz wyspę Hokkaido, spowodował śmierć wielu rybaków. Około 100 osób przepadło bez wieści. Fale morskie wyrzuciły na brzeg wiele trupów. Szkody materjalne oblicza się na 5 miljonów jen. Liczba ofiar ostatniego orkanu zbliża się do 200. Dotychczas znaleziono 94 trupy, o 100 osobach niema dotychczas żadnych wiadomości. P o grzeb k ró la " bandytów. Król bandytów chicagowskich, słynny Jonny Aubert, padł na polu chwały* pod kulami członków bandy konkurencyjnej. Ciało jego znaleziono za miastem podziurawione jak sito. Przyjaciele i podkomendni Jonny ego urządzili mu wspaniały pogrzeb. Sama trumna z bronzu ze srebrnemi o- zdobami kosztowała dolarów. Na czele konduktu pogrzebowego postępował oddział uzbrojonej policji, gdyż istniała obawa, że oddanie ostatniej posługi królowi" może stać się dla jego poddanych hasłem do wywarcia zemsty na przeciwnikach, bez czego jednak obeszło się. Wieńce za trumną wieziono na czterech samochodach ciężarowych. Nad grobem przemawiał jeden z najbliższych kompanów suwerena bandyckiego. Ślub pod w odą. W suchej* Ameryce nie wolno wprawdzie pić alkoholu, alg używanie wody dozwolone jest we wszystkich kierunkach. Skorzystała z tego młoda para zakochanych, 27 letni J. F. Gutrick i 25 letnia Kate Wilson i odbyli ceremonję zaślubin w basenie pływalni hotelu Ambasador w Los Angelos. Młoda para zjawiła się w pływalni w zwyczajnych strojach ślubnych: panna młoda miała na sobie wspaniałą suknię różową, Dan młody był we fraku. Tylko okrycie głowy było zmienione. Zamiast kapelusza i cylindra mieli oboje nowożeńcy hełmy nurków na głowie. Od hełmu tego prowadziły w różne strony niezliczone węże i druty. Wśród radosnych okrzyków zebranych weszli nowożeńcy do basenu. Za nimi postępował kapłan ewangelicki, Shełdon Shepard, z kościoła ewangelickiego w Los Angelos, również w hełmie na głowie. Gała ta trójka zanurzała się powoli w wodę, aż zniknęła zupełnie pod powierzchnią. Jedynym widocznym ich znakiem były wystające z wody węże i druty. Przy pompie pracowali goście weselni, aby dostarczyć nowożeńcom i pastorowi powietrza. Ślub pod wodą trwał ledwie kilka minut. Potem poślubieni wyszli zaraz z pastorem z basenu, ociekając wodą i przyjmując życzenia gości. Ilość sam ochodów w Am eryce. Jak obliczono, w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej jest obecnie 26 miljonów samochodów, czyli cztery samochody przypada na pięć rodzin. Przemyśl samochodowy zatrudnia więcoj ludzi, niż ich Stany Zjednoczone wysłały na wielką wojnę światową; równocześnie jednak samochody zabiły w ciągu ostatnich trzech lat tylu ludzi, ile ich Ameryka straciła podczas wojny światowej. W jednym tylko stanie nowojorskim zginęło ich w zeszłym roku 3 000, w czem samych dzieci około 300.

17 RZECZY CIEKAWE. Gdzie najłatwiej wyjść zamąż? O c z y w i s t a t a m, g d z i e l i c a b a k o b i e t j e s t s t o s u n - ' k o w o m n i e j s z a, n i ż l i c z b a m ę ż c z y z n, c o o d p o w i a d a z n a n e j z a s a d z i e e k o n o m i c z n e j, ż e i m w i ę k s z a p o d a ż, t e m m n i e j s z y p o p y t, i o d w r o t n i e. O t ó ż n i e w e w s z y s t k i c h p a ń s t w a c h i s t n i e j e j e d n a k o w y s t o s u n e k l i c z b y k o b i e t i m ę ż c z y z n, g d y ż w j e d n y c h j e s t w i ę c e j k o b i e t, w d r u g i c h z n o w u w i ę c e j m ę ż c z y z n ; N a j w i ę k s z e s z a n s e. z a m ą ż p ó - j ś c i a p o s i a d a j ą k -o - r e a n k i, g d y ż n a t y s i ą c k o b i e t p r z y p a d a t a m m ę ż c z y z n, c z y l i ż e n a t y s i ą c m ę ż c z y z n ż o n a t y c h p r z y p a d a m ę ż c z y z n z g ó r y s k a z a n y c h n a s t a r o k a w a l e r - s t w o '. W C h i n a c h n a k o b i e t w y p a d a m ę ż c z y z n, w i n n y c h k r a j a c h a z j a t y c k i c h r ó w n i e ż i s t n i e j e z n a c z n a p r z e w a g a l i c z b y m ę ż c z y z n n a d l i c z b ą k o b i e t. S ł o w e m n i e t a k z n o w u ł a t w o z n a l e ź ć s o b i e ż o n ę w A z j i. Z u p e ł n i e o d w r o t n y s t o s u n e k p a n u j e w E u r o p