Zagrożenia ochrony walorów Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Transkrypt

1 PLAN OCHRONY ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO z uwzględnieniem zakresu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Łysogóry Zagrożenia ochrony walorów Świętokrzyskiego Parku Narodowego

2 Określanie zagrożeń Czynnik ograniczający, spowalniający lub uniemożliwiający przebieg naturalnych procesów przyrodniczych, Czynnik zniekształcający naturalny stan siedlisk przyrodniczych i obniżający zdolność przetrwania związanych z nimi gatunków Nie należy utożsamiać zagrożenia drzewostanów z zagrożeniem ekosystemów leśnych, Zagrożeniem dla przebiegu naturalnych procesów w lasach nie może być działanie czynników biotycznych i abiotycznych naturalnego pochodzenia Zagrożeniem są natomiast czynniki pochodzenia antropogenicznego Jako zagrożenie można uznać w specyficznych układach działanie czynników naturalnych (ochrona sztucznie wytworzonych ekosystemów)

3 Rodzaje zagrożeń (miejsce) zewnętrzne wewnętrzne zewnętrzne wewnętrzne zewnętrzne wewnętrzne wewnętrzne wewnętrzne

4 Rodzaje zagrożeń (czas) istniejące istniejące istniejące istniejące potencjalne potencjalne potencjalne potencjalne istniejące

5 Zagrożenia Wewnętrzne istniejące Wewnętrzne potencjalne Zewnętrzne istniejące Zewnętrzne potencjalne

6 Zagrożenia WEWNĘTRZNE ISTNIEJĄCE

7 Efekty dawnej gospodarki leśnej zasoby martwych drzew ekosystemy leśne, gatunki flory, fauny, grzybów związane z naturalnymi ekosystemami Zbyt małe zasoby martwej materii organicznej w ekosystemach leśnych co jest efektem dawnej gospodarki leśnej, wykonywania zabiegów ochronnych. Cenne siedlisko wielu porostów, grzybów, fauny (w tym głównie bezkręgowców) Pozostawianie drzew złamanych, wywróconych, obumierających i martwych, o ile nie zagraża to założonym celom ochrony, bezpieczeństwu osób i mienia. Podczas wykonywania zabiegów ochrony czynnej bezwzględne pozostawianie drzew dziuplastych oraz drzew z istniejącymi gniazdami, W trakcie wykonywania zabiegów ochrony czynnej dopuszczać usuwanie wyłącznie drzew żywych.

8 Ładnie wykształcona buczyna bez martwych drzew

9 Zniekształcenie struktury drzewostanów Gleby, część ekosystemów leśnych, gatunki flory, fauny, grzybów związane z naturalnymi ekosystemami Zniekształcenia w strukturze gatunkowej, wiekowej i warstwowej drzewostanów, wynikające z gospodarki przeszłej, w szczególności z okresu przed utworzeniem ŚPN, polegające m.in. na wprowadzeniu drzewostanów sosnowych na nieodpowiednie dla nich siedliska. Obecność obcych gatunków drzew i krzewów. Powoduje to niekorzystne zmiany w siedlisku (zakwaszenie gleb, konkurencja). Wykonywanie zabiegów z zakresu ochrony czynnej mających na celu wspomaganie procesu renaturalizacji zniekształconych drzewostanów.

10 Sztuczne drzewostany sosnowe na siedliskach grądów

11 Występowanie w granicach Parku gruntów prywatnych, użytkowanych gospodarczo Gleby, ekosystemy leśne, nieleśne lądowe, wodne, chronione i rzadkie gatunki Zagrożenie dotyczy użytkowanych rolniczo gruntów prywatnych wewnątrz Parku (intensywna produkcja, stosowanie środków ochrony roślin, nawożenie, wypalanie traw itp.). Integralnym elementem związanym z użytkowaniem gruntów innej własności jest konieczność zapewnienia dojazdu do nich przez grunty Parku, co zwiększa jego udostępnienie i możliwości penetracji. Wykup gruntów innych własności przez Park. Wprowadzenie obowiązku uprzedniego informowania Służb Parku przez użytkowników gruntów o terminach i zakresie wykonywania prac z zakresu użytkowania gruntów wewnątrz Parku. Wyznaczenie dróg koniecznych do utrzymania ze względu na funkcje Parku i dostęp do gruntów prywatnych.

