Murawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla
|
|
- Kornelia Mikołajczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Murawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla Przygotowano i opublikowano ze Êrodków Unii Europejskiej Natura 2000 Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 podr cznik metodyczny TOM 3.
2 Murawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla Przygotowano i opublikowano ze Êrodków Unii Europejskiej Natura 2000 Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 podr cznik metodyczny TOM 3.
3 Murawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla. Natura 2000 podr cznik metodyczny. Tom 3. Praca zbiorowa pod redakcjà prof. Jacka Herbicha Wydawca: Ministerstwo Ârodowiska ul. Wawelska 52/54, Warszawa Mapy opracowanie czystorysów: Wojciech Mróz Fotografia na ok adce: Joanna Perzanowska Pozosta e fotografie: autorzy tekstów, je eli w podpisie nie zaznaczono inaczej ISBN Warszawa 2004 r. Nak ad 1350 egz. Korekta i redakcja techniczna: Ma gorzata Juras Sk ad, amanie i druk: Naj-Comp s.j. ul. Minerska 1, Warszawa studio@najcomp.com.pl Zalecany sposób cytowania: Herbich J. (red.) Murawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla. Natura 2000 podr cznik metodyczny. Ministerstwo Ârodowiska, Warszawa. T. 3., s. 101 lub: Herbichowa M Wilgotne wrzosowiska z wrzoêcem bagiennym Erica tetralix. W: Herbich J. (red.). Murawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla. Natura 2000 podr cznik metodyczny. Ministerstwo Ârodowiska, Warszawa. T. 3., s
4 Spis treêci Spis treêci Przedmowa G ównego Konserwatora Przyrody Przedmowa Dyrektora Departamentu Ochrony Przyrody Ministerstwa Ârodowiska Wspó pracownicy Jacek Herbich Cz Êç ogólna Jacek Herbich Przedmiot i cel opracowania Szczegó owy opis siedliska przyrodniczego Tryb pracy Wyst powanie gatunków z II Za àcznika Dyrektywy Siedliskowej i I Za àcznika Dyrektywy Ptasiej w poszczególnych siedliskach przyrodniczych Bibliografia Syntetyczna informacja o typach siedlisk przyrodniczych opracowanych w poradniku Cz Êç szczegó owa Wilgotne wrzosowiska z wrzoêcem bagiennym Erica tetralix Maria Herbichowa Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion) Jolanta Kujawa-Pawlaczyk Wysokogórskie borówczyska ba ynowe (Empetro-Vaccinietum) Wojciech Mróz, Joanna Perzanowska *4070 ZaroÊla kosodrzewiny (Pinetum mugo) Wojciech Mróz, Joanna Perzanowska Subalpejskie zaroêla wierzby lapoƒskiej lub Êlàskiej (Salicetum lapponum, Salicetum silesiacae) Krzysztof Âwierkosz, Wojciech Mróz Ska y wapienne i neutrofilne z roêlinnoêcià pionierskà (Alysso-Sedion) Krzysztof Âwierkosz *6120 Ciep olubne Êródlàdowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) Jolanta Kujawa-Pawlaczyk Wysokogórskie murawy acydofilne (Juncion trifidi) i bezwapienne wyle yska Ênie ne (Salicion herbaceae) Wojciech Mróz, Joanna Perzanowska Nawapienne murawy wysokogórskie (Seslerion tatrae) i wyle yska Ênie ne (Arabidion coeruleae) Joanna Perzanowska, Wojciech Mróz *6210 Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciep olubne murawy z Asplenion septentrionalis-festucion pallescentis) Joanna Perzanowska, Jolanta Kujawa-Pawlaczyk *6230 Bogate florystycznie górskie i ni owe murawy bliêniczkowe (Nardetalia p aty bogate florystycznie) Joanna Perzanowska Zmiennowilgotne àki trz Êlicowe (Molinion) Zygmunt Kàcki, Tomasz Za uski Zio oroêla górskie (Adenostylon alliariae) i zio oroêla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) Wojciech Mróz àki selernicowe (Cnidion dubii) Tomasz Za uski, Zygmunt Kàcki Ni owe i górskie Êwie e àki u ytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) Leszek Kucharski, Joanna Perzanowska Górskie àki konietlicowe u ytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion) Joanna Perzanowska, Krzysztof Âwierkosz, Wojciech Mróz Aneksy Aneks 1. S ownik Aneks 2. System klasyfikacji jednostek fitosocjologicznych Aneks 3. Indeks taksonów Aneks 4. Indeks syntaksonów
5 Murawy, àki, zio oroêla, torfowiska, zaroêla *Ska y wapienne i neutrofilne z roêlinnoêcià pionierskà (Alysso-Sedion) Siedlisko priorytetowe Definicja Siedliska pionierskie ska wapiennych i neutrofilnych (bazalty, zieleƒce) z du ym udzia em sukulentów, roêlin jednorocznych oraz mszaków, wyst pujàce na siedliskach suchych, o bardzo ubogiej pokrywie glebowej. RoÊlinnoÊç tych siedlisk jest zaliczana do zwiàzku Alysso-Sedion. Kod Physis: Charakterystyka A. Opis siedliska g ównego typu Siedlisko o charakterze po udniowo-zachodnioeuropejskim, stàd w Polsce wyst pujà tylko kresowe, zubo a e jego odmiany. Notowane bardzo rzadko, jak dotàd tylko na obszarze Sudetów, Pogórza i Przedgórza Sudeckiego, gdzie prawdopodobnie osiàga pó nocno-wschodnià granic zasi gu. Obejmuje pionierskà roêlinnoêç ska wapiennych i neutrofilnych, z udzia em gatunków ciep olubnych i jednorocznych oraz sukulentów. Wi kszoêç siedlisk na ska ach o bogatej morfologii i du ej liczbie szczelin zajmujà pokrewne w ekologii i sk adzie gatunkowym siedliska chasmofitów (na ska ach bazaltowych i zieleƒcowych 8220, na ska ach wapiennych 8210), z du ym udzia em paproci, stàd sà one cz Êciej notowane i zauwa ane podczas badaƒ terenowych. Pomi dzy tymi typami siedlisk zachodzi wiele podobieƒstw, zarówno w sk adzie gatunkowym, jak i fizjonomii, jednak w siedlisku 6110 szczelinowe paprocie stanowià tylko domieszk, a ich miejsce zajmujà rojniki i rozchodniki. Nawapienna murawa ze zwiàzku Alysso-Sedion z udzia em per ówki orz sionej i rozchodników. Fot. K. Âwierkosz 74