i e : t u j e s t w i ę c e j k o b i e t n i ż m ę ż c z y z n i d l a t e g o s z a n s e z a m ą ż p ó j - ś c i a d l a k o b i e t s ą b e z. p o r ó w n a n i a m n i e j s z e, N a j g o r z e j s p r a w a p r z e d s t a w i a s i ę w A n g l j i, g d z i e n a k o b i e t j e s t m ę ż c z y z n, w e F r a n c j i, w e W ł o s z e c h i w N i e m c z e c h. Samozapalające się papierosy. P a p i e r o s y t e g o r o d z a j u w y p u ś c i ł a n a r y n e k ' j e d n a z w i e l k i c h f a b r y k a m e r y k a ń s k i c h : Z a p a l a j ą c y s i ę k o n i e c w y g l ą d a j a k g ł ó w k a z a p a ł k i, j a k k o l w i e k c h e m i c z n i e j e s t i n n e g o p o c h o d z e n i a i 1 s p r o w a d z a z a p a l e n i e s i ę p a p i e r o s a b e z u ż y c i a ż a d n e g o ź r ó d ł a c i e p ł a. W ł a ś c i w i e p o m y s ł t e n n i e j e s t n o w y, g d y ż j u ż w r w N i e m c z e c h b y ł o p a t e n t o w a n y p o d o b n y w y n a l a z e k p r z e z j a k i e g o ś R o s j a n i n a. W a d ą t e g o - s p o - s o b u, j - a k z r e s z t ą i i n n y c h p o - n i m z j a w i a j ą c y c h s i ę s y s t e m ó w, b y i. n i e p r z y j e m n y s m a k p a p i e r o s a w y w o ł a n y p r z e z g ł ó w k ę z a p a l n ą, s k ł a d a j ą c ą s i ę z s i a r k i i f o s f o r u. N a s t ę p n i w y n a l a z c y s t a r a l i s i ę z m i e n i ć s k ł a d c h e m i c z n y g ł ó w k i, a l e b e z w i e l k i e g o p o w o d z e n i a. D o p i e r o o s t a t n i o, d w o m c h e m i k o m a m e r y k a ń s k i m u d a ł o s i ę - d o p i ą ć c e l u i to- s p o s o b e m t a n i m. K o - m p o z y c j a u ż y t a p r z e z n i c h j e s t o - t a k i m s i k ł a - d z i e, ż e z a p a l a -s ię ł a t w o p r z y ^ p o - t a r c i u o- s p e c j a l n i e s p r e p a r o w a n ą p o w i e r z c h n i ę, p o d t o b n ą d o - t y c h, j a k i e u ż y w a n e -s-ą d z i ś -d-o- p - o - c i e r a n i a s z w e d z k i c h z a p a ł e k, n a p u d e ł k u z p a p i e r o s a m i. C o j e d n a k j e s t c i e k a w s z e, ż e p a i e r o s y t e z a p a l a j ą s i ę n a w i e t r z e n a j s i l n i e j s z y m n a w e t. P o z a t e m m i n i m a l n a i l o ś ć m a s y z a p a l n e - j z u p e ł n i e n i e w p ł y w a n a s m a k t y t o n i u. O b e c n i e m o ż n a s p o t k a ć n a r y n k u a m e r y k a ń s k i m w i ę l e - z n a n y c h m a r e k p a p i e r o s ó w, z a o p a t r z o n y c h w s a m o - z a p a l a j ą c e s i ę g ł ó w k i, a o p i e r a j ą c si-ę n a z d a n i a c h p a l a c z ó w, n a l e ż y p r z y p u s z c z a ć, ż e - t y m r a z e m z o - s t - a ła r o z w i ą z a n a p o m y ś l n i e - s - p r a - w a - d r o b n e g o w p r a w d z i e w y n a l a z k u, k t ó r y j e d n a k b y ł w o p r a c o w a n i u o d s z e r e g u la -t. W jakiej postawie śpią zwierzęta? Z w i e r z ę t a n i e - s y p i a j ą - w s p o s ó b j e d n a k o w y, k a ż d y a -o -d z a j p o s i a d a s o b i e t y l k o w ł a ś c i w y s p o s ó b s p o c z y n k u. Z a j ą c ś p i z o t w a r t e m i o - c z y - m a, t a k - s a r n o ś p i ą r y b y i w ę ż e -. B o c i a n y ś p i ą s t o j ą c, n a je - d - n e j -n o d z e. T o - s a m o m e w y. K a c z k a n a j c h ę t n i e j s y p i a, p ł y w a j ą c n a p e ł n e j w o d z i e. S ł o n i e ś - p i ą s t o j ą c. L i> s i w i l k z w i j a j ą s i ę w k ł ę b e k i - k ł a d ą p y s k, n a t y l n y c h n o - g a - c h, p o d o b n i e j a k p i e s. C z ę s t o p r - z y k r y w a j ą - s i ę j e s z c z e p u s z y s t y m o g o n e m j a k k o ł d r ą. N i e t o p e r z e ś - p i ą w. p o z y c j i w i s z ą c e j g - i o w ą n a - d ó ł. K o n i e s t o j ą, l u b k ł a d ą s i ę, g d y s ą b a r d z o z m ę c z - o ń e. M a ł p y s y p i a j ą w n a - j - n i e m o ż - l i w s z y c h - p o z y c j a c h, c z ę s t o - b a r d z o - w i s z ą c g ł o w ą n a - d ó ł, - u - c z e p i o n e - g a ł ę z i t y l n e m i n o g a m i l - u b o g o n e m. Cukier z drzewa. N i e d