(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FI93/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 R Z E C Z PO SPO L IT A PO LSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia (13) B1 (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FI93/00510 (51) IntCl6: H01H 9/56 U rząd Patentowy Rzeczypospolite] Polskiej (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO94/13000, PCT Gazette nr 13/94 ( 5 4 ) Przełącznik elektroniczny (30) Pierwszeństwo: ,FI, ( 7 3 ) Uprawniony z patentu: A. AHLSTROM CORPORATION, Noorm arkku, FI (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 19/95 (72) Twórcy wynalazku: Martti S airanen, Klaukkala, FI Raimo Riuttala, Elimä ki, FI (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 01/98 (74) Pełnomocnik: Ludwicka Izabella, PATPOL Spółka z o.o. PL B1 (57) 1. Przełącznik elektroniczny do podłączania zasilania elektronicznego z sieci prądu zmiennego do odbiornika i odpowiednio, odłączania zasilania elektronicznego, który zawiera przekaźnik elektromagnetyczny i sterowalny dwukierunkowy przełącznik półprzewodnikowy, zwłaszcza triak połączony równolegle z przełącznikiem przekaźnika oraz jednostkę sterującą dołączoną do przekaźnika i przełącznika półprzewodnikowego, przy czym w stanie dołączenia odbiornika do źródła zasilania jako pierwszy włączony jest przełącznik półprzewodnikowy przy wartości zerowej prądu zmiennego, a po upływie określonego czasu włączony jest przełącznik przekaźnika, a ponadto w stanie odłączenia odbiornika od źródła zasilania, jako pierwszy wyłażony jest przełącznik przekaźnika, a po upływie określonego czasu wyłączony jest przełącznik p ó łp r z e w o d n ik o w y przy wartości zerowej prądu zmiennego, przy czym jednostka sterująca zawiera środki do wyłączenia przełącznika półprzewodnikowego po włączeniu przełącznika przekaźnika w stanie podłączenia odbiornika do źródła zasilania i do włączenia przełącznika półprzewodnikowego przed wyłączeniem przełącznika przekaźnika w stanie odłączenia odbiornika od źródła zasilania znamienny tym, że jednostka sterująca (3) zaopatrzona jest w źródło napięcia odniesienia (6) o trzech wyjściach trzech napięć odniesienia (U 1, U2, U3), które to wyjścia dołączone są do trzech wejść jednostki porównawczej (7), która zawiera trzy komparatory napięcia (8, 9, 10), przy czym trzy dodatkowe w ejścia jednostki porównawczej (7) są dołączone do wyjścia napięcia sterującego (Uos) obwodu stałej czasowej (5). korzystnie obwodu rezystorowo-pojemnościowego RC, którego wejście stanowi wejście napięcia sterującego (Um ) przełącznika, ponadto wyjście jednego z komparatorów (9) połączone jest z przełącznikiem (1b ) przekaźnika elektromagnetycznego (1), a połączone ze sobą wyjścia dwóch pozostałych komparatorów (8 i 10) są połączone z przełącznikiem półprzewodnikowym (2), dla ich włączania i wyłączania w określonym czasie. Fig. 3

2 Przełącznik elektroniczny Zastrzeżenia patentowe 1. Przełącznik elektroniczny do podłączania zasilania elektronicznego z sieci prądu zmiennego do odbiornika i odpowiednio, odłączania zasilania elektronicznego, który zawiera przekaźnik elektromagnetyczny i sterowalny dwukierunkowy przełącznik półprzewodnikowy, zwłaszcza triak, połączony równolegle z przełącznikiem przekaźnika oraz jednostkę sterującą dołączoną do przekaźnika i przełącznika półprzewodnikowego, przy czym w stanie dołączenia odbiornika do źródła zasilania jako pierwszy włączony jest przełącznik półprzewodnikowy przy wartości zerowej prądu zmiennego, a po upływie określonego czasu włączony jest przełącznik przekaźnika, a ponadto w stanie odłączenia odbiornika od źródła zasilania, jako pierwszy wyłączony jest przełącznik przekaźnika, a po upływie określonego czasu wyłączony jest przełącznik półprzewodnikowy przy wartości zerowej prądu