Sprawozdanie Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa 10 grudnia 2013 roku Akademia Morska w Szczecinie

Transkrypt

1 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Sprawozdanie Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa 10 grudnia 2013 roku Akademia Morska w Szczecinie Temat spotkania: Kłusownictwo czy rozwiązania zapobiegające nielegalnym połowom stosowane na morzu można przenieść na rzeki i śródlądzie? Spis treści: 1. Wnioski ze spotkania: Sprawozdanie z dyskusji: W odniesieniu do interakcji pomiędzy gatunkami chronionymi a populacją łososia bałtyckiego: W odniesieniu do ciągłości korytarzy migracyjnych: W odniesieniu do zarządzania populacją łososia i działań na rzecz ograniczenia kłusownictwa: Prezentacje: Moderator: Ewa Milewska Komitet Sterujący Polskiego Bałtyckiego Okrągłego Stołu ds. Rybołówstwa pragnie podziękować Rektorowi Akademii Morskiej w Szczecinie Panu prof. dr hab. inż. kpt.ż.w. Stanisławowi Gucma za użyczenie Sali Senatu na spotkanie Okrągłego Stołu.

2 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Wnioski ze spotkania: Poniżej przedstawiono główne wnioski wypracowane w toku dyskusji. Szczegółowy przebieg dyskusji znajdą Państwo w Rozdziale 2 sprawozdania. 1. Prawo w zakresie rybactwa i wędkarstwa nie chroni ryb dwuśrodowiskowych w stopniu zadowalającym. W celu zmiany obecnej sytuacji konieczne jest wprowadzenie skutecznych obostrzeń prawnych, zwiększenie wysokości kar, usprawnienie systemu nakładania i egzekwowania kar, zwiększenie efektywności pracy Państwowej Straży Rybackiej i przywrócenie ruchów społecznych na rzecz ochrony środowiska. 2. Konieczne jest prowadzenie działań edukacyjnych wśród społeczności lokalnych, zwiększających kulturę przestrzegania przepisów. Świadomość społeczna w zakresie negatywnych efektów działań kłusowniczych dla społeczności lokalnych i środowiska może przyczynić się bardziej do ochrony zasobów niż najsroższe kary. 3. Konieczne są działania w zakresie uświadamiania o ekonomicznej wartości ryb wędrownych i ekosystemów w których żyją w szczególności w zakresie korzyści finansowych jakie mogą one generować dla społeczności lokalnych jeśli będą wykorzystywane w sposób zrównoważony. Zwiększona świadomość w tym zakresie może skutkować ograniczeniem kłusownictwa. 4. Działania edukacyjne powinny być prowadzone przez lokalne grupy rybackie także w nowym okresie programowania w ramach środków z UE i powinny być dostosowane do warunków społecznych i ekonomicznych na danym obszarze. 5. Konieczne są dalsze działania na rzecz uświadamiania społeczeństwu negatywnych skutków środowiskowych niewłaściwie prowadzonej działalności małych elektrowni wodnych i melioracji. 6. Należy usprawnić system egzekwowania zapisów zawartych w zezwoleniach na użytkowanie małych elektrowni wodnych w sposób, który będzie gwarantował realizację tych zapisów (w tym w zakresie zgodności projektów przepławek z ich ostateczną wersją oraz w zakresie konieczności zagwarantowania, że projekty opracowywane są przez ekspertów w zgodzie z wymogami środowiskowymi). Nieocenionym źródłem informacji na temat realizacji wymienionych wyżej zapisów są informacje zbierane przez Państwową Straż Rybacką i Społeczne Straże Rybackie. 7. Konieczne jest dostosowanie obszarów ochronnych w ujściach rzek do panujących na danym obszarze warunków środowiskowych i społecznych. Obecnie wytyczone obszary nie spełniają swojej roli.

3 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Monitoring rzek związany z gospodarką rybacką i ochroną wód powinien być ustalany dla obszaru zlewni poszczególnych cieków, a nie dla wybranych ich fragmentów w oparciu o podział administracyjny. 9. Konieczna jest unifikacja wymiarów ochronnych dla troci i węgorza w Polsce obecnie wymiary ochronne różnią się pomiędzy poszczególnymi wodami i jednostkami terytorialnymi. Sprawę zmiany wymiaru ochronnego troci należy powtórnie przedyskutować na posiedzeniu grupy roboczej ICES. 10. Konieczne są dalsze prace na rzecz uregulowania przepisów w zakresie zasad wprowadzania ryb na rynek, w tym w szczególności w zakresie usprawnienia systemu identyfikowalności ryb w całym łańcuchu dostaw. 11. Konieczne jest wdrożenie wieloletniego planu zarządzania łososiem bałtyckim uwzględniającego działalność sektora rybołówstwa morskiego, rybactwa śródlądowego oraz wędkarzy rekreacyjnych. 12. Ustawa o rybactwie śródlądowym i Prawo wodne wymagają nowelizacji w celu osiągnięcia dobrego stanu wód zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej. 13. Program Operacyjny Rybactwo i Morze powinien gwarantować środki na usprawnienie systemu monitoringu i kontroli na obszarach występowania ryb dwuśrodowiskowych.

4 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Sprawozdanie z dyskusji: Spotkanie w imieniu Komitetu Sterującego otworzyła Ewa Milewska podkreślając, że tematyka spotkania jest odpowiedzią na sugestie rybaków i wędkarzy z obszaru województwa zachodniopomorskiego. Podkreśliła także, że zarządzanie populacjami ryb wędrownych, w tym przeciwdziałanie kłusownictwu wymaga kompleksowego podejścia uwzględniającego działania na morzu, w obszarach ujściowych rzek i samych rzekach. Przed przystąpieniem do dyskusji przedstawiono 4 prezentacje: 1. Działania w zakresie kontroli wprowadzenia do obrotu łososi z połowów w Morzu Bałtyckim. Lidia Kacalska - Bieńkowska, Wydział Rynku i Przetwórstwa Rybnego, Departament Rybołówstwa, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 2. Ochrona ciągów migracyjnych podczas tarła ryb dwuśrodowiskowych. Artur Furdyna, WWF Polska/ Towarzystwo Przyjaciół Rzek Iny i Gowienicy. 3. Problemy związane z monitoringiem i kontrolą na śródlądziu. Adam Tański, Rafał Pender, Ryszard Żochowski, Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Okręg Polskiego Związku Wędkarskiego w Szczecinie, Społeczna Straż Rybacka. 4. Prezentacja działań prowadzonych przez Okręgowy Inspektorat Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie. Paweł Sokołowski, Okręgowy Inspektorat Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie. Prezentacje znajdują się w Rozdziale 3 sprawozdania. Przed przystąpieniem do dyskusji dodatkowy referat wygłosiła prof. Izabella Dunin Kwinta. W swoim wystąpieniu zwróciła uwagę, że ekosystem to żywy organizm a wszystkie działania związane z ochroną jego elementów powinny być prowadzone zgodnie z zasadą po pierwsze nie szkodzić. Pani prof. zwróciła uwagę, że ochrona gatunkowa prowadzona w obecnym kształcie jest w niektórych przypadkach szkodliwa dla środowiska. Zdaniem profesor łosoś bałtycki powinien być traktowany jako najcenniejszy gospodarczo gatunek występujący w Bałtyku, tymczasem działania człowieka, w tym jednostronna działalność ochronna w odniesieniu do foki szarej i kormorana, powodują, że napotyka on w cyklu życiowym na szereg przeszkód w ujściu Wisły zagrożeniem dla łososia są foki i kormorany, na morzu natomiast foki i działalność rybacka. Prof. Kwinta zwróciła uwagę, że łosoś bałtycki jest obecnie gatunkiem nieobjętym ochroną prawną. Sytuacja ta może jednak ulec zmianie na skutek rosnącej presji na populacje łososia bałtyckiego ze strony chronionych gatunków foki szarej i kormorana. W wyniku tej presji obserwuje się znaczny spadek liczby łososi, wyławianych u ujścia Wisły dla pozyskania ikry w celach zarybieniowych. Podważa to podstawę występowania łososi w Bałtyku, która dziś opiera się głównie na zarybieniach