a w n o p u s z c z o n o w r u c h w S z c z e c i n i e f a b r y k ę, o b l i c z - o n ą n a p r o d u k c j ę t o n n r o - c z n i e c u k r u z d r z e w a,. p r z e z n a c z o n e g o - -d l-a ż y w i e n i a b y d ł a. C u k i e r t a k i b y n a j m n i e j n i e j e s t k o n k u r e n t e m c u k r u b u r a c - z - a n e g o l u lb - t r z c i n o w e g o -, g d y ż - n ie p o s i a d a i c h w ł a s n o ś c i. J a k w i a d o m o, o d d a w n a j u ż z -n a -n e -s ą s p o s o b y w y c i ą g a n i a z d r z e w a - a l k o h o l u ; a z a t e m, w p e w n e j f a z i e - p r z e j ś c i o w e j, d r z e w o t o b y ł o - c u k r e m ". G ł ó w n ą - c z ę ś c i ą s k ł a d o w ą - d r z e w a j e s t c e l u l o z a, c i a ł o p o k r e w n e - k r o c h m a l o w i, ' k t ó r y - p o d l e g a s a c h a - r y z o w a n i u o d - w i e l u l a t. T r a k t u j ą c w - p o d - o b n y s p o - s ó l ) c e l u l o z ę z,a - p o m o c ą k w a s u, n a g o r ą c o - i -p-o-d c i ś n i e n i e m, m o ż n a - d o p r o w a d z i ć - d o r o z b i c i a c z ą s t k i c e l u l o z y, i d o d a j ą c i m -p o c z ą s - t e c z c e w o d y o t r z y m a ć c u k i e r. P r z y w y r o b i e n -p. a l k o h o l u w y d a j n o ś ć je-s-t c l u ż a, ' g d y ż o t r z y m u j e -s ię - d o 2 5 l i t r ó w a lk - o - h o - l u c z y s t e g o z e k g. t r o c i n. P r o c e s t e n j e d n a k z o -s -t a ł z a r z u c o n y jz t e g o p o w o d u, ż e k w a s -so -I-n y, u ż y w a n y t u t a j, n i s z - c z y ł m e t a l n a c z y ń. N i e m c y o m i n ę l i t r u d n o ś c i w t e n s - p o - s ó b, ż e t r a k t u j ą d r z e w - c - p o - d c i ś n i e n i e m iza, p o m o - c ą b a r d z o s ł a b e g o - r o - z c z y n u t e g o k - w a. s u. (1 d o ), o t r z y m u j ą c w t e n 's - p o - s ó b l i t r ó w a l k o h o l u -z- t o ń - n y d r z e w a. R z ą d n i e m i e c k i, m a j ą c y m o n o p o l w t e j g a ł ę z i, r z u c a c o r o c z n i e h e k t o l i t r ó w a l k o h o l u n a r y n e k. P r a w d o p o d o b n i e N i e m c y u w a ż a l i z,a r z e c z w y g o d n i e j-s-z ą o g r a n i c z y ć p r z e m i a n ę d r z e w a -do- s t o p n i a - c u k r u, n i e p o d d a j ą c g o - f e r m e n t a c j i i w y - t - w o r z y ć w t e n s p o s ó b p a -s -z ę p o ż y w n ą - d l a b y d ł a. P o n i e w a ż p r o d u k t t e n j e s t w r s m a k u b a r d z o m a ł o s ł o d k i, n a l e ż y - w n o - s i ć, ż e z n a j d u j e s i ę o n n a g r a n i c y m i ę d z y c - u k r e - m a k r o c h m a l e m, m a ł o r ó ż n i ą c y c h s i ę m i ę d z y s - o b ą c h e m i - c - z n - i e. O t ó ż, c h c ą c p r z - e k o - n a ć -s ię, j a k ł a t w o - p i - e r w s - z e c i a ł o p r z e c h o d z i w d r u g i e,, d o - s - t a t e c z n e m j e s t p o t r z y m a ć k a w a ł e k o ś r o d k a z c h i o b a w u s t a c h : p o k r ó t k i m j u ż ' c z a s i e u c z u w a -s ię s ł o d k i s m a k. P o d d z i a ł a n i e m b - o - w i e m f e r m e n t ó w ś l i n y k r o c h m a l z b o - ż - o - w y z o s t a ł z h y d r a l i z o w a n y, t. j. w z b o g a c o n y o j - e d n ą c z ą s t e c z k ę w o d y i z a m i e n i o n y n a c u k i e r r o z p u s z c z a l n y. N i e m a z a t e m w t e m n i c n a d z w y c z a j n e g o -z p u n k t u w i d z e n i a c z y - s t o n a u k o w e g o -, ż e N i e m c y t ą - d r o g ą o t r z y m a l i p r o - d u k t p o ż y w n y z d r z e w a. P r a k t y c z n i e j e d n a k w z i ą w s z y, p r o -c e -s t e n p a - p o t k a ł n a w i e l k i e t r u d n o ś c i i - z a j m o w a ł o d d a w - n a u m y s ł y f r a n c u s k i c h h o d o w c ó w w i n n i c o w y e h, _ k t ó r z y c h c i e l i w y z y s k a ć w k o r z y s t n y s p o s ó b ł o d y g i w i n a. D o t y c h c z a s - N i e m c y t r z y m a j ą w - s e k r e c i e - s w ó j s -p o -s ó b, t a k, - ż e z d o b y c i e t a j e m n i c y b ę d z i e F r a n c u z ó w k o - s z t o w a ł o - w i e l e t r u d ó w i p i e n i ę d z y.