zmiennego, przy czym jednostka sterująca zawiera środki do wyłączenia przełącznika półprzewodnikowego po włączeniu przełącznika przekaźnika w stanie podłączenia odbiornika do źródła zasilania i do włączenia przełącznika półprzewodnikowego przed wyłączeniem przełącznika przekaźnika w stanie odłączenia odbiornika od źródła zasilania, znamienny tym, że jednostka sterująca (3) zaopatrzona jest w źródło napięcia odniesienia (6) o trzech wyjściach trzech napięć odniesienia (U1, U2, U3), które to wyjścia dołączone są do trzech wejść jednostki porównawczej (7), która zawiera trzy komparatory napięcia (8, 9, 10), przy czym trzy dodatkowe wejścia jednostki porównawczej (7) są dołączone do wyjścia napięcia sterującego (Uos) obwodu stałej czasowej (5), korzystnie obwodu rezystorowo-pojemnościowego RC, którego wejście stanowi wejście napięcia sterującego (Xm ) przełącznika, ponadto wyjście jednego z komparatorów (9) połączone jest z przełącznikiem (1b) przekaźnika elektromagnetycznego (1), a połączone ze sobą wyjścia dwóch pozostałych komparatorów (8 i 10) są połączone z przełącznikiem półprzewodnikowym (2), dla ich włączania i wyłączania w określonym czasie. 2. Przełącznik według zastrz. 1, znamienny tym, że pierwszy komparator napięcia (8) zawiera tranzystor połowy (11), którego napięcie progowe (Un) stanowi pierwsze napięcie odniesienia (U1) porównywane z napięciem na wejściu sterującym (Um) obwodu stałej czasowej (5) w stanie włączenia i wyłączenia przełącznika półprzewodnikowego (2) dla podłączenia i odłączenia odbiornika od źródła zasilania, a trzeci komparator napięcia (10) jest włączony szeregowo przed tranzystorem polowym (11), który połączony jest z przełącznikiem półprzewodnikowym (2) połączonym z przełącznikiem (1b) przekaźnika elektromagnetycznego (1) dla wyłączania przełącznika półprzewodnikowego (2) po podłączeniu odbiornika do źródła zasilania poprzez przełącznik przekaźnika (1b) i dla wyłączenia przełącznika półprzewodnikowego (2) przed odłączeniem przełącznika (1b) przekaźnika (1) odbiornika od źródła zasilania. 3. Przełącznik według zastrz. 1, znamienny tym, że źródło napięcia odniesienia (6) zawiera łańcuch rezystorów (12, 13, 14) z zaciskami pośrednimi pierwszego i trzeciego napięcia odniesienia (U2, U3) oraz zaciskiem wejściowym określonego napięcia stałego (Uc). 4. Przełącznik według zastrz. 1, znamienny tym, że jednostka sterująca (3) zawiera przełącznik optyczny (4) wykazujący zerowy kąt fazy prądu zmiennego, włączony na wyjściu sygnału sterującego (Ut o ) tej jednostki sterującej (3), które to wyjście połączone jest z wejściem sterującym przełącznika półprzewodnikowego (2). * * * Przedmiotem wynalazku jest przełącznik elektroniczny. Znany jest przełącznik elektroniczny zawierający przekaźnik i przyłączony równolegle przełącznik półprzewodnikowy. Ten rodzaj przełącznika umożliwia przyłączenie odbiornika do sieci elektrycznej, bez iskry, przy wartości zerowej napięcia prądu zmiennego oraz odpowiednio,

3 odłączenie odbiornika, bez iskry, przy wartości zerowej prądu zmiennego. Podłączenie odbiornika do sieci elektrycznej zostaje dokonane przez włączenie przełącznika półprzewodnikowego, korzystnie triaka, przy zerowej wartości napięcia zmiennego. W konsekwencji przełącznik przekaźnika zostaje włączony po określonym odstępie czasu. Odpowiednio, przy wyłączaniu odbiornika z sieci, najpierw wyłączony zostaje przekaźnik, a następnie, po określonym odstępie czasu, usuwany jest sygnał sterujący przełącznik półprzewodnikowy, przez co przełącznik półprzewodnikowy powoduje odłączenie odbiornika od sieci elektrycznej, korzystnie przy wartości zerowej fazy prądu. Wadą znanego przełącznika elektronicznego jest to, że po pewnym okresie eksploatacji punkty styku przełącznika przekaźnika ulegają zabrudzeniu i napięcie na