6 *Ska y wapienne i neutrofilne z roêlinnoêcià pionierskà Podzia na podtypy Siedlisko to jest s abo zbadane, stàd obecnie wyró niamy tylko jeden jego podtyp 1. wyst pujàcy w trzech ró niàcych si fizjonomicznie odmianach Pionierskie zbiorowiska ska neutrofilnych Pogórza i Przedgórza Sudetów Charakteryzuje si on obecnoêcià roêlin zielnych (sukulentów, roêlin jednorocznych, kserofitów), z niewielkim udzia- em roêlin zarodnikowych. Podtyp ten rozwija si na bazaltach i zieleƒcach o niewielkim stopniu nachylenia, ma charakter Êwiat olubny i wyst puje w pi trze pogórza. Umiejscowienie siedliska w polskiej klasyfikacji fitosocjologicznej Nale àce tu zbiorowiska roêlinne, pomimo publikacji ukazujàcych si w prasie ogólnopolskiej, zosta y pomini te w ostatnim systematycznym opracowaniu zbiorowisk roêlinnych Polski. Klasyfikacja tych zbiorowisk przedstawia si nast pujàco: Klasa Koelerio glaucae-corynephoretea canescentis Rzàd Sedo-Scleranthetalia zbiorowiska górskich gruzowisk skalnych Zwiàzek Alysso alyssoidis-sedion albi termofilne ogródki wapienne pi tra pogórza i regla dolnego Zespo y: Saxifrago-Poetum compressae zespó skalnicy trójpalczastej i wiechliny sp aszczonej Sempervivetum soboliferi zespó rojownika pospolitego Cerastietum pumili zespó rogownicy drobnej prawdopodobnie tak e Allio montani-sedetum zespó czosnku skalnego i rozchodnika bia ego Bibliografia MUCINA L. & KOLBEK J Koelerio-Corynephoretea. In: GRABHERR G. & MUCINA L. (eds.) Die Pflanzengesellschaften Österreichs. Teil. I. Anthropogene Vegetation. pp Gustav Fischer Verlag, Jena Stuttgart New York. KOLBEK J Klasse: Sedo-Scleranthetea Br.-Bl 55 em. Muller 61 In: OBERDORFER E. (ed.) Süddeutsche Pflanzengesellschaften. T Aufl. pp Gustav Fisher Verlag, Stuttgart New York. SZCZ ÂNIAK E Murawy ze zwiàzku Alysso-Sedion Oberd. et Th. Müll na Pogórzu Wa brzysko-bolkowskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B. 47: SZCZ ÂNIAK E Murawy kserotermiczne pó nocno-zachodniej cz Êci Sudetów Ârodkowych. Manuskrypt rozprawy doktorskiej. Instytut Botaniki Uniwersytetu Wroc awskiego. ÂWIERKOSZ K The association Saxifrago-Poetum compressae in Lower Silesia, south-western Poland. Fragm. Flor. Geobot. 39(2) : Krzysztof Âwierkosz 75
7 Murawy, àki, zio oroêla, torfowiska, zaroêla 1 76 B. Opis podtypu *Pionierskie zbiorowiska ska neutrofilnych Pogórza i Przedgórza Sudetów Siedlisko priorytetowe Kod Physis: Cechy diagnostyczne Cechy obszaru Siedlisko spotykane jest bardzo rzadko w pi trze pogórza i regla dolnego Sudetów (dotychczas znane z Pogórza Kaczawskiego, Wa brzysko-bolkowskiego, Gór Bardzkich i Sowich). Notowane by o na po ogich ska ach bazaltowych, zieleƒcach i wapieniach, o nachyleniach od 0 do 50, na siedliskach suchych, z inicjalnà glebà o mià szoêci nieprzekraczajàcej 10 cm (Szcz Êniak 1998), o wystawach po udniowych lub zbli onych. Fizjonomia i struktura zbiorowiska Niskie murawy z przewagà sukulentów (rojownika pospolitego Jovibarba sobolifera, rozchodnika bia ego Sedum album, r. ostrego S. acre, r. szeêciorz dowego S. sexangulare i S. maximum), wiechliny sp aszczonej Poa compressa oraz roêlin jednorocznych z rodzaju rogownica (r. drobna Cerastium pumilum, r. drobnokwiatowa C. brachypetalum, r. pi ciopr cikowa C. semidecandrum), wiosnówki pospolitej Erophila verna, piaskowca macierzankowego Arenaria serpyllifolia. Murawy sà jedno- lub dwuwarstwowe, a pokrycie warstwy zielnej wynosi od 10 do 100%. Udzia mchów i porostów waha si w szerokich granicach, w zale noêci od odmiany. W warstwie tej szczególnie zaznacza si wyst powanie p onnika w osistego Polytrichum piliferum oraz z boroga czerwonawego Ceratodon purpureus. Reprezentatywne gatunki RoÊliny naczyniowe Rojownik pospolity Jovibarba sobolifera, rozchodnik bia y Sedum album, smagliczka kielichowata Alyssum alyssoides, skalnica trójpalczasta Saxifraga trydactylites, rogownica drobna Cerastium pumilum, czosnek skalny Allium montanum, wiechlina sp aszczona Poa compressa, rozchodnik wielki Sedum maximum, rozchodnik ostry Sedum acre, rozchodnik szeêciorz dowy Sedum sexangulare. Mchy i porosty Brachythecium albicans, Tortula muralis, Bryum argenteum, Polytrichum piliferum, Ceratodon purpureus, Hypnum cupressiforme, Cladonia fimbriata. Odmiany ZmiennoÊç siedliska nie jest jeszcze dostatecznie rozpoznana obecnie mo emy wyró niç trzy jego odmiany ró niàce si fizjonomià i dominacjà poszczególnych grup ekologicznych. Odmiana z przewagà sukulentów (Jovibarba sobolifera, Sedum spp. kod Physis ) jest cz sto spotykana na obszarze Pogórza Kaczawskiego oraz Wa brzysko-bolkowskiego, rzadziej w Górach Sowich i na przedgórzu Karkonoszy. Nale àce do niej murawy rozwijajà si tak e prawdopodobnie na wapieniu triasowym w rezerwacie Ligota Dolna, jednak potwierdzenie tego faktu