18 16 B O L A Nr 20 ODPOWIEDZI REDAKCJI. P p.: F. K i e p u r a w D.: O p o w ia d a n ie p.'t. K r ó l w k la s z to rz e 11 z a m ie ś c im y z m a łe m i p o p ra w k a m i. G o l g o l a w B.: Co do p op rzed n io n a d esła n ych w ie rs z y nic n ie m o żem y o d p o w ied zie ć, g d y ż p o s zły z a ra z do kosza. A i obecne, choć p o s ia d a ją p ew n e za lety, ale jeszcze nie n a d a ją się do dru ku. K a ż d y w iersz, o p ró cz za jm u ją c e j treści i p olo tu p o e ty c k ie g o, p o w in ie n p o sia d a ć trzy rzeczy, ą m ian o w i^ cie: ry m, r y tm i k ad en cje. R y m jest to p o d ob ień stw o b rz m ie n ia k o ń có w e k w d w ó ch albo w w ię c e j w ierszach. R y m y d w u zg ło s k o w e n a z y w a m y żeń sk im i, np. b la sk i- w rza s k i, k a rk i-ija n cza rk i ; jiednozgłoskow e m ęsk im i np. b la sk -w rza sk, m a -d rw a. J eżeli m ię d z y n a stęp u ją cy m i po sob ie ru ch a m i, g ło s a m i i t. p. p o w ta rz a ją się w p e w n y m p o rzą d k u ta k ie sam e od stęp y czasu, w te d y p rz y p is u je m y t y m ru ch om i g ło s o m rytm, i n a z y w a m y je ry tm ic z n y m i. N a jp ro s ts z e g o p rz y k ła d u ry tm u d osta rcza od głos zegark a (tik -ta k ), a lb o m ia ro w y chód; za ró w n o b o w ie m głosy,' k tó re w y d a je zegarek, ja k też ru ch y, k tóre c z ło w ie k, ch o dząc, w y k o n y w a n o ga m i, p o w ta rz a ją się w reg u la rn y c h od stęp ach czasu. K a d e n c ją n a z y w a m y w ła ś c iw e n a stęp stw o s łó w po sobie. B łęd n e u sta w ien ie ty c h słów psujie k a d en cję, a tem sa m em - i c a ły w iersz. N ie n a leży za p o m i n a ć także o ilo ś c i zg ło s e k w w ierszu. W e ź m y np. czterow iersz. N ie m ożn a n a p isać w p ie rw s z y m rzą d k u ośm z g ło sek, w drugirrt sześć, w trze c im d a jm y na to pięć, a W c z w a rty m sied m i t. p., ale ilość zg łosek m u si być w e w s z y s tk ic h rzą d k a c h je d n a k o w a np. ośm, albo w 1 i 3 je d n a k o w a, a w 2 i 4 m n iejsza lub w ię k s za od pop rz ed n ich d w óch, a le sobie rów n a. W p r a w d z ie są w y ją tk i od tej reg u ły, a le i w ó w c za s ja k ie ś za sad y m u szą b yć zach ow an e. N p. b a jk i m a ją ró żn ą ilo ś ć zgłosek, ale i p i sanie ta k ich w ie rszy jest nieco trudniejsze. Jako p rz y k ła d n iech słu ży d w ie z w r o tk i z P a ń s k ie g o w ie rs z a p. t. K łó t liw i"! P ie rw s z a z w ro tk a p o sia d a w s z e lk ie cech y dob rego w iersza, a b rz m i: Z a w s ze je s te m z a c h w y c o n y P ię k n e m lic e m m ojej, żony, T y lk o to m n ie jed n o sm uci, Że się ze m n ą często k łó c i". Jest. tu r y m d o b ry i r y tm n ie z ły i k a d e n c ja n a le ż y ta i ilo ś ć zg ło s e k w ła ś c iw a. A le ju ż d ru ga z w ro tk a w a ru n k ó w ty c h nie p o sia d a : B rzm i on a: T e ' je j s w a ry, te je j k łó tn ie N ie zagłu szą, ch yb a lutn ie. T a k głośno w rzeszczy i m am rota, Ja czasem m y ślę, że za m ia s t b u zi p osia d a w ro ta ". O tóż,.w zw ro tce tej je s t ty lk o rym, a le b ra k ry tm u, a k a d en cje d ja b li w z ię li, nie m ó w ią c ju ż o ilości zg ło s e k i p rzeto c a ły w ie rsz, ja k to m ó w ią, do b a n i! W s k a z ó w k i nasze p ły n ą z d obrego serca, g d y ż, ja k to w id a ć z in n ych w ie rszy, m ó g łb y P a n n a w e t dobrze pisać, g d y b y nie te błęd y, k tóre d o ty c h czas P a n p o p e łn ia ł p od w z g lę d e m fo rm y. E d w a rd Cygan w J.: T c h ó r z a " za m ie ś c im y w je d n y m z n a jb liż szych n u m erów. Leon B a łk o w 'B.: Z k a rtk i P a ń s k ie j nie m o żem y zrozu m ieć, o co się P a n u rozch o d zi. B ro szu rk i ta k ie j n ie zn am y. Jan Dzień w Szcz.: K a śk a zło c ia k ie m ogrom n ie się u cieszyła, a jeszcze b ard ziej m iły m w ie r s zy k ie m i p a m ię c ią o niej,. Z a s ło w a : Ż y j sobie, K asiu, sto la t w esoła i zd row a, tego ci ży c zy Janek i cala Szczur o w a!" serd eczn ie tak, Pan u, ja k i w s z y s tk im je j ż y c z liw y m p iękn ie dzięku je. Tadeusz Frączek w R. i. Stan isła w Ł ątow sk i w.: Z a g a d k i o trzy m a liś m y i z a m ie ś c im y je w m ia rę m iejsca. Józek C. w K : R eb u sy p rz y jm ie m y, o ile b ęd ą d o b re; jed n ak, k ie d y b ęd ą d ru kow a n e, p o d a ć nie m ożem y. 