5 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: (zapora we Włocławku skutecznie ogranicza możliwości naturalnego tarła łososi w dorzeczach górnej partii Wisły). Obecna formy ochrony gatunkowej foki szarej i kormoranów powodują, że materiał zarybieniowy, wyhodowany na koszt państwa w celu podtrzymania w Bałtyku populacji łososi ginie masowo, jako karma dla dzikich zwierząt. Podsumowując swoją wypowiedź prof. Kwinta stwierdziła, że zarządzanie populacjami gatunków chronionych, w tym populacją foki szarej, powinno być prowadzone w sposób który uwzględnia wpływ zwiększonej liczebności tych gatunków na inne elementy ekosystemu. Zdaniem prof. Dunin Kwinta ujścia potencjalnych rzek łososiowych powinny być chronione w sposób umożliwiający bezpieczne migracje łososiom i innym rybom dwuśrodowiskowym. W toku dyskusji uczestnicy spotkania zwrócili uwagę na: 1. W odniesieniu do interakcji pomiędzy gatunkami chronionymi a populacją łososia bałtyckiego: Zwrócono uwagę na konieczność określenia górnych granic liczebności gatunków chronionych charakteryzujących się dużym stopniem inwazyjności. Zdaniem niektórych uczestników nadmierny, niekontrolowany rozrost populacji niektórych gatunków chronionych może negatywnie wpływać na stan liczebny innych gatunków. Zwrócono uwagę na problem kormorana, którego populacja rozrosła się do liczebności, które znacząco utrudniają prowadzenie hodowli ryb. Presja kormoranów na gatunki ryb w ujściach rzek jest także znacząca. Należy zastanowić się nad wypracowaniem planu zarządzania populacją kormorana i usprawnić działanie systemu zezwalającego na odstrzał kormoranów na stawach w przypadku znaczących szkód w prowadzonej działalności. Zwrócono uwagę na konieczność opracowania działań na rzecz ograniczenia wpływu chronionych gatunków takich jak foka szara czy kormoran na populacje łososia bałtyckiego, szczególnie w ujściach rzek, gdzie obserwuje się ciągły spadek ilości tarlaków wchodzących do rzek. Część uczestników nie zgodziła się z tezami wygłoszonymi przez prof. Dunin Kwinta. Uczestnicy Ci stwierdzili, że foka jest gatunkiem historycznie występującym na Bałtyku, a liczba osobników danego gatunku jest pochodną pojemności środowiska i człowiek nie powinien sztucznie ustalać liczebności granicznej danego gatunku. Zaproponowano inne, alternatywne do sztucznego utrzymywania pożądanej liczebności populacji, działania na rzecz ograniczania strat wśród rybaków, takie jak np. odpowiednio zmodyfikowane, selektywne narzędzia połowowe. Zwrócono także uwagę, że w innych krajach jak np. Niemcy, użytkownik lub hodowca otrzymuje zwolnienie podatkowe będące pochodną liczebności utrzymywanych na terenie hodowli gatunków chronionych. Postulowano wprowadzenie podobnego systemu w Polsce.

6 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: W odniesieniu do ciągłości korytarzy migracyjnych: Zwrócono uwagę, że małe elektrownie wodne (MEW) produkują jedynie około 0,14% energii elektrycznej w Polsce. Związane jest to z uwarunkowaniami geologicznymi. Biorąc pod uwagę negatywny wpływ MEW na zachowanie ciągłości korytarzy migracyjnych i na stan populacji ryb dwuśrodowiskowych należy zastanowić się, czy straty środowiskowe wynikające z ich budowy nie są wyższe niż zyski wynikające z ilości produkowanej przez nie energii. W odniesieniu do MEW zwrócono także uwagę na konieczność egzekwowania przepisów od użytkowników tych obiektów. W Polsce istnieje około obiektów historycznych, które można potencjalnie przekształcić w małe elektrownie wodne pytanie czy działania takie powinny być podejmowane i jakie wymagania należy nałożyć na właścicieli tych obiektów? Obecnie w wielu obiektach przepławki są źle zaprojektowane lub nie działają co skutecznie uniemożliwia migracje ryb. Zwrócono uwagę, że w celu przywrócenia naturalnego tarła ryb dwuśrodowiskowych konieczne jest odtwarzanie naturalnych brzegów rzek ze szczególnym naciskiem na przywracanie naturalnego zacienienia tafli wody. Bez uwzględnienia tych działań w procesie renaturalizacji rzek część gatunków nie wróci na dedykowane im siedliska. Zwrócono uwagę na konieczność uwzględniania Odry w programie zarybiania trocią. Już teraz na dorzeczach Odry i w samej Odrze obserwuje się migrację i tarło troci. W odniesieniu do ciągu migracyjnego na Wiśle i dalej w Dunajcu stwierdzono, że część wypuszczonych w Dunajcu ryb zdołało przedostać się przez zapory i dotrzeć do morza. Obserwowano też powroty ryb na tarło, jednak większość ryb kończyła migracje przed zaporą we Włocławku. Zwrócono uwagę na zobowiązania w zakresie utrzymania drożności rzek wynikające z Ramowej Dyrektywy Wodnej. Wszystko wskazuje na to, że Polska nie będzie w stanie spełnić tych wymogów co pociągnie za sobą wysokie kary dla Polski nałożone przez Unię Europejską. W odniesieniu do utrzymania drożności rzek zwrócono uwagę na przygotowany przez KZGW dokument Ocena potrzeb i priorytetów udrożnienia ciągłości morfologicznej rzek w kontekście osiągnięcia dobrego stanu i potencjału części wód w Polsce, w którym to wyznaczono m. in. rzeki lub ich odcinki istotne dla zachowania ciągłości ze względu na tarło i migrację ryb dwuśrodowiskowych. 3. W odniesieniu do zarządzania populacją łososia i działań na rzecz ograniczenia kłusownictwa: Zwrócono uwagę na zbyt niskie kary i trudności w ich egzekwowaniu. Z informacji przedstawionych przez przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) wynika, że obowiązujące od niedawna przepisy zobowiązują do nałożenia na podmiot nieprzestrzegający konieczności wprowadzania ryby na rynek poprzez Centrum Pierwszej Sprzedaży Ryb dotkliwej i odstraszającej kary, która obecnie wynosi 75 PLN za kilogram ryby, lub 150 PLN za kilogram ryby w przypadku powtórzenia wykroczenia. W odniesieniu do kar nakładanych na podstawie przepisów o rybactwie śródlądowym zwrócono uwagę, że średni okres egzekucji jest zbyt długi i wynosi około 10 miesięcy. Część uczestników postulowała zwiększenie kar za kłusownictwo do 3000 PLN za jednego osobnika