zamkniętym przełączniku przekaźnika rośnie. Jest to spowodowane faktem, ze w momencie włączania i/lub wyłączania, napięcie na punktach styku przełącznika przekaźnika wynosi tylko około dwóch woltów. Napięcie to nie jest wystarczające do oczyszczenia punktów styku przełącznika przekaźnika, przez co napięcie na zamkniętym wyłączniku zwiększa się. Zwiększone napięcie powoduje, że przełącznik półprzewodnikowy, taki jak triak, przewodzi, pomimo ze punkty styku przełącznika przekaźnika są zamknięte. To z kolei prowadzi do przegrzania i zniszczenia takiego przełącznika. Przełącznik elektroniczny według wynalazku przeznaczony jest do podłączania zasilania elektronicznego z sieci prądu zmiennego do odbiornika i odpowiednio, odłączania zasilania elektronicznego. Zawiera on przekaźnik elektromagnetyczny i sterowalny dwukierunkowy przełącznik półprzewodnikowy, zwłaszcza triak, połączony równoległe z przełącznikiem przekaźnika oraz jednostkę sterującą dołączoną do przekaźnika i przełącznika półprzewodnikowego. W stanie dołączenia odbiornika do źródła zasiłania jako pierwszy włączony jest przełącznik półprzewodnikowy przy wartości zerowej prądu zmiennego, a po upływie określonego czasu włączony jest przełącznik przekaźnika. Ponadto w stanie odłączenia odbiornika od źródła zasilania, jako pierwszy wyłączony jest przełącznik przekaźnika, a po upływie określonego czasu wyłączony jest przełącznik półprzewodnikowy przy wartości zerowej prądu zmiennego. Jednostka sterująca zawiera środki do wyłączenia przełącznika półprzewodnikowego po włączeniu przełącznika przekaźnika w stanie podłączenia odbiornika do źródła zasilania i do włączenia przełącznika półprzewodnikowego przed wyłączeniem przełącznika przekaźnika w stanie odłączenia odbiornika od źródła zasilania. Przełącznik elektroniczny tego rodzaju charakteryzuje się tym, ze jednostka sterująca zaopatrzona jest w źródło napięcia odniesienia o trzech wyjściach trzech napięć odniesienia. Wyjścia te dołączone są do trzech wejść jednostki porównawczej, która zawiera trzy komparatory napięcia. Trzy dodatkowe wejścia jednostki porównawczej są dołączone do wyjścia napięcia sterującego obwodu stałej czasowej, korzystnie obwodu rezystorowo-pojemnościowego RC, którego wejście stanowi wejście napięcia sterującego przełącznika. Ponadto wyjście jednego z komparatorów połączone jest z przełącznikiem przekaźnika elektromagnetycznego, a połączone ze sobą wyjścia dwóch pozostałych komparatorów są połączone z przełącznikiem półprzewodnikowym, dla ich włączania i wyłączania w określonym czasie. Korzystnym jest, że pierwszy komparator napięcia zawiera tranzystor połowy, którego napięcie progowe stanowi pierwsze napięcie odniesienia porównywane z napięciem na wejściu sterującym obwodu stałej czasowej w stanie włączenia i wyłączenia przełącznika półprzewodnikowego dla podłączenia i odłączenia odbiornika od źródła zasilania, a trzeci komparator napięcia jest włączony szeregowo przed tranzystorem polowym, który połączony jest z przełącznikiem półprzewodnikowym połączonym z przełącznikiem przekaźnika elektromagnetycznego dla wyłączania przełącznika półprzewodnikowego po podłączeniu odbiornika do źródła zasilania poprzez przełącznik przekaźnika i dla włączenia przełącznika półprzewodnikowego przed odłączeniem przełącznika przekaźnika odbiornika od źródła zasilania. Ponadto korzystnym jest, ze źródło napięcia odniesienia zawiera łańcuch rezystorów z zaciskami pośrednimi pierwszego i trzeciego napięcia odniesienia oraz zaciskiem wejściowym określonego napięcia stałego. Jednostka sterująca zawiera przełącznik optyczny wykazujący zerowy kąta fazy prądu zmiennego, włączony na wyjściu sygnału sterującego tej jednostki sterującej, które to wyjście połączone jest z wejściem sterującym przełącznika półprzewodnikowego.