wymaga uzupe nienia dokumentacji fitosocjologicznej stanowiska. Luêne murawy z dominacjà traw kserotermicznych (zw aszcza wiechliny sp aszczonej Poa compressa kod Physis ) rozwijajà si g ównie na pod o ach wapiennych, a w postaciach zubo a ych tak e lokalnie na bazaltach i koronach murów, jednak jej odmiany synantropijne nie sà siedliskiem podlegajàcym ochronie w ramach sieci Natura. Najrzadziej spotykanà jest odmiana z dominacjà roêlin jednorocznych (g ównie z rodzaju rogownica Cerastium kod Physis ), której dobrze wykszta cone p aty zanotowano jak dotàd w Górach Bardzkich (Szcz Êniak 1999, 2000). Fizjonomicznie odmiany te ró nià si iloêciowoêcià i udzia- em poszczególnych gatunków, jednak ich sk ad florystyczny jest stosunkowo podobny. Najbardziej charakterystyczne sà p aty z dominacjà rojownika i rozchodników, przypominajàce na pozór przydomowe ogródki alpejskie. Mo liwe pomy ki Przy wi kszych nachyleniach ska wyst pujà postaci przej- Êciowe do siedlisk paproci szczelinowych (8210, 8220), mo liwe do odró nienia tylko poprzez szczegó owà analiz fitosocjologicznà. Podobny problem dotyczy tak e siedlisk gruzowisk krzemianowych (8150) oraz nawapiennych (8160), z którymi opisywany podtyp jest blisko zwiàzany fizjonomicznie i florystycznie. Niejasne sà na razie zwiàzki opisywanych siedlisk pionierskich z naskalnymi murawami z kostrzewà bladà (typ 6190 na siedliskach kwaênych i bazaltach oraz typ 6210 na ska- ach wapiennych). Z regu y obecnoêç kostrzewy bladej Festuca pallens, nawet w niewielkiej domieszce, traktowana jest jako wyraêna wskazówka w kierunku wyst powania muraw. Nale y jednak pami taç, e wiele gatunków siedlisk pionierskich jest obecnych tak e w bardziej zaawansowanych sukcesyjnie zbiorowiskach murawowych. Przy niewielkich nachyleniach siedlisk, w warunkach nieco wi kszego uwilgotnienia i g bszej pokrywy glebowej, pojawiajà si postacie przejêciowe do typowych muraw kserotermicznych zaliczanych do siedliska Postacie te odznaczajà si zwi kszonym udzia em traw i termofilnych bylin charakterystycznych dla muraw kserotermicznych, takich jak tymotka Boehmera Phleum phleoides, chaber nadreƒski Centaurea stoebe, lucerna sierpowata Medicago falcata, cieciorka pstra Coronilla varia, lebiodka pospolita
8 *Ska y wapienne i neutrofilne z roêlinnoêcià pionierskà Origanum vulgare i inne. Murawy takie sà wy sze i bujniejsze, a ich ruƒ z regu y pokrywa pod o e skalne w %, sà wi c atwe do odró nienia nawet dla laika. Identyfikatory fitosocjologiczne Zaliczane tu siedliska opisywane sà w ramach rz du Sedo- Scleranthetalia Br.-Bl. 1955, którego wyst powanie w Polsce nie by o jak dotàd zauwa ane w opracowaniach syntetycznych. Zwiàzek Alysso alyssoidis-sedion albi Zespo y: Saxifrago-Poetum compressae zespó skalnicy trójpalczastej i wiechliny sp aszczonej Sempervivetum soboliferi zespó rojownika pospolitego Cerastietum pumili zespó rogownicy drobnej prawdopodobnie tak e Allio montani-sedetum zespó czosnku skalnego i rozchodnika bia ego Dynamika roêlinnoêci Spontaniczna Siedlisko silnie nara one na zmiany czynników klimatycznych, stàd na znanych stanowiskach zachodzà du e fluktuacje w jego sk adzie gatunkowym. Najwa niejszym czynnikiem ekologicznym wp ywajàcym na stan siedliska jest re- im wodny d ugotrwa a susza na poczàtku sezonu wegetacyjnego mo e spowodowaç okresowe zanikanie niektórych elementów siedliska (g. terofitów) lub niewykszta cenie si nasion u traw i bylin w tym sezonie. W sk adzie gatunkowym wyst puje wiele roêlin anemochorycznych; wiele z nich pojawia si przejêciowo i sporadycznie. Szczególnie dotyczy to jednorocznych terofitów, które sà notowane tylko w krótkim okresie swojej wegetacji (zwykle na prze omie maja i czerwca, jednak niektóre gatunki pojawiajà si na krótko w kwietniu lub maju). Jest to tak e siedlisko otwarte na ciàg e próby kolonizacji przez nowych przybyszów, stàd w zdj ciach fitosocjologicznych notuje si wiele elementów przypadkowych, nale àcych do ró nych grup ekologicznych, które w kolejnych sezonach wegetacyjnych zanikajà. Dynamika roêlinnoêci w siedlisku jest znaczna, jednak stanowi naturalny sk adnik jego konstytucji ekologicznej. Powiàzana z dzia alnoêcià cz owieka Wiele stanowisk siedliska posiada wybitne walory krajoznawcze i jest wykorzystywanych jako punkty widokowe. Takie stanowiska sà silnie nara one na eutrofizacj i synantropizacj obserwuje si na nich stopniowe wkraczanie gatunków obcych i zniekszta canie siedliska zwiàzane z wydeptywaniem, paleniem ognisk oraz wzbogacaniem siedliska w azot i inne nutrienty. Sukulenty wyst pujàce w takich miejscach, szczególnie rojownik, sà na masowà skal zrywane i przenoszone do upraw ogrodowych, co powoduje ich szybkie wymieranie na wielu stanowiskach. Istotnym zagro eniem dla niektórych stanowisk jest inwazja rozchodnika kaukaskiego, który w szybkim tempie opanowuje rozleg e powierzchnie skalne, powodujàc zanikanie rodzimych gatunków naskalnych. Siedliska przyrodnicze zale ne lub przylegajàce Siedlisko graniczy z innymi siedliskami o charakterze kserotermicznym zwykle z siedliskiem zajmowanym przez szczelinowe paprocie (8210, ) oraz (w miejscach gdzie sukcesja