'P rz y ry s o w a n iu p ro s im y u w ażać, aby w ie lk o ś ć w s zy s tk ich b y ła jed n a k a i n a jle p iej rysow a ć tuszem czarnym. U n iew a żn ia się zg u b ion ą k s ią żeczk ę w o js k o w ą n.a n a zw is k o Jaksan P io tr, u ro d zo n y w rok u 1904 w O strow ie, p o w. R op czyce, syn Jana i M a rji, w ystaw ioną, p rzez P. K. U. R zeszów. N u m era zaległe od N o w ego R oku posiadam y jeszcze w zapasie. Zagadki do nagrody. * m a * & W it ' * * I. Logogryf. (U łożył Józef Pachołek). A ńr Wyspa. Dziki zwierz. W ódz po ukraińsku. * ir K raj w Europie. * * Bóg sztuki. -K * * Kukułka po rusku, ń # * Jest w kościele. * Miasto w Europie. * * Miasto w Polsce. * Naczynie kuchenne. M ówią wstecz. W yrazy początkowe czytane z góry na dół dadzą tytuł powieści J. Kraszewskiego. 2. Szarada. (U ło ż y ł P io tr W e n c z Ś.). W stecz pierwsza, m iarą zawsze pozostanie Pierw sza i trzecia znowu drogi panie Jest sztucznym ogniem. A trzecia i pierwsza Nazw a władcy. By dokończyć wiersza Pow iem już całość. Jest to u zw ierząt koń-. [czyny ochrona A le nie u wszystkich, lecz tylko niektó- [ryćh z ich grona. 3. Drobne szarady. (Ułożył Marjan W ietrzny z L.). I. Pierwsze drugie przewód pod ziem ią przep row ad zon y, Drugie pierw sze drzewo, drąg, pal obro- [biony.. l i. Pierw sze drugie im ię m ęskie każdemu jest (zdane, Drugie pierw sze zaś kółko przy blokach [używane. 4. Układanki. (U łożył Jan Smaza z Z.). Spółgłoska (fonet) + powróz = im ię żeń. P ia k + spółgłoska (fonet) = im ię męskie. Kraj w A fryce połud.- -zaim ek = im ię żeńskie. Miara pow. -[-zwierzę im ię męskie. 5. Kwadrat m agiczny. (U łożył W. Zieliński z. S.). I I Po wieściopisarz niem. Schowek. Jedna z muz. Zwrot. Prędki. 6. Rekonstrukcja. (Ułożył Tadeusz Kwerka z W.). b k a m m ó W powyższej figurze wypełnić puste kratki literam i, aby dały w yrazy o jednakowem znaczeniu, tak pionowo jak poziomo. Za dobre rozwiązanie powyższych zagadek przeznaczamy d u ie książki do rozlosowania. k k T e rm in n a d s y ła n ia ro z w ią z a ń u p ły w a dnie, 23 b. m. Z n a czen ie z a g a d e k z N ru 18 R o li" : 1. K r z y ż ó w k a : W y r a z y p o zio m e : M ak, E w a, ee, ar, fa, fa n t, acan, dw a, ot, kot, noś, p arada, ob raża, na, N a ta lja, ar, be, da, m a, rad, kat, hm, gk w ip a ż, rfi, sa, nosze, ec, ka, to, palan t, cetn ar, ty, osa, ro, ada, R aba, asok, kr, la, u w, psa, A d a : W y r a z y p io n o w e : M en, k a fta n, aaaaaa, A d a, etap, car, a n n o, Don, k at, a r, sieć, m asło, dar, zz, B rem a, ar, rada, B ako, rab, skok, tli, m asło, kk, N icea, ja, na, sa, kot, et, ona, park, agalp, to, ca, traw a,, nos, raki, arą, ona. 2. Szara d y : I. Japon ja. II. A d w o k a ci. 3. R e k o n s tru k c ja : T a k t-, ata k-k ara-tk ać. W o zn a czo n ym czasie 'dobre ro zw ią za n ia n a d esła li pp.: Jan G ara z W., Ire n a W n ę k o w ic z ó w n a z D., S ta n i s ła w L is z P. Ż., Józef W ę g ie l z C., T o w. ośw. kult. O j czyzn a " z M. K. N a g r o d y w y lo s o w a li pp.: S ta n is ła w L is z P. Ź. i T o w. O jczyzn a ". W y d a w c a : F e lik s K o w a lc z y k. O d p o w ie d zia ln y R e d a k to r: A n to n i St. B assara. W d ru k a rn i C za su " w K ra k o w ie pod za rzą d em L e o p o ld a W ó jc ik a.

