Zmiany cen i marŝ cenowych na poszczególnych poziomach podstawowych rynków w rolnych. dr hab. Jadwiga Seremak-Bulge dr hab.

Transkrypt

1 Zmiany cen i marŝ cenowych na poszczególnych poziomach podstawowych rynków w rolnych dr hab. Jadwiga Seremak-Bulge dr hab. Jerzy Rembeza

2 Teoretyczne przesłanki Cenowa teoria marŝ Cena detaliczna = cena surowca + marŝa zbytu MarŜa zbytu = marŝa przetwórcza + marŝa handlowa

3 Zmiana uwarunkowań rynkowych

4 0 0 Relatywne potanienie Ŝywności Wskaźniki zmian cen detalicznych i wynagrodzeń Wynagrodzenia Tow ary i usługi konsumpcyjne śyw ność

5 Relatywne potanienie Ŝywności cd BieŜące wskaźniki zmian cen detalicznych i wynagrodzeń Wyszczególnienie Inflacja (CPI),,,0 śywność,, 1, Wynagrodzenia brutto 1,, 1,

6 Relatywne potanienie Ŝywności cd Realne wskaźniki zmian Wyszczególnienie Produkt krajowy brutto (PKB), 1, 1,, 1, Rolnicza produkcja globalna 1, 1,, 1,0,0 Dochody dyspozycyjne,,,0,1 Wynagrodzenia brutto,,0, 0,0, Ceny detaliczne Ŝywności,,,,,0 UdziałŜywności w wydatkach % 1 1-

7 Relatywne potanienie Ŝywności cd Przyczyny relatywnego tanienia Ŝywności - głęboki spadek dochodów 1- niskie dochody, niska dynamika wzrostu dochodów, rosnące rozwarstwienie społeczeństwa spowolnienie tempa rozwoju gospodarczego i dochodów 00-0 rosnący eksport i dochody

8 Relatywne potanienie Ŝywności cd Wskaźniki zmian cen otrzymywanych i płaconych przez rolników Wyszczególnienie Ceny detaliczne Ŝywności,, 1, Ceny otrzymywane,, 1,1 1 Ceny płacone 1 1,, 1,1 0 Indeks noŝyc cen,1,,,

9 Relatywne potanienie Ŝywności cd,0 1,0,0 Skumulowane wskaźniki zmian cen (XII 00=0) inflacja Ŝywność skup środki produkcji,0 1,0,

10 Rynek zbóŝ Wskaźniki zmian cen na poszczególnych poziomach rynku Wyszczególnienie Ceny skupu pszenicy, 1,0, 1, Ceny zbytu przetworów 0, 1,,1,1 Ceny detaliczne przetworów 0,0 1,,1,

11 Rynek mleka Wskaźniki zmian cen na poszczególnych poziomach rynku Wyszczególnienie Ceny skupu mleka,1 1,, 1, Ceny zbytu przetworów, 1,,, 1 Ceny detaliczne nabiału,0 0,,0, 1 Ceny detaliczne masła 0, 1,, 1,0

12 Wskaźniki zmian cen na poszczególnych poziomach rynku Wyszczególnienie Ceny skupu trzody Ceny skupu bydła Ceny skupu drobiu Ceny zbytu przetworów Ceny detaliczne mięsa i przetw. Ceny detaliczne wieprzowiny Ceny detaliczne wołowiny Ceny detaliczne drobiu Ceny detaliczne przetworów Rynek mięsa - 1,1 1,, 1,,,,, 1,0 1-1, 1,,0,0 1, 1,1 1,,0 1, ,, 1,1,0,,,, 1, 00-00,1 1,,0,,,, 1,,

13 MarŜe e cenowe i transmisja cen

14 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek mleka Rynek mleka Udział marŝ w cenie detalicznej mleka spoŝywczego % *wspólczynnik przeliczeniowy 0, marŝa producenta marŝa przetw órcza marŝa handlow a

15 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek mleka cd Udział marŝ w cenie detalicznej twarogu tłustego* % *wspólczynnik przeliczeniowy, marŝa producenta marŝa przetwórcza marŝa handlowa