jest bardziej zaawansowana) z murawami kserotermicznymi (6210, 6190). W otoczeniu ogródków wapiennych (wyst pujà one z regu y na bardzo ograniczonej powierzchni) spotykane sà tak e inne siedliska z za- àcznika I Dyrektywy Siedliskowej, takie jak piargi i go oborza (8150, 8160), lasy klonowo-lipowe (*9180) oraz yzne buczyny (9130). Rozmieszczenie geograficzne i mapa rozmieszczenia Do tej pory znane z Pogórza i Gór Kaczawskich, Kotliny Kamiennogórskiej, Pogórza Wa brzysko-bolkowskiego, Gór Sowich, Bardzkich i pogórza Karkonoszy. Zasi g potencjalny obejmuje ca e Sudety, Pogórze i Przedgórze Sudeckie, dlatego trzeba podjàç dalsze badania nad rozmieszczeniem opisywanego podtypu. Tu tak e nale à prawdopodobnie murawy z wapiennego wzgórza k. Ligoty Dln. na Opolszczyênie. Wyst powanie podtypu w Polsce pd. i pd.-wsch. jest wàtpliwe z uwagi na jego po udniowo-zachodni charakter. Znaczenie ekologiczne i biologiczne Siedlisko wyst pujàce na terenie Sudetów, w pi trach pogórza i regla dolnego. 1 77
9 Murawy, àki, zio oroêla, torfowiska, zaroêla 1 78 Wysoka wartoêç wynika z: bardzo ograniczonego zasi gu terytorialnego w Polsce i wysokiego stopnia zagro enia zniszczeniem; sk adu florystycznego, w którym biorà udzia gatunki lokalnie rzadkie i zagro one wymarciem w regionie oraz gatunki obj te ochronà gatunkowà; jest to siedlisko o bardzo interesujàcej biologii i ekologii, którego elementy sà doskonale dostosowane do skrajnie niekorzystnych warunków. Gatunki z za àcznika II Dyrektywy Siedliskowej Brak. Gatunki z za àcznika I Dyrektywy Ptasiej Nie stwierdzono. Stany, w jakich znajduje si siedlisko Stany uprzywilejowane Stanowiska wyst pujàce na ska ach pozbawionych ingerencji cz owieka. Inne obserwowane stany W miejscach o intensywnej penetracji zachodzi wydeptywanie p atów siedliska i ekspansja gatunków synantropijnych. Tendencje do przemian w skali kraju i potencjalne zagro enia Siedlisko zagro one wskutek presji turystycznej (wydeptywanie, eutrofizacja, synantropizacja) oraz przez narastajàcà tendencj do pozyskiwania kopalin. Na siedliskach wtórnych (opuszczone kamienio omy) najwi kszym zagro eniem jest naturalna sukcesja i zacienianie istniejàcych stanowisk. Na niektórych stanowiskach obserwuje si inwazj gatunków obcych geograficznie (np. rozchodnika kaukaskiego Sedum spurium), które powodujà w szybkim tempie istotne zniekszta cenia sk adu gatunkowego. U ytkowanie gospodarcze i potencja produkcyjny Potencjalne êród a wydobycia cennych kopalin (wapienie, bazalty), a wi c zagro enia dla dalszego utrzymywania si siedliska sà bardzo powa ne. Ochrona Przypomnienie o wra liwych cechach Siedlisko bardzo rzadkie, o ograniczonym areale wyst powania. Siedlisko wielu rzadkich gatunków roêlin i zwierzàt. Siedlisko Êwiat olubne, zanika w warunkach zacienienia ska i odkrywek skalnych. Nara one na zniszczenie w wyniku dzia alnoêci górniczej. Gatunki charakterystyczne dla siedliska sà wra liwe na wydeptywanie oraz eutrofizacj i synantropizacj. Zalecane metody ochrony Ochrona Êcis a dobrze wykszta conych p atów rozwijajàcych si w optymalnych warunkach (brak zagro enia zacienieniem i penetracjà cz owieka). Ochrona czynna na siedliskach zagro onych zacienieniem poprzez rozwój drzewostanu w sàsiedztwie stanowisk (g ównie na siedliskach wtórnych, które jednak, z uwagi na rzadkoêç wyst powania typu, równie powinny byç przedmiotem ochrony). Konieczne jest prowadzenie badaƒ inwentaryzacyjnych we wszystkich planowanych punktach wydobycia kopalin, jeêli wyst pujà tam ods oni te ska y lub Êciany skalne. Odsuwanie szlaków turystycznych od najcenniejszych stanowisk siedliska, które sà przedmiotem intensywnej presji turystycznej (dogodne usytuowanie stanowisk jako punktów widokowych, miejsca biwakowania i palenia ognisk, eutrofizacja, wkraczanie gatunków synantropijnych). Inne czynniki mogàce wp ynàç na sposób ochrony Stanowiska rzadkich gatunków roêlin naczyniowych, mszaków i porostów oraz naskalnej fauny bezkr gowej. Po o enie w pobli u ucz szczanych miejsc o du ej presji (g ównie masowa turystyka piesza). Przyk ady obszarów obj tych dzia aniami ochronnymi Niewielkie fragmenty siedliska chronione sà w ramach rezerwatu Wàwóz Lipa, byç mo e tak e Ligota Dolna oraz (specyficzna postaç, której pochodzenie uwarunkowane jest nasycaniem ska granitowych w glanem wapnia wymywanym z zaprawy murów zamkowych) w rezerwacie Góra Chojnik (Karkonoski PN). Jednak wiele rezerwatów, w których siedlisko to by o reprezentowane (np. Ska ki Stoleckie ) nie spe ni o swojego zadania i siedlisko uleg o tam zanikowi. Inwentaryzacje, doêwiadczenia, kierunki badaƒ Typ siedliska stosunkowo s abo znany, choç jego rozmieszczenie i zró nicowanie jest przedmiotem badaƒ prowadzonych od 10 lat. Nale y jednak dokonaç szczegó owego rozpoznania ekologii siedliska, a tak e zintegrowaç badania z ró nych dziedzin wiedzy (florystyczne, faunistyczne, geologiczne) prowadzone na wybranych obiektach. Monitoring naukowy Nie ma wskazaƒ do regularnego monitoringu, natomiast na znanych stanowiskach wskazany jest nieregularny monitoring fitosocjologiczny w odst pach 5 10-letnich, w formie powtarzalnych badaƒ terenowych.