19 Giełda płodów rolniczych z dnia 9 maja b. t. IPizenica. 39*00 39*50 Słoma długa 6*00 6*50 Żyto *50 Ziemniaki stoł. 5*50 6*00 Owies.. 18*00 18*50 Koniczyna na- Jęczmień. 18*00 18*50 sienn. czer. 200*00 230*00 Fasola biała 60*00 65*00 Mąka żytnia 35* Groch zwyk. 32*00 33*00 Mąka pszen. 69*00 70*00 Siano słodk. 8*00 9*00 Otręby pszen. 14*00 15*00 Łubin żóły *00 Otręby żytnie 14*00 00*00 Koniczpastew. 12* Mąka czerw. 18*00 18*50 Ceny rozumieją się za towar średniej handl. jakości za 100kg. C e n y b y d ła I n ie r o g a c iz n y n a k r a k o w s k i e ] targowicy* w dnia 9 maja b. r. Płacono za jeden kilogram żywej wagi: Buhaje. od 1'00 do 1*98 zł. Jałownik od 0 92 do 1*50 sl. Woły. :. od 1-20 do 1-59 zł. Cielęta. od 1-00 do 2-01 sl. Krowy. od 0 80 do 1'92 zł. Kozy i bąrany 0 00 do 0-00 sl. Nierogaciznę 2'25 do 2'57 zł. lliri HlZMlltij wa lod2'80d<>3.36 Szyler-Szkolnik jest autorem wielu prac naukowych. Szyler-Szkolnik jest najsłynniejszym psycho-grafologiem świata. Szyler-Szkolnik jest człowiekiem wielkiego doświadczenia życiowego, znawcą duszy polskiej. Szyler-Szkolnik posiada szereg protokułów Towarzystw Naukowych stolicy. Szyler-Szkolnik posiada mnóstw o chwalebnych odezw najwybitniejszych uczonych, najsłynniejszych lekarzy i prasy. Szyler-Szkolnik każdemu kto nadeśle charakter pisma swój lu b zainteresowanej osoby napisze imię, rok i miesiąc urodzenia. Kawaler, żonaty, wdowiec, wykona a- nalizę charakteru, określi zalety, wady, powie każdemu kim jest ł kim być może. Szyler-Szkolnik wykonywa analizę szczegółow ą (nie próbną) jak również udziela odpowiedzi na wszelkie szczerze zadane pytania za 3 zł. (można w znaczkach pocztowych). Szyler-Szkolnik przyjmuje osobiście 11 3 i 4 7. Szyler- Szkolnik stale zamieszkuje: Warszawa, Nowowiejska 32, m. 6. Redakcja Świt*. P. S. Podczas nieobecności p. Szylera-Szkolnika analizy wykonywa jego zastępca-asystent p. Fogler. REKORi POBITY!!! 9.9T5 C z y t e l n i k ó w» R o l i «i z a r e k o m e n d o w a n y c h p r z e z c z y t e l n i k ó w n a b y ł o j u ż n a s z e d o b r e z e g a r k i z w i e c z n e m s z k ł e m p o c e n i e 4.67 ( z a m i a s t 2 5 z ł. ). P r z e t o w s z y s c y c z y t e l n i c y» R o l i «z a m a w i a j ą t y l k o u n a s. N a l i s t o w n e z a m ó w i e n i e w y s y ł a m p o c z t ą p ł a s k i z e g a r e k z d e w i z k ą, w y r e g u l o w a n y d o m i n u t y z l e t n i ą g w a r a n c j ą ; l e p s z y g a t. *5.25, 2 s z t ,4 s z t , l e p s z y g a t 6.00, 7.50 i 9.50, zegarek ze świecącym cyferblatem 8.50 i 10.50, z nowego fra n c. zło ta 9.95, 12,, 14.50, k r y t y A N K IE R z trze m a k o p e rta m i 14.75, 17., 19., 23., 28., zn a n ej m a rk i A. M O S E R " z d łu g o le tn ią g w a r a n c ją 17.35, 18.75, 22., te sa m e z fr. n o w e g o zło ta 24.50, N a rę k ę m ęsk i lu b d a m s k i: 9.30, 12., 14., z e ś w ie c ą c y m c y fe rb l , 18., 23j ; ła ń c u s zk i z im it. zło ta 1.50, 250, 4^, 5.. Z a k oszta przes. p ła c i k u p u ją cy. D e w iz k i od 7 zł. A d re s o w a ć : Przed. szw. zeg. KOMERCJA", Warszawa, ulica Dzielna 45, Oddział 30. Uwaga: P o s ia d a m y s e tk i lis tó w d zię k czyn n y ch. Sfcyd płciowe I W obec braku gotówki i wielkiego zapasu książek na składzie, dajemy 10 cennych i pożytecznych książek tylko za 5 zł. 1) Dr Jozan: Życie płciowe kobiety*1. Poradnik lekarski. 2) Dr W erner: i' Lekarz domowy masaż**. Leczenie wszelkich chorób wewnętrznych i zewnętrznych z 14 rysunkami, 3) Dr Braun: Samogwałt u mężczyzn ikobiet**. 4) DrSurbled: Sekretne sposoby małżeńskie*. 