4 Zaleta wynalazku polega na tym, że sterowalny, dwukierunkowy wyłącznik półprzewodnikowy, korzystnie triak, połączony równolegle z przełącznikiem przekaźnika Jest włączony tylko podczas zmian, czyli gdy przełącznik elektroniczny jest włączany i wyłączany. Dzięki temu triak nie przegrzewa się, a samooczyszczanie punktów styku przekaźnika dokonuje się w znany sposób. Taki rodzaj sterowania przełącznika zapewnia jednostka sterująca zaopatrzona w źródło napięcia odniesienia, jednostkę porównawczą oraz obwód stałej czasowej. Przedmiot wynalazku jest bardziej szczegółowo objaśniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia uproszczony schemat blokowy przełącznika elektronicznego, fig. 2 - wykres sygnałów sterujących przełącznik elektroniczny z fig. 1 i napięcie sieciowe na zaciskach odbiornika, fig. 3 - szczegółowy schemat przykładu wykonania przełącznika elektronicznego, fig. 4 - poziomy napięcia i zmiany napięć w różnych punktach układu przełącznika elektronicznego z fig. 3, a fig. 5 - schemat układu drugiego przykładu wykonania przełącznika elektronicznego. Przełącznik elektroniczny z fig. 1zawiera przekaźnik elektromagnetyczny 1 mający cewkę sterującą 1a oraz przełącznik 1b. Sterowalny dwukierunkowy przełącznik półprzewodnikowy 2, kp ro zr ez ły ą sc t zn ni e i e tkr i ae k m, j1 eb s t p pr zo eł ąk ca zź on ni ky a r. ópwr zn eo ł lą ecgz lne i k z elektroniczny ma zaciski L 1 i L2, z których jeden jest dołączony do sieci elektrycznej, a drugi do odbiornika (nie pokazanego). Z cewką 1a przekaźnika elektromagnetycznego 1 połączona jest jednostka sterująca 3, do której dołączony jest przełącznik półprzewodnikowy 2, dla sterowania przełącznika elektronicznego. Jak przedstawiono na fig. 2, przekaźnik 1 przełącznika elektronicznego i przełącznik półprzewodnikowy 2 są sterowane za pomocą jednostki sterującej 3, tak że przełącznik półprzewodnikowy 2 jest jako pierwszy włączony przez sygnał sterujący To w chwili ta przy wartości zerowej fazy prądu z sieci. W tej chwili odbiornik zostaje dołączony do sieci prądu zmiennego. Po upływie określonego czasu, w chwili tb do cewki sterującej 1a przekaźnika zostaje doprowadzony sygnał sterujący Ro, i przełącznik 1b przekaźnika zostaje włączony. Przełącznik półprzewodnikowy 2 zostaje wyłączony w chwili tc, tj. po włączeniu przełącznika 1b przekaźnika 1, poprzez przerwanie doprowadzania sygnału sterującego To. Tak więc prąd zmienny przepływa do odbiornika najpierw poprzez przewodzący przełącznik półprzewodnikowy 2, ale po włączeniu przekaźnika 1 i wyłączeniu przełącznika półprzewodnikowego 2, a po upływie czasu tb, prąd przepływa tylko przez przełącznik 1b przekaźnika 1. W fazie odłączania odbiornika od sieci prądu zmiennego, przełącznik półprzewodnikowy 2 jest jako pierwszy włączony poprzez doprowadzenie do niego sygnału sterującego To w chwili td, po czym, po upływie określonego czasu, sygnał sterujący Ro zostaje usunięty w chwili te z cewki sterującej 1 a przekaźnika 1, przez co przełącznik 1b przekaźnika zostaje wyłączony. Następnie, w chwili tf, przełącznik