10 *Ska y wapienne i neutrofilne z roêlinnoêcià pionierskà Bibliografia KWIATKOWSKI P Szata roêlinna projektowanego rezerwatu leênego Wàwóz Lipy na Pogórzu Kaczawskim (Sudety Zachodnie). Ochrona Przyr. 52: SENDEK A., BABCZY SKA-SENDEK B Charakterystyka geobotaniczna rezerwatu Ligota Dolna na Opolszczyênie. Zeszyty Przyrodnicze OTPN. 26: SZCZ ÂNIAK E. 1998a. Szata roêlinna pó nocno-zachodniej cz - Êci Pogórza Wa brzyskiego. III. Zbiorowiska nieleêne. Acta Univ. Wrat. No 2036, Prace Bot. 74: SZCZ ÂNIAK E. 1998b. Saxifrago-Poetum compressae (Kreh 1945) Gehu et Leriq 1957 i Cerastietum pumili Oberd. et Th. Mull. in Th. Mull 1961 na Dolnym Âlàsku. Mat. Konf. i Symp. 51 Zjazdu PTB, Gdaƒsk. ÂWIERKOSZ K Flora i roêlinnoêç murów miasta Wroc awia. Acta Univ. Wrat. Pr. Bot. 53: ÂWIERKOSZ K Zbiorowiska roêlinne Góry Chojnik eksklawy Karkonoskiego Parku Narodowego. Cz Êç II. Zbiorowiska nieleêne. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 13(2) : Krzysztof Âwierkosz 1 79
Âciany, piargi, rumowiska skalne i jaskinie
Âciany, piargi, rumowiska skalne i jaskinie Przygotowano i opublikowano ze Êrodków Unii Europejskiej Natura 2000 Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 podr cznik metodyczny TOM 4. Poradniki
Bardziej szczegółowoProjekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów
Projekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów Projekt pt. Dla Kwisy dla Natury przygotowanie małej
Bardziej szczegółowo1) Minister Ârodowiska kieruje dzia em administracji rzàdowej
795 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roêlin i zwierzàt, wymagajàcych ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000
Bardziej szczegółowoCzy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego
Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego Aby uzyskad odpowiedź na tak postawione pytanie należy rozważyd kilka aspektów:
Bardziej szczegółowoMurawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla
Murawy, àki, zio oroêla, wrzosowiska, zaroêla Przygotowano i opublikowano ze Êrodków Unii Europejskiej Natura 2000 Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 podr cznik metodyczny TOM 3. Murawy,
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W SZCZECINIE
Projekt 29.10.2014 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W SZCZECINIE z dnia..2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolna
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY (SOO) 1. IDENTYFIKACJA OBSZARU
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Bardziej szczegółowoGdańsk, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz. 2034 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 23 maja 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz. 2034 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU z dnia 23 maja 2016 r. zmieniające zarządzenie w sprawie
Bardziej szczegółowoÂciany, piargi, rumowiska skalne i jaskinie
Âciany, piargi, rumowiska skalne i jaskinie Przygotowano i opublikowano ze Êrodków Unii Europejskiej Natura 2000 Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 podr cznik metodyczny TOM 4. Poradniki
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 30 kwietnia 2014 r. Poz. 2015 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W KIELCACH I REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI z dnia
Bardziej szczegółowoGeneralny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a
Najwa niejsze kompetencje organów, które odpowiadaj za powo anie i funkcjonowanie sieci obszarów Natura 2000 w Polsce oraz ustalaj ce te kompetencje artyku y ustawy o ochronie przyrody Organ Generalny
Bardziej szczegółowoLEKCJA Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII KOMPUTEROWEJ I INFORMATYCZNEJ. Polski
LEKCJA Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII KOMPUTEROWEJ I INFORMATYCZNEJ Surowce mineralne Polski Scenariusz lekcji geografii w gimnazjum Jak na lekcji geografii korzystaç z Excela, animacji na p ycie CD i Internetu?
Bardziej szczegółowo8150 Środkowoeuropejskie wyżynne piargi i gołoborza krzemianowe
8150 Środkowoeuropejskie wyżynne piargi i gołoborza krzemianowe Koordynator: Krzysztof Świerkosz Eksperci lokalni: Piwowarczyk Renata, Świerkosz Krzysztof Liczba i lokalizacja stanowisk i obszarów monitoringowych
Bardziej szczegółowoDE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Bardziej szczegółowoPtasie pory roku - znaczenie zadrzewieo śródpolnych w zachowaniu populacji zagrożonych gatunków ptaków. Marcin Karetta
Ptasie pory roku - znaczenie zadrzewieo śródpolnych w zachowaniu populacji zagrożonych gatunków ptaków Marcin Karetta Zadrzewienia śródpolne pojedyncze drzewa i krzewy lub ich skupiska w krajobrazie rolniczym
Bardziej szczegółowowww.naszanatura2000.pl
1 Biuro Projektu Stowarzyszenie Tilia ul. Przysiecka 13, 87-100 Toruń Tel./fax: 6 67 60 8 e-mail: tilia@tilia.org.pl www.tilia.org.pl Szkoła Leśna na Barbarce www.szkola-lesna.torun.pl www.naszanatura2000.pl
Bardziej szczegółowoDziennik Ustaw Nr 268 18789 Poz. 2664 i 2665 WZÓR ZNAKU IDENTYFIKACYJNEGO FUNKCJONARIUSZA STRA Y GRANICZNEJ
Dziennik Ustaw Nr 268 18789 Poz. 2664 i 2665 Za àcznik nr 2 WZÓR ZNAKU IDENTYFIKACYJNEGO FUNKCJONARIUSZA STRA Y GRANICZNEJ 2665 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).
Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki
Bardziej szczegółowoZagrożenia i propozycje zadań ochronnych dla gatunków roślin i siedlisk nieleśnych w obszarze Natura 2000 PLH 200005 przykłady Paweł Pawlikowski
Zagrożenia i propozycje zadań ochronnych dla gatunków roślin i siedlisk nieleśnych w obszarze Natura 2000 PLH 200005 przykłady Paweł Pawlikowski Zagrożenia: - zanieczyszczenie wód (nieuregulowana gospodarka
Bardziej szczegółowoRola programu rolnośrodowiskowego w ochronie siedlisk przyrodniczych. Adam Krupa Ciążeń, 2011
Rola programu rolnośrodowiskowego w ochronie siedlisk przyrodniczych Adam Krupa Ciążeń, 2011 Celem programu rolnośrodowiskowego jest promocja systemów produkcji rolniczej służących ochronie i kształtowaniu
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoNADLEŚNICTWO LWÓWEK ŚLĄSKI
NADLEŚNICTWO LWÓWEK ŚLĄSKI ul. Obrońców Pokoju 2, 59-600 Lwówek Śląski Tel. 075 782 33 80; Faks 075 782 47 86 www.wroclaw.lasy.gov.pl e-mail: biuro.lwowek@wroclaw.lasy.gov.pl Osoba do kontaktów: Marek
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 29 listopada 2002 r.