5) Dr Korabiewicz: Choroby wenery- gfe czne* i 5 innych, ciekawych i pożytecznych ksią- ^ żek tylko za 5 złotych. Wysyłamy za gotówkę lu b za zaliczką pocztową, na wydatki załączyć zł. 1'50 (można w znaczkach pocztowych. Niniejsze ogłoszenie koniecznie załączyć do listu Warszawa, Redakcja Sw ifnaw ow iejaka 32, m. 6. I I ze kupno zegara jest rzeczą zau fąn ia!!! N a l e ż y z w r a c a ć s i ę d o s i ł f a c h o w y c h t ą m i a r o d a j n ą s i ł ą f a c h o w ą j e s t Polska Spółka Zegarmistrzowska Perf ectwatch 55 Warszawa, ul. Nowolipie 8 m. 25 skrzynka pocztowa lir. 577 która poleca zegarki z anerykańskiego złota z nietłukącem się szkłem t y llc o z a z ł* 6 * 5 0 zamiast zł. 50 n ic ze m n ie ró żn ią c e się o d p ra w d z iw e g o zło ta 14 kar. N a lis to w n e z a m ó w ie n ie w y s y ła m y n a ty c h m ia s t e le g a n c k i p ła sk i ze g a re k w y regu lo w a n y - d o m in u ty, ch ód d ź w ię c z n y, z g w a r a n c ją 10-letnią, le p szeg o g a tu n k u 10.50, 13 18, 24, 30 zł. Z św iec, c yfe rb l. 9.50, 12, 15 i 18 zł. Z eg. k r y ty A n k ie r z trze m a k o p e rta m i amer.. 16, 10, 24, 28, 35 zł. Z e g a rk i n i k lo w e C H R O N O M E T R zł N a r ę k ę m ęsk ie i d a m sk ie z p a s k ie m a m e ry k. 15, 17, 20, 24, 28, 35 zł. Z eg. k r y t y s ta lo w y z tr z e m a k o p e rta m i, w e r k n ik lo w y ty lk o 10 zł. Ł a ń cuszki z a m eryk. zło ta 2, 4, 6 zł. B u d zik i stoło w e 10.50, 12.50, 14.50, 16, 18- zł. Z a k o s zta p rz e s y łk i p ła c i k u p u ją cy. M oc lis tó w d zięk czyn n y ch. Adresować Skrzynka Pocztowa 577. Bandaźysta! Specjalny. Fachowiec od lat 40 A. M. MIRKIEWICZ Kraków, Mostowa L. 4. Poleca bandaże przepuklinowe własnych ulepszeń bardzo praktyczne i wygodne w noszeniu. Również pasy bez sprężyn nowych systemów. Pasy brzuszne oraz pooperacyjne itp. Dla dzieci nowość niebywała bardzo skuteczna. Wykonuję pod gwarancją. Praktyczne wyjaśnienia"listowne. (N a odpowiedź znaczek). Ostrzega się przed Magierami niefachowymi, którzy narażają na różne przykrości itp. K O N C E S JO N O W A N E Kursy kroju i szycia J. IMIELSKIEJ, KRMBW, ul iw. Krzyża L 1. rozpoczynają się 1-go i 15-go każdego m iesiąca 2-miesięczne dla panien szyć umiejących, a dłużej trw a jące dla niemniejących szyć. W p isy codziennie od 9 do 12 i od 4 do 7 wiecz. D la przyjezdnych mieszkanie. Instruments H U K Y C K M M dęte I smyczkowe oraz części zapasowe do tychże. Stare lustrumenta naprawia, zestraja lub wymienia na nowe J. A. NIKIEL Krnk6wBSzewska S. Wszelkiej porady przy zakładania I kompletowaniu zespołów orklestralnych udziela bezpłatnie, za nadesłaniem znaczka pocztowego P 1* ze d w ó e łl c h ło p c ó w do n a u k i sto - i j j l l i ę la r s k ie j od lat 16-tu z całem utrzymaniem bez dopłaty. Pracownia stolarska Bystronia, Mogilany koło Krakowa.

20 BŁĘDNICĘ BRAK KRWI USOWA Mra KRZYSZTOPORSKIEGO WINO CHIŃOWO-ŹELAZISTB z Ortem aa m ilid z i hiszpańskie) r e g u l u j e s ł a b o ś c i k o b i e c e, d o d a j e s i ł y, p o d n i e c a a - p e t y s. srzyezynla krwi, położnicom zadziwiająca szybka przywraca slly, a s p e c j a l n i e p o l e c a n e p r z e * l e k a r z y w c h o r o b a c h p ł u c n y c h, p o p r z e b y t y c h c i ę ż k i c h c h o r o b a c h, p r z y o s ł a b i e n i u o g ó l n e m, o b e r w a n i u, b r a k u o c h o t y d o ż y c i a, n u d n o ś c i a c h, z a w r o t a c h g ł o w y, w y c z e r p a n i u f i z y c z n e m i u m y s ł o w e m. D o n a b y c i a w a p t e k a c h i d r o g e r j a c h, g d z i e n i e m a, z a m a w i a ć w p r o s t z f a b r y k i w e w ł a s n y m i n t e r e s i e ^ b y u s t r z e c s i ę p r z e d p o d r ó b k a m i, żądać wyraźnie K ra KRZYSZTOPORSKIEGO WINO CHINOWO-ŹELAZISTE z Orłem N a ś l a d o w n i c t w o e n e r g i c z n i e o d r z u c i ć! C e n y z o p ł a c o n ą p o c z t ą i o p a k o w a n i e m s ą n a s t ę p u j ą c e : 2 f l. m n i e j s z e z ł. 6, 5 f l. m n i e j s z y c h z Ł f l. p o d w ó j n v z ł f l. p o d w ó j n y c h z ł z Orłem w yrobu M ra Krzysźtofonkiego p o d ł u g p r z e p i s u O. N o r b e r t a z P r a g i. N a j s k u t e c z n i e j s z y w b ó l a c h i k u r c z a c h ż o ł ą d k a, u - B u w a z ł e t r a w i e n i e, p o b u d z a a p e t y t, n i e z a w o d n y w n u d n o ś c i a c h, s ł a b o ś c i a c h, w y m i o t a c h i o m d l e n i a c h, n i e o c e n i o n y ś r o d e k w c z a s i e p o d r ó ż y i p i e l g r z y m e k o r a z w s ł a b o ś c i a c h k o b i e c y c h. L e c z y z a s t a r z a ł e r a n y, o w r z o d z e n i a, u s u w a b ó l z ę b ó w, g a r d ł a, d z i ą s e ł, c h r o m z ę b y o d z e p s u c i a. J a k o n i e z b ę d n y ś r o d e k d o m o w y w i n i e n b y ć w k a ż d y m