12 Spowodowane przez człowieka, oraz naturalne zmiany stosunków wodnych (przesuszenie) Gleby, ekosystemy leśne (łęgi), nieleśne (torfowiska, łąki wilgotne, rzeki i zbiorniki wodne) chronione i rzadkie gatunki związane tymi siedliskami (np. płazy, ichtiofauna, rośliny torfowiskowe, porosty) Przesuszanie siedlisk, odwodnienie gleb, murszenie gleb organicznych, zamulanie zbiorników i rzek, osadzanie się materii organicznej, zmiana właściwości fizyko-chemicznych wód, zmiany w składzie roślinności zbiorowisk. Zagrożenie wiąże się z funkcjonowanie dawnych obiektów odwadniających oraz działaniem czynników naturalnych (klimat) Zwiększanie możliwości retencyjnych poprzez wykonywanie zastawek z materiałów miejscowych na ciekach, tworzenie przetamowań, wykorzystanie kłód martwych drzew. Likwidacja zbędnych, historycznych rowów odwadniających. Budowa zastawek na Czarnej Wodzie oraz jej dopływach.

13 Zmiany stosunków wodnych Źródła i naturalne wysięki wód na obszarze ŚPN Stałe i okresowe wysychanie źródeł spowodowane obniżaniem poziomu wód powierzchniowych i gruntowych Brak możliwości przeciwdziałania z racji na bardzo złożone przyczyny zjawiska wysychania źródeł.

14 Wydeptywanie oraz niszczenie pokrywy glebowej i roślinnej przez turystów w rejonie szlaków turystycznych Gleby, ekosystemy leśne, nieleśne, stanowiska chronionych gatunków znajdujące się w pobliżu szlaków Niszczenie gleby przyczynia się do usuwania warstwy próchnicy, odsłaniania korzeni drzew, martwicy i kamieni, zaniku roślinności, która ją zabezpiecza przed erozją, potęgowania erozji linijnej przez wody opadowe i przemieszczanie materiału glebowego w dół stoku Konserwacja nawierzchni szlaków turystycznych. Wdrożenie Parkowego Systemu Informacji przez: budowę, remont i konserwację urządzeń i szlaków turystycznych, wykonanie zabezpieczeń technicznych, ustawienie tablic informacyjnych, właściwe oznaczenie szlaków i granicy zewnętrznej Parku

15 Przykład zniszczenia gleby na szlaku turystycznym

16 Erozja gleby wzdłuż szlaków zrywkowych, turystycznych i komunikacyjnych Gleby pogłębianie się już istniejących rynien erozyjnych i powstawanie nowych żłobień (rynienek) umożliwiających wypłukiwanie i erozję gleby oraz przemieszczanie zerodowanego materiału w dół stoku, odkrywana jest też skała macierzysta Możliwość uzupełniania ubytków powstałych w wyniku erozji wykrotami wzdłuż kolein i rynien Kierowanie spływającej wody do wnętrza drzewostanów Zabudowa przeciwerozyjna spowalniająca spływ powierzchniowy wód opadowych z dróg i ścieżek Likwidacja lub zabezpieczenie zbędnych szlaków zrywkowych, dróg i wąwozów miejscowym materiałem, jak kamienie, czy też drewno Przemieszczanie drewna w sposób ograniczający uszkodzenia gleby

17 Zanieczyszczenia powietrza (z wewnątrz parku) Wszystkie elementy przyrodnicze Zanieczyszczenie powietrza pochodzące z funkcjonowania na terenie Parku budynków i obiektów (zabudowania pracownicze, budynki klasztorne) jak również zanieczyszczenia z lokalnego ruchu sprzętu mechanicznego Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych do ogrzewania budynków na terenie Parku. Ograniczenie ruchu samochodowego na obszarze Parku do niezbędnego minimum. Wyznaczenie dróg koniecznych do utrzymania ze względu na funkcjonowanie Parku Przeznaczenie do ewentualnej sukcesji pozostałych dróg i ścieżek, nie pełniących ważnych funkcji w Parku