1692 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie ró nicowania stopy procentowej sk adki na ubezpieczenie spo eczne z tytu u wypadków przy pracy i chorób
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.gorczanskipark.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.gorczanskipark.pl Niedźwiedź: WYKONANIE RECENZJI OPERATÓW SZCZEGÓŁOWYCH ORAZ PROJEKTU PLANU OCHRONY
Bardziej szczegółowoSPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO
SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO N A R O D O W A F U N D A C J A O C H R O N Y Ś R O D O W I S K A U L. E R A Z M A C I O Ł K A 1 3 01-4 4 5 W A R S Z A W A T
Bardziej szczegółowoLista rankingowa typów siedlisk przyrodniczych
Lista rankingowa typów siedlisk przyrodniczych Ranking siedlisk przyrodniczych Lista określająca potencjalną kolejnośd siedlisk przyrodniczych w badaniach monitoringowych została opracowana w oparciu o
Bardziej szczegółowoFot. Sebastian Nowaczewski Fot. 1. Gęsi podkarpackie (Pd) cechują się stosunkowo długim grzebieniem mostka i tułowiem i przeważnie białym upierzeniem
INFORMACJA z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej Tytuł zadania: Analiza zmienności cech użytkowych i reprodukcyjnych oraz jakości jaj wylęgowych hodowlanych populacji
Bardziej szczegółowoDiagnoza obszaru. Dolina Tywy
Diagnoza obszaru Dolina Tywy Dolina Tywy Dolina Tywy -3754,9 ha, zachodniopomorskie, Gmina Banie Czy w badanej gminie poza obszarem Natura 2000 występują: Parki narodowe podaj nazwy: NIE Rezerwaty przyrody
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 21/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI
ZARZĄDZENIE NR 21/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody "Węże" Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z
Bardziej szczegółowoPhytophthora cactorum (Leb. & Cohn) Schröeter
PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA GŁÓWNY INSPEKTORAT PIORIN ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa tel: (22) 623 23 02, fax: (22) 623 23 04 www.piorin.gov.pl; e-mail gi@piorin.gov.pl Phytophthora
Bardziej szczegółowoRośliny i zwierzęta chronione w Polsce
Projekt Uczeń online współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SCENARIUSZ ZAJĘĆ KOŁA NAUKOWEGO BIOLOGICZNO - CHEMICZNEGO prowadzonego w ramach projektu Uczeń
Bardziej szczegółowoGorzów Wielkopolski, dnia 28 kwietnia 2014 r. Poz. 938
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 28 kwietnia 2014 r. Poz. 938 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w GORZOWIE WIELKOPOLSKIM i REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY
Bardziej szczegółowoRozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych.
Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych. Na obszarze gminy Poświętne znajduje się wiele powierzchni siedlisk przyrodniczych kwalifikujących
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Bardziej szczegółowoWspółfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
PROGRAM PRIORYTETOWY Tytuł programu: Współfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych Część 1) Dla potencjalnych
Bardziej szczegółowoProjekt. Projekt opracował Inż. Roman Polski
Projekt stałej organizacji ruchu na drogach powiatowych i gminnych miasta Puławy związany z projektem przebudowy niebieskiego szlaku rowerowego do rezerwatu Piskory. Projekt opracował Inż. Roman Polski
Bardziej szczegółowoSZATA ROŚLINNA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO
SZATA ROŚLINNA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO Warsztaty I ws. Planu Ochrony ŚPN 2013-2033, 8.11.2012r. Fot. B. Piwowarski Hierarchizacja celów ochrony ŚPN Cele zasadnicze Ochrona szaty roślinnej. Chronimy
Bardziej szczegółowoInicjatywy lokalne na obszarach Natura 2000
Inicjatywy lokalne na obszarach Natura 2000 Natura 2000 potrafi być niezwykłą inspiracją dla mieszkańców miejscowości położonych w jej granicach. Dzięki dzieleniu się swoją pasją i wytworami lokalnej działalności
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+
Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Projekt: wersja β do konsultacji społecznych Opracowanie: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi Ul. Piotrkowska 175 90-447 Łódź Spis treści
Bardziej szczegółowoPRZYRODA RODZAJE MAP
SCENARIUSZ LEKCJI PRZEDMIOT: PRZYRODA TEMAT: RODZAJE MAP AUTOR SCENARIUSZA: mgr Katarzyna Borkowska OPRACOWANIE ELEKTRONICZNO GRAFICZNE : mgr Beata Rusin TEMAT LEKCJI RODZAJE MAP CZAS REALIZACJI 2 x 45
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
Bardziej szczegółowoSEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego.
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.infish.com.pl/przetargi Olsztyn-Kortowo: Dostawa i montaż pompy ciepła wraz z wyposażeniem i
Bardziej szczegółowoKOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO PLAC POWSTAŃ CÓW WARSZAWY 1, 00-950 WARSZAWA WNIOSEK O ZATWIERDZENIE ANEKSU DO PROSPEKTU EMISYJNEGO zatwierdzonego w dniu 6 marca 2008 r. decyzją nr DEM/410/4/26/08 (Na podstawie
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 1 kwietnia 2014 r.