półprzewodnikowy 2 zostaje wyłączony przy wartości zerowej fazy prądu sieciowego, poprzez usunięcie sygnału sterującego To Odbiornik zostaje jednocześnie odłączony od sieci elektrycznej. Zgodnie z takim rozwiązaniem, prąd sieciowy płynie do odbiornika najpierw poprzez przełącznik 1b przekaźnika 1, następnie poprzez przełącznik 1b przekaźnika 1 oraz przełącznik półprzewodnikowy 2, a następnie tylko poprzez przełącznik półprzewodnikowy 2 przed odłączeniem odbiornika od sieci elektrycznej. Napięcie sieci UL jest przyłożone do odbiornika od chwili ta do chwili tf. Bardziej szczegółowy schemat przełącznika elektronicznego według wynalazku jest przedstawiony na fig. 3. Przełącznik elektroniczny zawiera przekaźnik elektromagnetyczny 1 i wyposażony jest w cewkę sterującą 1a oraz przełącznik 1b. Sterowalny dwukierunkowy przełącznik półprzewodnikowy 2, korzystnie triak, jest połączony równolegle z przełącznikiem przekaźnika 1. Przełącznik elektroniczny ma zaciski L 1 i L2, jak przedstawiono już w przykładzie z fig. 1. Jeden zacisk jest podłączony do sieci elektrycznej, a drugi do odbiornika (nie pokazanego). Jednostka sterująca 3 jest zastosowana do sterowania przełącznika elektronicznego, a w szczególności przekaźnika 1 i przełącznika półprzewodnikowego 2. W przykładzie wykonania pokazanym na fig. 3 jednostka sterująca 3 zawiera przełącznik optyczny 4 wskazujący zerowy kąt fazy do sterowania przełącznika półprzewodnikowego 2. Przełącznik optyczny 4 zawiera emiter światła 4a, korzystnie LED, wskaźnik światła 4b oraz wskaźnik zerowego kąta fazy 4c. Przełącznik optyczny 4 włączony jest na wyjściu jednostki

5 sterującej 3, na którym występuje sygnał sterujący U t o. Wyjście to połączone jest z wejściem sterującym przełącznika półprzewodnikowego 2. Jednostka sterująca 3 zawiera ponadto obwód stałej czasowej 5, korzystnie obwód rezystorowo pojemnościowy RC, źródło napięcia odniesienia 6 U d o 2 tw, ou r z e3 n i a o t rrz ae cz h nja ep idę ć no do n si e ts ik e nę i a pu 1 o, r ó w n a w c z ą 7 zawierającą trzy komparatory napięcia 8, 9 i 10. Komparatory napięcia 8, 9 i 10 jednostki porównawczej 7 są wykorzystywane do porównywania napięcia sterującego Um doprowadzonego poprzez obwód stałej czasowej 5, z napięciami odniesienia U 1, U2 i U3. Pierwszy i trzeci komparator napięcia 8 i 10 są wykorzystywane do sterowania przełącznika półprzewodnikowego 2 poprzez przełącznik optyczny 4, zaś drugi komparator napięcia 9 jest wykorzystywany do sterowania przekaźnika 1, tj. przełącznika 1b przekaźnika, poprzez cewkę sterującą 1a. Przedstawiony na fig. 3 przełącznik elektroniczny według wynalazku działa jak następuje. Dla objaśnienia, na fig. 4 przedstawiono czasowe przebiegi napięć w różnych punktach układu. Napięcie sterujące Uo jest doprowadzone do wejścia sterującego Um jednostki sterującej 3 w chwili to. Napięcie sterujące Uo jest napięciem stałym o odpowiednim poziomie, małym w porównaniu z napięciem sieciowym. Na wyjściu obwodu stałej czasowej 5 obwód wywołuje względnie wolny wzrost wewnętrznego napięcia sterującego Uos. Do jednego