7 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: łososia/troci. Inni zwracali uwagę na konieczność uwzględnienia szkód ekologicznych a nie jedynie rynkowej wartości ryby przy określaniu wysokości kar. Dotkliwe kary zdaniem części uczestników rozwiązałyby problem. W odniesieniu do sposobu nakładania kar na wędkarzy przedstawiciel MRiRW stwierdził, że Ministerstwo proponowało zmiany wysokości mandatów na bardziej dotkliwe, ale propozycje te zostały odrzucone przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W odniesieniu do środków finansowych pochodzących z egzekucji kar zaproponowano stworzenie Funduszu Ochrony Ryb, który dysponowałby środkami i realizował działania na rzecz ograniczania negatywnych skutków kłusownictwa. W odniesieniu do wysokości kar zwrócono uwagę na nowelizację ustawy o rybactwie śródlądowym z 1 listopada 2013 roku, w której wysokość kar ustalona została na niskim poziomie. Zwrócono także uwagę, że obecnie obowiązujący system oparty na uprawnieniach mandatowych powinien zostać zmieniony na system kar administracyjnych podobny do tego obowiązującego w rybołówstwie morskim. Jako alternatywne rozwiązanie zaproponowano przekazanie spraw sądowych dotyczących nawiązki na rzecz Polskiego Związku Wędkarskiego, Państwowej Straży Rybackiej, tak, aby to Państwo stało się wierzycielem w tych sprawach. W ten sposób PZW zostałoby odciążone w zakresie kosztów egzekucji komorniczych, które często przekraczają lub są zbliżone do wartości samej kary. Zwrócono uwagę na konieczność ujednolicenia uprawnień różnych organów zajmujących się zwalczaniem kłusownictwa w terenie co skutkować będzie zwiększoną ich skutecznością. Zwrócono uwagę na konieczność określenia wartości ekonomicznej ekosystemu. Turystyka wędkarska generuje ogromne dochody w obrębie danej społeczności lokalnej. Kłusownictwo znacząco te dochody ogranicza. Konieczne jest uzmysłowienie lokalnym społecznościom ekonomicznej wartości dodanej wynikającej z występowania na ich terenach ryb dwuśrodowiskowych. Zmiana społecznej percepcji w tym zakresie może przyczynić się do powstania społecznych ruchów lokalnych skutecznie ograniczających kłusownictwo w celu ochrony zasobu przynoszącego wymierne zyski ekonomiczne. Zwrócono uwagę na wysoką skuteczność działań prowadzonych przez społeczne straże rybackie (SSR) w zwalczaniu kłusownictwa. Jako przykład podano rzekę Parsętę, w której dzięki działaniom miłośników rzek skupionych w ramach SSR udało się do minimum ograniczyć kłusownictwo sieciowe. Jednocześnie zwrócono uwagę, że SSR nie jest w stanie zająć się wszystkimi rzekami ze względu na ograniczone zasoby ludzkie. Powoduje to, że kłusownicy, którzy z Internetu dowiadują się gdzie straże działają, przenoszą się inne obszary w szczególności w ujścia rzek i ujścia dopływów rzek. Zwrócono uwagę na możliwość zastosowania i wysoką skuteczność wykorzystania w monitoringu nowoczesnych metod obserwacji takich jak noktowizory czy fotopułapki. Stwierdzono jednocześnie, że są to narzędzia kosztowne i budżety większości stowarzyszeń nie pozwalają na ich zakup. Część uczestników postulowała określenie minimalnych i maksymalnych wymiarów ochronnych dla ryb wędrownych w celu ochrony dużych osobników. W toku dyskusji zwrócono uwagę, że wzrost ilości ikry jak również jej jakości następuje tylko do określonego wieku ryby, po czym oba wskaźniki

8 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: zaczynają spadać w związku z tym nie ma konieczności ochrony dużych osobników, które już przystąpiły do tarła. W odniesieniu do przekazanych przez MRiRW informacji w zakresie konieczności wyładunku połowów poprzez Centra Pierwszej Sprzedaży Ryb tylko w przypadku statków pokładowych o połowach większych niż 300 kg, a w przypadku łososia powyżej 5 sztuk, postulowano o wprowadzenie nakazu raportowania połowów bez względu na ich wielkość czy rodzaj statku rybackiego. W odpowiedzi przedstawicielka MRiRW zwróciła uwagę, że wszystkie łodzie powyżej 10 metrów muszą prowadzić dzienniki połowowe. Dodatkowo w celu zapobiegania kłusownictwu Centrum Monitorowania Rybołówstwa prowadzi kontrole krzyżowe, których celem jest weryfikacja poprawności raportowania (porównanie raportowania wyładunków z ilością ryby trafiającej na rynek). W odniesieniu do dzienników połowowych uczestnicy zwrócili uwagę, że tylko jednostki powyżej 15 metrów muszą posiadać dzienniki elektroniczne. Jednostki te nie łowią jednak troci i łososia. Przedstawiciel OIRM w Szczecinie sprostował, że od 2013 r. obowiązek stosowania elektronicznego dziennika połowowego mają statki o długości całkowitej od 12 m. Zwrócono także uwagę na konieczność uwzględnienia połowów wędkarskich podczas szacowania śmiertelności połowowej łososia. Biorąc pod uwagę limity połowowe dla wędkarzy (2 sztuki dziennie) oraz liczbę wydawanych licencji może dojść do sytuacji, w której wędkarze wyłowią całą polską kwotę połowową łososia. Rozwiązaniem jest wprowadzenie limitowanych zezwoleń na połowy wędkarskie. Zwrócono uwagę, że na wodach morskich trwają obecnie prace nad włączeniem połowów wędkarskich do kwot połowowych. W celu skutecznego zarządzania populacją łososia konieczne jest jednak włączenie do kwot także połowów wędkarskich prowadzonych na rzekach. Zwrócono uwagę na kłusownictwo w obszarach przyujściowych rzek. Stwierdzono, że obecne obszary ochronne w ujściach rzek są nieadekwatne do potrzeb oraz, że na obszarach tych występuje problem w egzekwowaniu przepisów. Uczestnicy zwrócili uwagę, że kłusownictwo kwitnie nie tylko w tych strefach, ale przede wszystkim na ich granicach. Postulowano aby strefy ochronne w ujściach rzek były określane na podstawie szczegółowych badań naukowych, a nie wyłącznie ujednoliconych decyzji administracyjnych. Zwrócono uwagę na trudności w identyfikacji łososia i troci. Konieczne są szkolenia, aby zarówno inspektorzy, wędkarze i rybacy byli w stanie odróżnić oba gatunki. Jest to ważne ze względu na różnice w zarządzaniu populacjami troci i łososia ten ostatni jest gatunkiem limitowanym i dla usprawnienia systemu zarządzania konieczne jest dokładne monitorowanie połowów. Zwrócono także uwagę na konieczność ścisłej współpracy pomiędzy rybakami i inspektorami aby zapewnić wysoką efektywność kontroli i zminimalizować ich uciążliwość. Zwrócono uwagę na niewłaściwie ustalone wymiary ochronne dla troci. Wymiar ochronny w Bałtyku na zachód od Łeby wynosi obecnie 40 cm, na wschód 50 cm. Na rzekach wymiar ochronny wynosi 35 cm dla osobników młodocianych, a na wewnętrznych wodach morskich (Zalew Szczeciński, wody portowe, oraz przyujściowe odcinki rzek będące w jurysdykcji Inspektoratów Rybołówstwa Morskiego) 50 cm. Z danych naukowych wynika natomiast, że dopiero tarlaki wielkości cm wchodzą do rzek na tarło. W związku z tym postulowano o zmianę i unifikację na poziomie 50 cm