Załącznik nr 3 do zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 1 kwietnia 2014 r. Identyfikacja istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowohttp://isrig.wgsr.uw.edu.pl
Zakład Geografii Regionalnej http://isrig.wgsr.uw.edu.pl Kierownik Dr hab. Stefan Kałuski, prof.uw Prof.dr hab. Ewelina Kantowicz Dr hab.andrzej Gocłowski Dr Maciej Lechowicz Dr Małgorzata Roge- Wiśniewska
Bardziej szczegółowoWojciech Mróz Instytut Ochrony Przyrody PAN
OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH W OBSZARZE TORFOWISKA ORAWSKO-NOWOTARSKIE Wojciech Mróz Instytut Ochrony Przyrody PAN Dyrektywa Siedliskowa siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt (bez ptaków) Dyrektywa
Bardziej szczegółowo8160 Podgórskie i wyżynne rumowiska wapienne
8160 Podgórskie i wyżynne rumowiska wapienne Koordynatorzy: obecny: Wojciech Mróz, Natalia Mikita; w poprzednim badaniu: Joanna Perzanowska Eksperci lokalni: obecni: Pielech Remigiusz; w poprzednim badaniu:
Bardziej szczegółowoOFERTA EDUKACYJNA LEKCJE Z EKSPERYMENTAMI
OFERTA EDUKACYJNA LEKCJE Z EKSPERYMENTAMI Etap edukacyjny: szkoła podstawowa klasy 0-III, IV-VI (1-10), gimnazjum i liceum (tematy 8-9). Czas trwania: 1, 2 lub 3 godziny lekcyjne. Cena: 150 zł / godzina
Bardziej szczegółowoNAUCZYCIELSKI PLAN DYDAKTYCZNY PRZEDMIOT: OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU NR PROGRAMU: 321(07)/T, TU, SP/MEN/2007.02.08
NAUCZYCIELSKI PLAN DYDAKTYCZNY PRZEDMIOT: OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU NR PROGRAMU: 321(07)/T, TU, SP/MEN/2007.02.08 MODUŁ, DZIAŁ, TEMAT ZAKRES TREŚCI Podstawowe wiadomości o krajobrazie (20 godz.)
Bardziej szczegółowo4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją
Bardziej szczegółowoMAPY RYZYKA POWODZIOWEGO
MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO dr inż. Agata Włodarczyk Dyrektywa 2007/60/WE z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy
Bardziej szczegółowoBłędy fotografii akwarystycznej
Błędy fotografii akwarystycznej Błędy metody nr.2 Źle ustawiona lampa błyskowa na stopce - promień odbity zamiast biec pomiędzy lampą błyskową a aparatem trafił w obiektyw. Przy okazji widać ślady po związkach
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Bardziej szczegółowoInstrukcja do Arkusza kosztorysowania sieci klasy NGA na obszarach wymagających wsparcia publicznego.
Załącznik 3 do poradnika dotyczącego planowania i projektowania sieci klasy NGA Instrukcja do Arkusza kosztorysowania sieci klasy NGA na obszarach wymagających wsparcia publicznego. Wersja 1.0 Projekt:
Bardziej szczegółowoCzynna ochrona ciep³olubnych muraw naskalnych w nieczynnym kamienio³omie Mi³ek
Czynna ochrona ciep³olubnych muraw naskalnych w nieczynnym kamienio³omie Mi³ek Sudeckie Towarzystwo Przyrodnicze Sudeckie Towarzystwo Przyrodnicze to lokalna organizacja pozarz¹dowa zajmuj¹ca siê badaniem
Bardziej szczegółowoWniosek o dofinansowanie zakupu podręczników w roku szkolnym 2014/2015
Wniosek o dofinansowanie zakupu podręczników w roku szkolnym 2014/2015 (nie dotyczy uczniów słabowidzących, niesłyszących, słabosłyszących, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, z upośledzeniem umysłowym
Bardziej szczegółowoGruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO
Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Bezprzeponowy Płytowy Gruntowy Wymiennik Ciepła PROVENT-GEO to unikatowe, oryginalne rozwiązanie umożliwiające pozyskanie zawartego gruncie chłodu latem oraz ciepła
Bardziej szczegółowoBiologiczne podstawy ochrony przyrody - A. S. Pullin
Biologiczne podstawy ochrony przyrody - A. S. Pullin Spis treści Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa CZĘŚĆ I Rozdział 1. Świat przyrody Co mamy do stracenia? RóŜnorodność Ŝywych organizmów Wzorce
Bardziej szczegółowoProgram Ochrony Środowiska Gminy Słubice na lata 2009-2012
Program Ochrony Środowiska Gminy Słubice na lata 2009-2012 2.2.1 Obszary Natura 2000 Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Miejskiej w Słubicach z dnia. Definicja Natura 2000 to europejski system ekologiczny
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE FINANSOWE
SPRAWOZDANIE FINANSOWE Za okres: od 01 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r. Nazwa podmiotu: Stowarzyszenie Przyjaciół Lubomierza Siedziba: 59-623 Lubomierz, Plac Wolności 1 Nazwa i numer w rejestrze: Krajowy
Bardziej szczegółowoProjekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09. Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski
Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09 Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski Realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013 Priorytet
Bardziej szczegółowoBiuro Ruchu Drogowego
KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n)62894. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej d2)opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 112772 (22) Data zgłoszenia: 29.11.2001 EGZEMPLARZ ARCHIWALNY (19) PL (n)62894 (13)
Bardziej szczegółowoSTAN REALIZACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2007-2013
STAN REALIZACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2007-2013 2013 Kontekst KRAJOWEJ REZERWY WYKONANIA Bogdan Kawałko Dyrektor Departamentu Strategii i Rozwoju Regionalnego
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAPYTANIE OFERTOWE
Legnica, dnia 22.05.2015r. ZAPYTANIE OFERTOWE na przeprowadzenie audytu zewnętrznego projektu wraz z opracowaniem raportu końcowego audytu w ramach projektu, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. MAŁOPOLSKIM STAN na Dorota Horabik Magdalena Bregin WIĘCEJ: www.kp.org.pl Na terenie województwa małopolskiego powołano 85 rezerwatów przyrody
Bardziej szczegółowoGorzów Wielkopolski, dnia 28 listopada 2013 r. Poz. 2486 ZARZĄDZENIE NR 36/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 28 listopada 2013 r. Poz. 2486 ZARZĄDZENIE NR 36/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM z dnia 26 listopada
Bardziej szczegółowodr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW)
JAK WYGLĄDA IDEALNY ŚWIAT OCHRONY WÓD W POLSCE? I DO CZEGO POTRZEBNE MU PLANOWANIE PRZESTRZENNE? dr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW) 14 STYCZNIA 2013 STAN PRAWNY STUDIUM
Bardziej szczegółowoTemat lekcji: Bakterie a wirusy.