18 Zanieczyszczenie odpadami wzdłuż szlaków Gleby, gołoborza, zbiorowiska roślinne wzdłuż szlaków Pozostawianie odpadów, śmieci (czasem groźnych, trujących lub wywołujących pożary) wzdłuż szlaków turystycznych, a szczególnie zabudować klasztoru na Świętym Krzyżu Kanalizacja ruchu turystycznego, sprzątanie terenu, utrzymywanie infrastruktury turystycznej

19 Genetyczne zanieczyszczanie populacji modrzewia polskiego Modrzew polski i gatunki z nim związane (np. Fomitopsis officinalis) Powstawanie mieszańców modrzewia polskiego z wprowadzanym w przeszłości na terenie Parku modrzewiem europejskim. Hodowla laboratoryjna nasion modrzewia polskiego z materiału pozyskanego z najstarszych modrzewi polskich, co do których istnieje pewność ich czystej linii. Sztuczne odnawiania gatunku

20 Modrzew polski czy europejski?

21 Wkraczanie niecierpka drobnokwiatowego do ekosystemów leśnych Leśne zbiorowiska roślinne w otoczeniu drogi na Święty Krzyż Rozrastanie się niecierpka drobnokwiatowego Impatiens parviflora zmieniający naturalny skład gatunkowy naturalnych zbiorowisk. Gatunek konkuruje z naturalnymi składnikami buczyn i jedlin. Usuwanie gatunku poprzez wyrywanie przed okresem kwitnienia

22 Niecierpek drobnokwiatowy

23 Zmiana składu gatunkowego (sukcesja) Łąki, murawy, torfowiska, oraz gatunki roślin, grzybów i zwierząt z nimi związane Ze względu na porzucenie naturalnego gospodarowania na łąkach i pastwiskach, wiele gatunków związanych z terenami otwartymi ginie w skutek zarastania ich siedlisk. przywrócenie ekstensywnej gospodarki łąkarskiej i pastwiskowej, poprzez wykaszanie ewentualnie wypas. Zachowanie późnego terminu koszenia oraz w niektórych przypadkach pozostawianie fragmentów nie koszonych oraz kęp krzewów

24 Zarastająca łąka

25 Eutrofizacja poprzez pozostawianie materii organicznej Gołoborza, gleby, łąki i pastwiska, ekosystemy leśne Brak koszenia i spasania powoduje gromadzenie się wojłoku, który uniemożliwia kiełkowanie gatunków zbiorowisk nieleśnych, nierzadko rzadkich i chronionych. Skoszona trawa jest także pozostawiana na łące lub przewożona w okoliczne tereny. Przywrócenie tradycyjnej gospodarki łąkarskopastwiskowej. Wywożenie wyciętej biomasy

26 Zarastanie skarpy Zapusty Murawy kserotermiczne, ciepłolubne gatunki roślin, porostów, bezkręgowców, walory krajobrazowe Zarastanie skarpy, znaczne ocienienie, zanik odpowiednich siedlisk dla światłożądnych roślin, porostów, bezkręgowców itp. Odkrzaczenie, przywrócenie tradycyjnego wypasu

27 Zarastanie skarpy Zapusty

28 Zarastanie gołoborzy Gołoborza oraz związane z nimi gatunki porostów i bezkręgowców Powolny, naturalny proces zarastania istniejących gołoborzy powoduje stopniowe zmiany w charakterze siedlisk, zarastane gołoborzy laskami jarzębinowymi a w efekcie zbiorowiskami leśnymi. Nie przewiduje się

29 Konkurencja gatunków rodzimych wkraczanie gatunków ekspansywnych Szuwary turzycowe, łąki bagienne Miejscami zaznacza się ekspansja trzciny pospolitej Phragmites australis eliminującej niektóre gatunki szuwarów turzycowych. Utrzymanie właściwego poziomu wód powierzchniowych poprzez umieszczenie zastawek na rzece Czarna Woda i jej dopływach.