9 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: wymiarów ochronnych, w celu zagwarantowania skutecznej ochrony ryb powracających na tarło do rzek. Postulowano także, aby kwestię tą poruszyć na grupie roboczej ICES. Podobna sytuacja jak ta opisana w akapicie powyżej dotyczy węgorza. Na terenie zarządzanym przez Inspektorat Rybołówstwa Morskiego w Słupsku nie obowiązuje okres ochronny węgorza na wewnętrznych wodach morskich (czyli np. wszystkich wodach portowych i przyujściowych odcinkach rzek). Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 kwietnia 2010 r, zmieniającym rozporządzenie w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich oraz szczegółowych warunków wykonywania rybołówstwa morskiego (Dziennik Ustaw Nr 71 Poz 460) ochrona węgorza odbywa się w terminie od 15 czerwca do dnia 15 lipca na obszarze morza terytorialnego i w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej ( 1. pkt 2). Tymczasem wody morskie w naszym kraju podzielone są na: morskie wody wewnętrzne i morze terytorialne, a w zacytowanym dokumencie wymieniono tylko morze terytorialne, tak więc zakaz nie obowiązuje na morskich wodach wewnętrznych (między innymi portowych). Zwrócono także uwagę na różne wymiary ochronne węgorza obowiązujące na terenie działania Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego w Słupsku. Na morskich wodach wewnętrznych, w granicach wód portów morskich: Darłowo, Dźwirzyno, Kołobrzeg, Łeba, Rowy i Ustka, wymiar ochronny dla tego gatunku wynosi 40 cm, czyli o 10 cm mniej niż wymiar ustanowiony przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi obowiązujący na wodach śródlądowych i morzu terytorialnym. Zabierając głos w imieniu Fundacji WWF Polska Mariusz Zega przedstawił plany WWF w zakresie powołania, działającej na zasadzie wolontariatu, straży rybackiej Patrolu rzecznego oraz kampanii edukacyjnej mającej na celu uświadomienie społecznościom lokalnym ekonomicznego sensu posiadania rzek z naturalną populacją ryb szlachetnych. Celem projektu będzie istotna redukcja kłusownictwa na jednej z wybranych pomorskich rzek posiadających populację ryb łososiowatych oraz wzrost świadomości społecznej lokalna społeczność weźmie odpowiedzialność za zachowanie naturalnej populacji ryb łososiowatych i walkę z kłusownictwem. Przykład ten stanowiłby model do wdrożenia danej praktyki na innych rzekach. Przedstawiciel WWF poprosił osoby zainteresowane uczestnictwem w projekcie o kontakt z Fundacją. Część uczestników stwierdziła, że głównym problemem w egzekwowaniu przepisów jest nieskuteczna działalność Państwowej Straży Rybackiej. Zdaniem części uczestników jest to wynikiem zbyt niskich nakładów finansowych na działalność tej instytucji jak również niewłaściwej organizacji pracy. Strażnicy, ze względu na podział administracyjny, spędzają około 70% czasu pracy na dojazdy do monitorowanych miejsc. Uczestnicy postulowali za reformą Państwowej Straży Rybackiej, w tym za stworzeniem posterunków powiatowych, co przyczyni się do bardziej efektywnego wykorzystania czasu pracy strażników. Zwrócono także uwagę, że strażnicy na danym terenie nie powinni pochodzić z lokalnej społeczności, ponieważ utrudnia to efektywne wykonywanie obowiązków. W odniesieniu do systemu kontroli przedstawiciel MRiRW stwierdził, że w resorcie trwają obecnie pracę nad zmianami w systemie monitoringu i kontroli. Obecnie prowadzony jest audyt Państwowej Straży Rybackiej i Okręgowych Inspektoratów Rybołówstwa Morskiego. Na podstawie audytu zostaną podjęte decyzje w zakresie funkcjonowania tych instytucji.

10 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: W kontekście wędkarstwa rekreacyjnego zwrócono uwagę na zbyt niskie ceny licencji połowowych. Zdaniem uczestników należy podjąć działania na rzecz rozwoju turystyki wędkarskiej która tworzy wartość dodaną w innych sektorach w tym w turystyce. Należy jednak wziąć pod uwagę wartość ekonomiczną i środowiskową odławianych ryb i na tej podstawie ustalać koszty licencji. Zwrócono także uwagę, że działania te powinny być prowadzone w sposób kompleksowy to znaczy z jednoczesnym podjęciem decyzji na jakie cele zostaną wykorzystane zwiększone przychody ze sprzedaży licencji. Zwrócono także uwagę, że sprzedaż licencji odbywa się przez zarządzającego danym obszarem i to on decyduje o kosztach licencji. Zwrócono także uwagę na konieczność spełnienia przez Polskę wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW). Uczestnicy zgodzili się, że w obecnej sytuacji osiągnięcie dobrego stanu wód do roku 2015 jest praktycznie niemożliwe. Przedstawiciel MRiRW zwrócił uwagę, że obecnie monitoring wód oparty jest głównie na wskaźnikach chemicznych, co jest niezgodne z RDW. Wskaźnikami wiodącymi powinny być wskaźniki biologiczne. 3. Prezentacje:

11 Działania w zakresie kontroli wprowadzenia do obrotu łososi z połowów w Morzu Bałtyckim Lidia Kacalska-Bieńkowska Główny Specjalista Departament Rybołówstwa Szczecin, 10 grudnia 2013

12 Stan populacji stada w podobszarach (Główny basen Morza Bałtyckiego + Zatoka Botnicka Międzynarodowa Rada Badań Morza (ICES) wskazuje od kilku lat w swoich doradztwie naukowym na zły stan populacji łososi, z 27 rzek łososiowych, w których odbywa się tarło łososi, tylko w 2 rzekach uzyskano 75% potencjalnej produkcji smoltów, w 9 rzekach oszacowano, że produkcja potencjalna kształtuje się na poziomie 70%.