z wejść każdego z komparatorów napięcia 8, 9 i 10 jednostki porównawczej 7, zostaje doprowadzone wewnętrzne napięcie sterujące Uos, które zostaje porównane w pierwszym komparatorze napięcia 8 z pierwszym napięciem odniesienia U1, w drugim komparatorze napięcia 9 z drugim napięciem odniesienia U2, które jest wyższe niż U1, zaś w trzecim komparatorze napięcia z trzecim napięciem odniesienia U3, które jest wyższe niż U2. Gdy wewnętrzne napięcie sterujące Uos zostanie zwiększone do poziomu U1 w czasie t l 1napięcie wyjściowe U ol pierwszego komparatora napięcia 8 zostaje zwiększone do określonego poziomu i przekazuje napięcie sterujące na wejście przełącznika optycznego 4. Emiter światła 4a zaczyna emitować promieniowanie optyczne, które jest wykrywane przez wskaźnik światła 4b. Wskaźnik zerowego kąta fazy 4c wykrywa następne zero fazy napięcia sieciowego Uv w chwili t2, a następnie przekazuje odpowiedni sygnał sterujący Uto na wejście przełącznika półprzewodnikowego 2, przez co zostaje on włączony. Tak więc prąd zaczyna płynąć poprzez przełącznik półprzewodnikowy 2, odbiornik zostaje podłączony do sieci elektrycznej i napięcie sieciowe Uk jest przyłożone do odbiornika. Wewnętrzne napięcie sterujące Uos nadal stale się zwiększa i osiąga drugie napięcie odniesienia U2 w chwili t3. Przez to na wyjściu drugiego komparatora napięcia 9 osiągane jest napięcie sterujące Uo2 i prąd sterujący zostaje doprowadzony do cewki sterującej 1a przekaźnika 1. Powoduje to, że przekaźnik 1przyciąga przełącznik 1b do zamknięcia. Na skutek tego zarówno przełącznik 1b, jak i przełącznik półprzewodnikowy 2 zostają włączone. Wewnętrzne napięcie sterujące Uos nadal się zwiększa i osiąga poziom trzeciego napięcia odniesienia U3 w chwili t4. W wyniku tego, trzeci komparator napięcia 10 przekazuje napięcie sterujące Uo3 do wejścia przełącznika optycznego 4. Napięcie sterujące Uo3 odwraca napięcie sterujące Uo1, wskutek czego emiter światła przełącznika optycznego 4 przestaje emitować promieniowanie optyczne i przełącznik półprzewodnikowy 2 nie odbiera już sygnału sterującego U t o na swoim wejściu sterującym. Przełącznik półprzewodnikowy 2 zostaje wyłączony w chwili t4. Wskutek tego prąd płynie do odbiornika tylko poprzez przełącznik 1b przekaźnika 1. W fazie odłączania odbiornika od sieci, napięcie sterujące Uo doprowadzane do jednostki sterującej 3 zostaje przerwane i zacisk sterujący wejścia sterującego Um zostaje dołączony do masy. Dla układu z fig. 5 następuje to w chwili t5. Natychmiast po tej chwili, obwód stałej czasowej 5 powoduje, że wewnętrzne napięcie sterujące Uos maleje do wartości bliskiej zera. W chwili t6 wewnętrzne napięcie sterujące Uos staje się niższe od trzeciego napięcia odniesienia U3, co powoduje, że napięcie sterujące Uo3 na wyjściu trzeciego komparatora napięcia 10 spada i przełącznik optyczny 4 odzyskuje swoje napięcie sterujące Uo1, co powoduje, że przełącznik półprzewodnikowy 2 zostaje ponownie włączony w chwili t6. Wewnętrzne napięcie sterujące Uos nadal się zmniejsza i w chwili t7 jest równe drugiemu napięciu odniesienia U2, co powoduje, że napięcie sterujące Uo2 na wyjściu drugiego komparatora napięcia 9, tj. sygnał sterujący przekaźnika, spada do zera. Powoduje to, że przełącznik 1b przekaźnika 1 otwiera się. Tym