30 Zarybienie sztucznego zbiornika wodnego Płazy i bezkręgowce sztucznego zbiornika wodnego na północnym stoku Łyśca w pobliżu łąki Bielnik Populacja ryb drapieżnych niszczące stadia larwalne płazów i entomofauny wodnej Odłowy

31 Zagrożenia WEWNĘTRZNE POTENCJALNE

32 Awaria oczyszczalni lub przepompowni na Świętym Krzyżu Gleby, wody, ekosystemy leśne, gołoborza, chronione gatunki we wschodniej części pasma Łysogórskiego. Niekontrolowany wyciek ścieków na gołoborza i do gleb, zanieczyszczenie gleb, wód, zniekształcenie warunków siedliskowych, zatrucie, eutrofizacja Wdrożenie systemów monitoringu, uszczelnianie instalacji

33 Problematyczne gatunki rodzime - bóbr Półnaturalne i naturalne zbiorowiska roślinne (łąki, łęgi) oraz związane z nimi gatunki Negatywne skutki nadmiernego rozprzestrzenienia bobra dla części siedlisk łęgowych i łąkowych. Działalność bobrów powoduje zalewanie i podtapianie ekosystemów leśnych (łęgów) i łąk. Powoduje to zmiany w siedliskach, powodując zamieranie drzewostanów i ograniczanie sukcesji roślinności drzewiastej, ale także trudności w użytkowaniu łąk -

34 Wypalanie traw Półnaturalne zbiorowiska roślinne i związane z nimi gatunki roślin i zwierząt Wiosenne wypalanie suchych traw wpływa negatywnie na niektóre gatunki roślin łąkowych, rozwój płazów, ptaków i bezkręgowców. Edukacja ekologiczna mieszkańców. Wzmożenie kontroli Straży Parku.

35 Zalesianie Półnaturalne zbiorowiska roślinne i związane z nimi gatunki roślin i zwierząt Zalesianie gruntów w obrębie Parku najczęściej powoduje utratę cennych walorów ekosystemów nieleśnych. Zaniechanie działań

36 Usuwanie i niszczenie kamiennych murów i nasypów Fauna związana z antropogenicznymi budowlami (murki, nasypy itp.) Kamienne mury i nasypy stanowią mikrosiedlisko dla wielu cennych przyrodniczo gatunków ślimaków i owadów. Zabezpieczenie tego rodzaju siedlisk przed zniszczeniem

37 Wycinka drzew Płazy i bezkręgowce sztucznego zbiornika wodnego na północnym stoku Łyśca w pobliżu łąki Bielnik oraz niewielkich, naturalnych oczek wodnych (często okresowych) Nadmierne prześwietlenie zbiornika w wyniku wycięcia nawet pojedynczych drzew np. podczas zabiegów ochronnych; podniesienie temperatury wody; zakwity wód niekorzystne dla płazów i entomofauny wodnej Utrzymanie zacienienia zbiornika poprzez odstąpienie od wycinania drzew, indywidualne wyznaczanie drzew do wycięcia podczas zabiegów

38 Zmiana czynników abiotycznych Zoocenozy naturalnych lub zbliżonych do naturalnych ekosystemów leśnych Fluktuacja warunków klimatycznych to ważny czynnik determinujący liczebność populacji. brak

39 Zagrożenia ZEWNĘTRZNE ISTNIEJĄCE

40 Zanieczyszczenia powietrza dalekiego transportu Wszystkie elementy środowiska przyrodniczego Zanieczyszczenia lokalne i dalekiego transportu (SO 2, NO 2, CO, pyłów), spalanie węgla i śmieci. Emitowane zanieczyszczenia powodują zakwaszanie wód opadowych oraz gleb. Rozwijają się procesy bielicowania gleb. Zanieczyszczenia powietrza powodują powstawanie kwaśnych deszczy wpływających negatywnie np. na rozwój płazów czy porostów Uświadamianie społeczności lokalnej o negatywnym wpływie dymów i zanieczyszczeń pochodzących z opału węglowego. Brak możliwość zanieczyszczeń pochodzących z dalekiego zasięgu.