13 Stan populacji stada w podobszarach (Główny basen Morza Bałtyckiego + Zatoka Botnicka ICES w swoim doradztwie na 2014 r. podał, że TAC dla tego obszaru mógłby wynieść szt. ryb, gdyby nie było połowów nieraportowanych. Uwzględniając jednak, że połowy nieraportowane stanowią 10%, nieprawidłowo raportowane ok. 18% a odrzuty 5%, ICES zalecił TAC w wysokości szt. Należy jednakże zwrócić uwagę, że doradztwo ICES jest jednym z aspektów w procesie podejmowania decyzji dotyczącej wysokości TAC. Pozostałymi aspektami są uwarunkowania ekonomiczno-społeczne.

14 Działania podejmowane w Unii Europejskiej ukierunkowane na poprawę stanu populacji łososi bałtyckich zmniejszenie TAC dla podobszarów Rok TAC (szt.) Kwota dla Polski (szt.)

15 Działania podejmowane w Unii Europejskiej ukierunkowane na poprawę stanu populacji łososi bałtyckich Plan wieloletni dotyczący bałtyckich zasobów łososia oraz połowów eksploatujących te zasoby Plan został opracowany w 2011 roku, jego główne założenia zawierają następujące zasady: - osiągnięcie poziomu docelowego czyli 75% produkcji smoltów w każdej z wyznaczonych rzek łososiowych, w rzekach, które już obecnie osiągnęły 50% potencjalnej produkcji, w okresie 5 lat od daty wejścia w życie planu,

16 Działania podejmowane w Unii Europejskiej ukierunkowane na poprawę stanu populacji łososi bałtyckich - osiągnięcie 50% potencjalne produkcji smoltów w rzekach, w których jest ona poniżej 50% w okresie 5 lat, a w okresie 10 lat od wejścia w życie planu 75%, - ustalenia TAC na podstawie stałej wartości śmiertelności połowowej wynoszącej 0,1 (ta wartość współczynnika śmiertelności połowowej dotyczy połowów przemysłowych i rekreacyjnych), - wprowadzenie ochrony i zarządzania, które umożliwią restytucję samodzielnych populacji łososia.

17 Działania podejmowane w Unii Europejskiej ukierunkowane na poprawę stanu populacji łososi bałtyckich Plan nie został przyjęty z uwagi na możliwe negatywne skutki jego wdrażania w zakresie zatrudniania w rybołówstwie komercyjnym, przetwórstwie, turystyce połowowej i sektorze wyposażenia rybackiego, na które zwrócił uwagę Europejski Komitet Ekonomiczno Społeczny. EKES wyraził stanowisko, że właściwe monitorowanie i kontrola powinny przynieść oczekiwane skutki.

18 Działania podejmowane w Unii Europejskiej ukierunkowane na poprawę stanu populacji łososi bałtyckich Po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego Parlament Europejski uzyskał kompetencje decyzyjne w obszarze rybołówstwa, zarezerwowane wcześniej dla Rady. Nie zostało osiągnięte porozumienie PE z Radą w sprawie przyjęcia Planu wieloletniego dotyczącego bałtyckich zasobów łososia oraz połowów eksploatujących te zasoby z uwagi na przewidywane skutki ekonomiczne społeczne związane z wejściem w życie tego Planu.

19 Działanie ukierunkowane na poprawę kontroli wprowadzania łososi do pierwszej sprzedaży zgodnie z przepisem art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o organizacji rynku rybnego (Dz. U. z 2011 r. Nr 34, poz. 168, z 2012 r. poz. 789 oraz z 2013 r. poz. 621), pierwsza sprzedaż łososi z połowów bałtyckich odbywa się w CPSR. przepisu art. 23 ust. 1 nie stosuje się do pierwszej sprzedaży łososi z połowów prowadzonych statkami rybackimi bezpokładowymi, chyba, że wielkość wyładunku wynosi powyżej 5 szt.

20 Działanie ukierunkowane na poprawę kontroli wprowadzania łososi do pierwszej sprzedaży - Centra Pierwszej Sprzedaży Ryb Kołobrzeg Darłowo Ustka Łeba Pomorskie Władysławowo Hel Gdańsk Krynica Morska Zachodniopomorskie Wyładunki łososia (szt.): 2012 r szt r szt.* * - do końca października

21 Dziękuję za uwagę Departament Rybołówstwa Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ul. Wspólna Warszawa tel

22 OCHRONA CIĄGÓW MIGRACYJNYCH PODCZAS TARŁA RYB DWUŚRODOWISKOWYCH ARTUR FURDYNA WWF POLSKA POLSKI BAŁTYCKI OKRĄGŁY STÓŁ

23 JESIOTR OSTRONOSY ŁOSOŚ ALOZA PARPOSZ? CERTA WĘGORZ MINOGI: MORSKI I RZECZNY TROĆ WĘDROWNA?..

24 cykl życiowy uzależniony od mnóstwa czynników

25 BAŁTYK ZALEW SZCZ. TARLISKA

26 ZAGROŻENIA SKUPISKA TARŁOWE PRZED MIGRACJĄ SZLAK MIGRACYJNY OBSZARY TARŁOWE W KTÓRYM MOMENCIE TRZEBA ZACZĄĆ CHRONIĆ?

27 SKUPISKA TARŁOWE GATUNEK ZNACZENIE GOSPODARCZE/CENA ŚWIADOMOŚĆ KONSUMENCKA BEZPIECZNY POZIOM EKSPLOATACJI PODATNOŚĆ NA KŁUSOWNICTWO GŁÓWNY CZYNNIK LIMITUJĄCY? RYBOŁÓWSTWO/ WĘDKARSTWO/ KŁUSOWNICTWO

28 MIGRACJA DROŻNOŚĆ SZLAKU ANTROPOPRESJA ODPORNOŚĆ GATUNKU/OSOBNIKA NA STRES STAN EKOSYSTEMU PODATNOŚĆ NA KŁUSOWNICTWO CZYNNIK LIMITUJĄCY RYBOŁÓWSTWO/ WĘDKARSTWO/ KŁUSOWNICTWO

29 DROŻNOŚĆ SZLAKU- ZANIM DOTRĄ DO RZEKI MACIERZYSTEJ TEN 26 KILOGRAMOWY TARLAK ŁOSOSIA ZGINĄŁ W KŁUSOWNICZEJ SIECI KOŁO UJŚCIA

