ONZ. Zadania: ONZ UE OPEC OECD NATO NAFTA EFTA ASEAN Amnesty International

Transkrypt

1 GEOGRAFIA EKONOMICZNA ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE dr Anna Bernaciak UE OPEC OECD NATO NAFTA EFTA ASEAN Amnesty International Zadania: Organizowanie współpracy międzynarodowej Utrzymanie światowego pokoju i bezpieczeństwa Popieranie i kształtowanie pozytywnych stosunków między państwami Pomoc i działania na rzecz likwidacji problemów międzynarodowych w ujęciu światowym i regionalnym (głód, degradacja środowiska, łamanie praw człowieka) 1

2 Siedziba: Biura główne (Sekretariat) Nowy Jork (USA) Biura pomocnicze: Genewa (Szwajcaria) Wiedeń (Austria) Nairobi (Kenia) Członkowie: 192 kraje z całego świata Nie należą do : Tajwan, Watykan, Kosowo, Sahara Zachodnia Języki urzędowe oraz robocze: angielski, arabski, chiński, francuski, hiszpański, rosyjski Personel: ok zatrudnionych na stałe osób, z czego prawie na misjach pokojowych na świecie (nie licząc żołnierzy i policjantów) Budżet: ustalany na okresy dwuletnie (ponad 5 mld USD, bez kosztów misji pokojowych) BUDŻET Budżet regularny przeznaczony na finansowanie podstawowych zadań Sekretariatu i jego Departamentów oraz biur krajowych Budżet misji pokojowych koszty różnych operacji, często w punktach zapalnych na świecie. Wpłaty dobrowolne na finansowanie rozwoju społeczno-ekonomicznego i pomocy humanitarnej 2

3 Zadania: Organizowanie współpracy międzynarodowej Utrzymanie światowego pokoju i bezpieczeństwa Popieranie i kształtowanie pozytywnych stosunków między państwami Pomoc i działania na rzecz likwidacji problemów międzynarodowych w ujęciu światowym i regionalnym (głód, degradacja środowiska, łamanie praw człowieka) STRUKTURA Zgromadzenie ogólne (UNGA United NationsGeneral Assembly) organ polityczny wszystkich członków jeden, równoprawny głos dla każdego członka obrady raz w roku (trzeci wtorek września) Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (ICJ International Court of Justice)z siedzibą w Hadze 15 niezależnych sędziów z 15 krajów główny organ rozstrzygający i sądowniczy 3

4 Rada Bezpieczeństwa (UNSC Unietd Nations Security Council) kompetencje do wygaszania i rozwiązywania wszelkich konfliktów na świecie zbiera się w sytuacjach kryzysowych w celu podjęcia decyzji w obronie pokoju 15 członków (5 stałych Chiny, Francja, Rosja, USA, Wielka Brytania, 10 niestałych 5 z Afryki i Azji, 2 z Ameryki Łacińskiej, 2 z państw zachodnich, 1 z Europy Wschodniej) Organizacja ds. Rolnictwa i Wyżywienia (FAO) Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) Organizacja Rozwoju Przemysłowego (UNIDO) Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa (IFAD) Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO) Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU) Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF) Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) Międzynarodowa Organizacja Energii Atomowej (IAEA) AGENDY W POLSCE UNICEF organizacja humanitarna irozwojowa działająca na rzecz dzieci (szczepienia, budowa szkół, pomoc wsytuacji klęski humanitarnej) UNESCO organizacja multilateralna koordynująca działania służące rozwojowi międzynarodowej współpracy kulturalnej, oświatowej oraz naukowej (tworzenie standardów współpracy, ustanawianie prawa międzynarodowego, mobilizowanie społeczności międzynarodowej dla wspólnych działań) UNDP Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (udostępnianie społeczeństwom wiedzy, doświadczenia oraz środków finansowych iintelektualnych w ramach globalnej sieci na rzecz rozwoju) 4