41 Drogi publiczne i ruch samochodowy Zbiorowiska roślinne i gatunki znajdujące się w pobliżu dróg, szczególnie drogi Bodzentyn-Święta Katarzyna Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego (tlenki azotu, dwutlenek siarki, metale ciężkie) pochodzącymi ze spalania paliw, zaśmiecanie terenu w otoczeniu dróg, niebezpieczeństwo awarii i wydostania się szkodliwych substancji (P), rozjeżdżanie płazów w okresie migracji. Ograniczanie możliwości postoju wzdłuż dróg. Doraźnie przenoszenie płazów, wykonanie zastawek kierujących migracje poza strefę ruchu samochodowego

42 Zanieczyszczenia wód Zbiorowiska leśne, wody, zbiorowiska nieleśne, gleby, rzadkie i chronione gatunki zwierząt. Zanieczyszczenie wód powierzchniowych ze źródeł punktowych. Zanieczyszczenia o charakterze miejscowym. Odprowadzanie nieczystości z gospodarstw domowych do rowów i cieków łączących się z siecią rzeczną Parku. Zanieczyszczenia biogenami i innymi związkami wód spływających z pól od strony wsi Psary Kąty, Klonów i Celiny Wzmocnienie roli posterunku Straży Parku i stała współpraca z organami ścigania. Edukacja ekologiczna mieszkańców.

43 Wandalizm Zasoby geologiczne, skałki Zniszczenia poprzez malowanie, zaśmiecanie skałek, gołoborzy itp Edukacja, kontrole Straży Parku,

44 Eutrofizacja gleb, zagrożenia chemiczne Gleby, zbiorowiska nieleśne, murawy Nawiewanie pyłu znad pól zawierającego pestycydy, obieg nawozów i pestycydów i innych środków z wodami Wyznaczenie umownej strefy buforowej Park/pola uprawne ( m) z zakazem intensywnej chemizacji i stosowania nadmiernych ilości środków ochrony roślin

45 Zaśmiecanie i zanieczyszczanie odpadami stałymi Gleby, ekosystemy leśne i nieleśne, wody, gołoborza, jaskinie itp. Zaśmiecanie i narażanie gleb i wód na zanieczyszczenie środkami chemicznymi Likwidacja nielegalnych i historycznych składowisk odpadów stałych. Edukacja społeczności lokalnej.

46 Rozjeżdżanie terenów leśnych (sporty motorowe) Gleby, zbiorowiska leśne, gatunki zwierząt (płoszenie), stanowiska roślin (niszczenie Jeżdżenie motorami, quadami i samochodami terenowymi po terenie parku. Powoduje to płoszenie zwierzyny, niszczenie gleb i roślinności w tym możliwość zniszczenia stanowisk gatunków chronionych, możliwość zanieczyszczenia środowiska wyciekami, Utrudnienie wjazdu na teren ŚPN, stawianie tablic informacyjnych

47 Rozwój terenów zabudowanych wokół Parku Ekosystemy leśne, fauna Rozwój zabudowy mieszkalnej/rekreacyjnej i usługowej wokół Parku (w otulinie) zwiększa jego izolację, powodując zakłócenia w funkcjonowaniu korytarzy ekologicznych łączących teren Parku z innymi obszarami. Położeniem obszaru Parku względem innych obszarów leśnych, sieć dróg i natężenie na nich ruchu, zabudowa otuliny Parku to czynniki ograniczające migracje fauny i zmniejszenie możliwość wymiany materiału genetycznego Ograniczenie zabudowy wokół Parku oraz jej uporządkowanie. Niewprowadzanie zabudowy w strefie 100 m od granic Parku. Uwzględnianie wymogów Parku w ustaleniach studiów uwarunkowań i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego otaczających gmin.