30 DROŻNOŚĆ SZLAKU- RZEKI TARŁOWE W CZASIE KONTROLI PRZEPŁAWKI DZIAŁAJĄ

31 GDY NIKT NIE WIDZI..

32 INNE BARIERY

33 SKUTKI NA TYM ETAPIE BADANIA TELEMETRYCZNE (LINGUIST I INNI 2008) NA RZECE UMEALVEN WYKAZAŁY DOTARCIE NA 32 KM RZEKI PRZY 5 RÓŻNYCH BARIERACH 30% OZNAKOWANYCH DZIKICH ŁOSOSI W LATACH Z PRÓBY 500 SZT. TEORETYCZNA BEZPIECZNA ILOŚĆ WRACAJĄCYCH TARLAKÓW U NAS DORZUCIĆ TRZEBA ZANIECZYSZCZENIA

34 TARLISKA DOCIERA NA NIE MNIEJ NIŻ 30% STADA TARŁOWEGO DO DYSPOZYCJI MAJĄ W NASZYCH DORZECZACH ZNIKOMY PROCENT HISTORYCZNYCH TARLISK BEZ AKTYWNEJ OCHRONY 95% TARLAKÓW GINIE Z RĄK KŁUSOWNIKÓW

35 MIMO TYCH PRZECIWNOŚCI. W WIELU DORZECZACH NADAL ODBYWA SIĘ NATURALNY ROZRÓD, KTÓRY MUSI BYĆ SKUTECZNIE CHRONIONY, ZBADANY POD WZGLĘDEM EFEKTYWNOŚCI I NASTĘPNIE WSPIERANY DO PEŁNEGO WYKORZYSTANIA PRODUKTYWNOŚCI DANEGO DORZECZA

36 SPOŁECZNE ŁATANIE DZIUR ADMINISTRACJA- IGNOROWANIE SKALI KŁUSOWNICTWA OCHRONA W WYKONANIU OIRM/PSR PLUS INNE SŁUŻBY? GRUPY ZAPALEŃCÓW SSR, TOWARZYSTWA, NGO -NA DZIŚ TE GRUPY STANOWIĄ GŁOWNĄ SIŁĘ NA FRONCIE WALKI Z KŁUSOWNICTWEM.

37 TPRIIG/SSR PZW NAKŁAD SPRZĘT Z 1%- FOTOPUŁAPKI + OSPRZĘT LGR WKŁAD WŁASNY KM 800 GODZIN 20 OSÓB NA 400 KM DORZECZY EFEKT- ZNACZNA CZĘŚĆ TARLAKÓW ODBYŁA TARŁO BEZPIECZNIE

38 MUSIMY CHRONIĆ NA KAŻDYM ETAPIE. PRZED SOBĄ SAMYM RENATURYZACJA ZAMIAST KANALIZACJI OCHRONA CAŁYCH EKOSYSTEMÓW LIKWIDACJA NNN W RYBOŁÓWSTWIE TO SAMO W WĘDKARSTWIE PODNIESIENIE WARTOŚCI CENNYCH GATUNKÓW- ALTERNATYWNE SPOSOBY EKSPLOATACJI WSPÓLNY FRONT W WALCE Z KŁUSOWNICTWEM

39 BAŁTYK ZALEW SZCZ. Zlewnia to kilka niewielkich dorzeczy tarłowych TARLISKA Bóbr z Kwisą, Kaczawa i wiele innych to potencjalnie ogromny i wbrew pozorom tańszy od Wisły kierunek odtworzenia łososia

40 Kaczawa

41

42

43 NIE MAMY PRAWA ZAMKNĄĆ PRZYSZŁYM POKOLENIOM SZANS NA ŚWIAT, JAKI MY ZASTALIŚMY DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

44

45 Monitoring oznacza regularne jakościowe i ilościowe pomiary lub obserwacje zjawiska czy obecności np. substancji, przeprowadzane przez z góry określony czas. Programy monitoringu są często stosowane w celu gromadzenia informacji na temat stanu ilościowego oraz jakościowego atmosfery i hydrosfery lub rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w czasie i przestrzeni. Zgromadzone dane ułatwiają wybór właściwych działań w przypadku szkodliwego wpływu tego stanu na życie i mienie człowieka czy stan środowiska. Pozwalają także na podjęcie akcji naprawczych lub usuwania skutków w już istniejącej sytuacji np. zagrożenia powodziowego czy ekologicznego.

46 Państwowy Monitoring Środowiska celem PMŚ jest systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o: a) jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska określonych przepisami oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów; b) występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych; PMŚ został utworzony na mocy ustawy z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 77, poz. 335 z późniejszymi zmianami). Koordynatorem PMŚ jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.

47 Monitoring jakości wód systematyczne pomiary, oceny i prognozy stanu środowiska wodnego. W Polsce monitoring jakości wód jest jednym z podsystemów Państwowego Monitoringu Środowiska. Celem monitoringu jest ustalenie stanu jakościowego wód, a przez to podstaw do podejmowania działań na rzecz jej poprawy w razie potrzeby. Jest to podstawa ochrony wód, zwłaszcza ochrony przed zanieczyszczeniem, zarówno zanieczyszczeniem prowadzącym do eutrofizacji, głównie pochodzącym z sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa (zanieczyszczenia biogenne), jak i zanieczyszczeniem przemysłowym. Ponieważ ocena stanu wód powierzchniowych wykorzystywana jest do zintegrowanego zarządzania wodami, monitoringu wód dotyczy wód powierzchniowych i podziemnych. W Polsce programy monitoringu środowiska są ustalane na trzyletnie okresy.

48 Monitoring wód, zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej, dzieli się na cztery rodzaje różniące się zakresem i częstotliwością badań: Monitoring diagnostyczny (wykonywany w celu określenia rodzajów oraz oszacowania wielkości znacznych oddziaływań wynikających z działalności człowieka i zaprojektowania przyszłych programów monitoringu, dokonania oceny długoterminowych zmian stanu wód ) Monitoring operacyjny (realizowany w celu dokonania oceny zmian stanu wód powierzchniowych wynikających z programów, które zostały przyjęte dla poprawy jakości wód) Monitoring badawczy (wykonywany na potrzeby wyjaśnienia przyczyn nieosiągnięcia celów środowiskowych określonych dla danej jednolitej części wód powierzchniowych, jeżeli wyjaśnienie tych przyczyn jest niemożliwe na podstawie danych oraz informacji uzyskanych w wyniku pomiarów i badań prowadzonych w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego Monitoring obszarów chronionych (wykonywany na obszarach chronionych np. w ujęciach wody pitnej, na obszarach Natura 2000, realizowany w celu ustalenia stanu tych wód powierzchniowych i ustalenia stopnia spełniania wymogów, jakie są dodatkowo wymagane dla wód tych obszarów oceny wpływu znaczących oddziaływań i skuteczności działań mających na celu powstrzymanie tych oddziaływań.