d o m u w n a g ł y c h w y p a d k a c h o d d a j e n i e o c e n i o n ą p r z y s ł u g ę. Ż ą d a ć w y r a ź n i e B a l s a m u K a p u c y ń s k i e g o z O r ł e m w y r o b u M r a K r z y s z t o p o r s k i e g o n a ś l a d o w n i c t w a e n e r g i c z n i e o d r z u c a ć. Każda prawdziwa butelka Jest zaopatrzona plombą metalową z Orłem. C e n y z o p ł a c o n ą p o c z t ą i o p a k o w a n i e m s ą n a s t ę p u j ą c e : 2 f l. z ł f l. z ł f l. z ł f l. z ł 35. gościec, postrzał, ischias, łamania, nadwyrężenia, kłucia z powodu przeziębienia, ból głowy, zębów, katar, przeziębienia, bole żołędka, kurcze i t. p. u s u w a J E J s k i r!.! * " a c o i i e m ; w y ro bu Mra K rxy»*tefer*klego D o n a b y c i a w a p t e k a c h i d r o g e r j a c h, g d z i e n i e m a z a m a w i a ć w p r o s t z f a b r y k i w e w ł a s n y m in t e r e s ie, b y u s t r z e d z s ię p r z e d bezwartościowemi podróbkami ż ą d a ć w y r a ź n i e P a i n E x p e l l e r z O r ł e m w y r o b u M r a K r z y s z t o f o r s k i e g o n a ś l a d o w n i c t w a e n e r g i c z n i e o d r z u c a ć. i ' i i ni C e n y z o p ł a c o n ą p o c z t ą i p a k o w a n i e m s ą n a s t ę p u j ą c e : 2 f l a s z k i z ł , 5 f l. z ł , 10 fl. z ł 1 7 '0 0, 2 0 f l. z ł Fahryisa chemiczna Kr. K rzyszto f orski Tarnów. Mi. Towarowa 8. Kupujcie wprost u wytwórcy! wyroby pierwszorzędnego wykonania Jak: Liny konopne transmisyjne dla fabryk i kopalń, budowlane, do żeglugi i rolnictwa, wyroby do rybołóstwa, linki strażackie, turystyczne, drabiny linowe, sznury białe i szare, postronki na uprząż, lejce, uździenice, pasy, taśmy, szpagaty, hamaki, huśtawki, siatki, konopie czesane pakuły do uszczelnień i t. p. dostarcza: Wysyła monterów do lin transmisyjnych. Sprzedaż części owa i hartowna. Cenniki na żądanie. Uwaga na dokładny adres. h B Fabryka Powroźnlcza w Krakowie-Zwierzynlec ol. Lelewela 11. Za zmianę adresu należy się 40 groszy. i i werze G A R K I i anerykańsklego nowego złota» A m e r. d O R «n i c z e m s i ę n i e r ó ż n i o d p r a w d z i w e g o z ł o t a 1 4 k a r. t y l k o z a z ł U w a g a : Z e g a r k i n a s z e n i c n i e m a j ą w s p ó l n e g o z z e g a r k a m i i n n y c h r e k l a m. W y s y ł a m y p o c z t ą z a z a l i c z e n i e m e l e g a n c k i z e g a r e k. C h ó d d ź w i ę c z n y n a k a m i e n i a c h, w y r e g u l o w a n y d o m i n u t y z g w a r a n c j ą z a d o b r y C h ó d n a 8 l a t. 2 s z t. 1 7 z ł., 4 s z t , 6 s z t. 4 7,5 0. L e p s z e g o g a t u n k u , 15, 18, 2 1, 25, 3 5 z ł N a r ę k ę z p a s k i e m n i k l o w e 14, 1 7, 2 0, 2 5, 3 0, 35, 40, 5 0 i 5 7. Kryty Ankier z trzema kopertami amer. zl , 1 9, 2 2, 26, 3 0, 3 5, r ę c z n e z p a s k i e m l e p s z e g o g a t u n k u 20, 25, 37, 4 5, 5 5, 6 5. B u d z i k i s t o ł o w e 1 5, 17 i 2 0, l e p s z e g o g a t u n k u 25, 3 0 i 4 0 z ł. Ł a ń c u s z k i z n o w e g o z ł o t a p o 2.1 5, 3, 3.7 5, i 6 z ł. Z e g a r k i r e k l a m o w e k i e s z o n k o w e m a r k i C h r o n o m e t r " n i k l o w e p o c e n i e 5.87, 2 s z t , 3 s z t , 5 s z t. z ł , 7 s z t , 10 sz t Z a k o s z t a p r z e s y ł k i i o p a k o w a n i e p ł a c i k u p u j ą c y. FABRYCZNY SKŁAD GENEW SKICH ZEGARKÓW JÓZEF JAKUBOWICZ, Warszawa, Sienna 2 7,l0 d d zia ł 41. Mnóstwo listów dziękczynnych. Z p o w o d u b r a k u m i e j s c a z a m i e s z c z a m y n i e k t ó r e. 9 z. P. J ó z e f J a k u b o w i c z N i n i e j s z e m z a m a w i a m z e g a r e k z a m e r. z ł o t a. J e s t t o j u ż t r z e c i z e g a r e k. Z p o p r z e d n i c h j e s t e m b a r d z o z a d o w o l o n y. T e o d o r B ł a w a t, k i e r o w n i k s z k o ł y K l o n i a. D o b r y z e g a r e k k u p i s z t y l k o w z n a n e j w e w s z y s t k i c h d z i e l n i c a c h k r a j u f i r m i e J. J a k u b o w i c z, W a r s z a w a 4 1. W y c i ą ć! Z a c h o w a ć! R e k o m e n d o w a ć! F i r m a e g z y s t u j e o d r o k u N a g r o d z o n a w i e l o m a z ł o - t e m i m e d a l a m i i k r z y ż a m i. f f f t M M f i r 'G f Przy zamówieniach prosimy powoływać się na Rolę11.