48 Szkodnictwo leśne (wycinka i wywóz drewna z lasu, kłusownictwo) Zbiorowiska leśne, gleby, gatunki chronione Działalność kwalifikowana jako szkodnictwo leśne: kradzieże drewna, bezprawne korzystanie z lasu (poruszanie się po lesie pojazdami silnikowymi, zbiór runa leśnego w miejscach do tego nie wyznaczonych, itp.), kłusownictwo. Na wzmożenie tego procederu ma także wpływ konieczność zapewniania dojazdu do enklaw gruntów prywatnych położonych wewnątrz Parku. Wzmocnienie roli posterunku Straży Parku i stała współpraca z organami ścigania. Montowanie i konserwacja szlabanów uniemożliwiających wjazd do lasu

49 Kolekcjonowanie gatunków, plądrowanie stanowisk Rzadkie i chronione gatunki, skałki Jest to zagrożenie szczególnie groźne dla gatunków bardzo rzadko występujących, które najczęściej stanowią zainteresowanie kolekcjonerów. Niektóre gatunki (roślin) są wykopywane i przenoszone do ogródków Wzmocnienie roli posterunku Straży Parku i stała współpraca z organami ścigania. Montowanie i konserwacja szlabanów uniemożliwiających wjazd do lasu.

50 Wydeptywanie, nadmierne użytkowanie, penetracja Gleby, ekosystemy leśne, fauna, Niszczenie roślin przez turystów i okoliczną ludność. Zagrożenie o charakterze miejscowym, w wyniku którego może dochodzić do lokalnego zubażania ekosystemu leśnego, zwłaszcza w odniesieniu do warstwy runa. Zintensyfikowany ruch turystyczny w niektórych miejscach Parku (Św. Krzyż, Łysica), skutkujący powstawaniem różnych odpadów, śmieci, zanieczyszczeń. Wydeptywanie gleb i runa, powstawanie nowych ścieżek Konserwacja szlaków turystycznych. Ograniczanie możliwości schodzenia ze szlaków (wykonanie ogrodzeń i barier, obsadzanie krzewami). Działalność edukacyjna i prewencyjna (m.in. montowanie tablic edukacyjnych).

51 Drapieżnictwo Rodzime gatunki fauny (zwłaszcza ptaków i ssaków) Drapieżnictwo zwierząt domowych (pies, kot). Gatunki te, zwłaszcza wałęsające się po terenie Parku mogą powodować szkody w lęgach ptaków (szczególnie gniazdujących na ziemi) Edukacja miejscowej ludności

52 Mała świadomość dziedzictwa przyrodniczego w społecznościach lokalnych oraz osób odwiedzających Park Wszystkie zasoby przyrodnicze i kulturowe Parku Brak dostatecznej wiedzy i zrozumienia dla konieczności ochrony walorów przyrodniczych Parku skutkuje brakiem poszanowania dla chronionych w ŚPN zasobów. Edukacja miejscowej ludności

53 Zalesianie terenów otwartych wokół Parku Ekosystemy leśne, krajobraz Zalesienie gruntów wokół Parku obcymi gatunkami drzew (np. dębem czerwonym), które mogą przenikać na teren Parku. Uwzględnianie w planach zalesień tylko gatunków rodzimych, niezagrażających celom ochrony ŚPN. Edukacja społeczeństwa w zakresie doboru odpowiednich gatunków drzew.

54 Spowodowane przez człowieka zmiany stosunków wodnych Gleby, zbiorowiska wilgotne, ekosystemy wodne i torfowiskowe i związane z nimi gatunki Obniżanie poziomu wód powierzchniowych i przesuszenie siedlisk higrofilnych wywołane budową zbiornika w Wilkowie Zwiększenie retencji na obszarze Parku

55 Zagrożenia ZEWNĘTRZNE POTENCJALNE

56 Nielegalna eksploatacja zasobów geologicznych Zasoby geologiczne Dzika eksploatacja naturalnych form skałkowych i pokryw blokowiskowych. Zagraża ona przede wszystkim skałkom i blokowiskom położonym w niedalekiej odległości od miejscowości i dróg, a więc skałkom w Nowej Słupi, blokowiskom niższej strefy gołoborzy na północnym stoku Łysej Góry jak również blokowiskom południowych stoków Chełmca i Łysej Góry w okolicach Huty Szklanej oraz Wólki Milanowskiej. W tym momencie zagrożenie to nie wydaje się duże i przy obecnym stanie praktycznej ochrony obszaru Parku nie powinno się powiększać Edukacja, monitorowanie stanu.