49 Monitoring ichtiologiczny - badania ichtiologiczne Badania bonitacyjne Bonitacja to zespół wykonywanych prac zmierzających do przeprowadzenia oceny jakościowej i klasyfikacji badanego potoku czy rzeki. Celem bonitacji jest: Wytypowanie, na podstawie szczegółowych badań, określonego cieku lub jego odcinka spełniającego wszystkie ekologiczne wymogi dla wsiedlenia różnych form materiału zarybieniowego różnych gatunków ryb, przeważnie łososiowatych; Określenie liczby materiału zarybieniowego (np. wylęgu: pstrąga potokowego, troci, łososia, lipienia itd.), jaki można wsiedlić do cieków lub odcinków cieków danej zlewni spełniających wymogi dla poszczególnych gatunków ryb. Na jeziorach odłowy kontrolne

50 Znakowanie ryb Znakomity wskaźnik drożności ekologicznej rzek, efektywność zarybień, stan środowiska, wielkość populacji

51

52 Ewidencja miejsc rozrodu Rzeka Ina 2006 rok 93 gniazda

53 Liczenie ryb

54

55

56 Film ze skanera

57 Po co nam ten monitoring? Zobaczmy co mamy i czym dysponujemy Stanowi podstawę do późniejszej właściwej gospodarki (zarybień i pozyskiwania zasobów), a tym samym zarządzania populacją Powinien być wyznacznikiem przy uzasadnianiu podczas ubiegania się o środki unijne na cele odbudowy i popierania właściwej gospodarki rybackiej w danych zlewniach Dzięki niektórym gatunkom ryb o wysokich wymaganiach środowiskowych może świadczyć o stałości lub zmianach zachodzących w ekosystemach wodnych

58 Niestety, w przypadku nieewidencjonowanych odłowów i silnej presji kłusowniczej założenia monitoringu mogą być niezgodne ze stanem faktycznym Jak zatem sprawić by monitoring był skuteczny?

59 Kto może kontrolować nad wodami

60 Kłusownicy zorganizowani

61 Nieetyczni wędkarze

62 Państwowa Straż Rybacka W Polsce jest 16 Komend Wojewódzkich Państwowych Straży Rybackich zatrudniających ok. 380 osób. Państwowe Straże Rybackie dysponują specjalistycznym sprzętem wykorzystywanym do działań kontrolnych. Praca Państwowych Straży Rybackich polega przede wszystkim na patrolowaniu linii brzegowych wód powierzchniowych poprzez patrole piesze i zmotoryzowane oraz patrole powierzchni rzek, jezior, zalewów i innych akwenów z wykorzystaniem łodzi motorowych. Komenda wojewódzka Państwowej Straży Rybackiej w Szczecinie zatrudnia na etacie strażnika 18 osób (Furdyna i in. 2011), rozlokowanych w trzech posterunkach Szczecinie, Koszalinie oraz Szczecinku. Pod kontrolą ma obszar ha wód śródlądowych. Wynika z tego, że na jednego strażnika przypada w rejonie działania około 5,5 tysiąca ha wód.

63 Społeczna Straż Rybacka PZW Szczecin SSR w naszych realiach to główna siła zwalczająca kłusownictwo. Na terenie Okręgu PZW Szczecin na dziś działa 302 społecznych strażników. Struktura organizacyjna oparta jest o powiaty (9 powiatów) W ciągu 3 kwartałów br. Przeprowadzono 951 patroli z czego w 27 działaniach uczestniczyli PSR w 68 policja i w 29 inne służby. Kontroli poddano 8066 osób ujawniając 204 przestępstwa i 990 wykroczeń Wykroczenia 70 przypadków rozpatrzono na miejscu (droga mandatowa) 175 spraw skierowano do organów ścigania, a 744 przypadki zakończono pouczeniem. Zdjęto z wody sprzęt kłusowniczy - 46 wontonów i drygawic, 6 żaków i mieroży, 237 samołówek, 189 wędek, odebrano 4 środki pływające i ujawniono 2 zespoły kłusownicze z agregatami. Sprawcy stawiający ten sprzęt są znani. Zdjęto również z wody sprzęt nie ustalając sprawców 137 wontonów i drygawic, 28 żaków i przestaw, 394 samołówki, 18 sznurów, 15 wędek, 1 ponton.

64 Wsparcie straży z Lokalnej Grupy Rybackiej LGR Sieja w ramach środka 4.1. działanie na rzecz ochrony środowiska lub dziedzictwa przyrodniczego na obszarach zależnych od rybactwa Zakupiono 2 samochody terenowe, 2 łodzie z przyczepami, 2 silniki spalinowe i 2 silniki elektryczne, noktowizory, lornetki, aparaty fotograficzne, umundurowanie, oświetlenie laserowe Łączna kwota projektu zł

65 Fotopułapki skuteczna ochrona miejsc tarłowych i zimowisk

66 Czy wyroki sądów odstraszają? Do tej pory były to nawiązki zł, których sprawcy po wezwaniach komorniczych nie płacą Koszt egzekucyjne zazwyczaj przewyższają wartość osądzonych nawiązek. Pokrzywdzeni w tych sprawach często nie podejmują procedur ściągania kosztów Nagminnie sądy orzekają podanie orzeczenia do publicznej wiadomości w siedzibach PZW na koszt skazanego jaki to koszt? Papier i klej? Sądy także zwalniają obwinionych z ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa nas podatników Światełko w tunelu obecnie Sądy są zobligowane przy orzekaniu nawiązek do uwzględnienia kilkukrotnej wartości złowionych ryb z uwzględnieniem materiału biologicznego (ikry) 6158 zł max ; średnio zł

67 Koszt wszczęcia postępowania komorniczego w sprawie nawiązki wysokości 400 zł

68 Gorący przykład 2007 rok Rega połów prądem -48 troci 1 łosoś (700zł nawiązki na rzecz użytkownika, nie zapłacone ) ci sami kłusownicy 2013 złapani na kłusowniczym połowie prądem na dopływie Parsęty

69 Przykład niespójnej gospodarki Wody morskie użytkownicy śródlądowi wody graniczne

70 Podsumowanie PSR jest zbyt małą strukturą w stosunku do areału wód. Liczba strażników powinna być dopasowywana do powierzchni wód Nakład na ochronę wód i monitoring jest stanowczo zbyt niski. Budżety powinny być również dopasowywane do areałów wód. PSR powinna być oparta na strukturze powiatowej, co dałoby gwarancję szybkich patroli i stały nadzór nad wodami Kontrole powinny być dopasowane do strategicznych okresów z życia ryb tarła czy zimowisk, tak aby wyeliminować możliwość kłusowania w tym czasie Współpraca między PSR a SSR powinna mieć charakter stały.

71 W sądach powinien obowiązywać ustalony, stały system wyceny ryb uwzględniający wartość biologiczną z systemem taryfikacji. Wyroki bezwzględnie powinny być podawane do wiadomości publicznej. Wyniki badań naukowych dotyczące naszych rzek i jezior są publikowane i dostępne w materiałach źródłowych (czasopismach naukowych), jednakże powinny być dostępne również w jednej ujednoliconej bazie danych (np. z podziałem na zlewnie), tak aby prace nie były powielane, wyniki mogły być wykorzystywane do dalszych badań realizowanych przez inne zespoły. W ujednoliconej bazie danych prezentowane powinny być również realizowane i wykonane projekty.