Anna Tomicka Scenariusz lekcji biologii Dział: Różnorodność organizmów. Klasa: I b Temat lekcji: Bakterie a wirusy. 1.Cele lekcji: Cel ogólny: Uczeń: omawia budowę komórki bakterii oraz wirusów, wyjaśnia
Bardziej szczegółowoProjekt nr: POIS /09. Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski
Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09 Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski Realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013 Priorytet
Bardziej szczegółowoUstawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie
Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania Przodem do kierunku jazdy? Bokiem? Tyłem? Jak ustawić wózek, aby w razie awaryjnego hamowania dziecko było jak najbardziej bezpieczne? Na te
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 WZÓR - UMOWA NR...
WZÓR - UMOWA NR... Załącznik nr 4 zawarta w dniu we Wrocławiu pomiędzy: Wrocławskim Zespołem Żłobków z siedzibą we Wrocławiu przy ul. Fabrycznej 15, 53-609 Wrocław, NIP 894 30 25 414, REGON 021545051,
Bardziej szczegółowo1150 Zalewy i jeziora przymorskie (laguny)
1150 Zalewy i jeziora przymorskie (laguny) Przedmiotowe siedlisko przyrodnicze składa się z dwóch podtypów: 1150-1 Zalewy 1150-2 Jeziora przybrzeżne W roku 2008 prowadzono badania jezior przybrzeżnych,
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 11 marca 2005 r.
Dziennik Ustaw Nr 65 4390 Poz. 573 573 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie wzoru oraz szczegó owych zasad i trybu nadawania odznaki Honorowy Dawca Krwi Zas u ony dla Zdrowia
Bardziej szczegółowoLETNIA SZKOŁA EKOLOGII
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska LETNIA SZKOŁA EKOLOGII Kurs naukowo-szkoleniowy przygotowujący do realizacji zadań wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej i Dyrektywy
Bardziej szczegółowoAnaliza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii uwarunkowania prawne w
Analiza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii uwarunkowania prawne w kontekście realiów kierowania i umieszczania nieletnich
Bardziej szczegółowoWsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020
Wsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020 Zarys finansowania RPO WL 2014-2020 Na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 przeznaczono łączną kwotę
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoSatysfakcja pracowników 2006
Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA DLA PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO CZĘŚĆ II OFERTA PRZETARGOWA
Powiat Wrocławski z siedzibą władz przy ul. Kościuszki 131, 50-440 Wrocław, tel/fax. 48 71 72 21 740 SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA DLA PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO CZĘŚĆ II OFERTA PRZETARGOWA
Bardziej szczegółowoEkoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody
Ochrona przyrody ma w Polsce długie tradycje. Według niektórych źródeł pierwsze decyzje związane z nią pochodzą z X wieku - np. w sprawie ochrony bobrów. W kolejnych wiekach zaczęto chronić nadmiernie
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej zamawiającego: www.zoz.nasielsk.pl. I. 2) RODZAJ ZAMAWIAJĄCEGO: Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej.
Nasielsk: Dostawa na podstawie umowy leasingu finansowego fabrycznie nowego wyprodukowanego w 2011 roku 1szt. sprzętu medycznego - aparatu ultrasonograficznego. Numer ogłoszenia: 325940-2011; data zamieszczenia:
Bardziej szczegółowoWyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym
Nr. Ćwiczenia: 215 Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 20 IV 2009 Temat Ćwiczenia: Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego
Bardziej szczegółowoDokumentacja geotechniczna do projektu podziemnego pojemnika na mieci przy ul. Piastowskiej w Olsztynie
Dokumentacja geotechniczna do projektu podziemnego pojemnika na mieci przy ul. Piastowskiej w Olsztynie Opracowa mgr Marek Winskiewicz upr. geol. 070964 Dobre Miasto, 9.12.2009 - 2 SPIS TRE CI A. CZ TEKSTOWA
Bardziej szczegółowo4080 Subalpejskie zarośla wierzby lapońskiej lub wierzby śląskiej (Salicetum lapponum, Salicetum silesiacum)
4080 Subalpejskie zarośla wierzby lapońskiej lub wierzby śląskiej (Salicetum lapponum, Salicetum silesiacum) Metodyka badań Autor: Krzysztof Świerkosz fot. K. Świerkosz Za stanowisko uznawano wystąpienia
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: bip.koweziu.edu.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: bip.koweziu.edu.pl Warszawa: Produkcja 12 odcinków filmu animowanego na potrzeby projektu współfinansowanego
Bardziej szczegółowoZAMAWIAJĄCY: ZAPYTANIE OFERTOWE
Opinogóra Górna, dn. 10.03.2014r. GOPS.2311.4.2014 ZAMAWIAJĄCY: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Opinogórze Górnej ul. Krasińskiego 4, 06-406 Opinogóra Górna ZAPYTANIE OFERTOWE dla przedmiotu zamówienia
Bardziej szczegółowoSzata roślinna terenów pogórniczych na przykładzie rezerwatu przyrody Góra Miedzianka. Bartosz Piwowarski
Szata roślinna terenów pogórniczych na przykładzie rezerwatu przyrody Góra Miedzianka Bartosz Piwowarski 3. Kontekst świadomego tworzenia rekultywacja Oddziaływanie człowieka 1. Kontekst zagrożeń i zniszczeń
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.nauka.gov.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.nauka.gov.pl Warszawa: Archiwizacja dokumentacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Bardziej szczegółowooraz nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego ze sprzętem ratowniczogaśniczym
Samorządowy Program dotyczący pomocy finansowej dla gmin/miast na zakup nowych samochodów ratowniczo - gaśniczych ze sprzętem ratowniczogaśniczym zamontowanym na stałe oraz zakup sprzętu ratowniczo-gaśniczego
Bardziej szczegółowoEkonomia rozwoju. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I
Ekonomia rozwoju wykład 1 dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Plan wykładu Ustalenie celu naszych spotkań w semestrze Ustalenie technikaliów Literatura, zaliczenie Przedstawienie punktu startowego
Bardziej szczegółowoOCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH
OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH Teren budowy jest miejscem, gdzie występują liczne zagrożenia dla żywotności i stanu sanitarnego drzew i krzewów w postaci bezpośrednich uszkodzeń mechanicznych
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Bardziej szczegółowoDostosowanie piły wzdłużnej do wymagań minimalnych propozycje rozwiązań aplikacyjnych
Radosław GONET Okręgowy Inspektorat Pracy, Rzeszów Paweł ZAHUTA EL Automatyka, Rzeszów Dostosowanie piły wzdłużnej do wymagań minimalnych propozycje rozwiązań aplikacyjnych 1. WSTĘP 2. WYMAGANIA MINIMALNE
Bardziej szczegółowo