5 AGENDY W POLSCE Polski Komitet Narodowy UNICEF Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (org. międzyrządowa współpracująca z ) Międzynarodowy Fundusz Walutowy Program Narodów Zjednoczonych ds. Osiedli Ludzkich Światowa Organizacja Zdrowia Przedstawicielstwo Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców Ośrodek Informacji Polski Komitet ds. UNESCO Biuro Projektowe Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Centrum Informacji o Środowisku UNIA EUROPEJSKA gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich powstała 1 listopada 1993 r. na mocy traktatu z Maastricht od 1 lipca 2013 tworzy ją 28 państw UNIA EUROPEJSKA Kraje członkowskie UE Lp. Państwo Lp. Państwo Lp. Państwo 1 Austria 11 Grecja 21 Portugalia 2 Belgia 12 Hiszpania 22 Rumunia 3 Bułgaria 13 Holandia 23 Słowacja 4 Chorwacja 14 Irlandia 24 Słowenia 5 Cypr 15 Litwa 25 Szwecja 6 Czechy 16 Luksemburg 26 Węgry 7 Dania 17 Łotwa 27 Wielka Brytania 8 Estonia 18 Malta 28 Włochy 9 Finlandia 19 Niemcy 10 Francja 20 Polska 5

6 UNIA EUROPEJSKA Kraje członkowskie UE Rok Państwo Rok Państwo Rok Państwo 1995 Austria 1981 Grecja 1986 Portugalia 1957 Belgia 1986 Hiszpania 2007 Rumunia 2007 Bułgaria 1957 Holandia 2004 Słowacja 2013 Chorwacja 1973 Irlandia 2004 Słowenia 2004 Cypr 2004 Litwa 1995 Szwecja 2004 Czechy 1957 Luksemburg 2004 Węgry 1973 Dania 2004 Łotwa 1973 Wielka Brytania 2004 Estonia 2004 Malta 1957 Włochy 1995 Finlandia 1957 Niemcy 1957 Francja 2004 Polska TRZY FILARY UNII EUROPEJSKIEJ Wspólnota Europejska wolne przepływy towarów, osób, usług, kapitału wspólna polityka rolna, transportowa, wizowoazylowa wspólne reguły dotyczące konkurencyjności, podatków, ujednolicenia przepisów prawa, zatrudnienia, polityki gospodarczej, polityki socjalnej, rozwoju regionalnego 6

7 TRZY FILARY UNII EUROPEJSKIEJ Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa wewnętrznego ochrona wspólnych wartości, interesów, niezależności Unii jednopodmiotowa reprezentacja UE w stosunkach zewnętrznych plan powołania wspólnych struktur militarnych TRZY FILARY UNII EUROPEJSKIEJ Współpraca w dziedzinie spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości pełne współdziałanie krajów członkowskich w zwalczaniu rasizmu, przestępczości, terroryzmu, handlu ludźmi, narkotykami, bronią, korupcji i innych patologii społecznych koordynacja wszystkich służb związanych z utrzymywaniem porządku i prawa (policji, służb celnych, granicznych, wymiaru sprawiedliwości) 7

8 STRUKTURA ORGANIZACYJNA UNII Parlament Europejski co 5 lat wybory bezpośrednie 766 deputowanych Prezydium Parlamentu: przewodniczący 14 wiceprzewodniczących 5 kwestorów Miejsce sesji plenarnych: Strasburg Siedziba Sekretariatu Generalnego: Luksemburg Miejsce posiedzeń komisji: Bruksela PARLAMENT EUROPEJSKI Uprawnienia: Ustawodawcze Kontrolne Budżetowe Przewodniczący PE Martin Schultz RADY UE Rada Europejska Rada Unii Europejskiej Rada Europy (nie jest instytucją UE) 8

9 RADY UE Rada Europejska najwyższy organ Unii skład: przywódcy państw członkowskich oraz prezydent Unii Europejskiej obraduje przynajmniej 2 razy w roku na tzw. Szczytach Europejskich wyznacza ogólne kierunki rozwoju Unii i jej priorytety polityczne RADY UE Rada Unii Europejskiej główny organ decyzyjny Unii Europejskiej z siedzibą w Brukseli podstawowe funkcje prawodawcze (równorzędne i równoległe z Parlamentem Europejskim) i budżetowe w zależności od rozpatrywanych spraw, składa się z ministrów spraw zagranicznych każdego z państw członkowskich(tzw.rada Ogólna), bądź z takiej samej liczby ministrów innego resortu (Rada Branżowa) RadaEuropy międzynarodowa organizacja rządowa członkowie prawie wszystkie państwa Europy oraz m.in. Armenia czy Azerbejdżan, w sumie 47 krajów główny cel osiągnięcie większej jedności między jej członkami, aby chronić i wcielać w życie ideały i zasady stanowiące ich wspólne dziedzictwo oraz aby ułatwić ich postęp ekonomiczny i społeczny (art. 1a Statutu Rady Europy) działalność promocja i ochrona praw człowieka, demokracji i współpraca państw członkowskich w dziedzinie kultury datapowstania 5maja1949roku dokument powołujący Traktat Londyński podpisany przez 10 państw (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy) 9