72 Najważniejsze! Program monitorowania środowiska wodnego i gospodarki rybackiej, w tym i wędkarskiej obejmujący w swych założeniach plan wspierania naturalnego rozrodu, kontrolowanego rozrodu, zarybień, udrażniania korytarzy ekologicznych, walki z zanieczyszczeniami, eksploatacji zasobów, walki z kłusownictwem powinien być ustalany dla całej zlewni, a nie do wybranych jej fragmentów, gdyż zlewnia rzek podobnie jak cały organizm stanowi zwarty współzależny jeden złożony system, który funkcjonuje jak jedno ciało.

73 Dziękuję za uwagę

74 SZCZECIN 10.XII.2013

75 OIRM w Szczecinie Granice

76 OKRĘGOWY INSPEKTORAT RYBOŁÓWSTWA MORSKIEGO W SZCZECINIE GŁÓWNA SIEDZIBA: Szczecin PLACÓWKI: Dziwnów Mrzeżyno Szczecin Świnoujście Trzebież Wolin

77 SCHEMAT ORGANIZACYJNY OKRĘGOWEGO INSPEKTORATU RYBOŁÓWSTWA MORSKIEGO W SZCZECINIE Okręgowy Inspektor Rybołówstwa Morskiego Zastępca Okręgowego Inspektora Rybołówstwa Morskiego Wydział Inspekcji Rybołówstwa Wydział Rybołówstwa Dalekomorskiego Wydział Rybołówstwa Morskiego Stanowiska samodzielne Załogi statków kontrolnych Stanowisko ds.obronnych Stanowisko ds.inf. Niejawnych

78 NASZE OBOWIĄZKI: Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o rybołówstwie morskim (także międzynarodowych, w których Rzeczpospolita Polska jest stroną) - inspekcje morskie - inspekcje lądowe Gromadzenie danych dotyczących zarejestrowanych pod polską banderą jednostek rybackich, oraz danych o przeprowadzonych połowach (w szczególności gatunków limitowanych)

79 Jednostki inspekcyjne OIRM w Szczecinie KONTROLER 17 KONTROLER - 18

80 KONTROLER 16 + ŁÓDŹ MOTOROWA 9 + PAN JÓZEF

81 STATKI PATROLOWE NA MORZU BAŁTYCKIM m/s Nawigator XXI (Polska) FSB Seeadler (Niemcy)

82 STATKI PATROLOWE NA MORZU BAŁTYCKIM Vestkysten (Dania) Tursas (Finlandia)

83 NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE JEDNOSTKI RYBACKIE NA MORZU BAŁTYCKIM: Łodzie kutry

84 NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE SPOSOBY PROWADZENIA POŁOWÓW Narzędzia stawne, np. nety, haki Narzędzia aktywne np. włoki pelagiczne, włoki denne

85 POŁOWY SPORTOWO - REKREACYJNE

86 INSPEKTORZY PODCZAS WYKONYWANIA OBOWIĄZKÓW NA MORZU BAŁTYCKIM INSPEKCJA JEDNOSTKI ŚWI 7

87 PROCEDURA INSPEKCJI JEDNOSTKI RYBACKIEJ Rozpoznanie jednostki rybackiej: - System VMS - System AIS - Kontakt wzrokowy Kontakt z jednostką rybacką - Wywołanie jednostki przez radio - Ustalenie szczegółów dotyczących rozpoczęcia inspekcji (godzina rozpoczęcia, przygotowanie statku rybackiego do przyjęcia inspektorów)

88 PROCEDURA INSPEKCJI JEDNOSTKI RYBACKIEJ - Przygotowanie zespołu inspekcyjnego (2 lub 3 inspektorów), oraz łodzi motorowej - Wejście na pokład statku rybackiego - Przedstawienie kapitanowi statku rybackiego odznak inspektorskich - Rozpoczęcie zapisywania szczegółów inspekcji w protokole kontroli statku - Rozpoczęcie inspekcji dokumentów, takich jak: licencja, specjalne zezwolenie połowowe, dziennik połowowy, książeczka żeglarska szypra, plan ładowni jeśli jest wymagany

89 PROCEDURA INSPEKCJI JEDNOSTKI RYBACKIEJ - Sprawdzenie zawartości ładowni oraz zgodności ładunku z deklaracją wpisaną do dziennika połowowego - Obserwacja wybierania sprzętu połowowego (jeśli jednostka prowadzi połów) - Kontrola narzędzi połowowych, w przypadku sieci pomiar prześwitu oczek urządzeniem do pomiaru oczek typu omega - Ocena złowionych ryb pod kątem zgodności z przepisami (wymiary ochronne, gatunki limitowane wpisane do specjalnego zezwolenia połowowego, gatunki chronione)

90 PROCEDURA INSPEKCJI JEDNOSTKI RYBACKIEJ - Wpisanie ewentualnych uwag bądź obserwacji do protokołu kontroli. - W razie wykrycia wykroczenia sporządzenie dokumentacji fotograficznej, zabezpieczenie dowodów, dokładne opisanie rodzaju wykroczenia w protokole kontroli - Inspekcję kończy podpisanie protokołu kontroli przez inspektorów oraz kapitana statku rybackiego. Kapitan ma prawo do zapisania swoich uwag w odpowiednim miejscu w protokole. - Kontakt ze statkiem inspekcyjnym i ustalenie szczegółów powrotu inspektorów, wysłanie łodzi motorowej.

91 INSPEKCJA JEDNOSTKI CRAMPAS

92 INSPEKCJA JEDNOSTKI RONDO

93 INSPEKTORZY RYBOŁÓWSTWA MORSKIEGO NA POKŁADZIE JEDNOSTEK RYBACKICH

94 JAKO CZŁONEK UNII EUROPEJSKIEJ, POLSKA BIERZE UDZIAŁ W INSPEKCJACH PRZEPROWADZANYCH W REJONACH ATLANTYCKICH ORGANIZACJI NAFO ORAZ NEAFC

95 POLSKI STATEK PROWADZĄCY POŁOWY W STREFIE NEAFC

96 INSPEKTORZY PODCZAS WYKONYWANIA OBOWIĄZKÓW PODCZAS WCHODZENIA NA JEDNOSTKĘ RYBACKĄ

97 MIESZANE GRUPY INSPEKTORÓW

98 MIERZENIE NARZĘDZI POŁOWOWYCH

99 ŁADOWNIA

100 STATKI PATROLOWE Z NEAFC RA KBV 181 (Szwecja) Tridens (Holandia)

101 STATKI PATROLOWE Z NEAFC RA Chilreu (Hiszpania) Vestkysten (Dania)

102 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!

103 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Opracował: Piotr Prędki Zaakceptowane przez uczestników spotkania oraz Komitet Monitorujący