57 Awarie instalacji Gleby, wody, siedliska wilgotne i bagienne oraz flora i fauna z nimi związana Awarie kanalizacji, oczyszczalni ścieków (np. w Świętej Katarzynie), stacji benzynowych z ewentualną nieszczelnością zbiorników paliwowych Zanieczyszczanie wód i gleb ściekami, środkami ochrony roślin, nawozami, odpadami, metalami ciężkimi. Wyciek ścieków do strumieni prowadzi do zatrucia wód w strumieniu prowadzącego wody w stronę Parku Budowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków i kolektorów, kierowanie wód oczyszczonych poza granicę Parku

58 Wypalanie traw i powstawanie pożarów Ekosystemy leśne i nieleśne oraz związane z nimi gatunki Podpalenia na terenie Parku oraz wypalanie roślinności na terenach otwartych w otulinie. Prowadzenie systematycznych działań edukacyjnych wśród mieszkańców otuliny Parku. Remonty i utrzymanie dróg przeciwpożarowych. Utrzymanie sieci łączności radiowej oraz magazynów sprzętu przeciwpożarowego.

59 Ścieżki, szlaki piesze, szlaki rowerowe Ekosystemy wilgotne i bagienne Wyznaczanie nowych szlaków przez płaty siedlisk, Rozdeptywanie płatów siedliska spowodowane ruchem turystycznym Rezygnacja z wyznaczania nowych szlaków turystycznych przez miejsca z płatami siedliska lub budowa odpowiedniej infrastruktury

60 Budowa nowych zbiorników wodnych Wszystkie zasoby przyrodnicze Parku Ewentualna budowa zbiornika na cieku wodnym przepływającym przez Park poza granicami Parku lub na cieku wodnym którego dopływem jest ciek przepływający przez Park może wpłynąć na przepływy w ciekach na terenie Parku. Przy planowaniu nowych zbiorników wodnych na terenie otuliny Parku należy wykonywać analizę hydrogeologiczną z uwzględnieniem wpływu planowanego zbiornika na zasoby Parku.

61 ZAGROŻENIA ZACHOWANIA WALORÓW KULTUROWYCH

62 Zasoby kulturowe zagrożenia wewnętrzne Kapliczka kalwaryjska na Świętym Krzyżu (zniszczenie drewnianego dachu i możliwość zniszczenia murowanych ścian) Podziemne zabudowania na Świętym Krzyżu (ignorowanie potencjalnie znaczącego odkrycia naukowego) Wszystkie obiekty zabytkowe i kulturowe (brak opieki, ignorowanie roli zasobów kulturowych z powodu braku ich szczegółowej inwentaryzacji)

63 Zasoby kulturowe zagrożenia zewnętrzne Zabytkowe budynki dawnej dyrekcji parku w Bodzentynie Destrukcja drewnianej zabudowy wraz z upływem czasu i narażenie na pożar Zabytkowy zespół klasztorny na Świętym Krzyżu Remont i przebudowa pomieszczeń niezgodne z ustawą o ochronie zabytków. Miejsca pamięci narodowej Zniszczenie lub podpalenie (w przypadku drewnianych obiektów) przez chuliganów Miejsca pamięci narodowej krzyże na terenie obozowisk w 1863 r. w Woli Szczygiełkowej zniszczenie Drewniane symbole religijne zniszczenie Pomniki i tablice pamiątkowe zniszczenie

64 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Maciej Szczygielski Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Warszawie maciej.szczygielski@warszawa.buligl.pl