10 KOMISJA EUROPEJSKA główny organ wykonawczy i zarządzający Unii Europejskiej członkowie niezawiśli i niezależni od rządów krajów macierzystych komisarze główne zadania opracowywanie projektów ustaw stała siedziba prac - Bruksela TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UE najwyższy organ sądowniczy w Unii Europejskiej rozstrzyga spory pomiędzy krajami członkowskimi, osobami prawnymi i fizycznymi a Unią oraz jej organami i instytucjami skład 28 sędziów i 8 rzeczników generalnych siedziba - Luksemburg EUROPEJSKI BANK CENTRALNY Zadania utrzymywanie stabilności cen, kształtowanie polityki pieniężnej krajów należących do Europejskiej Unii Walutowej, emisja Euro wraz z bankami centralnymi (narodowymi) krajów członkowskich tworzy Europejski System Banków Centralnych siedziba Frankfurt nad Menem 10

11 INNE ORGANIZACJE I UGRUPOWANIA MIĘDZYNARODOWE ASEAN (Association of SoutheastAsia Nations) Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo- Wschodniej, z siedzibą w Bangkoku, 10 krajów członkowskich (Brunei, Filipiny, Indonezja, Kambodża, Laos, Malezja, Myanmar, Singapur, Tajlandia, Wietnam), cele: przyspieszanie wzrostu ekonomicznego, rozwoju socjalnego i kulturalnego w regionie promowanie regionalnego pokoju i stabilizacji poprzez trwałe respektowanie sprawiedliwości i reguł prawa w stosunkach między krajami w regionie i dochowywanie zasad Karty Narodów Zjednoczonych INNE ORGANIZACJE I UGRUPOWANIA MIĘDZYNARODOWE AmnestyInternational, z siedzibą główną w Londynie, stoi na straży ogólnie rozumianego poszanowania praw człowieka EFTA (EuropeanFreeTrade Association) Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, z siedzibą główną w Genewie, członkowie: Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria, najważniejsze cele, to współpraca gospodarcza i podwyższanie standardu życia mieszkańców INNE ORGANIZACJE I UGRUPOWANIA MIĘDZYNARODOWE NAFTA (North American FreeTrade Agreement) Północnoamerykańskie Porozumienie Wolnego Handlu, z siedzibą główną w Nowym Jorku, członkowie: Kanada, Meksyk, USA, cele: osiągnięcie dobrobytu i rozwój krajów członkowskich dogodny klimat do inwestycji prywatnych stworzenie warunków politycznych służących rozwojowi wzrostu gospodarczego ustalenie cen ropy naftowej 11

12 INNE ORGANIZACJE I UGRUPOWANIA MIĘDZYNARODOWE NATO (North AtlanticTreatyOrganization) Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, założona w 1949 r. z siedzibą główną w Brukseli, członkowie 28 krajów Ameryki i Europy Północnej, główny cel: zagwarantowanie środkami politycznymi i militarnymi wolnościi bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim INNE ORGANIZACJE I UGRUPOWANIA MIĘDZYNARODOWE OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, założona w 1960 r. z siedzibą w Paryżu, członkowie 34 najbardziej rozwinięte kraje świata (w tym Polska), najważniejsze cele obejmują koordynację polityki gospodarczej, walutowej i rozwoju krajów członkowskich INNE ORGANIZACJE I UGRUPOWANIA MIĘDZYNARODOWE OPEC (Organization of the Petroleum ExportingCountries) Organizacja Państw Eksporterów Ropy Naftowej, założona w 1960 r. z siedzibą w Wiedniu, członkowie to 12 krajów rozwijających się, które wydobywają i eksportują duże ilości ropy naftowej: Algieria, Angola, Arabia Saudyjska, Ekwador, Irak, Iran, Katar, Kuwejt, Libia, Nigeria, Wenezuela, ZEA 12

13 LITERATURA Budner, W.W., 2011, Geografia ekonomiczna. Współczesne zjawiska i procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań. Domański, R., 2006, Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Fierla, I. (red.), 2011, Geografia ekonomiczna Unii Europejskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Pawlak, Z., Geografia ekonomiczna dla biznesu, Inter- Inform, 2005, Poznań. 13