16 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek mleka cd Udział marŝ w cenie detalicznej sera GOUDA* % *wspólczynnik przeliczeniowy, marŝa producenta marŝa przetwórcza marŝa handlowa

17 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,0 Rynek mleka cd Udział marŝ w cenie detalicznej masła* % *wspólczynnik przeliczeniowy, marŝa producenta marŝa przetwórcza marŝa handlowa

18 Rynek mięsa Udział marŝ w cenie detalicznej schabu % przetw órcza handlow a producenta

19 Rynek mięsa cd 0,0 Udział marŝ w cenie detalicznej rosbefu % 0,0 producenta przetw órcza handlow a 0,0 0,0 0,0 0,0

20 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek mięsa cd Udział marŝ w cenie detalicznej wołowiny bez kości % producenta przetw órcza handlow a

21 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek mięsa cd Udział marŝ w cenie detalicznej kurczęcia patroszonego % marŝa producenta marŝa przetw órcza marŝa handlow a

22 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek mięsa cd Udział marŝ w cenie detalicznej szynki gotowanej % marŝa producenta marŝa przetw órcza marŝa handlow a

23 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek zbóŝ Udział marŝ w cenie detalicznej chleba mieszanego % marŝe producenta marŝa przetwórcza marŝe handlowa

24 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek zbóŝ cd Udział marŝ w cenie detalicznej mąki poznańskiej % producenta przetwórcza handlowa

25 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek zbóŝ cd Udział marŝ w cenie detalicznej kaszy mazurskiej % marŝa producenta marŝa przetw órcza marŝa handlow a

26 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rynek zbóŝ cd Udział marŝ w cenach detalicznych kaszy manny % marŝe producenta marŝe przetwórcza marŝe handlowa

27 Wnioski

28 Wnioski 1. Poddanie sektora Ŝywnościowego działaniu mechanizmu rynkowego doprowadziło do realnego potanienia Ŝywności. Realny spadek cen produktów rolnych był znacznie głębszy niŝ cen detalicznych Ŝywności i towarzyszący wzrost cen środków produkcji.. Głębokie spadki cen zbóŝ i Ŝywca wieprzowego spowodowane cyklicznymi wahaniami podaŝy, przy ograniczonym popycie powodowały, Ŝe cały agregat cen rolnych rósł znacznie wolniej niŝ środki produkcji i inflacja i był przyczyną niewydolności dochodowej większości gospodarstw i konieczności wspierania dochodów rolniczych

29 Wnioski cd. Analiza zmian cen na poszczególnych poziomach rynku potwierdziła malejący udział cen skupu w cenach detalicznych Ŝywności jedynie na rynku zbóŝ, w tym zwłaszcza w odniesieniu do cen pieczywa. Okresowy wzrost udziału marŝy producenta w cenach detalicznych przetworów mlecznych dowodzi, Ŝe funkcjonowanie mechanizmu rynkowego było na rynku mleka zakłócone. Systematycznie rosnący udział marŝ handlowych w cenach detalicznych przetworów mlecznych oraz zboŝowych kosztem głównie marŝ przetwórczych wskazuje na słabnącą pozycję rynkową przetwórców mleka oraz pierwotnego przetwórstwa zbóŝ

30 Wnioski cd. Analiza powiązań cen na podstawowych rynkach wykazała, Ŝe na podstawowych rynkach rolno-ŝywnościowych dominują przepływy impulsów od cen surowców poprzez ceny zbytu do cen detalicznych. Wpływ cen surowców rolnych na ceny detaliczne produktów spoŝywczych uległ wyraźnemu osłabieniu. Wyraźne zakłócenia transmisji cen obserwowano tylko na rynku mleka. W perspektywie półrocznej wzrost cen skupu o 1% prowadzi do wzrostu cen detalicznych: koszyka wieprzowego o 0,%, masła o 0,%, chleba mieszanego o 0,1%

31 Wnioski cd. W latach 1-00 nastąpił wyraźny wzrost wraŝliwości cen produktów rolnych w Polsce na zmiany cen na rynkach zagranicznych. Z reguły impulsy przebiegały z rynków zagranicznych do Polski

32 Dziękuj kuję za uwagę