6 niemniej, odbiornik jest nadal podłączony do sieci elektrycznej poprzez przełącznik półprzewodnikowy 2. Wewnętrzne napięcie sterujące Uos nadal maleje i osiąga pierwsze napięcie odniesienia Ul w chwili 18. Napięcie Uo1, które występowało na wyjściu pierwszego komparatora napięcia 8, jest przywracane, co powoduje, że emiter światła 4a przełącznika optycznego 4 zostaje wyłączony. Tym niemniej, wskaźnik zerowego kąta fazy 4c i przełącznik półprzewodnikowy 2 są nadal włączone, a ich połączenie przestaje przewodzić przy następnym punkcie zerowym t9 prądu obciążenia Iv. W wyniku tego przełącznik półprzewodnikowy 2 zostaje wyłączony i odbiornik zostaje odłączony od sieci elektrycznej. Przełącznik elektroniczny znajduje się w stanie początkowym i jest gotów do ponownego włączenia. Na figurze 5 przedstawiono schemat drugiego przykładu wykonania układu przełącznika elektronicznego według wynalazku. Obwód stałej czasowej 5 jest utworzony za pomocą rezystora 5a i kondensatora 5b. Pierwszy komparator napięcia 8 zawiera tranzystor połowy 11, którego napięcie progowe Un jest wykorzystywane jako pierwsze napięcie odniesienia Ul. Trzeci komparator napięcia 10 jest dołączony szeregowo do wejścia tranzystora polowego 11. Źródło napięcia odniesienia 6 zawiera źródło napięcia prądu stałego, z którego uzyskuje się określone napięcie stałe Uc oraz łańcuch rezystorów 12, 13 i 14 do wytwarzania drugiego i trzeciego napięcia odniesienia U2, U3. Przełącznik elektroniczny z fig. 5 działa podobnie jak to pisano w związku z fig. 1 i 3. Nawiązując do fig. 4, objaśnione zostanie w skrócie, co następuje. Gdy wewnętrzne napięcie sterujące Uos zostaje podłączone do wejścia jednostki sterującej 3, kondensator 5b zaczyna się ładować i napięcie Uos narasta. Gdy napięcie Uos kondensatora zwiększa się tak, że przekroczy napięcie progowe Un = U1 tranzystora polowego 11, ten tranzystor połowy 11 zostaje włączony. Przełącznik optyczny 4 otrzymuje sygnał sterujący i uruchamia, tj. włącza przełącznik półprzewodnikowy 2 w punkcie zerowym następnej fazy napięcia sieciowego. Gdy napięcie Uos kondensatora 5b zwiększy się dalej do poziomu drugiego napięcia odniesienia U2, przekaźnik 1 zostanie włączony. Gdy napięcie Uos kondensatora 5b zwiększy się do poziomu trzeciego napięcia odniesienia U3, sygnał sterujący Uto przełącznika optycznego 4 zostanie przerwany i przełącznik półprzewodnikowy 2 zostanie odłączony. Odbiornik jest wtedy podłączony do sieci elektrycznej poprzez przełącznik 1b przekaźnika 1. Odpowiednio, gdy napięcie sterujące Uo na wejściu sterującym Um obwodu stałej czasowej 5 stanie się równe zero, napięcie Uos kondensatora 5b zacznie się zmniejszać i przedstawiona kolejność podłączeń (por. z fig. 4) zostanie powtórzona w kolejności odwrotnej.

7 Fig. 3 Fig. 5

8 F i g. 4

9 Fig. 1 Fig. 2 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł.